Uw eigen zaak
Van droom tot werkelijkheid
Ontdek wat Dexia Bank speciaal voor u kan betekenen.
p. 3
Inhoud Uw eigen zaak, van droom tot werkelijkheid
............................................................................. 4 Doe ik het of doe ik het niet? ................................................................................................................................................... 5 Ik doe het, maar hoe? ......................................................................................................................................................................... 7 Hoe doe ik het goed? ...................................................................................................................................................................... 10
Het businessplan
........................................................................................................................................................................... 12 Het project en degenen die het moeten realiseren ............................................................................... 13 De verkenning van de economische omgeving ........................................................................................... 14 De SWOT-analyse .................................................................................................................................................................................. 15 De strategie .................................................................................................................................................................................................... 17 Het operationeel plan ....................................................................................................................................................................... 18 Tot slot … het begin ........................................................................................................................................................................... 19
Het financieel plan
20 De vooropgezette resultatenrekening ........................................................................................................................ 21 De balansstructuur ............................................................................................................................................................................... 24 Enkele belangrijke begrippen ................................................................................................................................................ 25 De prognosebalans .............................................................................................................................................................................. 26 Besluit ..................................................................................................................................................................................................................... 27 ......................................................................................................................................................................
Financiële hulp en subsidies
..................................................................................................................................
De aanvraag van een businesskrediet
28
31 De voorstelling van uw project ............................................................................................................................................ 32 Waarom u een krediet nodig hebt .................................................................................................................................. 33 De werkwijze van de bankier .................................................................................................................................................. 34 Conclusie: wees goed voorbereid .................................................................................................................................. 35 .................................................................................................
Nuttige internetadressen voor starters ................................................................................................... 36 Algemene informatie .......................................................................................................................................................................... 37 Financiële tegemoetkomingen ............................................................................................................................................. 38 Sociale zekerheid .................................................................................................................................................................................... 40 Fiscaliteit ............................................................................................................................................................................................................. 41 Rechtbanken en advocaten ..................................................................................................................................................... 42 Enkele gespecialiseerde diensten ................................................................................................................................... 43
Uw eigen zaak, van droom tot werkelijkheid
p. 4
Droomt u van een eigen zaak? Welnu, dromen zijn er om te verwezenlijken. Al komt er in de praktijk natuurlijk wel enig huiswerk aan te pas voor u aan de slag kunt. Of bent u misschien al enige maanden of jaren als zelfstandig ondernemer actief? Ook dan kan het nuttig zijn de zaken even op een rijtje te zetten.
Met deze brochure wil Dexia Bank u alvast op de goede weg helpen. Want net als bij een reis vraagt het uitbouwen van een eigen zaak of zelfstandige activiteit planning en voorbereiding. Er zijn immers een aantal vragen waarop een antwoord moet geformuleerd worden vooraleer u op weg kunt. Het is niet onze bedoeling een volledig overzicht te geven van alle administratieve en juridische formaliteiten. Daar zijn andere bronnen voor, en u vindt trouwens een heleboel nuttige adressen verder in deze brochure. Wel willen we u een lijst met de belangrijkste aandachtspunten aanbieden. Beschouw het als de checklist van een piloot die op het punt staat de motoren van zijn vliegtuig op te starten. Deze brochure richt zich voornamelijk tot zelfstandigen en managers van kleine ondernemingen. De specifieke regels voor vrije beroepen worden hier niet besproken. We hopen dat dit document u zal helpen, zodat uw zaak of zelfstandige activiteit een hoge vlucht neemt.
Doe ik het of doe ik het niet?
p. 5
Beantwoord ik aan de basisvoorwaarden om zelfstandige te worden of een zaak te beginnen?
Ben ik me bewust van de risico’s van zelfstandig ondernemerschap?
U mag een zaak oprichten of zelfstandige
dige activiteiten of bedrijven worden een
worden wanneer u 18 jaar of ouder bent,
succes. Ondernemen betekent nu een-
niet beroofd bent geweest van uw burger-
maal risico’s lopen. De oorzaak van het
rechten, een Europese nationaliteit hebt
falen ligt trouwens lang niet altijd bij
of – zo u uit een niet-Europees land
de ondernemer zelf. Slechte betalers of
komt – in het bezit bent van een beroeps-
een dalende koopkracht van de klanten
kaart.
kunnen fataal zijn.
Hou er ook rekening mee dat bepaalde
Wie baas is van een eigen zaak, geniet
beroepen niet verenigbaar zijn met het
uiteraard een grotere vrijheid dan een
uitoefenen van een handelsactiviteit.
werknemer. Daarvoor moet u wel een
Het gaat bijvoorbeeld om bedienaars van
aantal toegevingen doen. Zo hebt u geen
erediensten, rechters en politiemensen.
recht op betaald verlof of vakantiegeld.
Overheidsambtenaren moeten eerst de
Uw wettelijk pensioen is minder aan-
toestemming van hun hiërarchie vragen.
trekkelijk dan dat van werknemers en
Laten we eerlijk zijn: niet alle zelfstan-
u kunt niet automatisch gaan stempelen wanneer u de zaak stopzet.
TIP
Vanuit welke persoonlijke situatie vertrek ik? Het maakt een groot verschil of u op dit
Ondernemen gaat ook gepaard met
ogenblik schoolverlater, werkzoekende
een goede administratie. Uit de
of loontrekkende bent.
praktijk blijkt dat een correcte en ordelijke boekhouding de kansen op
Schoolverlaters doen er bijvoorbeeld
slagen aanzienlijk vergroot.
goed aan zich onmiddellijk na de studies in te schrijven als werkzoekende zodat de wettelijke wachttijd begint te lopen. Tijdens deze wachttijd kunnen zij al bepaalde activiteiten verrichten om hun vestiging als zelfstandige voor te
p. 6
bereiden. Uiteraard stopt de wachttijd op
geen beslag gelegd worden op de
het ogenblik dat zij zich daadwerkelijk
goederen van de echtgenoot of echt-
inschrijven als zelfstandige. Wanneer zij
genote van de zelfstandige ondernemer.
na enkele jaren toch zouden beslissen hun activiteit stop te zetten, moeten zij
Welke activiteit wil ik uitoefenen?
slechts de rest van de wachttijd vol-
Hebt u wel zeker een activiteit gekozen
brengen vooraleer aanspraak te kunnen
die u echt ligt? U gaat er de volgende
maken op werkloosheidsuitkeringen.
jaren tenslotte dagelijks mee bezig zijn.
Werkzoekenden kunnen de opstart van hun zaak of activiteit voorbereiden zonder
Beschik ik over de juiste vaardigheden?
hun recht op uitkeringen te verliezen.
Afhankelijk van de activiteit die u wilt uitoefenen, moet u bepaalde vaardig-
Loontrekkenden die zich als zelfstan-
heden kunnen aantonen. Zo moet u
dige vestigen, kunnen achteraf – na een
kunnen bewijzen dat u over een basis-
activiteit van minstens zes maanden en
kennis bedrijfsbeheer beschikt, in de
maximum 9 jaar – toch aanvaard worden
vorm van een diploma of een aantal
als uitkeringsgerechtigden.
jaren ervaring. Voor sommige activiteiten zijn daarnaast bepaalde beroeps-
Betrek ik mijn echtgenoot of echtgenote niet ongewild bij mijn zaak?
vaardigheden vereist.
Een zelfstandige activiteit beginnen, kan zo zijn gevolgen hebben voor het huwelijk. Financieel gesproken toch. Er bestaat namelijk altijd een kans dat schuldeisers een beroep doen op het geheel van de bezittingen, dus die van mijnheer én die van mevrouw. Daarom is het vaak best te kiezen voor een huwelijkscontract met scheiding van goederen. Desnoods kan het huwelijkscontract in die zin veranderd worden. Hierdoor bestaat er geen gemeenschappelijk vermogen meer en kan bijgevolg
www.dexia.be
Ik doe het, maar hoe?
p. 7
Neem ik een bestaande zaak over of begin ik van nul?
het aanvragen van een btw-nummer en
Vaak zet een beginnend ondernemer de
administratieve formaliteiten.
een ondernemingsnummer en andere
grote stap omdat hij een zaak kan overnemen. Dit heeft als voordeel dat men
Toch blijven er nog enkele zaken die u
meteen ‘onderweg’ is en over klanten
zelf moet regelen, zoals ook blijkt uit de
en leveranciers beschikt. Toch bestaat
tabel op pagina 9:
het risico dat men een spreekwoordelijke
•
instelling;
kat in de zak koopt. Wie onaangename verrassingen wil vermijden, gaat best
een rekening openen bij een financiële
•
aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds;
zeer voorzichtig te werk. •
aansluiten bij een ziekenfonds ...
Een belangrijke vraag bij overname van een vennootschap is of enkel het handels-
Kies ik voor een vennootschap?
fonds dan wel de totale vennootschap
Ook dan helpen de ondernemings-
(lees: de aandelen) worden overgenomen.
loketten u al een heel eind op weg.
