Zelfzorg Info: jouw vaknieuws! De Zelfzorg Info van deze maand staat weer bomvol vaknieuws. Het thema is homeopathie. Sinds de indicaties op de verpakkingen en in de bijsluiter zijn verdwenen, is het moelijker om advies te geven over homeopathische middelen. Daarom bieden we je graag wat ondersteuning. Vanaf deze maand is het mogelijk om de nieuwe advieskaarten te bestellen. Deze praktische set kaarten is vanaf eind maart beschikbaar. Het product van de maand is Otrivin neusspray, waarvan de leeftijdsindicatie is aangepast. Ook hebben we een correctie op het product van de maand van vorige week, Nexium Control. Nieuw in het schap de komende periode is de morningafterpil EllaOne. De Beste Zelfzorgadviseur, Linda, heeft inmiddels alweer twee adviescolumns op santé.nl: neusverkoudheid en stoppen met roken. Tot slot delen we de antwoorden en de winnaar van de vorige kennistest. Ook deze maand kan jij weer je kennis testen en wordt er een bioscoopbon verloot onder de inzendingen met de goede antwoorden. Veel leesplezier gewenst met de nieuwe Zelfzorg Info!
Thema van de maand: Homeopathie Sinds 1 juli 2013 is het verboden om op de verpakking of in de bijsluiter van geregistreerde homeopathische geneesmiddelen (ofwel 'RVH-producten') een indicatie te vermelden. Kortweg betekent dat: op de verpakking staat alleen 'homeopathisch geneesmiddel'. En mag niet vermeld worden voor welke klacht het bedoeld is (=de indicatie). Dat mag alleen als de werkzaamheid klinisch bewezen is en dat is bij RVH-producten niet het geval. De klant moet dus een keuze maken voor een homeopathisch geneesmiddel zonder de daarvoor benodigde informatie op de verpakking en in de bijsluiter. Dit betekent dat zij vaker advies nodig hebben van een (assistent-) drogist. Een persoonlijk mondeling advies van een (assistent-)drogist valt niet onder reclame. Je mag in je advies dus wel een aanbevolen toepassing van een homeopathisch middel noemen. Ook al staat die dan niet op de verpakking. Omdat deze regeling nog steeds voor verwarring kan zorgen bij het geven van advies, staat dit onderwerp in deze Zelfzorg Info centraal. Let op: de informatie over homeopathische zelfzorgmiddelen is niet voor reclamedoeleinden bestemd en mag niet aan klanten meegegeven worden. Het is enkel bedoeld ter ondersteuning van (assistent-)drogisten bij de mondelinge voorlichting in de winkel. Voor verveelvoudiging en/of verspreiding is de toestemming van het CBD nodig.
Welke producten mogen wél een indicatie op de verpakking hebben? Bij homeopathische geneesmiddelen is de werking niet klinisch bewezen en mag de indicatie dus niet op de verpakking staan. Bij welke zelfzorgproducten mag dit wél?
De ‘gewone’ geregistreerde zelfzorggeneesmiddelen (te herkennen aan RVG-nummer op de verpakking). Deze middelen worden beoordeeld op veiligheid en werkzaamheid. Als de werkzaamheid klinisch is bewezen, mag het als geregistreerd geneesmiddel worden verkocht en mag er op de verpakking staan waar het voor bedoeld is (bijv. tegen hoest, tegen pijn). Traditionele kruidengeneesmiddelen: deze worden op een andere manier beoordeeld dan gewone geregistreerde geneesmiddelen en homeopathische geneesmiddelen. Als de werking op basis van langdurig traditioneel gebruik onderbouwd kan worden, krijgt een kruidengeneesmiddel een RVGnummer. Alleen dan mag op de verpakking staan bij welke klacht het gebruikt kan worden. Dat is dus niet bij alle kruidengeneesmiddelen het geval. Voorbeelden van kruidengeneesmiddelen met een indicatie: A. Vogel Aesculaforce tabletten tegen spataderen/zware benen of Echinaforce tabletten bij griep, verkoudheid en onvoldoende weerstand. Medische hulpmiddelen (te herkennen aan een CE-keurmerk). Sommige fabrikanten kiezen ervoor om een middel als medisch hulpmiddel te registreren in plaats van homeopathisch geneesmiddel, omdat bij medische hulpmiddelen wel een indicatie op de verpakking mag staan. Voorbeelden van medische hulpmiddelen zijn Nysileen Hoestsiroop tegen droge hoest en kriebelhoest of Arnikind Vallen en Stoten gel bij blauwe plekken, kneuzingen en lichte schaafwondjes.
