Verloskunde
De keizersnede
1
De keizersnede Een keizersnede (sectio caesarea) is een operatie onder algehele of plaatselijke verdoving, waarbij de baby door een snede in de onderbuik ter wereld komt. Waarom een keizersnede? Er zijn vele redenen waarom de geboorte niet op de gewone manier kan plaats hebben en er overgegaan wordt tot een keizersnede. Er zijn kinderlijke redenen, moederlijke redenen en soms een combinatie van redenen die maakt dat er gekozen moet worden voor een keizersnede. Er wordt gesproken over een primaire keizersnede als het van te voren bekend is dat een gewone bevalling niet mogelijk is, en van een secundaire keizersnede als pas tijdens de bevalling blijkt dat een keizersnede nodig is. Een kinderlijke indicatie kan onder andere zijn een liggingsafwijking, zoals een dwarsligging of een stuitligging. Soms moet acuut tot een keizersnede worden besloten als b.v. een kind met groeiachterstand de weeën niet kan verdragen en er verandering optreedt in het ritme van de harttonen. Een moederlijke oorzaak kan zijn; een veel te hoge bloeddruk, een nauw bekken of bloeding of het niet vorderen van de uitdrijving. Vaak zijn er gecombineerde oorzaken, zoals bloedingen, slechte toestand van het kind en hoge bloeddruk. De behandelend gynaecoloog zal tijdens de zwangerschapscontroles of tijdens de baring met u bespreken waarom er tot een keizersnede wordt overgegaan. Wat gebeurt er bij een keizersnede? Bij een primaire keizersnede wordt de operatie gepland, en bezoekt u van te voren de anaesthesioloog om de wijze van verdoving te bespreken. Verder worden er een aantal voorbereidingen getroffen zoals bij elke operatie, o.a. het afnemen van bloed.
2
De kinderarts wordt ingelicht over het tijdstip van de keizersnede. De baby wordt gelijk na de geboorte door de kinderarts nagekeken. Wat betreft het eten, drinken en roken voor de ingreep moet u de instructies volgen die benoemd worden in de brochure anesthesie 2. Deze brochure krijgt u tijdens uw bezoek aan het anesthesie spreekuur. De dag van de operatie Voor de operatie wordt er bij u een dunne katheter in de blaas gebracht, waardoor de urine kan afvloeien. De buik wordt gedeeltelijk geschoren. Tevens krijgt u een injectie om trombose te voorkomen. Deze injecties krijgt u ook enkele dagen na de operatie. Sieraden, piercings, haarspelden, make-up, contactlenzen en een eventueel kunstgebit moeten worden verwijderd. U krijgt een operatiehemd aan, dat aan de achterkant open is en o.k muts op. De algehele verdoving * wordt alleen gekozen als er weinig tijd is of plaatselijke verdoving niet lukt. Met het geven van de algehele verdoving wordt meestal tot het allerlaatste moment gewacht, om te zorgen dat er zo weinig mogelijk van de verdovende stoffen via de navelstreng bij de baby terecht komen. U maakt alle voorbereidingen op de operatiekamer dus bewust mee. Pas als u helemaal klaarligt en iedereen klaar staat, krijgt u de verdoving via een infuus ingespoten. Dan begint de operatie en zal uw kind binnen enkele minuten zijn geboren. Bij een secundaire keizersnede gaat alles zo snel, dat het soms niet zo goed tot u doordringt.