In het eerste geval neemt u specifieke
Aan u echter de keuze van de vennoot-
materiële en niet-materiële zaken over,
schapsvorm:
en weet u vrij precies wat u koopt.
•
naamloze vennootschap (nv);
Wanneer u de vennootschap overneemt,
•
besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (bvba);
krijgt u niet alleen het handelsfonds en de tegoeden, maar ook alle schulden en
•
eenpersoons besloten vennootschap
geschillen. Een grondige doorlichting
met beperkte aansprakelijkheid
van de onderneming is dus onontbeerlijk.
(ebvba); •
Kies ik voor een zelfstandige activiteit of voor een eenmanszaak?
coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (cvba);
•
coöperatieve vennootschap met
Sinds 1 juli 2003 zijn de ondernemings-
onbeperkte en hoofdelijke aansprake-
loketten actief en zijn de formaliteiten
lijkheid (cvoha).
voor het opstarten van een zelfstandige activiteit of een eenmanszaak sterk vereenvoudigd. U kunt er terecht voor het inschrijven van uw activiteit in de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO),
p. 8
Eenmanszaak
nv
bvba
ebvba
cvba
cvoha
Minimum aantal personen
1
2
2
1
3
3
Minimum in te brengen kapitaal
geen minimum-
61 500 EUR
18 550 EUR
18 550 EUR
18 550 EUR
Vol te storten kapitaal
–
kapitaal
wettelijk geen minimumkapitaal vastgelegd
Inbreng van kapitaal
–
Aansprakelijkheid
onbeperkt
Aandelen
geen aandelen
ten bedrage
ten bedrage
minimum
ten bedrage
geen wettelijke
van 1/4 met
van 1/5 met
12 400 EUR
van 1/4 met
verplichtingen
een minimum
een minimum
een minimum
van 61 500 EUR
van 6 200 EUR
van 6 200 EUR
in geld of
in geld of
in geld of
in geld of
geen wettelijke
in goederen
in goederen
in goederen
in goederen
voorschriften
beperkt tot
beperkt tot
beperkt tot
beperkt tot
onbeperkt en
de inbreng
de inbreng
de inbreng
de inbreng
hoofdelijk
aan toonder (*)
op naam
op naam
op naam
op naam
volgens de statuten
volgens de statuten
volgens de statuten
volgens de statuten
of op naam
Mogelijkheden van overdracht aandelen
–
vrij overdraagbaar
Bestuur
zaakvoerder
raad van bestuur
Boekhoudkundige verplichtingen
Fiscaliteit
1 of meer
1 of meer
1 bestuurder
1 bestuurder
zaakvoerders
zaakvoerders
die al dan niet
die al dan niet
vennoot is
vennoot is
vereenvoudigde
dubbele
dubbele
dubbele
dubbele
vereenvoudigde
boekhouding
boekhouding
boekhouding
boekhouding
boekhouding
boekhouding
(wanneer de omzet
(wanneer de omzet
kleiner is dan
kleiner is dan
500 000 EUR
500 000 EUR
excl. BTW)
excl. BTW)
personen-
vennootschaps-
vennootschaps-
vennootschaps-
vennootschaps-
vennootschaps-
belasting
belasting
belasting
belasting
belasting
belasting
(*) zullen op termijn verdwijnen
p. 9
TIP
Elk van deze vennootschapsvormen
de eenmanszaak, alvast op een rijtje.
gaat gepaard met specifieke rechten
Ga ook eens te rade bij het NSZ
Bij het oprichten van een eenmans-
en verplichtingen. Kijk daarom goed
(Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen)
zaak – en zeker een vennootschap –
na welke het best bij uw persoonlijke
en bij de Federale Overheidsdienst
is het belangrijk dat u zich met de
situatie past. De bijhorende tabel zet
Economie, KMO, Middenstand en
juiste mensen omringt. Uw boek-
de eigenschappen van de diverse
Energie. U vindt verwijzingen naar de
houder kan u al aardig op weg helpen.
vennootschapsvormen, en die van
websites verder in deze brochure.
Ook een notaris, en eventueel een advocaat, kunnen nuttig zijn.
Eenmanszaak
nv
bvba
ebvba
cvba
cvoha
Opmaken van een oprichtingsakte
O
X
X
X
X
X
Opmaken van een financieel plan
O
X
X
X
X
O
Openen rekening bij financiële instelling
X
X
X
X
X
X
Aanvragen attest basiskennis bedrijfsbeheer
X
X
X
X
X
X
Aanvragen ondernemingsnummer en inschrijving als handelsonderneming (*)
X
X
X
X
X
X
Inschrijven bij de btw
X
X
X
X
X
X
Aansluiten bij een ziekenfonds
X
X
X
X
X
X
Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds
X
X
X
X
X
X
Neerleggen statuten bij de griffie van de rechtbank van Koophandel (**)
O
X
X
X
X
X
Neerleggen verleden akte bij de FOD Financiën - Administratie van het kadaster, Registratie en Domeinen (**)
O
X
X
X
X
X
Aandelen op naam inschrijven in een aandelenregister dat op de zetel van de vennootschap wordt bijgehouden
O
X
X
X
X
X
(*) De ondernemingsloketten die u een ondernemingsnummer toekennen, helpen u vaak ook bij het vervullen van andere formaliteiten, zoals het aanvragen van een btw-nummer of het aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Informeer u bij het ondernemingsloket van uw keuze. (**) In de praktijk gebeurt dit vaak door de notaris.
p. 10
Hoe doe ik het goed? Heb ik een marktonderzoek gedaan?
nuttige adressen met betrekking tot
Nadat u beslist hebt in welke sector of
ruimtelijke ordening en milieu.
markt u actief wilt zijn, dient u deze markt eerst grondig te bestuderen. Dit zijn enkele van de vragen waarop u een antwoord moet vinden:
Hoe overtuig ik de klanten van mijn kwaliteiten en van die van mijn product?
Zit het publiek wel te wachten op mijn
Tenzij u net die ene uitvinding gedaan
product of dienst?
hebt waar heel de wereld op zit te
•
Wie zijn mijn concurrenten?
wachten, zult u uw klanten zelf moeten
•
Waar zijn ze gevestigd?
winnen. Dat kan met behulp van een
•
Is er nog plaats voor mij op de markt?
communicatie- en marketingplan (zie in dit
•
Zo ja, hoeveel potentiële klanten heb
verband ook het punt De strategie in het
ik, en zijn dat er genoeg om mijn zaak
hoofdstuk Het Businessplan op pag. 17).
•
leefbaar te houden? Uiteraard kunt u ook hiervoor gespeciali-
Heb ik een goede bedrijfslocatie gekozen?
seerde bureaus inhuren die al uw
Natuurlijk vestigt u zich niet naast uw
beginner komt u al een heel eind met:
rechtstreekse concurrent, maar wat is
•
zorgen uit handen nemen, maar als een gepaste niet te vergezochte naam
dan wel de juiste locatie? Kiest u
en een herkenbaar logo voor uw
trouwens voor thuiswerken of geeft u
bedrijf. Ga zeker na of de naam niet
de voorkeur aan een apart kantoor?
al bestaat en of hij niet beschermd
Alles hangt uiteraard af van de aard
is bij een merkenbureau;
van uw activiteit.
•
een website;
•
een informatiebrochure.
De belangrijkste boodschap is dat vele worden. Informeer u in geval van twijfel
Kan ik het alleen aan, of werk ik met personeel?
bij de specialisten op het vlak van ruim-
Personeelsleden en collega’s kunnen
telijke ordening en milieuwetgeving.
een zegen zijn, maar zij brengen ook
activiteiten niet overal kunnen uitgevoerd
verplichtingen met zich mee. In het Voor vragen over vergunningen kunt in de
kadertje hiernaast vindt u hiervan een
eerste plaats bij uw gemeente terecht.
overzicht.
In deze brochure vindt u een aantal
p. 11
ENKELE BELANGRIJKE VERPLICHTINGEN BIJ DE AANWERVING VAN PERSONEEL Wanneer u een of meer mensen in dienst neemt, moet u onder meer:
Ben ik voldoende geïnformeerd en heb ik mezelf omringd met de juiste mensen?
de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) daarvan op de hoogte brengen.
Het antwoord op de meeste van de
De RSZ kent u dan een inschrijvingsnummer toe;
gestelde vragen vergt onderzoek en
•
als werkgever aansluiten bij een Kinderbijslagfonds;
opzoekingswerk. Dat betekent niet dat
•
aansluiten bij het vakantiefonds dat bevoegd is voor uw vakgebied,
u alles op eigen houtje moet doen. U
wanneer u arbeiders in dienst neemt;
hoeft evenmin het warm water opnieuw
•
een interne Dienst voor Preventie en Bescherming oprichten of zich aan-
uit te vinden.
•
een verzekeringspolis tegen arbeidsongevallen afsluiten.
