vaarlussen 4Op vakantie in Vlaanderen Parels van de Kempen Wegdromen in de Westhoek Aanmeren in Vlaamse kunststeden Varen met staande mast

waterrecreatie www.waterrecreatie.be

Parels van de Kempen Wegdromen in de Westhoek Aanmeren in Vlaamse kunststeden Varen met staande mast

4

Ook zondesr vaarbewij of eigen boot

Op vakantie in Vlaanderen

vaarlussen

in dit nummer

vooraf

03 Langs Kempense parels

Beste lezer, Van op een boot ontdek je een verrassend ander Vlaanderen. Een streek van rustiek kronkelende waterwegen, die je naar de meest uiteenlopende toeristische trekpleisters brengen. In weinig streken ter wereld vind je, zó dicht bij elkaar, zó veel variatie: middeleeuwse stadskernen, ongerept platteland, kastelen, natuurgebied, gastronomische restaurants… En allemaal bereikbaar op dat onvergelijkbaar ontspannende ritme van de pleziervaart!

07 Uitwaaien in de Westhoek



10 Overzichtskaart 12 Ontdek de Vlaamse kunststeden

Het fijnmazig waterwegennet in Vlaanderen maakt het ook mogelijk om betoverende lussen te maken. Groot of klein, naargelang je een paar dagen dan wel een paar weken vaarplezier in gedachten hebt. In dit magazine bieden we je een praktisch overzicht van enkele mogelijke routes, met telkens de bezienswaardigheden netjes op een rij. De tips van ervaren stuurlui voor een veilige vaartocht krijg je er gratis bovenop.

17 Met staande mast het binnenland in

20 Vaarkaarten, bootverhuur,

jachthavens en veel meer op www.waterrecreatie.be

Veel leesplezier en een behouden vaart! Promotie Binnenvaart Vlaanderen

© stad Beringen

Promotie Binnenvaart Vlaanderen Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt T 0032 11 23 06 06, [email protected] www.waterrecreatie.be

2  waterrecreatie  2011

© Westtoer

Colofon: Verantwoordelijke uitgever Filip Martens, voorzitter Promotie Binnenvaart Vlaanderen vzw, Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt. In deze publicatie wordt slechts de mening van de auteur weergegeven. PBV is niet aansprakelijk voor het gebruik dat eventueel wordt gemaakt van de informatie in deze publicatie | Juni 2011 – 2de druk | Redactie en realisatie: Jansen & Janssen Uitgeverij, www.jaja.be

Parels van

de Kempen

Een van de mooiste streken van Vlaanderen zijn De Kempen. Deze vaarroute brengt je langs enkele authentieke pareltjes waar geschiedenis en natuur harmonieus samengaan. De meeste kanalen zijn heel rustig en lopen grotendeels door natuurgebieden. Alleen de trajecten langs het Albertkanaal zijn minder aangenaam vanwege de drukke beroepsvaart. Je kunt er wel snel varen. Deze lus is ongeveer 245 km lang. ZEEBRUGGE

BLANKENBERGE

SINT-JOB-IN-’T-GOOR

Boudewijnkanaal

OOSTENDE

LOMMEL

MALDEGEM

LANGERBRUGGE

MOL BREE

WACHTEBEKE

TEMSE

KINROOI

ze

r

MENDONK

IJ

POORT

route 1

OLEN

BAASRODE

DRONGEN

Dok van Vilvoorde

MERELBEKE

WAREGEM

er

IJz

IZEGEM KUURNE

MAASEIK

KLEIN-WILLEBROEK

GRIMBERGEN

KAMPENHOUT

NINOVE

GERAARDSBERGEN

BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

KANNE

HALUIN

RONQUIÈRES

LIÈGE

STREPY-THIEU

Route en vaaruren THUIN Albertkanaal, Kanaal Antwerpen Schoten: Dessel-Turnhout-Schoten, ± 2.30 vaaruren. Schoten Turnhout: Kanaal Dessel-TurnhoutSchoten, ± 8 vaaruren. Turnhout Dessel: Kanaal Dessel-TurnhoutSchoten, ± 3 vaaruren. Dessel Bocholt: Kanaal Bocholt-Herentals, ± 5 vaaruren. Bocholt Maasmechelen: Zuid-Willemsvaart, ± 4.30 vaaruren. Maasmechelen Lanaken Hasselt: Zuid-Willemsvaart, Kanaal Briegden-Neerharen, Albertkanaal, ± 5.30 vaaruren. Hasselt Antwerpen: Albertkanaal, ± 10 vaaruren Alternatief vanaf Dessel (± 263 km): via kanaal Dessel-Kwaadmechelen, en Albertkanaal

naar Hasselt en verder tot Lanaken; dan Kanaal Briegden–Neerharen, Zuid-Willemsvaart, Kanaal Bocholt – Herentals, Albert­ kanaal – terug naar Antwerpen, ± 28.30 vaaruren. Optioneel (30 km): een uitstapje naar ­Leopoldsbrug via het Kanaal naar Beverlo, ± 2.30 vaaruren Vanuit Antwerpen kun je eventueel aansluiten op de route ‘Langs Vlaamse kunststeden’ (zie p. 12). Ook kun je vanuit Lanaken (via het Albertkanaal, de Maas, de Beneden-Samber, het Kanaal Brussel-Charleroi, het Centrumkanaal, het Kanaal Nimy-Blaton-Péronnes en de Bovenschelde) naar Bossuit varen en vanaf daar de kunststedenroute volgen.