3
De plaatselijke verdoving = ruggenprik (de epidurale en spinale verdoving) Bij deze vorm van verdoving wordt de onderste helft van uw lichaam gevoelloos gemaakt. U krijgt een infuus om vocht, medicijnen of bloed toe te kunnen dienen. De anaesthesioloog brengt vervolgens tussen twee rugwervels een verdovende vloeistof in via een heel dun cathetertje. Het duurt even voordat deze verdoving werkt. Het voordeel van plaatselijke verdoving is, dat u de geboorte van uw kind volledig bewust meemaakt, en dat u het kunt aanraken en kunt horen huilen. Bovendien krijgt uw baby geen verdovingsmiddelen binnen. In spoedgevallen is soms een plaatselijke verdoving niet geschikt. De operatie Neem een fototoestel mee! In de regel kan de aanstaande vader de operatie bijwonen, behalve bij algehele narcose. Niet alleen maakt hij de gebeurtenis mee, ook kan hij tot steun zijn voor de aanstaande moeder in deze toch wel indrukwekkende technische omgeving. De vader wordt door de verpleegkundige van de afdeling begeleid. De operatie-snede wordt meestal horizontaal gemaakt, de z.g. "bikini-snede". Soms zijn er redenen om voor een verticale snede te kiezen. De verticale snede is gemakkelijker en gaat sneller. In de baarmoeder zelf wordt altijd een horizontale snede gemaakt. Vervolgens wordt de baby uit de baarmoeder getild, dit is het geboortetijdstip. De navelstreng wordt afgebonden en doorgeknipt, waarna de nageboorte (placenta) en de vliezen worden verwijderd. Nu kan het hechten van de wond beginnen. De baarmoeder zelf wordt in één of twee lagen gesloten. Het buikvlies wordt over de gehele baarmoederwond gehecht. Tenslotte worden de verschillende lagen van de buikwand gesloten.Hechten is nauwkeurig werk en vergt daarom nogal wat tijd. * De moeder ziet de baby als ze op de afdeling komt.
4
De baby Baby’s die met de keizersnede worden geboren hebben soms moeite met ademhalen. Dit heeft meestal te maken met de reden waarom de keizersnede is uitgevoerd, en is dus niet het gevolg ervan. Om de conditie van de baby te beoordelen, wordt het kind na de geboorte uitvoerig door de kinderarts onderzocht en zonodig behandeld. Wanneer de keizersnede onder plaatselijke verdoving plaats vond, mag de baby, voor zover de conditie van uw baby dat toelaat, even bij u blijven, zodat u met elkaar kunt kennismaken (afhankelijk van de conditie wordt uw baby gelijk in een voorverwarmde couveuse gelegd). De baby gaat in de couveuse met de verpleegkundige en de vader mee naar de kraamafdeling. Indien er redenen zijn in verband met de conditie van de baby gaat de baby naar de kinderafdeling. De vader gaat mee. Het is wenselijk dat de moeder terug is op de afdeling en met haar kindje kennis maakt voordat de overige familie komt. De moeder Na de keizersnede is er vaak wat pijn. Deze wordt veroorzaakt door de wond en de soms pijnlijke naweeën. Na één of twee dagen komt de functie van de darmen geleidelijk opgang. De buik is dan wat opgezet, en er zijn vaak pijnlijke krampen. Soms bent u de eerste dagen wat slap en duizelig. Na enkele dagen gaat het meestal goed. Na algehele verdoving kunt u in het begin wat slaperig zijn. Vaak bent u misselijk. De darmen komen wat trager opgang dan na een plaatselijke verdoving en u zult wat later beginnen met normaal eten. Sommige mensen hebben na algehele verdoving wat last van keelpijn. Dat komt door het buisje dat via de mond in de luchtpijp heeft gezeten voor de beademing. Na een plaatselijke verdoving zult u de eerste uren na de operatie nog geen controle hebben over uw benen en blaas. Urine wordt d.m.v. een katheter opgevangen in een katheterzakje.
