Veiligheid in de procesindustrie: een overzicht Stoomplatform, 3 december 2014

Veiligheid in de procesindustrie: een overzicht Stoomplatform, 3 december 2014

Prof. dr. ir. Genserik Reniers TUDelft, Universiteit Antwerpen, KULeuven Faculty TPM, Safety and Security Science Group (S3G) [email protected]

Presentatie overzicht • Risico en Types risico • Wat is er nu specifiek aan veiligheid in de procesindustrie? • Wetgeving in de procesindustrie • Risico assessment methoden • Risico management modellen en het ‘barrieredenken’ • Veiligheidscultuur en HRO • 5 basisregels voor veiligheid


Risico Trias

Gevaar ---------------- Verlies Blootstelling

Types risico


Procesindustrie • Unieke samenbouw van type-onderdelen: -

Drukvaten Opslagtanks Leidingen Pompen, compressoren Warmtewisselaars Etcetc.

• met typische gevaren via: - Chemische stoffen (bij bepaalde druk en temperatuur) - Chemische reacties

• Arbeidsveiligheid en ‘procesveiligheid’

Procesveiligheid  Is een discipline gericht op de preventie en mitigatie van branden, explosies en accidentele vrijzetting van chemicaliën in procesinstallaties. Het gaat niet over de klassieke persoonlijke veiligheidsissues.  Procesveiligheid is een blend van engineering en management eigenschappen die zich focust op het voorkomen van katastrofale accidenten waaronder explosies, branden en toxische vrijzettingen, als gevolg van het gebruik van chemïcaliën en petroleumderivaten.

Procesveiligheid • Dubbele doelstelling: - Verminderen van de kans op ongewenste vrijzettingen van stoffen en/of energie (Loss of containment of LOC) uit procesinstallaties - Beperken en beteugelen van de gevolgen

• Visuele voorstelling in vlinderdasmodel: maatregelen eindgebeurtenissen

initiële oorzaken

Vrijzetting (LOC)

Procesveiligheid-aspecten • Type II / HILP (grote onzekerheden) • Procesveiligheid is moeilijk observeerbaar, dus moeilijk meetbaar • Procesveiligheid hangt samen met de ‘license to operate’! (dus maatschappelijke aanvaardbaarheid van risico’s)

Procesveiligheid-incidenten • Potentiële impact op: eigen WN, omwonenden, financieel/economisch, reputatie, license to operate (industrie) • Zeldzaam – dus gevaar van gewenning en ontkenning van risico’s (“We werken al zo lang zonder ongevallen”)

• Kansen moeilijk kwantitatief in te schatten • Kosten-baten analyse is moeilijk (disproportie-factor)

• Vaak grote investeringen voor veiligheid die nooit zullen moeten werken

Procesveiligheid-incidenten • Ongevallen met letsels / arbeidsveiligheid (type I) zijn / is geen maat voor procesveiligheid (type II) • Meten procesveiligheid via “indicatoren” (process safety indicators) is moeilijk • Belang van Veiligheidscultuur en “HRO denken”


Major accident prevention legislation change process within Europe


Wat is risico assessment? Risico Assessment = systematische methode om te onderzoeken:

• Wat de gevaren zijn • Wat de verliezen zijn

• Wat de blootstellingen zijn • Welke de risico’s zijn (ranking, berekening) • Evaluatie van de risico’s • Of en Welke maatregelen kunnen worden genomen

Opdeling in klassen van methoden • Inductief, deductief • Probabilistisch, deterministisch • Basis, statisch, dynamisch • Kwalitatief, kwantitatief, semi-kwantitatief

Identificatie

Kwantificering van Kansen en Gevolgen

Kwalitatieve inschatting / Risico type

Beslissing

Reductie (indien nodig)

Opvolging

Risico assessment in de context van risico mgt.

Risico assessment methoden • Veel kritiek op risico assessment; er is echter geen alternatief! • Twee fundamentele wetenschappelijke vereisten: 1. Betrouwbaarheid 2. Validiteit

(steeds voorzichtig omspringen met resultaten, en kijken naar assumpties en beperkingen)

Risico assessment methoden: populariteit (2003) Total of Seveso companies HAZOP Other methods

15%

Checklists

37%

13% 13% 7%

8%

7%

Safety audits

FTA

What-if analysis

Kinney & Fine/


Risico management modellen Risico management modellen bestaan om uit te leggen hoe ongevallen plaatsvinden, hoe preventie kan worden uitgewerkt, hoe risico’s best kunnen worden aangepakt, etc. Zulke risico management modellen kunnen worden gebruikt om conceptueel strategieën en modellen en methoden uit te werken die adequaat de risico’s kunnen beheren en controleren, zodat procesVeiligheid gerelateerde rampen kunnen worden vermeden.

