Van Bedrijfsrie naar V&G plan Toon Westerburger
Toon Westerburger • Middelbaar veiligheidskundige • Bijna 20 jaar werkzaam bij Arbode • Adviseur – RIE’s, V&G plannen, VCA*/**/Petrochemie en VCU
• Opleider – – – –
Basisveiligheid VOL-VCA Materieeltrainingen Maatwerktrainingen
• Auditor AJA – VCA*/**/Petrochemie en VCU
Vraag: Welke risico’s in het werk veroorzaken de meeste doden?
A
B
C
Ongevallen
Psychosociale factoren
Toxische factoren
Bron NCVB* 2010 SZW 2014 zegt: A. 80 dodelijke ongevallen B. 90 doden door hartvaatziekten (in relatie met chronische werkstress)
C. 1800 door chemische stoffen !
*Nederlands Centrum Voor Beroepsziekten
Waar willen we naar toe? 100% Veiligheid Beleid Procedures Werkinstructies GEDRAG
Vo Ui Bij Be
0% Veiligheid Formeel
Informeel
Toch nog gebrek aan beheersing ? Ontwerpfase Uitvoeringsfase
Beheersfase
V&G plannen in de praktijk
“Harde” en “Zachte” veiligheid
TRA V&G PROJECTPLAN
WERKINSTRUCTIES PROCEDURES
“HARDE VEILIGHEID”
TOOLBOXMEETINGS ELKAAR AANSPREKEN LMRA VOORBEELDGEDRAG
“ZACHTE VEILIGHEID”
4 Niveau’s Ondernemingsniveau (RI&E)
? Projectniveau (V&G plan)
Taakniveau (TRA)
Werknemersniveau (LMRA)
V&G plan ontwerpfase Estetisch mooi….
Maar in de praktijk “geklooi”..
Arbeidshygiënische strategie Maatregelen aan de bron
– Elimineren, cq wegnemen risicobron
Overdracht bron-mens beperken
– Collectieve bescherming, cq isoleren van risicobron
Blootstelling beperken
– Individuele bescherming, cq organisatorische maatregelen
Persoonlijke beschermingsmaatregelen – PBM’s toepassen
VGM in de praktijk…. • De aannemer kent de uitvoerings risico's beter dan de ontwerper. • De ontwerpende partij weet doorgaans niet hoe het werk in onderaannemingen wordt verdeeld en hoe de planning eruit zal gaan zien. Het signaleren van coördinatierisico’s in de uitvoeringsfase kan hierdoor slechts beperkt worden uitgevoerd. • Met het aangeven van alle arbeidsomstandigheden-risico's (gevaren) geeft het ontwerpteam meteen de zwakte van het ontwerp weer, waardoor het ontwerpteam minder is gemotiveerd tot het maken van een V&G Plan. Door het afronden van dit ontwerp heeft de ontwerper immers risico's niet geëlimineerd (hetgeen wel zijn wettelijke verplichting is).
VGM in de praktijk…. • De opdrachtgever wil meerwerk (kosten) beperken. Het V&G plan ontwerpfase bevat daarom veelal slechts (facultatieve) suggesties om te komen tot oplossingen. Vereiste maatregelen ontbreken vaak als bestekseisen.
Hoe zou het kunnen…. • Het principe zou moeten gelden van 'verplichte melding van verborgen gebreken'. De ontwerper mag uitgaan van de competentie van de aannemer. Van deze mag men een inschatting verwachten van de risico's m.b.t. materieel- en bewerkingsgerelateerde risico's. • Er zou alleen sprake moeten zijn van aantekening van gevaren direct voortvloeiend uit het ontwerp en dit specifieke project. • Er dient melding gedaan te worden van risico’s die voortkomen uit de bodem en de directe omgeving van de bouwplaats, voor zover deze niet direct zichtbaar zijn.
