Van de voorzitier
(olofon
BELEID De bekendheid van Smelne's Erfskip neemt in onze
'Smelnes erfskip' Is een uitgave van Smelne's
Erfskip, de stichting die zlch Inzet voor be
houd en ontwikkeling van cultuurhistorische
waarden in de gemeente Smaliingeriand.
regio nog steeds toe. Niet ailleen hebben de di verse activiteiten die we elk jaor ontplooien hier voor gezorgd, ook drogen de wekelijkse artikelen in de Drachtster Courant gedurende de zomermaan
Secretariaat: De Ri en 33. 9201 AS Drachten
Telefoon: 05 12 - 516408
E-mail: ernslvanrees@v. anJdoo. nl
Website: www.smel nesertskJ p.nJ
den hieraan bij. Nu goat het niet in de eerste plaats om onze naamsbekendheid, veel belangrijker zijn de doel'e n die we onszelf stellen en die we weten te realiseren. Onze doelstellingen , o f zo u w il t onze visi e o f on s beleid , is iets w oar w e regelmo tig oondocht oon be steden . Een possief bestuur zo u ollerlei o ntwikkelingen ee rst maar o fwochte n en d o or a chte ra f op reage ren . Wii neme n geen afwo chten d e h o ud ing oan moor werken aan de reo lisatie van voo ral ges telde doe len. H ie rm ee heb b en we zeker geen gemokkeli jke weg gekozen, en teleurstellingen zo nu en dan horen daar nu eenmaal ook bij. Waarom dan toch d ie hoge eisen? He t is immers allemaal vrijwilligerswerk en dan wil je het toch voo ro l leu k hou d en ? Ja, inderdaad puur vrij w i lligerswerk, en leuk w illen we het graag ook w ei houden, maar er is meer.
Bestuur
J
92 03 N\A/ Dra chl'n (05 12·3717 11)
Hittle van Rees·Ullzen (secrelarlsl.
De Rien 33 9201 AS Drachkn (0 51 2·5 16408)
Bau ke Roo rdJ ( Jl cnllin ~ mccsterl.
Sydwend' 23, 9204 KA Drdchlcn (0 512-51233 1)
Gceuwk v n dcr Heid e (Jig. adjun ct),
Eile 8osstraal l 2. 9203 SN Drachten (0512·514 141)
Sjoukjc Oosterhoff-Be rdu,
n\! Rlval U , 9207 Cf Dracilkn (0 512·521 783)
Rpnny van Bruqg n, De Kn ob ben 24,
9202 XJ Drilchlen (05 12-5 16752)
Durll Tdlsmd, Gauke Boelensstraat 45,
9203 RJ DraLhte n (0512-51727 6)
Redactie
Geeuwke an der Heid e, Hans Roel ofs
':11 Kee Wo lters
We vinden het nu eenmaal erg belangrijk dot er een hoogwaardige zorg en aandaeht is voor alles wa t met monumenten, eultuurhistorie, areheologis eh e en landsehappelijke waarden te maken heeft. Bovendien dot inte resse ge kweekt wordt bij jong en oud voor alles wat er nog in onze gemeente aanwe zig is en beseherming verdient. En dot steeds meer mensen hler oog voo r krijgen, waardoor het respect toeneemt voor tal von wken uit de tijd van onze voorouders.
Redac1ieadres:
[ ize BO$straaI1 2, 920 3 SN Drachten
TeleforJl1: 0512 - 514141
E-mail ' gj,anderheide@planetnl
Medewerkers aan dit nummer
Jorhum Dij ~ s lra, Geeuwke van der Heide, Henk
H (, SIJak Joha, Arend VJn der Ploeg en Toos
'> innemJ t, Hans Ro elofs en Kees Wollers.
Ten onreehte wordt we i eens verondel'steld dot wij lOuden proberen allerlei nieuwe, gewenste on twikkelingen in onze gemeente tegen te hou d en, door alles te willen bewaren wat oud is. Deze veronderstelling is beslist on juist.
Druk
Caparis Crafisc ll Centrum Heerenveen
Waar het ons wei om gaot is dot b i j d e vele nieuwe ontwikkel ingen rekening gehouden wordt met his to risehe waarden op onze g emeenteg rond. Dot er steeds o p een u iters t lOrg vuldige manier a lwe g in g en en ke uzes worden ge
Vormgeving
Joustra t\tcd ia, I leerem'cen
(Eddy Jouslra)
maakt. Imme rs wat eenmaal verdwenen is kan daarna nooit mee r als monu ment teruggebraeh t worden . A ls er voo r gekoze n wordt d e vaart weer op n ieu w te gra ven o f een molen te herbou w en kunnen hier we l lieht sterke argu menten voor aangevoerd worden , maar mon u me ntenzo rg sta at hief geheel los van , hoogstens is er sp rake van enige nostalgisehe waard e. W ellicht kr ijgt zoiets pas no vijftig
01
Donatle
Minimaal 7,- euro
Ra boba k: Nr. 3051049 5 tn .v Pen ningmeester
'Sm elne's Erfskip' t Dra chten
honderd jao r een monumen tens tatus.
Wie hier geen gevoel voor heeft en hier oak geen rekening mee wil houden , voelt zieh vost beter thuis in een fonkelnieu we stad zoals bij voo rbeeld A lmere , w oar di t soorl h is torisehe aspee ten geen rol spelen . Gekse herend stellen we wei eens dot er geen beleid zo las tig is als monu
Abonnementen
'Smelnes erfskip ' verschijnt in elk
geval d rie keer per jaar.
Donateurs ontvangen de nummers
1, 2 en 3 van het blad grati s .
mentenbeleid, omdat immers de als tand van ve rleden(d. i. mo n umenten) tot toekomst(d. i.beleid) veel groter is don die von heden tot toekoms t. W ie se rieus beleid maakt ste lt een beleidsplan op. In 2001, toen w e ons 10-jarig
Oplage
1000 exemplaren
bestaan vierden, hebben we voo r onszelf een gedetaillee rd be leidsplan voo r de komende jaren va stgesteld. Ook is ons ge m een tebes tuu r momenteel be zig met het opstellen von een mon umentenbeleids p lan. Zodra dit beleidsplan door de gemeenteraad vastgesteld is , wi he t w ell ieh t gema kkel ij ker worden am monumentenzoken en - taken in de komende jore n te realiseren.
Jan
K.
van Til
SMELNE'S ERFSKIP
Oag Ouwe, OagJonge
Alrebegin is moeilijk
Ach, u weet het vast nog we~ die gezellige traditionele nieuwjaars revue in "De Lawei ". Een terug blik op pagina 's 12, 13 en 14.
.
.
.. .
. ..
.
.
.
000
Er zullen ongetwijfeld mensen zijn geweest die mer enige verbazing her artikel van Jochum Dijk:ma 'It Eila.n' in her eersre riunimer van Smelnes erfskip hebben gelezen. Laren we ze maar snel uit de droom helpen. Uitgerekend tusseii' de laarsre correctie en het persklaar maken van het bJad iseen gedeelte van zijn artikel vervallen. Vraag niet
.
'Inditnummer o.a.
.hoe. het kan, maar het is gebeurd. Wat de nieuwe, nog oner yaren ~edactieg.roep, ervan heeft geleerd is dat artikelen, sa mensrelJirig en vormgeving nauwkeurig op e1kaar afgestemd . ,dieneri te wordell. De redactie heefr daarom een persoori aangewezen diede .definitieve eindcontrok zal verrichten. Daarmee willen we v~~r de roekomst deze storende vergis
be Schoolstraat bestaat al 100 jaar.
