VER NIGING J A AERV E R SL AREMB G ENRANDT F INANC IEE L VERSLAG
V E R E N I GI N G REM B RANDT
2010 ‘s-Gravenhage, 25 mei 2011
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
De Vereniging Rembrandt werd onder de naam ‘Vereeniging Rembrandt tot behoud in Nederland van kunstschatten’ opgericht op 24 september 1883. Het doel van de Vereniging is het behouden en uitbreiden van kunstschatten voor Nederland, en het verrijken van het openbare bezit aan kunst schatten in Nederland, het daartoe vergroten van de publieke belangstelling voor en het verhogen van de kennis van het roerend cultureel erfgoed, in het bijzonder in Nederlandse openbare collecties. De Vereniging is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam, no. V40531186.
Beschermvrouwe H.M. de Koningin
BESTUUR
Erevoorzitters Mr. G. van Tienhoven 1894-1914 Dr. E. Heldring 1953-1954 Mr. Chr.P. van Eeghen 1962-1968 Ereleden J. Philip van der Kellen 1885-1906 Mr. J.F. van Lennep 1892-1893 J.C.J. Drucker 1909-1945 Mevrouw M.L. Drucker-Fraser 1909-1945 Dr. A. Bredius 1922-1946 Dr. H.W.A. Deterding 1929-1938 Dr. A.F. Philips 1933-1951 D.G. van Beuningen 1933-1955 Dr. J.H. van Heek 1933-1957 W. van der Vorm 1938-1957 Dr. J.C.J. Bierens de Haan 1950-1951 I. de Bruyn 1950-1953 Mevrouw J.G. de Bruyn-van der Leeuw 1950-1960 N. Ottema 1953-1955 Jhr. F.J.E. van Lennep 1965-1980 Mevrouw dr. E. Frederiks 1994Mr. W. baron van Dedem 2002Mr. J.M. Boll 2009-
2
Dr. M. Sanders, voorzitter Drs. C.O.A. baron Schimmelpenninck van der Oije, vice-voorzitter Mevrouw mr. A.A. van Berge, secretaris Drs. A.A. Fock, penningmeester Drs. F.J. Duparc Prof. dr. R.E.O. Ekkart Mevrouw prof. dr. C.W. Fock Prof. dr. P.A. Hecht Mevrouw mr. E.M.L. Moerel Drs. W.M.J. Pijbes Mevrouw mr. drs. T.S.M. van Schie Dr. C.B. Smithuijsen Dr. E.J. van Straaten Mevrouw L.C.E. van Tets-van Tienhoven Jhr. M.A. van Weede RA A D V A N ADVI S E URS
Prof. dr. J.N.M. van Adrichem Prof. dr. J. Th. M. Bank Mevrouw drs. E. Barents Prof. dr. C. Blotkamp Mevrouw prof. dr. C.A. Chavannes-Mazel Prof. dr. M. Forrer Mr. Th. Groenewald Mr. F.A.J. van Hall Mr. H.F. Heerkens Thijssen Drs. J.J. Heij Drs. J.H. van Heijningen Nanninga Mevrouw drs. A.J.W.C.M. Hopmans Drs. B.F. van Ittersum J.M.N. Leighton Mevrouw drs. D.H.A.C. Lokin Drs. G. Luijten Prof. dr. V. Manuth Mr. A.R.T. Odle Dr. D. Overbosch Mevrouw dr. H.H. Pijzel-Dommisse Mr. L. R. J. ridder van Rappard Mr. S.A. Reinink Dr. P.H. Rem Drs. K.J.J. Schampers Prof. dr. P. Schnabel Drs. P.J. Schoon
VERENIGING REMBRANDT
Mevrouw dr. M.F. Simon Thomas A.L. Stal A.G.L. Strengers Drs. C. baron van Tuyll van Serooskerken E.W. Veen Mevrouw ir. M.L.W. Vehmeijer-Verloop Mevrouw mr. P.H.E. Voûte Drs. W. Weijland CO M M I S S I E VAN T O E Z I CHT NATI O NAAL F O NDS 1 930
Mr. Th. Groenewald Ph.F. Korthals Altes Drs. H.J.A.T. Meertens B URE AU
Drs. H.M. Blankenberg, directeur Mevrouw drs. F.M. Bijl de Vroe-Verloop, Contacten Musea/PR Mevrouw A.J.M. Devilee Ledenadministratie Mevrouw M.R. Mangroelal, Ledenadministratie Mevrouw J. C. Haverkate, Projectmedewerker Mevrouw P. Taal, Secretariaat VE RE NI GI NG RE M B RANDT
Denneweg 24 2514 CL Den Haag Telefoon: 070 - 427 17 20 Fax: 070 - 427 19 40
[email protected] www.verenigingrembrandt.nl
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
INHOUD Jaarverslag 2010
4
Financiële positie
13
Controleverklaring 14 Jaarrekening 15 Balans per 31 december 2010
16
Staat van baten en lasten over 2010
17
Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten
18
Overige gegevens
30
3
VERENIGING REMBRANDT
J A A RVER SL AGALGEMEEN 2010
Jaarverslag 2010 INLEIDING
De Vereniging Rembrandt heeft zich sinds 1883 ingezet voor het behoud en de verrijking van het Nederlands openbaar kunstbezit. In de eerste decennia was de Vereniging de enige instelling in Nederland met deze missie. Later vond de steun aan de verrijking van onze nationale collecties ook weerklank bij andere organisaties. Een daarvan was het Prins Bernhard Cultuurfonds. Sinds 1960 – precies een halve eeuw dus voor het verslagjaar – ontvangt de Vereniging Rembrandt jaarlijks een substantiële bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds om steun te kunnen geven aan kunstaankopen. Met ingang van 2010 werd de Vereniging Rembrandt tevens beneficiant van de BankGiro Loterij, overigens ook weer mede dankzij de inzet van het Prins Bernhard Cultuurfonds. De BankGiro Loterij is inmiddels – met een uitkering van meer dan € 60 miljoen aan culturele instellingen in 2010 – een onmisbare speler in het culturele veld geworden. De goede doelenloterij is een bewezen en succesvol middel tot fondsenwerving. Wij hopen dat eventuele wijzigingen in de kansspelmarkt de BankGiro Loterij voldoende ruimte laten om de succesvolle fondsenwerving op dit niveau voort te zetten. Ook andere organisaties zetten zich inmiddels samen met onze Vereniging in voor ons nationaal kunstbezit. Een en ander heeft inmiddels geleid tot een enorme verrijking van onze museale collecties en dat is iets om trots op te zijn. Het is echter de vraag of deze gunstige ontwikkeling zal voortduren. Het kabinet heeft immers besloten dat er fors op cultuur en op de uitkering aan gemeenten moet worden bezuinigd. Dit zal ongetwijfeld betekenen dat er een groter beroep op particuliere fondsen zal worden gedaan, hetgeen direct of indirect van invloed zal zijn op het budget voor kunstaankopen. Het is mede met het oog hierop dat de Vereniging Rembrandt in het verslagjaar een strategie heeft vastgesteld om de belangen van ons openbaar kunstbezit in de komende jaren met versterkte slagkracht te kunnen behartigen, zowel in materiële als immateriële zin. Deze strategie – die door de Algemene Ledenvergadering werd ondersteund – wordt elders in dit jaarverslag nader toegelicht. Het is dankzij de trouwe leden van de Vereniging Rembrandt dat alle plannen mogelijk kunnen worden gemaakt. Door hun bijdragen ook kon de
4
VERENIGING REMBRANDT
Vereniging in 2010 bijdragen aan 23 aankopen voor 19 Nederlandse musea. DOELSTELLING EN MIDDELEN
‘Het doel van de Vereniging is het behouden van kunstschatten voor Nederland, het verrijken van het Nederlands openbaar kunstbezit, het daartoe vergroten van de publieke belangstelling voor en het verhogen van de kennis van het roerend cultureel erfgoed, in het bijzonder in Nederlandse openbare collecties.’ (art. 3 van de statuten) STEUNVERLENING
De Vereniging Rembrandt beschouwt kunst als een onmisbare factor in onze samenleving en is van mening dat die kunst voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk moet zijn. De hoofddoelstelling van de Vereniging is het verrijken van het openbaar kunstbezit. Zij geeft aan deze doelstelling voornamelijk inhoud door het verlenen van financiële steun bij aankopen van kunstwerken door Nederlandse musea. De Vereniging wordt hiertoe in staat gesteld door de contributies en donaties van de leden, uit een jaarlijkse bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds, uit een jaarlijkse bijdrage, gedurende vijf jaar, van de BankGiro Loterij en uit de opbrengst van het vermogen. In het verslagjaar kon de Vereniging Rembrandt de musea hiermee met in totaal € 2.243.095 ondersteu nen bij aankopen. Dit betekende een recordbedrag in de geschiedenis van de Vereniging Rembrandt. De bijdrage van de Vereniging Rembrandt was gemiddeld iets meer dan 20% van de totale waarde van de aangekochte kunstwerken; die bedroeg € 11.780.000. De steunverlening was aanzienlijk hoger dan de € 1.429.254 die in 2009 werd uitgekeerd. De instelling van het BankGiro Loterij Aankoopfonds in 2010, bestemd voor musea die niet direct door de BankGiro Loterij worden begunstigd, heeft een aantal musea klaarblijkelijk gestimuleerd een aanvraag bij de Vereniging Rembrandt te doen. Dat is een verheugend signaal over de ambities van musea ten aanzien van hun collecties. Het Bestuur beoordeelt de aanvragen van musea en wordt daarbij geadviseerd door leden van de Raad van Adviseurs. De Vereniging Rembrandt heeft bewust geen reglement voor steunverlening bij kunstaankopen; dit zou te rigide en niet hanteerbaar zijn. In het
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
verslagjaar is echter door het bestuur besloten om in de loop van 2011 een aantal algemene criteria voor steunverlening te formuleren, die via de website zullen worden gepubliceerd. Musea ontvangen na een telefonische melding van een aanvraag aan het Bureau een aanvraagformulier. Over de afhandeling van de procedure wordt de aanvrager in geval van honorering van de aanvraag schriftelijk geïnformeerd. Hiervoor bestaat een vast protocol. Bij afwijzing wordt de aanvrager mondeling geïnformeerd. Uitgangspunt bij toewijzing van steun is dat een aankoop waarde toevoegt aan ons openbaar kunstbezit, dat het kunstwerk van hoge kwaliteit is en dat de herkomst onomstreden is. Ook de aankoopprijs wordt in de overwegingen betrokken. In het verslagjaar werden 43 aanvragen behandeld (in 2009: 40), waarvan er 16 werden afgewezen (2009: 11) en 1 werd teruggetrokken. Er werden 26 aanvragen gesteund (in 2009: 22). Daarvan werden er 2 op de veiling overboden, en kon 1 aankoop nog niet worden gerealiseerd, zodat uiteindelijk aan 23 aankopen werd bijgedragen (2009: 18). Van de toegewezen steun ad € 2.243.095 was € 756.024 afkomstig uit Fondsen op Naam (2009: € 203.754). Voor een overzicht van de in het verslagjaar gesteunde kunstwerken verwijzen wij naar de desbetreffende pagina in dit verslag.
