31 maart 2016 – 34e jaargang no. 3
van de Protestantse Gemeente Bilthoven
APRIL
Colofon Kerkblad van de Protestantse Gemeente Bilthoven. Verschijnt tienmaal per jaar, digitaal en in een gedrukte oplage van 450 exemplaren.
Redactie Hans Bouma (eindred.) Wiebe Oost (eindred.) Femke Helsdingen Roland Schneider
Vormgeving Maarten van der Bijl
Adressen Centrumkerk: Julianalaan 42 Zuiderkapel: Boslaan 3
Kerkelijk Bureau mevr. A.J. Hoeksema-Vrijstein Julianalaan 42, 3722 GR Bilthoven of Postbus 136, 3720 AC Bilthoven 030 228 28 66
[email protected] Het Kerkelijk Bureau is geopend op maandag, dinsdag en donderdag van 09.00 - 12.00 uur.
Administratie van het kerkblad Voor abonnementen, adreswijzigingen en advertenties: zie Kerkelijk Bureau hierboven.
Kopij Het volgende nummer is het nummer voor mei dat op 28 april zal verschijnen. Kopij hiervoor moet uiterlijk maandag 18 april vóór 12.00 uur per e-mail aangeleverd worden bij
[email protected]
2
Predikanten ◊ Mevr. ds. B.L. Bos (wijk West) Pr. Hendriklaan 43, 3721 AP Bilthoven e-mail:
[email protected] 030 228 64 40, vrije dag op vrijdag. ◊ vacature ◊ Ds. R.W. de Koeijer (De Ark) Merellaan 9 3722 AK Bilthoven 030 228 14 18
Rekeningnummers CvK Protestantse Gemeente Bilthoven NL61 INGB 0000 2984 58 of NL11 INGB 0000 0711 17 Diaconie Protestantse Gemeente NL93 INGB 0000 3808 17 of NL59 RABO 0308 3179 55 Wijkkas “De Ark” NL02 RABO 0308 3690 33
Website www.pknbilthoven.nl E-mail Steeds vaker wordt gebruik gemaakt van de mail voor de verspreiding van aankondigingen en uitnodigingen etc. Als u wilt, kunt u uw e-mailadres opgeven via www.pknbilthoven.nl.
Bij de omslagfoto: Een echte ezel in de kerk, zie pagina 14. Foto Piet Stammes.
Rond wijkgemeente “De Ark” ◊ Scriba dhr. G.A. Drost Rogier van der Weijdenlaan 114 3723 NG Bilthoven 030 229 14 11 ◊ Autodienst dhr. A.C. Kronenburg 030 220 40 43 Rond wijkgemeente Centrumkerk ◊ Scriba Kerkenraad: mevr. N. Amsing-van der Heiden Ockeghemlaan 28 3723 LR Bilthoven 030 228 38 38 ◊ Kosteres: Y. van der Graaf, Eekhoornlaan 35, Den Dolder 030 228 38 18 ◊ Autodienst dhr. J. van Zijl, 030 228 00 33
MGvdB
Inhoud Geraakt door Hem__________________5 Kerkdiensten______________________6 Bij de diensten_____________________7 Beroepingswerk____________________8 Commissie Leren___________________8 Interview_________________________8 ZWO berichten____________________9 Studentenhuis-met-een-plus_________ 10 Lezing _________________________ 10 NBG-nieuws_____________________ 11 In memoriam_____________________ 12 CENTRAAL - Ds. Benedikte Bos________ 14 Boekbespreking___________________ 16 Duitse Romantiek in Bilthoven________ 17 Mutaties________________________ 18 Concert ________________________ 19 Pianorecital in de Noorderkerk________ 19 Vanuit De Ark____________________ 20 Agenda_________________________ 23
3
Geraakt door Hem Piet Steegman
Dit is de titel van een boek dat ik kort geleden gelezen heb. De schrijfster brengt daarin openhartig haar levensverhaal onder woorden. Zonder op de inhoud van dit boek dieper in te gaan, kan ik u zeggen dat ik getroffen werd door de titel van dit boek “GERAAKT DOOR HEM”. Wie is die HEM? Is het iemand uit de familie- of gezinskring die zij beschrijft? Of gaat het nog dieper. Is zij geraakt door de Eeuwige? Mij gaat het in deze overdenking over het laatste. Is het waar dat wij geraakt kunnen worden door God? Om te beginnen hebben we het dan over een mysterie. Als je dat overkomt ben je niet zo gauw geneigd zo’n ervaring te delen met anderen. Het is dikwijls te persoonlijk. Je loopt er niet mee te koop. Geraakt zijn door Hem is dat niet een steeds terugkerend thema in de bijbel? In de verhalen van aartsvaders, profeten en apostelen stuiten we telkens op zulke ervaringen.
Zijn het niet de psalmdichters die er op allerlei manieren gewag van maakten geraakt te zijn door Hem? De dichter van psalm 73 bezingt het als volgt: “Maar nu weet ik dat U er altijd voor mij bent. U houdt mijn hand vast, u leidt me en u geeft me raad. En eens zult u mij bij u nemen”
Is het niet Jacob die in zijn eentje bij de rivier de Jabbok worstelde met die ‘onbekende man’, die hij niet liet gaan zonder dat hij door Hem gezegend werd? Geraakt door hem vervolgde hij als een ander mens zijn levensweg. Is het niet Mozes die bij de brandende braamstruik geraakt werd door de Allerhoogste? Die hem verzekerde Ik ben bij je in alle omstandigheden van je leven.
Hoe kunnen wij geraakt worden door Hem? Als we ons inleven in de bijbelse verhalen. Of als we getroffen worden door liederen die we van harte zingen als psalmen in de nacht. Of als we ons bemind weten door God en de mensen. De schrijfster van het bovengenoemde boek besluit haar verhaal met de belijdenis: ‘Mijn geloven in God is weten geworden’
We hebben Pasen gevierd, het feest van de verrijzenis. Zijn het niet de discipelen die na de opstanding van de Heer geraakt werden door zijn verschijningen?