4
EenT~portage \!andeze unieke straat
singen YoorkOl)lel) , Om Joch.um Dijkma recht te doen besloot de redactie zijn
gelegenin het centrum van Drachten
;trtikel in d'i\ (weede nummer geheel te herplaatsen. Overi gens doet het ons goed dat we veel positieve opmerkingen m6ch.ren onrvangen over de vormgeving van het eerste num mer. Deze complimenten komen in het bijzonder op het
De Dnichtster Kei bracht de lokale be\lolking in beroering ~nde dertigerjmen
·COntO van onie vormgever Eddy Jousrra.
Ais eerberoon aan een beroemde Nederlandse letter
oorwerper S.H, de Roos; geboren re Drachten, heeft de re
9
dacrie besloten! her lettertype van de zogenaamde platte
tekst, te veranderen'. naar een lerrervorm die dicht aansluit
.NDOrdkade SJ-S2: cte geschiedenis van een monument'aal Herenhuis' dal sinds kort op de monumentenlijst.is geplaatst
bij het oorspronkelijke ontwerp van de Roos. Mogelijk dat
er in een volgend nummer meer over deze oud Drachtster
kan worden gepubliceerd.
10
-Bernardi"S :Albertus Fabri.cius: de.el lover de bekende'Beam :Lap', een Friese'dichtejjschoen -maker met twee ge-ziChlen .
12
Dag Quwe, Dag-Jonge: Henk Hof speelde jaretilang Oeheln deze nieuwjaarsrevue en kijkt mel u terugop eenr'eeks'unieke voorstellingen
16
It Eilan: het volledige verhaaI:achter de geschieden!s en de' bewoners,van dit gebied . in helQitersleViesteh vati OIlze gemeellte
..
De eerste oplage van duizend exemplaren is grotendeels ver
spreid onder donateurs, openbare gebouwen en verschilJende
leesmappen.
Weliswaar heeft de redaCtie voldoende kopie in haar pone
feuille voorde eerstvolgende nummers, toch blijven we naar
" , ' .
stig speureh naar onderwerpen over de recente- en oudere
geschiedenis van SmaUingerland. Suggesries en materialen
in de \~orm van foro's, documenten zijn daarbij zeer wel
kom.
Tijd-ens de faatste redactie vergadering bereikte ons het onto'
stellende bericht dat Toos Sinnema, een van Ollze auteurs,
plorseling is overleden. Het eerste artikel van haar hand heeft
ze-nog iangeleverd, met de belofre dat er voor de nabije
roekomst meer in het vat zou zitten.
Helaas, is deze roekomst abrupt afgebroken. Voor velen een
g.r oot' ver~ies .
en verder;' I
•
een' fOlovim gymnastiekverenjging UDlliii I927 ~n .ohze
ru.briek korte berichten meiacnieel nieuws
3
De redactie van Smelnes erfskip
Midden in het centrum van
De straat dankt haar naam aan de na bestuur
Drachten, als smal dwarsstraatje
aan het Boveneind. In "'"'pc~uw,"~
1902 besloot men eerst
tussen Oudeweg en Stationsweg, om met ingang van 1
werd
Jigt de Schoolstraat.
juni 1903 de school te openen.
lukte en on werden
nostalgisch, authentiek en
rwm
verwelkomd met melk en
sfeervol straatje. Honderd geleden werden de
.cu:::'1I"QTa
huisjes
HV'JLUJHE;''''E;
van de school was weliswaar aan de maar de
gebouwd,
een
m
school binnen
de
de ingang aan de Schoolstraat. Een
latere leerling, de heer Renze Jacobi, heeft goede her
een van de gevels.
aan de school. "De Schoolstraat is ooit een rekensom va or ons
, zo vertelt
ter Gietema, de meester van de het aantal straatstenen tellen. teren
[iet ons per vierkante
het aantal meters van de straat. Het
was een rekensom die nergens in een maar je was er even uit en dat
4
"Mees
voor
Dejaren '30
Een voormalige bewoner van de School
straat is mevrouw Aeltsje Rodermond Van der Woude. Zij kwam als vierjarig
meisje in 1923 met haar ouders, drie kin
deren en pake in het huis van dokter
Bleeker. "Heit was bakker bij bakkerij Van
der Mei en zo had iedereen in de straat
z'n werl<.
Er woonde bijvoorbeeld een politieagent
Ook bezorgde ze illegale kranten, die ze eerst verstopte onder de dakpannen van het huis. Zij haalde hout uit het bos van Beetsterzwaag, om de kachel warm te houden. "We deden veel om maar geen honger te hebben en om met elkaar door de tijd te komen".
Eell eellW gel eden werden de eerSle ,wizen in de Schoolslmal gebouwd geluige dece ingerne/selde steen.
Ook RenzeJacobi herinnert zich de oor logsjaren. "Op 10 mei 1940 raakte ik
"Ik hoorde bij een zo'n moment de
mijn gevoel voor vrijheid kwijt'''.
Engelse vliegtuigen in de lucht en
en de brandstofhandelaar. Verder waren
Jacobi woonde gedurende de oorlogsja
marcherende laarzen in de straat. De
er twee kruidenierswinkeltjes en ook
ren in de Schoolstraat. "Dat was bij pake
zon scheen door het rooster en ik kon
twee sigarenmagazijnen.
in het achterhuis. Achter de woning was
aileen maar denken: gelukkig, die
Tijdens de crisisjaren was de armoede
het sigarenmagazijn 'Noorderlicht', ei
schijnt nog, een spannend moment,
groot, maar het had geen invloed op ons
gendom van Comke) Lou Visser. In het
maar het kondigde ook het einde aan
leven. ledereen had werk en dat was op
magazijn werden de sigaren gemaakt en
van een roerige tijd", aldus Renze
zich bijzonder te noemen. Natuurlijk
in huis de (belasting)bandjes erom ge
Jacobi.
moesten we zuinig aan.
daan. Als je in het steegje tussen maga
De Schoolstraat was een gezellig en ge
zijn en huis liep waren de sigaren niet
In de jaren na de oorlog veranderde
moedelijk buurtje. Men was solidair met
belast. Je moest dan in dat kleine stukje
er veel. De winkeltjes verdwenen net
- en stond voor elkaar klaar. De bewoners
ook niet betrapt worden. Want dan was
als de sigarenmagazijnen .
moesten door de tijd en als de een de an
je goed de sigaar", zegt Jacobi lachend.
De naam Noorderlicht werd veran derd in Stuyvesant. "Het is niet be
der kon help en liet men dat niet na."
De jaren '40 -'45
Opnieuw diende zich een moeilijke tijd
aan toen de oorlog uitbrak. "Wij als jon
geren kenden geen angst in die tijd.
Ik werkte als noodhulp in het nood
hospitaal. Dat was toen het verenigings
gebouw 'Pro Rege'aan de Torenstraat",
vertelt mevrouw Rodermond.
Er werden niet aileen sigaren gemaakt.
kend waarom Visser dat deed", zo
Als jongen zocht Jacobi in het land ach
zegt Jacobi, "maar omke was een be
ter de Oudeweg naar rogge, die dan naar
lezen man en vermoedelijk heeft hij
de bakker werd gebracht of er werd pap
de naam ergens opgedaan". Eigenaar
van gekookt. In die jaren moest Jacobi onderduiken om te voorkomen dat hij te
Lou Visser verkocht, voor hij emi greerde, de nieuwe naam aan een
werk gesteld werd. De schuilplek was
sigarettenfabrikant en het merk Peter
onder de vloer en slechts door een roos
Stuyvesant wordt nog altijd gerookt".
ter kwam enig licht.
