Tekst | Control Media Beeld | Ballings/7Arts; Abken Schrauwen Architecten / Van Pol Beheer
Luchtig gespitst BouwInfo b o u w P ro g r a m m a 62m hoge kantoortoren en parkeerdek voor
82 plaatsen b o u w P e r i o d e december 2008 - april 2010 O P DRACH T Van Pol Beheer, Roermond O N T WER P Natalini Architetti, Firenze (Italië); Abken Schrauwen
Sinds 1994 realiseert de Italiaanse architect Natalini veel gebouwen in Nederland. Een geliefd architect bij opdrachtgevers en gebruikers. Roermond schaarde zich ook bij de groeiende groep gemeenten met een Natalini binnen de grenzen. De Limburgse stad mag zich zelfs beroemen op de hoogste Natalini ter wereld.
Architecten, IJsselstein a dv i e s WSM engineering, Heythuizen (Constructies); Uticon
installatieadvies, Eindhoven (Installaties) UIT VOERI NG Aannemersbedrijf Louis Scheepers BV, Roermond (Hoofdaannemer) i n sta l l at i e s IT2 Installatiegroep BV, Ittervoort (E-installaties); BAM techniek bv, Roermond (W-installaties)
1. St. Christoffelkathedraal, 86 m; 2. Rattentorentje, 22 m; 3. Outlet Centre, 41 m; 4. Buitenop laagbouwcomplex, 22 m; 5. Natalinitoren, 62 m
3
1 2
4 5
Fotobijschriften Fotobijschriften Fotobijschriften
38 | STEDENBOUW 678
Roermond | Buitenop / Natalinitoren
Ir Corinne Schrauwen: ‘Ontwerpen is een proces van lang fijnslijpen’
Roermond | Buitenop / Natalinitoren Een beetje architect werkt tegenwoordig over de hele wereld. Niet alleen hebben Nederlandse architecten succes in het buitenland, maar ook hebben buitenlandse architecten succes in Nederland. Eén van Nederlands populairste architecten is zelfs een buitenlander: de Italiaan Natalini. Zoals Nederlandse architecten bij het werk in het buitenland vaak een beroep doen op lokale bureaus, schakelt Natalini bij zijn Nederlandse projecten altijd het bureau Abken Schrauwen Architecten in. Corinne Schrauwen: ‘In 1994 won Natalini een prijsvraag in Groningen. Zijn eerste gerealiseerde project in Nederland. Ik werkte toentertijd al twee jaar in Italië, toevallig vlakbij Natalini om de hoek. Ik vroeg hem of hij iemand kon gebruiken die de Nederlandse bouw goed kende. Terug in Nederland heb ik de afgelopen vijftien jaar naast mijn samenwerking met hem ook een eigen opdrachtenportefeuille opgebouwd. Projectontwikkelaars komen meestal direct naar ons bureau in IJsselstein toe. Dan werken wij aan het PVE en de analyses, voordat Natalini ingeschakeld wordt.’
Stadssilhouet De Roermondse toren wordt gebouwd op een historische plek. Schrauwen beschrijft: ‘Het ontwerpen en uitwerken van de kantoortoren was op zich geen moeilijke opdracht. Niet meer of minder dan een normaal kantoorgebouw voor de commerciële verhuur. De moeilijkheid zat meer in het proces. We moesten de
gemeente en de Roermondse gemeenschap echt overtuigen van de mogelijkheden van deze locatie. Voor Roermond is een gebouw van 62 m hoogte nogal hoog. Het bestemmingsplan ter plekke ging niet verder dan vijf lagen. Zo mocht de kantoortoren niet de dominante positie aantasten die de 86 m hoge St Christoffelkathedraal al eeuwenlang in het stadssilhouet inneemt. Bovendien komt de toren naast de brug over de Maas, de hoofdentree tot de stad. Hier is Roermond ooit ontstaan.’
Lage schouderlijn De ontwikkelaar Van Pol BV maakt zich sterk voor de realisatie van zijn geesteskind en heeft het voordeel dat hij weet hoe het in het Roermondse reilt en zeilt, maar de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed maakt bezwaar. Een tijd van overleg en procedures volgt. De gemeente Roermond laat de Rotterdamse architect Hoogstad een hoogbouwnota opstellen om de ontwikkelingen te stroomlijnen. Roermond is booming waardoor de skyline sowieso elk jaar verandert dankzij nieuwe hoge complexen als Theaterhotel de Oranjerie (45m) en de woontoren van De Steenen Trappen (27m). Al pratend modelleren de architecten hun kantoortoren van een ovale footprint naar zuiver rond. Schrauwen: ‘Eén grote zinken spits op de toren vonden we te massief. Door die grote spits op te knippen in tweeën, werd de toren luchtiger. Uiteindelijk verschilt het eindresultaat niet eens zo veel van ons eerste idee. Het was vooral een proces van lang fijnslijpen.’ De lage schouderlijn op 44 m
STEDENBOUW 678 | 39
Hoofdconstructeur Natalinitoren Roermond
Uw vakbekwame en betrouwbare partner in bouwconstructies www.wsme.nl
40 | STEDENBOUW 678
Roermond | Buitenop / Natalinitoren
hoogte bleef. Het exterieur is zoals Natalini zijn Hollandse gebouwen graag ziet. Een gemetseld raster met op de knooppunten prefab betonstenen. Het prefab beton licht het gebouw op, zelfs in grijs weer. Een geprononceerde betonnen dakrand beëindigt het metselwerk. Na verloop van tijd raakt iedereen ervan overtuigd dat de toren gewenst is. Schrauwen ‘Plan Buitenop bestaat uit meerdere gebouwen. Achter de toren ontwierpen en bouwden we tevens een langgerekt, laag kantoorgebouw dat uitmondt in een piepklein torentje. Een broertje van het plaatselijk bekende Rattentorentje. We begonnen aan die laagbouw in 2000 te tekenen. Een jaar later dan aan de grote kantoortoren, maar de laagbouw staat er al als begin 2005 de toestemming voor de bouw van de kantoortoren loskomt.’
as A
as B
as C
BIBLIOTHEEK
5
4
KANTOORRUIMTE
KANTOORRUIMTE
HAL
3
2
lift
lift
1
VERGADERRUIMTE
Schegvormig zink 11e verdieping
Op de locatie is een twee laags parkeerdek voor 82 plaatsen ingebouwd. Tevens moest een bestaand gemaal voor de riolering gehandhaafd worden. Beneden in de zuivere cilindervormige onderbouw springt de hoofdentree terug van de gevellijn. Ronde stalen kolommen vangen de krachten op. De weggelaten massa van de hoge entree keert boven in de torenspits gespiegeld terug als een forse dakkapel. Het gebouw lijkt hierdoor uit te kijken over de Maas en zijn vele nevengeulen. Schrauwen zet uitvoerings-
KANTOORRUIMTE as A
as B
as C
5
trappenhuis
4
KANTOORRUIMTE 3
KANTOORRUIMTE
HAL
2
lift
lift
1
1115
6835 buitenmaat R =4989 t.p.v. vloernivo 43600+ buitenmaat R =6022 t.p.v. vloernivo 40000+
6835
8100
1115
KANTOORRUIMTE
540
buitenmaat R =7054 t.p.v. vloernivo 36400+
2000
R =1
24000 540
61000+P
D01
kap
6673
2e t/m 8e verdieping zinken felsbanen ongeschaafde delen regelwerk dampdoorlatende waterdichte foiie sporen gordingen HEA200
24630
HEA200
dakbedekking zink
16,00° 5000
16,00°
VERHUURBARE RUIMTE
HEA200 isolatie RC=2,5
HEA200 isolatie RC=2,5
220
as A
evt. vloerconstructie vlgns. opgave constructeur
as B
as C
evt. vloerconstructie vlgns. opgave constructeur
4950
$
trappenhuis 44350+P
TECHNISCHE RUIMTE
ENTREE
bk liftschacht
60
60
43600+P = bk. vloer
310
60
250
60 mm afwerkvloer 250 mm betonvloer
30
5
3660
hekwerk h=1000
technische ruimte
4
1500
2300
865
2300
1500
3290
$
37245+P bk prefabbeton dakrand
36400+P = bk. vloer 10e verdieping
35830+P= 570-vloer
ok prefabbeton
3060 2185
33645+P bk prefabbeton dakrand
865
60
60
540
merk Gs
32800+P = vloer
10
30
60
310
60
merk Ds
60
2700
490
2000
60 mm afwerkvloer 250 mm betonvloer
KANTOORRUIMTE R =1
60
007
lift
229
10
60
merk G
lift 1
540
60
60
2700
30
410
merk Ds
60
60
40000+P = bk. vloer 11e verdieping
6001 60
60 mm afwerkvloer 350 mm betonvloer
3
2
590
40
merk D
dakrand prefab beton, zandkleur
590 60
dakbedekking bitumen isolatie RC=2,5 afschotlaag
D05
60
merk G
3290
30
60
HAL
hardglazen tochtportaal
229
4969 2700
60
40
310
60
merk D
60
60 mm afwerkvloer 250 mm betonvloer
merk Ds
4100
zinken felsbanen ongeschaafde delen regelwerk dampdoorlatende waterdichte foiie sporen isolatie RC=2,5 gordingen
9e verdieping
32230+P = 570-vloer
60
30
60
60
60
merk Gs
3060
60
29200+P = bk. vloer 8e verdieping
60
60
60
merk Gs
30-vloer bk prefabbeton/metselwerk
25600+P = bk. vloer 7e verdieping
570-vloer ok prefabbeton/metselwerk
590 merk Gs
60
STEDENBOUW 678 | 41
3060
60
22000+P = bk. vloer 6e verdieping
540
30
60
2700
60
310
60
merk Ds
60
60 mm afwerkvloer 250 mm betonvloer
0
kozijn aluminium, donkergrijs
geëmailleerd glas, grijs
Beganegrond
L=61,0 mm
30
60
3060 = 50L + V
60
540
metselwerk, roodbruin
310
60 mm afwerkvloer 250 mm betonvloer
merk Ds
60
metselwerk, roodbruin
2700
590
540
60 mm afwerkvloer 250 mm betonvloer
merk Ds
60
016
310
015
2700
590
ok prefabbeton/metselwerk
Roermond | Buitenop / Natalinitoren
technisch gezien momenteel de laatste de puntjes op de i: ‘Toen we eenmaal begonnen met bouwen verliep het uiterst snel. De ruwbouw ging als een trein omhoog, want de draagstructuur is van prefab beton met dragende, gebogen binnenbladen en kanaalplaatvloeren. Alle binnenbladen waren identiek, omdat het gebouw zuiver rond is met een straal van 12 m. Een ideale constructieve opzet voor kolomloze kantoorruimten. Op dit moment detailleren we de precieze aansluiting van de zinken dakkapel op de torenspitsen. Mooi rationeel verloopt de uitvoering van het zinken dak. Lange schegvormige zinken stroken komen op maat uit de fabriek. Het flenzen ter plekke gaat razendsnel. Als een ritssluiting. Zo sluit het dak zich vlotjes tot net onder de top. Beide spitsen krijgen daar bovenop een spitsje dat uit één plaat zink geklopt is.’
Belettering De Roermondse bevolking heeft de toren met zijn dubbelspits al in het hart gesloten. De volksmond gaf hem dan ook een bijnaam. Hoewel met het Roermondse Carnaval in het achterhoofd je namen als ‘Zottekop’ mocht verwachten, heeft men het met elkaar steeds over ‘De Natalinitoren’. Schrauwen: `Dat wordt dan ook zo’n beetje de laatste taak. Het uitdenken van de juiste belettering om die naam zichtbaar te maken. Als afronding van een succesvol ontwerp- en bouwproces van meer dan tien jaar.’ n
42 | STEDENBOUW 678