VER Van Gend&Loos-terrein Gemeente Tilburg Oktober 2014
2 van 23
Project:
VER Van Gend&Loos-terrein
Projectnummer:
P516-01
Registratienummer:
2014675
Auteurs:
Janneke Koekoek MSc. en ir. Cora van Zwam
Opdrachtgever:
Lucien Kuijsters, Gemeente Tilburg
Datum:
Definitief, oktober 2014
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
Inhoudsopgave 1.
Inleiding .......................................................................................................................... 5
1.1 De VER .............................................................................................................................................. 5 1.2 Werkwijze en resultaten ................................................................................................................... 5 1.3 Leeswijzer ......................................................................................................................................... 6
2.
Toelichting op het gebied ................................................................................................ 7
2.1 Dagelijks gebruik ............................................................................................................................... 9 2.2 Tijdelijke initiatieven ....................................................................................................................... 10 2.3 Evenementen .................................................................................................................................. 11
3.
Beheer en onderhoud .................................................................................................... 12
3.1 Dagelijks gebruik ............................................................................................................................. 12
4.
Inrichting en aandachtspunten in het ontwerp ............................................................... 13
4.1 Dagelijks gebruik ............................................................................................................................. 13 4.2 Tijdelijke initiatieven ....................................................................................................................... 14 4.3 Evenementen .................................................................................................................................. 15
5.
Gebruik en toezicht ....................................................................................................... 17
5.1 Dagelijks gebruik ............................................................................................................................. 17 5.2 Tijdelijke initiatieven ....................................................................................................................... 18 5.3 Evenementen .................................................................................................................................. 18
6.
Samenvatting en conclusie ............................................................................................ 20
6.1 Maatregelen op korte termijn ........................................................................................................ 20 6.2 Maatregelen op lange termijn ........................................................................................................ 20
Bijlage 1 Deelnemers 25 augustus en 8 september ................................................................. 22 Bijlage 2 Gebruikte iconen ..................................................................................................... 23
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
3 van 23
4 van 23
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
1. Inleiding 1.1 De VER Een veiligheidseffectrapportage (VER) is een instrument om veiligheidsrisico’s in projecten in kaart te brengen. Door betrokken partijen en experts bij elkaar te brengen worden de diverse veiligheidsaspecten met elkaar in verband gebracht en ontstaat een afgewogen set van veiligheidsmaatregelen op het gebied van inrichting, gebruik, beheer en onderhoud en organisatie. Door in een zo vroeg mogelijk stadium in het planproces inzicht te krijgen in de risico’s blijven er tijd en mogelijkheden over om oplossingen te verzinnen en aanpassingen door te voeren. In deze rapportage is de toetsing van het voormalig Van Gend&Loos-terrein beschreven. De toetsing heeft plaatsgevonden op basis van een schouw en het mogelijke gebruik van het gebied. Op basis van twee bijeenkomsten met een werkgroep, heeft PLAN terra adviezen geformuleerd aan de gemeente Tilburg als opdrachtgever van de ontwikkeling van het Van Gend&Loos-terrein, hoe rekening kan worden gehouden met veiligheid in de verdere uitwerking van de plannen.
Het doel en het beoogde resultaat van een VER is om samen met de betrokkenen: Op een gestructureerde wijze een analyse te maken van alle veiligheidsrisico’s; De prioriteit van de risico’s te bepalen; Eisen en/ of maatregelen benoemen die het risico zoveel mogelijk kunnen reduceren; Consensus te bereiken tussen de partijen over de eisen en/of maatregelen die bijdragen aan een veilige openbare ruimte; Het ontwerp aan te passen en te verbeteren ten behoeve van de sociale veiligheid; De afspraken vast te leggen en de uitvoering ervan te bewaken. Ontwikkelingen van het plan Deze VER is expliciet gebaseerd op de ideeën en de kennis van september 2014. Gezien de vroege planvormingsfase is in de analyse de nadruk gelegd op enerzijds de gegeven omgeving, namelijk de ontsluitingswegen, het spoor en toegangen vanaf Ringbaan-West en St. Ceciliastraat en anderzijds het mogelijke gebruik van het terrein (van dagelijks gebruik tot een podium voor evenementen). Hierdoor is de verwachting dat een groot deel van de veiligheidsrisico’s en maatregelen actueel blijven. De planvorming loopt ondertussen door. Uiteraard kunnen daarmee sommige aannames in het rapport achterhaald raken. Deze VER moet daarom beschouwd worden als een momentopname.
1.2 Werkwijze en resultaten De werkgroep ‘VER Van Gend&Loos-terrein’ is samengesteld uit diverse veiligheidsdeskundigen, gemeenteambtenaren en betrokken bewoners; zie bijlage 1 voor een compleet overzicht van de werkgroep. Deze groep is tweemaal bij elkaar gekomen. De politie heeft schriftelijk gereageerd. De eerste bijeenkomst (25 augustus 2014) is gewijd aan de schouw van het gebied en een brede inventarisatie en analyse van veiligheidsrisico’s.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
5 van 23
Schouw van het terrein en analyse van de risico’s, 25 augustus 2014
Als belangrijkste risico’s zijn door de groepen genoemd: 1. 2. 3. 4. 5.
