Vereniging voor zendamateurs en aanverwanten in de IJmond en Kennemerland
Uitgave April 2002
(C) RCK
Colofon Radio Club Kennemerland Opgericht 14 november 1966, Statutair 29 Oktober 1980. Voorzitter Penningmeester Secretaris Lid Lid
Harry Koster Ton Griep Dirk Gnodde Arno Keuris Wim Wagemans
PB5DX PA5TG PE1PFT NL 12818 PA3BMA
0255-530674 0255-524822 0255-521958 0611043116 0255-514433
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Clubgebouw Clubavond/middag
Westerduinweg 9 1976 BV 0255-536864 IJmuiden. vrijdag 20.00 tot 24.00 uur en zondag 13.00 tot 17.00 uur.
Verenigingszender
PI4RCK RTTY uitzending RCK ronde
RCK Award
Aanvragen via de Secretaris
Techn. Commissie
Henk van Dijk Rolf Pols
PA2HDY PA0RVP
Lid van verdienste
Henk van Dijk
PA2HDY
QSL Manager
Arno Keuris
NL 12818
[email protected]
Redactie
William Lagerberg Wim Wagemans Dirk Gnodde Hans Delfsma
PE1BSB PA3BMA PE1PFT PA10219
[email protected] [email protected] [email protected]
[email protected] Zondags 13.30 uur tot 14.00 uur. Zondags 14.00 uur tot 15.00 uur.
0255-512958 0255-532620
[email protected]
Opgave van nieuwe leden, adreswijzigingen, wijziging van roepletters enz. AUB zo spoedig mogelijk doorgeven aan het secretariaat! Opzeggingen dienen minimaal 1 maand voor het einde van het kalenderjaar binnen te zijn. Overname van artikelen is toegestaan met duidelijke bronvermelding. Met nadruk wijzen wij erop dat gepubliceerde schakelingen en artikelen alleen voor hobbydoeleinden bestemd zijn. Commercieel gebruik, in welke vorm ook, is niet toegestaan! De e-mail versie van dit blad mag niet in een bulletinboard of soortgelijk systeem worden opgenomen zonder toestemming van RCK. Opgeven voor het E-mail clubblad (alleen leden) bij
[email protected]. De contributie bedraagt jaarlijks 20.50 Euro. Over te maken op Postbanknr 4477959 t.n.v Radio Club Kennemerland, IJmuiden. Jeugd- en gezinsleden betalen 50 %.
Hoofdsponsor
2
Van de voorzitter Zo, er staan weer een hoop zaken op het programma voor de komende weken. 5 april is het al weer zover en houden wij onze jaarlijkse Algemene Leden Vergadering. Uw aanwezigheid is gewenst om mee te denken en praten over de toekomst en activiteiten van de radioclub. Als bestuur probeer je het natuurlijk altijd zo goed mogelijk te doen maar is input van de leden van essentieel belang. De voorbereidingen voor de velddagen zijn weer in volle gang. We zijn dit jaar genoodzaakt de locatie in Spaarnwoude te laten varen vanwege de hoge kosten die worden berekend. De prijs voor het huren van het Festivalterrein is ruim 3 keer zo hoog dan verleden jaar. Om 500,00 euro te moeten uitgeven voor alleen het terrein vinden wij als bestuur onverantwoordelijk. Ik heb na het horen van dit bedrag gelijk contact opgenomen met de gemeente Velsen of er nog steeds een mogelijkheid is om gebruik te mogen maken van het dagrecreatieterrein van Beeckestein. Dit bleek nog steeds te kunnen en er was nog niets besproken op de data dat de velddagen plaatsvinden. De kosten die verbonden zijn aan deze locatie bedraagt 37,00 euro wat veel beter overeenkomt voor het gebruik van een terrein. Dus de velddagen worden dit jaar van donderdag 30 mei t/m zondag 2 juni gehouden vanaf het dagrecreatieterrein Beeckestein aan de Kweekesteinsweg. Het is de bedoeling dat de tenten en andere voorzieningen op donderdag opgebouwd gaan worden zodat we op vrijdag het conteststation kunnen gaan bouwen. Ook dit jaar doen we de velddagen gezamenlijk met de NVRA en zal onze sponsor RBM Europe BV weer veelvuldig zichtbaar gemaakt worden d.m.v. vlaggen etc in de diverse masten. Dit jaar zal het station er als volgt uit komen te zien.: Op HF zullen wij gebruik gaan maken van de Beam voor 10 / 15 / 20 mtr in een pompmast van 15 meter hoog. Uit de hijskraan zal een dipool voor 80 meter naar de 30 meter hoge liermast gespannen gaan worden en tevens een inverted V voor 160 meter uitgespannen worden. Aan de 30 meter hoge liermast komen drie 40 meter slopers naar verschillende richtingen te hangen zodat we naar alle kanten goed te horen zijn. Voor 2 meter zullen we gebruik maken van de hijskraan en 2 gestackte 10 elements Yagi’s op 40 meter hoogte. 70cm komt in de 30 meter hoge mast samen met 6 meter en ATV op 10Ghz. Verder zijn wij van plan om weer een vossenjacht te organiseren voor de kinderen en ook zal er weer een leuk bouwproject gesoldeerd kunnen worden. Hopelijk hebben we dit jaar wel mooi weer wat het bouwen/ afbreken en alle activiteiten een stuk plezieriger zullen maken. Tot op de velddagen, Harry PB5DX
3