Het Domino model van Heinrich

Het Zwitserse kaas model van Reason

Het Beschermingslagen-model voor de chemische industrie Community Emergency Response Plant Emergency Response Physical Protection: Dikes

Physical Protection: Relief devices: Process Safety Valve- Bursting Plate Design

Automatic Action – Safety Interlock System – Emergency Shutdown Control

Critical Alarms - Operator Supervision - Manual intervention Basic Controls, Process Alarms,Operator Monitoring

Proces Design

band

Het “observeerbare” P2T model

Het design-based safety model Principle 1: Intensification Highly hazardous processes, activities, substances, etc., but more intensified

Highly hazardous processes, activities, substances, etc.

Principle 2: Substitution


Less hazardous processes, activities, substances, etc.

Principle 3: Attenuation by moderation


Highly hazardous processes, activities, substances, etc., but more intensified Less hazardous processes, activities, substances, etc.

Principle 4: Attenuation by limitation of effects Highly hazardous processes, activities, substances, etc., but the consequences have been limited


Principle 5: Simplification

Highly complicated processes, activities, substances, etc.

Less complicated processes, activities, substances, etc.

Het fysisch risico model barrièredenken

Opeenvolgende elementen van risico – preventie en/of protectie barrière

Model voor de Anatomie van een ongeval

Presentatie overzicht • Risico en Types risico • Wat is er nu specifiek aan veiligheid in de procesindustrie? • Wetgeving in de procesindustrie • Risico assessment methoden • Risico management modellen • Het ‘barrieredenken’ • Veiligheidscultuur en HRO • 5 basisregels voor veiligheid

Een beetje geschiedenis

Te observeren oorzaken van LOCs • Storingen (door defecten in apparatuur of fouten operatoren) • Degradatie van ‘omhullingen’ • Uitvoeren van werken • • • •

Risicoanalyse

(van installatie)

Risicoanalyse (van werken)

Ontwerpfouten Constructiefouten Onderhoudsfouten Fouten bij in- en uitdienstname

Beheersystemen voor ontwerp, onderhoud en inspectie, exploitatie

Niet makkelijk te observeren oorzaken van LOCs • ‘veiligheidscultuur’

The Egg Model

O rganiza

tional real situatio n

a s re ga

rd s

saf

e ty

Procedures

Technology

Results & consequences (objective measures)

Training

Behavior of people

Observable Factors Individual intention to behave & motivation (cognition)

Yolk: measurable

i

skills and ability

tio za

n

s al

itu

n at io

as

reg

erceived by a gro y, as p up

Awareness

Or

personality characteristics

Safety Climate (shared perceptions on safety)

Personal Psychological Factors

Management commitment

Perceptual Factors

Protein: measurable

Protein: measurable

Air: unmeasurable Beliefs, affective and cognitive processes, and self-control

A

B

Trust in the organization

Communication (transparency)

ga

n

Individual attitudes towards the behavior Individual knowledge

t safe a rd s

= A has an influence on B

Yolk: engineering factors for safety Protein: human and organizational factors for safety (’HOFS’)

HRO Principes 1. Targeted at disturbances 2. Reluctant for simplification 3. Sensitive towards implementation 4. Devoted to resiliency 5. Respectful for expertise

Presentatie overzicht • Risico en Types risico • Wat is er nu specifiek aan veiligheid in de procesindustrie? • Wetgeving in de procesindustrie • Risico assessment methoden • Risico management modellen • Het ‘barrieredenken’ • Veiligheidscultuur en HRO • 5 basisregels voor veiligheid

Basisregel 1 Top management beseft het belang van veiligheid, en de ermee gepaard gaande veiligheids- en preventie-investeringen. Veiligheid wordt door het top management beschouwd als een manier om winst te maken (zgnde hypothetische baten). Top management en middel management zijn opgelijnd in dit principe.

Basisregel 2 Men moet trachten om de aanwezigheid te bekomen van ‘collective mindfullness’ en van ‘risk-awareness’ in de organisatie.

Basisregel 3 Goede/makkelijke en correcte communicatie en transparente en juiste (verdedigbare) besluitvorming is noodzakelijk.

Basisregel 4 Menselijke en niet-menselijke redundancies leiden tot meer veiligheid.

Basisregel 5 Menselijk en technologisch onderhoud zijn uitermate belangrijk om ongevallen te vermijden.

Hartelijke dank voor uw aandacht! • [email protected] • [email protected]

Veiligheid in de procesindustrie: een overzicht Stoomplatform, 3 december 2014

Recommend Documents