•
sluiten bij een externe Dienst voor Preventie en Bescherming; Veel van de materies die op de vorige pagina’s werden behandeld, zijn het Daarnaast bent u verantwoordelijk voor correcte lonen en moet u ervoor zorgen
werkterrein van specialisten. Daarom
dat een arbeidsreglement wordt opgesteld waarbij het arbeidsrecht wordt
vindt u verder in deze brochure een
nageleefd.
aantal nuttige adressen van instellingen en organisaties die u met raad en daad
Het is dus een complexe materie, die bovendien voortdurend evolueert. Hoewel
kunnen bijstaan.
dit geen wettelijke verplichting is, raden wij u daarom aan om u aan te sluiten bij een erkend sociaal secretariaat dat u zal ontlasten van tal van administratieve
Vergeet tenslotte niet dat een zaak het
verplichtingen. Meer gegevens vindt u in het hoofdstuk Nuttige internetadressen
meest floreert ‘with a little help from
voor starters van pagina 36 tot 45.
your friends’. En uw vrienden, dat zijn in dit geval een goede boekhouder en – niet te vergeten – uw vertrouwensbankier.
www.dexia.be
Het businessplan
p. 12
Het businessplan stippelt onder meer de weg uit die de onderneming wil gaan, het definieert de doelen en het bepaalt de strategie waarmee die kunnen bereikt worden.
Een businessplan of zakenplan is dus niet zomaar een denkoefening. Wanneer het goed wordt voorbereid, is het een doeltreffend beheersinstrument dat u op verschillende manieren van pas zal komen: • wanneer u belangrijke beslissingen moet nemen, zult u op die cruciale ogenblikken niet hoeven te improviseren. Het zakenplan zal u steeds helpen de situatie onder controle te houden; • het is het aangewezen instrument om externe gesprekspartners, zoals de bank of een instantie die subsidies verleent, ervan te overtuigen dat uw project haalbaar en realistisch is; • het vormt een onmisbare aanvulling op het cijfermatige, financiële plan dat verder in deze brochure wordt voorgesteld. Wat hierna volgt, is opnieuw een checklist.
TIP
Er bestaat trouwens niet zoiets als een
Hou in gedachten dat een business-
‘standaard’ businessplan. Sommige zijn
plan geen definitieve tekst is. Het is
beknopt, andere beslaan tientallen pagi-
een referentiedocument dat dient
na’s. Het model dat we u hier aanbieden,
om de evolutie van uw zaak te
omvat alvast een heleboel analyse-
evalueren. Op basis daarvan kan
elementen en basisvragen waarop u
het plan dan worden bijgestuurd.
een antwoord moet geven voor u de
Berg het dus niet te ver op zodra u
motoren start.
daadwerkelijk met uw zaak van start bent gegaan. U zult het nog nodig
Ook hier is het belangrijk te weten dat u er niet alleen voor staat. Vrienden en familieleden kunnen u bijstaan door de rol van ‘advocaat van de duivel’ te spelen en u kritische vragen te stellen. Ook uw boekhouder kan u daarbij helpen. En in het hoofdstuk Nuttige internetadressen voor starters van pagina 36 tot 45 vindt u een aantal websites die u al een heel eind op weg helpen.
hebben!
Het project en degenen die het moeten realiseren De omschrijving van het project
p. 13
De promotoren van het project
•
Hoe omschrijf ik mijn project?
Een onderneming of eenmanszaak is
•
Wat zijn de doelstellingen van mijn
maar zo sterk als de mensen die erachter
project?
schuilgaan. Meer dan ooit geldt hier het
•
Wat is mijn motivatie?
gezegde ‘de juiste persoon op de juiste
•
Welke naam geef ik mijn zelfstandige
plaats’. Daarom is het heel belangrijk
activiteit?
dat u de drijvende krachten achter uw
•
Waar zal ze gevestigd zijn?
project aan een grondige analyse onder-
•
Wat is de startdatum?
werpt.
•
Welke juridische vorm kies ik? •
Het actieterrein van het eenmansbedrijf of de onderneming
project? •
In dit verband is het belangrijk dat de producten en de markt niet van elkaar
Over welke diploma’s en getuigschriften beschikken ze?
•
Over welke beroepservaring beschikken ze?
Het zou verkeerd zijn te redeneren dat een goed product automatisch zijn weg
Wat zal hun functie zijn binnen de zaak?
•
worden losgekoppeld. Elk product moet zich richten tot een specifieke markt.
Wie zijn de promotoren van het
•
Zijn ze daarmee voldoende gekwalificeerd voor hun taken?
zal vinden naar de juiste klanten. •
Hoe zullen de oprichters vertegen-
•
Wat houdt de activiteit precies in?
woordigd zijn als aandeelhouders van
•
Welke producten en/of diensten biedt
de onderneming?
de zaak aan? •
Op welke markt zal ze actief zijn?
•
Welke klanten wil ik bereiken?
p. 14
De verkenning van de economische omgeving
Zodra u de vorige vragen beantwoord hebt, kunt u het beeld verfijnen door de ruimere economische omgeving waarin u zult werken, onder de loep te nemen.
maken krijgt met een of meer concurrenten. Er is een spreekwoord dat zegt: ‘ken je vijand alsof het je beste vriend
Mijn zaak en de buitenwereld
is’. Stel u daarom de volgende vragen:
1. Enkele basiscijfers
•
Wie zijn mijn concurrenten?
Welke omvang zal mijn zaak bij de
•
Waar zijn ze gevestigd?
start hebben?
•
Hoe groot is hun omzet?
•
Op welke omzet mik ik?
•
Welk marktaandeel hebben ze?
•
Wat zijn de groeivooruitzichten op
•
Waarin onderscheiden hun producten
•
korte, middellange en lange termijn?
2. Productie en distributie
en/of diensten zich van de mijne? •
Welke prijzenpolitiek hanteren ze?
•
Hoe voeren ze promotie?
•
Wat zijn hun sterke en hun zwakke
•
Hoe produceer ik?
•
Wie zijn daarbij mijn partners?
punten? (zie in dit verband ook de
•
Hoe en bij wie bevoorraad ik mij?
SWOT-analyse op de volgende pagina)
•
Hoe krijg ik mijn dienst en/of product
•
tot bij de klant?
De analyse van de potentiële klanten
Welke prijzenpolitiek hanteer ik daarbij?
•
Wie zijn mijn klanten?
•
Kan ik die klanten opdelen in
3. De ruimere economische en sociale context
verschillende groepen, die een aparte benadering vergen?
U moet verder kijken dan uw winkel-
•
Waar bevinden ze zich?
ruimte of kantoor. Het welslagen van uw
•
Hoe is hun koopgedrag?
zaak wordt immers ook bepaald door
•
Waarom zouden ze mijn product en/of dienst kopen?
externe factoren: maatschappelijke, socio-economische, technologische of
•
Hoe groot is hun koopkracht?
culturele. Ook financiële en juridische
•
Hoeveel klanten per dag verwacht ik?
ontwikkelingen volgt u best op de voet.
•
Welk gemiddeld bedrag per dag zullen de klanten spenderen?
De analyse van de concurrentie
•
U mag zich heel gelukkig prijzen wanneer u de enige op de markt bent die een specifieke dienst of product aanbiedt. De kans is veel groter dat u te
Hoe groot is de omzet per klant die ik nastreef?
•
Is mijn potentiële markt groot genoeg?
De SWOT-analyse
p. 15
Voor we een strategie kunnen ontwikkelen, moeten we eerst weten wat we waard zijn. We moeten met andere woorden onze sterke en onze zwakke kanten tegen elkaar afmeten. In vakjargon heet dit een SWOT-analyse. SWOT staat voor ‘Strenghts, Weaknesses, Opportunities, Threats’.
De kansen 1. Kansen gecreëerd door de markt •
ontwikkelingen in de markt vormen
Sterke punten kunnen een goed imago, trouwe klanten of een grote inzet van de
Welke huidige of toekomstige een opportuniteit voor mijn zaak?
•
Welke huidige of toekomstige
medewerkers zijn. Zwaktes kunnen bij-
gebeurtenissen in de markt hebben
voorbeeld te maken hebben met een te
een positieve impact op mijn zaak?
kleine winstmarge op de producten. De het opstarten van een tweede vestiging
2. Kansen gecreëerd door de concurrentie
kunnen een kans vormen, terwijl slechte
•
ontwikkeling van nieuwe producten of
Welke gebeurtenissen of ontwikkelingen binnen de concurrentie bieden
resultaten of een daling van de koop-
een kans waarop ik kan inspelen?
kracht van de klanten een bedreiging zijn. •
Hoe kan ik erop inspelen?
Kortom, de antwoorden op de hiernavolgende vragen zijn anders voor elke
3. Kansen gecreëerd door de klanten
onderneming of activiteit.
•
Welke nieuwe ontwikkelingen of gebeurtenissen kunnen de belang-
De sterke punten •
stelling van de klanten voor mijn
Wat zijn de sterke punten van mijn
product en/of dienst vergroten?
product en/of dienst? •
Wat zijn de sterke punten van mijn
4. Kansen gecreëerd door de economische en maatschappelijke context
medewerkers?
