BIJ
TO(
vz
HL
^ jt
' *" I twee blijspelen, die beide ontstonden in den midzomer van het uiterlijk niet z6ó bewogen leven van den meester van Stratford, weer ten tooneele gebracht: „Veel Leven cm Ni;ts", door het Gemeentelijk Theaterbedrijf te Amsterdam. .,Leer om Leer", tot nog toe tenminste even juist altijd „Maat voor Maat" geheeten, door het Residentie Tooneel. Na het drama van den prins van Denemarken, waarin Shakespeare veel van zijn eigen geestelijke problemen heeft neergeschreven, waarin hij een hopeloos levenspessimisme den mensch liet beheerschen, zoo sterk, dat deze er tenslotte aan ondergaat nadat hü — op zichzelf al oen bewijs van karakterzwakheid en wijfelmoed — het geheele stuk door heeft getalmd, zijn wraak te volvoeren, kwam meer of minder uit een noodzaak van theaterbeleid een blijspel, „Leer om Leer", 36 December 1604 voor het eerst opgevoerd. De stof ontleende de schrijver aan George Whetstone's „The right and famous Historye of Promos and Cassandra", waarvan deze de intrige weer had overgenomen van een der verhalen uit de Hecatommithi van Cinthio, een in 1565 gepubliceerde chronique scandaleuse. De intrige komt in het kort neer op het voegende: Vincentio, Hertog van Weenen, draagt, onder^oorwendsel op reis te gaa:i, voor korten tijd het bewind over aan zijn stadhouder Angelo. Wanneer bekend wordt dat Juliette, de beminde van den jongen edelman Claudio, van dezen een kincj verwacht, veroordeelt hij hem, ten-ggrijpend op een oude en niet meer gebruikte wet, tei ai' ij. Isabelle, de zuster van Claudio, die op
het punt staat, het geestelijk gewaad aan te trekken, pleit bij Angelo voor Claudio'i leven en het blükt dat deze voor zijn genade haar tot prijs verlan?t. Ze weigert eerst, stemt tenslotte op Claudio's aandringen toe, doch met behulp van den Hertog, die zich als monnik temidden van zijn volk blijft ophouden om te kunnen zien hoe tijdens zijn afwezigheid wordt geregeerd, gaat in haar plaats Mariana, Angelo's verloofde, verlaten door hem, omdat de schepen met den bruidschat vergingen. Intusschen heeft Angelo toch geëischt, dat Claudio ter dood zal worden gebracht. Dan komt de Hertog terug, stelt iedereen in de gelegenheid, bezwaren tegen Angelo's bewind in het openbaar ter kennis te brengen, laat eerst Angelo zelf oordeelen en neemt dan het heft in handen: „maat voor maat" zal Angelo' terugkrijgen hetgeen hij anderen«aandeed, „oog om oog, tand om tand, leer om leer".' Angelo .moet met Mariana trouwen en zal daarna ter dood worden gebracht, krijgt echter gratie omdat èn zijn vrouw èn Isabella voor hem pleiten; Claudio blijkt niet dood en de Hertog tenslotte trouwt met lsabel Ie. , Zooals „alles goed is, dat goed afloopt", is „Leer om Leer" dus wel een blijspel, maar een met een dramatischen ondertoon. De oplossing van het origineel, zooals Whetstone dat dramatiseerde, is dan ook zeker grooter: Claudio wordt daar inderdaad gevonnisd en zijn dood zal steeds als een doem over Angelo's nieuw geluk blijven waren. Dat is een hoogtepunt, zooals „Leer om Leer" het niet heeft, zooall het stuk het ook niet mocht hebben, omdat Shakespeare immers een blijspel
Paul Steenbergen al$ Angelo, Mleke Flinch ah' Uabelle en Jan Retel alt
G: B^NJAMINjROYAA
:
Ê ISABELLE,
VGELO (foto^Schimmttttiningk)
