Naam functie:
Omschrijving werkzaamheden
Gereedschappen / machines / hulpmiddelen / materieel Materialen / producten / grondstoffen Risicogebied Veiligheid
Totaal Prioriteit
MAATVOERDER
De maatvoerder is een gespecialiseerde beroepsgroep in de bouwnijverheid. In de B&U wordt gesproken over maatvoeren en in de GWW over uitzetten. Onder beide begrippen worden in grote lijnen dezelfde handelingen bedoeld. Bij grotere bedrijven zijn maatvoerders verantwoordelijk voor lengte- en hoogtemetingen. Over het algemeen zijn dit ingewikkelde metingen die zeer nauwkeurig uitgevoerd moeten worden. In het algemeen zal de maatvoerder naast het maatvoeren geen andere werkzaamheden verrichten. Kleine bedrijven hebben veelal geen specifieke maatvoerder. Het maatvoeren wordt dan door een (ervaren) timmerman gedaan die mogelijk een cursus “Maatvoeren” heeft gevolgd. Tijdens de bouw combineert deze timmerman dan maatvoeringswerk met het timmeren. Voor het maatvoeren zijn cursussen van verschillende niveaus te volgen. • Assistent maatvoerder (uitzetten en hoogtemaatvoering) • Assistent maatvoerder (hoeken, voerstraalmethode en teloodstellen) • Maatvoerder (maatvoeringsystemen onderbouw) • Maatvoerder (maatvoeringsystemen boven- en afbouw) • Hoofdmaatvoerder (maatvoering voor de onderbouw van grotere projecten) • Hoofdmaatvoerder (maatvoering voor grotere projecten) Daarnaast worden vanwege de voortschrijdende informatietechnologie ook applicatiecursussen voor de maatvoerder gegeven. Men leert dan bijvoorbeeld het plaats bepalen met behulp van satellieten (Global Position System) en het werken met maatvoeringssoftware-systemen (o.a. AutoCad). Ook worden tekeningen die met AutoCad gemaakt zijn met moderne apparatuur direct omgezet naar de elektronische meetapparatuur van de maatvoerder. Maatvoeren kan in verschillende niveaus worden opgedeeld: hoofduitzetten, detailuitzetten en positioneren. De maatvoerder dient naast elementaire kennis van wiskunde ook kennis van en vaardigheid met de meetgereedschappen en –instrumenten te hebben. Essentieel bij het maatvoeren is het goed kunnen lezen van technische tekeningen. Hoofduitzetten is een van de eerste taken die door de maatvoerder op een bouwplaats wordt uitgevoerd. De maatvoerder zal gedurende de bouw steeds meer op detail uitzetten. Horizontale en verticale metingen moeten verricht worden om alle bouwdelen op de juiste positie te krijgen. Dit dienen uiterst nauwkeurige metingen te zijn. Na bepaalde bouwfasen worden door de maatvoerder controlemetingen verricht. Na zowel het hoofduitzetten als het detailuitzetten zal de maatvoerder de afstanden en richtingen moeten positioneren. De maatvoering wordt door het te markeren vastgelegd, voordat bepaalde bouwonderdelen worden geplaatst. Naast het maatvoeren is de maatvoerder ook verantwoordelijk voor het onderhoud en kalibreren van zijn instrumenten. De maatvoerder wordt bij het werk meestal geassisteerd door een assistent maatvoerder. De maatvoerder leest dan de tekeningen en bedient de meetapparatuur. De assistent loopt over het bouwwerk met meetlat (met prisma) om meetpunten en mankragen aan te brengen. De fysieke belasting is gering. Soms wordt op drassige grond gelopen en langdurig op dezelfde plek gestaan. Incidenteel moeten trappen beklommen worden. Ze werken op zeer diverse werkplekken vaak als een van de eersten op de bouwplaats. Afhankelijk van de omvang van het project werken ze op een of meer projecten. Het werk vindt meestal buiten plaats waardoor hij blootstaat aan weersinvloeden. Ook wordt er gewerkt in open ruimten die niet glasdicht zijn. Bakens, bouwmeetinstrumenten, waterpasbaak, echolood, laserapparatuur, theodoliet, totaal stations, prisma, detectors, GPS (Global Position System). Coördinaten van het kadaster, kaarten, tekeningen, spuitbus met verf, notitieblok, schrijfgerei.