V OORJA A RSBIJEEN KOMST
FELLOWSHIP
STRATEG IE
In het tweede jaar van het Vereniging Rembrandt Fellowship, dat in 2009 werd ingesteld bij de Uni versiteit Utrecht, heeft fellow prof. dr. Peter Hecht een eerste cursus voor 25 bachelorstudenten afgerond. Het betrof een onderzoek naar het ontstaan en de ontwikkeling van een aantal stedelijke musea. De werkgroep werd afgesloten met een symposium in het Centraal Museum in Utrecht. Inmiddels heeft Peter Hecht in het kader van het fellowship in Museum Boijmans Van Beuningen een kleine tentoonstelling ingericht onder de titel Spaanse gasten, als opmaat voor de nieuwe inrichting van het museum, De collectie verrijkt, die inmiddels op 16 april 2011 is geopend. In beide tentoonstellingen zijn bruiklenen uit andere musea te zien die zelden of nooit het depot verlaten omdat zij als ‘eenlingen’ niet in een kunsthistorische context kunnen worden getoond. Nu wordt gedemonstreerd dat deze werken wel degelijk van belang zijn voor ons openbaar kunstbezit.
Tijdens de Algemene Ledenvergadering presenteerden voorzitter Martijn Sanders en bestuurslid Marc van Weede de plannen voor een nieuwe strategie van de Vereniging in de komende vijf jaar. Om tot deze strategie te komen, waren in de afgelopen anderhalf jaar negen werkgroepen van leden van het Bestuur en de Raad van Adviseurs bijeen om het functioneren van de Vereniging in al haar verschijningsvormen tegen het licht te houden. In de nieuwe strategie van de Vereniging Rembrandt zal aan de doelstelling van de Vereniging –het geven van materiële en immateriële steun aan het openbaar kunstbezit– niet worden getornd, maar de ambities daarbij worden flink opgeschroefd. De inzet is om het voor steun bij aankopen beschikbare bedrag van ca. € 2 miljoen in vijf jaar tijd te verdubbelen. Hiertoe zullen cirkels en kringen van betrokken leden worden opgezet die in ruil voor een substantiële jaarlijkse bijdrage deel gaan uitmaken van een gezelschap
5
VERENIGING REMBRANDT
De Voorjaarsbijeenkomst werd gehouden op 15 mei in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden waarbij ca. 250 leden een bezoek konden brengen aan de tentoonstellingen Op het oog, 200 onverwachte oudheden uit de verzamelingen van Frits Lugt en Helene Kröller-Müller en Terracotta. De directeur van het museum, Wim Weijland, leidde de tentoonstellingen in en ging daarbij in op de onverminderde betekenis van particuliere verzamelaars voor museale collecties. A LG EMEN E LED EN VERG AD ERIN G
De Algemene Ledenvergadering is het hoogste orgaan van de Vereniging. In deze vergadering legt het Bestuur rekening en verantwoording af over het gevoerde beleid en presenteert het de plannen voor het komende jaar. In het verslagjaar 2010 werd de Algemene Ledenvergadering op 9 oktober gehouden in de St. Catharinakathedraal in Utrecht. De leden keurden het jaar- en het financiële verslag over 2009 goed en ondersteunden de voorstellen van het Bestuur met betrekking tot de samenstelling van Bestuur en Raad van Adviseurs. De algemeen directeur van Museum Catharijneconvent, Marieke van Schijndel, leidde het bezoek aan haar museum in dat op de vergadering volgde.
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
met een gemeenschappelijke kunstinteresse en die in dat verband bijzondere activiteiten ontplooien. Dit naar voorbeeld van de succesvolle Titus Cirkel. Daarnaast zal een verdere differentiëring in de contributie worden aangebracht, waarbij de leden zal worden gewezen op de fiscale voordelen van donaties en periodieke schenkingen. Op immaterieel gebied zal de Vereniging zich meer dan in het verleden publiekelijk opstellen als het geweten van het openbaar kunstbezit. Een dergelijke voortrekkersrol zal vanzelfsprekend geloofwaardiger worden naarmate de Vereniging meer (financieel) draagvlak heeft. De plannen zullen een forse investering vergen: het Bureau zal worden uitgebreid, er is inmiddels een ruimer kantoor betrokken en er zal worden geïnvesteerd in moderne marketing en communicatie. Dit alles in de verwachting dat deze investeringen zich binnen enkele jaren ruimschoots zullen terugverdienen. De Algemene Ledenvergadering kon zich in de gepresenteerde plannen vinden en stemde in met de geschetste strategie. LEDEN
Ultimo 2010 bedroeg het ledental 11.038. Dit betekende een teruggang ten opzichte van 2009, toen aan het eind van het jaar de teller op 11.767 stond. Deze teruggang is overigens uitsluitend van administratieve aard: de ledenadministratie maakte voorheen geen onderscheid tussen ‘relaties’ en ‘leden’. In de huidige, verbeterde ledenadministratie kan dit onderscheid wel worden gemaakt, waardoor de situatie zuiverder wordt weergegeven. In werkelijkheid stabiliseerde het ledental zich. De Vereniging Rembrandt presenteerde zich in het verslagjaar tijdens de nieuwjaarsreceptie van ABN AMRO Private Banking in het Gemeentemuseum de Haag op 11 januari en op de kunst- en antiekbeurs TEFAF van 11 tot en met 21 maart in samenwerking met en in de stand van Theodoor Gilissen Bankiers. Door enkele conservatoren en directeuren van musea werden in de stand korte inleidingen gehouden voor leden van de Vereniging Rembrandt en cliënten van Theodoor Gilissen over interessante objecten op de beurs. Op 17 maart was het bestuur van de Vereniging Rembrandt samen met vertegenwoordigers van een aantal fondsen en andere genodigden te gast bij
6
VERENIGING REMBRANDT
de Jo en Marlies Eyck op Kasteel Wijlre. Hier presenteerde bestuurslid Cas Smithuijsen, directeur van de Boekmanstichting, de bundel Bondgenoten of tegenpolen?, die verscheen naar aanleiding van het gelijknamige lustrumsymposium van de Vereniging Rembrandt in 2008. Op 9 december werden de donateurs en de leden uit de regio Delft genood voor een ontvangst in Museum Prinsenhof in Delft naar aanleiding van de onlangs gerestaureerde portretten van Willem van der Vliet, die in 2009 met steun van de Vereniging werden aangekocht. De contributie voor de Vereniging Rembrandt bedraagt € 60,- voor het individuele lidmaatschap en € 85,- voor een partner- of echtpaarlidmaatschap. Lid voor het leven kan men worden door eenmalig € 1.200,- over te maken (€ 2000,- voor partnerleden voor het leven). Hiervoor ontvangt ieder lid de Rembrandtkaart, die gratis toegang geeft tot de vaste collectie van alle door de Vereniging gesteunde musea, drie maal per jaar het Bulletin en uitnodigingen voor bijeenkomsten van de Vereniging. Naast het standaardlidmaatschap kent de Vereniging een donateurschap (minimaal € 250,- bovenop de contributie). Donateurs worden jaarlijks voor een bijzondere bijeenkomst uitgenodigd. De extra bijdragen maken een substantieel bestanddeel van de inkomsten van de Vereniging Rembrandt uit. De leden worden over de mogelijkheden tot schenken geïnformeerd door de betreffende informatie op de website www.verenigingrembrandt.nl of via de brochure Geven om kunst, de kunst van het geven, die op verzoek wordt toegezonden. In de brochure wordt gewezen op de fiscale voordelen van schenken aan zogenaamde Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI’s). De Vereniging Rembrandt heeft deze ANBI-status en heeft daarnaast het CBF-keurmerk voor goede doelen. De Vereniging Rembrandt heeft vele zeer betrokken leden, wier meningen voor het Bestuur tellen. Op de artikelen in het Bulletin en op de website wordt door de leden veelvuldig gereageerd. De leden vormen een klankbord voor het Bestuur en zijn het maatschappelijk draagvlak van de Vereniging. Zowel voor hun morele als financiële steun is het Bestuur de leden van de Vereniging Rembrandt buitengewoon dankbaar.
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
FONDSEN OP NAAM EN T HEMA FON D SEN
De financiële steun die de Vereniging Rembrandt kan verlenen bij kunstaankopen wordt onder andere mogelijk gemaakt door de bijdragen uit de Fondsen op Naam bij de Vereniging Rembrandt. Een bijdrage uit een Fonds op Naam komt bovenop de steun die de Vereniging jaarlijks uit het ‘reguliere’ budget van ca. € 1.500.000 beschikbaar heeft. Fondsen op Naam en Themafondsen kunnen bij leven of bij erfstelling worden ingesteld. Zij bieden leden de mogelijkheid om schenkingen en erfstellingen richting te geven. Een Fonds op Naam kan worden gesticht vanaf € 75.000, eventueel in vijf gelijke jaarlijkse termijnen. De oprichter kan zelf de naam en de bestemming van het fonds bepalen, mits passend binnen de doelstellingen van de Vereniging Rembrandt. In het verslagjaar verwelkomde de Vereniging vier nieuwe Fondsen op Naam: p P.H. Soeters Fonds voor 20ste-eeuwse glaskunst p BankGiro Loterij Aankoopfonds p Krugerfonds p A.M. Roeters van Lennep Fonds Voor een omschrijving van de bovenstaande fondsen verwijzen wij naar het overzicht van de Fondsen op Naam in het financieële gedeelte van dit verslag. De Vereniging Rembrandt is de initiatiefnemers zeer erkentelijk. Aan Themafondsen kan worden deelgenomen vanaf € 5000 per jaar, eventueel in vijf gelijke jaarlijkse termijnen. In het verslagjaar werd het Glasfonds versterkt met € 800 en het Themafonds schilderkunst 17de eeuw met € 5000 door zeer gewaardeerde particuliere bijdragen. T IT US CIR K EL/T IT US FONDS
De Titus Cirkel bestaat ca. 130 leden van de Vereniging Rembrandt met een bijzondere belangstelling voor kunst en verzamelen. Zij dragen substantieel bij aan de Vereniging Rembrandt en vormen tezamen het Titus Fonds, een bijzonder Fonds op Naam. Op voordracht van hun eigen aankoopcommissie bepalen de leden jaarlijks aan welke kunstwerken die door de Vereniging Rembrandt steun kregen toegezegd, het Titus Fonds bijdraagt.