Ongewenst gedrag en conflicten tussen gebruikers, met name bij dagelijks gebruik. Bereikbaarheid voor hulpdiensten gezien compacte omgeving, met name bij evenementen. Parkeergelegenheid en overlast voor de buurt, alle typen gebruik. Vervuiling en (geluids-)overlast voor de omgeving, alle typen gebruik. Noodweer, specifiek voor evenementen.
Vervolgens is de tweede bijeenkomst (8 september 2014) een aanzet gedaan tot het formuleren van maatregelen voor de genoemde risico’s. De risico’s en de bijbehorende maatregelen zijn in dit rapport zodanig geordend dat ze eenvoudig kunnen worden meegegeven aan degene die verantwoordelijk is voor het:
Beheer: afspraken over het beheer van het terrein, Ontwerp: richtlijnen en aandachtspunten voor het ontwerp, voor de ontwerper en de ontwikkelaar van het terrein, Gebruik & toezicht: afspraken met alle betrokkenen (waaronder de hulpdiensten, toezichthouders, omwonenden, initiatiefnemers en ondernemers), randvoorwaarden en gebruiksregels om een prettig gebruik op het terrein te realiseren.
Met de maatregelen kunnen uiteraard niet alle veiligheidsrisico’s worden weggenomen. Soms worden ze hanteerbaar gemaakt of is het goed om te realiseren dat de risico’s zich voor kunnen doen. De maatregelen bieden daarom niet altijd het complete antwoord op het genoemde risico: dit betekent dat het risico deels geaccepteerd dient te worden.
1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt een korte toelichting gegeven op het plan en de verschillende typen gebruik. De risico’s en de bijbehorende eisen en adviezen worden behandeld in hoofdstuk 3 (beheer en onderhoud), hoofdstuk 4 (inrichting) en hoofdstuk 5 (gebruik en toezicht). Ze zijn geordend naar het type gebruik. Hoofdstuk 5 ten slotte geeft een conclusie van de VER.
6 van 23
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
2. Toelichting op het gebied Het voormalige Van Gend&Loos-terrein ligt tussen het spoor (1) en de Hart van Brabantlaan (2) in Tilburg. Het terrein van ca. 7 hectare groot is onderdeel van de brede Spoorzone ontwikkeling. Het terrein is opgeschoond en is voorlopig ingericht met gras en een betonnen pad (3). Een spoorrail refereert aan de voormalige functie als rangeerterrein (4) en hier staat ook bosschage met ecologische waarde. Aan de zijde Ringbaan-West staat het Van Beurden gebouw (5) en de smalle Hazelaarstraat ligt vlak achter het hekwerk (6).
1
2
3
4
5
6
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
7 van 23
Het college van B&W in Tilburg heeft zich uitgesproken voor het realiseren van een ‘actief stadspark’ op het Van Gend&Loos-terrein. Een terrein waarin ruimte wordt gegeven aan kleinschalige initiatieven van bewoners en andere partijen en waar ook evenementen mogelijk zijn. Er is nog geen ontwerp beschikbaar van het park. Momenteel is het Van Gend&Loos-terrein een braakliggend terrein, die afgesloten is voor dagelijks gebruik. Desondanks wordt er al wel gebruik van gemaakt. In de zomer van 2014 is een deel van het terrein gebruikt als evenementencamping en stond de gemeente open voor kleinschalige evenementen. Ook ervaren bewoners overlast van jongeren en prostituees die het terrein weten te betreden. Aangezien de inrichting nog bepaald moet worden, is in de VER de nadruk gelegd op de veiligheidsrisico’s die horen bij de gegeven omgeving (aanwezigheid spoor, ontsluitingsroutes etc.) en het type gebruik in het park. Er zijn drie typen onderscheiden, namelijk:
Dagelijks gebruik,
Tijdelijke initiatieven,
Evenementen.
In de volgende paragrafen wordt dit nader toegelicht.
8 van 23
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
2.1 Dagelijks gebruik Dit is het normale dagelijkse gebruik van het park. Denk hierbij aan activiteiten als wandelen, fietsen, spelen en sporten. Of meer passieve activiteiten als lezen, picknicken, BBQ-en en ontmoeten. In het voormalig VGL-kantoor zijn dagelijkse basis activiteiten als vergaderen, restaurant-/cafébezoek en educatie te verwachten. Publieksprofiel Identificeerbaarheid
Publiek is anoniem, enkele vaste gebruikers.
Verblijfsduur
Verschilt van 15 min tot maximaal 8 uur aaneengesloten.
Omvang publiek
Gemiddeld tot 50 bezoekers. Op zonnige of vrije dagen maximaal 500 bezoekers.
Samenstelling
Heterogeen, individuen die niet dezelfde interesse delen. Dagelijkse gebruikers die het gebied goed kennen.
Eigenschappen
Alle leeftijden. Uit de directe omgeving (Tilburg).
Activiteitenprofiel Tijdsdimensie
Permanent. Gebruik is gedurende de hele dag, waarbij de piek overdag (bij daglicht) te verwachten is. Bij donkerte is het aantal gebruikers minimaal.
