Beheer van uitheemse probleemplanten

Beheer van uitheemse probleemplanten “Oeverplanten” & “Ambrosia”

Johan van Valkenburg

VBNE workshop invasieve exotische planten 2014

Uitheemse planten en regelgeving/beleid Flora en Fauna wet Convenant waterplanten EU richtlijn veevoeder Nieuwe EU regelgeving exoten in aantocht


Activiteiten NVWA algemeen

• Betrokken bij beleid • Controle op naleving convenant waterplanten en EU veevoeder richtlijn • Advies & voorlichting in brede zin


Activiteiten waterplanten

• • • • • • •

Controle naleving Convenant Veldgids Q-bank EUPHRESCO DeCLAIM project EU interreg INVEXO & RINSE Advisering terreinheerders Voorbeelden projecten met terreinbeheerders (waterteunisbloem & watercrassula) VBNE workshop invasieve exotische planten 2014

Convenant Waterplanten Bijlage 1

Bijlage 2

• • • • • • •

• • • • • • •

Crassula helmsii Hydrilla verticillata Hydrocotyle ranunculoides Ludwigia grandiflora Ludwigia peploides Myriophyllum aquaticum Myriophyllum heterophyllum

Azolla spp. Cabomba caroliniana Egeria densa Eichhornia crassipes Lagarosiphon major Pistia stratiotes Salvinia molesta


Communicatie Waterplanten • Algemeen publiek • Training herkenning


Communicatie Waterplanten • Beheerders veldgids • Infosheets


Informatie Q-bank factsheets Herkenning / verwarring met andere soorten : Kleine waterteunisbloem heeft steunbladen die rond tot ovaal en opgezwollen zijn, terwijl die van Waterteunisbloem (L. grandiflora) driehoekig, dun en plat zijn. Bovendien heeft Kleine waterteunisbloem helmknoppen die 1—1.8 mm lang zijn, dat is voor Waterteunisbloem 2—3 mm.

Herkenning / verwarring met andere soorten : Watercrassula kan worden verward met vetmuur (Sagina spp.) en sterrenkroos (Callitriche spp.). De stengel van watercrassula is meestal wit tot rood gekleurd en de bloem heeft 4 kroonbladen (vetmuur 5, soms 4; sterrenkroos met zeer kleine bloemen zonder kroonbladen).


Q-bank interactieve identificatie sleutels


EUPHRESCO DeCLAIM project

• 4 soorten (Grote waternavel, Parelvederkruid, Waterteunisbloloem & Waterwaaier) • Veldkaart • Risicokaart • Handleiding voor beheer • Achtergrondinformatie (Engelstalig)


Onderkenning van het probleem:

Waterteunisbloem

• Taxonomische verwarring • Vrij in de handel (populair: mooie bloemen) tot 2011 • 2 soorten rukken op uit het zuiden (L. peploides & L. grandiflora) • Ecologische schade (verdringing & licht) • Economische schade (reiniging watergangen) • Mogelijk nog beheersbaar • Opruimactie Biesbosch 2007


Bevestiging november 2007


Management advies in overleg met SBB • Afgraven tot een diepte van 10 – 30 cm en afgegraven grond in depot • Ludwigia op het land markeren en bodem afgegraven tot een diepte van 30 cm • Drainage van sloten voorafgaand aan afgraven • Ter plaatse graven van depot op niet besmette grond. Besmette grond met fragmenten en planten begraven en afdekken met minimaal 1 meter grond • Herprofilering van sloten en oever na afgraven


Uitroeiing november 2007










Controle na opruimactie Biesbosch 2008-2009



Verspreiding 2012


Tiengemeten 2012 natuurontwikkeling


December 2012 survey


Mechanische en handmatige aanpak 2013






“helpende handjes”


Resultaten 2013 survey Hergroei en nieuwe vestigingen


December 2012 survey


Kostenplaatje

Excavator Amphibic excavator

2012

2013

€ 3.400

€ 1.700 € 9.400 € 300

Materials Employees Volunteers

160 hours 60 hours

252 hours 414 hours


Onderkenning van het probleem:

Watercrassula

• Eerste vondst 1995 • Geen effect op waterhuishouding • Groeiend probleem bij natuurontwikkeling en duinvalleien • Meldingen in amfibieën poelen


Noordenveld natuurontwikkeling SBB



Crassula helmsii Huis ter Heide • Juni 2012 verzoek management advies van Erwin de Hoop