2011 

waterrecreatie  3

route 1

Wat is er te zien? In de omgeving van Schoten liggen enkele mooie wandelgebieden. Domein Vordenstein in de Kopstraat bijvoorbeeld is een prachtig park met bos waarin zich nog reeën, uilen en roofvogels schuilhouden. Brecht heeft een heel mooi dorpsplein en een gerestaureerde molen – een van de vier nog overgebleven kettingkruiers van Vlaanderen. De omgeving van het Antitankkanaal is een beschermd natuurgebied. Langs het water loopt een mooie, negen kilometer lange wandelroute. Sinds 2006 heeft Turnhout een nieuwe jachthaven. Van daaruit kun je, onder leiding van een stadsgids, een uitstapje maken naar het begijnhof of het Kasteel van de hertogen van Brabant. Meer over de geschiedenis van de Kempen kom je te weten in het Taxandriamuseum in Turnhout. In het Nationaal Museum van de Speelkaart ontdek je unieke kaartspellen. Arendonk, het geboortedorp van oud-wielrenner Rik Van Steenbergen, is een groene gemeente van waaruit verschillende wandel- en fietsroutes starten. Ooit behoorde het Prinsenpark in Retie toe aan koning Leopold I. Vandaag is het een 215 hectaren groot groendomein met bewegwijzerde wandelpaden. Het Zilvermeer in Mol mag je zeker niet overslaan, al was het maar om de prachtige nieuwe jachthaven. Wil je meer dan één dag genieten van de hagelwitte stranden,

4  waterrecreatie  2011

© stad Bree

De Pollismolen in Bree

© stad Beringen

De oude mijnsite in Beringen

de watersportvijver en de speeltuin en voor de kleintjes, dan kun je hier ook overnachten in een blokhut of tent op de camping. Breng zeker ook een bezoekje aan Zwarte Lola: het pantertje dat op 5 februari 2010 geboren werd in de Olmense Zoo. De bosrijke omgeving van Leopoldsburg leent zich perfect voor een uitstapje met de huifkar, eventueel begeleid door een accordeonist. In de jachthaven van Lommel kun je ’s zondags brunchen op het terras met uitzicht op het water. De Sahara in Lommel is een uniek natuurgebied met zanderige bodem en verschillende vijvers. Natuur- en muziekliefhebbers komen aan hun trekken in Neerpelt. Op het Domein Dommelhof kun je door een klankbos wandelen: een collectie geluidsinstallaties in open lucht. Bierliefhebbers moeten zeker een halte inlassen in Hamont-Achel, waar de SintBenedictusabdij van Achel ligt, ook wel Achelse kluis genoemd. De abdij is alleen te bezichtigen met gids, maar in de cafés errond kun je wel van het trappistenbier proeven dat in het klooster gebrouwen wordt. In Sint-Huibrechts-Lille, een deelgemeente van Neerpelt, staan nog enkele mooie huizen van Teuten: rondreizende handelaars uit de Kempen. Aan de samenvloeiing van de Zuid-Willemsvaart en het Kanaal Bocholt-Herentals Olmense Zoo

ligt Bocholt, een plek waar het leven een versnelling trager ligt. Interessant hier zijn het brouwerijmuseum, het grootste van Europa, en het Torenverplaatsingsmuseum, waar je te weten komt waarom de inwoners van Bocholt ‘torenkruiers’ heten. Bree, hometown van Kim Clijsters, wordt ook wel de parel van de Kempen genoemd. In het centrum van het stadje, met verschillende 17-de eeuwse gebouwen, is het verleden nog tastbaar aanwezig. Vanaf de Pollismolen, een gerestaureerde watermolen, kun je wandelingen maken in een uitzonderlijk mooi en waardevol natuurgebied. Dilsen-Stokkem, vroeger het centrum van de rietvlechtkunst, is een mooie landelijke gemeente. Deelgemeente Lanklaar wordt vaak zelfs het mooiste stukje Limburg genoemd. Maascentrum De Wissen brengt een expo over de Maas en er is ook een Vlechtwerkmuseum. Met een fluisterboot kun je hier geruisloos over een oude Maas-arm glijden. De aanlegsteiger van de passantenhaven van Maasmechelen grenst aan Maas­ mechelen Village, het outletdorp met bijna honderd winkels. In 2008 werd Oud-Rekem, een gehucht van Lanaken, uitgeroepen tot mooiste dorp van Vlaanderen. Je kunt er onder meer het kasteel d’Aspremont-Lynden bewonderen. Het domein Kattevennen in Genk is een van de vijf toegangspoorten tot de Hoge Kempen, een 5750 hectare groot natuur-

© Provant

Het Zilvermeer in Mol

domein. In het nieuwe bezoekerscentrum Heusden-Zolder is internationaal gekend ook om Hidrodoe: een interactief waterkun je ook tickets krijgen voor het vlakbij dankzij Circuit Zolder, de formule I-race- doecentrum in het Netepark. baan. Na 18 uur is het circuit motorenvrij. gelegen Europlanetarium. De sluizencomplexen op het Albertkanaal Fietser en skaters mogen dan gratis g­ ebruik zijn bepaald indrukwekkend. Een van de drie maken van het 4 km lange parcours. sluizen is niet minder dan 200 × 24 m groot. Het unieke mijnpatrimonium van Beringen Bokrijk laat het dorpsleven van weleer is als monument beschermd. Je kunt er herleven. De allerkleinsten kunnen hier een museum bezoeken, wandelen op de terecht in het nieuwe Hopla Speeldorp. terril of een rondrit maken in een mijncité.  i Meer mooie plekjes, bezienswaardig­ heden en praktische info vind je op In Hasselt moet je absoluut een jenever Op het domein bevinden zich ook nog een www.antwerpsekempen.be en drinken en speculaas eten, de culinaire mijnkathedraal en een moskee. www.toerismelimburg.be. specialiteiten van de ‘hoofdstad van de Herentals, de historische hoofdstad van de smaak’. Een bezoek aan het Modemuseum Kempen, is niet alleen interessant vanwege Voor fietsroutes die aansluiten op deze vaarlus surf je naar www.fietsroute.org. is ook meer dan de moeite waard. zijn mooie, eeuwenoude gebouwen, maar