5
Kerkdiensten zondag
3
april
Wijkgemeente Centrumkerk 10.30 u
Wijkgemeente De Ark (Zuiderkapel) Ds. R.W. de Koeijer openbare belijdenis Ds. M. Maas, Veenendaal Collecte: Zondagscholenbond, plaatselijke gemeente
beloken Pasen
9.30 u 18.30 u
zondag
Wijkgemeente Centrumkerk
10 april
10.30 u
zondag
17 april
24 april
Ds. A.D. Goijert, Nijkerk Ds. R.W. de Koeijer Collecte: diaconie, plaatselijke gemeente
Wijkgemeente Centrumkerk 10.30 u
Ds. Joop Bos, Heemstede Collecte: diaconie, plaatselijke gemeente
Wijkgemeente De Ark (Zuiderkapel) 9.30 u 18.30 u
zondag
Drs. Hans Bouma, Bilthoven Collecte: diaconie, plaatselijke gemeente
Wijkgemeente De Ark (Zuiderkapel) 9.30 u 18.30 u
Ds. R.W. de Koeijer bevestiging ambtsdrager Ds. R.W. de Koeijer Collecte: jeugdwerk “de Ark”, plaatselijke gemeente
Wijkgemeente Centrumkerk 10.30 u
Ds. Peter Hendriks, Hengelo Collecte: diaconie, plaatselijke gemeente
Wijkgemeente De Ark (Zuiderkapel) 9.30 u 18.30 u
6
Mevr. ds. B.L. Bos Collecte: diaconie (zending), plaatselijke gemeente
Dr. C.A. van der Sluijs, Veenendaal Ds. M. van der Zwan, Westbroek Collecte: diaconie, plaatselijke gemeente; extra: onderhoud gebouwen
zondag
1
mei
Wijkgemeente Centrumkerk 10.30 u
Ds. P.D.D. Steegman, Bilthoven Collecte: Missionair werk en kerkgroei
Wijkgemeente De Ark (Zuiderkapel) 9.30 u 18.30 u
Ds. W.C. Meeuse, Sliedrecht Ds. J. van Dijk, Bennekom Collecte: diaconie, plaatselijke gemeente
Bij de diensten Terugluisteren U kunt de diensten terugluisteren via www.pknbilthoven.nl, onder ‘vieren’ en dan ‘terugluisteren’.
Kerkdienst in de Biltse Hof Zondag 3 april om 10.30 uur is er een kerkdienst in De Biltsche Hof. Voorganger is ds. Louise Blok
Een dienst volgen via internet Ga naar www.kerkomroep.nl en klik in het plattegrondje de provincie Utrecht aan. Daarna kunt u de kerk kiezen.
Weekontmoeting Elke donderdag (om 19.00 u, tenzij anders vermeld) is er een weekontmoeting in ‘De Koperwiek’.
Koffiedrinken Elke zondag is er in de Centrumkerk zowel voor als na de dienst gelegenheid elkaar te ontmoeten onder het genot van een kop koffie of thee.
U bent daar van harte welkom.
◊ 14 april - Drs. Hans Bouma
Kinderkerk/oppas Tijdens alle morgendiensten is er oppas; en (in de Centrumkerk) kinderkerk.
◊ 21 april - Mevr. L.C. Spelberg
Zondagsbulletin / liturgie Deze vindt u (in de regel vanaf vrijdag) op www.pknbilthoven.nl, op de voorpagina bij ‘eerstvolgende dienst’.
◊ 7 april - Mevr. Femke HelsdingenNoordanus
◊ 28 april - Ds. Marianne Oskam-van Zwol
Kerkdienst in De Bremhorst 22 april om 19 uur is er een kerkdienst in De Bremhorst. Voorganger is da. E.H.W. Stam, De Bilt
7
Beroepingswerk Het beroepingswerk gaat voorspoedig. De advertentie in het decembernummer van Kerkinformatie leverde 23 brieven op. Deze brieven hebben wij allemaal zorgvuldig gelezen en besproken en uiteindelijk ervoor gekozen om zeven briefschrijvers uit te nodigen voor een kennismakingsgesprek in de Centrumkerk. Na deze gesprekken zijn we met vier predikanten verder gegaan. In kleine groepjes hebben wij kerkdiensten bijgewoond waarin deze predikanten voorgingen en aansluitend aan de dienst opnieuw een gesprek gevoerd. Steeds stelden wij onszelf de vraag: past deze predikant bij onze gemeente in de Centrumkerk? Deze bezoeken hebben wij inmiddels afgerond en wij zijn positief over het verdere verloop. Wij houden u op de hoogte. Namens de beroepingscommissie, Liesbeth Verweij
Commissie Leren We beleven een druk seizoen. Na de geslaagde eigen productie over Erasmus (waarvan een toehoorder zei: ‘Dit is een eye-opener’) en de vertoonde films Être et avoir en Ebarme Dich over de indruk die de Matthäus Passion op mensen kan maken, maken we ons op voor twee nieuwe producties. De eerste, op donderdag 31 maart, gaat over Jacobus Revius, de dichter en bijbelvertaler, die je kunt aanduiden als gelovig, geleerd, geliefd. Mevrouw Enny de Bruijn heeft er een heel mooi, goed leesbaar proefschrift over geschreven en zal voor ons Revius ‘tot leven brengen’. Op dinsdag 12 april lost emeritus hoogleraar Martien Brinkman een belofte in. Zijn eerste verhaal over de dichteres Ida Gerhardt en haar relatie tot de Hervormde gemeente Bilthoven bracht zoveel enthousiasme op, dat hij beloofde ook iets te vertellen over Gerrit Achterberg en zijn relatie tot De Bilt, en zijn ideeën over zijn eigen herkomst. Uiteraard beveel ik beide avonden bij u aan.
