Verrassende en inspirerende evenementen in Gorinchem

Verrassende en inspirerende evenementen in Gorinchem Een advies en bouwstenen voor het evenementenbeleid van de gemeente Gorinchem: 2011 – 2014

Gea Groenendijk Gea Advies november 2009

Colofon Conceptontwikkeling, schrijven, redactie en eindredactie: Gea Advies in opdracht van het College van Burgemeester en Wethouders van Gorinchem Vormgeving:

Conny Groenendijk

Fotografie:

Gemeente Gorinchem

Met dank aan:

Interim Result

November 2009

Inhoud Voorwoord

5

Leeswijzer

6

Inleiding

7

De basis: uitgangspunten voor beleid

8

Aanleiding

9

1

Feiten over evenementen in Gorinchem

10

1.1

Trends en ontwikkelingen: algemeen

11

1.2

Evenementen in nationale en gemeentelijke beleidskaders

11

1.3

Kosten evenementen in Gorinchem

12

1.4

SWOT analyse evenementen Gorinchem

13

Inspiratie

14

2

Beleidsvisie

15

2.1

Gorinchem, een kort historisch perspectief

15

2.2

Uitgangspunten leisure- en cultuurbeleid

16

2.3

Beleidsdoelstellingen evenementen

17 3

3

Het evenementenaanbod van Gorinchem

19

3.1

Huidig evenementenaanbod binnenstad

19

3.2

Karakter huidig evenementenaanbod binnenstad

20

3.3

Toeristische ontwikkelingsprofielen Gorinchem

21

3.4

Toeristische ontwikkelingsprofielen evenementen Gorinchem

23

3.5

Ontwikkelingsprofielen evenementen op basis van kernwaarden

24

3.6

Subsidies en andere ondersteuning evenementen door de gemeente

26

Gorinchem

4 4.1

3.6.1 Subsidies aan vaste evenementen

26

3.6.2 Ondersteuning in natura

27

3.6.3 Open Havendag als start van het terrassenseizoen van Gorinchem

28

3.6.4 Botenbeurs

29

3.6.5 Zomerfeesten

30

3.6.6 Winterfestijn

31

3.6.7 Jazzfestival

32

3.6.8 Midzomermarkten

33

3.6.9 Paas- en Pinkstermarkt

33

3.6.10 Wild card voor nieuwe initiatieven

34

Evenementenlocaties

35

Centrale evenementenlocaties binnenstad

36

4.1.1 Locatie Buiten de Waterpoort

36

4.1.2 Lingehaven

38

4.1.3 Grote Markt/Groenmarkt

39

4.1.4 Varkenmarkt

41

4.2

Decentrale evenementenlocaties binnenstad

42

4.3

Perifere evenementenlocaties

42

Realisatie

44

5

Organisatie van evenementen

45

5.1

Subsidieloket

45

5.2

Evenementencommissie gemeente Gorinchem: een loket principe

46

5.3

De organisatie van de Zomerfeesten in Gorinchem

47

6

Regelgeving

48

6.1

Toetsingscriteria evenementen

48

6.2

Openbare orde en veiligheid

49

6.3

Milieu

49

6.4

Afval en reiniging

50

6.5

Praktische zaken

50

7

Promotie van evenementen

51

7.1

Evenementen in relatie tot citymarketing

51

7.2

Evenementenkalender Gorinchem

51

7.3

Samenwerking met de VVV Gorinchem

52

7.4

Samenwerking met Binnenstadsmanagement

52

Bijlagen 4

1

Evenementenkalender gemeente Gorinchem 2009

53

2

Algemene Plaatselijke Verordening (APV) gemeente Gorinchem

54

artikel 2: toezicht op evenementen 3

Trends op het gebied van leisure

56

4

Overzicht betrokken partijen

57

Gebruikte literatuur

!" !"

Algemene Plaatselijke Verordening Gemeente Gorinchem. 15 november 2008 rapport “festiviteiten en evenementenbeleid: nieuwe spelregels voor geluidhinder” van de gemeente Gorinchem dat op 28 februari 2002 door de gemeenteraad is vastgesteld

!" !" !" !" !"

Dit is Dordrecht: beleidskader citymarketing van 20 april 2004 Evaluatie festival en evenementenbeleid Dordrecht. December 2007 Evenementennota 2007 gemeente Tiel Multidisciplinair coördinatieplan Corso/Appelpop 2008 gemeente Tiel Nota evenementen en festivals in Utrecht, beleid en actieplan 2009 – 2014 gemeente Utrecht

!" !" !"

Ontwikkelingskader Horeca Utrecht, Gemeente Utrecht. 1 oktober 2007 Evenementennota gemeente Kampen. 27 augustus 2008 Authenticiteit: wat consumenten echt willen van James H. Gilmore en B. Joseph Pine II. Editie 2008

!"

Het merk ik: talentbranding voor een succesvolle carrière van Huub van Zwieten en Mark van de Grift. Editie 2005

Voorwoord De Gemeente Gorinchem heeft in januari 2009 Gea Groenendijk van Gea Advies opdracht gegeven een advies op te stellen op het gebied van evenementen en festivals in Gorinchem. Dit advies dient als basis voor het nieuwe evenementenbeleid van de gemeente Gorinchem in de periode 2011 – 2014. Samenwerking en input Dit advies is in nauwe samenwerking met Ap de Bruijn, beleidsadviseur van de afdeling Ruimtelijke en Economische Ontwikkeling (REO) van de gemeente Gorinchem tot stand gekomen. Gezamenlijk zijn er gesprekken gevoerd met interne en externe partijen. Ap de Bruijn wil ik hartelijk danken voor de samenwerking maar vooral om zijn inbreng. Ook wil ik natuurlijk alle collega’s van de gemeente Gorinchem bedanken voor hun bijdragen, vooral de leden van de evenementencommissie, Johan Hania, teamleider Veerdienst, Haven en Markten van de gemeente Gorinchem, Anja Monshouwer, beleidsmedewerkster toerisme van de afdeling REO en Yvonne Kromhout, beleidsmedewerkster cultuur van de afdeling Welzijn. Op een enthousiaste wijze hebben zij mij van input voorzien en was ik in staat om het ontwikkelingsperspectief voor evenementen in Gorinchem op te stellen. Ook externe partijen zoals de directeur van de Schouwburg/voorzitter van de Stichting Zomerfeesten, de binnenstadsmanager van Binnenstadsmanagement Gorinchem en de medewerkster van de VVV Gorinchem hebben ieder vanuit hun expertise ideeën geleverd die in het advies zijn opgenomen. Ik wil iedereen hiervoor hartelijk danken. 5 Kapstok Citymarketing Om een advies op te stellen op het gebied van evenementen en festivals in Gorinchem had ik een kapstok nodig. Hiervoor heb ik citymarketing gekozen. Citymarketing is het marktgericht opereren van een gemeentelijke organisatie om alle stedelijke actoren (gemeente, bewoners, bedrijven, culturele en maatschappelijke organisaties) zover te krijgen dat de stad zich als een geheel naar buiten kan profileren. Hierdoor krijgt de stad een eigen identiteit en een positief gevoel van eigenwaarde. Evenementen dragen bij aan de versterking van het profiel van de stad, zeker als ze passen binnen de kaders van de gekozen positionering. Gorinchem is een stad die een sterke functie heeft als het gaat om de verbindingen over water, weg en spoor. Dit heeft Gorinchem als stad haar betekenis gegeven maar die betekenis heeft het nog steeds. Door middel van een integrale aanpak op het gebied van citymarketing en de daaraan gekoppelde evenementen, kan Gorinchem een functie vervullen voor haar eigen bewoners, voor de regiobewoners maar zeker ook voor bezoekers van buiten de regio. Ik heb voor Gorinchem een citymarketingconcept ontwikkeld waar het evenementenbeleid onderdeel van uit maakt. Ik hoop dat het gemeentebestuur op deze wijze een gefundeerde keuze kan maken op het gebied van evenementen en festivals in Gorinchem. Gea Groenendijk Gea Advies Juli 2009

Leeswijzer De Basis: uitgangspunten voor beleid In hoofdstuk 1 worden feiten gegevens over de evenementen in Gorinchem zoals bezoekersaantallen, trends en ontwikkelingen en de kosten van evenementen voor de gemeente Gorinchem. Ook is in dit hoofdstuk te lezen wat de beleidskaders zijn waarbinnen het nieuwe evenementenbeleid opgezet wordt. Als laatste is een sterkte/zwakte analyse opgenomen die laat zien wat de sterke punten zijn van de evenementen in Gorinchem en waar verbeteringen nodig zijn. Inspiratie In hoofdstukken 2 t/m 4 wordt een visie gegeven op evenementen in Gorinchem vanuit het perspectief van citymarketing. Vanuit deze visie zijn ontwikkelingsrichtingen voor evenementen en festivals opgesteld. De thema’s binnen deze ontwikkelingsrichtingen zijn richtinggevend voor de wijze waarop de evenementen in Gorinchem zich kunnen ontwikkelen en welke nieuwe evenementen daarbinnen passen. Omdat evenementen zich alleen kunnen ontwikkelen en vernieuwen in een passende openbare ruimte die kwaliteit uitstraalt, is ook aandacht besteed aan de herontwikkeling van pleinen en gebieden vooral in de binnenstad van Gorinchem. De binnenstad van Gorinchem als cultuurhistorisch decor biedt namelijk veel kansen voor evenementen. Realisatie In de hoofdstukken 5 t/m 8 wordt aandacht besteed aan zaken die 6

voorwaardenscheppend zijn voor het organiseren van evenementen. Een goede organisatie bijvoorbeeld is belangrijk voor het succes van een evenement. Datzelfde geldt ook voor een goede en adequate regelgeving die nodig is om de veiligheid van evenementen voor het publiek te kunnen garanderen. Promotie is nodig om bekendheid aan evenementen te geven. Vooral op lokaal en regionaal niveau en bij sommige evenementen ook op nationaal niveau.

Inleiding In Gorinchem worden jaarlijks veel evenementen georganiseerd. Een aantal van deze evenementen is jaarlijks terugkerend en sommige evenementen vinden eenmalig plaats. Evenementen in een stad zorgen voor een aantrekkelijk leefmilieu voor bewoners en voor een sterk economisch en toeristisch profiel van een stad. Gorinchem is een stad met een aantal unieke en onderscheidende kenmerken die in hun combinatie de stad karakteriseren en daarmee een eigen karakter aan de stad geven. Om deze kenmerken te versterken, is het belangrijk dat Gorinchem beschikt over een goede infrastructuur, een hoog voorzieningenniveau en een aantal beeldbepalende attracties en evenementen. De combinatie van deze elementen zorgt voor de attractiewaarde van Gorinchem. Het totale productaanbod van Gorinchem kan door middel van een gerichte promotiecampagne onder de aandacht van zowel bewoners als bezoekers van de stad gebracht worden. Door promotie kun je “de bezoeker vertellen” wie Gorinchem is en wat Gorinchem te bieden heeft. Bewoners zijn beeldbepalend voor een stad en bepalen mede de identiteit en het imago ervan; zo ook de Gorcummers. Veelal hebben bestaande evenementen een lange traditie die uit de lokale bevolking is voortgekomen. Het type evenement dat in een stad georganiseerd wordt, zegt altijd iets over de cultuur van een stad en haar inwoners. In Gorinchem is dat niet anders. Daarnaast is het voor een positieve uitstraling naar buiten belangrijk dat bewoners open, gastvrij en vriendelijk zijn en het positieve gevoel voor de stad overbrengen bij nieuwe inwoners van Gorinchem en bezoekers aan de stad. Gorinchem wil zich de komende jaren sterk manifesteren als “cultureel en toeristisch aantrekkelijke stad”. Daarin spelen de evenementen een belangrijke rol. Vanuit die hoedanigheid wil het gemeentebestuur van Gorinchem het bestaande evenementenbeleid evalueren en een nieuw evenementenbeleid opstellen dat zich richt op de versterking van de economie van de stad en ook op het vergroten van de attractiewaarde van Gorinchem voor bewoners, regiobewoners en bezoekers uit Nederland.

7

De basis: uitgangspunten voor beleid “Het gemeentebestuur van Gorinchem staat in dienst van haar bewoners en bezoekers. Het gemeentebestuur ondersteunt initiatiefnemers van evenementen die passen binnen het evenementenbeleid en faciliteert hen. Op deze wijze wordt samen met alle instanties die met evenementen bezig zijn, van Gorinchem een aantrekkelijke evenementenstad gemaakt waar voor iedereen wat te beleven valt”. 8

De basis

1

Feiten over evenementen in Gorinchem

Aanleiding Het gemeentebestuur van Gorinchem wil de stad graag verder ontwikkelen en aantrekkelijk houden. Dit wil men o.a. doen door het versterken van evenementen die passen bij het cultureel en toeristisch profiel van de stad. Als gemeente wil men dat zeker niet alleen doen. Om dit te bereiken heeft het gemeentebestuur alle spelers in de stad nodig; van bewoners, horeca, detailhandel tot de culturele sector. Evenementen worden gezamenlijk ontwikkeld en om dit te bereiken is er gezamenlijk “daadkracht” nodig. Het gemeentebestuur van Gorinchem heeft in januari 2009 Gea Groenendijk als extern adviseur via Interim Result aangetrokken om het nieuwe evenementenbeleid samen met alle betrokkenen vorm te geven. Het nieuwe evenementenbeleid is onder andere gebaseerd op een inventarisatie van het bestaande evenementenbeleid van de gemeente. Dit “oude” beleid heeft er o.a. voor gezorgd dat bestaande evenementen een vaste basis kregen en dat nieuwe evenementen in de stad zich konden ontwikkelen. Met dit nieuwe evenementenbeleid wil men dit beleid continueren. De gemeente wenst het nieuwe beleid meer visie en ambitie mee te geven en via deze beleidsnota vast te leggen en te verankeren. Gorinchem is het tenslotte waard om “als aantrekkelijke historische vestingstad” onder de aandacht gebracht te worden van de eigen bewoners, de regiobewoners maar zeker ook van bezoekers uit geheel Nederland. Ook zal in het nieuwe beleid aandacht besteed worden aan regelgeving en procedures die het evenementenbeleid moeten ondersteunen. Evenementen in de binnenstad kunnen bijvoorbeeld soms als overlastgevend ervaren worden en daarom is het voor o.a. bewoners van de binnenstad belangrijk dat zij weten waar zij aan toe zijn als het gaat om “evenementen” en welke regels hiervoor gelden. De ontwikkeling van dit nieuwe evenementenbeleid vond plaats in een interactief proces met bewoners, cultuuraanbieders, ondernemers, VVV Gorinchem, Binnenstadsmanagement en met gemeentelijke afdelingen. De leisurenota 2008 – 2013 vormde daarbij de kapstok van waaruit het evenementenbeleid kon worden opgezet. Vanuit diverse gesprekken werd input geleverd voor het nieuwe evenementenbeleid. In deze nota wordt een aantal begrippen gehanteerd die hieronder nader omschreven worden. Evenement: alle publieksgerichte buitenactiviteiten die worden georganiseerd ten behoeve van een relatief groot aantal bezoekers, waarvan een deel van buiten de regio afkomstig is, en die plaatsvinden in de openbare ruimte. Een braderie: is een voor het publiek toegankelijk evenement waarbij doorgaans een markt plaatsvindt. Hierbij worden kramen geplaatst en goederen verhandeld Na de inleiding worden trends, ontwikkelingen en beleidskaders in beeld gebracht. Na een inventarisatie van de huidige evenementen volgt een SWOT analyse. Daarna worden doelstellingen geformuleerd van waaruit een beleidsvisie “evenementen” voor Gorinchem wordt opgesteld.