Hoe zou het kunnen.… • Alleen bijzondere risico's zouden gemeld dienen te worden. • Er dient melding gemaakt te worden van coördinatie-risico's die te maken hebben met de rolverdeling tussen opdrachtgever, en de diverse (neven)aannemers. • Deze risico’s dienen “overgeheveld” te worden in het uit te wisselen V&G Plan wat weer overgedragen moet worden aan betrokken partijen op het project
Opdrachtgever
Intentie tot opdracht (voorlopig ontwerp)
Ontwerpende partijen
Definitief ontwerp Aanbesteding/gunning
(bestek+tek.+V&G plan ontwerp)
(kennisgeving zenden)
Werkvoorbereiding
(V&G plan uitvoering)
V&G (deel-)plannen Oplevering
(samenstellen tot één V&G plan)
Opdrachtgever
DOSSIEROVERDRACHT
(neven-/onderaannemers)
Samengevat • V&G plan ontwerp is essentieel voor de uitvoerende partij i.v.m. “restrisico’s” • In het RIE gedeelte van het V&G plan uitvoeringsfase moeten deze restrisico’s dus terug komen, inclusief de te nemen beheersmaatregelen • Dus alleen projectgerelateerde bijzondere risico’s en beheersmaatregelen opnemen • Beheersmaatregelen moeten gebaseerd zijn op de arbeidshygiënische strategie
Samengevat • Veiligheid
– Streven naar het voorkomen van onveilige handelingen/situaties en ongevallen
• Gezondheid
– Streven naar voorkomen van gezondheidsschade, in het bijzondere beroepsziekten
• Welzijn (PSA)
– Realiseren van zo gunstig mogelijk fysiek werkklimaat, een ergonomisch verantwoorde werkplek
Arbowetgeving en VCA INSTRUCTIES Opleidingen, trainingen, werkplek-/machine-instructies (b.v. pictogrammen, handleidingen), toolboxmeetings MAATREGELEN RI&E - V&G plan – TRA – LMRA BHV-organisatie/calamiteitenplan – follow up n.a.v. inspecties, incidenten en/of ongevallen MIDDELEN Inzet gecertificeerd materieel – uitvoering van periodieke inspecties/keuringen – t.b.s. van de juiste PBM’s TOEZICHT Uitvoeren van werkplekinspecties, sanctiebeleid
Arbowetgeving en VCA Arbowet- en regelgeving: Arbobesluit Afdeling 5 Bouwproces, art. 2.28 – 2.35 VCA hoofdstuk 5 “VGM – projectplan” 5.1 Specifieke projectrisico’s 5.2 Instructie eigen en tijdelijke medewerkers 5.3 Instructie onderaannemers 5.4 (kv) Bespreking overeenstemming met opdrachtgever m.b.t. 5.1 5.5 (kv) Aanstelling V&G functionaris per project (kv = keuzevraag)
Dus • Zaak is datgene te omschrijven wat de bewuste bouwplaats bijzonder en afwijkend maakt! • Een projectlocatie in de omgeving van een trambaan eist wel vernoeming van deze trambaan, maar niet uitvoerig de beschrijving van het risico van elektrocutie. Dat weet de uitvoering ook wel. • Het V&G plan moet bondig zijn zodat het niet in de kast verdwijnt.
Spanningsveld….. Veiligheid
Kosten
Beschik-/betrouwbaarheid
Risico’s….
Bijzondere risico’s….
Winkelrenovatie….
Nieuwbouwwijk….
Renovatie
Verschillende partijen Kraanbedrijf • machinist Hoogwerkerverhuurbedrijf • bedienaar Blokkenlijmbedrijf • blokkenlijmers
Onderannemer Eekels Electrotechniek
V&G Deelplan
Onderannemer Jansen Venneboer
V&G Deelplan
Onderannemer Bosker en Zonen
V&G Deelplan
Onderannemer Flowservice
V&G Deelplan
Onderannemer Ballast Nedamr
V&G Deelplan
Definitief V&G plan Gemaal Schalphalst
Samenwerking….
Samenwerking Arbobesluit Afdeling 5 Bouwproces, art. 2.28 Lid b. Een inventarisatie en evaluatie van de specifieke gevaren die het gevolg zijn van de gelijktijdige en achtereenvolgende uitvoering van de bouwwerkzaamheden en in voorkomend geval van de wisselwerking met doorgaande exploitatiewerkzaamheden Lid c. De maatregelen die volgen uit de risico-inventarisatie en evaluatie, bedoeld onder b
V&G plan op de bouwplaats….
Dikwijls “statisch” document
Zware en (petro)chemische industrie: Doorgaans dynamisch: • Poortinstructie • TRA’s • Werkvergunningen • Startwerkbesprekingen • Toolboxmeetings • Werkplekinspecties • Etc. Doorgaans met ondersteuning van of uitgevoerd door “Veiligheidskundige”
V&G coördinatie • In V&G plan dikwijls de “uitvoerder”, maar “werkt” dat ook in de praktijk?
Bekend voorbeeld….
Tot slot Het duurt……. Slechts een paar seconden om een veiligheidsidee te krijgen Een minuut om het uit te werken Een uur om een veiligheidslezing te houden Een week om een veiligheidsvoorschrift te maken Een maand om deze binnen het bedrijf in te voeren Een jaar om het volledig ingeburgerd te krijgen Een leven lang om gemotiveerd veilig te blijven werken
Maar bedenk wel…… Het duurt maar een seconde, waarin dit allemaal verloren gaat door een ongeval
Vragen of wensen ?
Hartelijk dank voor uw aandacht