Wat zijn homeopathische middelen? Homeopathie kijkt heel anders tegen ziek zijn en genezen aan als de reguliere geneeskunde. De homeopathie wil de ziekte niet tegengaan, maar van binnenuit genezen. Door een minimale dosis van het best passende geneesmiddel toe te dienen, wordt het immuunsysteem van de patiënt geprikkeld en wordt het afweersysteem versterkt. Het lichaam wordt op deze manier gestimuleerd om zelf de ziekte te overwinnen. Een homeopathisch geneesmiddel is een product dat bestaat uit homeopathische grondstoffen en is gemaakt volgens homeopathische procedures. Verschijningsvormen van homeopathische middelen Homeopathische middelen kennen verschillende vormen. De basis voor de bereiding van elk homeopathisch middel is de oertinctuur. De oertinctuur wordt ook wel oerstof genoemd. Het is de oorspronkelijke stof die uit de grondstof (planten, plantaardige stoffen, dierlijke stoffen, mineralen of ziektestoffen) gehaald wordt. Doordat de oertinctuur nog onbewerkt is, is het de meest geconcentreerde vorm van de grondstof. Alle andere verschijningsvormen zijn een verdunning van de oertinctuur. Hoge potenties zijn potenties waarin –rekenkundig gezien- geen moleculen meer zijn aan te tonen. Kassacheck Als de klant een homeopathisch middel koopt, controleer je altijd of de klant informatie wil over het product. Pas als de klant geen informatie wil en je er van uit kunt gaan dat de klant het product volgens de bijsluiter zal gebruiken, reken je het af. Risicowaarschuwingen Soms geeft ook het gebruik van homeopathische middelen een gezondheidsrisico. Deze situaties staan hieronder vermeld. Als u een dergelijke situatie herkent, geef je de hieronder vermelde risicowaarschuwing. Situatie Middelen met hypericum in combinatie met andere geneesmiddelen Middelen met ginkgo biloba in combinatie met bloedverdunners
Risicowaarschuwing Kan de werking van bepaalde geneesmiddelen, zoals bloedverdunners, anti-epileptica en de anticonceptiepil beïnvloeden. Kan de werking van de bloedverdunners versterken.
Richtlijn voor advisering Op homeopathische middelen mag niet meer staan bij welke klacht je het middel gebruikt. Maar mondeling mag je wel vertellen waar een product voor bedoeld is. Omdat van homeopathische middelen de werkzaamheid niet op dezelfde manier aangetoond is als bij geregistreerde geneesmiddelen, moet je daar in je advies wel rekening mee houden. Wat betekent dat concreet? Wanneer in je adviesgesprek het verschil tussen homeopathische geneesmiddelen en geregistreerde geneesmiddelen (RVG’s) aan bod komt, kun je het als volgt uitleggen: “Het product is bedoeld voor klacht x (de
indicatie). De werking ervan is niet wetenschappelijk aangetoond maar sommige mensen hebben er baat bij dus u kunt het zeker proberen.“
Nieuwe advieskaarten Er zijn nieuwe advieskaarten ontwikkeld door het CBD. De advieskaarten zijn aangepast zodat ze beter aansluiten bij de adviespraktijk in de winkel. Op de advieskaart kun je zien welke WASA-vragen van belang zijn. Ze zijn op zelfzorg gericht en per indicatie zie je snel wat het juiste advies is. Daarnaast is nieuw dat er waar nodig een eerste keus en een tweede keus zelfzorgmiddelen is opgenomen in het advies. Daarbij wordt er uitgegaan van de werkzame stoffen in plaats van de productnamen waardoor de advieskaart completer en actueel blijft. Op de winkelvloer nemen de nieuwe advieskaarten de plek in van de map zelfzorgstandaarden en advieskaarten. De map met zelfzorgstandaarden hoeft dus niet meer op de vloer aanwezig te zijn in de winkel. De standaarden blijven wel bestaan als naslagwerk maar alleen de bundel advieskaarten hoeft nu op de winkelvloer bij de hand te zijn. De advieskaarten zijn gebundeld met een ring, waardoor ze makkelijk op te hangen zijn, bijvoorbeeld onder de toonbank. Er zijn nieuwe advieskaarten toegevoegd en er zijn advieskaarten geschrapt waar geen zelfzorggeneesmiddelen in voorkomen. Hieronder staat een compleet overzicht van de toegevoegde en verwijderde advieskaarten.
Toegevoegd
Verwijderd
Acne
Bedplassen
Menstruatiepijn
Bloedneus
Spier- en gewrichtspijn
Hoge bloeddruk
Hoofdroos
Hyperventilatie
Smetplekken
Kneuzingen en verstuikingen
Kleine wonden
Koorts
Overgangsklachten
Rugklachten
Psychische klachten
Slapeloosheid
Reisziekte
Stress
Voetschimmel
Urine incontinentie
Wormen
Vermoeidheid
Werken met de advieskaarten Wij raden aan om de nieuwe advieskaarten goed door te nemen en te bespreken binnen jouw team. Dit is van belang om klanten zo goed mogelijk te adviseren. Advieskaarten bestellen De nieuwe advieskaarten zijn vanaf nu te bestellen via www.drogistensite.nl/pages/154/Kwaliteitskeurmerk/Informatie-voor-de-drogist/Zelfzorgstandaarden.html. Eind maart worden de advieskaarten opgestuurd. Meer informatie Elke nieuwe advieskaart zal de komende maanden uitgebreid besproken worden in de Zelfzorg Info. Voor vragen
over de nieuwe advieskaarten kunt u terecht bij Irene Boon, Kennis- en Informatiecentrum CBD, via 0346 584 200 of
[email protected].
EllaOne voortaan zonder recept bij drogist Het noodanticonceptiemiddel ('morningafterpil') EllaOne, met de werkzame stof ulipristalacetaat, wordt zonder recept verkrijgbaar bij de drogist en apotheek. EllaOne is een morningafterpil die binnen 120 uur (5 dagen) na onbeschermde seks of bij het niet werken van de gebruikte anticonceptie, ingenomen kan worden ter preventie van zwangerschap. De werking van EllaOne is gebaseerd op het voorkomen of uitstellen van de ovulatie. De risico's van het gebruik van EllaOne zijn vergelijkbaar met de al bij de drogist en apotheek verkrijgbare morningafterpillen met de werkzame stof levonorgestrel (bijvoorbeeld Norlevo, Postinor). Deze middelen dienen binnen 72 uur (3 dagen) na onbeschermde seks of bij het falen van de gebruikte anticonceptie gebruikt te worden. EllaOne zal pas zonder recept verkrijgbaar zijn bij drogist en apotheek, als het middel wordt geleverd in een aangepaste verpakking met aangepaste bijsluiter. Er wordt verwacht dat het UAD-middel EllaOne in het tweede kwartaal van 2015 op de markt wordt gebracht.
Drogisten in uitzending Kassa over hoofdluis ‘Luis Thuis?’ is een onderzoek van het RIVM waar ouders kunnen melden of hun kinderen last hebben van hoofdluis. In Nederland wordt niet bijgehouden hoeveel mensen last hebben van hoofdluis. Door dit onderzoek, waarbij het RIVM de hulp van het publiek inroept, wil het RIVM meer zicht krijgen op de hoofdluisproblematiek. Luis thuis? Meld het bij het RIVM Met behulp van ‘Luis Thuis?’ wil het RIVM weten hoe vaak hoofdluis voorkomt en meer zicht krijgen op de problemen die mensen ervaren bij de aanpak van hoofdluis. Hierdoor kan het RIVM kijken of de huidige richtlijnen voor de bestrijding van hoofdluis passen bij de praktijk en als het nodig is de voorlichting aanpassen. Iedereen die wel eens te maken heeft gehad met hoofdluis kan meehelpen met het onderzoek ‘Luis Thuis?’. Wanneer klanten advies vragen over hoofdluis of een luizenbestrijdingsmiddel aanschaffen, kunt u ze attenderen op het onderzoek. Ook kunt u uiteraard zelf meedoen. Gebruik hiervoor het adres www.rivm.nl/hoofdluis.
Advies van de drogist in KASSA Afgelopen zaterdag 28 februari was Desirée Beaujean, hoofdluizenspecialist van het RIVM, te gast in consumentenprogramma Kassa om het onderzoek toe te lichten. Voorafgaand aan de uitzending heeft een verborgen camerateam in verschillende drogisterijen advies gevraagd over de bestrijding van hoofdluis. De drogisterijen die werken met de branche adviesstandaarden, gaven advies volgens de richtlijn van het RIVM: twee weken het haar doorkammen eventueel in combinatie met een luizenbestrijdingsmiddel. De eerste keuze is dan een middel op basis van dimeticon. Daarnaast werden er door de drogisten nuttige tips gegeven, zoals conditioner gebruiken voor het gemakkelijker doorkammen van lang haar.
Correctie Nexium Control In Zelfzorg info van januari is er helaas een foutje gemaakt in de beschrijving van het product van de maand: Nexium Control. In het artikel werd aangegeven dat Nexium Control een beschermend laagje aanbrengt op de maagwand. Dit is niet het geval. Nexium Control vermindert de hoeveelheid zuur die de maag aanmaakt. Hoewel Nexium Control dus geen beschermende laag aanbrengt op de maagwand, kan dit middel wel gebruikt worden als maagbeschermer. Bij langdurig gebruik van maagbeschadigende geneesmiddelen, zoals bloedverdunners en NSAID pijnstillers, voorkomt het gebruik van Nexium Control (en andere protonpompremmers) het ontstaan van een maagzweer.
Product van de maand Otrivin neusspray Otrivin neusspray met de werkzame stof xylometazoline kon voorheen altijd gebruikt worden vanaf de leeftijd van 6 jaar. Dat is veranderd. Het middel is nu pas vanaf 12 jaar te gebruiken. Let hierop bij het advies aan klanten! De aanpassing is het gevolg van de EU-registratie van Otrivin neusspray. Omwille van een Europese harmonisatie van de productinformatie is de leeftijdsgrens van dit product aangepast. De doseringsinstructies zijn ook aangepast in overeenstemming met de leeftijd. De 1mg/ml sterkte is nu bestemd voor kinderen en volwassenen “vanaf 12 jaar” (was 6 jaar). Fabrikant Novartis heeft aangegeven de nieuwe neusspray gefaseerd te introduceren. Het kan dus voorkomen dat in sommige drogisterijen de oude verpakking Otrivin neusspray nog wordt verkocht. Let dus goed op wat er bij jou in het schap staat want in sommige winkels staan zowel oude als nieuwe verpakkingen! Advies bij kinderen tussen 6 en 12 jaar Is een klant op zoek naar Otrivin neusspray voor een kind tussen de 6 en 12 jaar? Adviseer dan om gebruik te maken van de neusspray voor kinderen vanaf 2 jaar. De dosering van deze neusspray voor kinderen is 0,5 mg/ml. In de oude bijsluiter staat nog aangegeven dat de spray voor kinderen van 2 tot 6 jaar is, maar kinderen tot 12 jaar kunnen hier ook probleemloos gebruik van maken. Novartis heeft aangegeven dat in de toekomst de leeftijdsgrens van de Otrivin neusspray voor kinderen aangepast zal worden naar 2 tot 12 jaar. Deze nieuwe leeftijdsaanduiding zal dan ook op de verpakking komen te staan. Wanneer je adviseer je neusspray met xylometazoline? Wanneer een klant last heeft van een hinderlijk verstopte neus, kan je het gebruik van een neusspray met xylometazoline adviseren. Het vermindert de zwelling van het slijmvlies in de neus, waardoor de klant vrijer kan ademen. Vermeld bij het advies dat de neusspray niet langer dan 7 dagen achter elkaar gebruikt mag worden.
Mensen met hartkloppingen, hartritmestoornissen of een hoge bloeddruk moeten extra voorzichtig zijn met het gebruik van deze neusspray.
Advies Adviescolumn Beste Zelfzorgadviseur Vanaf het begin van dit jaar heeft de Beste Zelfzorgadviseur, Linda Harms, een adviescolumn op de website van Santé. Elke laatste week van de maand geeft Linda advies over zelfzorg en zelfzorggeneesmiddelen. Inmiddels staan er twee columns van Linda online: advies bij neusverkoudheid en advies bij stoppen met roken. Via onze facebookpagina houden we je direct op de hoogte wanneer er een nieuwe column verschijnt. Volg ons dus via www.facebook.com/pages/werkenindedrogisterijCBD als je de columns van Linda en ander nieuws in de drogisterijbranche niet wilt missen.
Antwoorden kennistest Spier- en Gewrichtspijn De Zelfzorg Info en de kennistest van januari gingen over spier- en gewrichtspijn. We hebben veel reacties met goede antwoorden ontvangen. Bedankt voor jullie enthousiaste deelname! De winnaar van de bioscoopbon is: Jessica Rietveld van de Etos Hoogvliet. Gefeliciteerd Jessica!
De juiste antwoorden van de kennistest zijn: 1 b) De meeste spierklachten komen voor in de schouders, nek en rug. 2 b) Glucosamine is geen eerste keuze middel bij spierpijn. 3 c) Wanneer de klant, naast rugklachten, ook klachten in één of beide benen heeft, verwijs je hem door naar de huisarts.
Test jouw kennis! Het thema van deze maand is homeopathie. Hoeveel weet jij over homeopathische zelfzorgmiddelen? Test hier jouw kennis en stuur gelijk jouw antwoorden op naar
[email protected] Vermeld ook je adres en de drogisterij waar je werkzaam bent. Onder de inzendingen met de juiste antwoorden verloten wij een bioscoopbon! Kennistest Homeopathie 1. Op welk principe is homeopathie gebaseerd? a) Het lichaam wordt gestimuleerd zichzelf te genezen door het toedienen van sterk verdunde 'ziektemakers' b) Het lichaam kan alleen worden genezen met behulp van natuurlijke grondstoffen c) Homeopathie kan het lichaam niet genezen, maar wel voorkomen dat het lichaam ziek wordt 2. Wat geldt niet voor homeopathische zelfzorgmiddelen? a) Bij acute klachten, het middel elk uur gebruiken b) Het middel alleen gebruiken op een nuchtere maag c) De klachten kunnen eerst erger worden voordat ze beter worden 3. Wat is wel toegestaan bij advies over een homeopathisch middel? a) De klant mondeling advies geven over waar het middel voor is bedoeld b) De klant een oude bijsluiter met indicatie van het middel meegeven c) De klant de advieskaart homoopathie met de indicaties meegeven