5
Na een keizersnede worden regelmatig bloeddruk, pols, bloedverlies en de hoeveelheid urine gecontroleerd. Het kan zijn dat er een wonddrain is aangebracht, dit is een slangetje waardoor overtollig bloed en wondvocht kunnen weglopen. Deze wordt na overleg met de gynaecoloog verwijderd. De wond wordt intracutaan (onderhuids) gehecht (oplosbare hechtingen), alleen de uitstekende draadjes worden de dag van ontslag afgeknipt. Na twee weken is de wond geheel genezen. Gelukkig treedt zelden een ontsteking op van de operatiewond. Is dit wel het geval dan volgt een iets later ontslag uit het ziekenhuis. In principe kunt u op de 5e dag, indien geen verdere problemen ontstaan, het ziekenhuis verlaten. Ook thuis moet u doorgaan met het verzorgen van de wond door deze regelmatig te spoelen en goed te drogen. Bij complicaties zoals roodheid / pussen van de wond moet u contact opnemen met poli gynaecologie en buiten kantooruren met de kraamafdeling. Borstvoeding Borstvoeding geven nadat u met de keizersnede bent bevallen is goed mogelijk. Na een keizersnede komt de melkproductie in principe even snel op gang als na een vaginale bevalling. Door de hechtingen kan het moeilijk en pijnlijk zijn om een goede houding te vinden. De verpleegkundige en lactatiekundige zijn er om u hierbij te helpen en adviseren. Het is namelijk ook goed mogelijk dat u weinig of zelfs helemaal geen problemen ervaart. Weer thuis! Heerlijk! Weer thuis! Misschien bent u teleurgesteld dat de bevalling niet langs de normale weg heeft kunnen plaatsvinden. Bij een keizersnede onder volledige narcose komt daar ook nog bij dat u de geboorte van uw kind niet bewust heeft kunnen meemaken.
6
Een bevalling is zowel voor de moeder als de vader een emotioneel gebeuren. Voor de vader kan een keizersnede een moeilijk te verwerken ingreep zijn. Hij ziet u negen maanden met de baby rondlopen en bovendien heeft u ook nog een operatie ondergaan om het kind geboren te laten worden. Uw partner kan zich nutteloos voelen, omdat hij het gevoel heeft nauwelijks iets voor u te hebben kunnen doen. Ook kan hij bang zijn geweest dat er iets mis zou gaan. Probeer alle gevoelens en teleurstellingen met elkaar te bespreken. Eenmaal thuis zult u zich niet meteen weer helemaal de oude voelen. Een veel gehoorde klacht na een keizersnede is vermoeidheid. Deze vermoeidheid duurt soms veel langer dan de eerste 6 weken na een bevalling. Dit is heel gewoon, u heeft immers een flinke operatie achter de rug en psychisch veel meegemaakt. Geef toe aan die vermoeidheid, doe het rustig aan. Aanvaard hulp die familie en kennissen u aanbieden, of probeer gezinshulp te krijgen. Dat u nog niet alles zelf aankunt, is echt geen aanstellerij. Gezinshulp kunt u aanvragen via de huisarts, het ziekenhuis, de maatschappelijk werker of rechtstreeks. Het kan zijn dat u emotionele problemen heeft met het feit dat de bevalling is uitgelopen op een keizersnede. Praat daarover met uw partner en met vrienden of kennissen. U kunt ook een afspraak maken met uw gynaecoloog om nog eens te praten over de hele gang van zaken. Soms kan het ook goed zijn om met "lotgenoten" ervaringen uit te wisselen. U kunt zich dan wenden tot: De Vereniging van Keizersnede Ouders. ( VKO ) Postbus 223. 2170 AE Sassenheim. Tel: 076 - 5037117 of 076 - 230772.
7
De volgende keer weer een keizersnede? Sommige mensen denken dat één keer een keizersnede altijd een keizersnede betekent. Dat hoeft niet zo te zijn. De noodzaak een keizersnede te doen bij een volgend kind is dikwijls niet aanwezig. De gynaecoloog zal dit met u bespreken. Wel wordt u vanaf 36 weken door de gynaecoloog gecontroleerd. U moet ook in het ziekenhuis bevallen. Dit in verband met de eerdere wond in de baarmoeder. Verantwoording tekst Deze brochure is samengesteld door de afdeling verloskunde in samenwerking met de dienst patiëntenvoorlichting van het Scheper Ziekenhuis. Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan
Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen Postbus 30002 7800 RA Emmen Tel. 0591 69 19 11 8
MA 222 07-10-1.00 H
vernemen wij dat graag.