Laat je verleiden door

de Willemsroute

Wie de mooiste plekjes van Belgisch en ­Nederlands Limburg met elkaar wil combineren, kan ook aansluitend de Willems­ route volgen. Die biedt een prachtig alternatief om van Roermond of Den Bosch naar Maastricht en vice versa te varen via de Zuid-­ Willemsvaart, nu er op het Julianakanaal langdurig werkzaamheden worden uitge-

voerd. Je vindt er alles over in een nieuwe pleziervaartbrochure die is uitgebracht door PBV, Rijkswaterstaat, Toerisme ­Limburg, nv De Scheepvaart en het Water­sportverbond.  i www.dewillemsroute.eu

2011 

waterrecreatie  5

route 1

Voor een veilige vaartocht Het Kanaal naar Beverlo heeft een beweegbare brug aan de fabriek van ­Umicore (T 014 81 92 11). Aanleg- en overnachtingsplaatsen vind je onder meer in de ligplaats van Balen en de jachthaven van L­eopoldsburg. De Zuid-Willemsvaart is een rustige route met veel aanmeermogelijkheden. Er kunnen wel grotere schepen varen; let dus goed op bij het kruisen. Aanmeren en overnachten kan in Lanaken, Maasmechelen, Dilsen-Stokkem, Bree en Bocholt. Op het Kanaal Briegden-Neerharen vaar je door twee sluizen met groot verval.

i Voor vaarkaarten, bootverhuur



en achtergrondinfo: zie p. 20

Het Albertkanaal bij Kanne

6  waterrecreatie  2011

© Yves Adams – Vildaphoto

Het Albertkanaal is heel druk bevaren. Het haven van Sint-Job-in-’t Goor, de jachthais hier minder aangenaam varen, maar je ven van Brecht, de jachthaven van Turnhout kunt er wel goed opschieten. Er zijn ook of de ligplaats in Arendonk. een aantal plaatsen om aan te leggen en Het Kanaal van Dessel naar Kwaadmechete overnachten: de jachthavens van Hasselt len wordt matig druk bevaren. Je kunt hier en Beringen bijvoorbeeld, naast plekken wel grote schepen tegenkomen. als Olen, Grobbendonk en Viersel. Door de Het Kanaal Bocholt-Herentals is een aandrukke scheepvaart is het niet aanbevolen trekkelijk kanaal dankzij de mooie natuurom af te meren op het kanaal zelf. gebieden errond en de beperkte beroepsvaart. Opgelet: de stand van sluis 3 in Mol Het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten kent weinig beroepsvaart. De sluizen worden is opvarend moeilijk zichtbaar (info VHF 18). gedeeltelijk door mobiele ploegen bediend. Vanaf Blauwe Kei is grotere scheepvaart moAanvragen voor bediening lopen via VHF 20 gelijk. Let dus goed op bij het kruisen. Aanof sluis 10 in Schoten (T 0496 57 85 04), meer- en overnachtingsplaatsen vind je in sluis 1 in Rijkevorsel (T 03 311 55 47), brug 1 de jachthaven van Herentals, de jachthaven in Turnhout (T 014 41 17 56) en brug 2 in Retie van Geel, de jachthaven van het Zilvermeer (T 014 37 91 55). Om te overnachten leg je (Mol), de jachthaven Blauwe Kei, en de aanaan in de jachthaven van Schoten, de jacht- legplaatsen van Lommel, Neerpelt en Lille.

route 2

Onthaasten in

de Westhoek ZEEBRUGGE BLANKENBERGE

Boudewijnkanaal OOSTENDE MALDEGEM NIEUWPOORT

LANGERBRUGGE

r ze IJ

DRONGEN

MERELBEK WAREGEM

er

IZEGEM KUURNE

HALUIN

In Oostende ligt de Mercator voor anker, een zeilboot die van 1932 tot 1960 dienst deed als opleidingsschip voor de officieren van de Belgische koopvaardij. Vandaag is de driemaster een museum vol nautische schatten. Verscholen in de duinen van de Oostendse Oosteroever ligt Fort Napoleon. Het militaire gebouw uit de tijd van Napoleon werd volledig gerestaureerd en biedt nu onderdak aan een museum en een restaurant. Vanop het terras heb je een prachtig uitzicht over de duinen. De sluis van Plassendale stamt nog uit de 17de eeuw. Het kunstwerk vormde toen een belangrijke schakel in de verbinding tussen de kust en het achterland. Vandaag is het een beschermd monument. In de Dronkenput in Middelkerke heb je het gevoel je evenwicht te verliezen. De waterput werd eind 19de eeuw plotseling schuin omhoog opgestuwd. Je krijgt hier de neiging om je evenwijdig te houden met de pijlers, die in een hoek van 12° hellen.

Wie zin heeft in ribbetjes, kan aan de Rattevallebrug in Middelkerke terecht. Het Grand Hotel Bellevue in Westende is een opmerkelijk gebouw in belleépoquestijl van architect Octave Van Rysselberghe. Dankzij de opvallende, ronde uitbouw kreeg het gebouw de bijnaam ‘De Rotonde’ mee. In 2009 fungeerde het als decor voor het VT4-programma ‘Het Hotel: Westende’. Nieuwpoort was ooit een van de belangrijkste vissershavens van de kust. Nu nog speelt de visvangst een belangrijke rol. Breng zeker eens een bezoek aan de levendige vismijn en de jachthavens, die niet minder dan 2000 ligplaatsen bieden. Liefhebbers van de watersport kunnen terecht op de verschillende domeinen van Bloso. In Diksmuide herinneren talrijke monumenten aan de Eerste Wereldoorlog. Indrukwekkend zijn in elk geval de IJzertoren en de Dodengang, een loopgravenstelling van het Belgische leger aan de IJzer.

W

ME

IJz

Charmante dorpjes en het rustgevende polderlandschap maken van De Westhoek de ideale plek voor een ontspannende uitstap op het water. Langs de 133 km lange route kom je ook heel wat historische monumenten en gebouwen tegen. Sommige roepen de sfeer van de middeleeuwen op, andere vertellen boeiende verhalen over ‘den grooten oorlog’.

Route en vaaruren Oostende of Brugge Nieuwpoort Diksmuide: Kanaal Gent–Brugge – Oostende, Kanaal Plassendale– Nieuwpoort, Verbindingskanaal, IJzer, ± 7.30 vaaruren. Diksmuide Fintele Veurne: IJzer, Lokanaal, ± 5 vaaruren. Optioneel: uitstapje naar Ieper (30 km) via Kanaal Ieper–IJzer (Kanaal van de Ieperlee). Veurne Nieuwpoort: Kanaal Nieuwpoort–Duinkerken, 1.15 vaaruren. Nieuwpoort Brugge of Oostende: Kanaal Plassendale–Nieuwpoort, Kanaal Gent–Brugge–Oostende, ± 5.30 vaaruren. Optioneel: Veurne Adinkerke (16 km) en dan Adinkerke Nieuwpoort, ± 2.30 vaaruren. Optioneel: IJzer Ieper (15,2 km)

2011 

waterrecreatie  7

route 2

Plassendalevaart

De Mercator in Oostende

De Lakenhalle in Ieper

Voor een veilige vaartocht Het Kanaal Gent-Brugge-Oostende kent de sluis in Plassendale (T 059 26 60 62) of zwaaikom en de Dodengang (een netwerk een matige tot drukke scheepvaart. Tus- via de sluis in Nieuwpoort (T 058 23 30 50). van loopgraven en bunkers). De bediening sen Oostende en Brugge is de waterweg Mogelijkheden om aan te meren en te van de Tervatebrug verloopt via VHF 20 afgezoomd met bomenrijen. Alle bruggen overnachten vind je bij de steiger in Plas- (T 058 23 30 50), die van de Knokkebrug via van Nieuwegebrug tot Moerbruggebrug sendale, de ligplaats in Oudenburg, de VHF 18 (T 057 42 21 65). Aanleggen en overworden bediend door de centrale Kruis- steiger in Oudenburg, de ligplaatsen in nachten kan in de jachthaven VVW Westpoort via VHF 18 (T 050 35 35 59). De bedie- Snaaskerke, de ligplaats in Leffinge en de hoek in Nieuwpoort, bij de steiger van de ning van de Stalhillebrug loopt via VHF 20 steiger aan de Gravensluis. Uniebrug, in de jachthaven van Diksmuide en bij de – heel rustige – steiger in Fintele. (T 059 26 60 62). Aanleggen en overnach- De bediening van de Sint-Jorissluis op het ten kan aan de steiger van Plassendale, Verbindingskanaal tussen het Kanaal Plas- De steiger in Roesbrugge is alleen in het de steigers van Stalhille en de steiger van sendale-Nieuwpoort en de IJzer verloopt via vaarseizoen bereikbaar, na aanvraag bij de Scheepsdalebrug. Let op voor de zwakke VHF 20 (buiten vaarseizoen: T 058 23 30 50). sluis in Fintele (enkel toegelaten voor schewaterweggebruiker tussen Brugge en De IJzer, een rustige rivier met weinig pen met een maximumlengte van 12 m). beroepsvaart, kronkelt door een mooi Het Kanaal Ieper-IJzer (Kanaal van IeNieuwege en pas uw snelheid aan. polderlandschap. Het waterpeil tus- perlee) is een heel rustige waterweg met Het Kanaal Plassendale-Nieuwpoort is een mooie, rustige waterweg met weinig sen Nieuwpoort en Diksmuide kan sterk weinig beroepsvaart. Je kunt hier volop beroepsvaart. De vijf beweegbare brug- schommelen. Neem altijd de holle bocht: genieten van het polderlandschap en de gen worden bediend door mobiele ploe- de bolle bochten zijn soms aangeslibd. Let mooie stukken natuur tussen de twee sluigen. Vraag bediening aan via VHF 20, via vooral op in Diksmuide ter hoogte van de zen. Aan de steiger in Steenstrate en de 8  waterrecreatie  2011

© stad Ieper

© Westtoer

© Westtoer

Absoluut niet te missen is de Grote Markt van 1985 officieel de titel van Luilekkerstad. De Ieper met onder meer de beroemde Laken- kazen zijn hier wereldberoemd, en ook de halle, het belfort, het gerechtsgebouw en het koekjes van Jules Destrooper werden hier Oud Kasselrijgebouw, vandaag de Recht- oorspronkelijk geproduceerd. In de kelder bank van Koophandel. Op de eerste verdie- van Lauka, het mooie kantoor voor toeristiping van de Lakenhalle huist het In Flanders sche info, snuif je nog de sfeer van de oude Field Museum dat je terugvoert naar ’14–’18, koekjesfabriek op. de periode van WO I. Ook een bezoek aan de Veurne is zowat een openluchtmuseum met Menenpoort is indrukwekkend. het Stadhuis en het Landhuis in respectieve Vanuit Ieper kun je langs het kanaal naar lijk Vlaamse en Italiaanse renaissancestijl, Komen fietsen langs de Kanaaldijkenroute. het Spaans Paviljoen en de Sint-Walburga In Fintele bevinden zich enkele uitstekende kerk. Veurne heeft ook heel wat lekkers te palingrestaurants. Vlak bij de sluis situeren bieden, zoals de streekspecialiteiten witte i Meer mooie plekjes, bezienswaardig­ heden, fiets- en wandelroutes of andere zich ook de restanten van de oude Hooi­ worst, potjesvlees en kletskoppen. praktische gegevens vind je op pietebrug. In Adinkerke kunnen de jongsten en de www.westtoer.be Het pittoreske dorpje Lo-Reninge kreeg in minder jongen zich uitleven in Plopsaland.

© Philip Va noutrive

De IJzertoren

jachthaven in Ieper kun je aanmeren en sluizen in Fintele, Veurne, Nieuwpoort. Om overnachten. van het Kanaal Nieuwpoort-Duinkerken Het landelijke, smalle Lokanaal loopt naar het Kanaal Plassendale-Nieuwpoort door een mooi polderlandschap en kent te varen, moet je via het sluizencomplex weinig beroepsvaart. De vijf beweeg- Nieuwpoort (Ganzepoot), dat bediend bare bruggen worden bediend door een wordt van ongeveer 3 uur voor en 3 uur na mobiele ploeg. Bediening kun je aan- hoogwater (bedieningscentrale VHF 20). vragen via VHF 20, via de sluis in Fintele Aanleg- en overnachtingsplaatsen zijn de (T 058 28 80 72) of via de sluis in Veurne steiger in Adinkerke, de jachthaven van (T 058 31 10 04). Plaatsen om aan te leg- Veurne, de steiger in Wulpen en de jachtgen en te overnachten vind je bij de steiger havens in Nieuwpoort. in Lo en de steiger in Alveringem. Het Kanaal Nieuwpoort-Duinkerken: het mooiste stukje loopt tussen Veurne en i Via het Kanaal Oostende-Brugge-Gent Nieuwpoort. De bruggen en de sluis in kun je (terug) naar Brugge varen om zo aan te sluiten op de vaarlus van de Veurne worden centraal bediend. AanvraVlaamse kunststeden. gen voor bediening via VHF 20. De Wulpenbrug moet je zelf bedienen. De badge die je i Voor vaarkaarten, bootverhuur en achtergrondinfo: zie p. 20 daarvoor nodig hebt, is verkrijgbaar bij de

Fintele is bekend om zijn lekkere palingrestaurants 2011 

waterrecreatie  9

overzichtskaart

Beneden-

-

-

CI. De es L’Espierr

CI. N

imy -Bla ton

ntre CI. Du Ce -Péron n

es

- Voor trailerhellingen: bestel de waterwegenkaart van België via www.waterrecreatie.be

10  waterrecreatie  2011

LUXEMBOURG

Legende Klasse I

300 T

Klasse II

600 T

Klasse IV

1350 T

Klasse V

2000 T

Klasse VI > 2000 T Verbod door te varen Sluis Jachthaven/ aanmeerplaats Vaarlus Kempen Vaarlus Westhoek Vaarlus kunststeden Vaarlus staande mast

2011 

waterrecreatie  11

route 3 ZEEBRUGGE

ENBERGE SINT-JOB-IN-’T-GOOR

Boudewijnkanaal

Bijna nergens ter wereld vind je zo veel variatie op zo’n beperkte oppervlakte als in Vlaanderen. Het bruisende stadsleven, de kabbelende rust van water, het nautisch erfgoed, natuurgebieden, de middeleeuwse stadskernen… Tijdens deze ongeveer 450 kilometer lange vaarlus ontdek je het allemaal. LIÈGE Een absolute aanrader voor beginnende en doorgewinterde pleziervaarders!

LOMMEL MALDEGEM

MOL LANGERBRUGGE

BREE

WACHTEBEKE TEMSE

KINROOI

MENDONK

OLEN

MAASEIK

KLEIN-WILLEBROEK BAASRODE DRONGEN

Dok van Vilvoorde

MERELBEKE GRIMBERGEN

WAREGEM IZEGEM KUURNE

KAMPENHOUT

NINOVE BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

GERAARDSBERGEN HALUIN

RONQUIÈRES

Langs Vlaamse STREPY-THIEU

KANNE

kunststeden THUIN

Route en vaaruren Antwerpen Gent: Beneden-Zeeschelde, Boven-Zeeschelde, Ringvaart, Bovenschelde, sluis E3, Muinkschelde, Ketelvaart, of via keersluis K2 en Leie naar Jachthaven

Tamarin Goud Leeuwkop in Planckendael. © Planckendael –­ Foto Artman

12  waterrecreatie  2011

Centrum Gent (wandelafstand tot centrum 7 min.). Alternatief via Brusselsepoortsluis, Visserijvaart (naar Portus Ganda – wandelafstand tot centrum 7 min.), ± 5.40 vaaruren Gent Brugge: via de Leie en keersluis K2, Ringvaart, Kanaal Gent-Oostende tot in Brugge. Jachthaven VVW Flandria (op Kanaal Gent-Oostende vanuit Gent voor SintKatelijnebrug links – wandelafstand tot centrum 15 min.) of passantenhaven Coupure (onderdoor ophaalbrug – VHF 18 – wandelafstand tot centrum 8 min.), ± 4.30 vaaruren Brugge Deinze Kortrijk: Kanaal GentOostende terug tot aan de sluis van Schipdonk, Afleidingskanaal van de Leie, Deinze (jachthaven aan Brielmeersen), Leie tot Kortrijk (jachthaven en ligplaats op aftakking Leie), ± 8 vaaruren, Alternatief: Brugge Gent Ringvaart tot Keersluis K2 Toeristische Leie naar Deinze Kortrijk, ook ± 8 vaaruren

Kortrijk Oudenaarde Gent: Kanaal Bossuit-Kortrijk, Boven-Schelde, Oudenaarde (jachthaven op Oude Scheldearm), Ringvaart, Gent, ± 8 vaaruren Gent Dendermonde Mechelen: terug via de Boven-Zeeschelde tot Wintam, Rupel, Beneden-Dijle tot Mechelen (jachthaven aan Keerdok en ligplaatsen aan Colomabrug, wandelafstand tot centrum 10 min. en aan Colomabrug, wandelafstand tot centrum 15 min.), ± 4.30 vaaruren tot Wintam, eventueel overnachting, ± 3 vaaruren tot Mechelen Mechelen Leuven Antwerpen: Kanaal Leuven-Dijle verder tot Leuven (jachthaven aan Vaartkom), Rupel, Boven- & BenedenZeeschelde, Antwerpen (jachthavens aan Willemsdok en Linkeroever), ± 5.30 vaaruren tot Leuven, Leuven – Zennegat ± 7 vaaruren, Zennegat-Antwerpen ± 2.30 vaaruren Antwerpen Hasselt: Albertkanaal, ± 10 vaaruren

Scheldezicht bij Sint-Amands

Wat valt er te zien? Tussen Antwerpen en Temse passeer je de Sint Bernardus Abdij van Hemiksem: een mooi gebouw van de cistercienzersorde uit de 13de eeuw. Aanleggen is er niet mogelijk. In de omgeving van Kruibeke zie je hoe langs de Boven-Zeeschelde een overstromingsgebied wordt gecreëerd. Aanleggen is hier niet mogelijk. Langs de Oude Schelde in Temse ligt het kasteel van Marnix van Sint-Aldegonde uit de 16de eeuw. Via de Scheldebrug kun je de oude sluis bezoeken. Je kunt er ook prachtige fietstochten maken. In Sint Amands kun je het graf en het museum bezoeken van Emile Verhaeren, de bekende Franstalige Vlaamse schrijver uit de 19de eeuw. Ook hier is het heerlijk fietsen in de polders. Wie honger heeft, kan aanmeren in Driegoten, dat bekend is om zijn vele palingrestaurants. Via de veerdienst kun je aan de Oude Schelde ook het polderdorp Weert

bezoeken dat bekend is om zijn natuurgebied en zijn mandenvlechters. In Baasrode kun je aanmeren nabij het Scheepvaartmuseum, een van de mooiste industrieel-archeologische sites van ­Vlaanderen. In Beernem is er een supermarkt op loopafstand van de jachthaven. De oude kanaalarm is een mooi natuurgebied. De Brugse jachthaven Coupure ligt op een 17de eeuwse doorsteek naar de binnenstad. In de buurt zijn ook enkele goede restaurants. In Klein Willebroek, bekend uit het lied van Wannes van de Velde, kun je het pittoreske dorpscentrum bezoeken en de restanten van de tijdens WO II gebombardeerde ­Weduwe van Enschodtbrug bekijken. In Muizen bij Mechelen kun je aanmeren en het Dierenpark/recreatiedomein Plancken­ dael bezoeken. Het Kasteel van Ooidonk in Bachte-MariaLeerne is een prachtig middeleeuws slot

dat eind 16de eeuw werd heropgebouwd en gemoderniseerd in 1870. In Sint-Martens-Latem kun je de geklasseerde dorpskern bezoeken van de kunstenaarsgemeente die zo vele schilders heeft geïnspireerd. In Kortrijk kun je de Broeltorens met brug bezoeken die getuigen van de middeleeuwse stadsomwalling rond de oude stad. Oudenaarde is bekend om zijn 16de eeuwse stadhuis, het Centrum Ronde van Vlaanderen en zijn brouwerijen. In Hasselt, de hoofdstad van de Smaak, vind je gezellige restaurants en bezienswaardigheden zoals het Modemuseum. i Meer mooie plekjes, bezienswaardig­

heden, fiets- en wandelroutes of andere praktische gegevens vind je op: www.tov.be , www.westtoer.be, www.scheldeland.be, www.toerisme. vlaamsbrabant.be, www.tpa.be 2011 

waterrecreatie  13

route 3

Tips voor een veilige vaartocht Vaar op tijrivieren zoals de Boven-Zeeschel- Er is niet overal betonning aanwezig. Voor gebrug worden alle bruggen bediend door de, de Rupel of de Beneden-Dijle altijd de de bediening van de Zennegatsluis of de Be- bedieningscentrale Kruispoort via VHF 18 (T bochten uit (snijd nooit bochten af). Houd nedensluis in Mechelen wacht je af aan de 050 353 559) van ma. tot za van 6 tot 22 uur. rekening met stroomsnelheden tot 7 km/uur vlotsteiger in Boom. Daar kun je eventueel Aanleggen of overnachten kan aan kaai Aalen luister uit op VHF 10. overnachten, net zoals in de jachthaven van ter of Jachthaven Beernem. De scheepvaart Op de Boven-Zeeschelde vaar je bij gunstig Klein-Willebroek, die bereikbaar is via de drukte op dit traject is matig. het best in één keer naar Merelbeke. Bij on- sluis Klein-Willebroek (bediening van 3 uur Op het Kanaal Leuven – Dijle worden de gunstig tij kun je overnachten in Steendorp, voor tot 3 uur na hoogwater). bruggen en sluizen bediend door de CenTemse, Driegoten, Sint-Amands, Baasrode Op de Beneden-Dijle zijn er geen aanlegmo- trale Kampenhout (VHF 20, T 016 44 17 25), of Dendermonde. Temsebrug wordt bediend gelijkheden. Vaar de rivier dus alleen op als met uitzondering van de Plaisancebrug van ma. tot za. van 6 tot 21 uur (VHF 20). je zeker toegang hebt tot de sluis Zennegat (VHF 20, 015 41 49 31). Onderweg passeer je Voorbij Temse is er geen bebakening en veel (Kanaal Leuven-Dijle: bediening alleen verschillende aanlegplaatsen. beroepsvaart. Vaar de Durmemonding niet 4 uur voor tot 4 uur na hoogwater, VHF 20) Het Afleidingskanaal van de Leie tussen in. Sluit in Sint-Amands en Uitbergen dicht of de Benedensluis Mechelen (Keerdok: Schipdonk en Deinze is een rustige rivier aan bij de holle oever. Aan het veer in Baas- bediening van 3,5 uur voor tot 3,5 uur na met veel scheepvaart. rode staat een sterke stroming, in Wetteren hoogwater, T 015 20 22 56.) De toeristische Leie vanaf de Ringvaart-K2 is de vaargeul smal. Bij laagwater is de wa- Het Kanaal Gent-Oostende is tussen brug tot Deinze is een kronkelende rivier, waar terdiepte voor het inlopen van de Ringvaart Beernem en keersluis Beernem zeer smal. je moet opletten voor roeiers, kajakkers en in Melle maar 1,6 meter. Meld je op VHF 10. Bij aanwezigheid van huurbootjes. Houd bij het kruisen van pas Op de Rupel in Boom is er aan de Spoorbrug een groot binnenschip wacht je het best aan sagiersschepen contact via VHF 73. De sluis bij hoogwater maar 1,3 meter vrije hoogte. de brug of de keersluis. Vanaf Moerbrug- van Astene wordt bediend van begin april

Kortrijk Broeltorens 14  waterrecreatie  2011

Het Geraard De Duivelsteen in Gent

Het stadhuis van Leuven

De Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal

tot eind oktober van 10 tot 18 uur, ’s winters aan de jachthaven afwaarts sluis Kerkhove op aanvraag via T 09 386 15 73. Aanleg- en en de jachthaven van Oudenaarde. Bedieovernachtingsplaatsen vind je in Drongen ning van de E3-sluis vraag je aan de sluis van LSV, bij het restaurant ’t Heilig Huizeken, Merelbeke (VHF 20). de steiger in Sint-Martens-Latem, MYCG in Bachte-Maria-Leerne, sluis Astene en Jacht- i Vanaf Bossuit kun je ook aansluiten op de Waalse kunststeden Doornik, Bergen, haven Deinze. ­Namen en Luik. Je vaart dan langs Ook de Leie tussen Deinze en Kortrijk is een de ­Boven-Schelde, het Kanaal Nimyrustige rivier met drukke scheepvaart. Voor Blaton-Péronnes, het ­Centrumkanaal, alternerend verkeer in Kortrijk meld je op het K ­ anaal Brussel-Charleroi, VHF 20. Aanmeren en overnachten kan in de ­Beneden-Samber en de Maas, de Waregemse jachtclub, aan steiger Harelen eventueel langs het Albert­ beke, jachtclub Kuurne en op- en afwaarts kanaal terug naar Kortrijk-centrum. Let aan afwaartse zijde ­Antwerpen. wel op voor de lage brug. Het Kanaal Kortrijk-Bossuit is na de eerste drie sluizen een breed en rustig kanaal. De i Voor vaarkaarten, bootverhuur en kleine sluizen worden bediend van ma. tot za. op aanvraag via T 0478 96 26 03, van beachtergrond­ gin mei tot eind september van 8 tot 18 uur info: zie p. 20 en ’s winters van 8 tot 16 uur. Aanmeer- en overnachtingsplaatsen vind je aan roeiclub Zwevegem, op- en afwaarts aan sluis Moen, In het Scheepvaartmuseum op- en afwaarts sluis Bossuit. in Baasrode maak je kennis Op de Bovenschelde is er een drukke met het rijke nautische verleden van Vlaanderen scheepvaart. Aanmeren en overnachten kan 2011 

waterrecreatie  15

route 4

Varen met

staande mast

Ook met een zeilschip met staande mast

ZEEBRUGGE BLANKENBERGE

kun je op de Belgische binnenwateren

SINT-JOB-IN-’T-GOOR

Boudewijnkanaal

OOSTENDE MALDEGEM

varen. Je raakt zonder probleem heen NIEUWPOORT

LANGERBRUGGE

en terug tot in Brussel (94 km), Brugge

OLEN

ze

r

BAASRODE DRONGEN

Dok van Vilvoorde

MERELBEKE GRIMBERGEN

WAREGEM

er

IJz

Antwerpen tot in Baasrode (76 km).

TEMSE

KLEIN-WILLEBROEK

IJ

(24 km), Gent (70 km)en zelfs voorbij

WACHTEBEKE MENDONK

IZEGEM KUURNE

KAMPENHOUT

NINOVE

GERAARDSBERGEN

BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

HALUIN

RONQUIÈRES

STREPY-THIEU

Vaarroutes voor staande mast Tot Temse – eventueel Baasrode: van Antwerpen via de Beneden-Zeeschelde en Boven-Zeeschelde. Aanleg- en overnachtingsplaatsen in Steendorp, Temse, Driegoten, Sint-Amands, of Baasrode. Vaaruren: ± 1.45 tot Temse en 2.45 tot Baasrode

16  waterrecreatie  2011

Tot Brugge: via hetTHUIN Boudewijnkanaal. Aanleg- en overnachtingsplaatsen in de Brugse jachtclub op het Boudewijnkanaal, ± 1.30  vaaruren. Tot Gent: via het Kanaal Gent-Terneuzen. Aanleg- en overnachtingsplaatsen in de jachthaven van Langerbrugge of in de Voorhaven van Gent, ± 3 vaaruren. Tot Brussel: Van Antwerpen via de Beneden-Zeeschelde, de Boven-Zeeschelde en het Zeekanaal Brussel-Schelde. Aanlegen overnachtingsplaatsen in Klein-Willebroek, Grimbergen, Brussel Royal Yacht Club, ± 5 vaaruren.

Wat valt er te zien?

Schilderij van Georges Tribout met het portret van Emile Verhaeren

In het Huis van de Toekomst in Vilvoorde leer je alle technologische snufjes van morgen kennen. Vlak bij de Royal Yacht Club in Brussel ligt het Park van Laken. Je wandelt hier onder meer in de tuin van het koninklijk domein en de tuin van het Chinese paviljoen en de Japanse toren. Iets verderop bevindt zich de Heizel met het Atomium en Mini-Europa, een miniatuurstad met de belangrijkste gebouwen van Europa.

i Meer mooie plekjes, bezienswaardig­

heden, fiets- en wandelroutes of andere praktische gegevens vind je op: www.tov.be, www.westtoer.be, www.scheldeland.be, www.toerisme. vlaamsbrabant.be, www.tpa.be, www.brussel.be.

© Huis van de Toekomst

aan de Oude Schelde ook het polderdorp Weert bezoeken dat gekend is om zijn natuurgebied en zijn mandenvlechters. Klein-Willebroek heeft een pittoresk dorpscentrum. Je ziet hier ook de restanten van de tijdens WO II gebombardeerde Weduwe van Enschodtbrug. Het Fort van Breendonk in Willebroek is een van de best bewaarde nazikampen in Europa. Het gebouw is vandaag een monument dat een teken van hoop wil brengen. Dicht bij het kerkplein van Grimbergen ligt het Prinsenbos. Je vindt er nog de resten van het Prinsenkasteel, de vroegere verblijfplaats van de Heren van Grimbergen. In de jachthaven van Grimbergen kun je waterskiën, wakeboarden, kajakken, surfen of een rondvaart maken. Vilvoorde is de stad van het paard. De inwoners worden ‘pjeirefretters’ genoemd, en op het Heldenplein staat een prachtig beeld van een boerenpaard door Rik Poot. Op dat plein bevindt zich ook de Onze-­ Lieve-Vrouw-van-Goede-Hoopkerk.

© Lieve Cosyns

Zie ook de lus langs Vlaamse kunststeden op p. 12. Tussen Antwerpen en Temse passeer je de Sint Bernardus Abdij van Hemiksem uit de 13de eeuw. Aanleggen is er niet mogelijk. In de omgeving van Kruibeke zie je hoe een overstromingsgebied wordt gecreëerd. Aanleggen is hier niet mogelijk. Langs de Oude Schelde in Temse ligt het kasteel van Marnix van Sint-Aldegonde uit de 16de eeuw. Via de Scheldebrug kun je de oude sluis bezoeken. De groene omgeving is ideaal om mooie fietstochten te maken. In Sint Amands bevinden zich het graf en het museum van Emile Verhaeren, de Franstalige Vlaamse schrijver uit de 19de eeuw. Ook hier is het heerlijk fietsen in de polders. In Baasrode kun je aanmeren nabij het Scheepvaartmuseum, een van de mooiste industrieel-archeologische sites van Vlaanderen. In Driegoten vind je verschillende palingrestaurants. Via de veerdienst kun je

Het Huis van de Toekomst in Vilvoorde 2011 

waterrecreatie  17

© gemeente Grimbergen

Prinsenbos in Grimbergen

Voor een veilige vaartocht De Boven-Zeeschelde is een tijrivier. Vaar er dus altijd de bochten uit (snijd nooit bochten af). Houd rekening met stroomsnelheden tot 7 km/uur en luister uit op VHF 10. De Temsebrug wordt bediend van ma. tot za. van 6 tot 21 uur (VHF 20). Voorbij Temse is er geen bebakening en veel beroepsvaart. Vaar de Durmemonding niet in. Sluit in Sint-Amands dicht aan bij de holle ­oever. i Voor vaarkaarten, bootverhuur en

achtergrondinfo: zie p. 20

18  waterrecreatie  2011

www Alle vaarlussen uit dit magazine kun je ook online terugvinden én afdrukken: Surf naar www.waterrecreatie.be > vaarlussen Ontdek nog meer vaarlussen (zoals de denderende route, de vlasroute, rondje nostalgie, enz.) op www.vaarlussen.be * deze website is een samenwerking tussen PBV en VVW-Toervaren

Wil je weten waar en wanneer je PBV en een aantal andere Vlaamse partners op de watersportbeurzen terugvindt? Je leest er alles over op www.vareninvlaanderen.be.

2011 

waterrecreatie  19

kort

Onmisbare vaarkaarten Huren en varen Wist je dat je ook zonder eigen boot of stuurbrevet de Vlaamse waterwegen kunt verkennen? Verschillende bedrijven verhuren motorjachten waarop je net zo goed alle comfort vindt, maar waarvoor je geen stuurbrevet nodig hebt. Je kiest gewoon hoeveel slaapcabines je nodig hebt, hoeveel dagen je wilt varen en welke route je wilt ontdekken. Even een korte oefenvaart met de verhuurder en hup, gooi de trossen maar los! i www.waterrecreatie.be > adressengids

In dit magazine kunnen we onmogelijk de precieze locaties, adressen en telefoonnummers van alle jachthavens opnemen. Al die gegevens vind je wel op de Vaarkaart voor West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Vlaams- en Waals-Brabant, Brussel, Henegouwen en Nord-Pas de Calais (PBV, maart 2009) en op de Vaarkaart voor Antwerpen, Belgisch en Nederlands Limburg, Vlaams-Brabant, NoordBrabant, Zeeland, Luik, Namen en Henegouwen (PBV, najaar 2010). Voor alle bunkermogelijkheden en telefoonnummers, marifoonkanalen, bedieningstijden en afmetingen van kunstwerken verwijzen we naar de kaart ‘Belgische scheepvaartwegen’ van het Nationaal Geografisch Instituut. Al deze kaarten kun je kopen op de stand van Promotie Binnenvaart Vlaanderen op de watersportbeurzen en via www.waterrecreatie.be. Andere interessante brochures die je hier vindt, zijn: ‘Bedieningstijden van sluizen en bruggen in Vlaanderen’, ‘Beknopt overzicht van de reglementering voor de pleziervaart’, ‘Wijzer... op het water’ en ‘Marifoonkanalen’. Voorts vind je op de site tal van overzichtskaartjes met aanduiding van snelvaartzones, milieustations, jachthavens, mooie kano- en kajakzones, de kunstwerken die tijdens het vaarseizoen (van mei tot oktober) op zondag worden bediend, enzovoort.

Vragen?

Promotie Binnenvaart Vlaanderen vzw (PBV) fungeert als contactpunt voor het Overlegplatform voor waterrecreatie, -sport en –toerisme voor waterwegen en kust in Vlaanderen. Aarzel dan ook niet om ons te contacteren, voor al je vragen over waterrecreatie in de breedste zin van het woord: van kajakken tot oeverrecreatie of waterskiën. i T 0032 11 23 06 06 of [email protected] www.waterrecreatie.be