7-6-2012
Themadag ‘Ontwikkeling traplooplift gietoptimalisatie’
Vermoeiing getackeld met hulp van FEM Mart Heerschap MG technical solutions BV
Onderwerpen • Wat is vermoeiing? • Effect van productie methode op vermoeiing • Wat helpt FEM (Finite Element Method) bij vermoeiing?
Broodjesbuffet
1
7-6-2012
MG technical solutions •
Mechanical engineering & numerieke simulatie: • Diverse eindige elementen analyses (FEM) • Productiesimulatie • Multi-physics analyses
•
Op maat gemaakte cursussen eindige elementen methode : • Inleiding FEM; inleiding vermoeiing en FEM • Diverse cursussen advanced niet-lineaire FEM • Diverse cursussen op gebied van composieten en CAE
•
Trouble shooting: • Oplossen acute mechanische problemen • Schadeonderzoek • Productieoptimalisatie
www.mgts.nl & www.femcursus.nl
Wat is vermoeiing? • Wisselende belastingen die beneden de statisch toelaatbare belasting liggen resulteren na verloop van tijd in een breuk. • • • •
Bij te laat opmerken: falen van constructie Belasting beneden statische sterkte (veel) belastingswisselingen nodig voor breuk Spanningsamplitude is bepalend.
Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
2
7-6-2012
Wat is vermoeiing? (2) • Fatale ongevallen: – – – – –
Versailles trein ongeluk (breuk as locomotief, 1842) ICE Eschede (1998) Alexander Kielland (1980) De Havilland Comet (2x 1953) Aloha Airlines (1988)
Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
Vermoeiing ook nu: Wolvograd
Bron: www.youtube.com
3
7-6-2012
Vermoeiing komt veel voor! Other 13% Corrosion, burst 3%
Static fracture 13%
SCC, delayed fracture 5% Low cycle fatigue 8%
Simple fatigue 58%
Onderzoek van Nishida
Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
Vermoeiing: Hoe ontstaat het? • Geschiedenis: Wöhler – Materiaal bezwijkt bij veel spannings-wisselingen, die allemaal lager zijn dan de statische sterkte. De spanningsamplitude is bepalend voor falen. Het gemiddelde spanningsniveau is minder belangrijk.
• Wöhler’s curve of S-N curve
4
7-6-2012
Vermoeiing: Hoe ontstaat het? (2) Initiation cyclic slip
Macro Crack Growth
crack nucleation
Final Failure
micro crack growth
Stress concentration factor Kt
Stress intensity factor K
σ Kt = peak σ nom
Material surface phenomenon
K = f ⋅S πa da = C ⋅ ∆K m dn
KIc, Kc
Material bulk property
The initiation period is supposed to be completed when micro crack growth is no longer depending on the free surface conditions.
Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
Scheurinitiatie • Cyclische verplaatsing van dislocaties
– – – –
Gebeurt op vrij oppervlak Is onomkeerbaar Is lokaal Scheur groeit iedere wisseling Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
5
7-6-2012
Scheurinitiatie (2) • Cyclische verplaatsing van dislocaties
Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
Scheurinitiatie (3) • Belangrijke aspecten: – De eerste belastingswisseling (cylce) is voldoende voor het ontstaan van microscheuren – Scheurgroei bij iedere volgende cycle – Groei scheuren langs glij-vlakken – Scheur groei leidt tot insluitsels
Tijdens de scheurinitiatieperiode is vermoeiing een oppervlakte fenomeen Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
6
7-6-2012
Vermoeiing, ontwerp en productie • Grootte van spanning: – Spanningsconcentraties (ontwerp) – Spanningsconcentraties (oppervlaktekwaliteit) – Spanningsconcentraties (insluitsels materiaal)
• Materiaalkeuze • Warmtebehandeling
Scheurinitiatie & FEM • Scheurinitiatie hangt af van: – Grootte lokale spanning – Richting lokale spanning – Oriëntatie van kristalvlakken binnen korrel
• Wat kunnen we nu met FEM? Nauwkeurig voorspellen van: – Grootte lokale spanning – Richting lokale spanning
• Gebruik maximale hoofdspanningen
7
7-6-2012
Traditionele vermoeiingsanalyse
geometry loading
stress analysis “by hand” estimate of SCF’s
Approximate critical stress-life or strain life with allowance for dynamic effects Fatigue analysis and life estimate
materials
Design modifications
Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
Vermoeiingsanalyse met FEM geometry loading
Static and dynamic FEA accurate within FEA assumptions
Accurate critical stress-life or strain life with full allowance for dynamic effects and accurate prediction of critical locations Fatigue analysis and life estimate
materials
Design modifications
Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
8
7-6-2012
Waarom vermoeiingsanalyse met FEM? Kleine veranderingen in spanning => grote verschillen in levensduur!
Bron: Cursus vermoeiing en FEM, Fatec Engineering/ MG technical solutions BV
Stairwalker: FEM model van de boog
Lineair model Ongeveer 776.000 elementen; 3.6M DOFs Inclusief ondersteuning Bouten gemodelleerd TET10 elementen i.p.v. TET4 Courtesy of ThyssenKrupp Accessibility
9
7-6-2012
Stairwalker: FEM model van de boog (2)
Courtesy of ThyssenKrupp Accessibility
Hoofdspanningen in oorspronkelijk model In grijs gedeeltes waar levensduur onvoldoende is Goede correlatie met test
Stairwalker: FEM model van de boog (3)
Courtesy of ThyssenKrupp Accessibility
Hoofdspanningen in verbeterd model Geen grijze gedeeltes meer
10
7-6-2012
Stairwalker: Resultaat en conclusies • Na drie virtuele prototypes een ontwerp dat voldoet aan levensduureisen • Veel kortere doorlooptijd dan met fysieke prototypen • Aanpassingen zijn alle op detail niveau gebeurd: radii, dikte rib etc. Geen grote gewichtstoename • Vermoeiingseisen zijn een ontwerpeis!
Stairwalker: FEM model van de pivot • Diverse onderdelen: Contact noodzakelijk! • Niet-lineaire berekening – Rekentijd i.v.m. niet-lineariteit en grootte model – 214.000 elementen
• TET10 en HEX8 elementen (geen TET4) • Model ook van rest constructie voor krachtsinleiding • Voorspanning bouten
11
7-6-2012
Stairwalker: FEM model van de pivot (2)
Klein gedeelte bow gemodelleerd MPC gebruikt voor kracthtsinleiding Gedeelte van de onder buis met randvoorwaarden
Courtesy of ThyssenKrupp Accessibility
Stairwalker: FEM model van de pivot (3)
Contact bodies in exploded view Guide pin rigid Bouten onder voorspanning Courtesy of ThyssenKrupp Accessibility
12
7-6-2012
Stairwalker: FEM model van de pivot (4)
Grijs is voortijdige vermoeiingsschade!
Courtesy of ThyssenKrupp Accessibility
Stairwalker: FEM model van de pivot (5)
Grijs is voortijdige vermoeiingsschade!
Courtesy of ThyssenKrupp Accessibility
13
7-6-2012
Stairwalker: FEM model van de pivot (6)
Grijs is voortijdige vermoeiingsschade!
Courtesy of ThyssenKrupp Accessibility
Stairwalker Pivot: Resultaat en conclusies • Spanningspieken op zelfde plaatsen als in test. Meer probleemlocaties gevonden dan in test • Met kleine aanpassingen worden de prestaties sterk verbeterd • Wordt vervolgd...
14