moest schrijven .... Dat blöspel-element vindt men voornamelijk in de schildering van het Weensche leven van dwaze en berooide edellieden, van koppelaars en losbollen, van zatlappen en gerechtsdienaars, van tappers en misdadigers, die met elkander twisten en die elkander voor de raadsheeren slepen. Dat gedeelte van „Leer om Leer" heeft Johan de Meester in de opvoering, welke hij regisseerde en in welke hij zelf de rol van den Hertog op zich had genomen, inderdaad de volle maat gegeven. De eigenlijke kern van het stuk, de karakteristiek van hoe diep een mensch kan zinken, die de bevrediging van zijn lusten tot eiken prijs zoekt zooals Angelo, heeft hij vrijwel onaangeroerd gelaten. Ook zelf heeft de Meester van den Hertog geen aannemelijke en waardige figuur gemaakt, hij bleef stereotiep in dictie — steeds weer denzelfden toonverdeeling van zijn zinnen — en zonder rust en beschouwelijkheid van gebaar. Het kan zijn, dat de regie van een opvoering, waarin een dag voor de première door ziekte van Ank van der Moer vrijwel alle vrouwelijke rollen opnieuw moesten worden verdeeld, hem te veel in beslag heeft genomen. Die w-as dan ook, zooals gewoonlijk, tot in details zeer verzorgd, goed ook wel door het practische en door weinige changementen mooi te veranderen trapdecor, maar zonder eenige eenheid tenslotte; ik houd nu eenmaal niet van zoo'n soort schaakspel van den regisseur roet zijn acteurs: men speie Shakespeare, zoo springlevend tooneel zelfs in een tweeledig stuk als „Leer om Leer", zoo phantastisch vindingrijk en met zooveel echt levensbegrip, dat na drie honderd en zooveel Jaar nog van ons allen is, niet als een tooverlantaarn: volgende plaatje, volgende plaatje, steeds in dezelfde valsche kleuren, waarvan het laatste bedrijf wel het summum was. Zooals gezegd: het zwaartepunt der voorstelling moest men in het komische zoeken: een kolf je naar de hand van Jan Retel als de fantast Lucio, zoo zwierig als de Renaissance ons zoo'n jonker maar kon toonen, van Jan van der Linden als de tapper Pompejus, van Evert Burema als een verwijfde jonker Schuim, van Bob van Leersum als Elboog de gerechtsdienaar, terzijde gestaan door Marie Meunier als vrouw Moddergaar, de koppelaarster, Louis Steenbergen als een stomdronken ter dood veroordeelde en Bert Dijkstra als een.afschuwelijken scherprechter. Daarnaast en daar doorheen het drama: Paul Steenbergen als een Raspoetin-achtige Angelo, wel somber en karig met woorden, maar toch zonder den stijlen en duisteren hartstocht, die deze figuur moest kenmerken, Guus Oster als de jonge ter door veroordeelde Claudio, Henk Rigtcrs met hoofd en schouders boven de anderen uitkomend als de raadsheer Escalus, inderdaad een waardige en wijze grijsaard, voortreffelijk in zijn 'verhoor van de kibbelende boosdoeners, waarlijk wijs en boven hen slaande. Mieke Flink, die in één nacht de rol van Isabelle heeft moeten memoreeren, heeft daarvan een goede en zuiversobere creatie gemaakt, als mensch zeker de grootste figuur van het stuk, in haar aanklacht in V bijvoorbeeld; zooiets werd inderdaad van Shakespeariaansch formaat. Rini Otte was Mariana en Marja van Bergen te waardeeren als Julietta. Toch geloof ik, dat de verdienste van deze opvoering wel voornamelijk ligt in het feit, dat na zooveel jaren eindelijk „Measure for Measure" weer eens op de Nederlandsche planken is gebracht; er is echter zeker méér noodig dan het Residentie Tooneel ons nu in een grootendeels onopgeloste voorstelling heeft gegeven.