9

1

Feiten over evenementen in Gorinchem

10 Evenementen nemen in de stad een belangrijke positie in. Evenementen leveren bewoners van Gorinchem bijvoorbeeld veel plezier op en de winkeliers en de horeca extra omzet. Evenementen zorgen voor sfeer in de stad maar dragen ook bij aan de versterking van de economische structuur. De bezoekersaantallen van een aantal grote evenementen in Gorinchem zijn hier op een rijtje gezet. Bezoekersaantallen 2008 Zomerfeesten

85.000

Winterfestijn

25.000

Open Havendag

20.000

Botenbeurs

30.000

Najaarskermis

16.000

Jazzfestival

15.000

Paasmarkt

25.000

Hippiefestival

10.000

Pinkstermarkt

25.000

Koninginnenkermis Totaal

4.000 250.000

Gemiddeld besteden bezoekers aan een evenement € 16 per persoon per dag aan horeca en detailhandel. Dit zijn de directe bestedingen. Met een bezoekersaantal van 250.000 per jaar levert dat de binnenstad van Gorinchem per jaar ruim vier miljoen euro op. De basis

1

Feiten over evenementen in Gorinchem

1.1

Trends en ontwikkelingen: algemeen

De maatschappij is volop in beweging en daarbij natuurlijk ook de consument. Deze zoekt steeds wat nieuws waarbij “beleving en ervaring” een belangrijke rol spelen. Ook is het “funshoppen” als trend nog steeds actueel. Voor de consument staat het gebruik van de digitale omgeving meer en meer centraal bij het zoeken van informatie en het kopen van vrije tijd producten. De komende jaren wordt een tijd van financiële krapte waarbij de consument grootschalige aankopen achterwege laat. Dit heeft bijvoorbeeld ook effect op het vakantiegedrag van consumenten waarbij men meer zal kiezen voor een dichtbij gelegen bestemming. Deze trends bieden kansen voor steden om zich te profileren; tenslotte zoekt de consument naar activiteiten in de vrije tijd die dicht bij huis zijn. Een van de instrumenten hierbij zijn evenementen. Deze zullen dan wel aantrekkelijk moeten zijn voor diverse consumentengroepen zowel op het gebied van een gevarieerd aanbod als ten aanzien van de spreiding in tijd. Om meer bezoekers te trekken, zullen steden zich nadrukkelijk van elkaar moeten onderscheiden. Gorinchem is van oudsher een echte stad van markten. De Paas- en Pinkstermarkten zijn regionale trekkers maar ook de Midzomermarkten trekken veel bezoekers. Dergelijke markten zijn nog altijd in trek bij publiek; zeker in relatie tot het funshoppen. Echter om meer publiek te trekken hebben deze markten een nieuwe impuls nodig. Muziekevenementen hebben al een lange traditie in Gorinchem. De Zomerfeesten zijn daar een duidelijk voorbeeld van. Muziek geeft sfeer en gezelligheid en dat zoekt de consument. Om zich van andere steden op dat gebied te onderscheiden, zal de kwaliteit en de aantrekkelijkheid van deze evenementen in Gorinchem versterkt moeten worden.

1.2

Evenementen in nationale en gemeentelijke beleidskaders

Nationaal De rijksoverheid stimuleert het ontwikkelen en organiseren van evenementen die van (inter)nationale betekenis zijn. De rol van evenementen als aanjager van de nationale economie staat hierbij centraal. Zo is bijvoorbeeld het NOC*NSF aan het bekijken in hoeverre Nederland zich voor 2028 kandidaat kan stellen voor de organisatie van de Olympische Spelen. Utrecht bijvoorbeeld is bezig met het profileren van Utrecht Internationale Cultuurstad in 2013. Een cultuur- of sportevenement van niveau kan een stad en/of land op de kaart zetten. Ook een cultuur- of sportevenement (zoals de Olympische Spelen) werkt vaak als een magneet. Een enkele attractie of evenement is echter niet voldoende, maar veeleer een beginpunt voor de verdere ontwikkeling van een stad. Een stad die zich op het nationale podium wil neerzetten, zal allereerst onderzoek moeten verrichten naar de kwaliteiten waarmee ze zich onderscheidt van andere steden. Vervolgens moeten deze kwaliteiten verder worden ontwikkeld en onder de aandacht worden gebracht bij de beoogde doelgroepen. Creativiteit – het fundament van de ervaringseconomie – kan niet zomaar worden ingekocht. Bestuurders

11

moeten uitgaan van de unieke kwaliteiten van hun stad, deze koesteren en verder ontwikkelen. Lokaal: gemeente Gorinchem In de afgelopen jaren heeft de gemeente Gorinchem zich meer geconcentreerd op de regelgeving rondom evenementen en de wijze waarop evenementenvergunningen aangevraagd moesten worden. Hiermee is een goede basis voor het nieuwe evenementenbeleid gelegd. Gelet op de ontwikkelingen die op het gebied van de evenementen plaatsvinden, is het voor de stad ook belangrijk geworden een visie op evenementen te ontwikkelen en het evenementenbeleid onderdeel te laten worden van een citymarketingbeleid.

1.3

Kosten evenementen

De gemeente Gorinchem geeft jaarlijks geld uit aan het faciliteren van evenementen. Dit doet zij in de vorm van het verstrekken van subsidies aan organisatoren van evenementen. Ook levert de gemeente diensten in natura waardoor het voor de organisatoren van evenementen makkelijker wordt om een evenement te organiseren. Het totaal beschikbaar subsidiebedrag bedraagt gemiddeld € 140.000 per jaar. In onderstaand overzicht is dit budget verdeeld over de jaarlijks terugkerende evenementen. Evenement 12

Subsidiebijdrage 2008

Zomerfeesten

€ 15.000

Koninginnenkermis/dag

€ 7.500

Najaarskermis

n.v.t.

Hippiefestival

€ 5.000

Winterfestijn

€ 35.000

Paas- en pinkstermarkt

n.v.t.

Midzomermarkten

n.v.t.

Botenbeurs

n.v.t.

Open Havendag

n.v.t.

Jazzfestival

€ 40.0001

Grimefestival

€ 25.000

Duveltjesgracht festival

€ 16.0001

Totaal 1

€ 143.500

eenmalige bijdrage in 2008

De bijdragen in natura bedragen jaarlijks naar schatting € 123.000. De bijdragen in natura bestaan uit o.a.: kosten beheer en onderhoud, personele kosten gemeente Gorinchem, kosten groen en kosten reiniging. De inkomstenderving parkeren en havengeld is niet in de berekening meegenomen. Jaarlijks geeft de gemeente Gorinchem € 266.000 aan evenementen uit waarvan 54% aan directe subsidie en 46% aan bijdragen in natura. Gorinchem heeft 34.375 inwoners. Per inwoner betaalt Gorinchem ca. € 4,16 per jaar aan subsidie ten behoeve van evenementen. Ter vergelijking: de bijdrage per inwoner in Dordrecht bedraagt € 6,75 per jaar.

De basis

1

Feiten over evenementen in Gorinchem

1.4

SWOT evenementen Gorinchem

Sterke punten

!" !" !" !" !"

herkenbare evenementen voor de stad op lokaal en regionaal niveau evenementen met een stevig fundament in de stad een redelijke spreiding over de seizoenen voldoende aanbod voor bewoners en regiobewoners er vindt regelmatig een grootschalig cultureel evenement plaats (o.a. Symposion)

Zwakke punten

!"

er zijn vrijwel geen evenementen die een landelijke uitstraling hebben, met uitzondering van de Botenbeurs

!" !"

relatief weinig diversiteit van de evenementen er is weinig onderlinge samenwerking tussen organisatoren van evenementen, o.a. op het gebied van sponsorwerving

!"

er zijn naar verhouding weinig culturele evenementen als de muziekevenementen buiten beschouwing gelaten worden

!"

de interne afstemming tussen gemeentelijke beleidsafdelingen kan beter

Kansen

!"

een aantal evenementen heeft de potentie om uit te groeien tot evenementen met een landelijke uitstraling

!"

door bundeling van een aantal evenementen kan de kwaliteit van een aantal evenementen toenemen

!"

de gemeente Gorinchem, de stichting Binnenstadsmanagement, culturele instellingen en de evenementenorganisatoren hebben ambitie om de kwaliteit van de evenementen in de stad te verbeteren. Deze instanties hebben eveneens de behoefte aan een evenementenbeleid

!"

integrale beleidsafstemming gemeente Gorinchem t.a.v. toerisme, sport en cultuur

!"

de samenwerkende veerdiensten met een groot regionaal afzetgebied (o.a Vesting3Hoek, Waterlinie en Dordrecht)

Bedreigingen

!" !"

de belangstelling voor de weekmarkt in Gorinchem neemt af (landelijke trend) de paas- en pinkstermarkt hebben door gebeurtenissen in het verleden een wat negatief imago gekregen

!"

de verkeer- en parkeersituatie rondom de binnenstad bij grote evenementen

13

Inspiratie Toekomstbeeld “mijn vriendin en ik zijn vandaag naar Gorinchem geweest. Wat een leuke stad zeg. Iemand had ons gezegd dat wij een keer naar Gorinchem zouden moeten gaan. Wij wisten niet wat we konden verwachten. Maar het is echt een stad om nog een keer te bezoeken. Wij hebben vandaag een wandeling over de vesting gemaakt maar de volgende keer gaan we het Gorcums Museum in. We zagen dat daar binnenkort een speciale tentoonstelling is over Hollandse meesters van de 17e eeuw. Ook wil ik een keer met mijn kinderen 14

naar het Hamelhuis; dat zullen ze vast leuk vinden. En mijn vriendin wil met haar man naar de Open Havendag want zij houden erg van Musicals en in de evenementenkalender die wij bij de VVV Gorinchem zagen, lazen we dat de top van de Nederlandse musicalsterren dan komt zingen. Geweldig, Gorinchem is echt een stad om nog een keer te bezoeken”.

Inspiratie

2

Beleidsvisie

2

Beleidsvisie

15

2.1

Gorinchem: een kort historisch perspectief

Gorinchem kreeg in 1382 stadsrechten met een eigen bestuur en rechtspraak. De heren van Arkel hadden het toen voor het zeggen. In de 14e eeuw kreeg Gorinchem ter verdediging stadsmuren. De ligging van Gorinchem was destijds al strategisch en men ondervond concurrentie van Dordrecht die toen de meeste belangrijke stad van Holland was. In 1572 veroverde Prins Willem van Oranje Gorinchem en hij liet er vestingwallen en bastions bouwen. Hiermee versterkte Gorinchem haar strategische positie. Tijdens de opstand namen de geuzen op 26 juni 1572 de stad Gorinchem in. Negentien katholieke priesters en wereldheren werden omwille van hun geloof door de watergeuzen in datzelfde jaar in Den Briel vermoord. Zij worden in de geschiedenis omschreven als “de martelaren van Gorinchem”. Hoewel geloofsvrijheid door de bezetters – die in alliantie met Willem van Oranje stonden – was toegezegd, werden deze uiteindelijke martelaren gevangen genomen, gefolterd en op 9 juli 1572 bij Den Briel opgehangen. In 1810 maakte Napoleon Bonaparte een einde aan het Koninkrijk Holland. Het werd ingelijfd bij Frankrijk. Napoleon kwam via Gorinchem in Holland en gaf de stad de naam “sleutel tot Holland” omdat Gorinchem zo’n strategische ligging had. In 1813 valt het Franse bewind in Holland en ook in 1813 verwoesten de Pruisen Gorinchem. In 1814 werd Willen I als soeverein vorst ingehuldigd en werd het nieuwe Verenigd Koninkrijk der Nederlanden opgericht.

Rondom Gorinchem werd de Hollandse Waterlinie opgezet als onderdeel van het militair garnizoen en kreeg Gorinchem zelfs een marine onderdeel. Vanaf 1870 tijdens de Industriële revolutie werd Gorinchem een belangrijkste industriestad met suiker, staal en bier maar ook de visserij was belangrijk. In 1925 was staalconstructiebedrijf de Vries Robbe het grootste staalbedrijf van Nederland. In die tijd moesten wijken voor arbeiders gebouwd worden. Uit die tijd stammen de zomerfeesten en het timmerdorp voor de jeugd om de bewoners van Gorinchem een leuke vakantiebesteding te geven. Gorinchem is nog altijd een stad die zich als een echte “werkstad” kenmerkt. Gorinchem is altijd een stad geweest die belangrijk was in verband met zijn strategische ligging aan water en wegen. Hierdoor kon zich ook een industrie ontwikkelen die zijn sporen nog altijd in Gorinchem heeft achtergelaten. Tot op heden is Gorinchem bekend om zijn scheepswerven, waterwegen, verkeerswegen, vesting en zijn haven en zijn open karakter naar de regio, naar Nederland en naar het buitenland. In de regio heeft Gorinchem een duidelijke centrumfunctie. Het open karakter van Gorinchem is ook terug te zien in het open karakter van het gemeentebestuur van de stad.

2.2

Uitgangspunten leisure- en cultuurbeleid

Het evenementenbeleid wordt vormgegeven vanuit de volgende twee beleidsterreinen: 1

toeristisch beleid: de leisurenota 2008 – 2013

2

cultuurbeleid: nota cultuur

16 Toeristisch beleid: leisurenota 2008 – 2013 De kaders die de gemeenteraad in 2007 voor de leisurenota 2008 – 2013 heeft vastgesteld, vormen een belangrijke basis voor het evenementenbeleid. Het leisurebeleid zal volgens de volgende kaders worden vormgegeven: -

Detailhandel: het versterken van de bewezen combinatie detailhandel en horeca

-

Vesting en cultuurhistorie: het versterken van de beleving van de moderne vestingstad

-

Water: het versterken van de relatie tussen de stad en het water

-

Groene omgeving: het versterken van de relatie tussen de stad en haar groene omgeving

-

Cultuur en evenementen: het vergroten en versterken van de culturele voorzieningen en het evenementenaanbod, zowel in kwaliteit als op het gebied van de diversiteit

-

Overnachtingsmogelijkheden: het in kwalitatief en kwantitatief opzicht versterken van de logiesvoorziening in de stad passend bij het schaalniveau van Gorinchem om het verblijfsbezoek t.a.v. zakelijke en toeristische bezoekers te kunnen vergroten

-

Vermaak: het stimuleren van ontwikkelingen op het gebied van vermaak, niet alleen voor zakelijke en toeristische bezoekers van de stad maar nadrukkelijk ook voor bewoners van de stad en regio zelf

-

Horeca: het versterken en stimuleren van de kwaliteit, incl. differentiatie van het horeca aanbod in de concentratiegebieden

Inspiratie

2

Beleidsvisie

-

Promotie en imago: het versterken van het imago van Gorinchem als leisure bestemming voor toeristische en zakelijke doelgroepen, maar ook voor lokale en regionale bezoekers door middel van o.a. gerichte promotionele activiteiten.

Het evenementenbeleid vormt een integraal onderdeel van het leisurebeleid. De uitgangspunten van het evenementenbeleid zullen hierop dan ook afgestemd moeten worden. Cultuurbeleid: 2007 – 2011 De culturele kaders 2007 – 2011 zijn:

!" !" !" !" !" !"

laagdrempelige toegang tot cultuur oog voor kwaliteit passieve cultuurparticipatie actieve cultuurparticipatie van tijd tot tijd een aansprekend evenement het uitdragen en versterken van het imago van Gorinchem als cultuurstad

Uitgangspunten evenementenbeleid

!" !" !"

het evenementenbeleid is een van de peilers van het leisurebeleid het evenementenbeleid vormt onderdeel van het citymarketingbeleid een aantal evenementen zal een bijdrage moeten leveren aan de versterking van het onderscheidend vermogen van Gorinchem ten opzichte van vergelijkbare (vesting)steden in Nederland

!"

het gebruiken van bijzondere buitenlocaties zoals de Lingehaven en Buiten de Waterpoort (noot: in de winter risico van hoog water)

!"

de evenementen zullen aantrekkelijk moeten zijn voor (regio)bewoners maar nadrukkelijk ook voor bezoekers van buiten de regio

!"

de gemeente Gorinchem en organisaties die zich met evenementen bezighouden zullen samen moeten werken om tot een goede evenementenprogrammering per jaar te komen.