Aandachtspunt / Knelpunten Vallen van hoogte Werkvoorbereiding
Vallen in / door Vallen door niet afgedekte openingen in vloeren en trapgaten Struikelen, uitglijden door niet opgeruimde looppaden/ werkvloer/ werkplekken, niet opgeruimd terrein, etc. Vallen door natte, drassige ondergrond Vallen van steile taluds Vallende voorwerpen Vallende lasten uit kranen en van steigers etc. Werken binnen draaicirkel kraan
Aanbevolen maatregelen Goede werkvoorbereiding, ga na welke voorzieningen nodig zijn, gebruik interne checklist werkvoorbereiding. Maak afspraken met hoofdaannemer en/of uitvoerder over afstemming van activiteiten en veiligheidsmaatregelen. Lever aanvulling op V&G-Plan, leg afspraken vast Goede werkvoorbereiding, ga na welke voorzieningen nodig zijn Beveilig sparingen en randen van vloeren en trapgaten (zie AI-blad nr. 16) Looppaden/ werkvloer/ werkplek/ terrein opgeruimd houden en vrij van obstakels Kies voor goede, droge ondergrond, draag veiligheidslaarzen Veilig talud, grondkerende constructies, taludtrap gebruiken Gebruik juiste veiligheidsschoenen of -laarzen Geen losse onderdelen op steiger, werkzaamheden afstemmen met anderen op de bouwplaats Draag juiste veiligheidsschoenen of –laarzen, veiligheidshelm verplicht
Aanrijdgevaar Horizontaal en verticaal transport Opperen, tillen en sjouwen, verplaatsen van meetapparatuur Werken in de buurt van hijs- en transportmaterieel
Pagina 1, datum: 27-04-2006
Werkvoorbereiding, verken transportroute Draag PBM, veiligheidshelm verplicht Voorlichting en instructie
Risicogebied
Totaal Prioriteit
Aandachtspunt / Knelpunten
Aanbevolen maatregelen
Bedwelming / vergiftiging (o.a. besloten ruimten) Elektrocutie, verbranding of explosie (Elektra / elektrocutie) Opslag Machines en gereedschappen (Apparatuur / gereedschappen) Uitschakelen veiligheidsvoorzieningen Zorg dat alle veiligheidsvoorzieningen in acht worden genomen Uitschakeling veiligheidsvoorzieningen onmogelijk maken Onjuist gebruik van apparatuur en geAlleen goed opgeleide werknemers met de apparatuur en gereedschap laten werken reedschappen Gebruik apparatuur en gereedschappen Gebruik ergonomisch ontworpen apparatuur en gereedschappen Alle gereedschappen en apparatuur moeten CE gekeurd zijn en voldoen aan alle normen Aandacht voor slijtage Zorg voor regelmatig onderhoud, dagcontrole door werknemers, keuring volgens voorschrift Gerichte voorlichting en instructie
Algemene voorzieningen
3
Schaft- / sanitaire voorzieningen Ontbreken van schaft- en sanitaire voorzieningen
3
Hygiëne Ontbreken van wasplaats Onvoldoende persoonlijke hygiëne Vervuilde kleding Orde en netheid Vallen en struikelen
3
Begaanbaarheid bouwplaats Slechte begaanbaarheid bouwplaats, transportwegen, ondergrond
2
Bedrijfshulpverlening (BHV) Bedrijfshulpverleningsplan (BHV-plan) Geen of onvoldoende BHV’ers De juiste brandblussers
Fysische factoren
Zorg voor schaft- en sanitaire voorzieningen Schafkeet met mogelijkheid om handen te wassen Maak afspraken met hoofdaannemer over gebruik van door hem ter beschikking gestelde schaft- en sanitaire voorzieningen Zorg voor goede wasplaats, watercontainer en papier Goede persoonlijke hygiëne Verontreinigde werkkleding regelmatig verwisselen voor schone werkkleding. Looppaden en werkplek zoveel mogelijk opgeruimd, schoon en vrij van obstakels houden en achterlaten Bouwplaats en werkplek begaanbaar houden. Zorg voor goede ondergrond.