Meervoudig gebruik
Het dagelijkse gebruik gaat samen met de tijdelijke initiatieven.
Ruimtelijk profiel Eigendomsstructuur
Het park is openbaar toegankelijk en staat onder gemeentelijke verantwoording.
Locatie
Gehele park wordt gebruikt.
Bereikbaarheid
Bezoekers komen voornamelijk lopend en fietsend naar het terrein. Parkeermogelijkheden voor fiets en enkele auto’s op het terrein. Ze gebruiken de reguliere routes. Hulpdiensten benaderen het terrein via reguliere routes.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
9 van 23
2.2 Tijdelijke initiatieven De tijdelijkheid van de initiatieven kan variëren van enkele uren tot een aantal maanden. Belangrijk is dat gedurende deze tijdelijke initiatieven het dagelijkse gebruik kan doorgaan. Een deel van de tijdelijke initiatieven is formeel georganiseerd en vergunning plichtig. Er vindt vooraf afstemming plaats met de gemeente of de parkbeheerder. Denk bijvoorbeeld aan een sporttoernooi, sportdag van school, een biologische markt, vlooienmarkt, (kunst)tentoonstelling, pluktuin, mobiele tuin. Een deel van de initiatieven is spontaan, dit kan bijvoorbeeld een BBQ van een bedrijf zijn, een familiefeest of een studentenfeest.
Publieksprofiel Identificeerbaarheid
Initiatiefnemer is bekend (georganiseerd) of aanspreekbaar (spontaan initiatief). Publiek is afhankelijk van het initiatief anoniem of bekend bij de initiatiefnemer (bijvoorbeeld vanuit een organisatie of vereniging).
Verblijfsduur
Enkele uren aaneengesloten.
Omvang publiek
Tot 500 personen.
Samenstelling
Per initiatief zijn de groepen homogeen: bezoekers delen dezelfde interesse. Maar het publiek van de initiatieven onderling kan conflicteren.
Eigenschappen
Afhankelijk van het initiatief: zelfde leeftijdscategorie, onderling verschillend. Initiatiefnemers komen uit de directe omgeving (Tilburg). Bezoekers vanuit Tilburg en omgeving.
Activiteitenprofiel Tijdsdimensie
Tijdelijk. Gebruik is gedurende de hele dag, waarbij de piek overdag (bij daglicht) te verwachten is. Afhankelijk van het initiatief zijn er ook bij donkerte gebruikers ’s op het terrein, bijvoorbeeld bij een sporttoernooi of een feest.
Meervoudig gebruik
Naast de bezoekers van het tijdelijke initiatief, verblijven ook de dagelijkse bezoekers op het terrein.
Ruimtelijk profiel Eigendomsstructuur
Terrein is openbaar toegankelijk en staat onder gemeentelijke verantwoording.
Locatie
Beperkt deel, mogelijk in gehele park.
Bereikbaarheid
Bezoekers komen voornamelijk lopend en fietsend naar het terrein. Parkeermogelijkheden voor fiets en enkele auto’s. Bij grotere initiatieven geen parkeermogelijkheden voor auto’s op het terrein. Hulpdiensten benaderen het terrein via reguliere routes.
10 van 23
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
2.3 Evenementen Kenmerkend voor evenementen in het park is dat ze het overige gebruik in het park tijdelijk overnemen. Dit geldt voor het gedeelte waar het evenement plaatsvindt. Denk hierbij aan grote sport- en muziekevenementen, camping. Publieksprofiel Identificeerbaarheid
Afhankelijk van het evenement is het publiek:
Identificeerbaar, dankzij gecontroleerde kaartverkoop onbekend, bij een openbaar evenement.
Verblijfsduur
Aantal uur tot enkele dagen.
Omvang publiek
Maximum aantal bezoekers:
regelbaar door kaartverkoop of door controle bij de entrees van het terrein.
Samenstelling
Homogene samenstelling: bezoekers delen dezelfde interesse.
Eigenschappen
Afhankelijk van het evenement: zelfde leeftijdscategorie. Bezoekers komen uit Tilburg en daarbuiten; zij zijn onbekend met de omgeving.
Activiteitenprofiel Tijdsdimensie
Tijdelijk. Kan op alle tijdstippen, variërend van dag(deel) tot enkele dagen.
Meervoudig gebruik
Tijdens een evenement is het dagelijks gebruik van het park niet meer mogelijk ter plaatse van het evenement (afgezet met hekken).
Ruimtelijk profiel Eigendomsstructuur
Terrein is tijdelijk in privaat beheer en staat onder verantwoording van de organisatie van het evenement.
Locatie
Gedeelte van het terrein, mogelijk in gehele park.
Bereikbaarheid
Bezoekers komen voornamelijk met openbaar vervoer naar het terrein (lopend vanaf het station). Parkeermogelijkheden voor auto’s op transferia (P&R) buiten de stad of de nabijgelegen parkeergarages en –terreinen (degenen die bekend zijn in Tilburg). Hulpdiensten benaderen het terrein via speciale aan- en afvoerroutes. Bezoekers uit Tilburg komen op de fiets.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
11 van 23
3. Beheer en onderhoud
Zwervers en verslaafden
Vervuiling en verloedering
Onoverzichtelijkheid
3.1 Dagelijks gebruik
12 van 23
Risico
Maatregel
Weinig toezicht op terrein door gesloten karakter, zeker zolang 'Van Beurden' niet is afgebroken.