2.3

Beleidsdoelstellingen evenementen

-

het realiseren van een kwaliteitsverbetering van bestaande evenementen

-

het indien nodig, ontwikkelen van nieuwe evenementen

-

het verbeteren van de organisatiegraad en de professionalisering van evenementen

-

het verbeteren van het toeristisch imago van de stad door middel van evenementen

-

het behoud van diversiteit van het evenementenaanbod ten behoeve van diverse doelgroepen in de stad, in de regio en buiten de stad

-

het versterken van de economische structuur in Gorinchem o.a. door middel van evenementen

17

18

Inspiratie

3

Het evenementenaanbod van Gorinchem

3

Het evenementenaanbod in GorinchemHuidig evenementenaanbod: binnenstad

19 Gorinchem kent verschillende typen evenementen die vooral in de binnenstad georganiseerd worden. De muziekevenementen en de markten/braderieën domineren de evenementenkalender. Dit zijn van huis uit ook de evenementen die een vaste basis in Gorinchem hebben en daarmee ook een vaste waarde vertegenwoordigen. Buiten evenementen naar type in 2009

Absoluut

%

Nautisch

2

Cultuur

1

5

Muziek

7

33

Markt/braderie

5

24

Vermaak

6

29

Sport/Life style

0

0

21

100

Totaal

9

Sportevenementen vinden niet in de binnenstad plaats en zijn in dit overzicht dan ook buiten beschouwing gelaten. Onder culturele evenementen worden die evenementen verstaan die meer gericht zijn op theater en kunst.

De meeste evenementen in en rond de binnenstad vinden buiten, in de openbare ruimte plaats. De evenementen worden relatief goed over het jaar verspreid, waarbij de meeste evenementen in de periode april t/m juni georganiseerd worden met weer een piek in augustus/september. 71% van de evenementen keert jaarlijks terug en 29% van de evenementen vindt eenmalig plaats.

43% van de evenementen wordt op een dag georganiseerd en 57% van de evenementen zijn meerdaagse evenementen. De Botenbeurs, Zomerfeesten en het winterfestijn zijn meerdaagse evenementen met een looptijd van resp. 2, 6 en 23 dagen. Gorinchem heeft weinig culturele evenementen als men de muziekevenementen buiten beschouwing laat. Het succesvolle Grimefestival is helaas als gevolg van organisatorische problemen gestopt. Maar er gaan geruchten dat het festival toch weer een vervolg gaat krijgen. Een evenement als de Vloek van de Duveltjesgracht dat in 2008 werd georganiseerd, krijgt in de komende jaren ook geen vervolg. Gelet op de diversiteitdoelstelling binnen het evenementenbeleid, wil de gemeente nieuwe initiatieven op cultureel gebied graag ondersteunen en faciliteren. Natuurlijk zullen deze evenementen ook moeten passen binnen het beleidskader voor evenementen.

3.2

Karakter huidig evenementenaanbod

Cultuur In Gorinchem worden naar verhouding weinig culturele evenementen georganiseerd; tenminste als men de muziekevenementen buiten beschouwing laat. In 2008 werden vier culturele evenementen georganiseerd, namelijk het Grimefestival, de Vloek van de Duveltjesgracht, het Hippiefestival en het OPEnRAam festival. Het Grimefestival werd in Gorinchem al eerder georganiseerd. Helaas krijgen enkele van deze evenementen de komende jaren geen vervolg als gevolg van problemen die zich binnen de organisatie voordeden (o.a. tijdgebrek, bestuurlijke continuïteit). Voor de promotie van de stad is het belangrijk dat er een vaste culturele programmering per 20

jaar komt en het liefst een meerjarenprogrammering. Zo komt er rust en duidelijkheid binnen besturen van evemementenorganisaties. Maar ook geeft het de gemeente meer duidelijkheid ten aanzien van het subsidiebeleid. Eens in de 10 jaar organiseert de stad echter wel een grootschalig cultureel evenement, zoals het Symposion dat in 2015 opnieuw georganiseerd wordt. Muziek Gorinchem is een echte muziekstad die hierin een lange traditie kent. Het is vooral de populaire (Nederlandstalig) muziek die gespeeld wordt. Een aantal muziekevenementen geniet regionale bekendheid, zoals de zomerfeesten en het jazzfestival. Maar de meeste muziekevenementen hebben een lokale uitstraling. De muziekprogrammering past binnen het imago dat Gorinchem de komende jaren kan gaan uitstralen. Markten/braderieën Gorinchem kan ook als een “echte” marktstad gezien worden. Dit varieert van de wekelijkse markt tot aan de paas- en pinkstermarkt. De markten hebben een veelal lokale tot regionale betekenis. De wekelijkse markt neemt de laatste jaren in belangstelling af als gevolg van een veranderende vraag. Dit is ook een landelijke trend. Maar de braderieën zoals de Midzomermarkten genieten nog steeds over voldoende belangstelling. Nautisch De Botenbeurs en de Open Havendag zijn bekende evenementen in Gorinchem en vertegenwoordigen een vaste waarde. Vooral de Botenbeurs heeft in 2008 een

Inspiratie

3

Het evenementenaanbod van Gorinchem

bovenregionaal karakter gekregen. Maar ook de Open Havendag heeft potentie om uit te groeien tot een nationaal evenement. Het nautische karakter van de Open Havendag is echter naar de achtergrond gekomen en muziek en braderie hebben de overhand gekregen. Het nautische, muzikale en braderie onderdeel zouden meer in evenwicht moeten komen. De Open Havendag kan daarbij opgezet worden als “startevenement van het terrassenseizoen” waarbij de ambitie gericht kan zijn op “evenement met landelijke betekenis”. Sport Jaarlijks worden er in Gorinchem diverse sportevenementen georganiseerd die vooral buiten de binnenstad plaatsvinden. Deze variëren van straatvoetbaltoernooien tot aan roeiwedstrijden, de avond 4 daagse, skate4fun en het zaalvoetbaltoernooi. De Drakenbootrace wordt jaarlijks in de Lingehaven georganiseerd. De sportevenementen hebben een lokale en regionale uitstraling. Er zijn geen evenementen die landelijke bekendheid genieten. Het winterfestijn is een schaatsevenement waarbij de nadruk op “folklore en gezelligheid” ligt en niet zo zeer op sport. Vermaak In Gorinchem worden verschillende evenementen georganiseerd die variëren van circussen, kermissen tot aan de Koninginnedag en het Winterfestijn. De meeste van deze evenementen zijn kleinschalig en van lokale en regionale betekenis. Het Winterfestijn heeft potentie om uit te groeien tot een evenement met landelijke bekendheid. 21

Koopzondagen Bij de detailhandel in de binnenstad van Gorinchem en ook bij de perifere detailhandel worden tenminste 10x per jaar koopzondagen georganiseerd. Deze koopzondagen hebben een lokale en bovenlokale uitstraling. Op meerdere van deze koopzondagen zijn slechts enkele winkels geopend. Doordat bezoekers verwachten dat alle winkels open zijn, zijn ze enorm teleurgesteld en komen een volgende zondagopenstelling niet meer terug. Dit werkt negatief door op alle koopzondagen en is in algemene zin nadelig voor het ‘toeristisch product’ van Gorinchem.

3.3

Toeristische ontwikkelingsprofielen Gorinchem vanuit citymarketing perspectief

Gorinchem is een stad met toeristische potentie. De stad kan toeristisch groeien wanneer het voldoet aan de volgende sleutelcriteria: Imago

bekendheid en nationaal onderscheidend

Toeristische trekkers

attractiepunten met autonome trekkracht

Verblijfsaccommodaties

hotels, campings en B&B

Basisvoorzieningen

horeca en winkels

Bereikbaarheid

vervoer over weg, spoor en water, bewegwijzering en parkeren

Imago Momenteel is Gorinchem een bekende stad in Nederland maar is toeristisch gezien nog niet aantrekkelijk genoeg. Met name de sfeer en de ‘beleving’ van de buitenruimte maken de binnenstad aantrekkelijk voor toeristen. Gorinchem heeft echter wel een basisinfrastructuur die onderscheidend kan worden, zoals met de vesting en de haven. Door een sfeerverhogende inrichting van de openbare ruimte kan het imago als gezellige vestingstad een impuls krijgen. Toeristische trekkers Gorinchem kent weinig attracties die een autonome trekkracht hebben. Zo vormen de Stadsschouwburg en de kleine theaters van Gorinchem natuurlijk wel een vaste waarde in de stad. De stad heeft potentie om de aantrekkingskracht van de attracties te vergroten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de herontwikkeling van het Gorcums Museum en aan het Hamelhuis dat haar deuren in 2010 gaat openen. Op het gebied van de evenementen heeft Gorinchem nog weinig evenementen die voor een landelijk publiek aantrekkelijk zijn. Wel heeft de stad evenementen met potentie die dat kunnen worden. Dat geldt voor de Open Havendag, de Botenbeurs en het Winterfestijn. Gorinchem is als stad een toeristische trekker, gekoppeld aan Loevestein en Woudrichem, die zich in promotioneel opzicht verenigd hebben in de Vesting3Hoek. Verblijfsaccommodaties Gorinchem heeft een tekort aan hotelbedden. De stad kent een paar B&B adressen maar die kunnen het hotelbedden tekort niet opvullen. Voor een toeristische ontwikkeling is het hebben van voldoende hotelbedden in diverse klassen nodig. 22

Gorinchem heeft echter wel plannen om de hotelcapaciteit te vergroten. Er zijn plannen om hotel Gorinchem uit te breiden en een nieuw binnenstadshotel te realiseren. Deze plannen worden momenteel op haalbaarheid getoetst. Ook de verblijfsaccommodaties in de regio sluiten onvoldoende aan bij de vraag. Deze zouden moeten aansluiten bij de ambities van Gorinchem waar het gaat om de ontwikkeling van regiotoerisme (meerdaags verblijf toeristen). Basisvoorzieningen Gorinchem heeft een uitgebreid winkel- en horeca aanbod in de binnenstad. Dit aanbod kan de concurrentie met steden zoals Breda, Oosterhout en Dordrecht echter niet aan. De centrumfunctie van Gorinchem is wel belangrijk voor de regiogemeenten. De winkel- en horecavoorzieningen in de binnenstad vormen echter wel een basis waarop een toeristische ontwikkeling mogelijk is. Bereikbaarheid/ligging Gorinchem ligt strategisch in het land, zowel over weg, water en spoor. De bereikbaarheid per trein is nu nog beperkt maar op de langere termijn krijgt Gorinchem een intercity station (gelegen aan de nieuwe treinverbinding Breda – Utrecht). De bereikbaarheid over de weg is goed maar levert tijdens de spits problemen op. Deze situatie zal ook in de komende jaren verbeteren met de verbreding van de A27. Het vervoer over water is voor Gorinchem echter uniek en daarom toeristisch gezien ook interessant. De veerdiensten naar bijvoorbeeld Slot Loevestein en Woudrichem worden toeristisch gezien veelvuldig gebruikt. De veerdiensten vormen de verbindende factor voor de Vesting3Hoek (Gorinchem, Woudrichem en Loevestein).

Inspiratie

3

Het evenementenaanbod van Gorinchem

Per januari 2010 worden de veerverbindingen tussen Brakel/Herwijnen en Veen/Aalst geïntegreerd in de Gorcumse veerdienst. De voetgangersbewegwijzering hoort ook onder het kopje bereikbaarheid. Deze bewegwijzering is recent vernieuwd. De parkeervoorzieningen rondom de binnenstad horen ook bij het onderdeel bereikbaarheid. Gorinchem werk met een signaleerfunctie voor de parkeergarages rondom het centrum. Dit systeem werkt goed. Men is van plan de parkeervoorzieningen in het centrum de komende jaren nog te verbeteren. De bereikbaarheid van Gorinchem is een sterk punt van de stad; zeker omdat Gorinchem vanuit de historie een strategische ligging had, nog steeds heeft en deze strategische ligging ook de komende jaren nog zal versterken. De verbetering van de vervoersstromen per weg en spoor zijn daarvan duidelijke voorbeelden. Op deze versterking van de bereikbaarheid kan de stad economisch maar ook toeristisch nu al inspringen. Door de historisch strategische ligging van de stad was Gorinchem altijd een gastvrije stad voor bewoners, bedrijven en instellingen. Deze cultuur is in de stad nog altijd aanwezig. Het open en gastvrije karakter van Gorinchem geeft de stad dan ook haar onderscheidend vermogen.

3.4

Toeristische ontwikkelingsprofielen evenementen Gorinchem

Gorinchem is een echt Hollandse stad die zeker niet onderdoet voor vergelijkbare Hollandse steden zoals Dordrecht. Gorinchem kan met recht zeggen dat de stad “de sleutel tot Holland” is. Niet voor niets trok Napoleon vanwege de strategische ligging van Gorinchem via deze stad naar Holland en gaf het ook de naam “ Gorinchem, sleutel tot Holland”. Vanuit de sleutelfunctie van Gorinchem, gericht op ligging aan water en verkeerswegen, kan het citymarketingbeleid van Gorinchem worden opzet. Statement “Gorinchem is een gezellige open Hollandse stad voor bewoners (autochtone en niet autochtone) en bezoekers uit de regio maar zeker ook uit Nederland waar voor iedereen wat leuks te vinden is en waar iedereen zich ‘welkom” voelt”. Vanuit dit perspectief spelen evenementen een belangrijke rol. De gemeente kan de bewoners en ook bezoekers van de stad een aantrekkelijke stad bieden met een gevarieerd aanbod aan evenementen. Het aanbod aan evenementen zal echter moeten passen bij het citymarketingbeleid van de stad. Daarin zijn de volgende criteria belangrijk: -

evenementen zullen zo veel mogelijk een historische basis en/of anker in Gorinchem moeten hebben zoals de Zomerfeesten die vanuit het industrieel verleden van Gorinchem zijn ontstaan

-

evenementen moeten passen bij het decor van de historische vesting en haven van Gorinchem zoals de Havendag en de Botenbeurs

-

evenementen moeten passen bij de strategische ligging van Gorinchem aan water en verkeerswegen zoals evenementen die passen bij bijvoorbeeld de scheepvaart en het scheepvaartverleden van Gorinchem (thema VOC en Hendrick Hamel)

-

evenementen moeten passen bij de uitstraling van Gorinchem als handelsstad en regiofunctie zoals de markten en braderieën

23

-

evenementen, uitgezonderd muziekevenementen met versterkte muziek, zullen ook op zondag moeten plaatsvinden; dit in tegenstelling tot het beleid van voorgaande jaren

-

de evenementen moeten een goede spreiding over het jaar hebben en zeker een goede seizoensverdeling hebben.