In 1982 sloot ook de school uiteinde lijk de deuren en maakte plaats voor een appartementenflat. Om het oude en authentieke van de Schoolstraat te doen herleven werd er herbestraat en opnieuw verlichting aangebracht die de sfeer van toen ademt. Wie nu door het straatje wandelt kan zich de honderdjarige geschiedenis nauwelijks meer voorstellen. Een ding is echter gebleven; het is nog steeds een gezellig en gemoedelijk buurtje. Mel dank aan de Ve-reniging peED Smallingerland. Fola's: Eddy Joustra en Renze Jacobi.
Hel huts van Rinse Visser op de hoek van de Staliollsweg met de SChoo/slraal, nu Slaapstudio B.Kde Boer, mel daar achier het sigarel1fabriekje Noorderlicht.
5
Arend van der Ploeg en Toos Sinnema t
Op de kei zil Ijeerd Roorda< Berel1d Roorda<
Iwasl irellingbaos Bauke Roorda en voor hem (in de
n tuin van een steen rtPur.nflPn graven naar wit strooizand stootte Doeke van der uuaUll""
6
Petrusma die
Het omhoog halen verzoek van Barentsen en groeven Doeke van der Brug en maat het zand om de steen weg. Nadat de firma Kielstra met geconstrueerde het gevaarte uit takelwagen tevergeefs had de kuil te hijsen, werd het constructiebedrijf van de firma Roorda erbij gehaald. Voor het takelen van de ruim ne gen ton zware zwerfkei werd een bestaande uit drie dikke palen, gebruikt.Met twee takelblokken en een ket
de kei weer in derom een poging gewaagd, maar nu met van drie ondereinden van Langzaam kwam het gevaarte omhoog en werd boven het gat op twee balken gelegd. Ondertussen hadden Ba rentsen en Siebinga al een v~~r de steen naHA,nrl"n en weI in de voortuin van van de mooiste van Drachten, de Haersma-State.
van terrein waar de steen was de keisteen over aan de Barentsen. Haersma-State werd van 1893 tot 1940 als van marechallssee kazerne gebruikt en was de gemeente Smallingerland. Ondertussen raakte heel Drachten in de ban van de steen. Er werd een commis sie uit Belang benoemd, die de gemeente ver zocht deze bijzondere zwerfkei een het van de Haersma-State. en wet houders gaven hun toe stemming, maar wilden er geen voor beschikbaar stellen. Bovendien stelden ze De inhet schade door
ver verleden
in beroering
het transport hersteld worden. Voor de kosten werd de en die brachten voldoende geld bijeen om het gevaarte zijn plaats te geven. Barentsen deed afstand van zijn kei en schonk het in volle eigendom aan de gemeente. In de van 16 december 1931 werd deze aanvaard.
Het vervoer Voor het vervoeren van de zware kei van de Zuider naar het werd ook weer Roorda gevraagd mankracht en ma teriaal beschikbaar stellen. Hendrik Blom en klaren. Met veel moeite Jan Bekkema moesten de werd de steen eerst naar de wisselplaats van de Neder-
Prima Half.. .Zware
Tababtcbrfdc
ErvenFOKKEv.. d. Meulenb..v.. DRACtlTEN p:r",
van de Drachtster tram niet verstoren. de Drachtstervaart aangekomen, aan het van de Noorderbullrt, mocht de zware steen niet over de pas elektrische bediende ver voerd worden. Met veel pijn en moeite werd het over de nog houten noodbrug de overkant weer op de platte wagon ~elle"el na een paar zware weken werk tegen een Hendrik Blom en Bekkema
Pruimtabak 'Dmchtster Kei' Ook de commercie maakte dankbaar gebruik van deze ervan kreeg de tabaksfabrikant steen. Na het Van der Meulen uit Drachten een geniaal idee. Hij bracht UlIl'I.a'JQ" in de handel en noemde het de beweerden dat deze pruimtabak een staande merken.
De steen werd enkele weken later zou hebben
sausen. De ster vent wilde een zen.
ster centrum moest de steen weer derd. daarna in de Gerrit Ooms aan de Tussendiepen. De nr"~QQn;'D maar geen plaats voor het gevaarte vinden goed en stelde steeds als eis, dat de kei in ieder waar veel tot recht moest komen op een kwam.
De 'Drachtster Kei' bonbons Toen in 1984 de oudste middenstandszaak van Drach ten 200 jaar bestond brachten Marcus en Jannie Boonstra een nieuw op de markt namelijk de 'Drachtster Kei' bonbons. Hun alom geroemde eerder twee succesvolle had de 'Drachtster Turf Boonstra bedacht gemeente de echte Drachtster kei een paar weken voor zaak te mogen Op 4 mei 1984 Boonstra een brief van de gem(::en werd gegeven de steen veer zaak te plaatsen, mits vervoer werden betaald.
en nu van Bertilla. Daar kunnen bezoekers en stellenden de steen bewonderen en onderstaand op schrift lezen: Deze kei is van de Alandselanden land. Is met de een na footste
Wie heeft dat ~t'i.li:t
Fin
Bronnen:
Boeken 'Smellingeraland' en 'Het erfgoed van Smallingerland'
Diverse artikele:l 'Drachtster Courant'
Archief Lmilie Boonstra
Foto's: archief SmeJne's
8
Wolters.
Een gemeentelijk mon ument
No 0 rdkade
51-52 Ret uit 1869 daterende 'heerenhuis' is in 2001 door het college van burgemeester en wethouders op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst. Ret pand is van algemeen belang vanwege de cul tuurhistorische en architectuurhistorische waarden. Bij de aanwijzing als gemeentelijk monument wer den met name de herkenbaarheid en de redelijke mate van gaafheid van het exterieur gewaardeerd
maakt, le weteneen keuken, een naailokaal en ee'n ruimte voor
,. thewieJessen: Til juni 1933 kwam een nieuwe schoot aan de
Torenstraat, ger~eden karl bet onderwjjsgebruik aan de Noord~
k ade wordenbeeindigd,
Johannes Hwdi'iksvan der Meulen (1840"1924), ocikbekei1cl
aIs 'longe Joha'nnes:', was kalkfabrikantenhitiK!eJde jn~gra,
rische producten . AJs Staten lid werdhijalDtn erkend alsland,
bou\.v"en veeteeltdeskLlI1dige.Een , yin:l- de grate riaj,iars
m~lrkten tn Drachtenl:aakte bekend a]S de;longe]ohallnes
markr' .
Vtij kort ria zijn huweIijk t11et Mintjevand,er Meecee'n doch,
, tervaneen Drachtsterdokter, gafhij .o pdradn voof.de bomv , van ditpand, dichr bijde 111iddelste Sllli~. Uitcle aanduidingeri ' I-J J.v.d.M ,' en ' 1869 ', '1~nweer~kanten van de voordeur, kan worden afgeleid datzijn to n bijn~l tw,~~ .. ' jarig zoonlje Hendrik bij de stcut van dcbouw\Verkzaamhederi aanwezig is ge\veesL Hetvoormalige herenhui s aan de Noordkade heefteen syin metrische voorgcvel meteen ·hardstencnplint. Bc ide bouw lagen bevatten vijf gevelopeningen binnen lichl getoogde. ge~ , profileerde omlijstingen die wQrden bekroond door een kuif vanterracotta.