Zorg voor planmatige aanpak, specifiek voor deze werkzaamheden Zorgen voor voldoende BHV’ers Niveau op peil houden, vervolgcursussen Zorg voor voldoende brandblussers, volgens voorschrift gekeurd
EHBO-trommel niet aanwezig of onvolledig Hulp bij ongevallen is moeilijk in korte tijd
Een persoon aanwijzen die verantwoordelijk is voor brandblussers en EHBO-trommels
Niet bekend met BHV’ers, maatregelen en/of alarmering waardoor kans op ongevallen, letsel en paniek
Iedereen op de hoogte houden wie de BHV’ers zijn Vooraf hulpverleningsinstructies doornemen, ook met hulpverleners Voorlichting en instructie
Geluid / Lawaai Gemiddelde lawaaiblootstelling / werkdag (80/90 dB(A) Omgevingslawaai bouwplaats / verkeerslawaai (80-90 dB(A)
Zorgen voor (mobiele) telefoon en alarmkaart op werkplek Vluchtwegen vrijhouden
Gehoorbescherming dragen Gehoorbescherming verplicht bij het werken bij blootstelling boven 85 dB(A) en in de buurt van graaf-/grondverzetmachines Voorlichting en instructie
Hand- arm trillingen Lichaamstrillingen 3
Verlichting Onvoldoende licht door schermer en bij avondwerk Verblinding van doorgaand verkeer Klimaat Relatief wat meer last van klimatologische factoren
Pagina 2, datum: 27-04-2006
Werkvoorbereiding; juiste verlichting toepassen en goed plaatsen Diffuse werkverlichting Zorg minimaal voor verlichtingsniveau van 150 – 200 lux, plaats zonodig bouwlampen bij Juiste beschermende werkkleding gebruiken
Risicogebied
Totaal Prioriteit
Aandachtspunt / Knelpunten
Aanbevolen maatregelen
Blootstelling aan weer en wind door buitenwerk Hinder van koude, warmte, regen, wind
Maak afspraken, bepaal wanneer wel of niet wordt gewerkt
Straling Laserapparatuur (laserstraal) Klasse 1 lasers Klasse 2 lasers (en hoger) Werken met laserapparatuur
UV-straling van de zon Gevaarlijke stoffen / biologische agentia
Bij koude voldoende lange pauze om op te warmen In de bouw gebruikte laserapparatuur werkt met lichtbundel van lage lichtintensiteit. Dit zijn veilige stralingsbronnen, geen beschermende maatregelen noodzakelijk Herhaaldelijk kijken in lichtbundel (rechtstreeks of via spiegels) kan blijvende oogschade veroorzaken; andere meetmethode of maatregelen Laser pas inschakelen als opstelling en afstelling gereed zijn Traject laserbundel niet op ooghoogte (bij voorkeur boven ooghoogte of onder kniehoogte opstellen) Reflecterende voorwerpen uit werkingsgebied van laser verwijderen Beschermende kleding, crème en PBM
Kankerverwekkende stoffen (w.o.kwarts) of reprotoxisch
Stofblootstelling Overige toxische stoffen Werken met spuitbus met verf om meetpunten te markeren Zware Lichamelijke inspanning Lichamelijk weinig inspannend Zittend werk bij werkvoorbereiding, rapportage, administratie Traplopen / op ladders klimmen
Fysieke belasting
Gebruik Productgroep Informatie Systeem Arbouw (PISA) Lees productinformatie/ etiket
Werkzaamheden regelmatig afwisselen, taakroulatie Zorg voor een goede toegang tot de werkplek voor mensen, materiaal en gereedschap
Tillen/ dragen, duwen, trekken van zware lasten Handmatig verplaatsen meetapparatuur Werkzaamheden regelmatig afwisselen, taakroulatie van 5 tot 10 kg op wisselende ondergrond en steile taluds (energetische belasting) Langdurig staan Langdurig staand werk bij bedienen, aflezen van de apparatuur (statische belasting), afgewisseld met lopen Belastend voor knieën en rug
Taakroulatie Afwisseling van de werkzaamheden, werkhouding
Langdurig in dezelfde houding werken Regelmatig bukken Repeterende bewegingen / armbelasting Totaal fysieke belasting Werkplek Inrichting
Werkhoogte Bewegingsruimte 3
Visuele informatie Arbeidsmiddelen
Omgevingsfactoren Veiligheidssignalering Ge- / verbodsborden
2
Aankoop / afname Slecht gereedschap of materieel
2
Controle Slecht gereedschap of materieel
Pagina 3, datum: 27-04-2006
Schaf nieuw gereedschap of materieel aan Gebruik Handboek Arbeidsmiddelen (Arbouw) Voer regelmatig controle uit, tref zonodig maatregelen Gebruik Handboek Arbeidsmiddelen (Arbouw)
Risicogebied
Totaal Prioriteit
Aandachtspunt / Knelpunten Keuring Slecht gereedschap of materieel
Aanbevolen maatregelen Voer regelmatig controle en keuring uit, tref zonodig maatregelen Gebruik Handboek Arbeidsmiddelen (Arbouw)