•
Wat zijn de sterke punten van mijn bedrijf als organisatie?
•
Zijn er maatschappelijke ontwikkelingen die in het voordeel spelen
De zwakke punten •
Wat zijn de zwakke punten van mijn product en/of dienst?
•
Wat zijn de zwakke punten van mijn bedrijf als organisatie?
•
Wat zijn de zwakke punten van mijn medewerkers?
van mijn zaak? •
Zijn er economische ontwikkelingen die mijn zaak extra kansen bieden?
p. 16
De bedreigingen
3. Bedreigingen vanuit de klanten
1. Bedreigingen vanuit de markt
•
•
•
sen kunnen de belangstelling van de
kelingen in de markt vormen een
klanten voor mijn product en/of dienst
bedreiging voor mijn zaak?
doen afnemen?
Welke huidige of toekomstige gebeurtenissen in de markt hebben een negatieve impact op mijn zaak?
4. Bedreigingen vanuit de economische en maatschappelijke context •
2. Bedreigingen vanuit de concurrentie •
Zijn er maatschappelijke ontwikkelingen die in het nadeel spelen van
Welke gebeurtenissen of ontwikkelingen binnen de concurrentie vormen
•
Welke nieuwe trends of gebeurtenis-
Welke huidige of toekomstige ontwik-
mijn zaak? •
Zijn er economische ontwikkelingen
een bedreiging waarop ik moet
die in het nadeel spelen van mijn
reageren?
zaak?
Hoe kan ik erop reageren?
De strategie
p. 17
Vertrekkend vanuit de resultaten van de SWOT-analyse is het veel gemakkelijker om een strategie voor de zelfstandige activiteit uit te stippelen. Hoewel ook hier geen standaardformule bestaat, moet u zeker goed nadenken over de volgende punten. Want pas als u een goede strategie hebt uitgewerkt, bent u klaar om een operationeel plan op te stellen. Maar eerst de strategie!
2. Op vlak van prijs •
dienst zich tegenover de concurrentie? •
•
Welke politiek hanteer ik op het vlak van kortingen?
•
De strategische doelen en de weg erheen
Hoe positioneert mijn product en/of
Welke winstmarges wil ik behalen?
3. Op vlak van communicatie
Wat is de specialiteit van mijn
Zelfs het beste product zal zijn weg
onderneming (of ‘core business’)?
niet vinden naar de klanten wanneer die
•
Wat is mijn commercieel doel?
niet op de hoogte zijn van het bestaan
•
Hoe positioneer ik mij op de markt?
ervan. Reclame en communicatie zijn
Wat is mijn plaats op de markt tegen-
daarom essentieel voor het welslagen
over de concurrenten en hoe onder-
van een ondernemingsproject.
scheid ik mij van die concurrenten?
•
Hoe zorg ik ervoor dat mijn potentiële
•
Welke groei heb ik voor ogen?
klanten mijn product en/of dienst
•
Wat zijn mijn objectieven op middel-
kennen?
lange en lange termijn?
•
Via welke kanalen wil ik communiceren?
•
Welke kanalen zijn daarbij het best
De marketingstrategie 1. Op vlak van product en/of dienst •
geschikt voor welke doelgroep? •
Welke zijn de specifieke voordelen en troeven die ik kan uitspelen naar de
maken? •
Wens ik enkel reclame te maken bij de lancering of ook daarna?
klanten? •
Op welke manieren wens ik reclame te
Wens ik mij naar de markt in haar geheel te richten (‘niet-gedifferen-
4. Op vlak van distributie en verkoop
tieerde marketingstrategie’) of wens ik
•
Hoe krijg ik mijn product en/of dienst
mijn inspanningen te concentreren op
het snelst en het efficiëntst tot bij de
een welbepaald deel van de markt
klant? Met andere woorden: hoe zal de distributie gebeuren?
(‘geconcentreerde marketing’)? •
Wie zal verantwoordelijk zijn voor de commercialisering?
•
Hoe zal de verkooporganisatie georganiseerd zijn?
p. 18
Het operationeel plan
Na al dit strategische denkwerk wordt het tijd voor de laatste, praktische elementen. Zodra u weet met welk product u naar welke klanten wilt, en hoe u dat hoopt te realiseren, moet nog een en ander concreet worden ingevuld op organisatorisch vlak. Het zijn als het ware de ‘finishing touches’ van uw businessplan.
• Hoe verloopt het productieproces? • Welke machines of ander materieel heb ik daarvoor nodig? • Hoe verloopt de bevoorrading? • Hoe zit de administratieve organisatie van mijn zaak in elkaar? • Hoe is het management georganiseerd? • Wie is precies verantwoordelijk voor wat? • Welk personeelsbeleid wens ik te voeren?
www.dexia.be
Tot slot … het begin
p. 19
Wanneer uw zakenplan helemaal is uitgewerkt, staat u nog een laatste uitdaging te wachten: het geheel samenvatten op maximaal twee pagina’s. De meeste lezers zullen immers niet de tijd hebben om uw plan van A tot Z door te nemen.
Het komt er dus op aan de belangrijkste elementen van het businessplan op een zo overtuigend mogelijke manier samen te vatten. Hoewel u deze samenvatting pas aan het einde van de oefening kunt maken, zal zij wel vooraan in uw businessplan komen te staan.
Het financieel plan
p. 20
Het financieel plan is een onmisbare aanvulling op het businessplan. Het is zelfs verplicht bij de oprichting van een aantal vennootschapsvormen en moet in dat geval worden voorgelegd aan de notaris alvorens de oprichtingsakte wordt verleden. De verplichting richt zich tot nv, bvba, cvba. Het businessplan is een kwalitatieve analyse, terwijl het financieel plan een kwantitatieve analyse van uw project is. Het doel van het financieel plan is eenvoudig: u helpen bij het zo correct mogelijk inschatten van de behoeften en de middelen van uw onderneming en nagaan of ze in evenwicht zijn. Voor de ondernemingen moet het financieel plan aantonen dat het kapitaal toereikend is voor de uitoefening van de activiteit tijdens minstens twee jaar.
Zoals voor het opstellen van uw business-
passen en moeten een balans en een
plan is het in dit geval ook aan te raden
jaarrekening opstellen.
een beroep te doen op professionals die ter zake gespecialiseerd zijn. Uw boek-
De inhoud van een financieel plan wordt
houder is de persoon bij uitstek om u te
door de wet niet strikter omschreven
helpen orde in de letterlijke zin van het
dan de inhoud van een businessplan.
woord te brengen in de cijfers die u
In de praktijk moeten evenwel een
daarbij hebt ingezameld.
aantal elementen in aanmerking worden genomen:
Opmerking: inzake boekhoudkundige
•
de vooropgezette resultaten;
verplichtingen moet volgend onderscheid
•
de financiële structuur van de onderneming;
worden gemaakt. Enerzijds de natuurlijke personen en de kleine ondernemingen
•
het eigenlijk financieel plan dat de
(vennootschappen onder firma en gewone
evolutie van de resultaten, de behoef-
commandaire vennootschappen met een
ten en de middelen over een periode
jaaromzet van maximum 500 000 EUR
van twee tot drie jaar beschrijft.
exclusief btw): deze mogen de ‘vereenvoudigde’ boekhouding toepassen en hoeven dus noch een balans noch een jaarrekening op te stellen. Anderzijds de andere ondernemingen dan die bedoeld hierboven: zij zijn verplicht een ‘volledige’ boekhouding toe te
De vooropgezette resultatenrekening
p. 21
Om de vooropgezette resultatenrekening op te stellen, moet u vooraf de samenstellende elementen van de opbrengsten en de kosten hebben bepaald.
Raming van de omzet en de brutomarge De omzet: op basis van uw marktstudie (businessplan) hebt u uw prijzen bepaald en het volume van uw verkoop en dus uw omzet geraamd.
De brutomarge is het verschil tussen de omzet en de directe variabele kosten. Zij kan ook worden uitgedrukt in een percentage van de omzet.
Jaar 1 Omzet Directe variabele kosten (opbrengst) BRUTOMARGE BRUTOMARGE (in % v.d. omzet)
Jaar 2
Jaar 3
p. 22
Raming van de bedrijfskosten (afschrijvingen niet meegerekend) Jaar 1
Jaar 2
Jaar 3
Bezoldigingen en sociale lasten Diverse diensten & goederen - Kosten voor gebouwen - Kosten voor materiaal - Administratieve kosten - Distributiekosten Belastingen TOTAAL
Tabel van de afschrijvingen Acquisitie- Afschrijvings- Afschrijving Afschrijving Afschrijving waarde percentage (%) Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Investering 1 Investering 2 Investering 3 … TOTAAL
www.dexia.be
p. 23
Jaar 1 (1)
Wanneer u alle nodige informatie hebt vergaard, kunt u ze omzetten in een vereenvoudigde resultatenrekening. Zoals
Bedrijfsopbrengsten
het woord het zegt, vestigt zij de aan-
Omzet
dacht op het vooropgezette resultaat
Rechtstreekse kosten voor de verkoop (-)
van uw zaak. Dat resultaat geeft een idee van de rentabiliteit van uw project.