Ten behoeve van betere zichtlijnen vanaf de woningen:
Dit maakt toezicht op kinderen door ouders lastig.
Enkele bomen kappen in het bosje (westzijde) en de lage bosschages verwijderen waardoor een bomenweide ontstaat.
Bosschages bij het hekwerk laag houden.
Vernieling en vandalisme van andermans spullen. Graffiti, aanslag en bekladding
Graffiti spoedig verwijderen, met name in eventuele fietserstunnel onder Ringbaan-West
Zwerfafval in het park / illegale stort
Plaatsen van voldoende afvalbakken en park schoon houden volgens de gemeente brede afgesproken onderhoudskwaliteit.
Hondenoverlast: hondenpoep en gedrag van de honden
Hondenpoepbeleid van gemeente Tilburg van toepassing: eigenaren moeten poep altijd opruimen, ook op speciale hondenuitlaatplaatsen en in losloopzones. Melden overlast van hondenpoep.
Door de aanwezigheid van zwervers en verslaafden (en daarmee sporen van ongewenst gebruik, bv. naalden, condoomverpakkingen etc.) wordt het park kind onvriendelijk.
Naast het reinigen volgens gemeente brede afgesproken onderhoudskwaliteit, extra inzet reiniging op de zogenaamde ‘hot spots’.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
4. Inrichting en aandachtspunten in het ontwerp
Criminaliteit gericht op objecten
4.1 Dagelijks gebruik Risico
Maatregel
Vervallen pand van 'Van Beurden' nodigt uit tot ongewenst gebruik bijv. brandstichting. Dak is asbesthoudend.
Onteigenen van de eigenaar. In afwachting van verwerving het gebouw en omgeving afzetten met een hekwerk.
Illegale slapers in leegstaande gebouwen op het terrein.
Zicht en overzichtelijkheid creëren in het ontwerp rondom de bestaande en eventuele nieuwe gebouwen op het terrein (evt. met verlichting).
Onvoldoende verlichting in en rond het park leidt tot subjectieve onveiligheid.
Verlichtingsplan maken voor het park.
Onoverzichtelijkheid en onduidelijkheid
Kans op straatroven op de donkere locaties.
Park verlichten bij donkerte wanneer er georganiseerd gebruik plaatsvindt in het park en daarmee een vorm van toezicht aanwezig is (bijv. bij een volleybaltraining). Verlichting uitschakelen wanneer dit niet het geval is: verlichting geeft impliciet aan dat het veilig is om 's avonds het park te bezoeken. Hart van Brabantlaan is veiliger alternatief voor de fietser: drukker, beter verlicht en zicht vanuit woningen.
Onveilig gevoel tunnel onder Ringbaan-West.
Is de tunnel nodig? Zo ja: Brede tunnel creëren, met goede zichtlijnen, voldoende verlichting en geen verborgen hoeken of randen waar mensen kunnen staan. Tunnel tevens te gebruiken als vluchtroute en calamiteitenroute voor een ambulance bij evenementen (in ontwerp rekening mee houden). Aandacht voor ontsluiting van het gebied aan de overzijde van Ringbaan-West.
Verkeersongevallen en gebruiksconflicten door gebruik van fietspad door verschillen in snelheid van fietsers, e-bikes en bromfietsen.
Gebruiksconflicten voorkomen door geen fietsroute in het park op te nemen. Indien wel gekozen wordt voor een fietsroute, dan bromfietsers weren en verkeerstromen scheiden: aparte wandel- en fietspaden creëren.
Toegankelijkheid terrein
Wellicht fietsers langs buitenkant park geleiden (combinatie maken met toegangsweg hulpdiensten op het terrein Hazelaarstraat oostzijde) en wandelaars over het midden van het park. Onvoldoende parkeergelegenheid voor dagelijkse gebruikers.
In directe omgeving parkeerplekken creëren, mogelijke locatie bij het Van Beurden gebouw (na sloop) en naast het Corpac-huis. Parkeergarage Knegtel bevindt zich ook op loopafstand. Duidelijke bewegwijzering/signalering naar deze parkeerplekken.
Geen toegankelijkheid voor minder validen.
Ontwerp toetsen op toegankelijkheid voor minder validen.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
13 van 23
Ongevallen en calamiteiten Ongewenst gebruik Fysieke veiligheid
Weinig of onduidelijke oriëntatiepunten op het terrein, waardoor hulpdiensten niet naar de juiste locatie worden gestuurd.
Herkenningspunten maken op het terrein, o.a. in de entrees.
Aanwezigheid van het spoor: lopen over het spoor
Geluidswal langs het spoor afbouwen en hekwerk plaatsen volgens eisen en normen van de NS. Tegelijkertijd bereikbaarheid van het spoor garanderen voor de brandweer: nader onderzoeken van welke kant brandweer het spoor moet kunnen benaderen (i.r.t. gevaarlijke stoffen en de windrichting). Alleen vanaf de noordzijde of ook zuidzijde? Afwatering onderzoeken plasbrandgoot treinrail.