Volgend seizoen Nu is de koek even op. Maar we zijn druk bezig met ideeën voor het komend seizoen. Omdat we de plannen niet hebben uitgewerkt, vertellen we nu nog even niets. Wacht u maar af! Namens de Commissie: Hans Bouma
Interview Deze maand geen interview, dat komt weer in het nummer van mei. 8
ZWO berichten Een nieuw kwartaal en een collecte voor een nieuw doel. Om even op te frissen; de zendingsbussen zijn er niet meer in de Centrumkerk, maar wel gaan we door met elk kwartaal te collecteren voor een goed doel. En dit doen we, als vanouds, in samenwerking met De Ark. 3 april vindt deze collecte plaats. Het doel is het Bijbelhuis in Antwerpen. Het Bijbelhuis staat al bijna 40 jaar in Antwerpen-Noord. Het is een ontmoetingsplek voor mensen van alle leeftijden uit de buurt. Zoals de naam al doet vermoeden speelt de Bijbel in deze ontmoetingen een belangrijke rol. De werkers van het Bijbelhuis willen hun liefde voor God en de Bijbel graag delen met de mensen uit de buurt. Dat doen zij op verschillende manieren: er worden
bijbelverhalen verteld, liedjes gezongen, lessen gegeven en gesprekken gevoerd. Dit alles in een sfeer van vriendschap, ontspanning en gezelligheid. In het Bijbelhuis is iedereen welkom, welke nationaliteit of religie hij of zij ook heeft. Ernst en Thera die leiding geven: “Het Bijbelhuis richt zich met allerlei verschillende missionaire activiteiten op kinderen, jongeren en volwassenen uit verschillende culturen. Syrische christenen en moslims uit diverse landen ontmoeten elkaar tijdens een kinderclub, een jongensof meidenclub, of tijdens het jaarlijkse Bijbelhuis-kamp. Naast een klein team van zendingswerkers is er altijd een grote groep vrijwilligers voor korte of langere termijn betrokken bij het Bijbelhuis. Machteld Loeff
9
Lezing
Studentenhuismet-een-plus Stel, je gaat studeren en je wilt op kamers. Maar je kent de stad nog niet en hoe vind je een leuke plek? Wij, je toekomstige huisgenoten, vinden het belangrijk dat je je ergens thuis voelt. Dat kan in een convivium. Convivi…watte!? Klopt, onze studentenhuizen hebben een nogal bijzondere naam. Letterlijk betekent het tafelgezelschap – en dat is niet zomaar. In een convivium staat de tafel centraal. Dat wil zeggen dat je vriendschap en gezelligheid deelt en er ruimte is voor een goed gesprek. Het is een studentenhuis-met-een-plus. Je vindt onze studentenhuizen in Amsterdam, Groningen en Utrecht. Ze liggen allemaal op een prachtige locatie, centraal gelegen in de stad met mooie, betaalbare kamers. Het aantal bewoners varieert van 8 tot 18 bewoners per convivium. Voor meer informatie: zie www.ruimzicht.nl 10
Kunst en Religie op maandagavond 11 april 2015: Jeroen Bosch: ‘Visioenen van een genie’ In 2016 is het 500 jaar geleden dat Jeroen Bosch is overleden. Op onvergelijkbare wijze heeft Bosch gestalte gegeven aan het christelijk denken over goed en kwaad, deugd en ondeugd. Zijn schijnbaar irrationele beeldtaal die aanmoedigt tot een christelijke levenswandel is nog steeds intrigerend voor de moderne mens, Te zien op een grote tentoonstelling in het NoordBrabants Museum van 12.2 tot 8.5.2016. Spreker: Paul Bröker, directeur Instituut voor Religie en Kunst Helikon, Utrecht Plaats: De Schutsmantel (Bechsteinzaal) Datum en tijd: 11 april 2016 , 20.00 – 22.00 uur - zaal open va. 19.30 u. Kaarten aan de zaal verkrijgbaar. Info:
[email protected]
NBG NIEUWS Aleppo-codex Unesco werelderfgoed De Unesco heeft de Aleppo-codex op de lijst van Documentair Werelderfgoed geplaatst. De Aleppo-codex is het mooiste, oudste en meest volledige manuscript van de hele Hebreeuwse bijbel. Diverse moderne Hebreeuwse bijbeluitgaven zijn gebaseerd op de tekst van de Aleppo-codex. Het manuscript is gemaakt door Salomo ben Buja‘a in 925 n.Chr. Hij behoorde tot een belangrijke schrijversfamilie in Tiberias, in het noorden van Israël. Deze familie was gespecialiseerd in het kopiëren van bijbelse manuscripten. Zoals gebruikelijk in het Hebreeuws heeft Salomo alleen de medeklinkers overgeschreven. Het manuscript is later bewerkt door Aäron ben Asjer, een taalgeleerde uit de 10de eeuw die gespecialiseerd was in de Hebreeuwse grammatica. Hij voegde aan het manuscript de klinkertekens toe die nodig zijn voor de juiste uitspraak van de woorden. Ook voorzag Aäron ben Asjer de woorden van accenttekens die aangeven hoe de tekst in de synagoge moet worden voorgedragen. Daarna schreef hij er in de kantlijn allerlei aantekeningen bij, bijvoorbeeld over de spelling van de Hebreeuwse woorden. Vele jaren nadat het manuscript voltooid was, is het geschonken aan een synagoge in Jeruzalem. Aan het einde van de 11de eeuw is deze Hebreeuwse bijbel uit Jeruzalem gesmokkeld (vermoedelijk door kruisvaarders) en te koop aangeboden in Egypte. De codex werd verkocht en bewaard in een synagoge in het oude deel van Caïro. Daar heeft de grote filosoof Maimonides
(1138-1204) de codex geraadpleegd. Van hem weten we dat dit manuscript zo betrouwbaar werd geacht, dat men het graag gebruikte als standaardtekst bij het corrigeren van andere bijbelhandschriften. Aan het einde van de 14de eeuw werd de codex naar Aleppo overgebracht. Hier komt de naam Aleppo-codex vandaan. Vele geleerden kwamen naar de oude synagoge van Aleppo om het beroemde manuscript te bestuderen. Op 1 december 1947 werd de synagoge aangevallen bij anti-Joodse rellen. Het verhaal ging dat de kostbare codex bij die aanval verloren was gegaan. Later bleek dat het de Joodse gemeenschap in Aleppo gelukt was het boek op tijd in veiligheid te brengen. In 1958 kwam de codex na een geheime operatie in Jeruzalem terecht. Helaas bleek de Aleppo-codex toen niet meer compleet. Oorspronkelijk telde het manuscript 380 vellen perkament (aan beide zijden beschreven). Nu zijn er nog 295 vellen van over. In het Israel Museum in Jeruzalem is de Aleppo-codex permanent te zien.