Jaar 2 (2)
Evolutie Jaar 3 (2) – (1) (3)
Evolutie (3) – (2)
BRUTOMARGE (1) Bedrijfskosten Diverse diensten & goederen Bezoldigingen en sociale lasten Belastingen Afschrijvingen TOTAAL (2) BEDRIJFSRESULTAAT (1)-(2) Financiële lasten (-) Financiële opbrengsten (+) BRUTORESULTAAT Belastingen op het resultaat (-) NETTORESULTAAT
De cashflow of thesauriestroom is een criterium aan de hand waarvan de autofinancieringscapacitieit kan worden
Jaar 1 NETTORESULTAAT
gemeten. Hij meet het kapitaalvolume
Afschrijvingen (+)
dat wordt gegenereerd door de onder-
CASHFLOW
neming en waarmee zij kan blijven groeien, door zowel de investering als het kapitaal van de onderneming te financieren. Hij kan als volgt worden berekend:
Jaar 2
Jaar 3
p. 24
De balansstructuur
Met de balansstructuur kan men het evenwicht nagaan tussen de behoeften en de middelen van de onderneming. Hij gaat met name na: • of de beoogde thesaurie volstaat om aan de kortetermijnbehoeften te voldoen; • of de verhouding tussen het eigen vermogen en de schulden (solvabiliteitsratio) borg staat voor de financiële onafhankelijkheid van de onderneming.
ACTIEF
De thesaurie Als de totale behoeften hoger liggen
Vaste activa
dan de beoogde middelen, is er sprake
Voorraden
van een thesaurietekort; indien echter
Vorderingen op de cliënten
de totale middelen groter zijn dan de
Liquide middelen
totale behoeften, is er sprake van een thesaurieoverschot.
TOTALE BEHOEFTEN PASSIEF Eigen vermogen (kapitaal)
Een thesaurietekort kan worden opgevangen hetzij door een extra inbreng van eigen vermogen, hetzij door kredieten
Schulden aan leveranciers Leningen
aan te gaan, hetzij door een combinatie van beide.
TOTALE MIDDELEN
De solvabiliteit Om de financiële onafhankelijkheid van de onderneming te garanderen, moet de verhouding tussen het eigen vermogen en de kredieten (fondsen van derden) binnen bepaalde limieten liggen. Zo wordt doorgaans aangenomen dat het eigen vermogen op zijn minst een derde van het permanent kapitaal van de onderneming moet vertegenwoordigen, waarbij dit laatste de som is van het eigen vermogen en de langetermijnkredieten (> 1 jaar).
Enkele belangrijke begrippen De vaste activa
De voorraden
de materiële vaste activa zoals terreinen
Het gaat om goederen, maar ook om
en gebouwen, de uitrustingsgoederen
grondstoffen en benodigdheden voor
en het rollend materieel;
uw economische activiteit. De goederen
de immateriële vaste activa zoals de
die zich nog in de productiefase bevin-
goodwill of de kosten voor patenten,
den, maken hier eveneens deel van uit.
licenties of een exploitatievergunning;
Het bepalen van een ideale voorraad
•
de oprichtingskosten;
maakt dat u geen tekorten of overschot-
•
de financiële vaste activa (waarborgen
ten zal hebben in uw voorraden. Daarbij
en borgstellingen).
moet u rekening houden met diverse
•
•
factoren: De
vlottende activa, of met andere
•
woorden, de middelen die binnen een bepaalde termijn worden omgezet in
de leveringstermijnen van uw leveranciers;
•
de leveringstermijnen die u hebt afgesproken met uw cliënten;
liquide middelen: •
de voorraden;
•
de eventuele fabricagetermijnen;
•
de vorderingen;
•
de voorraadrotatie.
•
de liquide middelen die beschikbaar zijn voor de courante activiteiten of
De behoefte aan bedrijfskapitaal
de onverwachte uitgaven.
stemt overeen met de middelen die u nodig hebt voor het financieren van uw
De betalingsmodaliteiten
voorraad en voor de betalingstermijnen
Het is belangrijk te weten hoe uw
die u toestaat aan uw cliënten, vermin-
cliënten u gaan betalen (contant, via
derd met de betalingstermijnen die uw
overschrijving, op termijn met voor-
leveranciers aan u toestaan.
schotten, op krediet ...), omdat dat een aanzienlijke invloed heeft op de cashflow van uw zaak.
www.dexia.be
p. 25
p. 26
De prognosebalans
De balans geeft een algemeen overzicht van de activa en de passiva van uw onderneming. De activa zijn het volledig economisch en financieel vermogen van uw bedrijf (de behoeften); de passiva zijn alle financieringsbronnen waarop u een beroep hebt gedaan voor de financiering van de activa (de middelen).
Jaar 1 (1) I ACTIVA (BEHOEFTEN) Vaste activa Oprichtingskosten Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Voorraden Vorderingen op meer dan een jaar Vorderingen op ten hoogste een jaar Thesauriebeleggingen Beschikbare waarden Totale activa II PASSIVA (MIDDELEN) Kapitaal Kaitaaltoelagen Voorzieningen voor risico’s en kosten Schulden op meer dan een jaar Schulden op ten hoogste een jaar Totale passiva
Jaar 2 (2)
Evolutie Jaar 3 (2) – (1) (3)
Evolutie (3) – (2)
Besluit
p. 27
Het hoeft welicht geen betoog dat het uitwerken van een financieel plan heel wat meer is dan enkele optellingen maken. Elk van de bovenstaande elementen kan nog worden verfijnd en diepgaander worden geanalyseerd.
Schrik vooral niet terug voor het cijferwerk dat u moet doen alvorens u van start kunt gaan. Het gaat om een essentiële voorbereiding voor het welslagen van uw onderneming. Voor het overige blijkt het in de praktijk altijd minder ingewikkeld te zijn als het er op het eerste zicht uitziet, vooral als u zich laat bijstaan door een specialist. Zoals wij in het begin van dit hoofdstuk schreven, zal uw boekhouder u hierbij maar al te graag helpen.
Financiële hulp en subsidies
p. 28
Hieronder vindt u een beknopte lijst steunmaatregelen waarmee we u in de eerste plaats willen doen inzien dat u met een beetje opzoekwerk heel wat geld kunt besparen. Een aantal subsidies kan trouwens al met een minimum aan administratie worden aangevraagd. Natuurlijk kan ook Dexia, als uw vertrouwensbankier, u hierbij een handje helpen. Uw contactpersoon van uw agentschap zal u graag van dienst zijn.
Fiscale steun De Federale Overheidsdienst Financiën biedt uiteenlopende vormen van fiscale steun aan. Slechts één voorbeeld is de investeringsaftrek. Winsten worden vrijgesteld tot een percentage van de aanschaffingsof beleggingswaarde van bepaalde
FEDERAAL Specifieke steun voor startende ondernemingen
bedrijfsinvesteringen die uitgevoerd
Starters kunnen bij het federaal Participa-
voor het uitoefenen van de beroeps-
tiefonds terecht voor diverse voordelen:
activiteit van de belastingplichtige.
•
•
•
worden in een bepaald belastbaar tijdperk en die in België worden gebruikt
starteo en optimeo: beroepskredieten die verdeeld worden tussen
Steun bij aanwervingen
uw bankier en het Participatiefonds;
Deze steun kan gebeuren in de vorm
de Business Angel+ Lening: deze
van fiscale of parafiscale maatregelen,
achtergestelde lening is bedoeld voor
of als financiële tegemoetkoming. U
kmo’s. Zij is een aanvulling op de
kunt ervoor in aanmerking komen om
investering van een zogenaamde
verschillende redenen, zoals het aan-
‘Business Angel’ (zie ook het hoofd-
werven van:
stuk Financiële tegemoetkomingen op
•
jonge werknemers;
pagina 38);
•
oudere werknemers;
het plan jonge zelfstandigen: voor
•
de eerste werknemers door een
werkzoekenden jonger dan dertig die nog geen zelfstandige activiteit
nieuwe werkgever; •
•
de solidaire lening: voor wie onvol-
•
langdurig werkzoekenden;
doende financiële middelen heeft om
•
bijkomend personeel met een laag loon;
het nodige startkapitaal te verzamelen; •
bijkomend personeel voor wetenschappelijk onderzoek en uitvoer;
hebben uitgeoefend;
de startlening: specifiek bestemd voor werkzoekenden die zelfstandig willen worden of een eigen zaak willen opstarten.