Enk~le jar~i)i:tflde· oorlog,
i111949, moest het pand nogmaals voorondenvijsdoeleihden worden gebruikt,hLl dOQl'de chris telijke school :~c6()rbtiitengewoon lager onderwijs.HethHis werddaarvoor, naareen ontwerp van de Drachtster architect T,vaii derKoi'!i, eersraangepast. . rndebeginjaren '70 k\'.(am her panel een tijdlang leeg'te staan.
, Daarna \\Ierclhet ~itl\vet'idiQ. weer vet'bouwd,l1l1 voor Woon- , doeLein'de~ ellkantooiTUI~nten,Nbg weer later k~al1len er
apparlementl'Liimten in ,en b ntstqnden er plannenom' het6~~
nieuwteveranclerctr, IlU ten ~ehoeve van horeca"3cti v-iteiten~'
Op de benedenverdieping v:an, he[geineelltelijk n10numen't Noordkade5l S2 'is nil het t:estalirllnl 'Eetstee Welyan' ge~ vestigd en boven bevincltzich ' Sp()j'ts Centre NebbeCiric':
Ais cen karnkteristlek voorbeelel Van 19' eell wse woonhllis
architectllur vGor welgesteldenis het pand als een bij zonder
onderdeeI van dehistorische beboLlwing langs de vroegere
Drachtstel' vaanvan beJang. '
Voor allebei gel dtdal het priinabesiemmingell zUn VOOl" dll ouele pancL ZoweI het restalminl alsde sportschool dragen er loe bij dat het vroegere hercnhui.sop een verantwoorde wijze in ~tand !
Het huis met dedaarac.htergelegen grondel), die zich uit stl'ektentot aailde Hoiltlaan. bleven tot plm, 1925 in e igen ' dom bij de familie Van del' Meulen . . ,
Te betrC'uren is echter clat ,de .tot voor kon nog aal1\ve'zige gaafheid van de voorgevel nu door ee,n woud van uithangbor den , buitenlampjes en lichtbakkenwordt D,ntsierd. Het ver client daarom aanbeveling c1it opniellw clan dete stellen welStandse,ist: n tetoetsen .
DaamawcFdR. Kuiken. de laierook zobekende dirigent van
de christelijke l11uziekveret1iglug ' Crc:scendo' .eigenaaribewo
ner van het huis en vestigde hij er zijnbedrijf in electrische
artikelen en gas- en waterleidihgen,
,
.
MogeJijk kunnell pal1ijen (eleexp]Qitantei1 en hetgemeentebe- .
stuur)daarnaovereenstemmingb'ereiken over het aanbrengen ,
Van ·beterveratltwoordei:eclanl'e -uitingen aan deze gevel van
ditgeule~ntelijk monument.
,
Bij de start van de landhouwhttishorldschool in 1928 kl)TI ilj{~t
direct over een eigen sci100lg bouwworden beschikt. DaufQl11
werden op debovenverc)i,eping vandit pand driel()kaIei1ge~
Geeuwke vander H~ide
9
B
die van een vlouwe straal' 'Siekte van het rundvee' (1761- 71) dat er half maart 1771 veel tot de Uiteraard noemt hij oak 'de van 1 november die in Friesland werd 'op veele en verscheidene ter is 1 en 2 en 3 voet VjJF,""'Vucuu", Fabricius eraan Gosse Piers Koffe der' (zoIder) aan het lassen ste het leven en sterven van Zo vermeldt hij dat op 14 1766
Bruining een moeder met tegelijk heeft Toon de Riemers de dat op 30 mei 1776 Hendrik Geeskes overleed 'oud
er 'schuins en dwars' de 'inennoniete kerk' ,nr,n"",",,'rrl> de 'deuren breed en
Goud en hoepe/, bonte kleuren kan er .nu wei deur. IIet van ons kerk ofvan menist.
Gedichten Drachten en inwoners ook het onderwerp van enkele van Fabricius' In het mild satirische, in het Fries op de Burgerij van Dragten in 1764' passeren allerlei bewoners, hun heden, deugden en de revue: Manus die 'wat Wienand Bruining die is. Willem die op het land moet mb~lTL'~ Eetses 'schoon besteen' er van In 1765 zingt de lof van 'het Nieuwe Uurwerk' in de tooren', door de betaald zan der 'meedehulp, nog van de Boeren', en in 1768 dicht 'Op de hers telling van de straten en wallen in Dragten'. Uit dat laatste gedicht valt op te maken dat Drachten in voorgaande jaren 'int verval was: nadat het bou wen was volbragt'. 'Het onderhoud het geen door stoffigheid en versleeten'. Maar gelukkig heeft Livius van Haersma de 'Straaten ende wallen! Van dit doen her stellen.
En al drijft Fabricius de met die modieusheid en hij is toch ook trots op Drachten. Het is in dit tot bloeikomende dorp dat Fabricius Uit onvan meester toen volgens hem wei honderd kinderen naar school: de schole in 't gemeen/Was toen tel' al te school werd hij van als van lezen', en vertelt er trots bij: 'Velen konden van mijnjaren/Tegen mij niet eevenaren'. Met schoolgenootjes knikkert haalt katten kwaad uit en gaat hij in de meitijd naar de 'vennen om een Kievitsei te winnen'. Hij memoreert hoe 'de
wei avortds de straat En dVe/! niet als mkel kwaad fa ik zegdat Ell
Eind
Deden
De Drachtster vrouwen de
ge Vissen moet een van zijn weest: 'Hoe dikmaals dat ik de op de wal' Al zoo overaVZoo met en plagen ging wei ten koste van het leren. Rekenen vond 'te vee I wat kon 'dievedeeren' en was dat ge of schoenmaker heeft niet meer no-
zestig is Drachten een welvarend dorp. Niet de straten en wallen ook de behui en chiquer. De van weleer vergroot, vee 1 'Boerenhuizen ... herbouwd breed en met hun rijkdom. Droe . Burgers en boeren gen aan het begin van de eeuw maar twee vrouwen gouden oor eind jaren zestig telt Fabricius er 'meer dan hondert'. Qewo,rdc::n: voor hun moe ten
met veel behagen.
van school at. In welke verschillende heeft uitgeoefend, Rond 1740 was hij turfdrager: 'Het Was in mijn tijden vrij zo vermeldt hij, was het veen verdwenen. werkte ook als sjouwer, getuige zijn 'Croniek' in ieder in 1755, de aardbeving van Lissabon. Van schoenmakersknecht werd schoen maker. Jn 1749 was de hoofde Helemaal tevreden met zijn maatschappelijke Fabricius niet. (Over gemiste kansen stelt vast: 'Kond men leren bij de de boeken op de rugge/Zoo op hoeken en straten. Menig schreef als Advokaten'. (wordt vervolgd) Hierboven het oorspronkelijke hundschrijt van Berend Fabricius
SjaakJoha.
1792).
11
Het oude jaar is heengevloden.
Weer fwaalf maandelijkse zoc,e
aan de dijk
tijd gezet.
wij als vernieuwde mensen voor elkaar
Wederom
oliebollen.
vol drank
En wij wensen een schaal huzarensla voor aile mensen.
Veel heil
en een gelukkig nieuwjaar *)
*) Met de bovenstaande lieuwjaarswens
Oene te kwam zo ook
zijn
In
Jonge
in De Lawei. (Want daar
Ouwe, Dag
sal ut folk en was wat Ie ferdienen)
'Dag Ouwe,
Jonge', de
U'''II'lI.,.In'JI'lIS,1I'1
van de schouwburg De Lawei.