7
VERENIGING REMBRANDT
Tijdens het jaardiner werd bekend gemaakt dat steun zou worden verleend aan twee aankopen door het Kröller-Müller Museum: het schilderij Ultimate Painting No. 39 van Ad Reinhardt en zes drieluiken van Gilbert & George: The Paintings (with Us in Nature). De Titus Cirkel maakte met een groep enthousiaste leden van 16 t/m 20 juni een reis naar de Art 41 Basel. Van 17 t/m 20 november bracht een grote delegatie van de Titus Cirkel een bezoek aan Parijs met onder andere exclusieve ontvangsten in het Louvre en de Fondation Custodia. Op 10 oktober werd voor de Titus-leden en hun kinderen een speciale middag georganiseerd in Stedelijk Museum de Lakenhal in Leiden. De leden van de Titus Cirkel waren te gast op de kunstbeurzen pAn Amsterdam van 21 t/m 28 november en de TEFAF in Maastricht van 11 t/m 21 maart. Op de laatste beurs hield conservator Matti Boom in de stand van het Rijkmuseum een inleiding over de foto’s van Sanne Sannes, een aankoop die eerder door de Titus Cirkel werd gesteund. G ROOTOU D ERG EZELSCH A P
Het Grootoudergezelschap werd in 2008 opgericht door en voor betrokken leden van de Vereniging Rembrandt die ruimhartig willen bijdragen aan de verrijking van het Nederlands openbaar kunstbezit en die daarnaast de generatie van hun kleinkinderen (en neefjes en nichtjes) in een vroeg stadium willen laten kennismaken met kunst door middel van gemeenschappelijk museumbezoek. De achterliggende gedachte bij het Grootoudergezelschap is dat veel mensen op zeer jonge leeftijd met beeldende kunst in aanraking kwamen toen zij aan de hand van hun opa of oma voor het eerst een museum bezochten: een ervaring die vaak een kiem legde voor interesse in kunst op latere leeftijd. Op 2 mei was het gezelschap te gast bij de kindertentoonstelling MegaGrieken in het Rijks museum van Oudheden in Leiden. Onder het motto ‘hoe kijk ik met de kleinkinderen naar kunst in een museum?’, kregen grootouders op 21 november – dit keer zonder de kleinkinderen – een ‘didactische’ rondleiding in het Mauritshuis. In het verslagjaar werd een nieuwe brochure geproduceerd die gericht is op de werving van nieuwe leden voor het Grootoudergezelschap.
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
MAR K ET ING EN COMMUNICATIE
De ambitieuze plannen van de Vereniging Rembrandt, zoals geformuleerd in de nieuwe strategie, stellen nieuwe eisen aan de presentatie van de Vereniging. De Vereniging wil zich meer dan voorheen nadrukkelijk in de markt zetten, de relaties met haar leden verdiepen en trachten te komen tot de vorming van kringen van leden die een meer dan gemiddelde behoefte hebben elkaar te ontmoeten tijdens bijeenkomsten waarin kunst centraal staat. Het succes van de Titus Cirkel dient hierbij als voorbeeld. Voor realisatie van de marketingplannen zal een medewerker worden aantrokken, terwijl voor de ondersteuning van de kringen in spe reeds in oktober 2010 Carolien Haverkate werd aangetrokken Het ligt voor de hand dat hedendaagse commu nicatiemiddelen bij de nieuwe plannen een steeds belangrijker rol spelen. Reeds werden programma’s geïnstalleerd om elektronische nieuwsbrieven te versturen en om uitnodigingen en aanmeldingen voor bijeenkomsten te kunnen verwerken. In de nabije toekomst zal de website ingrijpend worden vernieuwd, waardoor onder meer online betalingen zullen kunnen worden gedaan en waarbij online platforms met aan de Vereniging Rembrandt gerelateerde organisaties kunnen worden aangelegd. De leden is gevraagd om hun e-mailadressen aan het Bureau door te geven, omdat verwacht wordt dat de elektronische communicatie in versnelde mate terrein zal winnen ten opzichte van de communicatie per post. Overigens zal het driemaal per jaar verschijnende Bulletin, dat goed wordt gelezen en blijkens de reacties van de leden zeer wordt gewaardeerd, in de huidige vorm worden gehandhaafd. Het Bulletin werd in het verslagjaar gecoördineerd door Fusien Bijl de Vroe en geredigeerd door Gerdien Wuestman – Onderzoek en tekstproductie. De vormgeving was van Van Rosmalen & Schenk te Amsterdam. De druk en distributie wordt verzorgd door Drukkerij Onkenhout BV in Almere. Dit jaar is gekozen voor een nieuwe, beknopte en toegankelijker uitgave van het jaarverslag. De volledige versie van het jaarverslag is te zien op de website www.verenigingrembrandt.nl. Het beknopte Jaarverslag wordt de leden en relaties van de Vereniging samen met een van de afleveringen van het Bulletin toegestuurd. Voor belangstellenden die niet over internet beschikken is een
8
VERENIGING REMBRANDT
geprinte versie van het uitgebreide jaarverslag beschikbaar. De Vereniging hecht er aan niet alleen via digitale en gedrukte media zichtbaar te zijn. Aan de begunstigde musea wordt daarom gevraagd intern en in de pers zoveel mogelijk ruchtbaarheid te geven aan de steun die de Vereniging hen geeft. De Vereniging Rembrandt onderhoudt contacten met vele verwante instellingen, zoals musea, organisaties op het gebied van kunst en cultuur, fondsen, beleidsmakers, media, verzamelaars en is lid van de Vereniging van Financiële Instellingen (FIN). BESTU U R
Het Bestuur van de Vereniging Rembrandt bestaat uit minimaal 11 leden. Het Bestuur is samengesteld uit drie disciplines: 1) particuliere liefhebbers en kenners; 2) onafhankelijke experts op het gebied van de kunst en 3) museumfunctionarissen. Aan het eind van het verslagjaar telde het Bestuur 15 leden. Bestuursleden worden benoemd door de Algemene Ledenvergadering uit de leden van de Raad van Adviseurs. Zij worden benoemd voor een periode van maximaal vier jaar en zijn daarna maximaal tweemaal herbenoembaar. Een bestuurder is niet benoembaar als hij de leeftijd van 70 jaar heeft bereikt. Een aftredend bestuurder is meer dan tweemaal herbenoembaar als alle leden van het Bestuur zich voor het voorstel tot herbenoeming uitspreken. Leden van het Bestuur ontvangen als zodanig geen bezoldiging. De verenigingsstatuten voldoen aan de regelgeving van het Centraal Bureau Fondsenwerving en de Code Goed Bestuur met betrekking tot mogelijke verstrengeling van belangen.1 Het Bestuur vergaderde in het verslagjaar zeven keer. Een van deze bijeenkomsten was speciaal gewijd aan de toekomststrategie van de Vereniging. Op de Algemene Ledenvergadering van 9 oktober 2010 in Utrecht traden mevrouw mr. E.M.L. Moerel en mevrouw mr. drs. T.S.M. van Schie toe tot het Bestuur. De Algemene Ledenvergadering ondersteunde de voordracht tot herbenoeming van drs. C.O.A.baron Schimmelpenninck van der Oije voor een periode van maximaal vier jaar. In het Bestuur van de Vereniging Rembrandt hadden op 31 december 2010 de volgende personen zitting:
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
Dr. M. Sanders, voorzitter Drs. C.O.A. baron Schimmelpenninck van der Oije, vice-voorzitter Mevrouw mr. A.A. van Berge, secretaris Drs. A.A. Fock, penningmeester Drs. F.J. Duparc Prof. dr. R.E.O. Ekkart Mevrouw prof. dr. C.W. Fock Prof. dr. P.A. Hecht Drs. W.M.J. Pijbes Jhr. M.A. van Weede Mevrouw L.C.E. van Tets-van Tienhoven Dr. E.J. van Straaten Dr. C.B. Smithuijsen Mevrouw mr. E.M.L. Moerel Mevrouw mr. drs. T.S.M. van Schie R AAD VAN ADVISEUR S
Statutair telt de Raad van Adviseurs minimaal tweemaal zoveel leden als het aantal leden van het Bestuur. De leden van de Raad van Adviseurs worden door de Algemene Ledenvergadering benoemd uit leden van de Vereniging Rembrandt op voordracht van het Bestuur en met goedkeuring van de Raad van Adviseurs. Leden van de Raad van Adviseurs worden benoemd voor een periode van maximaal vier jaar en zijn daarna maximaal tweemaal herbenoembaar. Een aftredend adviseur is meer dan tweemaal herbenoembaar als dat geschiedt op voorstel het Bestuur. Een lid van de Raad van Adviseurs treedt af na de jaarvergadering van het jaar waarin het de leeftijd van 70 jaar heeft bereikt.
Noot Een aantal bestuursleden bekleedt nevenfuncties die voor het bestuurslidmaatschap van de Vereniging Rembrandt relevant (kunnen) zijn: Prof. dr. R.E.O. Ekkart: vicevoorzitter Stichting Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, lid Museumadviescommissie Centraal Museum Utrecht Drs. A.A. Fock: penningmeester Bestuur Europese Culturele Stichting (ECS); waarnemer bij de Raad van Toezicht Prins Bernhard Cultuurfonds namens de ECS
Drs. W.M.J. Pijbes: hoofddirecteur Rijksmuseum Amsterdam, lid Raad van Advies Chabotmuseum. Mevrouw L.C.E. van Tets-van Tienhoven: lid Raad van Toezicht Mauritshuis, bestuurslid Stichting Vrienden Mauritshuis, vice-voorzitter Stichting Museum Van Loon Drs. C.O.A.baron Schimmelpenninck van der Oije: lid Raad van Toezicht Legermuseum, voorzitter Stichting Museum Boijmans Van Beuningen Dr. E.J. van Straaten: directeur Kröller-Müller Museum, lid Adviescommissie Restitutie Cultuurgoederen
9
VERENIGING REMBRANDT
en Tweede Wereldoorlog Mevrouw prof. dr. C.W. Fock: bestuurslid Dr Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds Drs. F.J. Duparc: Adviseur Gemeente Den Bosch inzake Jeroen Bosch-project in het Noordbrabants Museum, lid advisory board Sotheby’s International, adviseur SNS Reaal Fonds, lid Raad van Advies Frans Hals Museum Mevrouw mr. drs.T.S.M. van Schie: lid Raad van Toezicht Frans Hals Museum, voorzitter museumcommissie Kunstraadbestuur Amsterdam
De leden van de Raad van Adviseurs dienen het Bestuur desgevraagd van advies over zaken aangaande kunstwerken waarvoor financiële steun wordt aangevraagd of over andere zaken die de Vereniging Rembrandt aangaan. Leden van de Raad van Adviseurs ontvangen als zodanig geen bezoldiging. Ultimo 2010 telde de Raad 34 leden. De Raad van Adviseurs kwam in het verslagjaar twee maal bijeen met het Bestuur. Beide keren stond de toekomststrategie centraal. Vele adviseurs maakten daarnaast deel van een van de negen werkgroepen die waren ingesteld om de deelaspecten van de strategie voor te bereiden. In de vergadering van 10 september stemde de Raad in met de conceptstrategie, zoals die werd gepresenteerd door het bestuurslid Van Weede. Tijdens de Algemene Ledenvergadering op 9 oktober stemden de leden in met de voordrachten van het Bestuur voor de Raad van Adviseurs van mevrouw drs. A.J.W.C.M. Hopmans en drs. K.J.J. Schampers. De Algemene Ledenvergadering stemde tevens in met de herbenoeming van prof. dr. J.N.M. van Adrichem, prof. dr. J.Th.M. Bank, prof. dr. C. Blotkamp, mr. H.F. Heerkens Thijssen, prof. dr. V. Manuth, mevrouw dr. H.H. PijzelDommisse, mr. L.R.J. ridder van Rappard, prof. dr. P. Schnabel, A.L. Stal en A.G.L. Strengers. KLAC H TEN COMMISSIE FON D SEN WERV IN G
De Klachtencommissie Fondsenwerving is belast met de behandeling van eventuele klachten van gevers en leden van de Vereniging Rembrandt over de wijze van fondsenwerving, propaganda en voorlichting. De samenstelling van de Klachtencommissie was ongewijzigd en bestond uit: mr. D.H. Beukenhorst, voorzitter, mevrouw mr. A.M. C. Marius-van Eeghen (secretaris), mevrouw mr. M.C. Scholten, dr. J.M. de Groot en mr. H. baron van Imhoff (plv. lid). De commissie kreeg in het verslagjaar geen klachten ter behandeling. BU REAU
Het Bureau van de Vereniging Rembrandt was tot januari 2011 gevestigd in het gebouw van Pulchri Studio, Lange Voorhout 15 te Den Haag. Het huidige adres is Denneweg 124, 2514 CL Den Haag. De directeur wordt aangesteld door het Bestuur. Het aantal personeelsleden bedroeg aan het eind van het verslagjaar, uitgedrukt in fulltime
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
arbeidsplaatsen 4,8. Mevrouw J.C. Haverkate trad in dienst van de Vereniging als projectmedewerker. De financiële administratie van de Vereniging Rembrandt wordt verzorgd door Karskens Accountancy. ST ICHT ING NAT IONAAL FONDS KU N STBEZIT
De Vereniging Rembrandt is nauw verbonden met de Stichting Nationaal Fonds Kunstbezit. Deze Stichting richt zich op het steunen van aankopen door musea van kunstwerken die van eminent en evident belang zijn en waarvan de prijs zo hoog is dat deze niet alleen door de reguliere budgetten van Nederlandse musea, vriendenverenigingen, de Vereniging Rembrandt en andere fondsen gefinancierd kunnen worden. Het vermogen van de Stichting, die werd opgericht in 1998, is afkomstig van de schenking van De Nederlandsche Bank aan het Nederlandse volk ter gelegenheid van het afscheid van de gulden en werd in eerste instantie benut voor de aankoop van Mondriaans Victory Boogie Woogie (Gemeentemuseum Den Haag). Vervolgens werd onder andere steun verleend bij de aankoop van Rembrandts Oude Man (Mauritshuis), Molens in het Westerveld, Zaandam van Claude Monet (Van Gogh Museum), het Portret van de familie Lütjens van Max Beckmann (Museum Boijmans Van Beuningen) en De bocht van de Herengracht te Amsterdam van Gerrit Adriaensz. Berckheyde (Rijksmuseum). Het bestuur van de Stichting Nationaal Fonds Kunstbezit bestaat uit enkele leden van het Bestuur van de Vereniging Rembrandt. Ultimo 2010 was het bestuur als volgt samengesteld: dr. M. Sanders, voorzitter, mevrouw mr. A.A. van Berge, secretaris, drs. A.A. Fock, penningmeester, drs. C.O.A. baron Schimmelpenninck van der Oije, vice-voorzitter en prof. dr. R.E.O. Ekkart. Naast een Bestuur kent de Stichting een onafhankelijke Raad van Toezicht. Deze was per 31 december 2010 als volgt samengesteld: L.J. de Waal, voorzitter, A. Burgmans, dr. G. Zalm, mevrouw mr. Y.C.M.T. van Rooy, A.J. Scheepbouwer en drs. R.M.S.M. Munsters. B EST UUR LIJK E OR GANISAT IE, RELATIE MET B ELANGHEB B ENDEN
De scheiding tussen Bestuur en toezichthouders is statutair vastgelegd. De Algemene
10
VERENIGING REMBRANDT
Ledenvergadering beslist over alle belangrijke zaken met betrekking tot de Vereniging zoals de benoemingen in Bestuur en Raad van Adviseurs, het jaarverslag, de jaarrekening, de begroting en de beleidsvoornemens. Deze onderwerpen worden voorafgaand aan de Algemene Ledenvergadering door het Bestuur ter goedkeuring voorgelegd aan de Raad van Adviseurs. Bestuur en Raad van Adviseurs vergaderen twee keer per jaar. Het Bestuur geeft leiding aan de Vereniging en bepaalt welke aanvragen voor steunverlening wel of niet worden toegewezen. Bestuursleden die op een of andere wijze betrokken zijn bij een aanvragende instantie zijn van de beraadslaging uitgesloten. Het Bestuur vergadert ca. zes keer per jaar. De besluiten van het Bestuur worden vastgelegd in notulen. Het Bestuur toetst iedere eerstvolgende vergadering de voortgang. Jaarlijks bij de bespreking van het concept jaarverslag evalueert het Bestuur het beleid en het eigen functioneren. Voor de uitvoering van het beleid, alsmede de beleidsvoorbereiding is het Bureau ingesteld, dat onder leiding staat van een directeur, wiens taken zijn vastgelegd in een directiereglement. De directeur overlegt regelmatig met het Bestuur en voert jaarlijks een functioneringsgesprek met een afvaardiging van het Bestuur. Via de website en het Bulletin informeert het Bureau de leden tussentijds over de ontwikkelingen met betrekking tot de Vereniging. De reacties en suggesties van de leden worden door het Bureau beantwoord. Bij de samenstelling van het Bestuur en de Raad van Adviseurs wordt steeds gekeken naar een evenwichtige verdeling van de benodigde deskundigheden. Kunsthistorische expertise, kennis van het museale veld en de inbreng van particuliere kunstliefhebbers worden daarbij met name gewogen. Kritisch wordt gekeken naar mogelijke belangenvermenging. Bestuursleden melden hun nevenfuncties bij de voorzitter. De leden van het Bestuur onderschrijven de uitgangspunten van goed bestuur zoals omschreven in Bijlage 12 van het CBF-reglement. De evaluatie van de doelstellingen geschiedt aan de hand van de (meerjaren) begroting en een meerjarenplan. De doelstellingen worden minstens jaarlijks bij de bespreking van de jaarrekening en het jaarverslag geëvalueerd en zonodig aangepast. Specifieke doelstellingen en projecten, alsmede
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
een optimale besteding van de middelen worden in de bestuursvergaderingen geëvalueerd. De directe belanghebbenden van de Vereniging zijn de begunstigers (leden), de begunstigden (i.h.a. musea), andere kunstinstellingen en voorts overheden, collega-organisaties en andere relaties van de Vereniging. Door middel van het Bulletin, het jaarverslag, de website en incidentele mailings worden de belanghebbenden op de hoogte gehouden van de activiteiten van de Vereniging. Tevens organiseert de Vereniging naast de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering en een Voorjaarsbijeenkomst bijzondere bijeenkomsten in musea voor in kunst geïnteresseerde leden en relaties van de Vereniging. Het Bureau is het aanspreekpunt van de Vereniging en onderhoudt de contacten met de belanghebbenden via telefoon, e-mail en briefpost. Voor eventuele klachten over de wijze van fondsenwerving en communicatie is er een Klachtencommissie. B AT EN EN LAST EN OVER 2 0 1 0 EN BA LAN S P ER 3 1 DECEMB ER 2 0 1 0
Voor een beknopt overzicht verwijzen wij naar de bladzijde Financiële positie, die aan de Jaarrekening voorafgaat. VERWACHT INGEN VOOR HET KOMEN D JAA R
In het verslagjaar is door een negental werkgroepen, bestaande uit leden van het bestuur, de Raad van Adviseurs en medewerkers van Het Bureau een aantal uitgangspunten geformuleerd voor de eerdergenoemde nieuwe strategie voor de komende jaren. De implementatie van de nieuwe plannen werd eind 2010 ingezet en zal in 2011 verder vorm krijgen. In oktober trad in dit kader Carolien Haverkate in dienst als projectmedewerker. Zij zal zich met name gaan bezighouden met het ondersteunen van nieuw te vormen cirkels en kringen binnen de Vereniging Rembrandt. De differentiatie van het ledenbestand zal een hogere prioriteit krijgen dan de kwantitatieve toename van het ledental, hoewel die zeker niet uit het oog zal worden verloren. In het komende jaar zal een aantal bijzondere bijeenkomsten voor leden en kandidaatleden worden georganiseerd. In 2011 hoopt de Vereniging daarnaast een medewerker marketing/communicatie te kunnen
11
VERENIGING REMBRANDT
aantrekken. Vanwege de personele uitbreiding is een ruimere huisvesting van het Bureau noodzakelijk geworden. Per januari 2011 is de Vereniging daarom verhuisd van Pulchri Studio aan het Lange Voorhout, waar het twaalf jaar lang met veel plezier kantoor heeft gehouden, naar Denneweg 124, eveneens in Den Haag. De medewerkers van het Bureau zal een pensioenregeling worden aangeboden. De arbeidsovereenkomsten zullen worden gestandaardiseerd. De financiële administratie zal dusdanig worden aangepast dat een betere monitoring van inkomsten en uitgaven mogelijk is. De bovengenoemde uitbreidingen moeten worden gezien als een investering in de plannen voor een toename van de inkomsten om de steunverlening bij kunstaankopen verder te kunnen uitbreiden. Doordat de financiële markten zich in 2010 stabiliseerden, was het rendement op het vermogen bevredigend. Een stevige impuls voor de inkomsten vormden de inkomsten uit nalatenschappen, die in 2010 zeer substantieel waren. In haar ambities ligt de Vereniging hierdoor goed op koers. Door de bijdrage die de Vereniging Rembrandt gedurende vijf jaar jaarlijks ontvangt van de BankGiro Loterij was de Vereniging in staat € 300.000 meer uit te keren voor steunverlening bij aankopen. In 2010 bedroeg het totaal € 2.243.095, een record. Het streven is om in 2015 ca. € 4 miljoen voor steunverlening beschikbaar te hebben. Een dergelijk bedrag zal in 2011 nog onbereikbaar zijn. Reëler is om uit te gaan van een beschikbaar budget (inclusief de bijdragen uit Fondsen op Naam) van ca. € 2,2 miljoen. Overeenkomstig de nieuwe strategie zal de Vereniging Rembrandt zich indien nodig opstellen als de vertegenwoordiger en voorvechter van het openbaar kunstbezit en zich in de publieke discussie mengen. De onafhankelijke positie die de Vereniging heeft en de kunsthistorische expertise waarover zij beschikt, kunnen daarbij van grote betekenis zijn. De educatieve doelstelling van de Vereniging heeft in 2009 met de instelling van het Vereniging Rembrandt Fellowship aan de Universiteit Utrecht concreet vorm gekregen. In het komende jaar zal het fellowship onder meer zichtbaar worden in de nieuwe inrichting van Museum Boijmans Van
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
Beuningen waaraan een extra dimensie wordt toe gevoegd door de presentatie van ca. 30 bruiklenen uit diverse Nederlandse (en enkele Vlaamse) musea onder de titel De collectie verrijkt. In het kader van de marketingplannen zal in 2011 worden geïnvesteerd in een vernieuwde website van de Vereniging Rembrandt. De statuten zijn laatstelijk op 6 december 2007 gewijzigd. De Vereniging is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam onder nummer V 40531186. Op 17 december 2001 verkreeg de Vereniging de erkenning als Keurmerkhouder door het Centraal Bureau Fondsenwerving. De jaarrekening 2010 is ingericht conform de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen (Richtlijn 650 FW) wat een RJ richtlijn is (Richtlijn voor de jaarverslaggeving). De belastingdienst heeft de Vereniging aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) bij beschikking d.d. 20 september 2007. Per 1 april 2011 is mevrouw F.M. Bijl de VroeVerloop aangesteld als directeur van Vereniging Rembrandt. De heer H.M. Blankenberg bekleedt per 1 april 2011 de functie van secretaris/plaatsvervangend directeur.