•
personen met een handicap.
p. 29
VLAANDEREN Specifieke steun voor startende ondernemingen
om collectieve opleidingen of om een
wanneer de onderneming de wette-
individuele beroepsopleiding in een
lijke schuldenaar is van de roerende
onderneming of een onderwijsinstelling.
voorheffing. De vrijstelling geldt enkel
Speciaal voor starters heeft de Vlaamse
voor het gedeelte van het gebouw dat
overheid een aantal initiatieven genomen,
Ook de diverse economische sectoren
waaronder:
bieden een ruime waaier van maat-
•
activiteiten van de onderneming;
de ondernemerschapsportefeuille
regelen en initiatieven aan, onder andere
die de ‘gratis-opstartcheque’, de ‘durf-
kosteloze opleidingen, opleidings-
investeringen waarvoor een kapitaal-
na-adviescheque’, de ‘adviescheque’
premies, hulp bij stages en opleidingen
premie of een rentetoelage werd toe-
en de ‘opleidingscheque’ vervangt. Er
voor opleidingsverantwoordelijken.
gekend, kunnen de ondernemingen
kan gekozen worden voor vier dien-
•
versnelde afschrijvingen: voor de
gedurende drie opeenvolgende belast-
kenniscentra. De ondernemer betaalt
BRUSSEL Premies voor nieuwe ondernemingen in Brussel
65 % van de dienstverlening, de
Met het oog op het aantrekken van
overheid 35 %. De steun bedraagt
nieuwe ondernemingen naar de regio,
Binnen de Gewestelijke Investerings-
maximaal 5 000 euro en kan slechts
ontwikkelde het Brussels Hoofd-
maatschappij voor Brussel (GIMB)
om de drie jaar aangevraagd worden;
stedelijk Gewest een aantal financiële
werd een dochteronderneming
de groeipremie is een financiële
steunmaatregelen:
opgericht, Brustart. Dit fonds heeft als
tegemoetkoming aan ondernemingen
•
sten: opleiding, advies, mentorschap en de aankoop van kennis in Vlaamse
•
daadwerkelijk gebruikt wordt voor de
bare periodes een jaarlijkse afschrijving toepassen die gelijk is aan het dubbele van de normale lineaire afschrijving.
de kapitaalpremie: zij wordt toe-
taak oplossingen te bieden wanneer
die investeringen zullen realiseren in
gekend wanneer de investering met
Brusselse ondernemingen in hun op-
het Vlaamse Gewest. Zij kan worden
eigen middelen gefinancierd wordt.
richtings- of startfase met financiële pro-
toegekend via een oproepsysteem,
Het bedrag van de tegemoetkoming
blemen kampen. Door een versteviging
waarbij tijdens een bepaalde periode
stemt overeen met een percentage
van de eigen middelen vergemakkelijkt
steunaanvragen kunnen worden
van de toegelaten investeringen;
Brustart de toegang tot de klassieke
de rentetoelage: micro-ondernemingen
bankkredieten.
ingediend. Er is ook een groeipremie
•
en kleine ondernemingen kunnen hier-
voor strategische projecten.
voor in aanmerking komen wanneer
Steun bij opleidingen
Steun bij opleidingen
zij hun investeringen financieren door
Kmo’s die gevestigd zijn in het
De Vlaamse Dienst voor Arbeids-
middel van een investeringskrediet
Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en
bemiddeling en Beroepsopleiding
of leasing;
die een beroep doen op een extern
een vrijstelling van onroerende
organisme voor het geven van oplei-
opleidingen waarvoor ondernemingen
voorheffing kan voor een periode van
dingen, kunnen in het kader van de
steun kunnen ontvangen. Het kan gaan
maximaal vijf jaar worden toegekend,
Brusselse expansiewetgeving een
(VDAB) organiseert een aantal beroeps-
•
p. 30
subsidie bekomen. Dat geldt trouwens
De portaalsite van de Federale Regering bevat een zoekmachine om na te gaan
ook voor opleidingen en informatiecycli
welke steunmaatregelen voor uw specifiek project gelden (www.belgium.be, klik
met betrekking tot de buitenlandse
op ‘bedrijven’ > ‘steunmaatregelen en advies’ > ‘steunmaatregelen’).
handel. Voor een up-to-date overzicht van alle steunmaatregelen die Vlaamse zelfstandige De Brusselse Gewestelijke Dienst
ondernemers kunnen genieten, verwijzen we naar de website van de Vlaamse
voor Arbeidsbemiddeling (BGDA) kan
overheid, www.vlaanderen.be/subsidiewegwijzer, waar u een volledig naslagwerk
een financiële tussenkomst verlenen in
kunt downloaden.
de uitgaven voor de beroepsopleiding van werkzoekenden die door haar
Voor een volledig overzicht van alle steunmaatregelen die zelfstandige onder-
tussenkomst aangeworven worden
nemers in het Brussels Gewest kunnen genieten, verwijzen we naar de website
door een onderneming in oprichting,
van het Brussels Agentschap voor de Onderneming (BAO), www.bao-abe.be.
uitbreiding of omschakeling.
In de databank ‘steun en begeleiding voor Brusselse bedrijven’ van het BAO vindt u de steunmaatregelen die specifiek van toepassing zijn op uw bedrijf, met de
Wie zelfstandige in hoofdberoep wordt,
nodige uitleg (www.ecosubsibru.be).
ontvangt een ICT-cheque die voor 100 % door de BGDA wordt gefinancierd. De cheque geeft recht op een cursus informatie- en communicatietechnologie. De hierboven vermelde subsidies en steunmaatregelen zijn maar het topje van de ijsberg. Daarnaast geven de verschillende Belgische overheden nog diverse stimulansen op het vlak van energie, inspanningen ten voordele van het milieu, de aanmoediging van onderzoek en innovatie, export, enz. Tot slot zijn ook diverse vormen van Europese steun (ec.europa.eu/grants) mogelijk.
www.dexia.be
De aanvraag van een businesskrediet
p. 31
Om een zaak op te starten – en om ze draaiende te houden – hebt u financiële middelen nodig. Voor veel ondernemers betekent dit concreet dat er geld geleend moet worden. In dit hoofdstuk vertellen we hoe u zich het best voorbereidt op het gesprek met uw bankier.
Voor alle duidelijkheid, de aanvraag van een businesskrediet is geen krachtmeting en al evenmin een verhoor! Uw bankier is in de eerste plaats een partner die u wilt helpen uw project te realiseren.
TIP Waar het op aankomt bij de aanvraag van een businesskrediet, is goed voorbereid te zijn en te weten wat uw financiële partner belangrijk vindt. Uw kansen op succes zullen er flink door toenemen.
p. 32
De voorstelling van uw project
Zoals in elke relatie, speelt vertrouwen ook in de omgang met uw financiële partner een grote rol. De bank wil u immers goed leren kennen voor zij eventueel beslist met u in zee te gaan. Daarom is het belangrijk dat u haar de nodige informatie verschaft.
In het geval van een bestaande
Concreet zal hij zoveel mogelijk willen
activiteit zal de bank vaak een oordeel
weten over:
kunnen vormen op basis van de finan-
•
uzelf;
ciële resultaten die u kunt voorleggen.
•
uw project;
•
uw financiële situatie.
Wanneer het echter om een nieuwe activiteit gaat, moet u de bank ervan
Achteraan dit hoofdstuk vindt u een
overtuigen dat uw project een goede
handig overzicht van de documenten
kans op slagen heeft, en dat u de juiste
die u tijdens het gesprek best bij de
persoon bent om uw zaak te leiden. In
hand hebt.
feite zal uw bankier u dezelfde vragen stellen die u eerder al aan uzelf stelde, toen u uw businessplan en uw financieel plan opmaakte.
Waarom u een krediet nodig hebt Er zijn tal van mogelijke redenen waarom een zelfstandige of een onderneming een krediet nodig heeft. Het kan bijvoorbeeld dienen om een tijdelijk tekort aan liquiditeiten te overbruggen, of om investeringen te financieren. Tegenover deze behoeften staat een waaier aan kredietvormen, met allemaal hun eigen, specifieke kenmerken.
Pas wanneer u uw bankier vertelt wat u precies nodig hebt en wat uw middelen en behoeften zijn, kan hij bepalen welke kredietvorm het best bij uw project past.
p. 33
p. 34
De werkwijze van de bankier
Zodra hij over alle nodige gegevens beschikt, kan de bankier aan het werk en gaat hij de financiële slagkracht van uw zaak of ondernemingsproject onderzoeken. Bij deze financiële analyse zal hij onder meer rekening houden met volgende parameters.