Elfstedentocht in de lente In Friesland zijn tientallen vrijwilligers van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) bezig met de voorbereiding van een bijzonder evenement op 28 mei: een Elfstedentocht. ‘Nee, we verwachten in het noorden van het land geen vorstperiode’, zegt Mark Koelewijn lachend, ‘We hopen juist op mooi lenteweer. Onze Elfstedentocht is een reis door de Bijbel. Langs de route van de ‘gewone’ Elfstedentocht kun je op diverse plaatsen op een leuke manier aan de slag gaan met een bijbelverhaal.’ Mark is NBG-regiocoördinator in Friesland en vertelt vol trots over het idee van de 11
vrijwilligers in zijn regio om de Bijbel dichtbij te brengen. ‘De Bijbel is in dit geval de Samenleesbijbel’, legt Mark uit, ‘een speciale uitgave van de Bijbel in Gewone taal met heel veel extra’s voor kinderen: spelletjes, weetjes, doe-opdrachten, liedjes, enzovoorts. Op onze Elfstedentocht maak je mee hoe je de Bijbel kunt beleven op de manier van de Samenleesbijbel. Je gaat mee met een echte herder, op een boot ga je aan de slag met het verhaal van Noach en in Hindeloopen – bekend om zijn schilderkunst – ontmoet je een kunstschilder die je helpt bij het schilderen van een bijbelverhaal.’ De voorbereiding van de Elfstedentocht is nog in volle gang – nog niet alle activiteiten en locaties zijn bekend. ‘Maar zet de datum van 28 mei maar alvast in je agenda en hou de website van het Nederlands Bijbelgenootschap in de gaten. Vanaf 1 april kun je je daar inschrijven voor verschillende activiteiten. En net als bij de Elfstedentocht voor schaatsers hoef je niet uit Friesland te komen om mee te doen. Iedereen is welkom!’
Groot De Bilt Ik neem bovenstaand bericht over, niet alleen omdat het zo aardig is, maar ook omdat wij in de werkgroep Groot De Bilt plannen hebben voor iets soortgelijks, alleen niet over zo grote afstand als de Friese elf steden. Ik hoop dat het ons lukt. Uw NBG-vertegenwoordiger: Hans Bouma
12
In memoriam Nell Riekwel Nell werd bijna 70 jaar geleden op 6 april 1946 als jongste kind in een gezin met drie kinderen geboren. Ze was ‘het kleine zusje’, want haar zus was negen jaar ouder dan zij. Ruim twee jaar geleden kreeg zij kanker. Ze onderging vele behandelingen, maar ze wist al spoedig dat ze niet meer beter kon worden. Haar ziekte hield zich een tijdlang redelijk rustig, zodat een ander weinig aan Nell merkte. Totdat het proces weer opvlamde: ziekenhuis in en uit, revalidatiecentrum in en uit en tenslotte kon ze niet meer thuis wonen, omdat ze continu toezicht nodig had. Ze verhuisde korte tijd naar Viken en de laatste paar dagen van haar leven verbleef ze in hospice Demeter. Nell nam het leven zoals het kwam en probeerde zo lang mogelijk zelf de regie daarover te houden. Er kwamen veel vrienden en kennissen bij haar op bezoek, naast haar zus en andere familieleden. Sommigen kende ze zelfs van de kleuter- en lagere school, anderen van haar vroegere werk. Ze deed vrijwilligerswerk in de Koperwiek en stond bekend om haar gastvrijheid. Haar flat aan de Putterlaan deelde ze met haar geliefde poes Hummel. Haar leven kende hoogtepunten, maar ook diepe dalen. Oud verdriet speelde nog steeds een grote rol. De laatste weken waren het moeilijkst, ook omdat Nell ons wel kon horen en begreep, maar niet meer kon spreken. Haar omgeving moest dan raden wat ze wilde zeggen wat lang niet altijd lukte.
Ze stak haar handen dan wanhopig in de lucht. Het spreekwoord ‘Beter een goede buur dan een verre vriend’ was helemaal van toepassing op Nell en haar buurvrouw Gerrie Kraak die ook de laatste nacht bij haar was, tot zij in de vroege ochtend van 5 maart 2016 eindelijk de rust vond. Op de rouwkaart stond: ‘Als je weet dat een dierbaar iemand zal overlijden aan een ziekte, dan is die dag nooit vandaag, maar altijd later. Totdat later vandaag is en je wenste dat het nog gisteren was.’ De uitvaart vond plaats in de aula van Den en Rust waar de familie en de vroegere predikant van de Woudkapel, Ds. Boersma het woord voerden. De predikant eindigde met de zegen uit het Oude Testament: ’… Hij verheffe zijn aangezicht over U en geve U vrede.’ Dat Nell mag rusten in die vrede die alle verstand te boven gaat. Tjitske Maarsingh.
Cees de Waal Groot was de verslagenheid in de kerkdienst van 28 februari toen ons bekend werd dat Cees de Waal enkele dagen daarvoor was overleden. Kees (zijn roepnaam schreef hijzelf consequent met een ‘K’) hoorde zó bij onze kerkelijke gemeente. De zondag ervoor was hij er nog. Oud en broos, maar wat wil je als je uit 1927 bent? Maar geestelijk nog zo vitaal. Afgelopen jaar stond in dit kerkblad nog een interview met hem waarin hij sprak over zijn levensloop, zijn geliefde vrouw Sophie, maar ook heel openlijk over zijn geloof en -afgelopen jaren- zijn twijfel. Tot op het laatst dacht hij erover in zijn kamer in Huize Het Oosten, las hij erover in boeken, en sprak hij erover met mensen. En tussen al die twijfel en duisternis (vooral nadat zijn zoon Rian was overleden) brak er toch telkens weer ook een spoor van Licht door. Midden in de veertigdagentijd is Kees overleden. In een besloten begrafenis (met toch zo’n 200 aanwezigen) is afscheid genomen van Kees. Een kleinzoon las het Onze Vader. En toen is Kees begraven. Met hem hopen en verwachten wij dat hij het Licht van Pasen zal zien. Dat zijn nagedachtenis tot een zegen zij. ds. Benedikte L. Bos
13
CENTRAAL
Ds. Benedikte Bos
Tussen het schrijven van deze bijdrage en het verspreiden van het kerkblad liggen twee weken. Heel bijzondere weken in dit geval. Want ik schrijf dit op de eerste maandag van de Goede Week, vóór Pasen dus nog. En u leest dit wanneer Pasen al weer een week achter ons ligt. Dat maakt dat ik nog vooruitkijk naar de diensten, en u ze alweer achter de rug hebt (en ik op dat moment ook, natuurlijk!). Een bijzondere serie diensten rond Pasen, nu allemaal in de Centrumkerk. Met de ezel die tijdens Palmpasen met de kinderen de kerk inkwam, de avonddiensten in de Goede Week en met als hoogtepunt de Paaszondag. In de veertigdagentijd vond de tweede serie tafelgesprekken plaats. Rond de eettafel van zo’n 9 gemeenteleden zaten steeds zo’n 8 mensen die met elkaar gedurende 3 weken één avond per week in gesprek gingen over het thema Jezus, de hemel en het avondmaal. Anders dan de eerste serie (over de Bijbel, bidden en God) was het roostertechnisch niet mogelijk om de zondag ná de tafelgesprekken een samenvattende preek te houden over de inhoud van de tafelgesprekken van het betreffende onderwerp. Mogelijk kan dat dit najaar wel weer gebeuren, er is namelijk 14
alweer om een vervolg gevraagd van deze bijzondere manier van gemeenteopbouw en geloofsverdieping. Mocht u nog gespreksonderwerpen hebben... laat ’t me weten! Op dinsdag 23 februari vond een toerustingsavond voor ouderlingen en pastoraal medewerkenden plaats. Het thema was ‘het gebed in de pastorale ontmoeting’. Waar vroeger het huisbezoek vrijwel standaard met een gebed afgesloten werd is dat vandaag de dag helemaal niet meer vanzelfsprekend. Toch is het gebed iets dat mensen met elkaar en met God verbindt. Wanneer bid je wel als je op bezoek bent, wanneer niet? Maar voordat we die vraag beantwoordden gingen we bij onszelf te rade: wanneer is er wel eens voor jouzelf gebeden? Hoe was dat? Voelde het prettig of voelde je je er opgelaten bij? Kortom: veel persoonlijke gesprekken, veel herkenning (en opluchting), en ook veel stof tot nadenken. De avond is afgerond met het lezen van enkele gebeden die in het nieuwe liedboek opgenomen zijn, tussen de liederen in. Hebt u zelf zo’n liedboek in huis? Bekijk dan eens de reiszegen op pagina 1336, het gebed van Franciscus op pagina 1355, het gebed voor een operatie op pagina 1375, een
belijdenis van Augustinus op pagina 1439 of de wijze woorden op pagina 1448. Kortom: het nieuwe liedboek biedt ook tussen de liederen in veel gelegenheid tot bidden en bezinning. In de maand maart heeft Robert van Loenen op de kerkenraadsvergadering een toelichting gegeven op de werkzaamheden van de stichting LifeWirez. De begroting voor zijn betaalde functie daarin is ook goedgekeurd wat maakt dat de pioniersplek die hij in onze gemeente gaat bekleden weer een stap dichterbij is. In de zomer zal er een ruimte voor de jeugd beschikbaar komen in de kelder van de Magneet. Op die manier zullen kerk en jongeren meer op elkaar betrokken raken dan de afgelopen jaren het geval was toen de jeugd nog
niet een eigen onderkomen (en eigen jeugdwerkleider) had. Zeer accuraat is de beroepingscommisie aan het werk gegaan om in de vacature voor een fulltime predikant een voorganger te vinden die bij onze gemeente past. Elders in dit blad leest u daar meer over. Ik kan alleen maar zeggen dat –hoewel ik bewust me buiten het hele proces heb gehouden en ik niet op de hoogte was van namen van sollicitanten- ik me verheug om het komende seizoen weer samen met een collega het werk in onze gemeente op te pakken! Een hartelijke groet, ds. Benedikte L. Bos
15
Boekbespreking Op vrijdag 16 maart was ik in de Bilthovense boekhandel onder het gehoor van Philip Dröge, schrijver van een zeer leesbaar boek over het minilandje Moresnet. Het is niet een boek dat een ‘geestelijke’ boodschap brengt, maar omdat het zo aardig is zet ik hieronder de recensie die ik erover schreef voor een ander tijdschrift. Philip Dröge, Moresnet. Opkomst en ondergang van een vergeten buurlandje. Houten: Unieboek/Spectrum, 2016, 271 p.,geen ill.. ISBN 978 9000 34960 9. Prijs € 19,99 Eerst dacht ik dat de uitgever mij een beschadigd exemplaar had toegestuurd, maar bij nader inzien merkte ik dat in de omslag, tussen de vlaggen van Nederland en België en de Duitse adelaar een stukje was uitgespaard met de vorm van het minilandje Moresnet. Hoe ‘mini’ blijkt uit het binnenblad, waar een aantal Europese kleine staten op dezelfde schaal zijn weergegeven. Luxemburg is een reus die de helft van het papier vult, dan volgen Andorra, Liechtenstein en San Marino, en dan pas, heel klein, Moresnet. Wat is dat dan toch? Voor zijn ontstaan gaan we terug naar het Wener Congres van 1815, waar de kaart van Europa nieuw werd getekend. Door een fout van de onderhandelaars bleef een stukje grond van 344 ha niet genoemd, werd het eerst een twistappel tussen Pruisen en het Verenigde Koninkrijk Nederland, en tenslotte werd de twist niet opgelost door beider aanspraken te erkennen. Het lag zuidelijk van Vaals, waar een eeuw lang dus een vierlandenpunt bestond. Dröge heeft 16
hier veel archiefspeurwerk verricht. Het was een belangrijk stukje grond, want er lag zink in de bodem, dat door een geniale uitvinder goed exploiteerbaar was gemaakt. Het zinkbedrijf bracht de eigenaars enorme winsten. Dröge beschrijft het ontstaan, het beheer (door twee commissarissen, een Duitse en een Nederlandse, later een Belgische), de burgemeesters en de verdere ontwikkeling. Moresnet is even de gedroomde wereldhoofdstad van Esperanto-sprekers geweest, het was een warme thuishaven van drank (zonder accijns, dus zeer goedkoop), prostitutie en kansspelen. Het ontwikkelde zich dus voorspoedig. De Eerste Wereldoorlog heeft zijn eeuwfeest verhinderd: België heeft het toen geannexeerd. Slechts zijn postzegels zijn blijven bestaan. Het is een leuk boek geworden. Jammer dat er niet meer over de winning en verwerking van zink in staat. Maar als achtergrondliteratuur voldoet het uitstekend. Daarom aanbevolen. Hans Bouma
Duitse Romantiek in Bilthoven Het Projectkoor Midden Nederland (voorheen Cantatekoor Bilthoven) zingt zondagmiddag 10 april om 15.30 uur in de Opstandingskerk aan de Eerste Brandenburgerweg 34 te Bilthoven koormuziek van drie Duitse componisten uit de romantische periode, Haydn, Mendelssohn en Rheinberger. Na “Danklied ” van J.Haydn, worden het “Te Deum” en de cantate “Wer nun den lieben Gott lässt walten” van F.Mendelssohn uitgevoerd. Tot slot volgen 4 hymnen uit opus 140 van Rheinberger, ‘Tribulationes, Dextera Domini, Eripe Me en Ave Regina”. De keuze van dirigent Herman Schimmel voor juist deze muziek sluit naadloos aan op het thema van de boekenweek, Duitse literatuur. Het is ook een keuze voor misschien iets minder bekende componisten dan Bach en Beethoven, maar muzikaal is er in hun composities veel moois te horen. De nadruk in de uitvoering ligt op het vocale werk en derhalve kan het koor laten horen wat het waard is. Het strijkkwartet van Jules Mansveld begeleidt het koor in de cantate van Mendelssohn. In de overige stukken is de orgelbegeleiding in handen van Jonathan Kooman, die ook enkele instrumentale bijdragen zal verzorgen. Kaarten € 15,- vanaf 25 maart verkrijgbaar bij de Bilthovense Boekhandel en Boekhandel Bouwman, Thuiskantoor Dapper, Gemakshop Henk Hillen en Optiek van Eijken en in de kerk op 10 april.
Het Cantatekoor Bilthoven heeft begin dit jaar haar naam gewijzigd in Projectkoor Midden Nederland omdat vrijwel alle uitvoeringen behalve in Bilthoven ook elders worden uitgevoerd, waar de naam van het Cantatekoor Bilthoven niet bekend is en daarom minder aanspreekt. Met de nieuwe naamgeving werkt het koor aan meer bekendheid, ook buiten Bilthoven. In het najaarsprogramma staat de muziek van J.S.Bach weer centraal, op zondagmiddag 27 november met het Magnificat en delen uit het Weihnachtsoratorium. Koorzangers met enige ervaring kunnen zich daarvoor aanmelden via de website www.projectkoormiddennederland.nl
17
Mutaties Overleden ◊ Mevr. J. Meulenbeld - Jansen De Biltse Hof. Geb. 04-02-1929, overleden 03-03-2016. ◊ Mevr. N.M.P. Riekwel OOST-3. Geb. 06-04-1946, overleden 05-03-2016. ◊ Dhr. C. de Waal WEST-1 Het Oosten. Geb. 20-08-1927, overleden 26-02-2016. ◊ Mevr. J.A. Sanders - Lindenbergh De Koperwiek. Geb. 02-11-1913, overleden 28-02-2016. ◊ Dhr. J.K. Zuur WEST-1 Het Oosten. Geb. 07-07-1919, overleden 26-02-2016. Nieuwe leden ◊ Dhr. J. van Maanen, mevr. E. van Maanen-Hoosbeek en hun zoontje, wijkgemeente De Ark. Voorkeurlidmaatschap: ◊ Mevr. P. van den Broek - Schipper (Amandelboom) van: De Bilt Dorpskerk naar: wijkgem. De Ark. Voorkeurlidmaatschap elders ◊ Dhr. H.J. Vink en mevr. I. Vink - Boterman van OOST-1 naar: Den Dolder. ◊ Dhr. F. Bos en mevr. E. Bos - van Zoeren van OOST-3 naar De Bilt Dorpskerk. ◊ Dhr. M.J.D. van der Waals van WEST-1 (Windehof ) naar Maartensdijk-Hollandsche Rading. ◊ Mevr. C. Minnee-Boekhout van WEST-2 (Bremhorst) naar: De Bilt Opstandingskerk. ◊ Dhr. H. Rootliep en mevr. A.W. Rootliep-Costermans van WEST-1 naar Den Dolder. ◊ Dhr. B. Simons en mevr. L. Simons-Dijkema van OOST-3 (Amandelboom) naar Utr. Tuindorpkerk. ◊ Dhr. J.A. Kreuger van WEST-2 (Bremhorst) naar Maartensdijk-Hollandsche Rading. Verhuizing naar elders: ◊ Dhr. J.A. Kreugel van WEST-3 naar De Bilt. Nieuw ingekomen: ◊ Mevr. A. Mandersloot - Alting van Utrecht Pniël - Triumfatorkerk naar De Biltse Hof. ◊ Dhr. K. Geersing van Maartensdijk-Hollandsche Rading naar WEST-1. Verhuizing binnen (wijk)gemeente: ◊ Mevr. N.A. Patist van Den Dolder naar Haarlem (voorkeurlid). ◊ Mevr. B.G. Veldman - Smith van OOST-1 naar OOST-3 (Amandelboom). ◊ Mevr. C.P. de Vries - Tetenburg binnen Bremhorst. ◊ Mevr. A.H. Smit - van Manen binnen WEST-1. ◊ Dhr. P.A. Mengers en mevr. V.H. Mengers - van Ginkel binnen Baarn (voorkeurlid). ◊ Mevr. J. Rijksen binnen Rotterdam. (voorkeurlid wijkgemeente de Ark). Opzegging lidmaatschap leden: ◊ Dhr. W.R.C. van Gardingen OOST-2. ◊ Mevr. A.A. Mauritz - de Jong OOST-1. ◊ Mevr. B.G. Helderop - de Jong WEST-1. ◊ Mevr. J. den Bieman - Donselaar WEST-2. ◊ Dhr. C. Brouwers WEST-3. ◊ Mevr. M. Oppelaar OOST-2. ◊ Dhr. W.J. Reker OOST-3. ◊ Dhr. H.W. van de Kuil en mevr. N. van de Kuil - van Ginkel WEST-3. ◊ Mevr. A.W. Haaken - van der Schaft WEST-3.
18
Concert Bilthovens kamerkoor en het Weidler kwartet Zondag 24 april geven het Bilthovens kamerkoor en het Weidler kwartet een gezamenlijk concert in de O.L.V.- kerk aan de Gregoriuslaan 8 in Bilthoven. Aanvang 15.00 uur. Er is gekozen om een programma samen te stellen met vooral romantische muziek, o.a. Schubert, Mendelssohn, Gounod, Franck en Liszt. Het ‘Weidler strijkkwartet’ zal een aantal intermezzi verzorgen, maar zal ook samen met het koor een mis van Ch.
Gounod uitvoeren. Het Bilthovens kamerkoor wordt begeleid door pianist/organist Wim Brunsveld en het geheel staat onder leiding van dirigent Arie Perk. De kaarten kosten € 12,50 in de voorverkoop en € 15,00 voor aanvang in de kerk. De prijzen zijn inclusief programma en consumptie. Kaarten kunt u bestellen op telefoonnummer 030-2291692, via info@ bilthovenskamerkoor.nl en natuurlijk bij de koorleden. Verdere informatie vindt u op de website www.bilthovenskamerkoor.nl
Pianorecital in de Noorderkerk Op zondagmiddag 24 april aanstaande zal de pianiste Marloes Wekking een concert geven met werken van Mozart. Het gaat niet om zomaar het zoveelste Mozartrecital maar om een bijzondere interpretatie van Mozart op de fortepiano, het instrument dat Mozart zelf bespeelde en zijn stijl en idioom mede vorm gaf (zie afbeelding). Marloes zal op een replica spelen van een vleugel van de befaamde Weense bouwer Anton Walter. Hierop zullen diverse facetten van de klassieke stijl helderder en sprekender naar voren komen dan gebruikelijk. Het programma zal worden toegelicht door de pianiste en muziekhistoricus Pieter A. Bakker. Het concert begint op genoemde zondag om 14.30 uur in de Noorderkerk, Laurillardlaan 6 te Bilthoven. De entree is € 15,-. Meer informatie over Marloes Wekking vindt u op www.marloeswekkingfortepiano.nl
19
Vanuit De Ark Bij de diensten We leven toe naar Goede Vrijdag en Pasen. Deze heilsfeiten vormen het hoogtepunt van het kerkelijke leven. Ook dit jaar mag worden verkondigd dat Christus de zonde heeft gedragen en zo verzoening heeft verdiend. Daarom kon de dood worden overwonnen. De Heere is werkelijk opgestaan! Dankzij deze wonderen gaat het werk van de Heere door. Hiervoor gebruikt Hij Zijn Woord en de zondagse diensten. Belangrijk voor ons om trouw te zijn en dit evangelie ter harte te nemen. Hierin ligt het leven. Openbare belijdenis van het geloof In de morgendienst van zondag 3 april hopen de volgende gemeenteleden belijdenis van het geloof af te leggen: Elvira van Maanen-Hoosbeek, Beukenburgerlaan 28, 3737 MK Groenekan; Lydia de Koeijer, Merellaan 9, 3722 AK Bilthoven; Samuel de Koeijer, Merellaan 9, 3722 AK Bilthoven. Elvira zal na haar belijdenis worden gedoopt. Ze kwam vorig jaar binnen en weet zich opgenomen. Vooral gezegend door het Woord. Daarom zal het voor haar een bijzonder moment zijn als ze ook zichtbaar in Gods gemeente zal worden opgenomen. We denken ook aan Rebecca Verdoes uit Katwijk. Zij studeert in Utrecht en heeft hier de belijdeniscatechisatie gevolgd. Ze heeft besloten om nog geen belijdenis te doen in haar eigen gemeente. De aannemingsavond is op donderdag 31 maart om 19.45 uur. Daar zullen we 20
enkele kernmomenten uit de stof van het afgelopen seizoen nogmaals bespreken. Maar ook de motivatie om belijdenis te doen. Namens de kerkenraad zullen twee ambtsdragers aanwezig zijn. We mogen terugzien op goede uren, waarin we de kern van het christelijk geloof samen deelden. Soms kwamen er vragen naar boven die een verdieping gaven. Zo groeide er iets. Zelf zijn we dankbaar en verwonderd dat twee van onze kinderen aangeven deze weg te willen gaan. We wensen Elvira, Lydia en Samuel Gods zegen toe op hun ja-woord en op hun verdere levensweg. Daar komt soms wel veel op af en het is niet altijd makkelijk. Maar de Heere is gestorven en opgestaan. Van het dienen van Hem heeft nog nooit iemand spijt gekregen.
Leerdiensten Nederlandse Geloofsbelijdenis Op zondag 10 en 17 april willen we verdergaan met de leerdiensten aan de hand van de thema’s die de Nederlandse Geloofsbelijdenis aanreikt. Het gaat beide keren over de Kerk. Op 10 april zijn de artikelen 27-29 aan de orde (Wat is de kerk?), op 17 april de artikelen 30-32 (Over de orde in de Kerk). Ter voorbereiding en verwerking (persoonlijk/in het gezin) de volgende vragen: Artikel 27-29 ◊ Wat is volgens u/jou de kerk? ◊ Wanneer is de kerk ziek? Wat moeten we doen met de kerk als een zieke moeder? Artikel 30-32 ◊ Hoe ziet u/zie jij het ambt? Welke betekenis heeft elk ambt?
◊ Hoe moeten we als gemeenteleden met ambtsdragers omgaan? En hoe ambtsdragers met gemeenteleden?
Catechisaties Het catechisatieseizoen is afgesloten. Op de slotavond kwam de directeur van de stichting Friedensstimme iets vertellen over het evangelisatiewerk in Rusland dat deze stichting ondersteunt. Wonderlijk dat evangelisten daar hun leven echt inzetten om anderen met Gods boodschap te bereiken, regelmatig in gebieden waar het evangelie nog niet of nauwelijks is gehoord. Daarvan kunnen we heel veel leren. Dankbaar kijken we terug op het seizoen. Fijn dat we in vrijheid konden samenkomen. In de jongste groep bespraken we verschillende Bijbelse kernwoorden, zoals navolging, oordeel, rechtvaardig, schuilen, tijd, verbond, wederkomst, en zonde. In de oudste groep hebben we thema’s behandeld die in het leven met de Heere naar voren komen: Discipel of meeloper? Permanent leren; Zekerheid en aanvechting in het geloof; Raadsel van het lijden; Gods leiding in je leven; Christelijke toekomstverwachting. Fijn dat de meeste catechisanten trouw kwamen. We hadden goede uren en soms ook goede gesprekken. Kijk als ouders ook nog eens terug en vraag eens wat het heeft betekend. We bidden dat het vrucht zal dragen. Hartelijk dank voor de medewerking van enkele mentoren: Dinand van Wiggen, ds. Van Beusekom en Teunis Lokhorst. Erg bedankt dat jullie wilden meewerken. Jongelui, een goede tijd nu de catechisatie enkele maanden stil ligt. Het ga jullie goed op school, zeker als je examen moet doen. Vergeet vooral niet om de Heere elke dag te
zoeken (Mattheüs 6: 33). En: hopelijk tot in een nieuw seizoen.