A. Clavimans
Midzomer is het wel, deze dagdroom van een onbezorgden Shakespeare onder vol-op Italiaanschen hemel: een zonnig stuk, geschikt voor den längsten dag van 't jaar, geschreven in de gulle kracht van zijn leven (1600). Hoe licht trekt hier de schaduw, noodig.voor de intrigue, voorbij de zon der conversatie, die hem hoofd' zaak is! Hoeveel speelscher wordt alles opgehelderd dan in „Leer om Leer", waar de schaduw veel zwaarder en de conversatie bespiegeling is! Als Hero, de lyrisch-reine droomfiguur, den schijndood om den laster ingaaf, welnu dan trouwt Claudio, wiens verdriet men ook ten overstaan van de graftombe maar nauwelijks gelooft, met haar ongezien evenbeeld, dat door een licht handwuiven van den god van het blijspel toch — even gelukkig als vanzelfsprekend — de doodgewaande Hero blijkt te zijn. Zwak is de intrigue van den laster wel — om n zeggen plomp. Wat een weinig doordacht, uit nood gel geel-grocngifkikkertje is de bastaard Don Juan, die' laster met hulp van den kinkel Borachio bewerkstell _. Later, toen 't in Shakespeare's leven ernst werd, maakti hij de jaloezie honderdmaal menschelyker. Nu durfde hij de scène, waar de heele intrigue op hangt (dat Borachio de kamerjoffer met Hero aanspreekt en Claudio en de Prins 't gelooven) zeer tegen zijn gewoonte niet eens op het tooneel zelf te brengen. Ja, eigenlijk is die heele intrigue ondenkbaar, wanneer men toch mag aannemen dat de kamerjoffer van Hero bij het huwelijk van haar meesteres, waar Claudio voor het altaar de vermeende ontrouw uitspreekt, tegenwoordig diende te zijn, vooral omdat zij in het tafereel ervoor nog alle toebereidselen helpt mee maken. Maar wat hindert het bij een "stuk, dat in alle talen „Veel^Leven om Niets" heet en waarbij het minder om het „niets" der intrigue gaat, dan om het „leven", dat de nootdpersonen, vooral de „vele" hoofdpersonen, maken. Want niet Hero, die jasmijn, die alleen maar smetteloos schoon dient te zijn, en niet Claudio, de rijkelijk verwaande en hchtgeloovige saletjonker, zijn de eigenlijke hoofdpersonen. Maar het tweede stel: Benedict, een boud en zwierig r,dd 'uJ Wel een ItlfPortr" van Shakespeare, althans een »enschdroom — en bovenal Beatrice, een dier intellectueelgeestige, wilskrachtige en toch zoo kwetsbare Shakespearevrouwen, die typeerend voor de vrouwengestalten uit deze periode zijn en waarachter, hier vooral, wel zyn liefde voor zijn „dark lady" Mary Fitton zal staan. Het is een modieus stuk, zelfs een mode-stuk, dat zich gaarne verliest in de gesierde voltiges met de taal, naar den smaak dier dagen. Door zijn zon-overgoten fantasie en zijn sprankelende levenslust is het echter tevens een acteursstuk bij uitnemendheid en derhalve, in Duitschland gelijk hier, bij acteurs geliefd, meer dan bij het publiek. Wat het aan diepte mist, vindt het in de breedte en als een heerlijk spel, een steekspel, een woordensteekspel heeft spelleider Ben Rooyaards net dan ook ten tooneele gebracht. Als een werkstuk, als een soort „épreuve de maitre", ten overstaan van de au grand complet aanwezige Amsterdamsche kunstwereld, werd het vertoond. Wonderlijk te bedenken, dat op 17 Juni, wanneer andere gezelschappen reeds vacantie hebben, in den Stadsschouwburg de belangrijkste première van het seizoen ging! Zuiver en helder en zoo geel als de zon was deze vertooning, waarvoor Karel Bruckman in zijn uitmuntende decors nu ook eens lichtere verven had aangedurfd. Onder brillante verlichting gecostumeerd als een fantastische maskerade (wat het in wezen ook is), met een bezetting van vele jonge, /ij het niet altijd