De liquiditeit moet de onderneming in staat stellen haar engagementen op korte termijn na te leven. Uw financiële partner zal tenslotte
De solvabiliteit van de onderneming
troeven en risico’s tegen elkaar afwegen,
of van de ondernemer in spe. Wat is
en uiteindelijk een beslissing nemen in
hun financiële onafhankelijkheid? Om
verband met uw kredietaanvraag.
hierop een antwoord te vinden, zal de bankier vooral letten op het belang van het eigen vermogen tegenover de ingezette middelen (passiva). De rentabiliteit en de terugbetalingscapaciteit. Hierbij spelen de omzet en het nettoresultaat een rol, maar ook de nettocashflow. Deze laatste wordt ook wel eens het ‘autofinancieringsvermogen’ genoemd. Het betreft de financiële middelen waarover u beschikt en waarmee u geen lopende uitgaven moet doen.
www.dexia.be
Conclusie: wees goed voorbereid
p. 35
De belangrijkste boodschap in verband met uw kredietaanvraag is heel eenvoudig: zorg dat u goed voorbereid aan het gesprek met uw vertrouwensbankier begint. Beschik over de nodige, up-to-date informatie. Maak een dossier op dat volledig is, overzichtelijk en keurig gepresenteerd.
Hier vindt u alvast een lijstje met ‘niet te vergeten’ documenten.
WAT NIET IN UW DOSSIER MAG ONTBREKEN
Om uzelf voor te stellen •
uw identiteitskaart;
•
uw cv.
Om uw financiële situatie toe te lichten •
In het geval van een zelfstandige: -
de aanslagbiljetten van de laatste twee jaar van uw belastingen;
Om uw onderneming voor te stellen •
de statuten en statuutwijzigingen;
•
de samenstelling van het aandeelhouderschap;
•
de identiteitskaarten van de vertegenwoordigers;
•
de handtekeningbevoegdheden.
Om de haalbaarheid van het project te verklaren •
het businessplan;
•
het financieel plan;
•
eventuele vergunningen;
•
huurcontracten en/of toekomstige huurgelden;
•
een bestek of budget van de architect in geval van een nieuwbouw;
•
Wanneer een bestaande onderneming wordt overgenomen: -
het overnamecontract;
-
de balansen van de overlater van de voorbije drie jaren;
-
de belastingberekening van de overlater.
-
•
de exploitatierekeningen van de voorbije drie jaren.
Wanneer het om een vennootschap gaat: -
de gedetailleerde jaarrekeningen en balansen van de voorbije drie jaren.
Nuttige internetadressen voor starters
p. 36
Op de volgende pagina’s vindt u een greep uit het ruime aanbod van websites, die een schat aan nuttige en praktische gegevens bevatten.
Het is onze bedoeling u op weg te zetten bij uw zoektocht naar informatie. De opsomming is dan ook geenszins volledig. Ze houdt bijvoorbeeld geen rekening met een heleboel commerciële sites die diensten en opleidingen aanbieden. Een exhaustieve lijst zou trouwens veel te uitgebreid zijn voor deze brochure, en ze zou bovendien aan het doel van het internet voorbijgaan. De adressen die u hierna vindt, zijn een startpunt, maar dan een met een vooruitzicht op succes. De meeste websites bevatten immers ook links naar aanverwante sites, zodat we u kunnen garanderen dat u zelfs na een klein beetje surfen al heel wat wijzer zult zijn.
www.dexia.be
Algemene informatie
p. 37
De Federale Overheidsdienst
Vlaanderen
Economie, KMO, Middenstand en
Vanaf midden 2006 bundelen de
Energie beschikt over een waaier van
Vlaamse Administratie Economie en
informatie over alle aspecten van het
het Vlaams Agentschap Ondernemen
ondernemen die in deze brochure aan
(VLAO) hun informatie voor de startende
bod komen. Zij stelt die ter beschikking
of gevestigde ondernemers op de
via haar website. U vindt er onder meer
website www.vlao.be.
alle gegevens met betrekking tot de Kruispuntbank van Ondernemingen
Brussel
en de Ondernemingsloketten
Het Brussels Agentschap voor de
(mineco.fgov.be).
Onderneming (BAO) adviseert en begeleidt starters, bedrijven en kandidaat-
Het steunpunt Ondernemerschap,
investeerders bij de verwezenlijking van
Ondernemingen en Innovatie heeft
al hun projecten in het Brussels Hoofd-
als doel het stimuleren van ondernemer-
stedelijk Gewest (www.bea.irisnet.be).
schap door beleidsondersteunend onderzoek en geeft ook een jaarboek
Op de website van het Brussels Hoofd-
voor starters uit. De site is een bron
stedelijk Gewest (www.brussels.irisnet.be)
van achtergrondinformatie
kunt u klikken op ‘bedrijven’. Daar vindt
(www.ondernemerschap.be).
u een overzicht van alles wat startende ondernemers in Brussel moeten weten.
p. 38
Financiële tegemoetkomingen (*) De Business Angels zijn bedrijfsleiders
Het Waarborgfonds heeft tot doel bij
en ondernemers die op zoek zijn naar
te dragen tot de verwezenlijking van
een potentieel interessante financiële
projecten die bij gebrek aan voldoende
return in alternatieve investeringen.
zekerheid en bij gebrek aan tussen-
Daarbij willen zij hun expertise en
komst van het Fonds niet zouden
ervaring delen met jonge ondernemers
kunnen genieten van de tussenkomst
(www.beban.be).
van het normale financiële circuit. Er is een Vlaams, een Brussels en een
De portaalsite van de Federale Regering
Waals fonds. Het Fonds komt tussen
bevat een zoekmachine om na te gaan
voor kmo’s en zelfstandigen die een kre-
welke steunmaatregelen voor uw speci-
diet aanvragen voor professioneel
fiek project gelden (www.belgium.be,
gebruik, door de gedeeltelijke terugbe-
klik op ‘bedrijven’ > ‘steunmaatregelen
taling ervan te verzekeren. Info via de
en advies’ > ‘steunmaatregelen’).
onder ‘Participatiefonds’ beschreven weg op mineco.fgov.be.
Het Participatiefonds biedt financieringsmogelijkheden voor zelfstandigen, kmo’s
Ook de provincies en gemeenten
en werkzoekenden die een eigen zaak
laten zich niet onbetuigd op het vlak
willen opstarten (www.fonds.org). U kunt
van subsidies. Meer informatie is
er ook naartoe via mineco.fgov.be (klik
te verkrijgen via de Gewestelijke
op ‘ondernemen’ > ‘vademecum van de
Ontwikkelingsmaatschappijen (GOM),
onderneming’ > ‘overheidsmaatregelen
die vanaf midden 2006 de provinciale
ten gunste van de ondernemingen’).
ontwikkelingsmaatschappijen (POM) worden (www.gom.be). De websites van de provinciale en gemeentelijke overheden kunt u vinden op www.vlaanderen.be (klik op ‘websites provincies en gemeenten’).
(*) Zie in dit verband ook het hoofdstuk Financiële hulp en subsidies.
www.dexia.be
p. 39
Vlaanderen
Brussel
De Gewestelijke Investeringsmaat-
Het Brussels Agentschap voor de
schappij voor Vlaanderen (GIMV)
Onderneming (BAO) informeert de
is gespecialiseerd in ‘private equity’,
Brusselse ondernemingen onder andere
het investeren in het eigen vermogen
over de steunmaatregelen die gemeen-
van niet-beursgenoteerde bedrijven
telijke, gewestelijke, federale of Euro-
(www.gimv.be).
pese autoriteiten hun ter beschikking stellen (www.ecosubsibru.be, klik op
Het Instituut voor de aanmoediging
‘alle tegemoetkomingen’).
van innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen (IWT) levert
De Gewestelijke Investeringsmaat-
diensten maar ook financiële steun om
schappij voor Brussel (GIMB) inves-
innovatie aan te moedigen (www.iwt.be).
teert in de economische ontwikkeling van het Brusselse gewest door projec-
De Participatiemaatschappij
ten van kmo’s met leningen of participa-
Vlaanderen (PMV) geeft onder meer
ties te financieren (www.gimb.be).
financiële steun aan initiatieven die belangrijk zijn voor de toekomst van
Ook het Ministerie van het Brussels
Vlaanderen. Zij kan daarbij optreden als
Hoofdstedelijk gewest informeert over
ondernemer of als ‘facilitator’, wanneer
de beschikbare steunmaatregelen op
private kapitaalverschaffers het laten
www.premieskmo.be.
afweten (www.pmvlaanderen.be). Vlaanderen.be de ‘wegwijzer binnen de Vlaamse overheid’ geeft een actueel overzicht van alle mogelijke steunmaatregelen voor bedrijven. De gids kan worden gedownload op www.vlaanderen.be/subsidiewegwijzer.
p. 40
Sociale zekerheid Uitgebreide informatie over de sociale
Nog een interessante site waarin de
zekerheid in België is te vinden op de
sociale zekerheid wordt voorgesteld,
website van de Federale Overheids-
met een aantal vaak gestelde vragen
dienst Sociale Zekerheid
en antwoorden, is
(www.socialezekerheid.fgov.be).
www.mijnsocialezekerheid.be.
•
•
Wanneer u doorklikt op ‘specifieke
Alles over het sociaal statuut van de
info voor zelfstandigen’ vindt u onder
zelfstandigen vindt u op de website
meer ook de lijst met de adressen van
van het Rijksinstituut voor de Sociale
de instellingen van sociale zekerheid.
Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ):
Doorklikken op ‘sociale zekerheid
www.rsvz-inasti.fgov.be.
voor de sociaal verzekerde’ geeft een
•
overzicht van hetgeen waarop u als
De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid
sociaal verzekerde recht hebt.
(RSZ) heeft uiteraard ook een eigen
Doorklikken op ‘sociale zekerheid
website (www.rsz.be).
voor de onderneming’ brengt u bij informatie over wat werkgevers en
Dat geldt ook voor het Rijksinstituut
ondernemingen moeten doen op het
voor Ziekte- en Invaliditeits-
vlak van de sociale zekerheid.
verzekering (RIZIV) (www.riziv.be).
www.dexia.be
Fiscaliteit
p. 41
Informatie met betrekking tot de btw
Vlaanderen
en de btw-kantoren is te vinden op de
De fiscaliteit voor ondernemingen in
website van de Federale Overheids-
Vlaanderen wordt uitgebreid behandeld
dienst Economie, KMO, Middenstand
op www.vlaanderen.be (klik op
en Energie (mineco.fgov.be). Klik op
‘belastingen’).
‘ondernemen’ > ‘ondernemingsloketten’. U kunt ook rechtstreeks naar de website
Brussel
van de Federale Overheidsdienst
Ondernemingen in Brussel vinden
Belastingen surfen (www.fiscus.fgov.be).
alle gegevens over belastingen en fiscaliteit op de site van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (www.brussels.irisnet.be, klik op ‘bedrijven’ > ‘belastingen en heffingen’).
p. 42
Rechtbanken en advocaten Contactgegevens van de verschillende rechtbanken van koophandel zijn te vinden op de portaalsite van de rechterlijke macht van België (www.juridat.be).
Vlaanderen Wenst u te weten wat een advocaat voor u kan doen of zoekt u een juridisch adviseur? Surf dan naar de website van de Orde van Vlaamse Balies (www.advocaat.be).
Brussel De Nederlandse Orde van Advocaten bij de Balie te Brussel heeft een eigen website (www.baliebrussel.be).
www.dexia.be
Enkele gespecialiseerde diensten
p. 43
Administratieve vereenvoudiging
Beroepsorganisaties
De site van de Dienst voor
Een overzicht van alle beroepsorganisa-
Administratieve Vereenvoudiging
ties met hun respectieve websites is,
(DAV) informeert u over de aanpak en
mits enig doorklikken, te vinden op de
de resultaten van het vereenvoudigings-
federale portaalsite (www.belgium.be,
beleid van de federale overheid
klik op ‘over België’ > ‘het land’ >
(dav.fgov.be).
‘economie en arbeid’ > ‘sociale sector’ > ‘beroepsorganisaties’).
Administratieve vereenvoudiging is het Ondernemers kunnen er terecht met
Boekhoudkundige diensten en notariaat
klachten en suggesties. Zij kunnen ook
Bent u op zoek naar een boekhouder of
nagaan wat Kafka voor hen al gedaan
accountant, dan kunt u terecht bij de
heeft voor enkele belangrijke momenten
Koninklijke Vereniging der Accountants
in het leven van een onderneming
en Boekhouders van België (KVABB):
(www.kafka.be).
www.kvabb.org.
Belangenbehartiging
Het Beroepsinstituut van Erkende
De Hoge Raad voor de Zelfstandigen
Boekhouders en Fiscalisten (BIBF):
en de KMO is een federale adviesraad.
www.bibf.be.
doel van het Kafka-project.
Als overlegforum groepeert hij een 140-tal erkende nationale professionele
Het Instituut der Accountants (IAB)
en interprofessionele organisaties. De
en het Instituut der Bedrijfsrevisoren
Hoge Raad treedt op als spreekbuis
(IBR): www.accountancy.be (gemeen-
van zelfstandigen, vrije beroepen en
schappelijke website).
kmo’s, zowel naar de overheid toe als in diverse socio-economische organisaties
Op de website van de Koninklijke
(www.hrzkmo.fgov.be).
Federatie van het Belgisch Notariaat kunt u de notarissen in uw gemeente
Belangenbehartiging is ook een taak van
opzoeken. U vindt er ook een interes-
het NSZ, het Neutraal Syndicaat voor
sante lijst met vaakgestelde vragen
Zelfstandigen (www.nsz.be).
over allerlei onderwerpen, waaronder vennootschappen (klik op ‘FAQ’ op www.notaris.be).
p. 44
Economische informatie
Ruimtelijke ordening en milieu
Tewerkstelling
De Nationale Bank speelt een belang-
Informatie met betrekking tot
De Federale Overheidsdienst Werk-
rijke rol bij het verzamelen, analyseren
ruimtelijke ordening is te vinden op
gelegenheid, Arbeid en Sociaal
en verspreiden van economische en
www.ruimtelijkeordening.be. U vindt
Overleg (www.meta.fgov.be)
financiële informatie. Zowel met betrek-
er ook de contactgegevens van de
king tot de Belgische economie in haar
Administratie Ruimtelijke Ordening
VLAANDEREN
geheel als over afzonderlijke bedrijven.
(AROHM) in de Vlaamse provincies en
De Vlaamse Dienst voor Arbeids-
Ook de balanscentrale van NBB bevat
in Brussel.
bemiddeling (VDAB) (www.vdab.be). De site bevat een heleboel links naar
een schat aan informatie over boekhoudkundige verplichtingen
VLAANDEREN
interessante websites op allerlei terreinen,
(www.nbb.be).
Een bron van informatie over milieu-
van opleiding tot personeelsbeleid (klik
wetgeving in Vlaanderen is EMIS, het
‘info’ > ‘werklinks’).
Een schat aan statistische informatie
Energie- en Milieu-Informatiesysteem
over vrijwel alle facetten van het sociaal
voor het Vlaamse Gewest
BRUSSEL
en economisch leven, is te vinden op
(www.emis.vito.be).
De Brusselse Gewestelijke Dienst voor Arbeidsbemiddeling
de website van de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie
BRUSSEL
van de Federale Overheidsdienst
De nodige gegevens over milieu en
Economie (www.statbel.fgov.be).
milieuwetgeving in Brussel zijn te vinden
(www.bgda.be).
bij het Brussels Instituut voor
Franchising
Milieubeheer (BIM), de milieuadmini-
Wie specifiek belangstelling heeft voor
stratie van het Brussels Hoofdstedelijk
franchising, kan te rade gaan bij de
Gewest (www.ibgebim.be).
Belgische Franchise Federatie (BFF) (www.fbf-bff.be).
Merkenbescherming Wanneer u een merk officieel wilt laten registreren in de Benelux, kunt u daarvoor terecht bij het BeneluxBureau voor intellectuele eigendom. De website bevat bovendien links naar allerlei verwante nationale en internationale diensten (www.bmb-bbm.org).
www.dexia.be
p. 45
Vestigingsplaatsen
Vorming en opleiding
Bedrijvencentra stellen aan startende
VLAANDEREN
en groeiende ondernemingen kantoren,
Diverse economische sectoren hebben
werk- en opslagruimten ter beschikking
een zogenaamde ‘convenant’ afgesloten
met dienstverlening op basis van
met de Vlaamse Regering, waarbij
gedeelde kosten. Een overzicht van
zij zich onder meer engageren op het
de bedrijvencentra in Vlaanderen en
vlak van opleidingen. Meer informatie
de aangeboden diensten is te vinden
over de convenanten is te vinden
op www.bedrijvencentra.be.
op www.vlaanderen.be (klik op ‘alle websites Vlaamse overheid’ > ‘werken’
Wie een vastgoedmakelaar wil
> ‘sectorconvenants’).
inschakelen om een geschikt kantoor te zoeken, vindt een lijst van de erkende
Het Vlaams Agentschap voor
makelaars op de website van het
Ondernemersvorming levert diensten
Beroepsinstituut voor Vastgoed-
aan de ondernemers in de vorm van
makelaars (BIV) (www.biv.be).
opleidingen, vorming en bedrijfsadvies. De opleidingen gebeuren via het netwerk van SYNTRA-vestigingen (www.syntra.be).
BRUSSEL Espace Formation PME (EFP) biedt basis- en voortgezette opleidingen voor bedrijven in het Brussels Gewest (www.ecosubsibru.be, klik op ‘alle tegemoetkomingen’).
p. 46
Uw aantekeningen
www.dexia.be
V.U.: Dirk Smet, Dexia Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel - RPR Brussel BTW BE 0403.201.185 - Verzekeringsagent CBFA nr. 19.649 - MEZ 4944 - SPDV3002-2-09/2006
www.dexia.be
Dexia Bank NV Maatschappelijke zetel: Pachecolaan 44, 1000 Brussel – Tel. 02 222 11 11 Internet: http://www.dexia.be – Rekeningnr. 052-9006469-91 – RPR Brussel BTW BE 0403 201 185 – Verzekeringsagent CBFA nr. 19649 – MEZ 4944
Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen
