Verbeelding van de samenleving denken, dromen en doen na de verzorgingsstaat
11. extra bijeenkomst: vragen & discussie http://zorgenparticipatie.wordpress.com/
Verbeelding van de samenleving in 10 colleges 1] verbeelding van de samenleving (Schinkel, Foucault) 2] vrijheid & het sociaal contract (Locke, Rousseau, Mill) 3] sociale vooruitgang: van liefdadigheid naar verzorgingsstaat 4] neo-liberalisme: There is no such thing as society (Thatcher, Ayn Rand) 5] de prestatie-samenleving & kans-gelijkheid (meritocratie, Rawls) 6] de samenleving als wij en zij (populisme, Schmitt) 7] de herontdekking van de samenleving (verheffing, anomie, leefwereld)
8] de maakbare samenleving & Big Brother (Arendt, Foucault, Frissen) 9] utopisch denken & verbeelding van de samenleving (Schinkel, van Reybrouck) 10] de participatie-samenleving - op welke gronden heb ik de stof gerangschikt (vanuit historisch perspectief)? - hebben mijn ideeën over de samenleving een rol gespeeld in de selectie van de stof?
gemailde vragen Hoe kan het dat het liberalisme zo wortel heeft kunnen schieten in de westerse wereld? Wat maakt dat het leven van ‘de American Dream’ zo aantrekkelijk lijkt dat ‘we’ dat in Nederland (willen) importeren terwijl de negatieve gevolgen ervan bekend zijn. Als in Nederland / het Westen de verstrengeling tussen politiek en economische belangen zo sterk is dat er van democratie niet echt meer sprake is, zijn er dan oorzaken aan te wijzen / is onderzocht waarom het ‘gewone volk’ niet in opstand komt?
De ideeën over de inrichting van de samenleving zijn nogal theoretisch en ‘clean’ en het leven van alle dag en wat dat met mensen doet komt er niet in voor. Zijn er onderzoeken bekend naar de effecten van deze theorieën op mensen, hun gedrag, welbevinden die net zo veel invloed hebben op de samenleving als die van het liberalisme (samengestrengelde politiek/economische macht?) Zijn er nu filosofen die een samenlevingsmodel hebben ontwikkeld waarin ook factoren als milieu en sociaal-psychologische en de effecten van globalisering zijn meegenomen?
terugkerende dichotomie: collectief vs individu
de staat & ‘het goede leven’
de staat & ‘het goede leven’ mag de staat opvattingen over 'het goede leven' (wat nastrevenswaardig is) huldigen? m.a.w. mag de staat betuttelen / nudgen qua gezondheid, opvoeding, educatie, milieu, etc? heeft de staat 'volksverheffing' als taak? of moet de staat alleen de openbare orde en rechts-orde handhaven, en het (samen)leven aan burgers overlaten? mogen burgers zelf beslissen hoe (on)gezond ze willen leven, hoe ze hun kinderen willen opvoeden, het milieu beschermen, etc. is 'volksverheffing' een paternalistisch en mogelijk totalitair ideaal? moet de staat de burger / samenleving beschermen tegen de markt? het bedrijfsleven heeft veel macht, maar dient niet primair het algemeen belang of is het de taak van burgers / consumenten om ook daarin zelf eigen keuzes te maken?
wetenschappelijk realisme vs utopisch idealisme is verbeelding / utopisme / idealisme belangrijk / wenselijk? hebben we een visie nodig die ons bindt en inspireert, en onze apiraties mobiliseert? of is dat een nostalgisch verlangen naar grote verhalen, een substituut voor religie & ideologie? en vormt het daarmee een bereiging voor pluralisme (vrijheid van individuen / minderheden / dissidenten)? moeten we ons laten leiden door wetenschap i.p.v. ideologie? zouden we ons moeten richten op piecemeal engineering, i.p.v. utopisch nadenken over 'de ideale samenleving'? is bijv. het milieu-beleid meer gebaat bij wetenschap (cijfers), of bij een ideologische transformatie van de samenleving? of staan beide niet zozeer op gespannen voet met elkaar?
verantwoordelijkheid: individu of collectief? moeten we het individu verantwoordelijk houden voor zijn leven (verdienste, falen), of kijken naar hoe sociale structuren problemen veroorzaken / in stand houden? moeten we onze ethiek baseren op persoonlijke rechten, plichten en deugden, of op collectieve verantwoordelijkheden? m.a.w: moeten we uitgaan van individual blame, of system blame? als we niet het individu centraal stellen, maar sociale structuren, reduceren we mensen dan niet tot een ‘product van externe factoren’? gaan mensen zich dan niet verschuilen achter ‘slechte jeugd’ of ‘allochtone achtergrond’? of is juist het erkennen van externe factoren een vorm van relativering, die mensen eerder tot lotgenoten maakt, en zo samen brengt en verbindt? en is dat dan ook een legitiem argument om sociaal beleid t.b.v. gelijke kansen / emancipatie te legitimeren? voorbeeld: in hoeverre is criminaliteit / radicalisering de verantwoordelijkheid van het individu, dan wel de samenleving / het beleid?
ethnos & demos: identiteit & gelijkheid kan een samenleving wij/zij-denken overwinnen, of maakt het deel uit van ons mens-zijn? moeten we verschil en diversiteit huldigen, of juist de norm benadrukken? (welke norm?) moeten we multi-culturaliteit huldigen, waarin rekening gehouden wordt met verschil? of moeten we het idee van culturele identiteit loslaten, en iedereen hetzelfde behandelen? Amerika is een interessant fenomeen: iedereen is allochtoon (behalve native Americans) het is (in de grote steden) een zeer multi-cultureel land (op het platteland meer W.A.S.P.) Amerikanen houden weinig rekening met achtergrond: in de V.S. ben je ‘Amerikaan’ the American Dream is niet gebaseerd op ethnos, maar op een ideologie: vrijheid daarin verschilt het Amerikaanse pattriotisme van etnisch nationalisme (eigen volk eerst) hier houden we meer rekening met culturele achtergrond, maar zijn daarmee racistischer dit heeft te maken met onze verzuilings-geschiedenis: iedereen hoort in een hokje / kring die hokjes respecteren elkaar vanuit een passieve tolerantie: ieder z'n eigen kring / ding solidariteit, participatie, samenleven en sociale controle waren tot de jaren '60/'70 verzuild het polder-model heeft z'n wortels in de 19e eeuw, toen elites hun zuil vertegenwoordigden alleen via de politieke elites communiceerden de zuilen, en kwamen ze tot compromissen
tot de volgende cursus ? Verbeelding van het ‘zelf’ Filosofische perspectieven op ons ‘ik’
http://verbeeldingvanhetzelf.wordpress.com/