Onwel worden bezoekers, met name rond het sporteiland en het café
AED ophangen en communiceren over de aanwezigheid ervan.
Wildplassen.
Sanitaire voorzieningen plaatsen in het park. Open inrichting. Melden bij beheerder en aanspreken op het gedrag door bijvoorbeeld een buurtpreventieteam.
Drugsgebruik, prostitutie
Zichtlijnen creëren in het park o.a. door lage bosschages. Zie voor overige maatregelen hoofdstuk 5 gebruik en toezicht.
Nadelen van rookontwikkeling van BBQ’s voor omwonenden (bijv. nadelig voor astmapatiënten) Overlast van gedrag van honden.
Aanwijzen van vaste BBQ locaties, waarbij de kans op overlast voor bewoners zo minimaal mogelijk is. Daarmee zijn ook voorzieningen als brandwerende afvalbakken en BBQ tegels mogelijk. Onderzoeken of een losloopzone ingepast kan worden in het ontwerp. Plaatsen van drainagevoorzieningen, zodat water weg kan lopen bij zware regenval. Zie voor overige maatregelen hoofdstuk 5 gebruik en toezicht.
Noodweer.
Onoverzichtelijkheid en onduidelijkheid
4.2 Tijdelijke initiatieven
14 van 23
Risico
Maatregel
Oriëntatie terrein: verdwalen van bezoekers.
Inschatting dat de schaal en omgeving (spoor en flats) maakt dat de kans op verdwalen klein is. Voor verbeteren oriëntatie onbekende bezoeker: creëer overzicht door een open inrichting en voldoende zichtlijnen. Creëer een open plein aan de oostzijde (St. Ceciliastraat), zodat bezoekers vanaf het station als vanzelf het park ingeleid worden.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
Afwezigheid van mensen en sociale controle.
Vluchtroutes
Toegankelijkheid
Onzichtbaarheid nabij de bosjes, met risico op ongewenst gebruik: criminaliteit en vernieling en vandalisme van andermans spullen
In het ontwerp zorgen voor open locaties in het park. Inschatting dat er voldoende sociale controle is in het park, dankzij de omringende bebouwing en de ruime potentiele gebruikersgroep (o.a. de studenten in de nabijgelegen flats). Een risico dat speelt in de huidige situatie. Creëer een meer open parkontwerp, zodat er een natuurlijke vorm van toezicht is in het park (o.a. vanaf de flats). Dan heft dit knelpunt zichzelf op.
Onvoldoende capaciteit voor auto's en fietsers op Hart van Brabantlaan, Hazelaarstraat en de hoofdingang en gesloten omgeving tussen flats, weg en spoorweg in geval van calamiteiten.
Bij kleinschalige initiatieven kan parkeren eventueel beperkt op het terrein plaatsvinden, bijvoorbeeld aan de westzijde (Van Beurden gebouw).
Vluchtwegen via tunnels zijn een risico doordat deze een beperkte breedte hebben en daardoor lastig mensenmassa's aankunnen.
Creëer meerdere vluchtroutes en geef deze duidelijk aan. Ook aandacht voor het gebied aan de andere zijde van de tunnels.
Ontbreken duidelijk aangegeven (vlucht)routes op het terrein.
Zorg voor een open en overzichtelijke inrichting van het park, waardoor routes voor zich spreken.
4.3 Evenementen Risico
Maatregel
Het vrijkomen van gevaarlijke stoffen bij een ontploffing, brandstichting, lekkende trein etc. Illegale uitstoot.
Goede en voldoende blusvoorzieningen plaatsen op het terrein: bluswaterplan maken
Bereikbaarheid
Fysieke veiligheid
Ontoereikende voorzieningen voor brandweer. Onwel worden bezoekers bij extreme warmte, storm, plotselinge kou etc.
Veilig drinkwater voorzieningen meenemen in het ontwerp.
Onveilige situaties door het uitvallen van stroom en licht tijdens evenementen.
Noodstroomvoorziening aanbrengen in het ontwerp. Verlichtingsplan voor evenementen: extra lichtpunten en oriëntatieverlichting in het park aanbrengen.
Onduidelijke of ontbreken van bewegwijzering en navigatie.
Route naar park goed bewegwijzeren voor voetgangers en fietsers. Auto's begeleiden met Parkeer Route Informatie Systeem naar transferium of andere mogelijke parkeerplekken.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
15 van 23
Beperkte toegankelijkheid hulpdiensten op het terrein door één hoofdingang.
Overlast
Toegankelijkheid terrein bij calamiteiten
Onvoldoende capaciteit routes rond en op het terrein in geval van ongelukken bij personen.
16 van 23
Hulpdiensten moeten terrein op kunnen, bij voorkeur vanaf drie zijden (west, midden en oost). Aparte aan- en afvoer route creëren voor veiligheidsdiensten tijdens evenementen: geen opstallen of andere obstakels. Overweeg vanaf de hoofdingang (midden) twee verharde loops te creëren, zodat hulpdiensten het gehele terrein kunnen bereiken (belasting minimaal 13 ton, evt. met stelconplaten). Hulpdiensten moeten op 40 meter tot een object (in dit ontwerp het paviljoen) kunnen komen met materieel: weg aanleggen, minimaal 4 meter breed. Volg CROW eisen. Fietserstunnel Ringbaan-West kan dienen als calamiteitenroute: zodanig dimensioneren dat het toegankelijk is voor een ambulancevoertuig. Kies in dat geval voor afsluiten met een zakpaal die bij evenementen omlaag staat: ambulancedienst heeft geen sleutel bij zich voor de paaltjes. Onderzoek ontsluiting overige hulpdiensten bij het viaduct Ringbaan-West. Oostzijde Hazelaarstraat niet gebruiken als ontsluiting: aparte weg op het terrein zelf maken, langs hekwerk (verbreding van de weg niet mogelijk i.v.m. de bomen).
Parkeerplek voor fietsen tijdens evenement, kans op wildparkeren en daarmee blokkeren van de toegangswegen/calamiteitenroutes.
Fietsparkeren opnemen in het ontwerp.
Onduidelijkheid over vluchtroutes en verzamelplekken in geval van calamiteiten (bijvoorbeeld noodweer).
Verzamelplek opnemen in het ontwerp.
Geen goede scheiding tussen evenement en woonfunctie: Dagelijks gebruik van omwonenden belemmerd m.n. tijdens grote evenementen. Parkeren, routes, geluid etc.
Oostzijde Hazelaarstraat niet gebruiken als ontsluitingsweg tijdens evenementen. Positionering podium ten opzichte van de flats.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
5. Gebruik en toezicht
Criminaliteit gericht op objecten
Ongewenst gebruik
Subjectieve veiligheid
Fysieke veiligheid
5.1 Dagelijks gebruik Risico
Maatregel
Calamiteit met brandbare en/of gevaarlijke vloeistoffen die over het spoor worden vervoerd.
Procedure beschrijven in het standaard calamiteitenplan, waarin de communicatie met bewoners een vast onderdeel in vormt.
Subjectieve veiligheid: met name 's avonds en 's nachts, leidt tot het mijden van het park en een slecht imago.
s Avonds en 's nachts hebben bezoekers niets in het park te zoeken. Fietsers hebben de Hart van Brabantlaan als veilig alternatief. In de werksessies is geen uitspraak gedaan dat het park ’s avonds afgesloten moet worden.
Park kan zich lenen voor een hangplek voor jongeren, tippelzone voor prostituees en slaapplek voor zwervers met drugs- en drankmisbruik en illegale activiteiten als gevolg. Bij een open park kunnen auto’s en scooters het terrein oprijden.
Het interventieteam van Traverse kan optreden tegen de zwervers en dakloze prostituees in het park. Zij zijn hebben de Tilburgse daklozen in het vizier.
Ruzie tussen verschillende (leeftijds-) groepen
Eventueel opzet van een buurtpreventieteam: sociale controle, bezoekers aanspreken op ongewenst gedrag. In de werksessies is geen uitspraak gedaan dat het park ’s avonds afgesloten moet worden.
Dit brengt geluidsoverlast voor omwonenden, het geluid reikt ver. En het leidt tot een onveilig gevoel bij dagelijkse bezoekers en omwonenden.. Overlast van accommodaties/ uitbaters in het park. Makkelijke of vrije toegankelijkheid portieken en de brandgangen van omringende flats, brengt risico op hangjongeren en zwervers in de koude maanden.
Bewoners en bezoekers van het park moeten weten waar zij ongeregeldheden kunnen melden: een beheerder of wijkagent, die meldingen en signaleringen oppakt.
Afspraken maken met de eigenaren over de toegestane geluidsnormen en de openingstijden. Hierop handhaven. Zorgen voor: goede afsluitbare portieken, goede afspraken tussen bewoners onderling, goede afspraken tussen bewoners en de beheerder.
Brengt ook extra kans op inbraken, waarbij het park een geschikte vluchtweg vormt om ongemerkt weg te kunnen komen.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
17 van 23
5.2 Tijdelijke initiatieven Risico
Maatregel
Onvoldoende afstemming van de initiatieven:
Zorgen voor coördinatie en regie op de tijdelijke initiatieven, waardoor het mogelijk is om: activiteiten goed op elkaar af te stemmen in het park, toetsing uit te voeren op veiligheid van de activiteiten en frequentie geluidsoverlast te beperken voor omwonenden. Creëer bijvoorbeeld een plek of benoem een aanspreekpunt waar men initiatieven kan aanmelden. Zorgen voor een aanspreekpunt, dat bereikbaar is voor omwonenden. Politie komt over het algemeen snel bij alarmering. Gebruiksregels opstellen voor het park. Bijvoorbeeld afspraken vastleggen binnen een "Vrienden van het … stadspark", met alle betrokken buurtbewoners naar voorbeeld van het Vondelpark in Amsterdam. Directe communicatielijn met omwonenden: zorgen dat zij overlast kunnen melden en er opvolging plaatsvindt.
Initiatieven conflicteren met elkaar, waardoor irritatie bij dagelijkse bezoekers ontstaat Onveilige initiatieven (gevaar voor brand, kortsluiting, instorten etc.).
Toegankelijkheid terrein
Vervuiling
Ongewenst gebruik
Geluidsoverlast voor omwonenden.
Verschillende groepen of culturen kunnen botsen. Buurt claimt het park en "weert" andere gebruikers van buiten uit het park.
Zwerfafval en afval dat achterblijft na initiatieven. Wildplassen.
Afhankelijk van grootte van het tijdelijke initiatief extra tijdelijke voorzieningen plaatsen.
Onvoldoende parkeergelegenheid bij (tijdelijke) initiatieven, leidt tot meer parkeerdruk in wijk en wildparkeren.
Parkeren bij grotere initiatieven niet op het terrein oplossen. Alternatieve parkeerlocaties aangeven in bebording. Zorgen voor voldoende fietsparkeergelegenheid.
Bereikbaarheid en toegankelijkheid
Fysieke veiligheid
5.3 Evenementen
18 van 23
Risico
Maatregel
Vervoer gevaarlijke stoffen over het spoor tijdens evenementen.
Afstemming in planning van transport gevaarlijke stoffen over spoor, buiten de tijden van het evenement.
Opstoppingen auto’s en fietsers bij aankomst en vertrek van bezoekers.
Parkeren door bezoekers wordt op en rond het terrein niet gefaciliteerd tijdens evenementen: transferium/pendelbussen, eventueel beperkt parkeren mogelijk op het terrein van het Corpac Huis of in nabijgelegen parkeergarage. Maximum aantal bezoekers vastleggen per evenement. Aandacht voor fietsparkeren in de evenementenvergunning. NS zet bussen in.
Problemen met het treinverkeer, geen transportoptie voor bezoekers.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
Overlast voor de omgeving
Overlast voor de omgeving
Vluchtroutes
Gevaarlijk situaties drukte door nabijheid van het spoor in geval van calamiteiten. Het vrijkomen van gevaarlijke stoffen bij een ontploffing, brandstichting, lekkende trein etc. Illegale uitstoot. Vluchtroute of verzamelplek in geval van noodweer.
Scenario noodweer vast onderdeel in evenementenvergunning.
Onvoldoende coördinatie evenement in relatie tot aanwezige tijdelijke initiatieven: leidt tot ergernissen, vernieling e.d.
Afstemming evenementen met tijdelijke initiatieven. Hiervoor is de voorwaarde dat de deze gebruikers bekend zijn.
Verminderd woonplezier: Geluidsoverlast door (muziek)evenement in de avonduren voor omwonenden, m.n. voor de ouderen.
Vastleggen maximum aantal evenementen per jaar. Geluidsnormen in vergunning opnemen en handhaven. Goede communicatie met bewoners over de evenementen. Betrokkenheid creëren van bewoners bij het park, bijvoorbeeld door het organiseren van bewonersevenementen. Wordt in principe ondervangen in de evenementenvergunning. Verantwoordelijkheid van organisatie gaat doorgaans niet verder dan de aangrenzende straat: daarom naast verplichte inzet van verkeersregelaars, ook afstemming met politie van belang. Voor- en naschouw terrein en verplichting tot opruimen binnen x uur na het evenement als onderdeel van de evenementenvergunning. Extra sanitaire voorzieningen plaatsen, afgestemd op het aantal bezoekers. Onderdeel van de evenementenvergunning. Gecontroleerde toegang tot het terrein (o.a. door middel van toegangsbewijs, tascontrole etc.).
Overlast voor de buurt als bezoekers niet goed naar het park worden geleid.
Vervuiling na een evenement.
Wildplassen.
Geweldsdelicten en bedreiging
Wapen- en drugsbezit / gebruik tijdens evenementen.
Ongevallen
Spoor ontoegankelijk maken als vluchtroute tijdens evenementen. Mogelijke vluchtroutes helder aangeven, met name ter hoogte van het spoor. Omroepinstallatie op het terrein plaatsen tijdens evenementen.
Verhoogd risico op conflicten en vechtpartijen tijdens evenementen. Tijdens evenementen zakkenrollen. Op aan- en afvoerwegen naar het evenemententerrein toe, kans op berovingen.
Grootte risico is afhankelijk van het evenement, onderdeel vergunning: capaciteit politie afstemmen voorafgaand aan het evenement; beveiliging op en om het terrein (aantal afhankelijk van evenement).
Diefstal. Met name risico bij de inrichting tot tijdelijke camping: diefstal uit tenten en insluiping.
Aanbieden van lockers op het terrein, waar bezoekers waardevolle spullen in weg kunnen leggen.
Onvoldoende afstemming tussen hulpdiensten tijdens evenementen.
Evenementen afstemmen: wordt meegenomen in het vergunningentraject.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
19 van 23
6. Samenvatting en conclusie 6.1 Maatregelen op korte termijn De aanwezige bewoners staan overwegend positief tegenover de ontwikkeling van een activiteiten park op het Van Gend&Loos-terrein. De belangrijkste veiligheidsproblemen spelen in de huidige situatie, waarin weinig zicht en daarmee toezicht is op het park en het feit dat er geen duidelijk aanspreekpunt is waar meldingen kunnen worden gedaan. De aanwezigheid van hangjeugd en prostitutie is namelijk geen risico, maar een feit in de huidige situatie. De verwachting is dat met de inrichting van het terrein deze veiligheidsrisico’s worden weggenomen of in ieder geval sterk verminderd.
1. Aanpak omgeving Van Beurden gebouw Zo snel mogelijk verwerven van het gebouw en tot sloop overgaan. In de tussentijd een hek plaatsen waardoor openbare ruimte duidelijk wordt afgescheiden van het gebouw en aangelegen gronden. Opruimen en opschonen van de omgeving.
2. Zicht en overzicht creëren vanaf de flats Het uitdunnen van het bosje aan de westzijde, door de lage begroeiing te verwijderen en enkele bomen te kappen, waardoor een bomenweide ontstaat. Het laaghouden en uitdunnen van de bosschages langs de hekwerken om het terrein.
3. Aanspreekpunt voor bewoners en gebruikers Diverse bewoners van de aangrenzende flats geven aan dat zij bereid zijn om ongeregeldheden in het park te melden. Hiervoor moet het duidelijk zijn waar zij hun melding kunnen achterlaten. De wijkagent blijkt moeilijk bereikbaar.
6.2 Maatregelen op lange termijn De VER heeft voor de langere termijn geen veiligheidsrisico’s opgeleverd die niet hanteerbaar te maken, of niet te accepteren zijn. De belangrijkste maatregelen, met de meeste prioriteit, zijn de volgende:
1. Parkeren Zeer beperkt faciliteren op het terrein voor dagelijks gebruik, goede bewegwijzering over parkeermogelijkheden rondom het park. Tijdens grotere initiatieven en evenementen géén parkeren op het terrein toelaten, extra signalering over Transferium/P&R en parkeermogelijkheden in Tilburg. 2. Toegankelijkheid voor hulpdiensten Creëer drie entrees: a. Westzijde: bij Van Beurden terrein
20 van 23
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
b. Midden: hoofdingang c. Oostzijde: St. Ceciliastraat Zorg tijdens evenementen voor een aparte aan- en afvoerroute voor hulpdiensten. Oostzijde Hazelaarstraat geen optie als route voor hulpdiensten: de weg is te krap en de overlast voor bewoners is te groot wanneer zij voor elk initiatief of evenement de auto elders moeten plaatsen.
3. Verlichting Openbare verlichting aanbrengen in het park. Alleen verlichten wanneer er nog georganiseerd gebruik is in het park. Daarna verlichting uitschakelen: veiliger alternatief doorgaande route voor fietsers en voetgangers is over de Hart van Brabantlaan. 4. Voorzieningen in het park De volgende basisvoorzieningen moeten in het park aanwezig zijn:
Sanitair
Bluswatervoorzieningen
Noodstroomvoorziening
Veilig drinkwater voorziening
Drainage (op het veld).
5. Ontoegankelijkheid spoor Voorkomen moet worden dat het spoor als vluchtroute gebruikt wordt of überhaupt betreden wordt. Afbouwen van de geluidswal en een hek plaatsen in afstemming met de NS.
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
21 van 23
Bijlage 1 Deelnemers 25 augustus en 8 september
22 van 23
Deelnemer
Organisatie
Ruud Peijs Jaap Oosterwegel Frank Schuite Krista Wilborts Harry Killaars Geert Sebregts Jessie van Dijk Nicolle van Hoof Ton van Dijk Ap van de Wouw Jan Gevers Jan Drissen A. van de Ven W. Weijters Pierre van Dongen De heer Broeders De heer Hutten A. Govers Bas Klazen Brigitte Kennes Lucien Kuijsters Sascha van Vliet Erwin Lichtenberg Chris Vleer Robert Hornikx Claudia van Dongen Tom ter Bekke Rene Paulussen Janneke Koekoek Cora van Zwam
Brandweer Brandweer Brandweer Brandweer Veiligheidsregio Platform Noordhoek Woningcorporatie Breburg Bewoners Hart van Brabantlaan Westpoint ProRail Het Corpac huis Mundial Commissie van Huurders Berkenflat Commissie van Huurders Populierenflat Commissie van Huurders Populierenflat Commissie van Huurders Pijnboomflat Commissie van Huurders Pijnboomflat Commissie van Huurders Meender Wijkraad Bouwmeesterbuurt TBV Wonen Gemeente Tilburg Gemeente Tilburg Gemeente Tilburg Gemeente Tilburg Gemeente Tilburg Gemeente Tilburg Gemeente Tilburg Stagiair gemeente Tilburg PLAN terra PLAN terra
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
Bijlage 2 Gebruikte iconen De iconen bij de maatregelen in hoofdstuk 3, 4 en 5 geven een indicatie van de prioriteit in opvolging ervan. Het is een samenvatting van de kans dat een risico zich voordoet en het effect wat het heeft, grofweg als volgt te vertalen: Kans dat het risico zich voordoet: groot Effect wanneer het risico zich voordoet: groot Kans dat het risico zich voordoet: gemiddeld tot groot Effect wanneer het risico zich voordoet: gemiddeld tot groot Kans dat het risico zich voordoet: klein tot gemiddeld Effect wanneer het risico zich voordoet: klein tot gemiddeld
VER Van Gend&Loos-terrein | Gemeente Tilburg
23 van 23