12
VERENIGING REMBRANDT
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
Financiële positie
Om een inzicht te geven in de financiële positie van de Vereniging volgt hierna een opstelling van de jaarrekeningen over 2010 en over 2009 in verkorte vorm en in afgeronde bedragen: BALANS
31-12-2010 31-12-2009 BEDRAGEN X 1000 €.000 €.000 Effecten 25.139 19.390 Vorderingen en overlopende activa 2.441 2.087 Liquide middelen 2.578 3.749 30.158 25.226 Af: kortlopende- en langlopende schulden 1.618 1.064 Eigen vermogen 28.540 24.162
Waarvan: besteedbaar 22.083 20.313 vastgelegd 6.457 3.849
Uit deze opstelling blijkt, dat in 2010 het eigen vermogen is toegenomen met € 4.378.000. Dit stemt overeen met het saldo van de Staat van Baten en Lasten.
BEKNOPT OVERZICHT VAN BAT E N E N L AS T E N
De jaarrekening bevat baten en lasten die een vaste regelmaat vertonen en daarnaast incidentele posten. 2010 2009 BEDRAGEN X 1000
€ .000
€ .000
Regelmatig terugkerende baten en lasten: Contributies en giften 1.249 1.209 Directe baten beleggingen 122 99 1.371 1.308 Verleende en toegezegde schenkingen 1.486 1.143 Kosten 626 635 2.112 1.778 Saldo regelmatig terugkerende baten en lasten
(741)
(470)
Bij: erfstellingen en legaten 1.527 990 Koersresultaat beleggingen 984 1.652 2.511 2.642 1.770 2.172 Mutaties fondsen op naam en themafondsen 2.608 284 Saldo inclusief incidentele baten en lasten 4.378 2.456
13
VERENIGING REMBRANDT
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
14
VERENIGING REMBRANDT
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
Jaarrekening INLEIDING B IJ DE JAAR R EK ENIN G
De jaarrekening over het jaar 2010 is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving Fondsenwervende Instellingen (Richtlijn 650 FW). VER MOGENSVOR MING EN B ELEG G IN G SBELEID
De Vereniging bestrijdt de uitgaven die betrekking hebben op de schenkingen aan musea en op de kosten van het Bureau voor een gedeelte uit de inkomsten uit het belegde vermogen en voor een deel uit de overige inkomsten zoals contributies en donaties en de jaarlijkse bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Deze overige inkomsten zijn niet voldoende voor de uitgaven, hetgeen ter aanvulling inkomsten uit vermogen noodzakelijk maakt. Het belegde vermogen bestaat, in de terminologie van het Centraal Bureau Fondsenwerving, merendeels uit reserves. Hiernaast worden onderscheiden de fondsen; dit betreft Fondsen op Naam en Thema fondsen. Vereniging Rembrandt belegt dit vermogen deels in aandelen om de volgende redenen. Onze doelstelling is op langere termijn een bijdrage te leveren aan het behouden en uitbreiden van het openbaar kunstbezit in Nederland. Voor een belangrijk deel doen wij dit door geldelijke ondersteuning. Al vele jaren is als doel omschreven een zodanig vermogen dat de baten van de beleggingen ten minste de helft bedragen van wat nodig is voor een gemiddeld niveau van schenkingen en van de kosten.
Onze huidige reserves zijn hiervoor niet toereikend en zouden daarbij ook langdurig ten achter blijven indien deze alleen in vastrentende beleggingen zou worden belegd. Om deze reden omvat de beleggingsportefeuille niet alleen vastrentende beleggingen, maar ook aandelen. Gebaseerd op langjarige ervaring mag van zo’n portefeuille een hoger rendement worden verwacht, dan indien alleen in vastrentende waarden zou worden belegd. Een gevolg van deze spreiding is echter dat de waarde van de portefeuille van jaar tot jaar fluctueert. De grote schommelingen in de waarde van de beleggingsportefeuille maken dat een beoordeling van het beleggingsresultaat van jaar tot jaar weinig zin heeft. Zo werd in 2008 een negatief resultaat van € 3.545.280. geboekt en liet het jaar 2009 een positief resultaat van € 1.651.944 zien. Ook over 2010 is een positief resultaat geboekt van € 984.445. BESTEMMIN G SALD O VA N BATEN EN LA STEN
Van het saldo van baten en lasten moet een zodanig deel aan de fondsen worden toebedeeld als dienaangaande is afgesproken. Dit betreft in het algemeen toe te rekenen beleggingsbaten en ook giften die specifiek aan een fonds zijn gedaan, onder aftrek van verleende schenkingen. Het resterende deel van het saldo van baten en lasten wordt aan de reserves toegevoegd en wel aan de overige reserves voor zover het Bestuur niet een deel bestemt voor bijzondere aankopen via het Acquoy-Nairac Fonds. De bestemming van het saldo van baten en lasten is vermeld op pagina 17.
KASSTROOMOVERZICHT 31-12-2010 31-12-2009
€ € Liquide middelen begin van het jaar 3.749.061 18.107.080 Liquide middelen einde van het jaar 2.577.894 3.749.061 Te verklaren achteruitgang 1.171.167 14.358.019 Overschot volgens de staat van baten en lasten 4.378.320 2.455.845 Af: daarin begrepen koerswinst effecten (984.445) (1.651.944) Saldo toename liquiditeit 3.393.875 803.901 Toename beleggingen exclusief koerswinst (4.764.918) (14.113.287) Toename vorderingen op korte termijn (354.760) (549.561) Toename/(afname) schulden op korte termijn 554.636 (499.072) Saldo afname van liquide middelen
15
VERENIGING REMBRANDT
1.171.167 14.358.019
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
Balans per 31 december 2010 (na bestemming overschot) ACTIVA 31.12.2010 31.12.2009 € € Materiele vaste activa Kunstvoorwerpen
1
1
Financiele vaste activa Effecten 25.139.064 19.389.701 Vorderingen en overlopende activa 2.441.272 2.086.512 Liquide middelen 2.577.894 3.749.061 5.019.166
5.835.573
30.158.231 25.225.275
PASSIVA Reserves en fondsen Reserves Overige reserves 21.126.161 19.357.289 Bestemmingsreserves Acquoy-Nairac Fonds voor bijzondere aankopen 955.585 955.585 Besteedbaar eigen vermogen 22.081.746 20.312.874 Fondsen Nationaal Fonds 1930 1.120.553 1.120.553 Fonds Cleyndert 163.100 161.485 Hendrik de Jong Fonds 248.845 241.597 Beatrijs de Rooij Fonds 62.367 210.846 Jaap en Joanna van der Lee-Boersfonds 72.891 106.641 Stortenbeker Fonds 289.755 259.755 Dura Kunstfonds 1.058.565 954.178 Titus Fonds 112.476 183.575 Ina van Doormaal Fonds 100.000 100.000 Daan Cevat Fonds 100.000 70.000 Fonds voor 20e eeuwse Nederlandse schilderkunst 200.000 150.000 Rembrandt Fonds Leppink-Postuma 40.000 40.000 Petra van Maaren Fonds 82.726 85.000 Claude Monet Fonds 30.000 15.000 P.H. Soeters Fonds voor de 20ste Eeuwse glaskunst 20.000 — Krugerfonds 100.000 — A.M. Roeters van Lennep Fonds 2.500.000 — Themafondsen Zilverfonds 250 250 Prenten en tekeningenfonds 141.000 140.000 Glasfonds 5.800 5.000 Themafonds Schilderkunst 17de eeuw 10.000 5.000 6.458.328 3.848.880 28.540.074 24.161.754 Kortlopende schulden 1.618.157 1.063.521 30.158.231 25.225.275
16
VERENIGING REMBRANDT
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
Staat van baten en lasten over 2010 2010 2010 2009 2011 Werkelijk Begroting Werkelijk Begroting € € € € Baten: Baten uit eigen fondsenwerving 6.042.092 1.405.000 2.633.351 2.050.000 Baten uit beleggingen 1.369.151 765.000 1.996.333 750.000 7.411.243 2.170.000 4.629.684 2.800.000 Lasten Besteed aan doelstellingen 2.243.095 p.m. 1.429.254 p.m. Kosten eigen organisatie 396.439 305.461 433.506 665.000 2.639.534 305.461 1.862.760 665.000 Werving baten Kosten eigen fondsenwerving 188.516 146.263 157.206 240.000 Kosten van beleggingen 148.239 150.000 91.944 100.000 336.755 296.263 249.150 340.000 Beheer en administratie Kosten beheer en administratie 56.634 46.858 61.929 95.000 Som der lasten 3.032.923 648.582 2.173.839 1.100.000 Resultaat voor baten/lasten Lustrum
4.378.320 1.521.418 2.455.845 1.700.000
Resultaatbestemming 2010 Overige reserves 1.768.872 2.171.881 Bestemmingsreserves Acquoy-Nairac Fonds voor bijzondere aankopen Fondsen op naam Fonds Cleyndert 1.615 1.599 Hendrik de Jong Fonds 7.248 7.037 Beatrijs de Rooij Fonds 148.479- 104.111Jaap en Joanna van der Lee-Boersfonds 33.750- 19.500Stortenbekerfonds 30.000 80.000 Dura Kunstfonds 104.387 140.348 Titus Fonds 71.099- 40.341 Ina van Doormaal Fonds — — Daan Cevat fonds 30.000 30.000 Fonds voor de 20e eeuwse Nederlandse schilderkunst 50.000 50.000 Rembrandt Fonds Leppink-Postuma — 40.000 Petra van Maaren Fonds 2.274- 85.000 Claude Monet Fonds 15.000 15.000 Bankgiro Loterij Aankoopfonds — — P.H. Soeters Fonds voor 20ste eeuwse glaskunst 20.000 — Krugerfonds 100.000 — A.M. Roeters van Lennep fonds 2.500.000 — Themafondsen Zilverfonds Prenten en tekeningenfonds Glasfonds Themafonds Schilderkunst 17de eeuw
— 1.000 800 5.000
19.75062.000— —
4.378.320 2.455.845 Totaal van de bestedingen in % van de totale baten
30,27
30,87
Kosten eigen fondsenwerving in % van de baten uit eigen fondsenwerving
3,12
5,97
17
VERENIGING REMBRANDT
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten
ALGEMEEN
Het doel van de Vereniging is het behouden van kunstschatten voor Nederland, het verrijken van het Nederlands openbaar kunstbezit, het daartoe vergroten van de publieke belangstelling voor en het verhogen van de kennis van het roerend cultureel erfgoed, in het bijzonder in Nederlandse openbare collecties.
