Veiligheid van kinderlijmen
Voedsel en Waren Autoriteit Regio Noord Postbus 465 9700 AL Groningen Nederland tel +31 (0)50 588 60 00 fax +31 (0)50 588 61 00 e-mail
[email protected] internet www.vwa.nl
1 december 2007
1. INLEIDING In 2006 heeft een breed marktonderzoek plaatsgevonden naar de aanwezigheid van CMRS stoffen in consumentenlijm [1] (Carcinogeen, Mutageen, Reprotoxisch, Sensibiliserend). Er heeft geen handhaving plaatsgevonden, omdat deze monsters anoniem zijn genomen. In 2007 vonden drie spin-off projecten plaats, waarvan dit het eerste project is. Hierin zijn lijmen onderzocht waarmee kinderen werken. Deze lijmen zijn vooral bemonsterd bij groothandels voor scholen. Een aantal stoffen dat naar voren kwam uit het marktonderzoek van 2006 is bepaald in deze monsters. Verder is het vlampunt bepaald. Er zal worden gehandhaafd op wettelijke overtredingen. 2. DOELSTELLING Via een handhavingsonderzoek wordt de veiligheid van lijmen bestemd voor kinderen onderzocht. Er wordt gehandhaafd op wettelijke overtredingen. Uiteindelijke doel van dit project is dat de kinderlijmen die op de markt verkrijgbaar zijn geen verboden CMR-stoffen bevatten of beneden de toegelaten limieten en de gevaarsetikettering op deze lijmen correct is. 3. WERKWIJZE In de periode mei-juni 2007 zijn totaal 37 inspecties uitgevoerd bij met name groothandels en producenten voor scholen. Ook zijn warenhuizen, welke schoolartikelen verkopen, bezocht Totaal zijn 39 stuks lijmproducten voor kinderen bemonsterd. De meest gangbare merken zijn vertegenwoordigd in deze bemonstering. In bijlage 1 is een overzicht van de bemonsterde lijmen voor kinderen terug te vinden. De monsters zijn door het chemisch lab in Noord onderzocht op een aantal stoffen, welke uit het marktonderzoek van 2006 waren gekomen als aandachtstoffen. Dit zijn: methanol, aceton, ethanol, ethylacetaat, isopropylalcohol, methylethylketon, dibutylftalaat, butylacetaat en diisodecylftalaat. Er is tevens gescreend op andere stoffen. Daarnaast is het vlampunt bepaald en de etikettering gecontroleerd. 4. RESULTATEN 4.1 Samenstelling kinderlijmen op de Nederlandse markt De bemonsterde kinderlijm betrof zowel lijmen op waterbasis als lijmen op basis van oplosmiddelen. Op een aantal van deze lijmen staan kreten als ‘non toxic’ of oplosmiddelvrij, natuurlijke grondstoffen, niet brandgevaarlijk, uitwasbaar, reukloos. 4.2 Stoffen In de onderstaande tabel staat een overzicht van de gevonden stoffen in kinderlijm op de Nederlandse markt. Daarbij wordt ook de indeling volgens de stoffenrichtlijn 67/548/EEG gegeven. Tabel 1: Overzicht gevonden stoffen in kinderlijm (n=39) Stofnaam CAS nr. Aangetroffen in Gehaltes (%) onderzochte kinderlijm Methanol 67-56-1 0 (0 %) Aceton 67-64-1 9 (23 %) 18-40 Ethanol 64-17-5 9 (23 %) 2-29 ethylacetaat 112-07-2 4 (10 %) 1-3 isopropylalcohol 67-63-0 1 (3 %) 3 methyl ethylketon 78-93-3 2 (5 %) 0.2 dibutylftalaat 84-74-2 1 (3 %) 0.4 n-butylacetaat 123-86-4 2 (5 %) 65 diisobutylftalaat 84-69-5 1 (3 %) 5-30 F: Xi: 1
licht ontvlambaar irriterend
Xn: schadelijk T: giftig
Indeling F R11; T R23/24/25-39/23/24/25 F R11; Xi R36; R66 R67 F; R11 Xn; R20/21 F R11; Xi R36; R67 F R11; Xi R36; R66 R67 Repr. Cat. 2 R61; Repr. Cat. 3 R62; N R50 R10; R66; R67
Repr. Cat 2: reprotoxisch categorie 2 Repr. Cat 3: reprotoxisch categorie 3
Bouma, K. & de Jong, A. CMRS stoffen in consumentenlijm. April 2007. Factsheet VWA ND06K175.