P I 2 / 3Y D N Jarenlang heeft de repeater PI2YDN gestaan op het verzorgingstehuis “De Moerberg” aan de zuiderkruisstraat. Toen dit gebouw in 1998 gesloten werd voor een renovatie moest de repeater daar hals over kop worden verwijderd. Nadat ik een halve snipperdag had genomen hebbben ik en Frans samen de repeater van de moerberg gehaald en naar Frans zijn huis gebracht. Na een dag was de repeater weer in de lucht. Frans en Corrie hebben inmiddels bewezen erg goed met de repeaters bezig te zijn (Zie de repeater op 2 meter) en de interesse van mijn kant begon na 14 jaar “repeateren” ook te slinken. Een stukje geschiedenis van de repeaters. In 1985 was volgens mijn logboek het eerste QSO op de “repeater IJmuiden” Ene Wouter PE1IWR was de gelukkige. Ik heb repeaters altijd al mooie apparaten gevonden en ik was er al een tijd mee bezig. Ik had al eens 2 set’s aan elkaar geknoopt en met de brommer gekeken hoe ver dat werkte. Niet ver natuurlijk maar het begin was er. 2 set’s aan elkaar hangen kan natuurlijk wel maar als dat ding continu in de lucht blijft is dat ookniet helemaal goed. Mijn eerste “logica” voor de repeater was een transistor, gestuurd door de squelch van de ontvangst set en een relais. Om een houdtijd te hebben heb ik over het relais een dikke elco gezet als afval vertraging. U begrijpt wel, Na 2 x schakelen lag de tor eruit. Dus ik moest wat anders bedenken. Nu had ik ook al eens een callgever gebouwd en ik had een idee hoe ik door middel van een serie NAND poorten en een 555 timer een schakel systeem kon maken. Dat geknutsel heeft vrij lang gewerkt maar op een gegeven moment was het zo gaar geworden dat het onbetrouwbaar werd. PA3FOF bood aan een nieuwe logica te ontwerpen en het resultaat daarvan was de logica die tot nu toe in PI2YDN heeft gezeten. In de eerste instantie waaren er op de Moerberg 3 repeaters. 2 meter op 145.7125 (onder de call PA3BMA). 70 CM op 430.275 onder PI2YDN en 23 Cm, de PI6YDN. Na een laten we zeggen onenigheid in de toenmalige Vereniging Radioamateurs
4
Velsen werden de repeaters gescheiden, 70 bleef, 2 was uit de lucht omdat ik daarvoor een Groen/geel gestreepte kaart (lees donker gele kaart) had gekregen, en 23 CM was terug naar Rob FOF die daar de eigenaar van was. Na enige tijd hebben we geprobeerd de 2 meter repeater weer op te zetten op echt bemande status maar dit werd niets. De repeater was TE weinig in de lucht om een rol te kunnen spelen. De repeater is toen verhuisd naar Frans en Corrie PA3GPB/C en daar heeft ie een tijdje gedraaid maar ook dat apparaat werd steeds gammeler en Frans en Corrie besloten het experiment te stoppen. Na een jaar kreeg Frans denk ik weer de repeaterkriebels (Ja Frans, het IS besmettelijk) en heeft het hele 2 meter relais weer vanaf de grond af opgezet met alles wat daarbij hoort en bijna dag en nacht is Frans met het apparaat aan de slag. “PI3YDN” draait nu al weer jaren en naar tevredenheid, al valt er altijd wel wat te sleutelen. In 1999 kreeg Frans ook het beheer van PI2YDN. Sterker nog, sinds enige tijd heeft Frans het ook voor elkaar om voor 2 een ECHTE BT te krijgen en dus is “PI3YDN” nu ook echt PI3YDN! Het probleem is en blijft: De filters voor de 2 meter repeater. Deze moeten zo’n vreselijke scheidingsdemping hebben dat dat een uiterst nauwkeurige zaak is. Er is al een aantal keren geinformeerd in de USA wat dat ding moet kosten en daar sla je steil van achterover. Nu kwam pas geleden Stan PE4SDV (nu PA4SDV) met een paar “potten” aanzetten die voor de 174 MHz zouden zijn. Patrick PE1PZF heeft ze omgebouwd naar 145 MHz en als ik dit stukje maak moeten ze nog worden afgeregeld maar als ook dat lukt komt er een einde aan jarenlang zoeken naar geschikte filters voor 2 meter. Trouwens, de repeater werkt ook zonder filters op dit moment erg goed maar het blijft behelpen met een tweeantenne systeem. Doordat de 2e antenne ver van Frans’ huis staat op de flat krijgt hij daarbij moeilijkheden met de verhuurder en worden de filters een noodzaak. Hopelijk zijn als dit stukje wordt geplaatst de filters af en kan het geheel op 1 antenne draaien. Wilt u overigens bijdragen aan de repeaters? U kunt u uw donatie kwijt in de zgn repeaterpot in de gang in het clubgebouw of overmaken op benkrekeningnummer 346148138 Rabobank. Frans en Corrie betalen hiervan oa de fors toegenomen stroomrekening, per slot van rekening staat de repeater wel 24 uur per dag aan voor u. Groeten. Wim PA3BMA
5
Cross
Vechtstraat 2 1972 TG IJmuiden. Telefoon: 0255-515141
Verhuur van:
Personenauto’s, Bussen tot 9 personen, Bestelbussen.