even sterke rollen, met vaste, zwierige hand geleid en tot in alle hoeken verhelderd, versierd met de bekoorlijke oude muziek van Purcell op hoofsche instrumenten en vooral in den aanvang kunstig verweven met de balletdansen van Vvonne Georgi's groep, had het soms meer van een ballet dan van een comedie. Maar dan een ballet, een f,mask", waar Shakespeare zelf zoo van hield! In de vele kleine tafereelen, die als los zand aan elkaar hangen en telkens aandacht voor een andere persoon vragen, zakte het wat en hier kan zonder bezwaar, ook met het oog op de toch al overmatige lengte, gecoupeerd worden. Ook zou ik nooit de quasi-treurscèné in den graftempel, compleet met aria en al, zoo a la Romeo en Julia uitgewerkt willen zien, waar tóch niemand in het verdriet der wufte hovelingen gelooft, en ook zij zelf maar nauwelijks. Doch verdei was f het naar het slot toe weer vreugdig, sterk en vaak groot £ tooneel: op en top Shakespeare, zooals onze planken hem* maar zelden kennen. Guus Hermus, in de mooiste rol van Benedict, en Elise? Hoomans dito in die van Beatrice, schitterden in hun ge-^ lukkig gesternte. Royaards zelf gaf bescheiden allen sier-: lijken zwier aan Claudio. De Hero van Annie de Lange Was
Ballet Georgi met de Cupido (foto's CNF/Stevem)
,■
.
TA
/■
1-
/v *
M m
ÉENEDICf ÈN BEATRICE (Guus Hermus en Elise Hoomans)
f»
:,,.»'■
ROYAARDS AIS CLAUDIO
gevoelig, maar zwakker, uiterlijk niet gelukkig (want deze vrouw heeft alléén maar een soort mannequin der reine schoonheid te zijn). Johan Schmitz bracht den Prins van Arragon zeer los en zeer vitaal, Lous van Gasteren als zijn stedehouder, vergezeld van Broeder Antonio van Cor Dommelshuizen, waren beide een slag zwaarder. Van Henri Eerens was de kwalijke intrigant Don Juan: slecht verstaanbaar, maar zeer Shakespeariaansch van allure. Dat laatste geldt nog in versterkte mate voor den jongen Kees Brusse als de linke kinkel Borachio, een der gaafste indrukken van den avond. En ja, dan juist als de schaduw over hel stuk trekt, vindt Shakespeare als tegenwicht dat duet van dwazen uit, dat bij Burgersdijk Brummel en Knuppel heet: aanfluiting van Sint Bureaucratius, Shakespeare-clowns par excellence, die van stonde af aan de handeling vergezellen en huns ondanks tot een goed einde brengen. Zij werden in tip-top commedia dell'arte-styl gespeeld, kalkoensch door Johan Elsensohn, kindsch, klepziek en om weg te blazen door Frits van Dijk, die langzamerhand vele, zoo niet alle narren van Shakespeare treffelijk wist te vertolken. Zijn tegenhanger: Miepje Vleugels van Vvonne Georgi's ballet, als de telkens met guitige elegance door het spel heen-spitzende Cupido.
Henrik Schölte.
' .-TTV r
MJiïV.
Ma a
NA HONDERD-VIJFENTWINTIG JAAR
ïïmm
oor het ontbreken van een algemeen choreografisch notatie-systeem is het ballet tegenover bet tooneel en de muziek ernstig in het nadeel. De groote dansÜrama'g konden zich door mondelinge over, levering slechts gebrekkig handhaven, maar desondanks zijn er enkele, die den ruïneuzen tand des tijds wisten te doorstaan en in gemoderniseerden vorm nog altijd op het repertoire voorkomen. Een van die taai levende balletten is ,,Giselle", dat met melodieuze muziek van Adam een goede honderd jaar geleden voor het eerst in de Parijsche Opera werd opgevoerd. Théophile Gautier, wiens naam aan het romantische ballei met z(jn sierlijke en bezielde virtuositeit onverbrekelijk verbonden blijft, .schreef het libretto. Het handelt over de aandoenlijke liefde lusschen een rijken hertog en èun eenvoudig dnrivennluksCe'-tje, een lie/de. die voortduurt lot het graf.