GR ONDSLAGEN VOOR DE WAARD ERIN G VA N A C TIVA EN PASSIVA
MATERIELE VA STE A C TIVA KUNSTV OORWERPEN
Deze worden voor € 1,- in de balans opgenomen. FINA NC IELE VA STE A C TIVA EFFEC TEN
De effecten worden gewaardeerd tegen marktwaarde per balansdatum. Zowel gerealiseerde als niet gerealiseerde koersmutaties worden in de staat van baten en lasten opgenomen. De effecten worden aangehouden ter belegging.
VOR DER INGEN EN OVER LOP EN D E A C TIVA
ERFSTELLINGEN EN LEGATEN
Per balansdatum nog niet afgewikkelde erfstellingen en legaten worden in de balans en als baten opgenomen voor zover de omvang hiervan voldoende betrouwbaar kan worden vastgesteld. De overige posten in de balans worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
GR ONDSLAGEN VOOR DE B EPALIN G VA N H ET RESU LTA AT
Giften worden als baten verantwoord in het jaar waarin zij zijn ontvangen respectievelijk onvoorwaardelijk ter beschikking zijn gesteld. Schenkingen die de Vereniging verricht worden niet eerder als lasten verantwoord dan in het jaar waarin het besluit tot schenking is genomen. De overige baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben.
18
VERENIGING REMBRANDT
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten
Balans
ACTIVA FINANCIËLE VASTE ACTIVA EFFECT EN
De waarde van het totale effectenbezit is gedurende 2010 met € 5.749.363 toegenomen tot € 25.139.064. Het verloop van de effecten is als volgt weer te geven: € € Marktwaarde per 1 januari 2010 19.389.701 Bij: aankopen in 2010, tegen inkoopwaarde 12.628.586 32.018.287 Af: verkopen in 2010, tegen verkoopwaarde (7.863.668) 24.154.619 Ongerealiseerd resultaat 2010 741.931 Gerealiseerd resultaat 2010 242.514 984.445 Marktwaarde per 31 december 2010
25.139.064
De specificatie van de balanswaarde luidt:
31-12-2010
31-12-2009
€ € Aandelen 7.800.813 6.259.169 Obligaties 17.338.351 13.130.532
Marktwaarden per 31 december Overige rentedragende middelen
25.139.064 1.055.553
19.389.701 3.103.306
Totaal belegde middelen
26.194.617 22.493.007
Van de voor belegging beschikbare middelen wordt gestreefd naar 25% tot 30% belegd in aandelen en het overige rentedragend. Eind 2010 was 29,8% belegd in aandelen (eind 2009: 27,8%).
19
VERENIGING REMBRANDT
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
V ORDERINGEN EN OV ERLOPE NDE ACT I VA
31-12-2010 31-12-2009 € €
Voorschotten
— 9.000
Erfstellingen en legaten Overige vorderingen en overlopende activa
2.329.474 111.798
1.843.221 234.291
2.441.272 2.086.512
LIQUIDE MIDDELEN
Liquide middelen
2010 2009 € € 2.577.894
3.749.061
Van de liquide middelen staat € 1.055.553 (2009: € 3.103.306) uit op een beleggingsrekening. De overige liquide middelen zijn direct opeisbare tegoeden.
20
VERENIGING REMBRANDT
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
PASSIVA RESERVES EN FONDSEN
Het vermogen is gesplitst in reserves en fondsen bestaande uit fondsen op naam en themafondsen. Reserves OV ERIGE RESERV ES
Al vele jaren is als doel omschreven een zodanig vermogen dat de baten van de beleggingen ten minste de helft bedragen van wat nodig is voor een gemiddeld niveau van schenkingen en van de kosten. Dit is het gedeelte van het eigen vermogen dat niet in Fondsen op Naam en Themafondsen is vastgelegd, noch bestemd is voor bijzondere aankopen. Het verloop van dit deel van het vermogen luidt als volgt:
2010 2009 € €
Saldo per 1 januari Bij: uit bestemming saldo van baten en lasten
19.357.289 1.768.872
17.185.408 2.171.881
Saldo per 31 december
21.126.161
19.357.289
21
VERENIGING REMBRANDT
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
BESTEMMINGSRESERV ES A C QUOY- NA IRA C FONDS V O O R B I J Z O NDE RE A A NKOPEN
Dit fonds is door het Bestuur bestemd voor bijzondere aankopen. Het is ontstaan in 1928 en draagt sinds 2001 zijn naam uit dankbaarheid voor de genereuze nalatenschap van de heer en mevrouw Acquoy-Nairac. Het fondsvermogen ad € 955.585 heeft in 2010 geen wijziging ondergaan.
F ON D SEN Mutatie Fondsen
stand 1/1
Bij: rente Bij: toevoeging
Af: kosten
Af: bijdragen
stand 31/12
Fondsen op naam Nationaal Fonds 1930 1.120.553 1.120.553 Fonds Cleyndert 161.485 1.615 163.100 Hendrik de Jong Fonds 241.597 7.248 248.845 Beatrijs de Rooij Fonds 210.846 1.521 150.000 62.367 Jaap en Johanna van der Lee-Boers Fonds 106.641 33.750 72.891 Stortenbeker Fonds 259.755 80.000 50.000 289.755 Dura Kunstfonds 954.178 104.387 1.058.565 Titus Fonds 183.575 125.000 16.099 180.000 112.476 Ina van Doormaal Fonds 100.000 100.000 Daan Cevat Fonds 70.000 30.000 100.000 Fonds voor 20ste-eeuwse Nederlandse schilderkunst 150.000 50.000 200.000 Rembrandt Fonds Leppink-Postuma 40.000 40.000 40.000 40.000 Petra van Maaren Fonds 85.000 2.274 82.726 Claude Monet Fonds 15.000 15.000 30.000 P.H. Soeters Fonds voor 20ste-eeuwse glaskunst 20.000 20.000 BankGiro Loterij Aankoopfonds 300.000 300.000 Krugerfonds 100.000 100.000 A.M. Roeters van Lennep Fonds 2.500.000 2.500.000
Themafondsen Zilverfonds 250 250 Prenten en tekeningenfonds 140.000 1.000 141.000 Glasfonds 5.000 800 5.800 Schilderkunst 17de eeuw 5.000 5.000 10.000
3.848.880 114.771 3.266.800 16.099 756.024 6.458.328
22
VERENIGING REMBRANDT
VER E NIGING REMB RANDTREMB RANDT VERENIGING
Fondsen op naam
De hierna genoemde fondsen zijn ingesteld met bepalingen die de insteller heeft gemaakt. In het algemeen betreffen die bepalingen over de beoogde aanwending van de middelen, de beleggingen en de revenuen uit de beleggingen. Deze bepalingen kunnen per fonds verschillen. Ook geldt er dat niet voor alle fondsen rente-ontvangsten worden geboekt. In 2010 zijn er 4 nieuwe fondsen op naam opgericht wetende: het BankGiro Loterij Aankoopfonds, het P.H. Soeters Fonds voor 20ste-eeuwse glaskunst, het Krugerfonds en het A.M. Roeters van Lennep Fonds. NATIONA A L FONDS 1930
Dit bestemmingsfonds mag uitsluitend worden aangewend voor het verstrekken van voorschotten ten behoeve van de aankopen van kunstwerken. Het fonds wordt geacht te zijn belegd in rentedragende fondsen. De beleggingsopbrengsten staan ter beschikking van de Vereniging. Het fondsvermogen ad € 1.120.553 heeft in 2010 geen wijziging ondergaan.
aan bevorderlijk kan zijn. Aan het fonds werd in 2010 € 1.521 toegevoegd teneinde het vermogen aan te passen overeenkomstig de index van de stijging van de kosten van levensonderhoud. Ten laste van dit fonds werd in 2010 € 150.000 gebracht als bijdrage aan Rijksmuseum te Amsterdam voor de aankoop van de barnstenen doos van Willem I en Anna van Hannover. J AAP E N J O ANNA VAN DE R L E E - B O E RS F O N D S
De doelstelling van dit fonds, dat op 20 december 2000 werd ingesteld, is het verlenen van financiële steun voor de aankoop van voorwerpen van glaskunst ten behoeve van openbare kunstcollecties in Nederland en al hetgeen daarmede verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn. Ten laste van dit fonds werd in 2010 € 33.750 gebracht als bijdrage aan het Gemeentemuseum Den Haag voor de aankoop van een collectie vooroorlogs Boheems glas en naoorlogs Venetiaans glas. S TO RTE NB E KE R F O NDS
FONDS C LEYNDERT
Dit bestemmingsfonds is afkomstig uit een erfstelling, waarbij is bepaald dat van de revenuen ¼ deel aan het fondsvermogen dient te worden toegevoegd en ¾ deel ter beschikking staat van de Vereniging ten behoeve van steun bij aankopen. Het fonds wordt geacht te bestaan uit vastrentende beleggingen. In 2010 is uit dezen hoofde € 1.615 aan het fondsvermogen toegevoegd. HENDRIK DE JONG FONDS
Dit fonds, gevormd uit ontvangen giften van de heer H. de Jong, is bestemd voor aankopen van bij voorkeur tekeningen die tenminste 40 jaar oud zijn. In 2010 is € 7.248 aan rente aan het fonds toegevoegd. BEATRIJS DE ROOIJ FONDS
Dit fonds is vanaf 1998 gevormd door een periodieke gift van € 36.302 per jaar, welke in de vorm van een lijfrente is gedaan voor een aaneengesloten periode van 10 jaren. De doelstelling van het fonds is het verlenen van geldelijke steun bij de verwerving door Nederlandse musea van 17de-, 18de- en 19de-eeuwse bloemstillevens, objecten verbonden met het Huis Oranje-Nassau en historieschilderkunst van vóór 1900 en al hetgeen daarmede, naar het oordeel van de Vereniging, verband houdt of daar-
23
VERENIGING REMBRANDT
De doelstelling van dit fonds, dat op 21 december 2001 werd ingesteld, is ondersteuning van de beeldende en toegepaste kunst in de ruimste zin van het woord en hetgeen daarmede, naar het oordeel van de Vereniging Rembrandt, verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn. In 2010 is een gift ontvangen van € 80.000. Ten laste van dit fonds werd in 2010 een bedrag van € 50.000 gebracht als bijdrage aan het Mauritshuis te ’s-Gravenhage voor de aankoop van Een stilleven van een boeket in wording van Dirck de Bray. DURA KUNS TF O NDS
De doelstelling van dit fonds, dat in november 2002 werd ingesteld luidt: ‘Het doen van schenkingen ten behoeve van het aankopen door Nederlandse – bij voorkeur Rotterdamse – musea van kunstwerken voor museale collecties die bij voorkeur ofwel vanwege het onderwerp ofwel vanwege de maker van het desbetreffende kunstwerk verbonden zijn aan Rotterdam en haar omgeving, alles onder de voorwaarde dat de desbetreffende kunstwerken regelmatig openbaar in het desbetreffende museum tentoongesteld worden. De schenkingen dienen met name te geschieden voor de aankoop van historische en/of ‘herkenbare’ kunstwerken, zijnde schilderijen, prenten, tekeningen, zilveren of glazen kunstvoorwerpen en beeldhouwwerken’. Het fonds wordt
J A A RVER SL AGJAARVERSLAG 2010 2010
geacht te bestaan uit beleggingen met een vaste samenstelling. In 2010 is uit dezen hoofde € 104.387 aan het fondsvermogen toegevoegd . TITUS FONDS
Op 16 maart 2004 werd het Titus Fonds opgericht; hieraan kunnen jongere, in kunst geïnteresseerde leden van de Vereniging Rembrandt, deelnemen met een bijdrage voor minimaal vijf jaar. Doelstelling is het verlenen van financiële steun bij de aankoop van kunstwerken ten behoeve van Nederlandse openbare collecties via de Vereniging Rembrandt. In 2010 werd door 125 leden € 125.000 toegezegd. De kosten ten laste van dit fonds bedroegen in 2010 € 16.099. Ten laste van dit fonds werd in 2010 een bedrag van € 180.000 gebracht als bijdrage aan het Kröller-Müller Museum te Otterlo voor de aankoop van The Paintings (with Us in Nature) van Gilbert & George en voor de aankoop van Ultimate Painting No. 39 van Ad Reinhardt en het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch voor de aankoop van een collectie sieraden en het archief van Emmy van Leersum. INA VA N DOORMA A L FONDS
De doelstelling van dit fonds, dat bij testament van ir. P.M. van Doormaal ter nagedachtenis van zijn dochter werd ingesteld met het oog op haar liefde voor in het bijzonder werken uit de school van Barbizon, is het verlenen van steun voor het aankopen werken van deze school. Het fonds werd op 1 september 2006 ingesteld. Het fondsvermogen ad € 100.000 heeft in 2010 geen wijziging ondergaan. DA A N C EVAT FONDS
De doelstelling van dit fonds, dat op 18 augustus 2006 werd ingesteld, is het verlenen van financiële steun voor de aankoop van werken van kunstenaars door wie Rembrandt beïnvloed is of werken van kunstenaars die Rembrandt heeft geïnspireerd. Gedurende vijf jaar wordt jaarlijks door de schenker een donatie gedaan van € 30.000. FONDS V OOR 20STE- EEUWSE NE DE RL ANDS E SC HILDERKUNST
Op 14 december 2007 werd het dit fonds opgericht. De doelstelling van dit fonds is het aankopen door Nederlandse musea van 20ste-eeuwse Nederlandse schilderkunst. Gedurende vijf jaar wordt jaarlijks door de schenker een donatie gedaan van € 50.000.