Vijftien keer (1971 - 1986, in 1
gebracht door een groot aantal 'DltllI'lI!!at~ ontstond dit gebeuren? 110 .... .,.,'1.
A.rrU!II1I:rI,U
Roel de toenmalige
dat op 1 januari 'heel Drachten,
nieuwjaar moest kunnen wensen. Met een gramma gevolgd door een nieuwjaarsbal.
pro
Het begin In 1971 ging het eerste programma van start. Het werd een ach terom- en een vrolijk vooruitkijkertje. Het oude jaar nam afscheid en hel nieuwe (jonge)
werd welkom
Vandaar de naam 'Oag Ouwe, Het werd een
vijftien
12
wordend succes.
daarvoor werd contact
directeur
van de circusschool in Arnhem. Hij en
yan hetleven
Jwl" OP
'Rock en Roll' en
lessen werden
genomen en pas na een of twee
Oene en Jeike De eerste
in het programma
bestonden uit losse "",.,ote·;","
lardeerd met dia's van sen van het afgelopen In 1973
we in De Lawei een collage van hel werk
van de bekende Friese
Yme Schultmaker
(1877 - 1961). In deze voorstelling kwam een vrolijke scene voor uit het toneelstuk 'De
wierheid', met een
komisch duo Jeike en Oene
door Akke Radsma
en Henk Hof). In 1974 kwamen Oene en Jeike voor het eerst in de nieuwjaarsrevue en
bleven daarna in aile volgende
shows als de rode draad in het programma. Dag Jonge' was een Nederlandstalig pro gramma met zo nu en dan een Fries item. Oene en Jelke als zwerverspaar, fries'
'slads
dat is krekt een beetsje beskaafder as ut
boerefries).
Er werden twee langspeelplaten
Perfectie Deden in de eersle show ongeveer mensen mee, de waren ruim honderd medewerkers
onder
van de enthousiaste 'amateu
producenl' Jan
De eerste na de tiende
en de tweede
bij de vijftiende.
betrokken. Hel eersle programma had twee ''''or'''''T''''
behoorde een
de laatste En dan was er nog een
meer
van
te vergeten, de
informalie dan hier in dit artikel wordt
beschreven.
amateurs moesten oak nog werken. En niet
den. Maar
no:sbClek met
deelnemers studeren. Velen zagen
hun
Er behoren hier toch een paar namen te worden
dan ook drastisch naar bene-
den gaan.
Met het gevaar dat een aantal anderen wordt overgesla
In de groep ontstond
gen. Trouwens iedere medewerker was
De muzikale
met een trio en werd na
he! liende programma een tienmans orkesL De groep
zich in 'tekstmensen'. een 'balle!groep',
een
en een 'koor'.
Een koor dal uitgroeide 101 ruim twinlig leden die vier gingen zingen. "We moeten nog een ger hebben" veranderde in Her moet nog een alt Een ander voorbeeld van streven naar n"'''''','11<:,/ In het dertiende programma stond het circus centraal "Ut gaat slecht met de economie Jeike. We hewwe een duur
aanskaft, we
en singe ons ut
IClVlaLt:1
maar we verdiene amper een stukje brood. We mutte ut kleine
",nc,,,,r,'!.'~'n
opgeve en apgaan in een groat
WI een voorslefling: Gene met
13
kalf op het toneel.
V~~r
vee I medewerkers werd 'Oag Ouwe,
een dee I van hun leven,
Veer de zomervakantie
werden, dansen, muziek,
en decor bedacht.
de en be
In
december de verschillende onderdelen samenge voegd. Tussen Kerst en Nieuwjaar werd in ieder twee volle dagen
En vooral de laatste
jaren stand ook de maand januari voor een groot deel in het teken van de nieuwjaarsrevue. Voor mij en en lang! Maar ik had het voor
kele anderen geen goud willen missen! De kracht
Het is
Geeslelijk van "Dug Ol/we, Dog longe" is Hier op eell jOlo uir de jaren :evel1lig.
een .ale,we,,, ,
zou Gene zeggen) achler
Ouwe, Oag Jonge' te maken want er is in die vijftien onnoemelijk veel Een kapstok vol herinneringen, Wat was de kracht van
Roel Oostra en zijn cast Roel Oostra was de producent,
re-
Ouwe,Oag
De "hele ouwe", zoals hij zichzelf vaak noemde.
Voor de deelnemers: de discipline, de fantastische
was de 'ideeenfabrikant' van de show,
maar ook de man die een fantastische
sfeer, waardoor een ieder zich thuisvoelde in de
in de
Ouwe Familie'.
wist te Femmy
Voor de toeschouwers: een show, werd naar ",,",,,t,,,,t.~ en die gebracht werd met een stra
wat 'bewe
lend enthousiasme door 'opregte amateurs'.
en choreografe. "Ze weet hoever ze kan gaan. Ze bereikt dat haar dans-en-ballet groep
Henk Hof
goed over de bOhne
sch reef "CI';l..It''''::> d' Ancona. Hij
k~n
het weten, want
recenseerde aile Lien
had de muzikale
in de eerste twee
Daarna kwamen
Roelof Stalknecht en Joop Verbeke. Hielko
werd de leider in het zevende pro
gramma in 1978 en hij bleet de 'maestro' tot en met het vijftiende. Hielko had zowel muziek- als waardoor de muzikale kwaliteit aan toenam. EEm van de stille werkers was Vanaf het eerste
was
Halbersma. "De onmisbare
telefoon- en aan alles denkster
van de
show, In het
was de kleding
maar eenvou-
Alles gemaakt door de dames van de deelne mers, de negende voorstelling (1980) pakte Wil aan. de vierde dimensie, 'de Oe decorstukken werden Te veel hebben hun allemaal te noemen. Een
beheer verom ze hier aantal namen vindt
u in het bovengenoemde herinneringsboek.
14
Smenet fotoCirc
-Ie
Gymnastiekvereniging 'UDI' Op 4 oktober 1890 Ii.rerd op initiatief van' de herenJ .R l3 () ilcman en S. KOdistra; v60rmannen op tumg bit:d in DnJChten, degymnast iei
D<; bedoeIing oaarval1 wa~ om ,'(){Jk aall .iOlifjCHIt(nIU'N dii! ();I/ geldi ldkere.aenellni(Jl-in staal Zljll tof "Hercules" toe Ie tredell,
gel.egenheid tot1ic1iim~eli.iln oefen il1gen gezell~g cJnderli"g tcrkeert~ge 1! ' l'. Als zclfsmndigc verenig ing bleef 'UDI' tot ok · t qlJer 1962 bes taan. Toen werd hesl ute n m e l de gymnastiekverenigirtg . Her~u1es' le fu~eren n ouder n' am 'HHCU[eS
UDl' verder tc ga~In, Op deze fotou iL1927 Zi]ll de leden van'LJDl' verecuwigO. '
de
80 enst rij v.l.n.r.: 113 Lieuwema, Telic Haveman. Jikke JOllwersm;l, T6<:'n Hendriks, Hiek!' Tamm inga, c\nkje Kiazillga , Freerkj e de long, Jantjc Mud en Atje S,h ierc, '
•
Wouter~ ,
Griet Huitcm;I, A ltkje
Tweede rij v.l.n.r.:
T hee) .KIazi nga, Freer!;: Wonlers , Genit Hiemstra. Wiebe Rimmta. Hannes Kooistra. Karel de Vries; Tinu sAl bf'rd~, Brand 1'lud, .
Klaas Visser, Klaas van dt!!' Horst. Arie Fne~lVijk. het de Jong, Dikkle Moddennan . Fok ke de RQos,
·
Derde rij v.l.n.r.: Evert baber. Li uwe Walela, Chris Hijlsma. Alike de Ruyter, Jan \'an Zinrleren, Roe! "'ander 5r 1l1la1, Rein Ve nema, Tnk . lodder m all, Jail de jOllg,?vlarlel1 Klas rna, Anna BOUllliJ, Sjoerdje ~I odderman. Grier Limburg, Willemkc Mulder; Jilap KJ~se ma ell Kees N om~rn,
.
Vierde rij 'V.l.n.r.:
SteI; Thoma van der Melt!en, Durk Harrnsma. !::>joerd de JOlla, Fokkevan del' Mel, ~ , L
Postma, P iet Zaagstril. Ii.He ndriks; Bcrukc van Zindereu, Ha ttem Eijzinga, Lieuwkje Hi(!m ~tra, Tjitske Wicrcla, Jamje Vo ~ ell
· Cees Visser,
ytilde rij (zittend) v,l.n.r.:
Theunis Dijkstra. Gabe lser. Bertha Moddennan, Kla;Js l<euning . .'Roel de Vrie ~ Cere-v\)eirzitter). F ree rk Lieltw!!TTla,:Piet
Modde nnau (dir ecteur) . Kees !\rle inema , Sjoerd Kupcrus,Henriclls H!ifma'~n Faber.
Jm
lesde (vours.te ) rij v.l.n.r.: . . , 'Dora Viersm a, Sjoerdtjcl'.Ia';er, 'Zus cle J ong, Oriet Berg5m~ , Let\~ Mu l
. . 'telmaker,
' .
-
15
. e£. Harmke llIom.
:
. . . Larl,e de liann, Tille BijkeJ- e li rvlatrje . .
. ,
De Feanhoop is it Fryske Gea boerelan om te tsjoenen ta natuer allinne mei de boat te berikken Wat is der te finen yn it fiere en hoe libben
De measte minsken weet fan de De Feanhoop heart der ek by. yn it uterste westen fan de kant de farrCite
leit in
syn
sud 220 buorken der op syn meast san boeren.
Yndeling It Eilan yn twaen dield troch de kaarten is dat Op De
syn elgen ill want offisjele en reden telde men der net, alles gong oer it wetter.
Goaiingahuzen Itt de Atlas' (1ge leu) D~idlik is Ie sjen dat II Eihln yl! trijen knipt wurdllroch de 'Gude Vaart' en de 'Gooisloot'. Wa'i kin de 4 underskiede.
16
Pleats 1.
It aide Mis midden op It Eiliin
der wenne. It hils is yn De Roos (Joto
De ~H"""L"''''U fan 1832 yn it midden op in a. De earste pleats It is sunder mis in aId stee. de muontsen fan Smelle yn de wetter
de
17
Mei
saneamde skoal boat hat Gerrit noch waard letter boer. Hast syn er de goeie - klaai op fean op It Eilfm bewurke. Doe't syn soan ek foar it krige 6t te in oar plak. It waard in grutte yn War . De geve famyljepleats It Fryske Gea yn hannen en IS m pear 6fbrutsen.
b.
twadde aIde (pleats 3)
twa pleatsen. skuorre. it fee. It
'Pleats Arendz'.
uel:tiU"Ull1',~:
dy Ruurd Willems Ballsma, lanbouwer Ie Nes.
der op promovearre. model op te mei in aIde
hannen in geniete foaral yn
131 en
bedrach nammentlik f helte 3 munen ( nr. 23, 74 en munen stie yn it tusken Feart. yn de snuorje fan it hal de boer behoarlik wat Ian under syn pen de bern noch folop op 'e pleats.
oan lanbouwer Ie lJO,1Un'f!atlUz.;n. de polder bemealde.
18
\/lumeJ'am dy't
In boer fertelt ...
Wietse Husman (84 jier) wit ek fan de neidielen fan in eilan: 'Doe't ik learplichtich waard, moast ik foar it earst fan de pole. En hoe? Myn alders sochten in kosthus foar my. It waard in adres op Butenstfallaat. Sadwaande ha 'k yn Drat:hten op skoalle west. Saterdeis en sneins wie 'k thus. It reizgjen fan en nei us hus gong natuerlik mei de boat. We hienen in skou en in moterboat. As jongfeint woenen we der wolris op ut. Om fuort te kommen setten we mei de boat rjochting De Feanhoop, by De Flearbosk stapten we oan wal en ronen of fytsten fierder. Fia de polderdyk kamen we yn de bewenne wrald. Wat in reis, neffens hjoed de dei'. 'Doe't us pake hjir wenne run de Aide Feart noch troch. Der stienen doe twa munen oan de feart, twa spinnekoppen. De lannammen: lytse en grutte krite ferwize der noch nei. Want de iene mune wie lyts en de oare spinnekop hie in grut gebiet te be me allen. Ik leau dat der yn 1924 in wetterskip kaam en dat fuort dernei it gemaal boud is. Dus doe wie it dien mei it underhald fan de muntsjes. Husman giet fierder: 'We hienen op It EiHin in pleats fan 37 bunder. Dat der wie altyd wol wurk. Us heit hie twa feinten en yn de hushalding wurken twa fammen, allegear yntern. Derby wie noch in feste arbeider, dy tichteby in hus hie. Doe't ik jong wie, moast ik al gau meihelpe te melken. Moarns om healwei fjouweren rop us memo Je moatte goed begripe, alles gong doe noch mei de han. En de molkboat nei Grou wie om seis oere by us, dan moasten de bussen op it stean. In goeie melker seach der net tsjin op om tsicn kij te mclkcn. De hannen wienen wend.
de sechstjin med wiene but!annen. Oan de noard kant fan de opfeart nei pleats De Roos lei in stik Ian mei de namme munefive. Ienris hie der de spinne kop draaid, it perseel wie 2Vz bunder grut. Oan de noardkant derfan wie de hoekfive. De sifers yn de namme jouwe de grutte oan yn tallen med (V2 bunder). De pilep61e hie syn namme te tankjen oan de famylje Pyl, dy't der ienris wenne yn in op de wal lutsen arkje. Hy wie arbeider by de boer. Syn
Yn dit gefal kaam dat goed lit, want sa krige de boer yn de rin fan de jierren wol 10 helpers ta syn beskikking en wie meganisaasje net direkt in needsaak. Ek hjir wie gjin opfolger, en in rike sjirurch hie be lang by it stee. Hy kocht en fernijde it hus. De oare boeren makken gading nei it Ian. Der ha op syn heechst, yn de 20e ieu, san boeren op It Eilan wenne. Fjouwer buorken op in histoarysk stee. De oare trije pleatsen binne fan letter datum. Twa fan de jierren twintich (De Roek: twa generaasjes Cnossen), en de pleats fan Rom kema. De sande stamt sels fan de jierren fyftich (Dykstra).
Nammen De boeren ha faak foar elk stik Ian in aparte namme. Dat wie op It Eilan ek it gefal. Der lei in perseel dat like wat de foarm oanbelange op in seil. It waard de foksane neamd (it wie 3V2 bunder grut). Dan wie der de lange sane, de Iytse en de grutte stripe, de Iytse en de grutte finne (by de muntsjes). De acht en
De karakteristike boa Jan de pleatsen ut dejierrenJyftich.