Binnen dit evenementenaanbod zullen de kernwaarden “openheid, gezelligheid en gastvrijheid” voorop staan. De Gemeente zal de organisatoren van evenementen daarbij stimuleren en faciliteren. De meeste evenementen hebben al een lange historie in Gorinchem. Zij leveren daarmee een vaste basiswaarde in de stad op. Tegelijkertijd zullen deze evenementen zich moeten vernieuwen om tegemoet te komen aan de wensen en behoeften van bewoners en bezoekers die door maatschappelijke, sociale en economische veranderingen ook veranderen. Het is daarom goed om de evenementen in Gorinchem een ontwikkelingsperspectief mee te geven. De gemeente kan zich de komende jaren het beste richten op de versterking van bestaande evenementen maar ook op het stimuleren van nieuwe initiatieven die het evenementenaanbod breder en daarmee ook aantrekkelijker maken. Dat kunnen natuurlijk ook culturele evenementen zijn die passen binnen de gekozen positionering van Gorinchem. Het Grimefestival bijvoorbeeld zou hierin namelijk erg goed passen. Nadrukkelijk moet gezegd worden dat niet alleen de grote evenementen een bijdrage leveren aan de versterking van het profiel van Gorinchem. Het zijn ook kleinschalige culturele producties die het karakter van de stad in positieve zin versterken. Voor zowel grootschalige als kleinschalige evenementen geldt dat zij moeten passen 24

binnen de kernwaarden van Gorinchem. Bewoners en bezoekers moeten het gevoel krijgen “welkom” te zijn in Gorinchem. De evenementen moeten hieraan een bijdrage leveren en tevens aan de centrale positionering van Gorinchem als “sleutel tot Holland”.

3.5 Ontwikkelingsprofielen evenementen op basis van positionering en kernwaarden van Gorinchem Evenement

Huidig karakter

Perspectief

2e hands botenbeurs

De 2e hands botenbeurs van Nederland

Nautisch Botenbeurs

met nautische braderie = al gerealiseerd in samenwerking met de evenementenhal en met de jachthavenin Sleeuwijk Open Havendag

havendag met muziek

Start van het terrassenseizoen,

in nautische sfeer

musicalsterren zingen over haven en VOC verleden (Nederlands talig), De Havendag zet Gorinchem op de Nederlandse kaart eventueel gekoppeld aan een nieuw op te zetten theaterfestival, zoals het Grimefestival (boegbeelden uit het verleden zoals Hamel), mogelijk

Inspiratie

3

Het evenementenaanbod van Gorinchem

gekoppeld aan een sportief waterevenement zoals de Drakenbootrace en de Zalmschouwrace (mini sail). Eventueel in samenwerking met de Vesting3Hoek en relevante andere gemeenten. Positionering: Gorinchem, sleutel tot Holland

Muziek Zomerfeesten

muziek met veelal

Gelijk aan huidig karakter, versterking

Hollandse bands en

Hollands karakter Varkenmarkt,

Nederlands talige

incl. infrastructuur

muziek gericht op bewoners en regio

Jazzfestival

1

kleinschalig jazzfestival

Positionering: van Hamel tot Hamel (Hendrick en Wouter). Nieuw elan brengen voor landelijke bekendheid

1

Als de upgrading van het jazzfestival niet gerealiseerd wordt, zal overwogen moeten worden om de

subsidie te verlagen en/of stop te zetten. Daarbij kunnen dan andere nieuwe initiatieven op het gebied van culturele evenementen ondersteund worden zoals OPEnRAam

Hippiefestival

kleinschalig, 60er jaren

Het festival past minder bij de criteria die aan evenementen gesteld worden, maar zou thematisch versterkt kunnen worden. Het hippiefestival past daarmee bij het open en gastvrije karakter van Gorinchem

Markten/braderieën

2

Paas- en Pinkster

lokale markt voor

Gelijk aan huidig karakter. Wel kwaliteit

markt

bewoners en

verbeteren

regiobewoners Midzomermarkten 3

lokale markt voor

Nieuw en thematisch programmeren

(braderieën)

bewoners

en regiobewoners Hollands, VOC verleden met kruiden en specerijen, oosterse markt (Marokko, Griekenland, Turkije, te weten de belangrijkste inwoners van Gorinchem met een etnische achtergrond). Aandacht voor diversiteit

2

De Varkenmarkt en de Lingehaven kunnen uitstekende locaties worden om kleine, sfeervolle markten te

organiseren op zaterdagen. Gedacht kan worden aan tweewekelijkse of maandelijkse thematische marktjes, zoals boekenmarkt, kunstmarkt, antiek- en brocantemarkt, geraniummarkt, kleinvee/pluimvee markt en biologische markt/streekproducten. 3

het initiatief “Lekker Gorcum” kan het beste aan de Midzomermarkten gekoppeld worden en eventueel

ook aan de Vesting3Hoek waardoor het evenement een breder karakter krijgt. Ook kan de evenementenhal hierin een rol spelen.

25

Cultuur Theaterfestival

thematisch van

Mogelijk koppelen aan Open Havendag,

zoals Grimefestival

opbouw

thematisch, Storytelling sleutel tot Holland met Hamel en VOC verleden, historische figuren zoals de Graven van Arkel

Vermaak Winterfestijn 3

schaatsbaan op de

Oer-Hollandse kerstmarkt met

Grote Markt

schaatsbaan, kerstliederen, Hollandse zang, “de kerstmarkt van Nederland”.

3) de kerstmarkt zal dan echter wel opgezet moeten worden vanuit de ambitie dat deze markt ‘de kerstmarkt” van Nederland moet worden. Het assortiment zal “authentiek” moeten zijn en een breed publiek moeten aanspreken.

Sport en life style (optioneel) Sportief water-

Botenrace op de

Passend bij thema haven en water

Evenement zoals

Merwede of de Linge

in combinatie met Open Havendag

De Drakenbootrace

De zalmrace kan mogelijk worden uitgebouwd.

3.6

Advies subsidies en andere ondersteuning evenementen door de Gemeente Gorinchem

De Gemeente Gorinchem zal die evenementen ondersteunen die een vaste waarde 26

in Gorinchem hebben en/of ontwikkelingspotentie hebben. Deze steun richt zich op 1) subsidie, 2) het faciliteren van evenementen zoals de bijdragen in natura die door verschillende afdelingen van de gemeente gegeven worden en uit 3) advies. Ook kan de Gemeente Gorinchem nieuwe initiatieven vooral op het gebied van cultuur ondersteunen die passen binnen de criteria die in het evenementenbeleid zijn vastgesteld (zie onder 3.4). 3.6.1 Advies subsidies aan evenementen De Gemeente Gorinchem kan in de beleidsperiode 2011 – 2014 jaarlijks subsidie verstrekken aan de volgende evenementen: Subsidiebijdragen per jaar Open Havendag

1

€ 50.000

Botenbeurs

in natura

Zomerfeesten

€ 25.000

Winterfestijn

€ 45.000

Jazzfestival

2

€ 40.000

Midzomermarkten 3

€ 15.000

Hippiefestival

€

Totaal subsidie

€ 180.000

4.000

1 incl. muziekprogrammering en/of theaterfestival zoals Grimefestival en een sportief waterevenement zoals de Drakenbootrace 2 dit kan ook een ander groot cultureel festival/evenement zijn of een tweetal kleinere evenementen 3 inclusief aandacht voor het thema diversiteit en het thema lekker Gorinchem, eenmalige investeringsimpuls

Inspiratie

3

Het evenementenaanbod van Gorinchem

Daarnaast kan de gemeente gedurende de beleidsperiode een jaarlijks bedrag van € 20.000 reserveren voor nieuwe evenementen die in het evenementenbeleid passen en financiële ondersteuning verdienen. Dat zullen vooral kleinschalige culturele festivals/evenementen moeten zijn die passen binnen de gekozen positionering van Gorinchem. Per jaar kan bekeken worden of de steun gecontinueerd kan worden. Een voorbeeld van een nieuw initiatief op cultureel gebied is Muziek uit de Goot; een straatmuzikantenfestival dat op diverse locaties in de historische binnenstad zal moeten plaatsvinden, incl. muziek op het veer. Dit evenement kan mogelijk ook gekoppeld worden aan de Vesting3Hoek. In de komende jaren kunnen bestaande culturele evenementen zoals het Grimefestival en de Vloek van de Duveltjesgracht worden ingebed in een grotere organisatie en gekoppeld worden aan de Open Havendag. Op deze wijze krijgen deze kleinschaligere culturele evenementen een stevigere positie en krijgen daarmee ook een meerjaren perspectief. In de afgelopen jaren liet de organisatie van deze culturele evenementen te wensen over en konden de organisaties het voortbestaan ervan niet garanderen. In een nieuwe organisatiestructuur krijgen deze culturele evenementen niet alleen een stevige basis maar ook een sterker profiel en de daarmee gepaard gaande profilering. In totaal kan een subsidiebedrag per jaar van € 200.000 beschikbaar gesteld worden voor de organisatie van evenementen. Hiermee wordt de gemiddelde bijdrage per inwoner aan de evenementen verhoogd van € 4,16 naar € 5,81 per jaar. Met deze verhoging krijgen de bestaande evenementen en festivals een vast basis in Gorinchem en worden nieuwe initiatieven mogelijk gemaakt. Hiermee kan eveneens de belangstelling voor de stad bij bewoners, regiobewoners en Nederlandse bezoekers door deze evenementen toenemen waarmee de stad ook extra in de belangstelling komt te staan en als gevolg hiervan de locale economie wordt versterkt. De gemiddelde besteding van een bezoeker aan een evenement per jaar bedraagt € 16. De totale bestedingen van bezoekers aan evenementen in de binnenstad van Gorinchem bedraagt ruim vier miljoen euro. Dit betekent dat de gemeente 5% van dit bedrag, namelijk € 200.000 gaat investeren in het stimuleren van evenementen in Gorinchem; een toename van 1.4%. Met deze stimuleringsbijdrage kan de gemeente bereiken dat de evenementen in Gorinchem een landelijke bekendheid krijgen en daarmee ook meer bezoekers zullen trekken. Kader Economische betekenis evenementen voor Gorinchem in beleidsperiode 2011 - 2014 -

aantal jaarlijkse bezoekers aan evenementen

250.000

-

gemiddelde besteding aan evenementen per bezoeker

€

16,00

-

totale jaarlijkse bestedingen evenementen door bezoekers

€

4.000.000,00

-

jaarlijkse bijdrage gemeente Gorinchem aan evenementen

€

200.000,00

-

gemiddelde bijdrage per bewoner aan evenementen

€

5,81

3.6.2

Ondersteuning in natura

De Gemeente zal evenementen die van de gemeente een evenementenvergunning ontvangen hebben en die subsidie ontvangen, natuurlijk ook in natura ondersteunen.

27

Dit geldt overigens ook voor evenementen die geen subsidie krijgen maar wel een evenementenvergunning ontvangen. Deze ondersteuning is gericht op de kosten voor beheer en onderhoud, groen en reiniging. De inkomstenderving voor parkeren tijdens de Zomerfeesten neemt de gemeente voor haar rekening. Dit geldt ook voor de havengelden bij de Open Havendag en de Botenbeurs. De kosten voor personele inzet voor het Winterfestijn zullen voor een deel worden overgeheveld naar de Stadsschouwburg die de organisatie van het Winterfestijn voor hun rekening zou kunnen nemen. Datzelfde geldt ook voor de additionele culturele activiteiten die voor de Open Havendag georganiseerd moeten worden. 3.6.3

Open Havendag als start van het terrassenseizoen van Gorinchem

Inhoud De Open Havendag is een evenement waarmee Gorinchem in feite het evenementenseizoen opent. Het is een evenement dat zich om en rond de Lingehaven afspeelt. Er is een braderie met muziek en theater. De haven vormt hierbij het decor. De Open Havendag is bij uitstek een evenement dat het in zich heeft om te groeien tot een evenement met nationale uitstraling. Om dit te realiseren zal Gorinchem het profiel van de Open Havendag wel duidelijker moeten maken. Dit betekent dat de programmering van de Open Haven gekoppeld moet worden aan de centrale positionering van Gorinchem “sleutel tot Holland”. De Open Havendag van Gorinchem staat voor “een gezellige Hollands havenevenement waar bewoners (autochtone en niet autochtone) en bezoekers uit de regio maar zeker ook uit Nederland elkaar ontmoeten”. 28 De Haven zal dienen als decor voor een programmering die gericht is op muziek, theater en sportieve wateractiviteiten. Organisatie De centrale regie van de Open Havendag is momenteel in handen van de Havendienst van de Gemeente Gorinchem en zal dat ook behouden. De braderie wordt georganiseerd door de Havendienst, een extern bureau verzorgt de muziek- en theaterprogrammering. De nautische en faciliterende activiteiten blijven bij de Havendienst. In principe geldt dit ook voor de organisatie van de braderie, tenzij dit commercieel kan worden ondergebracht bij een derde partij. Voor de organisatie van de muziek- en theaterprogrammering kan gedacht worden aan het onderbrengen van dit onderdeel van het evenement bij de Stadsschouwburg die ervaring heeft in de programmering van theaterproducties. Tevens heeft de Stadsschouwburg een groot netwerk in de stad en heeft daarnaast ervaring in sponsorwerving. Voor een uitbouw van de muziek- en theaterprogrammering is wel extra geld nodig, zowel voor de organisatie als voor het inhuren van artiesten. Dit betekent dat er subsidie nodig is voor dit onderdeel van de Open Havendag. Advies subsidie De Open Havendag krijgt jaarlijks t/m 2013 € 50.000 voor het organiseren van de Open Havendag waarvan € 45.000 organisatiekosten en € 5.000 personele kosten. De

Inspiratie

3

Het evenementenaanbod van Gorinchem

Open Havendag kreeg in de afgelopen jaren geen feitelijk subsidie. De organisatie van het nautisch onderdeel en de braderie was in handen van de Havendienst van de Gemeente en werd in natura gefinancierd (grotendeels kostendekkend). Dit zal ook in de toekomst zo blijven. De subsidiebijdrage die nu wordt voorgesteld, betreft de bijdrage voor de organisatie en financiering van de muziek- en theaterprogrammering. Dit subsidiebedrag zal indien mogelijk bij de Stadsschouwburg worden ondergebracht. De nautische markt als onderdeel van de Open Havendag zal commercieel van opzet moeten zijn. Aanvullende eisen Aan de subsidietoekenning ten behoeve van de muziek- en theaterprogrammering tijdens de Open Havendagen, zal de gemeente natuurlijk voorwaarden verbinden. Een van die voorwaarden betreft het positioneren van het evenement tot een evenement van nationale betekenis. De Open Havendag ‘nieuwe stijl’ zal uit verschillende onderdelen moeten bestaan zoals muziek en theater. Een aanvulling kan worden gevonden in het nieuw leven in blazen van het Grimefestival en onderdelen van het Duveltjesgrachtfestival. De gemeentelijke subsidie die aan deze festivals beschikbaar werd gesteld, kan worden ingezet voor deze uitbreiding. Een mogelijke partij om de organisatie hiervan voor zijn rekening te nemen is Stadsschouwburg De Nieuwe Doelen. Waar mogelijk moet gebruik worden gemaakt van expertise en ondersteuning van de vroegere organisaties van deze festivals. Gezamenlijk met de Havendienst moeten deze elementen worden geïntegreerd in de nieuwe formule van de Open Havendag. De organisatie van de Open Havendag zal ten aanzien van de promotie van het evenement nauw moeten samenwerken met de VVV Gorinchem. 3.6.4

Botenbeurs

Inhoud De Botenbeurs is een tweedaags evenement dat zich richt op de verkoop van tweedehands boten. In 2008 heeft de Havendienst van de Gemeente het evenement vergroot en is een samenwerking met o.a. de Evenementenhal en met Sleeuwijk Yachting aangegaan. Hierdoor is aantrekkelijkheid van de Botenbeurs verbeterd en is het evenement landelijk bekend geworden. De Botenbeurs kan de beurs worden van Nederland met tweedehands boten. Ook de Botenbeurs zal zich qua programmering moeten richten op de centrale positionering van Gorinchem: “sleutel tot Holland” . Organisatie De centrale regie van de Botenbeurs is in handen van de Havendienst van de Gemeente Gorinchem, inclusief de organisatie van de nautische braderie . De Havendienst van de gemeente zal de Botenbeurs blijven organiseren. Subsidie De Botenbeurs is een succesvol evenement die de stad meer oplevert dan kost. De Botenbeurs levert Gorinchem jaarlijks € 10.000 op, excl. de kosten voor personeel (bijdrage in natura).

29

Aanvullende eisen De botenbeurs heeft inmiddels een landelijke bekendheid en zal dat niveau moeten behouden. Dit betekent dat de Havendienst van de gemeente die de organisatie van de Botenbeurs in handen heeft, nauw zal moeten samenwerken met de VVV Gorinchem als het gaat om de promotie van het evenement op toeristische markten . 3.6.5

Zomerfeesten

Inhoud De Zomerfeesten is een evenement met een lange historie in de stad. Het evenement wordt druk bezocht door bewoners en regiobewoners van Gorinchem. Het huidige profiel van de Zomerfeesten zal gelijk blijven. Wel zal de programmering zich meer en meer richten op bands die uit Nederland komen en waarbij de Varkenmarkt zich specifiek op Nederlandstalige muziek richt. Organisatie De organisatie van het evenement is in handen van de Stichting Zomerfeesten in samenwerking met de horeca op de Varkenmarkt en het Busaltopodium. De Stichting Zomerfeesten doet de programmering van het evenement op de Groenmarkt/Grote Markt. De horeca ondernemers van de Varkenmarkt verzorgen de programmering van de Varkenmarkt zelf. De laatste jaren neemt de samenwerking tussen beide organisaties toe, zowel als het gaat om de afstemming in programmering als ten aanzien van de muntenverkoop. Aan de organisatie van het evenement worden jaarlijks toenemende en strengere 30

eisen gesteld. Dit geldt voor de Stichting Zomerfeesten die nog geheel op vrijwilligers draaien. De Stichting Zomerfeesten kan een stevigere basis voor de toekomst krijgen door middel van de inzet van een betaalde kracht. Hiermee worden de vrijwilligers ondersteund en kan de organisatie eveneens een professionaliseringsslag maken. Dit extra subsidiebedrag zal aan de Stadsschouwburg als doelsubsidie worden toegekend die ervoor gaat zorgen dat de Stichting Zomerfeesten in organisatorisch opzicht een stevigere basis in Gorinchem krijgt. Dit betekent dat de Stadsschouwburg de programmering van de Stichting Zomerfeesten gaat verzorgen. Advies subsidie Aan de Stichting Zomerfeesten werd en wordt jaarlijks een subsidie van € 15.000 toegekend. Met dit bedrag wordt het mogelijk gemaakt dat er in diverse zorginstellingen muziek gespeeld wordt. Dit subsidiebedrag wordt vanuit het welzijnsbeleid jaarlijks in de begroting opgenomen. De Stichting Zomerfeesten zelf organiseert het evenement zonder gemeentelijke subsidie. De meeste inkomsten komen uit sponsorgelden. Om de Stichting Zomerfeesten te versterken is het noodzakelijk om jaarlijks een extra subsidiebedrag van € 10.000 toe te kennen voor het aantrekken van een betaalde kracht waardoor de gemeentelijke subsidie voor de Stichting Zomerfeesten voor het organiseren van dit evenement, uitkomt op een bedrag van € 25.000 per jaar. Geadviseerd wordt het totale subsidiebedrag van de gemeente voor de Zomerfeesten als doelsubsidie aan de Stadsschouwburg toe te kennen. De Nieuwe Doelen zal daarmee de Stichting Zomerfeesten in personele maar ook in organisatorische zin ondersteunen. Op deze wijze krijgt de Stichting Zomerfeesten een stevigere organisatorische en financiële basis voor de komende jaren.

Inspiratie

3

Het evenementenaanbod van Gorinchem

Aanvullende eisen De organisaties van de Zomerfeesten wordt geadviseerd om nauwer te gaan samenwerken met andere partijen in de stad als het gaat om de volgende zaken: -

het samen met de organisatie van de Varkenmarkt aanvragen van de evenementenvergunning waardoor er een vergunning voor het totale evenement kan worden afgegeven

-

een nauwe samenwerking met de Stadsschouwburg daar waar het gaat om de muziekprogrammering

-

een nauwe afstemming t.a.v. de programmering met de organisatie van de Varkenmarkt waardoor er een evenementenagenda gemaakt en gepubliceerd kan worden

-

een nauwe samenwerking op promotioneel gebied met de VVV Gorinchem

3.6.6

Winterfestijn

Inhoud Al drie jaar achter elkaar wordt op de Grote Markt in Gorinchem het Winterfestijn georganiseerd. De belangstelling voor dit festijn bij het publiek neemt jaarlijks toe. Het Winterfestijn heeft de potentie in zich om uit te groeien tot een evenement met landelijke bekendheid. Dit betekent wel dat de kunstijsbaan gekoppeld zal moeten worden aan een kwalitatief hoogwaardige kerstmarkt met muziek- en theaterprogrammering. Het Winterfestijn zal moeten inhaken bij de positionering van Gorinchem als “sleutel tot Holland”. Organisatie De centrale organisatie van het Winterfestijn is momenteel in handen van de Gemeente Gorinchem. Een groot deel van de werkzaamheden wordt door vrijwilligers verricht. De organisatie van het Winterfestijn vergt de nodige ureninzet. Overwogen kan worden dit evenement uit te besteden en bij het evenement alleen een ondersteunende en faciliterende rol spelen. De organisatie van het Winterfestijn zal dan wel financieel in de gelegenheid gesteld moeten worden om dit evenement ook te kunnen organiseren. Subsidie Een potentiële organisator van het Winterfestijn kan een subsidie krijgen van € 45.000 waarvan € 35.000 voor de kosten voor o.a. de huur en opbouw van de kunstijsbaan en als eenmalige stimuleringsubsidie € 10.000 voor de organisatie van het evenement door een betaalde kracht. De gemeentelijke subsidie aan het evenement bedraagt momenteel € 35.000. Dit betekent dat dit subsidiebedrag eenmalig verhoogd moet worden met € 10.000 om de organisatie te verzorgen. Andere benodigde financiële middelen zullen uit sponsoring en commerciële activiteiten moeten komen. Aanvullende eisen De organisatie die het Winterfestijn gaat organiseren, zal bij de promotie van het evenement nauw moeten samenwerken met de VVV Gorinchem. Hiermee krijgt het evenement de kans om te groeien naar een evenement van nationale bekendheid.

31

3.6.7

Jazzfestival

Inhoud In 2008 heeft de gemeente Gorinchem het Jazzfestival een eenmalig subsidiebedrag van € 40.000 voor de organisatie van het festival toegekend. Doel van deze subsidietoekenning was het aantrekkelijker maken van het jazzfestival voor een breder publiek. Het Jazzfestival heeft de potentie om uit te groeien tot een jazzfestival met een landelijke bekendheid. Dit betekent dat de programmering hierop aangepast moet worden en zal moeten aansluiten op de centrale positionering van Gorinchem als sleutel tot Holland. Als eigen positionering kan het Jazzfestival bijvoorbeeld kiezen voor: Van Hamel tot Hamel waarbij een historische figuur gekoppeld wordt aan een hedendaagse jazzartiest van wereldformaat. Organisatie De organisatie van het Jazzfestival zal de komende jaren zich sterk moeten maken om een evenement van allure neer te zetten. De Gemeente kan deze organisatie zowel in financiële middelen als op het gebied van advies ondersteunen. De hoogte ervan is afhankelijk van de programmering die de organisatie voor het festival kiest in relatie tot de reikwijdte van het evenement: lokaal/regionaal niveau of nationaal niveau. Advies subsidie De organisatie kan in de gekozen beleidsperiode € 40.000 subsidie per jaar krijgen. Hiervoor zal wel de programmering versterkt moeten worden en landelijke aantrekkingskracht moeten hebben. Kiest de organisatie ervoor om als kleinschalig festival te blijven bestaan en de programmering voor een lokaal en regionaal 32

geschikt te maken, dan kan de gemeente het Jazzfestival jaarlijks met een bedrag van maximaal € 10.000 ondersteunen. Het Jazzfestival is namelijk wel een evenement dat past binnen de gekozen positionering van Gorinchem. De subsidie voor het Jazzfestival zal dan echter als doelsubsidie aan de Stadsschouwburg toegekend worden die het Jazzfestival daarmee in de reguliere programmering van de Stadsschouwburg kan integreren. Op deze wijze krijgt het Jazzfestival een vaste organisatorische basis in de stad. Aanvullende eisen De organisatie van het Jazzfestival zal ten aanzien van de promotie van het evenement nauw moeten samenwerken met de VVV Gorinchem. Als de upgrading van het jazzfestival niet gerealiseerd wordt, zal overwogen worden om 1) het subsidiebedrag te verlagen naar maximaal € 10.000 of 2) niet meer tot subsidieverlening aan de organisatie over te gaan. Kader Overzicht advies extra subsidieverstrekking aan de Stadsschouwburg als doelsubsidie voor evenementen in de stad Er wordt geadviseerd de volgende subsidiebedragen ter beschikking te stellen waarmee het mogelijk is om de Zomerfeesten, de Open Havendag en het Jazzfestival niet alleen te kunnen organiseren maar ook om aan deze evenementen een nieuwe impuls te geven:

Inspiratie

3

Het evenementenaanbod van Gorinchem

Zomerfeesten

Programmering

Personele kosten

Totaal

€ 15.000

€ 10.000

€ 25.000

Open Havendag nieuwe stijl € 45.000

€ 5.000

€ 50.000

Jazzfestival

€ 30.000

€ 10.000

€ 40.000

Totaal

€ 90.000

€ 25.000 1

€ 115.000

1 met deze financiële middelen wordt het mogelijk gemaakt een betaalde kracht als ondersteuning bij de organisatie van evenementen aan te trekken. Naar schatting kan hiervoor iemand worden ingehuurd van 400 uur per jaar = 0.3 Fte. Zoals hiervoor al aangegeven, kan De Nieuwe Doelen voor deze ondersteuning een uitstekende partij zijn.

3.6.8

Midzomermarkten

Inhoud In Gorinchem worden jaarlijks twee Midzomermarkten/braderieën georganiseerd. In 2009 is dat op 20 juni en 8 augustus geweest. Deze markten zullen een kwaliteitsslag moeten maken en tevens zouden deze markten een ander assortiment moeten voeren. Hierbij kan gedacht worden aan 1) biologische streekmarkt gekoppeld aan bijvoorbeeld een preuvenement en 2) een oosterse markt die als thema het VOC verleden heeft waarbij het assortiment zich richt op kruiden en specerijen uit o.a. Marokko, Griekenland en Turkije. Hiermee betrekt men tevens de inwoners van Gorinchem die een etnische achtergrond uit deze landen hebben. In eerste instantie zullen deze markten voor de bewoners en regiobewoners van Gorinchem georganiseerd worden. Ook kan het evenement gekoppeld worden aan bijvoorbeeld “Lekker Gorcum” en aan het thema “diversiteitstad” waarmee de Midzomermarkten kunnen uitgroeien tot markten met een brede basis. Er kan ook samengewerkt worden met de Vesting3Hoek waarmee het evenement een breder en grootschaliger karakter krijgt. De veerdienst en de verbinding over water vormen daarmee “de sleutel” tot het evenement. Organisatie De Midzomermarkten worden in opdracht van de winkeliersvereniging georganiseerd. De uitvoering ervan is in handen van Star Promotions. Hartje Gorcum zal gevraagd worden om tot een kwaliteitsimpuls te komen van de Midzomermarkten. Advies subsidie De Gemeente kan Hartje Gorcum een eenmalige subsidiebijdrage toekennen van € 15.000 om tot een andere opzet van de markten te komen waardoor deze markten een extra impuls krijgen. Aanvullende eisen De Midzomermarkten kunnen naast de gebruikelijke locaties ook om en rond de Varkenmarkt georganiseerd worden waardoor de Varkenmarkt de functie die deze plek in het verleden had, weer terugkrijgt, namelijk “markt”. Oorspronkelijk was de Varkenmarkt zoals de naam al aangeeft een beestenmarkt. 3.6.9

Paas- en pinkstermarkten

Inhoud De Paas- en Pinkstermarkten worden voor bewoners en regiobewoners van Gorinchem gehouden. Het is belangrijk dat deze markten, die een lange traditie in in de stad hebben, behouden blijven. Wel zal er gezorgd moeten worden voor de

33

verbetering van de kwaliteit van deze markten. De veiligheid is tijdens deze markten nog wel eens in het geding. Bezoekers van deze markten moeten op een veilige manier de markten kunnen bezoeken. Organisatie De organisatie van deze markten is en blijft in handen van de Markt- en Havendienst van de Gemeente Gorinchem. Subsidie De markten hebben geen subsidie nodig omdat de kosten hiervoor uit de kraamverhuur gefinancierd wordt. In principe kan gesteld worden dat deze markten budget neutraal georganiseerd worden, excl. de kosten voor personeel (bijdrage in natura). Aanvullende eisen n.v.t. 3.6.10 Wild cards voor nieuwe initiatieven Inhoud De Gemeente zal open moeten staan voor nieuwe initiatieven op het gebied van evenementen. Deze initiatieven zullen moeten passen binnen de gestelde criteria in de evenementenbeleidsnota. Omdat in Gorinchem culturele evenementen en festivals in de minderheid zijn, kan de gemeente initiatieven op dat gebied stimuleren en hieraan wild cards toekennen. Een voorbeeld van een nieuw initiatief op cultureel 34

gebied is het straatmuzikantenfestival in de historische binnenstad van Gorinchem, inclusief het veer als evenementenlocatie. Organisatie Organisaties van evenementen en festivals kunnen bij de Gemeente Gorinchem een wild card aanvragen voor de organisatie van een nieuw evenement of festival. Op basis daarvan zal bekeken worden of er aan een dergelijk initiatief een eenmalig subsidiebedrag wordt toegekend. Subsidie Voor de organisatie van deze nieuwe initiatieven kan de gemeente jaarlijks een subsidiebedrag van € 20.000 beschikbaar stellen. Hieruit kunnen vervolgens eenmalige stimulerings-subsidies worden toegekend. Deze initiatieven kunnen in principe niet in aanmerking komen voor een vervolgsubsidie. De beleidsafdelingen van de Gemeente Gorinchem zullen op basis van de criteria die in de evenementenbeleidsnota zijn opgenomen, adviseren om een subsidie aan een nieuw evenement al dan niet te continueren. Aanvullende eisen De nieuwe initiatieven zullen nauw moeten samenwerken met de VVV Gorinchem ten aanzien van de gezamenlijke promotie van het evenement of festival.

Inspiratie

4

Evenementenlocaties

4

Evenementenlocaties

35 Openbare ruimten in binnensteden geven een stad een bepaalde sfeer. Zo is een stadsplein belangrijk als startpunt voor een bezoek aan de stad. De gebouwen in een binnenstad vormen het decor maar de openbare ruimte bepaalt in veel gevallen de uitstraling en sfeer van een stad. Voor een stad is het dan ook belangrijk om aandacht te besteden aan de inrichting van de openbare ruimte. Wanneer de inrichting van de openbare ruimte in een binnenstad te wensen overlaat, heeft dat duidelijke gevolgen voor het imago van een stad. Zo kan dat leiden tot een lager bestedingsniveau in de horeca en detailhandel in een binnenstad. De openbare ruimte draagt dus bij aan de sfeer van de stad en een aantrekkelijke openbare ruimte zorgt weer voor meer bezoekers, dus ook voor meer bestedingen in de locale economie en ook ondernemers in de binnenstad zullen daarmee ook gestimuleerd worden om tot investeringen over te gaan. In de openbare ruimte van een binnenstad vinden evenementen plaats, die op hun beurt ook weer sfeerverhogend zijn en dus aantrekkelijk voor bezoekers. Een zo optimaal mogelijke openbare ruimte zorgt dus voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Vanuit deze visie kan de gemeente Gorinchem in de binnenstad van Gorinchem aandacht besteden aan de openbare ruimte in relatie tot evenementenlocaties.

Om richting te geven aan de gewenste ontwikkelingen zijn profielen van evenementenlocaties in de binnenstad van Gorinchem gemaakt. Per locatie is aangegeven welke evenementen op deze locatie kunnen plaatsvinden. Tevens worden per locatie de infrastructurele aanpassingen in beeld gebracht die voor een evenement of voor de ontwikkeling van deze locatie nodig zijn.

4.1

Centrale evenementenlocaties binnenstad

De volgende centrale evenementenlocaties in de binnenstad worden onderscheiden: -

Buiten de Waterpoort

-

Grote Markt/Groenmarkt

-

Varkenmarkt

-

Lingehaven

4.1.1

Locatie Buiten de Waterpoort

Beeld Een grote evenementenlocatie aan het water voor o.a. muziekevenementen, timmerdorp en circussen. Knelpunten -

Autoverkeer kan slechts een toegangsweg Buiten de Waterpoort bereiken, wat de locatie kwetsbaar maakt als het gaat om veiligheidsaspecten en de bereikbaarheid.

36

Wel is de locatie natuurlijk over water ook bereikbaar. Voetgangers kunnen ook via de stadswal het gebied bereiken -

Rijkswaterstaat heeft een afmeersteiger geplaatst waaraan ook schepen die gevaarlijke stoffen vervoeren, afmeren. Als deze schepen aan deze steiger zijn afgemeerd, kunnen er geen evenementen Buiten de Waterpoort georganiseerd worden. De brandweer laat Rijkswaterstaat weten welke evenementen wanneer Buiten de Waterpoort plaatsvinden zodat schepen met gevaarlijke stoffen tijdens de betreffende evenementen niet aan de kade kunnen afmeren

-

De parkeerdruk van de parkeervoorziening Buiten de Waterpoort is hoog. Dit levert nog als eens problemen op wanneer er evenementen plaatsvinden. Er zal per evenement bekeken moeten worden of de parkeerplaatsen bij grote popconcerten afgesloten moeten worden

-

Op de parkeervoorziening Buiten de Waterpoort is een voorziening voor campers gerealiseerd voor maximaal twee campers. Bij een evenement is de parkeerdruk groot waardoor de camperplaatsen onder druk staan. Er wordt inmiddels naar een structurele oplossing voor camperplaatsen gezocht

-

In de periode november tot en met maart kunnen er Buiten de Waterpoort geen evenementen georganiseerd worden omdat de kans aanwezig is dat het gebied geheel of gedeeltelijk onder water staat. Het gebied is namelijk onderloopgebied van de Merwede. Dit betekent dat het evenementenseizoen bestaat uit de periode april t/m oktober

-

De ruimte voor evenementen is Buiten de Waterpoort niet optimaal. Dit komt door de aanwezige paaltjes, bomen e.d. op het terrein

Milieu, openbare orde en veiligheid (zie rapport van de afdeling milieu)

Inspiratie

4

Evenementenlocaties

-

De locatie staat maximaal 80 DB toe ten aanzien van het geluid

-

Afhankelijk van het type evenement mag het aantal mensen per m2 niet meer dan 2.5 personen zijn. Dit is de norm bij een 100% bezettingsgraad. Bij een 70% bezettingsgraad bedraagt het aantal personen per m2 2.0 personen

-

Op de locatie mogen er maximaal 5 dagen per jaar evenementen georganiseerd worden met versterkte muziek

-

Op de locatie mogen er maximaal twee evenementen per maand gehouden worden die gebruik maken van versterkte muziek

-

Twee weken voor en twee weken na de Zomerfeesten mogen er geen evenementen plaatsvinden Buiten de Waterpoort. Dit om het teveel aan overlast bij bewoners terug te dringen

Optimalisatie van de infrastructurele voorzieningen -

Uitbreiding van waterpunten

-

Uitbreiding van het rioleringstelsel

-

Uitbreiding van stroompunten

-

Het realiseren van vaste toiletvoorzieningen

-

Het realiseren van een vast podium

-

Milieu, geluidshinder:

-

Maximaal aantal mensen m2 per evenement:

-

Maximaal aantal evenementen per jaar/weekend:

-

Twee weken voor en na de Zomerfeesten worden er geen evenementen georganiseerd

Optimalisatie van de bereikbaarheid en veiligheid -

Het opbouwen van evenementen Buiten de Waterpoort zou ook vanaf het water kunnen. Dit is wel een dure oplossing maar het vermindert de druk in de binnenstad als het gaat om het rijden met zwaar verkeer

-

Bij grote publieksevenementen Buiten de Waterpoort, kan ook het publiek over water aangevoerd worden. Bezoekers kunnen dan parkeren op het Merconterrein en het Karweiterrein waar ca. 500 parkeerplaatsen aanwezig zijn. De Veerdienst kan de bezoekers vervolgens per boot naar Buiten de Waterpoort vervoeren

-

De parkeerfunctie Buiten de Waterpoort tijdens evenementen

Eisen aan organisatoren van evenementen -

Organisatoren van evenementen zullen zelf zorg moeten dragen voor aggregaten daar waar het gaat om stroomvoorzieningen

-

Organisatoren van evenementen zijn zelf verantwoordelijk voor het reinigen van het evenemententerrein. Als deze dienst door de gemeente Gorinchem zelf verzorgd moet worden, dan brengt de gemeente deze kosten in rekening bij de organisator van het evenement

-

Bij het opbouwen van het evenemententerrein wordt door de gemeente een aanrijroute door de binnenstad bepaald. Deze route vormt onderdeel van de evenementenvergunning. De organisator van het evenement zal zich aan deze aanrijroute moeten houden.

Ontwikkelingsrichtingen Buiten de Waterpoort is een grootschalige evenementenlocatie en heeft in die hoedanigheid een belangrijke functie voor Gorinchem. Geadviseerd wordt in de komende beleidsperiode een inrichtingsplan “evenementenlocaties Gorinchem” op

37

te stellen waar Buiten de Waterpoort als evenementenlocatie voor grootschalige evenementen onderdeel van zal uitmaken. In het bestemmingsplan binnenstad zal aan het gebied Buiten de Waterpoort de bestemming evenementenlocatie moeten worden toegekend. Dit betekent dat het bestemmingsplan hierop aangepast zal moeten worden. 4.1.2 Lingehaven Beeld Een unieke evenementenlocatie aan het water voor o.a. muziek en nautische evenementen: de huiskamer van de stad Gorinchem Knelpunten -

Er zijn veel palen en varkensruggen aanwezig die beeldbepalend zijn en waardoor het bij evenementen zoals braderieën moeilijk is om kramen te plaatsen. De varkensruggen zijn aanwezig voor de veiligheid van het verkeer. In het verleden zijn er nog wel eens auto’s de haven in gereden. Er zijn langs de kade lage hekjes geplaatst om dat te voorkomen. De varkensruggen zijn vooral bedoeld om schade aan auto’s en de hekjes te voorkomen. Ook struikelt het publiek nog wel eens over de varkensruggen. Dat levert vervolgens gevaarlijke situaties op

-

Aan de Lingehaven mag aan beide zijden geparkeerd worden tot aan de Appeldijk en Havendijk. De aanwezige auto’s zijn beeldbepalend in het straatbeeld

-

De boomkransen rondom de bomen leveren problemen op als het bijvoorbeeld gaat om het opbouwen van kramen. Deze zouden vervangen kunnen worden door de inzet van roosters

38 Milieu, openbare orde en veiligheid (zie rapport van de afdeling milieu) -

De locatie staat maximaal 80 DB toe ten aanzien van het geluid

-

Afhankelijk van het type evenement mag het aantal mensen per m2 niet meer dan 2.5 personen zijn. Dit is de norm bij een 100% bezettingsgraad. Bij een 70% bezettingsgraad bedraagt het aantal personen per m2 2.0 personen

-

Op de locatie mogen er maximaal 8 dagen per jaar evenementen georganiseerd worden met versterkte muziek.

-

Op de locatie mogen er maximaal twee evenementen per maand gehouden worden die gebruik maken van versterkte muziek

Optimalisatie van infrastructurele voorzieningen -

Uitbreiding van de stroompunten ten behoeve van de aansluiting op generatoren

-

380 volt aansluiting bij de 3e waterkering

-

Het kunnen doortrekken van bekabeling door middel van het realiseren van een mantelbuis onder water bij de 3e waterkering

Optimalisatie van de bereikbaarheid en veiligheid -

Het parkeervrij maken van de Lingehaven aan beide zijden waardoor er een sfeervolle boulevard kan ontstaat waar ook diverse evenementen georganiseerd kunnen worden

-

De paatjes en varkensruggen kunnen op deze wijze verwijderd worden omdat deze dan geen functie meer hebben

-

Er kan gestart worden met een proefgebied “parkeervrij” aan de westzijde/Eind

-

Een parkeervrije Lingehaven betekent wel dat er gezorgd moet worden voor vervangende parkeerplaatsen. Ook zullen de bewoners van de Lingehaven over

Inspiratie

4

Evenementenlocaties

deze ontwikkeling geconsulteerd moeten worden -

De sluitingstijden van de terrassen zijn: •

maandag t/m zaterdag: om 23.00 uur met een uitloop tot 24.00 uur

•

zondag: om 20.00 uur met een uitloop tot 21.00 uur

Eisen aan organisatoren van evenementen (in overleg met de Havendienst)

!"

Organisatoren van evenementen zullen indien nodig zelf zorg moeten dragen voor aanvullende aggregaten. Hierbij moet gebruik gemaakt worden van de zogenaamde fluisteraggregaten

!"

Organisatoren van evenementen zijn zelf verantwoordelijk voor het reinigen van het evenemententerrein. Als deze dienst door de gemeente Gorinchem zelf verzorgd moet worden, dan brengt de gemeente deze kosten in rekening bij de organisator van het evenement

!"

Bij het opbouwen van het evenemententerrein wordt door de gemeente een aanrijroute door de binnenstad bepaald. Deze route vormt onderdeel van de evenementenvergunning. De organisator van het evenement zal zich aan deze aanrijroute moeten houden.

Ontwikkelingsrichtingen De Lingehaven is de poort van Gorinchem en in die hoedanigheid beeldbepalend voor de sfeer van de stad. De Lingehaven is een unieke plek in de stad waar het voor bewoners en bezoekers van de stad goed toeven is. Voorgesteld wordt de Lingehaven als boulevard in te richten met terrassen om het unieke van de Lingehaven zo optimaal mogelijk te benutten. De Lingehaven kan worden getransformeerd tot “de huiskamer van de stad waar allerlei activiteiten plaats kunnen vinden en waar iedereen elkaar kan ontmoeten”. De Lingehaven wordt zo een verblijfplaats voor bewoners en bezoekers van Gorinchem. De Lingehaven zal heringericht worden waardoor de openbare ruimte zo optimaal mogelijk gebruikt kan worden voor onder andere evenementen. Ook zal de openbare ruimte “kwaliteit” moeten uitstralen in de vorm van o.a. bestrating en aankleding. In het op te stellen inrichtingsplan “evenementenlocaties Gorinchem” wordt de Lingehaven opgenomen als evenementenlocatie. In het bestemmingsplan binnenstad zal de Lingehaven mede als evenementenlocatie worden bestemd. Dit betekent dat het huidige bestemmingsplan hierop aangepast zal moeten worden. 4.1.3

Grote Markt/Groenmarkt

Beeld Een gezellige ontmoetingsplek voor bewoners, regiobewoners en bezoekers waar iedereen op een gastvrije manier wordt ontvangen en waar altijd wat te beleven valt. Knelpunten -

De aanwezigheid van paaltjes, varkensruggen, boomkransen e.d. die optimaal gebruik van de openbare ruimte bij evenementen onmogelijk maken. Ook hier geldt weer dat het publiek makkelijk over deze obstakels valt wat tot gevaarlijke situaties kan leiden.

Milieu, openbare orde en veiligheid (zie rapport van de afdeling milieu)

!"

De locatie staat maximaal 80 DB toe ten aanzien van het geluid

39

-

Afhankelijk van het type evenement mag het aantal mensen per m2 niet meer dan 2.5 personen zijn. Dit is de norm bij een 100% bezettingsgraad. Bij een 70% bezettingsgraad bedraagt het aantal personen per m2 2.0 personen

-

Op de locatie mogen er maximaal 8 dagen per jaar evenementen georganiseerd worden met versterkte muziek. Van dit aantal gaan er 5 dagen naar de Zomerfeesten

-

Op de locatie mogen er maximaal twee evenementen per maand gehouden worden die gebruik maken van versterkte muziek

Optimalisatie van infrastructurele voorzieningen -

Het uitbreiden van stroompunten

Optimalisatie van bereikbaarheid en veiligheid -

De Groenmarkt en ook het gebied achter de Grote Kerk worden op termijn parkeervrij. Dit betekent dat de paaltjes en varkensruggen verwijderd kunnen worden en dat het totale gebied heringericht kan worden. Punt van aandacht hierbij is wel de totale parkeercapaciteit in de binnenstad.

-

De sluitingstijden van de terrassen zijn: •

maandag t/m zaterdag: om 23.00 uur met een uitloop tot 24.00 uur

•

zondag: om 20.00 uur met een uitloop tot 21.00 uur

Eisen aan organisatoren van evenementen

!"

Organisatoren van evenementen zullen zelf zorg moeten dragen voor aggregaten daar waar het gaat om stroomvoorzieningen. Hierbij moet gebruik gemaakt worden van de zogenaamde fluisteraggregaten

!"

40

Organisatoren van evenementen zijn zelf verantwoordelijk voor het reinigen van het evenemententerrein. Als deze dienst door de gemeente Gorinchem zelf verzorgd moet worden, dan brengt de gemeente deze kosten in rekening bij de organisator van het evenement

!"

Bij het opbouwen van het evenemententerrein wordt door de gemeente een aanrijroute door de binnenstad bepaald. Deze route vormt onderdeel van de evenementenvergunning. De organisator van het evenement zal zich aan deze aanrijroute moeten houden.

Ontwikkelingsrichtingen De Grote Markt, het gebied achter de Grote Kerk en de Groenmarkt is het hart van de stad van waaruit de bezoeker de stad gaat verkennen. De bewoners van de stad treffen elkaar daar op een van de vele terrassen. Het gebied zal heringericht worden waardoor de openbare ruimte zo optimaal mogelijk gebruikt kan worden voor onder andere evenementen. Ook zal de openbare ruimte “kwaliteit” moeten uitstralen in de vorm van o.a. bestrating en aankleding. Er kan daarbij gedacht worden aan een waterpartij op de Groenmarkt. Er zal in de komende jaren een inrichtingsplan “evenementenlocaties Gorinchem” opgesteld moeten worden waar het gebied Grote Markt/Groenmarkt als evenementenlocatie onderdeel van zal uitmaken. In het bestemmingsplan binnenstad zal de Grote Markt/Groenmarkt als hoofdfunctie evenementenlocatie moeten krijgen. Dit betekent dat het huidige bestemmingsplan hierop aangepast zal moeten worden.