24
VERENIGING REMBRANDT
RE M BRANDT F O NDS L E P PI NK- PO S T UM A
Op 19 december 2008 werd dit fonds opgericht. De doelstelling van dit fonds is het doen van schenkingen in de eerste plaats ten behoeve van aankopen van het Rijksmuseum Twenthe of in de tweede plaats voor één van de andere Overijsselse musea. Gedurende vijf jaar wordt jaarlijks door de schenker een donatie gedaan van € 40.000. Ten laste van dit fonds werd in 2010 een bedrag van € 40.000 gebracht als bijdrage aan het Rijksmuseum Twenthe te Enschede voor de aankoop van Landschap in de storm van Gerard van Nijmegen. PE TRA VAN M AARE N F O NDS
Dit fonds is gevormd uit een legaat van mevrouw P.S. van Maaren. Het Petra van Maaren Fonds is ingesteld op 1 november 2009. Het fondsvermogen bedroeg toen € 85.000. Doelstelling van het fonds is het verlenen van steun aan aankopen ten behoeve van het Nederlands openbaar kunstbezit, bij voorkeur in Weesp. Het fonds is ingesteld gedurende vijf jaar. Per 1 november 2014 zal het resterend saldo worden toegevoegd aan de algemene middelen van de Vereniging Rembrandt. Ten laste van dit fonds werd in 2010 een bedrag van € 2.274 gebracht als bijdrage aan het Gemeentemuseum Weesp te Weesp voor de aankoop van een Hollands porseleinen kop van de Graaf van Gronsveld. CL AUDE M O NE T F O NDS
Dit fonds is opgericht op 28 december 2009. De doelstelling van het fonds is het verlenen van financiële steun voor het verwerven van impressionistische schilderkunst. Gedurende vijf jaar wordt jaarlijks door de schenkers een donatie gedaan van € 15.000. P. H. S O E TE RS F O NDS VO O R 2 0S TE - E E UW SE GL AS KUNS T
Dit fonds is in 2010 opgericht door de heer P.H. Soeters. De doelstelling luidt: ‘Het verlenen van financiële steun voor de aankopen door Nederlandse musea van werken van 20ste-eeuwse, bij voorkeur Nederlandse glaskunst en al hetgeen daarmede, naar het oordeel van de Vereniging Rembrandt, verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn.’ Gedurende vijf jaar wordt door de schenker jaarlijks een donatie gedaan van € 20.000.
VERENIGING REMB RANDT
BA NKGIRO LOTERIJ A A NKOOP F O NDS
A. M . RO E T E RS VAN L E NNE P F O NDS
Het BankGiro Loterij Aankoopfonds is ingesteld op 11 februari 2010. De doelstelling van het fonds is het verlenen van financiële steun bij de aankoop van kunstwerken door Nederlandse musea die geen directe meerjarige bijdrage voor kunstaankopen van de BankGiro Loterij ontvangen. Gedurende vijf jaar stelt de BankGiro Loterij jaarlijks € 300.000 voor het fonds beschikbaar. In 2010 werd € 300.000 ten laste van dit fonds gebracht door bijdragen aan het Veluws Museum Nairac te Barneveld voor de aankoop van een 17de-eeuwse zilveren avondmaalskan, het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch voor de aankoop van een collectie sieraden en het archief van Emmy van Leersum, het Noordbrabants Museum te ’s- Hertogenbosch voor de aankoop van een bloemstilleven van Cornelis van Spaendonck, Stichting Vrienden der Geldersche Kastelen t.b.v. kasteel Cannenburch voor de aankoop van twee zilveren sauskommen met bijpassende onderschotels van Cornelis Hendrik Bömcke respectievelijk Frederik Manicus, Stichting Vrienden der Geldersche Kastelen t.b.v. kasteel Ammersoyen voor de aankoop van een portret van Catharina van Arkel door Henrick van Zijll, het Rijksmuseum Twenthe te Enschede voor de aankoop van Wooded landscape with shepherd resting van Thomas Gainsborough, Museum Catharijneconvent te Utrecht voor de aankoop van De vier kerkvaders van Abraham Bloemaert en de Ottema-Kingma Stichting t.b.v. Gemeente museum het Hannemahuis voor de aankoop van een verguld zilveren theebus van Sijbren Pieters.
Het A.M. Roeters van Lennep Fonds is ingesteld in 2010 uit de nalatenschap van mevrouw A.M. Kronenberg-Roeters van Lennep. De doelstelling van het fonds is het doen van schenkingen ten behoeve van de aankoop van werken van schilderkunst of kunstnijverheid van voor 1850 ten behoeve van het Nederlands openbaar kunstbezit. Het fondsvermogen bedroeg bij oprichting € 2.500.000.
KRUGERFONDS
Het Krugerfonds is ingesteld op 1 augustus 2010 ter herinnering aan twee generaties kunstliefhebbers en kunstverzamelaars: de heer ir. J. Kruger, zijn echtgenote mevrouw I.M. KrugerGuldenaar, hun dochter mevrouw M. Kruger. De doelstelling van het fonds komt overeen met die van de Vereniging Rembrandt, met de aantekening dat steun bij de aankoop van kunst die een relatie heeft met de Nederlandse architectuur een zekere voorkeur geniet. Het fondsvermogen van € 100.000 wordt gevormd uit de nalatenschap van mevrouw M. Kruger. Bij het opstellen van dit verslag was de nalatenschap nog niet afgewikkeld.
25
VERENIGING REMBRANDT
Themafondsen ZI LVE RF O NDS
Uit de baten van de nalatenschap van mevrouw L.L. Sjoer, overleden op 7 augustus 2004, werd in 2005 door het bestuur een bedrag bestemd van € 45.000 ten behoeve van bijdragen bij aankopen van zilveren voorwerpen door musea. Het fondsvermogen ultimo 2010 betreft nog een restant uit de nalatenschap van mevrouw L.L. Sjoer. PRE NTE N E N TE KE NI NGE NF O NDS
In april 2006 werd het Prenten en tekeningenfonds opgericht. Doelstelling is het verlenen van financiële steun bij de aankoop van prenten en tekeningen. Gedurende vijf jaar wordt jaarlijks door de schenker een donatie gedaan van € 1.000. GL AS F O NDS
De doelstelling van dit fonds, dat op 28 september 2006 werd ingesteld, is het verlenen van financiële steun voor de aankoop van in het bijzonder glas van Andries Copier van na 1975. Het fondsvermogen ad € 5.800 heeft in 2010 een wijziging ondergaan als gevolg van een donatie van € 800 S CHI L DE RKUNS T 17DE E E UW
In mei 2007 werd het themafonds Schilderkunst 17de eeuw opgericht. Doelstelling is het verlenen van financiële steun bij de aankoop van schilderwerken uit de Gouden Eeuw. Het fondsvermogen is in 2010 met € 5.000 toegenomen als gevolg van een eenmalige donatie. Het fondsvermogen bedroeg ultimo 2010 € 10.000.
JAARVERSLAG 2010
KORTLOPENDE SC HULDEN
31-12-2010
31-12-2009
€
€
Schenkingsverplichtingen Vooruit ontvangen contributies Overige schulden
1.096.845 409.640 111.672
475.500 456.941 131.080
1.618.157
1.063.521
26
VERENIGING REMBRANDT
VERENIGING REMB RANDT
Staat van baten en lasten
BATEN BATEN UIT EIGEN FONDSENW E RVI NG
2010 2009 € € Contributies 531.754 Giften 3.333.073 Erfstellingen en legaten 1.527.265 Bijdrage Prins Bernhard Cultuurfonds 650.000
586.565 406.417 990.369 650.000
6.042.092 2.633.351 C ONTRIBUTIES
Het aantal leden bedroeg ultimo 2010 11.038 (2009: 11.767). GIFTEN
Dit betreft de in 2010 ontvangen dan wel ter beschikking gestelde giften ad € 3.330.640. Hierin zijn begrepen de ontvangsten ten behoeve van het Titus Fonds € 125.000, het Stortenbeker Fonds € 80.000, het Fonds voor 20e eeuwse Nederlandse schilderkunst € 50.000, het Rembrandt Fonds Leppink-Postuma € 40.000, het Daan Cevat Fonds € 30.000, het Fonds schilderkunst 17de eeuw € 5.000, het Claude Monet Fonds € 15.000, het BankGiro Loterij Aankoopfonds € 300.000, het P.H. Soeters Fonds voor de 20steeeuwse glaskunst € 20.000, het A.M. Roeters van Lennep Fonds € 2.500.000, het Krugerfonds € 100.000 en het Prenten en tekeningenfonds € 1.000. BIJDRA GE PRINS BERNA RD C U LTUURF O NDS
Sinds 1960 stelt het Prins Bernhard Cultuurfonds een deel van haar door loterij gelden verkregen inkomsten ter beschikking van de Vereniging Rembrandt met als bestemming steunverlening bij kunstaankopen. In 2010 bedroeg deze bijdrage € 650.000 waarvan € 50.000 bij voorkeur bestemd is voor aankopen door musea die niet direct door de BankGiro Loterij worden begunstigd. Per 2011 heeft het Prins Bernard Cultuurfonds zijn bijdrage aan de Vereniging Rembrandt verhoogd naar € 725.000.