19
soan brocht it ta skipper op 'e us undersyk docht bliken dat nammen Op in aide kaart steane wetternammen net mear sa foarkomme. De op 'e kaart as BaaL De as Bolmar. fan de 20e in part fan It Hepkema Stichting. de oarloch in bekende iene in oare yn de De opbringst oan hier fan It Eilan under mear brukt om de wurknimmers fan de krante dus. oan in pinsjoentsje te helpen. Wol
Untjouwing It Eilan is in tige aid kultuerlanskip. oannimme de muontsen ieu yn gebrC1k nom men ha. ter kamen mei it fan de
UV!111--1H
ferfongen troch in sintraal lizzende Op dat stiet lzeren no in folautomatysk, gemaal, ter de Goaisleat op de Modderige Bol De lannen de ynfloed it opkommenede en sakjende butewetter. Yn 'e maitiid begunen blaugerzen te en tuzenen pearze en giele te De mieddens (healannen) ta folie mieddens brande ynskriuwer koe mar komme mei seine op 'e rech. Skippen fol kowe-iten
kinne
en de minne begunen
dan Iibbe reedriders en
en freon en kamen op redens del om in te drinken.
poeier
ha der
men Ian om fierderop ter. Yn it
lannen yn diken slein wurde. wei troch it Ian. De Earst it in klinkertdyk. waard neat dien. rekken al gau troch it tit 'e Letter kaam III as it yn Boarn op. Doe ha de sterhim, nei Akkrum ek
under wet de spinnekoppen
En It belllken moast Dat koe
De bewenners fan De
~U'CU1"C;GllJC;1.
komme lege wetter halden. dienen it
Midden binne ferwoeste trekkerriders
20
oer oan de
Ald nr. C 46 C 46 a C 48 C 50 C 51 C 57 C 52
Nij nr. 1 2
3 4 5 6 7
Bewenner H. Romkema P. Haarsma W. Huisman S.l. de Roos ]. Arendz ]. Cnossen W. Koopmans
En no?
De boeren binne allegear ferdwfrn. Se binne trach de oerheid en it FryskeGea utkocht. Guon fieleit hast as wiene se ferballe.
De leste boerfan It Eiliin wie in HUsman. De boerinne: 51st as ienichste agrarier op in eilan oerbliuwst, binne der opit lest net folleperspektiven mear. Sjoerd en ik ferienigen mei it idee dat it jztgeltsjelan waard'. En Sjoerd: 'Se wolle no alle Ian winters wer underwetter ha. Yn de tiid dat weder wei binne,is it Ian al aardicJl jerntske. Je moatteder fan hdlde. JoU my mar it inoaie boerelan '..RYLst sjocht erltt oer in tekken/an griene greiden. 'Uj ha no in goed plakoan dizze kant fan de Goaifnga-hllster Sleal. Hjir kinst mei de auto rjochtstr~ks komme'.
De saneamde omnumering fan It Eildn yn Byldo
us
De grun krige mear wearde, se koe bewurke en bedonge wurde. Tiid om nije pleatsen te bouwen. Sawol de gemeente Utingeradiel as Smellingerlan krigen der ynwenners by. Mei-inoar wol sa'n tweintich nije pleats en waarden yn gebruk naam. De kenmerkjende bou fan skuorre en foarein, al les bedutsen mei reade pannen lukt no noch de oandacht. Ek op It Eilan kaam in nije reade pleats, de sande agrarier, boer Dykstra, makke syn en tree. De Lege Midden stie fanof dy tiid yn bliuwend kontakt mei de butewrald. Ek foar de eilanbewen ners waard it stadichwei better. De aid pream dy't we in en en ark oer it wetter helle, waard begjin santiger jierren ferfongen troch in pont. It swiere lanbouferkear frege om sterker spul. Trekkers mei oankeppele wein kinne no maklik op de sels te betsjinjen pont nei de oare side. Foar fytsers en lytsguod is der noch altyd in boatsje mei in ketting. Der is noch aksje fierd om in brege te krijen. De gemeente seach it net sitten. Wol Higden de measte bewenners fan It Eilan in auto oan. Nachts stie it ridend materieel feilich opburgen yn de boksen by de pont.
De tiid giet troch en deuntjouwing giet fierder. OpIt Eilari wenjemeast tninsken fan fierrens. De huzen wurde of permanint of aHinne yn it v.rykein brD.kt. Oan de. oarekant fan it wetter is it krekt allyk. Fan deprachtige, reade nije pleatsen yn GoaiYngahuzen is al mear as de helte bfrten agrarysk gebruk steld. De bliuwers binne drok oan it ynvestearjen om de untjouwingen te folgjen. Dat binne der heechUt noch tsien. We prate dan oer it part yn de gemeente Smellingerlan. It is te begripen dat. in gebiet 6fbakene troch wetter en reid itearst yn oanmerking komt om oan de natuer werom jG.n te wurden. It Fryske Gea hat grutte plannen mei It Eilan. Der komt in nije kade, fan it easten oant de AIde Feart ta.· In part komt undet bliuwendeynfloed fan de wurkingfan it butewetter. In oar part komtallinne winterssplis testean, krekt as eartiids, Sa komme hopelik de aide blaugerzen en oate wetterleafjendeplanten wer yn bloei, wertroch Goafingahuzen fan foar fyftich jier sa bekend wie. 0
Los fan Boarnburgum Yn 1956 nimt de gemeenteried it bes16t nije doarpen te stichtsjen. Boarnburgum, in grut gehiel, besteande 6t meardere gehuchten, dy't har fier nei it westen 6tstrekke, wurdt ferknipt yn fiif stikken. It gefolch is in rits nije doarpen: De Wylgen, Smelle Ie, De Feanhoop en GoaiOinga huzen. Troch dizze omskeakeling besitte we in saneamde omnumering fan It Eilan. It aide husnumer dat foel under de wyk Boarn burgum C wurdt ynwiksele foar in oar nu.mer fan it nije doarp Goai·ingahuzen. It tal bewenners rekket op syn hichtepunt as der noch in nije pleats boud wurdt yn't ramt fan de ynpoldering fan De Lege Midden. Boer Dykstrra kriget in wenning dy't noch yn dy omkriten karakterestyk is: in grutte skuorre mei in foarein, beide dutsen mei reade pannen.
We skriuwe n02003. Dus itis 50 jierferlyndatde grutteferoaring klear kaam. Tiid foar in feestje, tocht Doarpsbelang, Inkelde hUnderten (ald) beweilriers fan De Lege Midden,weI"t It Eilan tinder fait, hawwe nei de reuny west-De kontakfen waardenfernijd fmder it sjen nei aide films. Foaral de printsjes fan de trekkerkriich joegen in soad wille. De bewenners fan De Lege Middenbinne ferwoeste tI'ekk.erridefS. En deutstippele boat tocht om It Eilan joech al pratend gelegenheid de natuerfintjouwing yn eagenskoute nimmen; 0
21
0
KORTE BERICHTEN
Monumentenbeleid In juni 200 1 reeds heb ben wij er bij burge meester en weth oude rs va n onze gem eente op aangedron gen mee r ve rantwoord elijk heid te nemen ten aa nzien va n monumen ten beleid Vertege nwoo rdige rs van Smeln e's Erfsk ip werden daarna ve rsch illende keren in de gelege nheid geste ld hun zienswij ze n met betrekking tot ge meentelijk beleid voo r monum enten, archeo log ie en cultuur hi stori e toe te lichten. Oo k zijn reeds schrif telijke aa nzette n gegeven en ideeen voo r gel egd waa rm ee bij het formul ere n van ge meentelijk be leid rekening zo u kunn en worden gehoud en. Nadrukkelijk is geadvi see rd de gewen ste zorg voo r gemeen telijk monu-m entenbeleid in een notiti e te be schrijven en daa rn a aa n de gem eenteraad voor te legge n. Kort voor de zome rva ka ntie hebben we ons tot aile raadsfracti es gewend en gevraag d of er bij hen inmi ddels voorstell en waren ontwikkeld met be trekkin g tot Smallinger la nds monum entenbeleid. Het va lt ons tege n dat, bijn a een half jaa r later, nog maa r vier fracti es de moe ite heb ben genomen op dat verzoe k te reage ren. Jammer, we gaa n er maa r van uit dal de bij het begin van een nieuw jaar uit te spre ken goede voo rn emens vo or de ove ri ge fracti es aa nleiding za l zijn om on s hun vi si e kenba ar te make n.