Juni 2012


Juni 2012


Observaties juni 2012 • • • • •

Verspreide planten op “droge grond” Wisselende dichtheden in droogvallende poelen Zware besmetting op de oever van het grote ven Waarschijnlijk aanwezig op grotere diepte Alle besmettingen zijn op enig moment van het jaar in contact met het water van het grote ven


Advies op basis bezoek juni 2012 • • • • •

Besmetting isoleren Grote grazers uitrasteren Grote ven droogpompen Verwijderen bovenste grondlaag 20 cm Besmette grond ter plaatse in depot begraven


Juli 2012 pomp operationeel


Juli 2012 effect drainage


Status activiteiten eind juli 2012 • Na weken van pompen is het minimale niveau bereikt ten gevolge van druk grondwater • Centrale deel van het ven nog steeds 50 cm water • Aanvang afgraven 20 cm op droge delen en drooggevallen bodem ven


Bezoek augustus 2012 • Bodem drooggevallen deel ven afgegraven • Waterpeil stijgt • Bodem van alle besmette plekken afgegraven • Nieuwe surveys opgestart


Bezoek augustus 2012


Status van het project augustus 2012 • 3400 kubieke meter grond afgegraven • Nog 1200 kubieke meters te gaan • Resterende planten op de bodem van het ven vormen een permanente bron van besmetting • Optie om kleurstof toe te passen


Oktober 2012 • Vrijwilligers survey van alle nieuwe vennen • Administratief traject voor vergunning toepassing kleurstof opgestart • Nieuwe vondsten bij 2 vennen • INBO aan boord voor monitoring vegetatie ontwikkeling


Bezoek oktober 2012


Bezoek oktober 2012


Advies & vervolg acties • Kale oevers van het ven bedekken met ‘plastic’ • Monitoring plots aanleggen • Nieuwe besmettingen melden en verwijderen/isoleren • Nalopen aanspoelsel watercrassula


Oktober - November 2012


Kostenplaatje Tussenstand (December 2012) • Drainage, afgraven, begraven • 1500 m plastic (4 m breed) • 750 m afzetting • Staf tijd Natuurmonumenten & vrijwilligers (877 uur) • Kleurstof (30 kg) • Staf tijd INBO • Staf tijd NVWA

€ 55.000 € 5.500 € 1.500 € 21.000 € 600 p.m. p.m.


Januari 2013 • Waterpeil stijgt boven niveau afgedekte oever • Fragmenten spoelen aan • Vrijwilligers schonen wekelijks de oevers


Toepassing kleurstof 2013 • 1e dosis Januari 16 kg • Ven c. 120 m doorsnee • Centrale deel 150 cm diep


Toepassing kleurstof 2013 • onderhoudsdosis maart 14 kg • 2e dosis 30 kg augustus


State-of-the-art najaar 2013 Huis ter Heide: light availability 2013 August (2nd addition) Octobe

50

March (1st addition)July

DEPTH (cm)

70

90

110

130

effective shading?

150

170 0

PAR (% incident)

10


Vrijwilligerswerk 2e & 3e ven


Kostenplaatje 2013 • • • • •

Kleurstof € 1200 Vrijwilligers 482 dagen Staf tijd Natuurmonumenten 95 dagen Staf NVWA p.m. Staf INBO p.m.

• Natuurmonumenten >4600 uur


Vervolg 2013/2014

• Voortzetten toediening kleurstof • Eenmalig maaien van de vegetatie • Lichtmetingen en vegetatie opname


Is mechanische controle mogelijk? Ludwigia peploides: • Ja met vastberadenheid en bij voorkeur in een vroeg stadium van besmetting (2e jaar) Crassula helmsii: • Alleen op droge grond met zeer zorgvuldig werken • Schaal afhankelijk • In dras situaties hoogst problematisch • Bereid je voor op het ergste (ook als je weinig ziet is er nog veel meer!!) • Praktijkadvies watercrassula “bosschap”: http://www.bosschap.nl/cmsAdmin/uploads/praktijkadvieswatercrassula_25-11-2013_002.pdf


Activiteiten Ambrosia

• • • • • •

Controle richtlijn Q-bank interactieve sleutel vogelvoer Advisering doelgroepen COST SMARTER Beheer proef in samenwerking SBB Beheer experiment met Gemeente Velsen


Ambrosia artemisiifolia • Probleem in Centraal Europa • Export probleem naar Russische Federatie • Continue aanvoer via vogelvoer • Verlenging hooikoorts seizoen


Is de dreiging echt groot ? Ambrosia in Frankrijk



Communicatie Ambrosia


Meerjarige mediacampagne (free publicity):

“Voorkom hooikoorts jaarrond, trek Ambrosia uit de grond”

Creëren bewustwording Interviews met: Q-music, RTL4, NOS journaal, RTL-Z, radio 1, regionale zenders, dagbladen, etc.

bij particulieren, gemeenten, terreinbeheerders en akkerbouwers

www.ambrosiavrij.nu VBNE workshop invasieve exotische planten 2014

Voorlichting Website Ambrosia

65


Website Ambrosia Waarnemingen info: *iPhone app (Ambrosia melder) *Android app (Ambrosia alert) *De Natuurkalender *Waarneming.nl

Partners in communicatie: NVWA FLORON Natuurkalender Pollennieuws

Bestrijding info: *Tuineigenaren *Gemeenten& terreinbeheerders *Akkerbouwers Links naar alle partners & producten 66


Controle Ambrosia • Notificaties derde landen (probleem Russische Federatie) • Pogingen voor Convenant • Sinds 2012 EU diervoeder richtlijn gerichte inspecties NVWA

67


Digitale sleutel zaden


Fauna strook september 2010


Effect op fauna strook 1 maand na maaien


Fauna strook 1 maand na maaien


Bouwvoor na oogst en 1 maal extra ploegen


Akker juni 2011 • Fauna strook opgeheven • Winter gerst • Bemonstering zaadbank in relatie tot afstand rand


Akker september 2011


Akker november 2011


Vervolg aanpak 2012-2013 en toekomst 2012-2013 • Gewas in de winter • Extra nabehandeling 2 maal • Bemonstering zaadbank Resultaat: geen vooruitgang (zaadbank wordt aangevuld) Nieuwe aanpak 2014 *2 extra nabehandelingen ter voorkoming late vruchtzetting


2012: Ambrosia app voor gebruiksgemak en controle! (2014 update beschikbaar)


Zandambrosia ( A. psilostachya)

• Reeds decennia ingeburgerd in met name de duinen • Recent uitbreiding bij stadsontwikkeling IJmuiden • Hooikoortsproblematiek vergelijkbaar • Overjarig met wortelstokken


Ambrosia psilostachya IJmuiden Augustus 2011


Ambrosia psilostachya IJmuiden Augustus 2011


Beheerexperiment A. psilostachya Maaien • 2 maal per jaar • Monitoring vegetatie bedekking Herbicide toepassing • Roundup Evolution glyfosate 2% toediening in herfst • Monitoring vegetatie bedekking


Activiteiten “duizendknopen”PROBOS Voorkomen verspreiding 1. Zorgvuldig maaien om verspreiding tijdens het maaiwerk te voorkomen: klein stukje kan al zorgen voor een nieuwe plant; 2. Voer het maaisel af naar een composteerinrichting of laat het drogen op een dichte ondergrond en zorg ervoor dat de (tijdelijke) opslaglocatie duizendknoop schoon wordt opgeleverd; 3. Gebruik schone grond, dus zonder wortelstokken van duizendknoop; 4. Zorg ervoor dat er zorgvuldig wordt omgegaan met afgegraven grond waarin duizendknoop aanwezig is. Begraaf het (min. 3 m diep) of voer het af naar een composteerder.


Landelijke praktijkproef PROBOS

Dé bestrijdingsmethode bestaat niet 32 deelnemers ca. 100 locaties http://www.bestrijdingduizendknoop.n l/proeflocaties.html VBNE workshop invasieve exotische planten 2014


Landelijke praktijk proef PROBOS Proeven intensief maaibeheer, behandeling met Ultima, chemische bestrijding met Glyfosaat (bladbehandeling, stobbebehandeling en injecteren), afdekken, afgraven, begrazing. Meer info www.bestrijdingduizendknoop.nl


Toekomstbeeld ?


Met dank aan: • Astrid Withagen, Esther Dijkstra, Menno van Zuijen (Natuurmonumenten – Beheereenheid Haringvliet / Krammer Volkerak) & alle vrijwilligers • Erwin de Hoop, Donald van Hoek, Gerard van den Burg (Natuurmonumenten – Midden Brabant) & alle vrijwilligers • Tim Adriaens, Jo Packet, Wouter Van Landuyt, Lon Lommaert, Sander Devischer, Kris Decleer, Bart Vandevoorde (INBO) • Allan Krijgsheld, Jacques van der Neut, Maarten Perdeck David Lau, Carlo van Dooren (Staatsbosbeheer)


Beheer van uitheemse probleemplanten

Recommend Documents