Internet: WWW.Crossautorent.nl E-mail:
[email protected]
VOSSENJACHT ERVARINGEN Zoals de meesten van jullie wel weten wordt er ieder jaar een vossenjachtcompetitie gehouden door de NVRA. Mij en vooral mijn zoon Pim leek het ook wel eens wat om hier aan mee te gaan doen. Hoe ga je dat dan doen en wat heb je hier voor nodig. Ik had natuurlijk al veel verhalen gehoord van Arno, Willem en Menno die hier verleden jaar al aan mee deden. Zij hadden dan ook alle drie een Dopplerpeiler besteld bij de NVRA en deze moesten alleen nog even in elkaar gesoldeerd worden. Met goede moed zijn ze hier de afgelopen winter aan begonnen maar het wilde niet echt vlotten. Ik heb Willem op een gegeven moment gevraagd of hij het bouwpakket niet van de hand wilde doen. Dit bleek wel het geval te zijn dus toen zijn Pim en ik met volle enthousiasme begonnen aan en het afbouwen van een dopplerpeiler. Dit was in november geloof ik, maar er kwam uiteraard weer van alles tussen en de gesoldeerde printen bleven een tijdje op de plank liggen totdat ik de kalender van het nieuwe vossenjachtseizoen onder ogen kreeg. Oeps, nog maar 2 weken voordat de eerste jacht zou beginnen. Dus snel achter materialen aan zoals een kastje, knoppen etc. Eindelijk hadden wij al het spul in huis en in geen maanden heeft de soldeerbout zoveel uren gemaakt. Toen was het zover, de doppler kon getest gaan worden. En ja hoor er begonnen hier en daar wat ledjes op te lichten en ik was erg hoopvol. Toch mankeerde er nog het een en ander aan, dus gauw de doppler meegenomen naar de clubavond waar Stan (PA4SDV ook die avond aanwezig zou zijn. We hebben die avond nog wat fouten gevonden maar er ging ook van alles mis, kortsluiting etc. Dus ik ging aan het eind van de avond minder hoopvol naar. Tot diep in de nacht ben ik nog bezig geweest met meten en zoeken en eindelijk om
6
02:00 uur zag ik het gewenste resultaat. De volgende dag is Stan nog bij mij langs geweest en hebben wij zijn Array (peilantennesysteem) aangesloten op de doppler om te kijken of het werkte. En inderdaad de windroos begon vrolijk enkele richtingen aan te geven. We hadden nog een week de tijd voor de eerste jacht. Toen moest ik nog aan de gang met het bouwen van een eigen array. Ook deze weer vol goede moed in elkaar gezet en aangesloten. Tot mijn grote schrik gaf mijn array hele andere dingen aan dan die van Stan. Dus weer meten geblazen maar ik ben er tot nu toe nog niet achter wat er mis aan is. Stan zou de eerste jacht als vos gaan staan en bood mij aan zijn array te gebruiken. Dus alles stond klaar voor de eerste vossenjacht voor Pim en mijn persoontje. Opgewekt keek ik het weekeinde tegemoet en eindelijk werd het vrijdag. Die avond ging ik nog gezellig naar de club en was helemaal klaar voor de vossenjacht die zaterdag gehouden zou worden. Wat zou er nog mis kunnen gaan? Ik kom aanrijden bij de club en wil mijn auto in parkeren, bij het schakelen in zijn achteruit sloeg de motor met een luide schok af. Goh dacht ik, zeker mijn voet van de koppeling geschoten. Ik probeerde mijn auto te starten maar ik hoorde alleen een hoop herrie en zag wat rook. De druk was verdwenen op het koppelingspedaal. $%#$#@@!!!! De koppeling had het begeven. Daar stond ik dan , mijn doppler klaar maar geen auto waar ik mee kon vossen. Gelukkig kon ik een auto lenen van het werk van mijn XYL. Deze op zaterdagmorgen opgehaald en ik kreeg weer een sprankje hoop dat we toch mee zouden kunnen doen met de vossenjacht. Toen diende zich het volgende probleem aan, hoe krijg je alles in en op de auto gebouwd. Binnen was niet zo’n probleem de boordspanning was snel via de sigarettenaansteker geregeld en nu moesten alleen de antennes nog. Mijn eerste plan was om met 4 kleefvoetantennes aan de gang te gaan. Waar haal je zo snel 4
Bouw materialenhandel
BEENHAKKER BV IJMUIDEN Dokweg 36 - 1976 CA IJmuiden Telefoon 0255 - 51 40 10 Telefax 0255 - 53 67 97
Postbank 30 25 16 bank: ABN. Amro, Reknr 56.48.12.625 E-mail:
[email protected]
7
antennes vandaan? Toen heb ik Arno gebeld en hem gevraagd of ik zijn antennes mocht lenen. Dat was goed maar dan moest Arno en zijn zoon wel met mij mee vossen. Hij gebruikte de antennes n.l. zelf om te vossen. Zo gezegd zo gedaan, de antennes op de auto gezet en in de weer met mijn eigen antenneswitchbox. Dit wilde niet echt lukken totdat Arnold PE1AMH zich op de repeater melde. Ik vertelde hem over mijn probleem en dat de Array van Stan wel goed werkt maar ik deze niet op de auto kon zetten omdat mijn dakdragers van mij eigen auto niet op deze auto paste. Arnold had de oplossing, hij had nog 4 zuignappen staan waarop ik de array zou kunnen bevestigen. Patrick PE1PZF was ondertussen ook maar even een kijkje komen nemen en ging samen met mij naar Haarlem om de zuignappen op te halen. Eindelijk kon ik de array op de auto plaatsen en samen met Patrick testen of het werkte. En ja hoor de doppler gaf feilloos uit verschillende hoeken in IJmuiden de richting van de repeater aan. S’avonds Arno opgehaald en samen met de kids achterin richting de NVRA waar vandaan de vossenjacht om 20:30 uur zou starten. Het werd 20:45 uur voordat we konden beginnen. Nu heb ik nul ervaring met vossen en was eigenlijk wel blij dat Arno naast mij in het mobiel zat. De eerste vos melde
8
zich en was nauwelijks hoorbaar, dus maar op de gok richting Waardermeerpolder waar het signaal steeds slechter werd. Snel de afslag richting Zandvoort / Bloemendaal genomen en hoe verder wij richting IJmuiden reden hoe harder het signaal werd. Gauw kijken op de doppler en die gaf rechtsaf richting Spaarnwoude aan. Wij reden tot aan de Wijkertunnel waar de doppler links aangaf maar er was geen vos te bekennen. Toen maar verder gereden Spaarnwoude in tot aan de velddaglocatie van verleden jaar. Het signaal was kei en keihard maar nog steeds geen vos te bekennen. Dan toch maar weer richting Velsen waar we langs de weg heel veel politie tegenkwamen. Er stonden een aantal motoragenten bij elkaar en ik zei al tegen Arno dat de kans groot was dat we achtervolgd zouden worden. En ja hoor 1 motoragent reed netjes achter ons aan en ter hoogte van Velsen Zuid mocht ik het mobiel aan de kant van de weg zetten. Pim en Alex vonden dat maar wat spannend vanaf de achterbank. Raampje opengedraaid en de agent vroeg netjes of wij aan het vossen waren. Hierop heb ik positief geantwoord en toen vroeg hij of wij ook de politie konden afluisteren? Ik vertelde de agent dat wij dat niet aan het doen was en vervolgens vroeg hij of ik in het bezit van een zendmachtiging was. Ik heb hem mijn zendmachtiging getoond en hij vroeg met hoeveel vermogen ik mocht zenden. Ik vertelde de beste man dat ik ook niet aan het zenden was maar als ik dat deed maximaal 400 watt mocht gebruiken. Hij genoeg te weten en wenste ons nog een prettige avond. Al met al was het alweer een kwartier later geworden en we gingen richting Oud Velsen waar ook geen vos te vinden was. Daarna richting IJmuiden en zelf in Beeckestein geweest. Overal was het
9
Kouwenhoven & Rustemeijer Installatietechniek - Loodgieters - CV Installaties - Badkamerspecialisten
Kromhoutstraat 54 - 0020, 1976 BM IJmuiden Postbus 310 1970 HH IJmuiden Telefoon: 0255-514 869 Fax: 0255 520444 E-mail:
[email protected] Internet: kouwenhoven-rustemeijer.nl
Laat niet als dank voor de fijne clubavond... Hetvan”personeel” hetwas dan teenruimen signaal de vos hard. De 2hoeft vos (Stan) ookniet in deop lucht was prima te horen maar we hadden de eerste nog UW niet gevonden. achter kont Een ander equipe melde e
dat ze gingen stoppen omdat ze onmogelijk de vos konden vinden. Na wat hints zijn we de tunnel doorgegaan richting Beverwijk. Eerst werd het signaal harder en toen nam het weer af. Na veel gepeil eindelijk de vos gevonden maar het was inmiddels wel 10 voor elf. We hebben ons gemeld en tevens gezegd dat we niet meer gingen zoeken naar de 2e vos dar we dat niet zouden kunnen redden in 25 minuten. We waren als 4e binnengekomen bij de eerste vos en ik vond het voor mijn eerste vossenjacht niet eens een slechte prestatie. Overigens waren Willen PA3BMA en Menno PD0ROA als eerste bij de 1e vos zonder dopplerpeiler. Martin PA4MRS was overigens de enige die alle twee de vossen gevonden heeft. Tot zover onze eerste ervaring met de vossenjacht.