Archeologisch steunpunt Na aAoop van die gedenkwaa rdige en rantas isehe fi elstocht lang s de Kl oos terpadroute, op donderdag 24 Juli j.1., heeflHeer J?hannes Egg heric. prior va n het klooster Smallen ee', op de Kl easte rkamp va n Smalle [e. het ef'rsle e~ernp l aar van onze nota Archeol og isch sleunpunt Small ingerland aan weth ouder Pu llrum overhandigd. Daarbij spra k de oude prior de wens uil dal van de " anI van de ge meente al het nodi ge za l wo rd en oedaa n om Smal linge lan ds erfgo d zo veranlwoord mogelij k te bewaren. Ais vervo lg daarop zijn inmlddels mel vertegenwoo rdige rs van de ge meente en de provin cia al Jrcl1 ('oloog de hee r el f. GJ. de Lan en, enkele bespreki ngen ge houd en Deze ee rste con taclen lijken posilief te verl open.
Open Monumentendag 2003
Dia-middagen
Archeologische opgravingen
Op die prachti ge zonn ige za terd ag 13 septe mber j.l. stuurde Bearn Lap ons langs ee n achtta l inte ressante boerd e rij en die op de OMD-dag 'ope n' waren, en waa r ove r belangstell ing beslist niet te klagen was. Het was ee n ges laagde dag.
In het dienstencen trum 'De Hold ert' wordt op dond crdag 8 ja nuari as, aan va ng 14.00 UU[, een di -m idday gehouden wa arbij uit de collecti e va n Ep Kij lstra oude plaatjes van de Zuiderdwarsvaart zullen wo rden ve rloo nd. De (' Iltree bedraag t 4 euro, inclu sief een ko pj e ko ffe of th ee. Donateurs be talen 3 eu roo De zaalrui rnle is beperkt zoda l belang stellend en word t gead viseerd zich voorar bij secretaris Hilli e va n Rees-Ultzen aan te melden. Op de donderdagmiddagen 5 fe bruari en 4 maarl a.s. organiseert Sme lne's Erfskip opni euw dia-midda gen.
Din sda g 27 jan uari 2004. zal de hee r G. El zin ga, voo rmalig provin ciaa l archeo loog, op onze uitn odiging een inl eid ing met dia's ho uden over opg ravingen, die destij ds on der zij n leidin g bij Kloesewier, in Sma lie Ee en in de Dra it zij n uitgevoerd. Door deze onde rzoeken is veel bekend geworden over de oors prong en de oud ste perm anente bewoning van Smalli ngerl and
Thema-avond Op 22 oktober j.l. Belangstell ing was er ook voor ri etdekker A. Bron uit Drac htstercom pag nie, die in een zaa l van de biblioth eek ons uit de ee rste hand inwijdde in de geheim en van het ri etd ekken en verte lde ove r uil en borde n. Hij we rd daarbij geassistee rd door Sjoukje Oosterh oFf-Bee rd a, die zich voo r die ge lege nheid uitvoe rig in de geschiedenis van de uilenbo rden had ve rdi epl
Juiste plaa ts en tijd word en aange kondigd in de Dra chlste r Courant maa r als u hier over pr rsoo nlijk be ri cht wil l ontva nge n, ve r nemen we dal grJag van u via on s secre tariaal. 'vVe zo rgen er dan voor dat u wordt geinform eerd.
Thema';av(md vOorjaar 2004_ . AI Svoorlopige datuni kanmaanda g~ 26 ap ril a s: \~'e1 in uw
;
.
,"
,
.
".
..
-
+
-.
••
-
•
_
.
• •
•
•
. - •
•
jan
.
Het wordt dan ooklaslig om ii-Hin ze geln eente ron domdil th ema ee n .progfdmma tR oh twikke len . .. Misschieri moeten wekiezen voor een afg eleid th ema. :f'.Ji etsstaii l 'no~n'ast we b€ ra den ons hier nog over en' v oe ren alvast wat . .... ori enterende gesprekken_ ,tvloch t u ideeen h(' bben 0\1e rh ei. tti cmaVe rded.i ~Jing$we rken ' in Smallin ge rla nd; dal1 witieriwe UW 5ugges tieS QWag ve rnemen(bijvQorbeeld via e-mail: va [email protected]) .. ..
22
VOOR AL UW NIEUWBOUW, VERBOUW
EN 0 DERHOUDSWERKE
Fa. H.J. TALSMA en Zonen BOUWBEDRIJF DRACHTEN-BEETSTERZWAAG
TUSSENDIEPEN 45 - 9206 AB DRACHTEN
TEL. 0512 - 512728 I 0512 - 382362
FAX. 0512 - 521656
Sirak in de lak!
p articulieren en bedrijven
zui dkade 60 9203 eN drachten
nieuwbouw en utiliteitsbouw
p ostb us 560 9200 AN drachten
plan matig ond erhoud
telefoon 0512 - 518 744
beglazing en wandafwerki ng
tele fax 0512 - 531 739
01 meer dan 30 ja ar een begri p !
www.schilderwerken-dra chten.nl
sch i lderwerken
drachten bv
llelD2kadres ' zuidkade 60 - 9203 en draehten
kcrresponden ie adres : postbus 560 - 92 00 an drachten
23
werk van! VAN DERWIEL Infra & Milieu BV
VAN DERWIEL Stortgas BV
VAN DERWIEL Planontwlkkellng BV
vervoer wegenbouw-
projectadviserlng en
stortgasonUrekking
tlaalbaarheidsstudies
materialen
-realisatie
gasbehandellngslnstallaties
(her)ontwlkkellng
milieutransport
Infraslructuur
percolaat- en afvalwater-
van locaties voor
container- en tanKtransport
mllieu-advisering
behandellng
wonlngbouw en
rondhouUransport
bodem- en grondwater-
exploitalie van installattes
bedrijlsactiviteilen
In- en verkoop
sanerlng
wegenbouwmaterialen
inzameling en hergebrulk
exploitatie zandpuUen
sloop en asbestverwijdering
op- en overslag
grond- en sllbreiniging
verhuur maleriee!
milieubaggerwerk
De MeefPaall l .9206 AJ Drachlen Postbus 508. 9200 AM Drachlen Teleloon 0512 - 5862 10
Dijkstra~Heida
makelaars-faxafeurs b.v. De lange West 110 9201 CH Drachten
Internet: www.vanderwial.nl
."
VAN DERWIEL
D IJK5 T R _ "_ ___r;:;I HElD bW ma ke laars-tax ate ur s b .v