Inspiratie

4

Evenementenlocaties

4.1.4

Varkenmarkt

Beeld Een Hollandse ontmoetingsplek voor bewoners, regiobewoners en bezoekers waar iedereen op een gastvrije manier wordt ontvangen en waar altijd wat te beleven valt. Knelpunten -

De inrichting van het plein is verkeerstechnisch niet goed. De weg langs de restaurants en cafés zou verplaatst kunnen worden naar de noordzijde van de Varkenmarkt of de gehele doorgaande verbinding zou beëindigd kunnen worden

-

De hoeveelheid fietsenrekken en paaltjes waardoor de Varkenmarkt niet als plein gebruikt kan worden

Milieu, openbare orde en veiligheid (zie rapport van de afdeling milieu) -

De locatie staat maximaal 80 DB toe ten aanzien van het geluid

-

Afhankelijk van het type evenement mag het aantal mensen per m2 niet meer dan 2.5 personen zijn. Dit is de norm bij een 100% bezettingsgraad. Bij een 70% bezettingsgraad bedraagt het aantal personen per m2 2.0 personen

-

Op de locatie mogen er maximaal 8 dagen per jaar evenementen georganiseerd worden met versterkte muziek. Van dit aantal gaan er 5 dagen naar de Zomerfeesten

-

Op de locatie mogen er maximaal twee evenementen per maand gehouden worden die gebruik maken van versterkte muziek

Optimalisatie van infrastructurele voorzieningen -

Het uitbreiden van stroompunten

Optimalisatie van bereikbaarheid en veiligheid -

-

De sluitingstijden van de terrassen zijn: •

maandag t/m zaterdag: om 23.00 uur met een uitloop tot 24.00 uur

•

zondag: om 20.00 uur met een uitloop tot 21.00 uur

Het verplaatsen van de weg naar de noordzijde van de Varkenmarkt wat de veiligheid verbeterd voor de terrassenbezoekers en het horecapersoneel

Eisen aan organisatoren van evenementen

!"

Organisatoren van evenementen zullen zelf zorg moeten dragen voor aggregaten daar waar het gaat om stroomvoorzieningen. Hierbij moet gebruik gemaakt worden van de zogenaamde fluisteraggregaten

!"

Organisatoren van evenementen zijn zelf verantwoordelijk voor het reinigen van het evenemententerrein. Als deze dienst door de gemeente Gorinchem zelf verzorgd moet worden, dan brengt de gemeente deze kosten in rekening bij de organisator van het evenement

!"

Bij het opbouwen van het evenemententerrein wordt door de gemeente een aanrijroute door de binnenstad bepaald. Deze route vormt onderdeel van de evenementenvergunning. De organisator van het evenement zal zich aan deze aanrijroute moeten houden.

Ontwikkelingsrichtingen De Varkenmarkt zal als plein heringericht moeten worden waardoor het een echte ontmoetingsplek kan worden voor bewoners van de stad. Wanneer de paaltjes en fietsenrekken verwijderd worden, kan de Varkenmarkt een plein worden waarin vaste

41

en losse activiteiten kunnen plaatsvinden. Zo kan men denken aan het realiseren activiteiten voor verschillende gebruikers van de stad zoals een schaakspel en een jeu de boules baan. Ook zou er een vaste muziektent kunnen komen. De Varkenmarkt leent zich bij een nieuwe inrichting ook goed als “markt’ waardoor het oude karakter van de Varkenmarkt weer nieuw leven wordt ingeblazen. Men kan hierbij denken aan markten met een bepaald thema zoals “ boekenmarkt, kunst en antiekmarkt”. De Varkenmarkt kan in de programmering van de Midzomermarkten dan als locatie ook opgenomen worden. Ook kan gedacht worden aan het schilderen van de wanden (muurschilderingen) rondom de Varkenmarkt, gekoppeld aan bijvoorbeeld een jaarlijks stoeptekenfestival als ontwikkelingsrichting. De horeca van de Varkenmarkt geeft deze locatie een Hollands karakter door het programmeren van Nederlandstalige muziek. De Zomerfeesten zijn hiervan een duidelijk voorbeeld. De Gemeente zal voor de komende beleidsperiode een inrichtingsplan “evenementenlocaties Gorinchem” moeten opstellen waarin de Varkenmarkt als evenementenlocatie voor evenementen onderdeel van zal uitmaken. In het bestemmingsplan binnenstad zal de Varkenmarkt mede als evenementenlocatie worden bestemd. Dit betekent dat het huidige bestemmingsplan hierop aangepast zal moeten worden. De paaltjes op de Varkenmarkt waren oorspronkelijk bedoeld om er schotten tussen te plaatsen waardoor er hokken ontstonden voor de beestenmarkt. Met dit historisch beeld zal bij de ontwikkelingsrichting wel rekening gehouden moeten worden. 42

4.2

Decentrale evenementenlocaties binnenstad

Zalmhaven/Dalemwal Beeld Een unieke evenementenlocatie aan het water voor o.a. cultuur/theater en nautisch Ontwikkelingsrichting De Zalmhaven/Dalemwal is een unieke locatie voor het organiseren van een cultureel evenement. Een dergelijk evenement kan eventueel gekoppeld worden aan een nautisch thema omdat de locatie aan het water zich hiervoor goed leent. Bij de kruitmagazijnen zou een muziektent geplaatst kunnen worden om daar bijvoorbeeld zondagochtend concerten te geven.

4.3

Perifere evenementenlocaties

Industriële locaties Beeld Unieke grootschalige evenementenlocaties die passen bij het industriële verleden van Gorinchem

Inspiratie

4

Evenementenlocaties

Ontwikkelingsrichting Gorinchem beschikt over bedrijfsterreinen die een relatie hebben met het industrieel verleden van de stad. Deze bedrijfsterreinen lenen zich goed voor als grootschalig evenemententerrein. Een voorbeeld hiervan is het terrein van Mercon of bij de Evenementenhal in oost. Op deze terreinen kunnen popconcerten georganiseerd worden maar bijvoorbeeld ook grootschalige theaterproducties. De evenementen op industriële locaties moeten zoveel mogelijk aansluiten bij het thema: water, haven en industrie. De gemeente staat positief tegenover nieuwe initiatieven op dergelijke locaties.

43

Realisatie Toekomstbeeld “op de website van de Gemeente Gorinchem heb ik gekeken of het mogelijk was een vergunning te krijgen voor een evenement dat ik wil organiseren. Op de site trof ik een digitaal loket aan voor evenementen. Hier kon ik meteen een aanvraagformulier downloaden en ook kon ik een voorbeeld downloaden van een draaiboek voor het organiseren van evenementen. Dat scheelde mij weer veel werk. Ik heb de evenementenaanvraag meteen ingevuld en opgestuurd. De aanvraag werd meteen behandeld en ik kon bij de

44

evenementencommissie een mondelinge toelichting op mijn aanvraag geven. Ik moet zeggen dat ik aangenaam verrast was van de service en vriendelijkheid van de ambtenaren van de gemeente Gorinchem. Dat kom je in Nederland niet veel tegen. Ik ga nu aan de slag met de organisatie van mijn evenement”.

Realisatie

5

Organisatie van evenementen

5

Organisatie van evenementen

45

5.1

Afstemming subsidietoekenning

Momenteel kunnen aanvragen voor subsidies bij verschillende afdelingen aangevraagd worden. De meeste subsidies voor evenementen komen uit de begroting van de afdeling welzijn/cultuur en sport. Maar ook de begroting van de afdeling Ruimtelijke Economische Ontwikkeling (REO) heeft een onderdeel “leisure” waar de evenementen een onderdeel van vormen. Deze beleidsafdelingen geven het gemeentebestuur van Gorinchem advies op het gebied van het toekennen van subsidies aan evenementen. In de nieuwe beleidsperiode kunnen deze afdelingen Welzijn en REO het beste gezamenlijk de afweging maken op het gebied van subsidiebeleid voor evenementen. De basis hiervoor vormen de criteria die in deze beleidsnota voor de toekenning van een subsidie is opgesteld. Op deze wijze krijgt het gemeentebestuur een gewogen en gedragen advies als het gaat om de toekenning van subsidies aan evenementen. Deze criteria zijn: -

de evenementen moeten passen binnen de centrale positionering van Gorinchem: ‘sleutel tot Holland”

-

de evenementen moeten passen binnen het vaste profiel van Gorinchem: “een gezellige oer-Hollandse ontmoetingsstad die open staat voor bewoners (autochtone en niet autochtone) en bezoekers uit de regio maar zeker ook uit Nederland”

-

evenementen zullen zo veel mogelijk een historische basis en/of anker in Gorinchem moeten hebben zoals de Zomerfeesten die vanuit de industrie in

Gorinchem zijn ontstaan -

evenementen die passen bij de historische vesting en haven van Gorinchem zoals de Havendag en de Botenbeurs

-

evenementen die passen bij de strategische ligging van Gorinchem aan water en verkeerswegen zoals evenementen die passen bij bijvoorbeeld de scheepvaart en het scheepvaartverleden van Gorinchem (thema VOC en Hendrick Hamel)

-

evenementen die passen bij de uitstraling van Gorinchem als handelsstad en regiofunctie zoals de markten en braderieën.

De aanvraag voor een subsidie moet aan het College van Burgemeester en Wethouders van Gorinchem gericht worden. Dit verzoek zal vervolgens door de betreffende beleidsafdelingen gezamenlijk worden afgehandeld en voor advies aan het College worden voorgelegd.

5.2

Evenementencommissie gemeente Gorinchem: een loket principe

De vergunning voor een evenement wordt door het bevoegde bestuursorgaan (de burgemeester) verleend. De reden hiervoor is dat deze verantwoordelijk is – en blijftvoor de handhaving van de openbare orde en de verkeersveiligheid. De evenementencommissie van de gemeente Gorinchem speelt een belangrijke rol als adviseur voor het gemeentebestuur ten aanzien van de programmering, communicatie en organisatie van evenementen en in de 46

begeleiding van de vergunning- en subsidieaanvraag. Uitgangspunt is dat het particulier initiatief organiseert en voor het evenement eindverantwoordelijk is. De evenementencommissie ondersteunt en faciliteert. De inzet van de evenementencommissie is bijna altijd maatwerk. De evenementencommissie van Gorinchem bestaan uit de volgende diensten/ instanties:

!" !" !" !" !" !" !" !" !" !" !"

Juridische zaken Beheer en Onderhoud Reiniging Milieu Verkeer Ruimtelijke Economische Ontwikkeling (REO) Veerdienst, Haven en Markten Welzijn (cultuur en sport) Politie Brandweer GHOR

1x per twee maanden komt de evenementencommissie bijeen. Bij grote evenementen zoals de zomerfeesten komt de commissie meer keer bijeen om alle ins en outs rondom het evenement door te nemen. De organisatoren van de evenementen worden door de Evenementencommissie voorafgaand aan het evenement voor een gesprek uitgenodigd waarin het draaiboek van het betreffende evenement centraal staat en doorgenomen wordt.

Realisatie

5

Organisatie van evenementen

Loketfunctie Gemeente Gorinchem De gemeente gaat een loketfunctie voor evenementen opzetten. Het evenementenloket krijgt de volgende taken: 1 advies geven op alle aanvragen voor vergunningen, ontheffingen of andere vormen van toestemming die nodig zijn bij het organiseren van evenementen 2 intern gemeentelijke afstemming door de evenementencommissies met o.a. de beleidsafdelingen Welzijn en REO 3 digitalisering van het evenementenloket zodat de organisatoren van evenementen het evenement digitaal kunnen aanvragen.

5.3

De organisatie van evenementen in Gorinchem

De gemeente kan het beste een ondersteunende en faciliterende rol spelen op het gebied van evenementen. In de afgelopen jaren echter heeft de gemeente een aantal evenementen zelf georganiseerd zoals het Winterfestijn en het Pinksterfeest. Deze activiteiten kan de gemeente in de komende beleidsperiode voor een deel of geheel uitbesteden. De culturele programmering van de Open Havendag, de Zomerfeesten en het Jazzfestival zou bij de Stadsschouwburg ondergebracht kunnen worden. De Stadsschouwburg is in staat om met een professioneel apparaat evenementen te organiseren en de programmering voor deze evenementen te verzorgen. Om op een professionele wijze invulling te geven aan de organisatie van drie grote evenementen, zal de Stadsschouwburg de volgende middelen ter beschikking gesteld moeten worden. Daarmee wordt het mogelijk om deze evenementen een vaste basis in de stad te geven en voor de toekomst ook te garanderen maar ook om aan deze evenementen een nieuwe impuls te geven:

Zomerfeesten

Programmering

Personele kosten Totaal

€ 15.000

€ 10.000

€ 25.000

Open Havendag nieuwe stijl € 45.000

€ 5.000

€ 50.000

Jazzfestival

€ 30.000

€ 10.000

€ 40.000

Totaal

€ 90.000

€ 25.000 1

€ 115.000

1 met deze financiële middelen wordt het mogelijk gemaakt een betaalde kracht als ondersteuning bij de organisatie van evenementen aan te trekken. Naar schatting kan hiervoor iemand worden ingehuurd van 400 uur per jaar = 0.3 Fte.

47

6

Regelgeving

48

6.1

Toetsingscriteria evenementen

Organisatoren van evenementen dienen een evenementenvergunning bij de gemeente Gorinchem aan te vragen. Deze aanvraag zal, afhankelijk van de omvang van het evenement, voorzien moeten zijn van: -

ingevuld formulier “vergunning aanvraag evenementen”

-

volledig draaiboek

-

duidelijke plattegrond

-

verkeers- en parkeerplan

-

calamiteitenplan

-

beveiligingsplan

-

geluidsrapport

-

afvalplan.

De aanvragen voor een vergunning dienen tenminste 12 weken voorafgaand aan het evenement bij de gemeente Gorinchem binnen te zijn. De behandelingstermijn van de aanvraag is 8 weken. De kosten van de vergunning bedragen het bedrag aan leges en eventueel precario. Dit wordt alleen bij een commercieel evenement doorberekend. De niet commerciële evenementen zijn gratis. De aanvraag wordt behandeld door de evenementencommissie die de aanvraag zal beoordelen op basis van o.a. veiligheid, milieu en verkeersaspecten. Deze aspecten zullen zo volledig mogelijk in een draaiboek uitgewerkt moeten worden.

Realisatie

6

Regelgeving

6.2

Openbare orde en veiligheid

De vergunninghouder is als eerste verantwoordelijk voor de veiligheid van zijn/haar eigen evenement. Deze moet daarom zelf zorg dragen voor de bestrijding van kleine incidenten. Zo zal de vergunninghouder altijd moeten zorgen voor de aanwezigheid van EHBO voorzieningen en voor bewaking van het evenemententerrein. Als de vergunningverlener echter verwacht dat de risico’s groter zijn, waardoor (extra) inzet van de hulpdiensten nodig zijn, kan deze van de organisator een veiligheidsplan eisen. In dit plan zal dan aandacht besteed moeten worden aan de volgende aspecten: -

het publieksprofiel en het activiteitenprofiel. In z’n algemeenheid wordt een veiligheidsnorm van 70% bezettingsgraad gehanteerd waarbij de norm 2.0 mensen per m2 wordt gesteld. Dit is een norm waarbij een bezoeker door het publiek heen kan lopen. Deze norm kan afhankelijk van het type evenement worden opgerekt tot 100% waarbij de norm 2.5 mensen per m2 is

-

de inschatting van de risico’s

-

de maatregelen die genomen zullen worden om de risico’s zoveel mogelijk te beperken

-

een evacuatieplan

-

gezondheid en hygiëne

-

de brandveiligheid

-

de verkeersveiligheid

-

afspraken tussen de organisator en de evenementencommissie.

