Verkondiging Maartenskerk zondag 6 september 2015 Marcus 8,27-9,1 Teun Kruijswijk Jansen I Wij komen als christenen ‘onderweg’ hier bij elkaar vanmorgen: als mensen die zoeken naar een levensoriëntatie met Christus als kompas, als richtingwijzer. Jezus, die ons de naam van God, Ik-zal-er-zijn, bemind heeft gemaakt. Hij was een zoon van de Thora, van Gods weg voor zijn volk, in God geworteld, ons geworden tot het licht van de wereld. We noemen zijn naam, we krijgen in brood en wijn letterlijk en figuurlijk deel aan zijn leven. Maar wat betekent dat in een week waarin zo schrijnend mensen in beeld kwamen, op weg naar wie, tegen grenzen botsend? Met plastic zakken, tassen, een kind op de arm, een baby geboren in een station. Onmacht en onwil breed getoond. We weten ons hierdoor op een andere manier dan zij ontworteld: we weten als Europeanen geen weg, en onze overheden geven onvoldoende leiding. Je wilt wat doen maar wat? Een knuffelbeer geven, een kamer in je huis, opvang in ons dorp? Het leegkomende Roseveldhuis op Hydepark is door onze landelijke kerk aangeboden. De burgemeester wil er nog niet aan omdat het onze gemeente teveel zou worden naast de andere opvangplekken die er al zijn.
Daar zal hij ook zijn redenen voor hebben. We moeten daar over gaan praten. Hoe dan ook: onze landelijke kerk heeft van de week een krachtige en richtingwijzende verklaring uitgegeven bij monde van de scriba, Arjan Plaisier. U kunt die verklaring na de dienst meenemen om thuis te lezen en overdenken. Hij ligt op de tafels bij de ingang van de kerk. Maar nu eerst: terug naar ons kompas, onze oriëntatie, Jezus van Nazareth. II Hij is met zijn leerlingen onderweg. Later zegt hij ergens: de zoon des mensen heeft geen plek om zijn hoofd neer te leggen. Dat geeft zijn realiteit aan van dat moment. Hij bracht een boodschap die de godsdienstige elite van zijn tijd niet gebruiken kon. Ze wilden van hem af; we kennen het verhaal. Maar hier gaat het niet om de elite, hogepriesters of farizeeën: hier gaat het om de leerlingen: en jullie, wie zeggen jullie dat Ik ben? De leerlingen, de binnenkring van Jezus, komt aan het woord. Een stapt naar voren, Petrus: jij bent de Messias. Jij bent Gods laatste woord, zijn veelgeliefde, doordrongen van zijn Geest, zijn spirit, de vervulling van alle beloften. Nu is Petrus verloren, want Jezus trekt hem de diepte van het messiaanse leven binnen. Veel lijden, door je eigen mensen verraden worden, vermoord worden, tenslotte door God gevonden worden, leven. Petrus hapt naar adem, schopt tegen deze Jezus aan: dat nooit! Geen sprake van! Dat is geen gezalfde! De Messias is sterk, onaantastbaar, raakt niet gewond, is een ‘winner’! Jezus schopt ongenadig hard terug: weg jij, achter mij, Satan, jij wilt niet wat God wil,
jij wilt wat de mensen willen. Voor hen is iets anders bestemd: wie mijn volgeling wil zijn, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen, en zo achter mij aan komen. III Dat went nooit: jezelf verloochenen, je kruis opnemen. Is dit Goeds Nieuws? Is dit een blijde boodschap? Wat is dat eigenlijk: zichzelf verloochenen, zijn kruis opnemen? Jezus legt dit zo uit: want ieder die zijn ziel wil redden, zal haar verliezen, maar wie zijn ziel verliest, zal haar redden. De ziel is alles wat in ons verlangt, uitziet, zucht, alles wat uit alle kracht wil, zoekt en streeft. Alles wat uit is op geluk, meer geluk, nog meer geluk, geen pijn. Natuurlijk: dat is geen zonde! Het is onze levenswil, onze levenslust, onze meest hartstochtelijke dorst. Jezus zegt dit: maar wie zijn levenswil koste wat kost wil behouden, verliest het. Wie zich richt op eigen zielsverlangen, en dat koestert, masseert, cultiveert. Wie zichzelf niet meer los kan laten, metselt zichzelf in. Wordt onaanraakbaar uiteindelijk. Daarentegen is het verlangen dat zichzelf prijsgeeft, uit handen geeft, loslaat, …gered. Het wordt opgevangen in de Liefde, die van alle eeuwigheid zichzelf uitstort. Deze Liefde geeft volkomen mee met de liefde van God, die zichzelf niet overziet maar telkens zichzelf roekeloos en onnadenkend prijsgeeft. Daarom staat er: wie zijn ziel verliest omwille van mij en het evangelie, zal haar redden. Want in Jezus zijn de sluizen van Gods liefde open gegaan. Een zee van barmhartigheid en goedheid. Petrus kan hier niet tegen. Hij verzet zich uit alle macht,
als een duivel. Houden wat je hebt is wat alle mensen willen! Maar Jezus duwt dit van zich af: Satan, ga achter mij! Jij wilt je levenswil, jij wilt wat alle mensen willen: zelfbehoud. Je geeft het evangelie prijs! Wat een spannend gesprek tussen Jezus en zijn leerlingen, tussen Jezus en ons. Laten we nederig ons hoofd buigen, en beseffen hoe wij nog gevangen zitten in onze levensdrift. En laten we bidden dat de liefde zelf ons bevrijdt uit deze beklemming.