73 Harry PB5DX en Pim
10
VELDDAGEN RCK / NVRA 2002 Als je mee wilt doen aan de jaarlijkse velddagen kun je je hier voor opgeven op een van onze clubavonden of middagen in het clubgebouw. Dit jaar zijn er geen kosten verbonden aan de overnachtingen maar wordt er wel een bijdrage gevraagd voor het eten. Voor volwassenen bedraagt dit 2,50 per persoon per dag en voor de kinderen is het gratis. Ook zal er weer op zaterdag een barbecue gehouden worden en hiervoor is de bijdrage 12,50 per persoon en 2,50 per kind.
INSCHRIJFFORMULIER VELDDAGEN 2002
Naam:
..
Call:
..
Overnachten: J / N
.
Aantal volwassenen:
.
Aantal kinderen:
.
BBQ: J / N
.
Aantal volwassenen:
.
x 12,50
----------
Aantal kinderen:
.
x 2,50
..
.
.
Totaal:
x 2,50
….
..
11
Timmerfabriek
kozijnen ramen
Directeur A. de Haas
De Haas tel. 072 - 533 23 06 fax. 072 - 533 97 62
deuren trappen
Handelsweg 24 Heiloo
A loud voice from a small country In tijdschrift “Schip en Werf de Zee” werd een artikel geplaatst over de geschiedenis van Scheveningen Radio geschreven door ex PCH medewerker Henk Spuls Met toestemming van de redactie van dit tijdschrift willen wij U dit verhaal niet onthouden en verspreid over een aantal uitgaven van “Oud Roest” zullen wij dit publiceren.
PCH na de oorlog De eerste morsetekens afkomstig van kuststations die tijdens de oorlog hun openbare dienst niet uit hadden kunnen voeren, werden met gejuich ontvangen door reeds in de lucht zijnde kuststations. Schepen mochten ook weer ‘in de lucht’ komen. Het tijdperk van de verzegelde orders en het uitluisteren naar broadcast van de spaarzame vrije stations was over. Voor de zeevarende betekende dit de overgang naar normale omstandigheden; de vijandeljkheden werden gestaakt en de oorlogswacht bedankt. De thuishaven van de bevriende natie kon weer vervangen worden door de eigen thuishaven en de 5 jaar lang gekoesterde droom van het weerzien van familie of bekenden werd
12
werkelijkheid. De eerste morsetekens afkomstig van PCH werden op 29 juni 1945 verzonden op de 600 meter, de internationale nood-en aanroep frequentie. De inspanningen die het gekost heeft om, zo snel na de bevrijding, weer in de lucht te komen, zijn onvoorstelbaar. Alles in Nederland was verwoest en ook de regio IJmuiden had sterk te lijden gehad onder het oorlogsgeweld. De toenmalige directeur was met enkele medewerkers al weer snel ter plaatse. Al gauw kon er een lokatie aan de Houtmanstraat in IJmuiden worden betrokken. Ook zorgden zij er voor dat van alle kanten terugkerende medewerkers gehuisvest konden worden. Onze dank gaat dan ook uit naar de ‘hamsters’van het Centrale Magazijn in Den Haag waar nog twee zenders van PCH bewaard gebleven waren. Zo langzamerhand begonnen alle voorlopige diensten weer te draaien. De visserijgolf werd geopend met een primeur: tussen de brommerige mannenstemmen die vanouds het beeld in de telefonie bepaalden, klonk af en toe een heldere damesstem waar met veel interesse naar werd geluisterd. Ten behoeve van het kortegolf telegrafleverkeer werd met welwillende medewerking van Radio Holland gebruik gemaakt van de zend- en ontvangst installaties van schepen die in de haven van Amsterdam voor reparatie lagen. In Scheveningen werden steeds meer zenders in dienst gesteld en ook de verbindingen met het achterland zoals teletype, telegraaf telefoon en telex werden hersteld. Nederland kon weer communiceren met z’ n vloot en dat was in de tijd van de repatriantenschepen en later ook de troepen- en emigrantenschepen een groot goed. De directeur van het kuststation was dan ook wel een beetje trots op de in zo korte tijd behaalde resultaten. Hij schrijft hierover aan “Den Heer Inspecteur der Kust en Scheepsradiotelegrafie te s’ Gravenhage” het volgende: “Met gepaste voldoening mag worden geconstateerd, dat de dienst van het kuststation (waarschijnlijk het door den oorlog meest ontredderde deel van PTT) zich ondanks de buitengewone moeilijkheden, zoowel technisch als exploitatief op verrassend snelle wijze heeft weten te herstellen, en wat dat betreft iedere vergelijking met bijv. de lijntelegraafdienst of den binnenlandsche postdienst