Bijbelkring De laatste Bijbelkring van dit seizoen is op woensdag 30 maart. We bespreken Psalm 142, één van de psalmen waarin nood, intens roepen tot God en geloofsvertrouwen naar voren komen. In het boekje is dat hoofdstuk 8. We beginnen rond 19.30. Het was goed om dit winterseizoen met elkaar enkele Psalmen te behandelen. Ze zijn de eeuwen door altijd weer geliefd geweest, omdat je ‘de heiligen in het hart ziet’ (Luther). Jongerenkring Ook de jongerenkring komt voor de laatste keer dit seizoen bij elkaar op woensdag 6 april. We behandelen Lukas 12: 4-12. In het boekje is dat hoofdstuk 7: Een discipel van de Heere Jezus belijdt zijn Meester. Hopelijk kun je er deze laatste keer zijn. Het thema dit seizoen was aansprekend en gaf voldoende mogelijkheden om elkaar persoonlijk te ontmoeten. Het leerde ons hoe we discipel van de Heere Jezus kunnen worden. Het maakte ook duidelijk hoeveel kanten er aan het discipelschap zitten. Het is niet altijd makkelijk, maar is het echte en beste leven. De Heere leidt het immers naar Zijn eeuwig Koninkrijk. Onze zieken Mw. D. de Bruin-van de Grein heeft positieve uitslagen gekregen na de operatie. Er is alle reden tot dankbaarheid dat alles zo is gelopen en vooral is geleid. ‘Ik zal U een offer van dankzegging brengen en de Naam van de HEERE aanroepen’ (Psalm 116: 17).
21
Huwelijksjubileum Op 12 april hopen Cok en Sophia van Dam uit Maartensdijk 25 jaar getrouwd te zijn. We willen hen via deze regels alvast hartelijk feliciteren. Bij een mijlpaal blik je vaak terug. Wat zijn er dan veel goede dingen te noemen. Kracht gekregen om te werken. Kinderen gekregen. We willen ook het verdriet noemen doordat het tweelingbroertje van Esther in december 1999 levenloos werd geboren. Het meest vermeldenswaard is toch wel dat Gods Woord de jaren meetrok. God kwam vele malen met Zijn heil. Een mijlpaal mag zeker een moment zijn om de balans op te maken. We kijken namelijk ook vooruit. Als we in het licht wandelen, kunnen we echt verder. Deze zegen bidden we jullie toe. Jarigen april In de maand april hopen jarig te zijn: -9 april: mw. M. van EngelenhovenHoenderdaal, Prof. Dr. P.J.W. Debeijeweg 149, 3731 ME De Bilt (96 jaar); -13 april: mw. A. Emmelot-Boer, Dillenburglaan 11, 3722 JP Bilthoven (79 jaar); -29 april: mw. J.C. Hup-Verhage, De Wijngaard, Dennenweg 2, 3735 MR, Bosch en Duin (93 jaar). Hoge leeftijden onder de jarigen. Een lang leven en toch ook kort, zoals ouderen vaak zeggen. Het leven uit God overstijgt dit aardse leven. ‘En dit is het eeuwige leven, dat zij U kennen, de enige waarachtige God, en Jezus Christus, Die U gezonden hebt’ (Johannes 17: 3). Een hartelijke felicitatie en bovenal deze wens. 22
Gemeenteleden die worden verpleegd of elders wonen Elke maand vermelden we onze gemeenteleden die worden verpleegd en/ of elders verblijven. Zo kunnen we met hen meeleven. ◊ Mw. M. van Brenk-Muts, Huis ter Leede, Eiland 1, 4143 ER Leerdam; ◊ Henk Brouwer, Bartimeüshage, Oude Arnhemseweg 3, 3941 XM Doorn; ◊ Mw. W. Drieënhuizen-Hoogendoorn, Weltevreden, Prof. Dr. P.J.W. Debeijeweg 1, 3739 ME De Bilt; ◊ Frederik de Geus, Veluwemeer 69,3825 XG Amersfoort; ◊ Mw. T. den Hartog-Spies, Daelhoven, Graanakker 11, 3762 BS Soest; ◊ Mw. J.C. Hup-Verhage, De Wijngaard, Dennenweg 2, 3735 MR Bosch en Duin; ◊ Mw. M. van de Pol-van Tamelen, Heerewegen, Arnhemse Bovenweg 80,3708 AH Zeist. N.B. Voor alle data van dit contactblad geldt:..als de HEERE wil en wij leven.(Jakobus 4: 13-17).
Tot besluit Ik hoop de Leicesterconferentie in Engeland weer bij te wonen van 11-16 april. Daarom zal ik van 11 tot en met 16 april afwezig zijn. In die periode zal ds. Van Beusekom in voorkomende situaties beschikbaar zijn. Het is fijn om na het werk van de afgelopen periode een moment tot rust te komen en met allerlei medewerkers in Gods Koninkrijk te luisteren naar het Woord, te zingen, te bidden en met elkaar door te praten. Het heeft in mijn leven al veel betekenis gehad. Hopelijk kunnen we elkaar later weer ontmoeten. Aan het eind van de berichten een hartelijke groet, ook namens de broeders van de kerkenraad, RWdK.
Agenda datum
activiteit
locatie
tijd
31-03
Werkgroep voorbereiding oec.pinksterdienst
O.L.V.-kerk
13:00
31-03
Enny de Bruijn over Revius, zie pagina 8
Centrumkerk
20:00
03-04
Jongerenbijeenkomst 15+
05-04
Verjaardagviering 80+ in deze maand
Centrumkerk
10:00
06-04
Repetities cantorij en kamerkoor
Centrumkerk
19:45
10-04
Jeugdkapel
De Magneet Centrumkerk
10:30
12-04
Martien Brinkman over Achterberg, zie pagina 8
Centrumkerk
20:00
13-04
Repetities cantorij en kamerkoor
Centrumkerk
19:45
18-04
Inleveren kopij kerkblad
Redactie kerkblad
00:00
20-04
Lentegesprekken
Centrumkerk
10:00
20-04
Repetities cantorij en kamerkoor
Centrumkerk
19:45
Voor de kerkdiensten zie pagina 5 e.v.
23
Hier is ruimte voor uw advertentie.
Interesse? Neem contact op met het Kerkelijk Bureau (zie pagina 2.)
24