ND071951: Veiligheid van kinderlijmen
1/4
De lijmen met hogere gehaltes aan oplosmiddelen (zoals aceton en ethanol) zijn ingedeeld als irriterend en licht ontvlambaar. Methanol is niet aangetroffen in de kinderlijm. Wel is een laag gehalte dibutylftalaat gevonden in 1 lijm. Dibutylftalaat is ingedeeld als reprotoxisch categorie 2 en 3. Consumenten producten, waaronder lijmen, mogen niet meer dan 0.5% bevatten aan stoffen met een indeling van reprotoxisch categorie 2. Het gevonden gehalte bedroeg 0.4% en voldeed aan deze grenswaarde. Er zijn verder geen CMRS stoffen aangetroffen in de kinderlijm. 4.3 Etikettering Voor 9 monsters is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt voor het ontbeken van (een deel van) de gevaarsetikettering. Dit betreft het ontbreken van het gevaarssymbool ‘licht ontvlambaar’ en/of ‘irriterend’, VGA (voelbare gevaarsaanduiding), R-zinnen en adresgegevens. Het ontbreken van deze gevaarsetikettering valt niet in de categorie overtreding waarvoor een boeterapport of procesverbaal wordt opgemaakt. 5. CONCLUSIE De onderzochte kinderlijmen bevatten nagenoeg geen CMR stoffen. In 1 lijm is een laag gehalte aan dibutylftalaat aangetroffen (reprotoxisch categorie 2 en 3). Het gehalte lag onder de wettelijke limiet. De gevaarsetikettering met name van de kinderlijmen op basis van oplosmiddelen was niet altijd volledig. Hiervoor zijn 9 schriftelijke waarschuwingen op gemaakt. Gezien de geringe blootstelling en de samenstelling van kinderlijmen kan worden geconcludeerd dat deze veilig zijn voor de doelgroep kinderen. BIJLAGEN Bijlage 1: Overzicht bemonsterde lijmen voor kinderen
ND071951: Veiligheid van kinderlijmen
2/4
Bijlage 1: Overzicht bemonsterde lijmen voor kinderen Tabel 1: Analyseresultaten stoffen in kinderlijm (%), vlampunt (°C), ontbrekende etikettering en maatregelen ISI nr. Omschrijving 44673878 interlijm 44673886 44673894 44673908 44673916 44683105 44683229 44683237 44683407 44756102 44756129 44756137 44756153 44756161 44756188 44756196 44756218 44867214 44867222 44867249 44867257 44867265 56503102
universele schoollijm universele schoollijm alleslijm alleslijm plastieklijm glitterlijm lijm universeel lijm kinderlijm lijm diverse kleuren schoollijm allesplakker allesplakker witte PVA lijm plakstift voor kinderen plakpoeder plaksel aragom hobbylijm knutslelijm alleslijm hobby lijm
56503129 Junior lijm, sterk + schoon zonder oplosmiddel ideaal voor kinderen 56503137 lijm 56503145 plakstift 56503188 knutsellijm 56503196 plakstift
ND071951: Veiligheid van kinderlijmen
Etiket MeOH Aceton EtOH EtAC IPA MEK DBP BuAC DIBP* Vlampt°C Ontbreken etiket waterbasis, oplosmiddelen 4,5 vrij waterbasis irriterend, licht ontvlambaar 36,2 25,1 < 21 °C VGA, straat. licht ontvlambaar 23,9 25,1 1,1 0,2 < 21 °C Xi. VGA te klein oplosmiddelen vrij kinderen 8+ 64,7
Maatregel
SW SW
0,4 uitwasbaar oplosmiddelen vrij water uitwasbaar uitwasbaar oplosmiddelen vrij oplosmiddelvrij kinderen 3+ waterbasis natuurlijke grondstoffen waterbasis waterbasis acetonbasis irriterend, licht ontvlambaar, vinylharsen waterbasis
23,3
25,4 1,1
36 17,8
24,7 1,5 2,5
Xi. R36, R66 R67, VGA
SW
< 21 °C < 21 °C
VGA, telnr. VGA te klein +onjuiste plek
SW SW
4,5 2,8
30
uitwasbaar kinderen 3+ non toxic oplosmiddelen vrij, uitwasbaar
Bijlage 1
< 21 °C
3/4
ISI nr. Omschrijving 58546763 lijm
Etiket licht ontvlambaar
58546771 58546798 58830577 58830585
uitwasbaar licht ontvlambaar uitwasbaar acetonbasis, licht ontvlambaar, irriterend acetonbasis, licht ontvlambaar, irriterend waterbasis, uitwasbaar, geen oplosmiddelen, kinderen 3+ uitwasbaar, kinderen 3+ verwijderbaar
allesplakker alleslijm knutsellijm alleslijm
58830593 alleslijm 58830607 knutsellijm 58830623 67504585 67828992 67829476
lijmpen kinderlijm plastieklijm knutsellijm
MEOH: methanol EtOH: ethanol EtAC: ethylacetaat
MeOH Aceton EtOH EtAC IPA MEK DBP BuAC DIBP* Vlampt°C Ontbreken etiket Maatregel 36 24,5 < 21 °C Xi; F (ondersch.) VGA. nom.vol. SW R36/R66/R67 en straat. 23
27
36,1 39,9
1,1
0,2*
< 21 °C
Xi, R 36,66,67, S2,46
SW
26,9
< 21 °C
VGA, telnr, adres
SW
28,9
< 21 °C
F; Xi; adres; tel. VGA.
SW
66,4 niet brandgevaarlijk, uitwasbaar, reukloos IPA: isopropyl alcohol BuAC: n-butylacetaat MEK: methyl ethylketon DIBP: diisobutylftalaat DBP: dibutylftalaat * indicatief bepaald
ND071951: Veiligheid van kinderlijmen
Bijlage 1
F: licht ontvlambaar Xi: irriterend VGA: voelbare gevaarsaanduiding
4/4
SW:
schriftelijke waarschuwing