glansrijk kan doorstaan. De maritieme diensten zaten dus weer in de lift en zo kon het jaar 1945 met tevredenheid worden afgesloten. Hoewel Graag even aandacht voor het volgende: In dit veelbewogen jaar verscheen namelijk in het tijdschrift “Wireless World” een wonderlijke publicatie van ene Clarke, een sciencefictionschrijver. Hij beschreef de mogelijkheid om een satelliet in een baan om de aarde te laten brengen. Op welke hoogte? Jawel .... Op 36.000 km, de hoogte waarop nu de geostationaire satellieten zich bevinden. Hij schreef dat in een tijd waarin de beste raket van Werner von Braun niet hoger kwam dan 150 km! De eerste
13
jaren na de oorlog waren jaren waarin op het ontvangststation in de Houtmanstraat gelijke tred moest worden gehouden met het sterke economische herstel dat plaatsvond. PCH moest een antwoord vinden op de snel toenemende vraag naar communicatie met schepen van nationale en internationale vlag waar dan ook ter wereld. Met name de kortegolftelefonie moest zo snel mogelijk van de grond komen hetgeen, na een aanloopperiode, in 1950 ook gebeurde. Dit alles betekende meer zenders, meer ontvangers, meer lijnen kortom, meer infrastructuur. Voor de technische mensen in IJmuiden was dit een ware uitdaging. Zij werden hierdoor dagelijks geconfronteerd met talloze werkzaamheden van hoofdzakelijk technische aard. Intussen was het kuststation, geplaagd door een gebrek aan ruimte, naar een andere lokatie verhuisd en neergestreken in een gloednieuw gebouw op het 2e Sluiseiland in IJmuiden. De jaren op het 2e Sluiseiland waren voor het kuststation in vele opzichten vruchtbare jaren. Het radiotelegrafieverkeer ontwikkelde zich in gunstige zin, terwijl het radiotelefonieverkeer in versneld tempo het ene record brak na het andere. De “Statistique Générale des Radio-communications” gaf aan dat Nederland in het radiotelegraaf- en radiotelefoonverkeer onder de Europese landen de derde plaats innam. De eerste en tweede plaats waren voor de bij uitstek zeevarende naties Groot Brittannië en Noorwegen met respectievelijk ruim 6000 en ruim 4000 van radio voorziene schepen (tegen Nederland ruim 1000). Ook de behandeling van noodseinen ontvangen op de internationale noodfrequenties 500 kc/s (radiotelegrafie) en 2182 kc/s (radiotelefonie) nam steeds meer toe. Deze toename was o.a. het gevolg van de steeds groter wordende wereldvloot, waarvan een groot deel nog bestond uit oude schepen. Het kuststation, verantwoordelijk voor het aan Nederland toegewezen deel van de Noordzee, kon in die jaren veel betekenen voor in nood verkerende schepen.
VHF Er werd ook gewerkt aan nieuwe ontwikkelingen. Nieuwe ontwikkelingen die toppers bleken te zijn in de radiowereld. Eén van die toppers was de VHF later ook wel Marifoon
COMBI Fantastisch in foto en Video
LOEK ANDERSON Galle Promenade 48 - Velserbroek - Tel 023-5393484 Kennemerlaan 85-87 - IJmuiden - Tel 0255-515962
Kleurenfoto’s vanaf 13 eurocent 14
genoemd. Tot de jaren vijftig was PCH in de ether vertegenwoordigd op de middengolf, lange golf en korte golf. De lange golf is in 1957 opgeheven. Schepen op zee mochten altijd verbinding maken met kuststations. Er was echter een uitzondering. En dat was als schepen de territoriale wateren van een land binnenvoeren. Dan mocht er geen gebruik gemaakt worden van de zender, omdat er dan storing kon optreden aan bijvoorbeeld huisradio’s. Een schip moest dus, voordat ze de haven binnenvoer, al haar radiocommunicatie die bij het aandoen van de haven hoort, gevoerd hebben want, tot het moment dat ze weer uitvoer, was radiocommunicatie taboe. Dit “communicatiegat” werd in 1957 door PCH gedicht door het in dienst stellen van de dienst VHF. VHF staat voor Ver y High Frequency en omdat de zeer hoge frequenties niet stoorden en zeer geschikt ware voor verbindingen op korte afstand, kon een schip nu ook in de haven radio-communicatie bedrijven. Niet alleen de zeevaart langs de kust en in de havens maakte daar dankbaar gebruik van dit medium maar ook de binnenvaart en de pleziervaart. Binnen de kortste tijd bediende PCH een aantal VHF zend- en ontvangstations op afstand die zorgden