Vernissage! Het atelier Actieve Openbaarheid presenteert zijn resultaten. 11.30 : 12.30 uur | Foyer Nationaal Archief Een vernissage is de feestelijke opening van een kunsttentoonstelling, doorgaans in aanwezigheid van de kunstenaar(s). Het woord is afgeleid van het ‘vernis’. Het slaat op de voormalige gewoonte van kunstenaars om tijdens de opening van de tentoonstelling de laatste hand aan hun werk te leggen door het aanbrengen van de laatste laag vernis. De vernissage is, naast de officiële opening van een tentoonstelling, vaak ook een sociale gebeurtenis waar bezoekers naartoe gaan om gezien te worden en om in informele sfeer met de kunstenaar te praten over diens werk. Ook critici en pers kunnen hierbij worden uitgenodigd. Het uitgevoerde onderzoek : presentaties aan ‘chef’s tables’ Tijdens het symposium presenteren de atelieronderzoekers de (voorlopige) resultaten van zeven deelonderzoeken. De onderzoekers nodigen u graag bij hen aan een ‘chef’s table’. Zij geven een korte toelichting op het uitgevoerde onderzoek, beantwoorden uw vragen en gaan met u in discussie. Sommige onderzoeken zijn afgerond, andere onderzoeken wachten nog een laatste laagje vernis… Uw reactie wordt zeer op prijs gesteld! 1.
Tussen droom en daad… Corinne Boeijnga, Teun de Reijke en Theo Vermeer bespreken de juridische obstakels en mogelijke oplossingen bij het actief openbaar maken van bouwdossiers.
2.
(In) Openbaarheid handhaven! Hoe zijn handhavingsvergunningen by design actief openbaar te maken? Dit hoort u aan de tafel van Tineke Rouschop met bijdrage van Marinus Jordaan (DCMR).
3.
Actieve openbaarheid by design: doen of laten? En waarom (niet)? Een beslisboom kan u hierbij ondersteunen. Ronald Rommelse loopt de beslisboom met u door.
4.
Actieve openbaarheid by design: wat is het? En kan het? De term by design wordt veel gebruikt, maar niemand weet precies wat het is en wat er eigenlijk gedesignd wordt. Jeroen van Oss en Jan-‐Willem de Reus geven een antwoord.
5.
Actieve openbaarheid by design: wat kan ik eraan doen? Mariken Lamers presenteert de uitkomsten van de vragenlijst die zij u heeft toegestuurd. En koppelt de antwoorden aan theorie van de soft-‐approaches.
6.
Actieve Openbaarheid van WABO-‐dossiers: wie zit erop te wachten? En: hoe ver moet het gaan? Wat is nu eigenlijk de behoefte aan actief openbaar gemaakte overheidsinformatie? Kirsten van den Eijnde, Harco Gorter en Herman Oost vroegen heb burgers, bedrijven en ambtenaren.
7.
Op de sofa bij Ñusta Nina en Hans Waalwijk Voor al uw juridische vragen rondom Actieve Openbaarheid.
8.
Rondleiding in het Nationaal Archief Het Nationaal Archief opent haar deur en haar depot voor u. Verzamelen bij de symposiumtafel.
Meer informatie over de verschillende tafels vindt u op de volgende pagina’s.
