Vermijd vallen in de thuissituatie Wat kunt u er zelf aan doen?
Nederrij 133 • 2200 Herentals • t 014 24 61 11 • f 014 24 61 26 • www.azherentals.be
Inleiding Bij het ouder worden of bij ziekte verandert de lichamelijke conditie. Bewegingen en reacties worden trager. Men herkent risico’s minder snel en men reageert er ook trager op. Vallen is een ernstig probleem en kan ernstige gevolgen hebben. Gelukkig kunt u het risico op vallen eenvoudig verkleinen met wat kleine aanpassingen in uw woning en aandacht voor uw conditie en gewoonten. We geven een aantal raadgevingen om het risico op vallen te verminderen. Hoe vlugger u deze gevaren aanpakt, hoe sneller het risico afneemt dat u zult vallen. U bent uiteraard nooit te oud om hiermee te starten.
3
Evenwicht verliezen Wanneer mensen ouder worden kan het evenwicht verminderen. Dit heeft verschillende oorzaken, zoals gewrichtsslijtage, slecht zicht of zwakte in de beenspieren. Daardoor is het moeilijker de lichaamshouding snel aan te passen en uw evenwicht te bewaren. Hierdoor valt u sneller. • Tracht via oefeningen uw evenwicht te verbeteren. • Gebruik geen losstaand meubilair om op te steunen als u rondstapt. • Gebruik uw loophulpmiddel als u er één nodig hebt. • Hou zaken die u vaak nodig hebt dichtbij in de buurt zodat u niet moet reiken als u ze wil gebruiken.
4
Over objecten struikelen Naarmate u ouder wordt of als u ziek bent, gaat uw reactiesnelheid achteruit. U zult tijdens het stappen wel zien welke hindernissen er zijn, maar niet tijdig kunnen reageren om deze te vermijden, of deze niet herkennen als een valrisico. Hierdoor kan u vallen door er over te struikelen. • Verwijder zoveel mogelijk hindernissen: berg verlengsnoeren op, verwijder tapijten, verwijder vooral de kleine matjes naast toilet of bed. • Pas vooral op als kinderen of kleinkinderen speelgoed laten rondslingeren. • Wees zeer aandachtig tijdens het stappen. • Let vooral bij buitenshuis stappen op oneffenheden. • Laat uw zicht controleren zodat u uw omgeving goed ziet. • Draag een aangepaste bril. • Zorg ervoor dat alle kamers goed verlicht kunnen worden.
5
Hoe recht geraken als u gevallen bent? Rol om tot u op uw buik ligt.
Steun op beide handen en knieën.
Kruip naar een stevige stoel of zetel. Steun met de handen op het voorwerp en zoek uw evenwicht. 6
Hef uw knie zodat één been gebogen is. Plaats uw voet plat op de grond.
Steun met uw handen op de zitting van de stoel en sta recht. • Als u pijnlijke knieën heeft of bij de val een arm, pols, rib, enz. gebroken heeft, kunt u vaak niet meer op handen en knieën rondkruipen. Maar voortschuifelen op het achterwerk of liggend op één zijde kan vaak nog wel. Zo kunt u een telefoon of een alarmtoestel bereiken om hulp in te roepen. • Als u op een koude vloer blijft liggen, kunt u op korte tijd veel warmte verliezen en sterk afkoelen. Trek alles naar u toe dat als isolatie kan dienen, zoals kussens, handdoeken, lakens en dekens. • Zet de telefoon op een centrale, niet te hoge plaats in de woning. • Maak gebruik van een personenalarm en zorg dat u dit steeds bij u draagt.
7
Duizeligheid of flauwvallen Als u vaak last hebt van duizeligheid, bijv. bij het rechtkomen uit bed of zetel, dan loopt u een verhoogd risico om te vallen. Dit komt omdat de bloeddruk zich niet snel genoeg aanpast en de hersenen even wat minder zuurstof krijgen. Dit duurt meestal maar even en noemt men ‘orthostatische hypotensie’. Duizeligheid bij het rechtstaan kunt u verminderen door de volgende tips in acht te nemen: • Beweeg voldoende. • Sta niet te snel recht uit bed of zetel. Beweeg eerst met armen en benen, adem diep in en uit en blijf even op de rand van het bed zitten tot u niet meer duizelig bent. • Maak er een gewoonte van om het hoofdeinde van het bed wat hoger te plaatsen. • Draag steunkousen. • Vermijd bruuske bewegingen, een te warme omgeving en langdurig plat liggen; hierdoor zetten de bloedvaten uit, wat een bloeddrukdaling kan veroorzaken. • Drink voldoende water. Dit zorgt voor een voldoende volume van de bloeddoorstroming.
8
Door de benen zakken Naarmate u minder actief bent, nemen de spiermassa en de spierkracht af. Als u dan een tijdje moet rechtstaan of als u zich moet verplaatsen, kan het gebeuren dat u door de benen zakt omdat u zwak bent in de benen. Om dit te voorkomen is het heel belangrijk om voldoende beweging te hebben en om actief te blijven. U moet uw spierkracht in de benen onderhouden door ze te trainen volgens uw mogelijkheden. • Al zittend de benen strekken en plooien, doe dit een aantal keer per dag. • Probeer regelmatig in de zetel te zitten i.p.v. in bed te liggen. • Wandel regelmatig rond, eventueel met de hulp die u nodig heeft. Als u zich nog niet zeker voelt om ergens naartoe te stappen, vraag dan hulp of gebruik een loophulpmiddel.
9
Uitglijden U kunt uitglijden over een natte ondergrond of over stof, kruimeltjes en groentesnippers. Dit komt het meeste voor in de badkamer, toilet of in de keuken. • Zorg voor schoenen met goede grip of antislip. • Kom goed naar voren als u gaat rechtstaan. Als u te veel naar achteren helt, kunt u uitglijden. • Duw u op de armsteunen van uw stoel op. • Wees steeds zeer aandachtig wanneer u rondwandelt.
10
Veiligheid • Laat niets op de vloer slingeren. Losliggende elektrische snoeren op de vloer moet u wegwerken. • Verwijder tapijten of maak ze vast op de vloer zodat ze niet omkrullen. • Reinig de vloer geregeld; stof, kruimels en groentesnippers kunnen even gevaarlijk zijn om over uit te glijden als water. • Zorg voor een goede verlichting in het hele huis en vooral op de trap. • Een leuning is onmisbaar, beter nog zijn 2 leuningen. • Vaak wordt de onderste trede ‘gemist’. Men denkt dat men al beneden is, terwijl men nog 1 trede moet dalen. Zorg daarom voor een goed onderscheid tussen de trap en de vloer, door bijv. gekleurde tape. • Voorzie antislipmatten in bad of douche. • Zorg ervoor dat de instap van bad of douche niet te moeilijk is. Gebruik een stabiel instapbankje of een badplank. • Gebruik een plastic stoel in de douche of een badplank in bad. • Zorg voor stevige handgrepen naast bad, douche en/ of toilet, dit is handig om recht te komen.
11
Nuttige telefoonnummers Onthaal
014 24 61 11
Spoedgevallen
014 24 60 03
Afsprakendienst
014 24 61 60
Afspraken radiologie 014 24 64 10
Verantwoordelijke uitgever Algemene directie AZ St.-Elisabeth Herentals vzw Nederrij 133 2200 Herentals t 014 24 61 11 f 014 24 61 26 www.azherentals.be editie april 2013
Ombudsdienst
014 24 64 93
Sociale dienst
014 24 61 80
Algemene directie
014 24 61 02
Directie verpleging
014 24 63 04