Verklaring van de Protestantse Kerk in Nederland Opnieuw zijn wij geschokt over de vele mannen, vrouwen en kinderen die in de afgelopen weken hun leven verloren op de Middellandse, de Egeïsche Zee en op het vasteland van Europa. In eerdere jaren verloren al 17.000 mensen hun leven toen ze, vaak vluchtend uit situaties van tomeloos geweld, hun toevlucht zochten in Europa. Zoveel dodelijke slachtoffers vervullen ons met droefheid en ontzetting. Droefheid en ontzetting alleen is echter niet genoeg. Het is onze plicht als kerk maar ook als samenleving naast deze vluchtelingen te staan. Concreet denken we daarbij aan het volgende: Er moet een veilige route komen naar Europa voor asielzoekers die in aanmerking komen voor een humanitair visum. Asielzoekers zouden niet meer genoodzaakt moeten zijn om via mensensmokkelaars of langs andere gevaarlijke wegen een veilige plek te bereiken. Wij ondersteunen het betoog van eurocommissaris Frans Timmermans in deze richting. Wij ondersteunen bijvoorbeeld het instellen van humanitaire visa: visa die voor vijf jaar gegeven worden aan vluchtelingen uit oorlogssituaties. Wij ondersteunen het initiatief van staatssecretaris Klaas Dijkhoff die burgemeesters en gemeentes in Nederland vraagt om te helpen bij het huisvestigingsprobleem van vluchtelingen en asielzoekers in Nederland. Wij weten van velen, waaronder leden van onze Protestantse Kerk, die bereid zijn hierin verantwoordelijkheid te nemen. We willen onze bijdrage blijven leveren in de opvang en begeleiding van deze mensen. Wij willen onze deskundigheid graag delen met de staatssecretaris en nodigen hem uit ons bij zijn plannen te betrekken. Eerder in de geschiedenis (bootvluchtelingen uit Vietnam en vluchtelingen uit Joegoslavië) werd royaal gebruik gemaakt van particulier initiatief. Dat kan het draagvlak versterken voor opvang van vluchtelingen nu. We erkennen hoe ingewikkeld het is voor de internationale gemeenschap om tot oplossingen te komen in de brandhaarden van deze wereld, vooral in Syrië en Irak. Wij voelen ons machteloos. We zien met zorg hoe de burgerbevolking, voornamelijk
minderheden, het slachtoffer wordt van voortdurend geweld. Voortgezette inspanningen om de strijdende partijen om de tafel te krijgen verdienen alle ondersteuning. Intussen blijft hulp in de regio belangrijk. Samen met lokale kerken zet de Protestantse Kerk zich via een omvangrijk noodhulpprogramma in voor opvang in de regio. We doen dat zowel in Syrië en Irak en hun buurlanden, als in andere delen van de wereld, en zullen hiermee doorgaan. Wij weten dat velen zich hiervoor inzetten en roepen op hiermee voort te gaan. Wij willen luisteren naar het evangelie van Jezus Christus die ons geleerd heeft dat wij de ‘naaste’ zijn van gewonden langs de weg en van vluchtelingen. Wij doen een beroep op ieders besef van medemenselijkheid om vluchtelingen niet tevergeefs aan te laten kloppen op onze deur.