voor de dekking van de Nederlandse kust, het IJsselmeer en de rivieren. De bekende transitofunctie die Nederland in Europa had, werd met de komst van deze dienst, ook wel Marifoon genoemd, onmiskenbaar verstevigd. De Marifoondienst is heel lang een lucratieve dienst geweest maar heeft met de komst van de autotelefoon 1, 2, 3 en het latere GSM zeer veel verkeer moeten inleveren. Als we kijken naar de gebeurtenissen die zich in die tijd buiten PCH afspeelden, dan zouden we een wolkje ontdekken aan de schijnbaar heldere conventionele communicatiehemel. Twaalf jaar na de wonderlijke publicatie van de in dit hoofdstuk eerder genoemde Clarke, was het namelijk de Rus Sergej Korodjov die zorgde voor een historische dag: op 4 oktober 1957 werd de Spoetnik-1 gelanceerd. Spoetnik is het Russische woord voor satelliet. Deze satelliet zond kleine duidelijke piepjes uit waar in Amerika, het was middenin de Koude Oorlog, met ontzetting op werd gereageerd. Die ontzetting ging over in een gevoel van gerustheid toen de Amerikanen op 1 februari 1958 hun Explorer de ruimte injoegen. De lancering van een andere satelliet, de Telstar-1 in 1962, bracht bezorgdheid bij de bemanningen van kuststation over de hele wereld. Deze satelliet kon namelijk 60 telefoongesprekken tegelijk of één (zwart/wit) televisieprogramma verzorgen. Het werd tijd om na te denken over de toekomst van de conventionele radio-communicatie!
15
16
De tien geboden in de ether 1 2 3 4 5 6 7 8
9
10
Regel Uw tempo en werkwijze naar de vaardigheid van Uw correspondent; pas U bij hem aan. Beschouw U zelf niet als aangewezen om de scheepsradiotelegrafisten te corrige ren, maar maak ze tot vrienden, die graag met U werken. Misbruik de ether niet door het houden van lange verhalen, maar beperk Uw dienstcorrespondentie tot het strikt noodzakelijke. Laat kritiek op seinschrift, tempo of werkwijze achterwege; stel er een eer in ook met een gebrekkige werker vlot te corresponderen. Wees erop bedacht uw correspondent niet te irriteren, doch blijf vriendelijk en be leefd, ook wanneer de ander daarin tekort mocht schieten. Vergeet niet, dat iedere kunst geleerd moet worden en dat U ook eens beginneling bent geweest. Laat niet door luide opmerkingen Uw omgeving delen in Uw moeilijkheden; spaar de zenuwen van Uw collega’s. Bedenk dat U comfortabel gehuisvest en goed geëquipeerd Uw werk kunt verrich ten, maar dat Uw partner op zee misschien onder moeilijke omstandigheden en met beperkte middelen moet trachten het beste ervan te maken. Maak geen aanmerkingen op de werkmethode van de ander, wanneer de fout toch eenmaal gemaakt is; schrap de woorden “U moet” en “mag niet” uit Uw woorden schat. Handel niet naar de letter, maar naar de geest van deze “tien geboden”, want het is niet mogelijk voor ieder geval een pasklaar recept te leveren.
Telex over radio In die jaren werd ook gewerkt aan het tot stand komen van een nieuwe dienst genaamd Telex over Radio kortweg TOR. Deze dienst deed in 1970 officieel zijn intrede en viel ook onder de categorie toppers. TOR is feitelijk niets anders dan een normale telex die met een andere telex communiceert, echter niet door middel van een telexlijn maar door gebruik te maken van een radioverbinding. Schepen konden daardoor draadloos telexen met de wal of met elkaar. In die tijd zag men dit snelle en foutloze systeem als hét alternatief voor de snel groeiende satelliet-communicatie. jarenlang hebben klanten ook gekozen voor dit aardse systeem, maar op den duur werd toch duidelijk dat buitenaardse systemen de race zouden gaan winnen.
Over de top De jaren ‘70 en ‘80 zijn topjaren voor het kuststation geweest. Hoewel de telegrafie enigszins terug begon te vallen deden de telefonie waaronder VHF en de TOR het zeer goed. In 1971 werd verhuisd naar de laatste lokatie van PCH, een groot gebouw in het centrum van IJmuiden. Vanaf de jaren’80 zien we een terugval in het verkeer. Daar was een aantal redenen voor: A De oliecrisis; B De opkomst van de satellietcommunicatie. C De opkomst van de mobiele telefonie zoals autotelefoon en GSM en D de overname van het veiligheidsverkeer door de kustwacht.