1. Tussen droom en daad… staan wetten in de weg en praktische bezwaren thema : Juridische aspecten van Actieve Openbaarheid Chef’s table | Atelieronderzoekers : •
Teun de Reijke, student Reinwardt Academie
•
Corinne Boeijinga-‐Hubers, Stadsarchief Rotterdam
•
Theo Vermeer, Stadsarchief Rotterdam
De centrale vraag van dit onderzoek is: Welke juridische consequenties zijn er bij het actief openbaar maken van bouwdossiers op het gebied van intellectueel eigendom en privacy, en welke mogelijke oplossingen zijn er? Op 29 januari vertellen wij u over: … de hoofdlijnen van de Auteurswet in relatie tot het digitaal beschikbaar stellen van bouwdossiers. We duiden hoe diverse gemeenten daarmee zijn omgegaan. Daarna noemen we oplossingen op de korte en lange termijn en gaan we discussiëren met de omstanders aan de hand van een aantal stellingen. Voor het archiefatelier Actieve Openbaarheid heeft dit onderzoeksteam voor één documentsoort, namelijk bouwdossiers van vóór 1 oktober 2010, gekeken wat de consequenties op juridisch gebied zijn bij het actief openbaar maken, toegespitst op intellectueel eigendom en privacy. Teun heeft het auteursrecht uitvoerig bestudeerd in relatie tot de bouwdossiers en heeft daarbij een vertaalslag gemaakt naar WABO-‐dossiers. In bouwdossiers en WABO-‐ dossiers zitten namelijk auteursrechtelijk beschermde werken, zoals bijvoorbeeld bouwtekeningen van architecten. Theo en Corinne onderzochten de onderdelen privacy en veiligheid. Er werden interviews bij gehouden bij diverse gemeenten die de bouwdossiers al digitaal beschikbaar stellen of die in een vergevorderd stadium in de voorbereiding zijn. Hun overwegingen zijn met elkaar vergeleken en getoetst bij diverse deskundigen op deelgebieden Ons onderzoek heeft nog maar eens duidelijk gemaakt dat de archivaris tijdens de uitoefening van zijn vak te maken heeft met de wet, niet alleen de Archiefwet 1995 en het bestuursrecht, maar ook de Auteurswet en privacyrecht. De archivistiek is een bont gekleurde discipline die intensief met andere disciplines samenwerkt, en bevindt zich daarmee op de ‘crossroads’ van het maatschappelijk verkeer. De archivaris begeeft zich in een krachtenveld waarin hij zorgvuldig moet opereren.
2. (In) openbaarheid handhaven ! thema : Actieve Openbaarheid by design
Chef table | atelieronderzoeker •
Tineke Rouschop, Waterschap Brabantse Delta In samenwerking met Marinus Jordaan, DCMR Milieudienst Rijnmond
De centrale vraag van dit onderzoek is: Welke aspecten spelen een rol bij openbaarheid by design van handhavingsbesluiten? Op 29 januari vertellen wij u over: Het onderzoek is uitgevoerd bij Waterschap Brabantse Delta en DCMR Milieudienst Rijnmond. Beide organisaties hebben een taak in het handhaven van wet-‐ en regelgeving op het gebied van milieu en veiligheid. Daarbij kan het nodig zijn om een handhavingsbeschikking (sanctie) aan een overtreder te geven, met het oogmerk de overtreding te beëindigen. Een rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid en naderende wetgeving (Wet open overheid en een nieuwe Soveso-‐richtlijn) hebben bij DCMR geleid tot meer openbaarheid van toezicht-‐ en handhavingsinformatie. Inspectierapporten van risicovolle bedrijven werden openbaar in 2014 en sinds januari 2015 staan ook de handhavingsbeschikkingen online. Bij Waterschap Brabantse Delta is dit nog niet het geval, maar men is zeer geïnteresseerd in de ontwikkelingen. Bij beide organisaties is de vraag: hoe zorg je voor een zorgvuldige openbaarmaking van dit type gevoelige informatie? DCMR heeft daar een Wob-‐proof design voor gemaakt; de publicaties en het design zijn te zien aan de chef’s table. Bij het waterschap zijn de bouwstenen voor het design inmiddels in beeld gebracht; ook deze zijn te zien. Gasten kunnen aan de tafel ook hun eigen ingrediënten inbrengen voor het design: informatiesystemen, documenten, metadata, uitzonderingen, kanalen, randvoorwaarden en cultuuraspecten.