In hoofdstuk 5 zijn de veiligheidsnormen per evenementenlocatie beschreven. 49

6.3

Milieu

Geluidsnormen Onder evenementen met muziek worden verstaan festiviteiten waarbij versterkte muziek (versterkers en luidsprekers) ten gehore wordt gebracht. Op basis van geluidsonderzoek, de behoefte aan evenementen, de aanwezigheid van woningen op of bij de locaties en de betrokkenheid van bewoners bij evenementen, worden evenementen al dan niet toegestaan. Geluid is een zo algemeen voorkomend verschijnsel dat we ons nauwelijks realiseren wat het voor ons betekent: met plezier luisteren we naar muziek of we praten met elkaar. Geluid kan ons informeren of alarmeren en het stelt ons in staat toestanden te evalueren. Soms is geluid echter hinderlijk en ongewenst. Dan wordt geluid lawaai (= ongewenst geluid). Of geluid ervaren wordt als lawaai, is afhankelijk ven verschillende factoren namelijk: -

de hoedanigheid van het geluid (niveau, blootstellingduur, frequentie)

-

de waarnemer (leeftijd, lichamelijke en mentale conditie)

-

de omgeving (vrije natuur, gesloten ruimte, woonbestemming).

Om de geluidsbeleving voor omwonenden te beperken is het aantal luidruchtige muziekevenementen groter dan 80 dB(A) begrensd tot 5 dagen per locatie. Voor de Grote Markt/Groenmarkt is het aantal luidruchtige muziekevenementen groter dan 80dB (S) begrensd op 8 dagen.

Om een goede handhaving en toezicht te organiseren is een handhavingsprotocol ontwikkeld. Hierin is onder meer de rolverdeling tussen de politie en de milieudienst Zuid Holland Zuid toegelicht en is een stappenplan opgenomen. Nadere informatie over de milieunormen en milieuregelgeving is na te lezen in het rapport “festiviteiten en evenementenbeleid: nieuwe spelregels voor geluidhinder” van de gemeente Gorinchem dat op 28 februari 2002 door de gemeenteraad is vastgesteld. Dit rapport zal binnenkort geactualiseerd worden.

6.4

Afval- en reiniging

De vergunninghouder zal in zijn/haar aanvraag duidelijk moeten maken op welke wijze de afval- en reiniging wordt geregeld. De vergunninghouder is in principe hiervoor zelf verantwoordelijk. Wel kan in overleg met de Gemeente de reinigingsdienst van de gemeente Gorinchem zelf worden ingeschakeld. Hiervoor zal de Gemeente afhankelijk van de omvang van het evenement, kosten in rekening brengen.

6.5

Praktische zaken

Organisatoren van evenementen kunnen via het digitale loket de volgende formulieren downloaden: 50

Realisatie

-

vergunning aanvraag evenementen formulier

-

vergunning aanvraag straatfeest

-

vergunning aanvraag tapontheffing

-

brandveiligheidsvoorschriften

6

Regelgeving

7

Promotie van evenementen

51

7.1

Evenementen in relatie tot citymarketing Gorinchem

Evenementen in een stad worden in eerste instantie voor en door de lokale bevolking georganiseerd. Ook regio bewoners zijn een belangrijke doelgroep, zeker voor een stad als Gorinchem. Evenementen kunnen echter ook interessant zijn voor een breder publiek; zo ook een stad. Het evenementenbeleid van Gorinchem vormt daarom onderdeel van het citymarketingbeleid. Een gevarieerd aanbod van evenementen zorgt voor een positieve uitstraling in de stad. Hierdoor komen er meer mensen (bewoners, regiobewoners en bezoekers van buiten de regio) naar de binnenstad van Gorinchem. Dit draagt weer bij aan de versterking van de lokale economie want bezoekers geven vooral geld uit aan de detailhandel en de horeca. De evenementen van Gorinchem zullen in de komende beleidsperiode geprogrammeerd worden vanuit het kader dat in het citymarketingbeleid is opgenomen. In hoofdstuk 4 (evenementenlocaties) uit deze nota wordt dat kader beschreven.

7.2

Evenementenkalender

Organisatoren van evenementen moeten voor 15 november van elk jaar de gemeente Gorinchem inlichten over de datum van het evenement in het daaropvolgende jaar. Dit wordt vervolgens gepubliceerd in een evenementenkalender. Zo zijn de gemeente

en de hulpdiensten maar bijvoorbeeld ook bewoners vroegtijdig geïnformeerd. De gemeente en de hulpdiensten kunnen tevens op tijd inschatten hoeveel capaciteit zij in moeten zetten om alle evenementen goed te laten verlopen. De organisatoren van evenementen kunnen op basis van deze voorinformatie nog geen rechten ontlenen aan het al dan niet verkrijgen van een evenementenvergunning. Hiervoor moeten zij een aparte evenementenvergunning aanvragen (zie onder vergunningaanvraag). De evenementenkalender zal ook voor promotionele doeleinden gebruikt worden. De VVV Gorinchem zal deze kalender elk jaar samenstellen en zowel digitaal als in papierenvorm uitgeven.

7.3

Toeristische promotie

Voor de promotie van de stad is het belangrijk dat organisatoren van evenementen samenwerken met de VVV Gorinchem. Deze organisatie zorgt voor de promotie van de stad in de regio maar ook in Nederland. De VVV Gorinchem krijgt van de gemeente wel de opdracht mee om Gorinchem op toeristische markten met de door in de gemeente gekozen positionering te promoten (zie hiervoor ook hoofdstuk 4). Ook is het belangrijk voor de toeristische promotie dat er op evenementen gebied nauw wordt samengewerkt met de deelnemers in de Vesting3Hoek. Hierin speelt ook de Veerdienst van de gemeente een belangrijke rol. Door een brede regionale promotie van evenementen, gekoppeld aan een breed 52

regionaal evenementenaanbod, komt de centrumfunctie van Gorinchem sterker naar voren. Vanuit citymarketing gedacht moet Gorinchem als stad gepositioneerd worden van waaruit de bezoeker allerlei gebieden, stadjes, evenementen en attracties in de regio kan bezoeken en waarbij de veerdiensten de verbindingen hiertussen kan leggen. De ‘verbinding” van Gorinchem als stad wordt hierbij in promotioneel opzicht benadrukt. Gorinchem vormt dan ook “startpunt” van een bezoek aan de regio. Dit maakt niet alleen Gorinchem voor de bezoeker aantrekkelijk maar ook voor de stadjes, evenementen en attracties in de regio. Zo ontstaat er een onderlinge kruisbestuiving en vindt er een onderlinge versterking plaats.

7.4

Samenwerking met Binnenstadsmanagement Gorinchem

Een van de kerntaken van Binnenstadsmanagement Gorinchem is het zorgen voor sfeerbepalende elementen in de stad. Daarnaast moet Binnenstadsmanagement ook zorgen voor de versterking van de lokale economie. Evenementen zorgen bij uitstek voor een goede sfeer en ook voor de verhoging van de bestedingen in de binnenstad. De gemeente wil Binnenstadsmanagement een adviserende rol geven als het gaat om het evenementenbeleid. Dit beleid wordt binnen de gemeente Gorinchem op ambtelijk niveau voorbereid door de afdelingen Welzijn en Ruimtelijke Economische Ontwikkeling. Hier vindt ook de advisering op het gebied van het subsidiebeleid plaats. Deze afdelingen zullen in de beleidsvoorbereiding ten aanzien van de evenementen en de subsidietoekenning, Binnenstadsmanagement Gorinchem om advies moeten vragen. Dit gewogen advies zal vervolgens ter besluitvorming aan het College van B&W van Gorinchem worden voorgelegd. Realisatie

7

Promotie van evenementen

Bijlage1 Evenementenkalender 2009 Datum

Evenement

Locatie

4 april

Holland Sterren Festival

?

13 april

Paasmarkt

diverse locaties binnenstad

23 – 26 april

Jazzfestival

diverse locaties binnenstad

29 april t/m 1 mei

Kermis

Groenmarkt/Grote Markt

9 mei

Open Havendag

vooral Lingehaven

9 mei

Blaaskapellen festival

?

10 t/m 17 mei

Circus Rens

Buiten de Waterpoort

14 t/m 17 mei

Front Festival (film)

Gorcums Museum

29 t/m 30 mei

Stuntshow

Buiten de Waterpoort

1 juni

Pinkstermarkt

diverse locaties binnenstad

5 t/m 7 juni

Duveltjes Rock

Buiten de Waterpoort

20 juni

Midzomermarkt

diverse locaties binnenstad

4 t/m 5 juli

Hippy festival

Buiten de Waterpoort

16 juli t/m 13 augustus

Muzikale ondersteuning

Lingehaven

8 augustus

Midzomermarkt

diverse locaties binnenstad

15 augustus

Straatmuzikantenfestival

diverse locaties binnenstad

18 t/m 23 augustus

Zomerfeesten

diverse locaties binnenstad

18 t/m 23 augustus

Timmerdorp

Buiten de Waterpoort

25 t/m 26 september

Botenbeurs

vooral Lingehaven

10 oktober

Braderie binnenstad

diverse locaties binnenstad

30 okt. t/m 6 nov.

Kermis

Buiten de Waterpoort

dec.

Winterfestijn

Groenmarkt

53

Bijlage 2

Algemene plaatselijke verordening (APV) gemeente Gorinchem Afdeling 2: toezicht op evenementen Artikel 2:24 begripsbepaling Eerste lid Geen evenementen zijn:

!" !" !" !" !"

Bioscoopvoorstellingen Waren en snuffelmarkten Dansen in een DHV inrichting Betogingen, samenkomsten en vergaderingen Activiteiten in horecabedrijven en sporthallen

Tweede lid

!" !"

Herdenkingsplechtigheid: wordt niet als evenement aangemerkt Braderie: omdat een braderie van korte duur is en niet met een bepaalde regelmaat

!"

Terugkeert, kan deze activiteit niet als jaarmarkt of gewone markt worden aangemerkt

!"

Omdat een braderie een voor publiek toegankelijke verrichting van vermaak is, is het een evenement

!" 54

Feest/muziek: wanneer een feest voor publiek toegankelijk is en voor vermaak zorgt, is het

!" !"

Een evenement Klein evenement: voor het organiseren van kleine evenementen zoals een straatfeest, is in het kader van de vermindering van de administratieve lasten voor de burger gekozen voor meldingsplicht. Een klein evenement valt onder het begrip evenement, maar onder voorwaarden is er geen vergunning vereist

Artikel 2:25 evenement Algemeen Evenementen vervullen een belangrijke functie in de gemeenten. Er worden verschillende evenementen georganiseerd, grootschalig met uitstraling voor bijvoorbeeld de gehele stad, middelgroot of kleinschalig, bijvoorbeeld beperkt tot de eigen straat. Voor een goed verloop van een evenement, moeten verschillend belangen worden afgewogen en duidelijke afspraken met de organisator worden gemaakt. Bij grote en middelgrote evenementen is vooraf een vergunning noodzakelijk, controle achteraf kan niet volstaan wegens mogelijk gevaar voor de openbare orde, overlastsituaties, verkeersveiligheid. Volksgezondheid , zedelijkheid e.d. Eerste lid Bij het beoordelen van een aanvraag wordt gekeken of de vergunning al dan niet geweigerd wordt aan de hand van de in artikel 1:18 genoemde criteria. (Artikel 1:18 Weigeringgronden)

!" !"

Bijlagen

vestiging of tijdelijke overschrijding overlast: geluid, geurhinder, stof, afval, vuurwerk

!" !" !" !" !"

verkeersveiligheid veiligheid van personen en gezondheid zedelijkheid voorzieningenniveau bij standplaatsen motivatie bij weigeren van vergunning op basis van APV

Tweede lid Voor kleine evenementen volstaat een meldingsplicht. Het blijft verboden om zonder melding zo’n evenement te houden, zodat de gemeente kan optreden als zonder deze melding de barbecue en/of straatfeest wordt georganiseerd. Tweede lid, onder a en b Het aantal personen dat aanwezig is, moet lokaal worden vastgesteld. Dit kan gebeuren in samenspraak met politie en/of hulpdiensten zoals brandweer en de ambulancedienst. Eveneens wordt de tijd gedurende welke het evenement plaatsvindt lokaal vastgesteld. Evenementenbeleid Aan de hand van motieven, neergelegd in de regeringsbronnen kan de burgemeester beleidsregels vaststellen. Het doel van een evenementenbeleid is enerzijds het vastleggen van wat er met betrekking tot evenementen in een gemeente wordt nagestreefd, in relatie tot de APV en onder welke voorwaarden dit is toegestaan. Anderzijds behelst het beleid de afstemming van processen binnen de vergunningverlening zodat deze zo efficiënt en goedkoop mogelijk kan plaatsvinden. 55

Bijlage 3 Trends op het gebied van leisure Consumententrends

!" !" !"

De behoefte van mensen om te ontsnappen aan de dagelijkse realiteit Een zucht naar sensatie en naar het gevoel dat men er bij geweest moet zijn Het zoeken van mensen naar kleinschalige projecten die voor hen waardevol zijn en waar zij een rol van betekenis in kunnen spelen. Vrijwilligerswerk is hiervan een uiting

!"

De trend van het dikker worden en het streven naar “de vitale mens” met een goede balans tussen lichaam en geest

!"

De consument zoekt steeds weer wat nieuws. Hierbij speelt de beleving en de ervaring een belangrijke rol

Maatschappelijke trends

!" !" !"

funshoppen is belangrijk geworden technologisering: invloed van techniek en de digitale revolutie dematerialisering: kennis, ideeën, talent en ervaring. Bedrijven maken geen producten meer maar creëren mogelijkheden (experiences)

!"

feminisering: toenemende rol van vrouwelijke kwaliteiten: zorg, aandacht, gezamenlijk, vertrouwen, verantwoordelijkheid, welzijn voor welvaart, kwaliteit

56

voor kwantiteit

!"

Humanisering: aandacht voor locale verschillen en kleinschaligheid, voor groepsverbanden en voor culturele diversiteit, menselijke schaal

Economische trends -

de komende jaren een tijd van financiële krapte waarbij de consument de aankopen van duurzame producten of bepaalde uitgaven achterwege laat. Dit heeft bijvoorbeeld effect op het vakantiegedrag van consumenten waarbij men meer kiest voor een nabij gelegen bestemming

-

duurzaamheid: de economie zal zich meer en meer richten op duurzaamheid en producten die hierop gericht zijn (energie, milieu)

Bijlagen

Bijlage 4 Overzicht betrokken partijen Gemeente Gorinchem

!" !" !" !" !" !" !"

Ap de Bruijn, beleidsadviseur toerisme afdeling REO

-

Marielle van Tetrode, afdeling Milieu

!" !"

Gijs Kouvelt, brandweer

Anja Monshouwer, beleidsadviseur toerisme afdeling REO Johan Hania, Havenmeester Erik van Boekel, coördinator binnenstad afdeling Wijkbeheer Hans Seepers, medewerker griffie Marleen van den Hout, afdeling Jurische Zaken Yvonne Kromhout, beleidsmedewerkster cultuur, afdeling Welzijn

Werner Wagenaar, politie

Externe partijen Gorinchem

!" !"

Miranda Verhaegen, VVV Gorinchem Rob van Wijk, directeur stadsschouwburg Gorinchem en voorzitter stichting Zomerfeesten

!" !" !" !"

Joop van Bel, binnenstadsmanager, Binnenstadsmanagement Ed Lightert, de Hoofdwacht Marco Uiterlinde, Het Gelagh Willy Lemmen, Grimefestival

Externe partijen buiten Gorinchem

!" !" !" !"

Ron Looy, adviseur evenementen gemeente Utrecht Lolivier Braspenning, adviseur evenementen gemeente Tiel Wilma de Prie, adviseur evenementen, Citymarketing Dordrecht Douw Wigersma, projectleider Culturele Zondagen gemeente Utrecht.

57