Veiligheidssignalering Tijdsdruk ( werktempo/ werkhoeveelheid)
Functie inhoud werkdruk
Eisen aannemer / uitvoerders / werknemers Door vertraging van anderen of oponthoud door storingen Aangepaste werkschema’s bij bijzondere projecten Krappe tijdsplanning
Goede afspraken met aannemer / uitvoerder / werknemers Flexibel opstellen Goede werkvoorbereiding, planning werk en inzet personeel
Interessantheid van het werk Geestelijk inspannend / moeilijkheidsgraad Verantwoordelijk voor resultaten metinGeconcentreerd en nauwkeurig kunnen werken gen (fouten worden aangerekend) . Uitzetwerk en controlemetingen op meerdere projecten tegelijk Vaak geestelijk inspannend Bespreekbaar maken Geestelijke overbelasting Capaciteiten van de maatvoerder moeten afgestemd/ voldoende zijn voor de complexiteit van het werk Werkorganisatie en leiding 3
Samenwerking / werksfeer Slechte prestaties en afwezigheid van anderen
3
Werkzekerheid
Zorg voor een duidelijke schriftelijke instructie als er geen voorman of uitvoerder op het werk aanwezig is Werkoverleg
Waardering en beloning
PBM
2
Informatievoorziening / dagelijkse leiding
3
Emotionele belasting Algemeen Onbekendheid/ keuze juiste PBM Voorlichting en instructie Gebruik PBM
Gebruik Koopwijzer persoonlijke beschermingsmiddelen (Arbouw) Gebruik Productgroep Informatie Systeem Arbouw (PISA) Alle PBM moeten voorzien zijn van een CE – merk Voorlichting, informatie en instructie over doel, gebruik en onderhoud PBM PBM zijn afgestemd op de vastgestelde risico’s Werknemers zijn verplicht de verstrekte PBM te gebruiken
Ademhalingsbescherming Gehoorbescherming Hoge geluidsniveaus van gereedschappen en materieel bij diverse werkzaamheden
Gehoorbescherming, autoplastieken, goed dempende oorkappen Gehoorbescherming verplicht bij blootstelling boven 85 dB(A)
Oogbescherming Werken met lasers (kunnen oogbeschadiging veroorzaken)
Stel de laser niet op ooghoogte in, maak alleen gebruik van het relatief veilige type 1 of 2 lasers
Gelaatsbescherming Hoofdbescherming Werken binnen kraanbereik Vallende voorwerpen
Veiligheidshelm; bij voorkeur met linnen binnenwerk, een leren zweetband en kinband, die voldoet aan NEN-EN 397
Handbescherming Voetbescherming Onvoldoende grip, uitglijden, scherpe voorwerpen, vallende voorwerpen
Pagina 4, datum: 27-04-2006
Halfhoge of hoge veiligheidsschoenen, stalen tussenzool en stalen neus, voldoende steun en duurzaam (NEN- EN 345) voorzien van S3-codering
Risicogebied
Totaal Prioriteit
Aandachtspunt / Knelpunten
Aanbevolen maatregelen
Ongelijke, drassige ondergrond
Veiligheidsschoenen/laarzen met stalen neus, zool en hoge enkelomsluiting (NEN-EN 345 – 347)
Lichaamsbescherming Blootstelling aan weersinvloeden
Katoenen overall, bodywarmer, polipropyleen onderkleding Werkkleding aanpassen aan seizoen (meerdere lagen kleding) Ademende en waterdichte werkkleding bij slecht en koud weer Zonnebrandcrème bij werken in de zon
Valbeveiliging
Aandachtspunten waarvoor specifieke voorschriften, procedures en/of afspraken gelden: Lawaai Beveiligen van wand- en vloeropeningen Etikettering
AI-blad nr. 4 “Lawaai op de arbeidsplaats”, SDU, Den Haag AI- blad nr. 16 “Beveiligen van wand- en vloeropeningen”, SDU, Den Haag AI-blad nr. 26 “Veiligheidsinformatiebladen en werkpleketikettering”, SDU, Den Haag
A-bladen: CAO-afspraken Het individu-gerichte pakket preventiezorg
Artikel 50: ten aanzien van arbeidsomstandighedenbeleid Artikel 51: ten aanzien van arbeidsomstandigheden Artikel 54: ten aanzien van persoonlijke beschermingsmiddelen Intredekeuring, Periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek, Arbospreekuur, Oriënterend werkplekonderzoek
Risico’s gebruik medicijnen, alcohol en/of drugs bij uitoefening van de functie
De ‘gele sticker’ medicijnen, alcohol en drugs kunnen een gevaar betekenen bij deelname aan verkeer en werkzaamheden op hoogten, steigers, ladders en bij gebruik van elektrisch en pneumatisch handgereedschap e.d. Zonodig dient betrokkene gebruik van het arbeidsomstandighedenspreekuur om eventuele beperkingen voor het uitoefenen van de functie door gebruik van deze middelen te laten beoordelen door de bedrijfsarts.
Pagina 5, datum: 27-04-2006