3. Actieve openbaarheid by design: doen of laten? En waarom (niet)? thema : Actieve Openbaarheid by design Chef’s table | atelieronderzoekers •
Ronald Rommelse, stadsarchief Rotterdam
De centrale vraag van dit onderzoek is: Welke afwegingen moet een overheidsorganisatie maken, vóórdat zij overgaat tot actieve openbaarheid van informatie? Op 29 januari vertellen wij u over: In de Visie Open Overheid pleit de minister van BZK voor het standaard inbouwen van actieve openbaarmaking in het ontwerp van informatiesystemen. Hierbij gaat het over de mogelijkheid om informatie die vanwege privacy-‐redenen en andere wettelijke beperkingen niet openbaar gemaakt mag worden, af te schermen van raadpleging. Ook in het licht van het wetsontwerp Wet Open Overheid is actieve openbaarheid by design een belangrijk issue. Volgens dit ontwerp moet de overheid pro-‐actief overheidsinformatie aan burgers en bedrijven beschikbaar stellen, onder meer door middel van een documentenregister. Veel overheidsorganisaties worstelen met de vraag of zij informatie actief openbaar moeten maken en welke belemmeringen en behoeften hierbij een rol spelen. In deze chef’s table lopen wij met u een proeve van een beslismodel door, dat u wellicht kan helpen dit beslisproces te ondersteunen. Wij zijn zeer geïnteresseerd in uw reacties!
4. Actieve openbaarheid by design: wat is het? En kan het? thema : Actieve Openbaarheid by design Chef’s table | atelieronderzoekers •
Jeroen van Oss, stadsarchief Rotterdam
•
Jan-‐Willem de Reus, DCMR Milieudienst Rijnmond
De centrale vraag van dit onderzoek is: 1.
Wat betekent by design als het gaat om actieve openbaarheid en archivering?
2.
Zijn de standaarden op het gebied van archivering toereikend om dit te ondersteunen?
Op 29 januari vertellen wij u over: De term by design wordt veel gebruikt, maar niemand weet precies wat het is en wat er eigenlijk gedesignd wordt. Tot deze gewaagde stelling kwam het onderzoeksteam by design van het atelier Actieve Openbaarheid van WABO-‐ dossiers. Aanvankelijk was de opzet na te gaan of de archiveringstandaarden geschikt zijn voor het inrichten van actieve openbaarheid. Na een workshop met juristen en ICT-‐ers bleek al gauw begripsverwarring te ontstaan. In de Visie Open Overheid pleit de minister van BZK voor het standaard inbouwen van actieve openbaarmaking in het ontwerp van informatiesystemen. Hierbij gaat het over de mogelijkheid om informatie die vanwege privacy-‐redenen en andere wettelijke beperkingen niet openbaar gemaakt mag worden, af te schermen van raadpleging. Ook in het licht van het wetsontwerp Wet Open Overheid is actieve openbaarheid by design een belangrijk issue. Volgens dit ontwerp moet de overheid pro-‐actief overheidsinformatie aan burgers en bedrijven beschikbaar stellen, onder meer door middel van een documentenregister. De archiefwetenschap maakt gebruik van het concept ‘archiveringssysteem’: Het geheel van processen, documenten, gegevens, methoden, mensen en middelen waarmee een organisatie haar archieffunctie vorm geeft. Dit archiveringssysteem is onderdeel van het bredere informatiesysteem van een organisatie. Een belangrijk onderdeel hiervan zijn de metadata. Deze helpen informatie toegankelijk te maken, duurzaam beschikbaar te houden, maar ook de raadpleging te reguleren. Al deze functies kunnen bijdragen aan het faciliteren van actieve openbaarheid by design. In deze chef’s table nemen wij u mee in onze zoektocht. Op het menu staan de volgende proeven: •
Een voorlopige definitie met plaat voor actieve openbaarheid by design
•
Voorlopige bevindingen van onze ‘keuringsdienst van waren’ op het gebied van: o
Metadata (TMLO)
o
ICT, functionele eisen applicaties (ZS-‐DMS, ISO 16175, NEN 2082),
o
Processen (NEN-‐ISO 15489)
o
Cultuur, menselijk gedrag
5. Actieve openbaarheid by design: wat kan ik eraan doen? thema : Actieve Openbaarheid by design Chef’s table | atelieronderzoeker •
Mariken Lamers, student Hogeschool van Amsterdam
De centrale vraag van dit onderzoek is: Welke rol spelen mensen (als component van het archiveringssysteem) als mediator tussen gebruikte standaarden en uitgevoerde praktijk bij het actief openbaar maken van informatie? Op 29 januari vertelt wij u over: De invloed van mensen op het archiveringsysteem. Een belangrijk onderdeel van het archiveringssysteem is (gedrag van) mensen. Hoewel je grote delen van een informatiesysteem kunt ontwerpen, is gedrag van mensen lastiger te vangen in een standaard. Er blijkt regelmatig sprake van een gat tussen gebruikte standaarden en de manier waarop daar in de praktijk uitvoering aan wordt gegeven. Het nader bekijken van de bedrijfscultuur draagt bij aan inzicht in de manier waarop mensen mediaten tussen de voorgeschreven standaarden en de uitgevoerde praktijk. Er zijn diverse methoden beschikbaar die door middel van een ‘zachte aanpak’ de eventuele knelpunten bloot kunnen leggen. In deze chef’s table nemen wij u mee in onze zoektocht. Op het menu staan de volgende proeven: •
Een kort kijkje in de keuken van de ‘soft approaches’ : Genre Theory, Adaptive Structuration Theory en Soft Systems Methodology als diagnostische hulpmiddelen.