BATEN UIT BELEGGINGEN
Directe baten en koersresultaat beleggingen Het resultaat hiervan is als volgt samengesteld: 2010 2009 € € Directe baten: – dividenden 95.506 175.012 – couponrente 278.319 109.122 – rente geldmiddelen 10.881 60.255 384.706 344.389 Ongerealiseerd resultaat 741.931 1.299.290 Gerealiseerd resultaat 242.514 352.654
Koerswinst/(verlies) effecten
984.445
1.651.944
1.369.151 1.996.333
27
VERENIGING REMBRANDT
JAARVERSLAG 2010
Besteed aan doelstellingen
LASTEN V ERLEENDE EN TOEGEZEGDE S CHE NKI NGE N
Dit betreft de uitbetaalde dan wel toegezegde bedragen aan musea ten behoeve van ondersteuning bij de aankoop van kunstwerken. Deze schenkingen worden bestreden uit giften. In 2010 werden door het bestuur 43 aanvragen voor steunverlening van musea behandeld. Hiervan werden 16 aanvragen afgewezen en werd 1 aanvraag teruggetrokken. Van de 26 gehonoreerde aanvragen werden er 2 op de veiling overboden en 1 aankoop ketste vooralsnog af, zodat uiteindelijk aan 23 werken werd bijgedragen. Het totale bedrag aan toezeggingen bedroeg € 2.243.095. Hiervan komt € 756.024 ten laste van de bestemmingsfondsen. De totale aankoopkosten van de door de Vereniging Rembrandt gesteunde kunstwerken bedroegen € 11.780.000. De bijdrage van de Vereniging hieraan was aldus ruim 20%. 1. Waarvan € 75.000 uit het Titus Fonds 2. Uit het BankGiro Loterij Aankoopfonds 3. Uit het Fonds Willem Reus i.o. (op het moment van schrijven was dit fonds nog niet effectief) 4. Waarvan € 40.000 uit het Fonds Leppink-Postuma en € 40.000,- uit het BankGiro Loterij Aankoopfonds
p Van Gogh Museum: Louis Anquetin, schilderij,
Vrouw op de Champs-Élysées bij nacht € 125.000 p Rijksmuseum Amsterdam: Lásló Moholy-Nagy,
foto, Gezicht vanaf de Pont Transbordeur, Marseille € 65.000 p Bonnefantenmuseum: Robert Ryman, twee
schilderijen, Large-Small, Thick-Thin, Light Reflecting, Light Absorbing 2 en 23 € 115.000
5. Waarvan € 75.000 uit het Titus Fonds 6. Uit het Jaap en Joanna van der Lee-Boersfonds
p Gemeentemuseum Den Haag: Louise Bourgeois,
installatie, Cell XXVI € 350.000
7. Uit het Beatrijs de Rooij Fonds 8. Waarvan € 40.000 uit het BankGiro Loterij Aankoopfonds en € 30.000,- uit het Titus Fonds 9. Uit het BankGiro Loterij Aankoopfonds 10. Uit het BankGiro Loterij Aankoopfonds 11. Uit het BankGiro Loterij Aankoopfonds 12. Waarvan € 56.179 uit het BankGiro Loterij Aankoopfonds 13. Uit het BankGiro Loterij Aankoopfonds 14. Uit het Petra van Maaren Fonds 15. Waarvan € 50.000 uit het Stortenbekerfonds
p Kröller-Müller Museum: Ad Reinhardt,
schilderij, Ultimate Painting No. 39 € 150.0001 p Museum Het Valkhof: Cornelis Janson van Ceulen, schilderij, Portret van IJsbrand van Diemerbroeck € 25.000 p Veluws Museum Nairac: Zilveren avondmaalskan
€ 2.5002 p Museum van Gijn: Meyden Visser, Kelkglas met diamantgravure € 11.2503 p Rijksmuseum Twenthe: Gerard van Nijmegen,
schilderij, Landschap in de storm € 80.0004
16. Uit het BankGiro Loterij Aankoopfonds
28
VERENIGING REMBRANDT
p Kröller-Müller Museum: Gilbert & George,
schilderijen, The Paintings (with Us in Nature) € 250.0005 p Gemeentemuseum Den Haag: een collectie voor-
oorlogs Boheems glas en naoorlogs Venetiaans Glas € 33.7506 p Rijksmuseum Amsterdam: Barnstenen doos van
Willem I en Anna van Hannover € 150.0007 p Fries Museum Leeuwarden: Dirck de Horn,
schilderij, Vanitasstilleven € 32.000 p SM’s, Stedelijk Museum ’s Hertogenbosch:
Emmy van Leersum, Collectie sieraden en archief € 70.0008 p Noordbrabants Museum: Cornelis van
Spaendonck, schildering op marmer, Bloemstilleven € 50.0009 p Museum Boijmans Van Beuningen: Marcel
Broodthaers, installatie, Une vipère, un vampire, une vitre € 70.000 p Stichting Vrienden der Geldersche Kastelen
t.b.v. kasteel Cannenburch: Cornelis Hendrik Bömcke resp. Frederik Manicus I, Twee zilveren sauskommen met bijpassende onderschotels € 25.00010 p Stichting Vrienden der Geldersche Kastelen
t.b.v. kasteel Ammersoyen: Henrick van Zijll, schilderij, Portret van Catharina van Arkel € 30.00011 p Rijksmuseum Twenthe: Thomas Gainsborough,
schilderij, Wooded landscape with a shepherd resting € 200.00012 p Museum Catharijneconvent: Abraham Bloemaert,
schilderij, De vier kerkvaders € 30.07113 p Gemeentemuseum Weesp: manufactuur van de
Graaf van Gronsveld, Hollands porseleinen kop € 2.27414 p Mauritshuis: Dirck de Bray, schilderij, Stilleven
van een boeket in wording € 350.00015 p Ottema-Kingma Stichting t.b.v. Gemeentemuseum
het Hannemahuis: Sijbren Pieters Sonnema, Verguld zilveren theebus € 26.25016
JAARVERSLAG 2010
Toelichting lastenverdeling
Bestemming
Fondsen- Doel- Beheer en Totaal Begroot Totaal Begroot werving stelling administratie 2010 2010 2009 2011
€ € € € € € € Personeelskosten 50.143 175.503 25.072 250.718 225.000 256.951 430.000 Accountantskosten 2.261 7.913 1.131 11.305 9.520 8.628 10.000 Publiciteit en communicatie 15.735 55.072 7.867 78.674 90.000 99.593 125.000 Kantoor en algemene kosten 4.639 16.236 2.319 23.194 18.000 23.094 100.000 Huisvesting 4.076 14.268 2.038 20.382 13.000 17.016 40.000 Automatisering 5.752 20.130 2.876 28.758 25.000 58.260 75.000 Bulletin 17.001 59.502 8.500 85.003 70.500 91.704 100.000 Vereniging Rembrandt-fellowship 5.000 17.500 2.500 25.000 25.000 25.000 25.000 Leden- en fondsenwerving 75.248 — — 75.248 80.000 33.347 50.000 Overig 8.661 30.315 4.331 43.307 35.000 39.048 45.000 188.516 396.439 56.634 641.589 591.020 652.641 1.000.000
De toerekening van de totale kosten van de eigen organisatie aan enerzijds de doelstelling en anderzijds de fondsenwerving geschiedt, voor wat betreft de secretariaatskosten (personeel), op basis van de daaraan bestede tijd. De kosten inzake drukwerk, kantoorbenodigdheden en porti, automatisering, Bulletin en leden- en fondsenwerving zijn toegerekend op basis van de voor de onderscheiden categorieën uitgegeven kosten. Het Bulletin geeft uitgebreide beschrijvingen van kunstwerken waarvan de aankopen door de Vereniging Rembrandt ondersteund werden.
PE RS O NE E L S KO S T E N
De uitgaven voor de leden- en fondsenwerving zijn primair bedoeld voor het werven van leden en bijdragen, doch attenderen daarnaast op de doelstelling en de resultaten daarvan.
KANTO O R E N AL GE M E NE KO S T E N
Personeelskosten
BUL L E T I N
2010 2009 € €
Lonen en Salarissen Sociale lasten Pensioen lasten Overige personeelskosten
185.943 25.238 12.538 26.998
185.583 21.368 11.122 38.878
250.718 256.951
Het gemiddeld aantal vaste personeelsleden, uitgedrukt in fulltime arbeidsplaatsen, bedroeg 4,8 (2009: 4,8). Het bruto jaarsalaris inclusief vakantietoeslag van de directeur bedroeg € 83.748 (2009: € 82.813). Het Bestuur geniet geen bezoldiging.
29
VERENIGING REMBRANDT
De hogere personeelskosten vinden hun oorzaak in de kosten van de vervanging wegens ziekte bij de ledenadministratie en voorts in de structurele versterking van het secretariaat met het oog op de sterk toegenomen ledentoename. AUT O M AT I S E RI NG
De Vereniging hanteert geen afschrijvingen op de kantoorinventaris. De lagere automatiseringskosten vinden hun oorzaak in de lagere kosten voor vervanging van hardware.
De hogere kantoorkosten en algemene kosten vinden hun oorzaak in de hogere kosten voor porti en kantoorbenodigdheden.
De lagere kosten van het Bulletin zijn in belangrijke mate toe te schrijven aan de subsidie van de stichting Zabawas €10.000. VE RE NI GI NG RE M B RANDT F E L L O W S HI P
Het Vereniging Rembrandt-fellowship werd door het Bestuur in 2009 ingesteld om inhoud te geven aan de educatieve doelstelling van de Vereniging. De kosten betreffen een bijdrage ad € 25.000 aan de Universiteit Utrecht. L E DE N- E N F O NDS E NW E RVI NG
De lagere kosten vinden hun oorzaak in de lagere uitgave voor (afscheids-) bijeenkomsten in lopend boekjaar.
VERENIGING REMB RANDT
OV ERIGE
Een en ander hangt onder meer samen met initiatieven die voortvloeien uit de nieuwe strategie. In de overige kosten zijn mede ook de kosten voor administratieve ondersteuning begrepen.
Overige Gegevens SPEC IFIC ATIE VA N DE KUNSTVO O RW E RPE N
De op de balans als € 1,- opgenomen kunstvoorwerpen betreffen: Het Gastenboek voor de bezoekers aan het Cabinet de Vos, in bruikleen bij het Rijksmuseum te Amsterdam. Een aantal objecten uit de collectie van de heer en mevrouw Roelofsz-Dunlop. Deze objecten zijn in 2005 geschonken aan de Vereniging Rembrandt, maar bevinden zich in bruikleen bij de heer en mevrouw Roelofsz-Dunlop. De objecten zullen te zijner tijd aan daartoe aangewezen en aan te wijzen musea worden geschonken.
30
VERENIGING REMBRANDT