17
Na de oliecrisis zien we dat er in scheepvaartkringen fusies plaatsvinden. De wereldtonnage neemt af: de bemanningen worden kleiner. Voor PCH betekent dit minder berichten en telefoongesprekken. Bij de opkomst van de satellietcommunicatie en mobiele telefonie verliest PCH twee soorten klanten; De Grote handelsvaart kiest voor de satelliet-communicatie en de binnenvaart en een deel van de pleziervaart voor mobiele telefonie. Dit betekent dat een steeds grotere stroom klanten bij Scheveningen Radio vertrekt. Met name Station-12, de satellietpoot van KPN, is populair bij zowel Nederlandse als buitenlandse klanten. Genoemde ontwikkeling vindt niet alleen in Nederland plaats maar bij kuststations in de hele wereld. In 1989 wordt op initiatief van de minister van V&W Mw. Kroes de Kustwacht opgericht. Een deel van het personeel van Scheveningen Radio verhuist naar de aangrenzende kamer waar de kustwacht is gezeteld en neemt de bewaking van de noodgolven (600 meter, 2182 kHz en kanaal 16) op zich. PCH is zijn veiligheidstaak kwijt en hinkt daarna op één been, de steeds minder wordende commerciële taak, naar het einde.
De sluiting Hoewel een aantal efficiency slagen de kosten nog drukte, kwam het kuststation steeds meer in de rode cijfers. Het gevolg hiervan was dat begin 1997 werd besloten het kuststation op 31 december 1998 te sluiten. Bij de sluiting om 16.00 was veel personeel en oud-personeel aanwezig. Namens dit personeel hebben radiotelefoniste Meta van Beijeren en radiotelegrafist Theo Scholten het laatste bericht uitgesproken cq. uitgezonden. De tekst van dit bericht luidt als volgt:
cq de pch (all ships this is Scheveningen Radio) last message = After 94 years of maritime radiocommunication Scheveningen Radio will close all services today at 1500 utc stop at this moment a great number of personnel former personnel and staff is gathered in the PCH-building stop we all remember the excellent relationship between the coaststation and ships of all nations and wish you and the crew for the last time a safe voyage and a prosperous new-year = Operationsmanager PCH +
Reactie op de sluiting Tijdens de sluiting ontving ik een brief van een oud-zeevarende die wat herrinneringen aan het kuststation ophaalde. Hij woont in Griekenland en had via de Wereldomroep gehoord dat wij zouden sluiten. “Ik ging in 1951 als een erg lichte lichtmatroos naar zee met een scheepje van 300 ton en deed mijn laatste reis als kapitein nu ongeveer veertien jaar geleden op een tanker van 300.000 ton, maar ook daarna ben ik nog actief gebleven in de scheepvaart en heb het aflopen van de functie van radio-officier van zeer nabij meegemaakt. Al die jaren was Scheveningen Radio een begrip. Op het scheepje van 300 ton hadden we aanvankelijk niet eens radiotelefonie aan boord. eenvoudig omdat de kapitein-eigenaar ‘zo’n ‘ding niet aan boord wilde hebben, omdat hij dan “alleen maar een hoop geouwehoer van kantoor” aan zijn hoofd kreeg. Pas toen we voor de derde keer als vermist waren opgegeven, de laatste keer in de ramp storm van 1953, waar we ter hoogte van Esbjerg middenin zaten, kregen we telefonie. In de reportage van de Wereldomroep, vanmorgen, vertelde een meneer Agerberg, telegrafist van PCH, over het noodverkeer dat hij had meegemaakt en zelfs nu nog begon zijn stem te trillen, wat hij ook volmondig wilde bekennen. Ik ken dat gevoel maar al te goed: luisteren zonder dat
18
je iets kon doen om te helpen. Het meest aangrijpende wat ik in dat verband heb meegemaakt, was de ondergang van de “Gemma” op de Spaanse Noordwestkust, alweer zoveel jaren geleden. Was het 1952 of 1953? Ik weet het niet meer, maar ik denk haast dat er bij U nog mensen zullen zijn die zich dit herinneren. De Gemma was één van die tot tanker verbouwde landingsvaartuigen met van die akelig snellopende motoren uit de oorlog, ik meen Paxman-Ricardo. Hij zat in bar slecht weer voor de Spaanse NW-kust, kreeg machineproblemen en werd naar die hoge rotskust gedreven zonder dat iemand iets kon doen om te helpen. Helikopters kon je toen vergeten; bij de Ramp van 1953 had Nederland er meen ik zeg maar één! We hebben de Gemma op de telefonie kunnen volgen tot ze te pletter sloeg. De kapitein was tot het laatste toe ijzig kalm en kon tot op vijf minuten nauwkeurig zeggen hoe lang hij nog te gaan had De telefoniste van Scheveningen Radio moest in de laatste fase van het drama worden vervangen. Niemand overleefde de ramp.
door: Henk J. Spuls Tot 1 januari 1999 Hoofd operationele dienst bij Scheveningen Radio. Dit artikel werd met toestemming van de auteur overgenomen uit Oud Roest, waarvoor onze hartelijke dank (Redactie Radioclub Kennemerland)
19
Rustemeijer Building Maintenance
Voor alle renovatie en onderhoudswerkzaamheden en onderhoud dak-en gevelbeplating
Staalstraat 163-165 1951 MB Velsen Noord (NL) Telefoon (+31) 251-273032 FAX (+31) 251-270910