•
De resultaten van een enquête: hoe kijken de symposiumdeelnemers aan tegen actieve openbaarheid?
6. Actieve Openbaarheid van WABO-‐dossiers: wie zit erop te wachten? En: hoe ver moet het gaan? thema : Behoefte aan Actieve Openbaarheid Chef’s table | atelieronderzoeker •
Harco Gorter, Noord-‐Hollands Archief
•
Herman Oost, Noord-‐Hollands Archief
•
Kirsten van den Eijnde, student Reinwardt Academie
De centrale vraag van dit onderzoek is: Welke behoefte aan actieve openbaarheid van WABO-‐dossiers bestaat er bij burgers, bedrijven en overheidsinstellingen in de regio Haarlem, gespecificeerd naar de verschillende documenten en de mate van activiteit. Op 29 januari vertellen wij u over: We hebben de behoefte aan actieve openbaarmaking gepeild. Enerzijds in het algemeen, anderzijds van de WABO-‐ dossiers. We hebben gekeken naar de behoefte aan WABO-‐dossiers in zijn geheel of aan specifieke documenten daarin in het bijzonder. We hebben gekeken naar vergunningverlening en naar handhaving. Daarnaast hebben we gekeken naar de gewenste mate van activiteit, variërend van publicatie sec (digitaal of op papier) tot levering op de (digitale) deurmat van potentieel belanghebbenden. In de chef’s table zetten we allereerst onze onderzoeksopzet uiteen. Het onderzoek onder de burgers is afgerond en de resultaten daarvan worden gepresenteerd. Tevens presenteren we de eerste resultaten van het onderzoek onder overheidsinstellingen. We hebben een aantal varianten van actieve openbaarheid geformuleerd. We peilen graag uw voorkeur voor één van deze varianten. Tenslotte poneren we een aantal stellingen. We zijn benieuwd naar uw mening ten aanzien van deze stellingen.
7. Op de sofa bij… Ñusta Nina en Hans Waalwijk thema : Juridische aspecten van Actieve Openbaarheid
Chef table | atelieronderzoekers •
Ñusta Nina, jurist en docent Hogeschool van Amsterdam
•
Hans Waalwijk, docent Hogeschool van Amsterdam
De centrale vraag van dit onderzoek is: Wat is het juridisch kader van Actieve Openbaarheid van Overheidsinformatie? Op 29 januari vertellen wij u over: U kunt bij ons op de sofa met al uw juridische vragen ten aanzien van Actieve Openbaarheid van Overheidsinformatie. Overheidsorganisaties die informatie actief openbaar gaan maken doen dit binnen het huidige juridische kader van de Wet Openbaarheid van Bestuur, de wet Bescherming Persoonsgegevens, de Auteurswet, de Archiefwet en een ruime hoeveelheid andere wetten, regelingen, verdragen en besluiten. Is actieve openbaarheid te realiseren binnen het huidige juridische kader? Hoe weeg je de belangen? Wilt u hier meer over weten? Schuif dan aan op onze sofa en stel uw vragen!