o
vés
m
o
mm
eigen genre schiep, maar met haar wonderbaar- r; lijke natuurlijke dispositie zich de beste en zuiver;': ste eigenschappen van haar beide oudere kunstzusters ten nutte maakte. En een tijdgenoot, sen.' criticus in den „Moniteur des Theatres", schreef aldus: „Denkt eens, dat het ame kind in „Giselle" van het begin' tot het einde, voort-' durend in de lucht of op de spitsen staat. In de eerste acte loopt zij, vliegt zij, springt zij; op het tooneel als een verliefde gazelle, zoo intens, dat de rust van het graf niet te diep schijnt voor zooveel uitputtende beweging. Dit Js evenwel nog niets, vergeleken met wat het tweede bedrijf voor haar bewaart. Hier moet tij niet alleen zóó dansen, maar bovendien moet «ij duizend maal lichter en ongrijpbaarder rijn, omdat zij een schim is. Geen aarde meer onder haar voeten! Geen steunpunt raeerl Z« doorklieft de lucht als een zwaluw, zij balanceert op het riet, zij buigt zich letterlijk neer uit de boomen om bloemen naar haar geliefde te werpen.'..." Zoo verheerlijkte dfr Parijzenaar anno 1841 het dansen sur les pointes, dat voor die tfagen een nieuwtje wa£. Want het Spitzen, dat voor de klassieke techniek veel minder essentieel' is dan den naar buiten gerichtén stand der beènen, die een vloeiende beweging mogelijk maakt, kwam tofen pa« in zwang. Voordien danste men op de teenen, niet op de teenspitsen.. Maar de nieuwe figvur fastineerde het publiek, zooals xij het hedendaagsehe publiek nog altijd fascineert". En La, Carlotta, een van de eerste, zuivere Spiüwufantei'easen, was ; teven« de eerste draagster v^n balletsohoenen met . .versterkte neuzen, .welke men thans üir gesn ballttgarderobe meer Jcan wegdenken.
b
^r-
i *i
r
f
^; ^i
ï
K>
^
QJ "m
J. KaraMter %
Links havent La Carlotta naar een oude daguerrotype — daarnaast: als „Giselle" — daaronder: de in de bullethistorie beroemd Wat „R.om«o ea 'jfolia" vo.or het- tooneel is, gebleven pas de quatrr van de vier grooten Grisi, TttgHonl, Grahn .e« Cerrito. is „Gisélle" voor den dans. Enkele generaties ^•-r'.',' (foto'i Are/Hei) -*" balletomanen vonden in dit werk hun iieaalen Tvie Vera Nemtchinpva in het ensemble van Diaghikw de rol zag dansen, kan jr zich eßn Voorstelling van maken, hoe tij den lichtelijk sentimenteeien toeschouwer van bet midden der vorige eeuw moet hebben geïmpressioneerd, ' Met dat al is de eerste vertolkMer van de onsterfelijke Giselle vrijwel iwhet vergeetboek geraakt. Het was Carlotta Grisi, die tien jaar lang de Europeesche danscentra aan baar voéttml hsitl. A,s. Woensdag ■is het bonlderd-mf-en-twintig jaar geleden; dat zg te Visinida in : I.ombardije het levenslicht aanschouwde, ■ ^ :J ;
■-<..
IA Carlotta, die ook een mooie stem had, vrérdjal heer vroeg voor den dans bestemd. Tien jaar oud waszij al leidstér van het kinderballet va« het Milaneesche Scala, Toijh zou zij wellioht den dans voor den zang verruild hebben, wanneer zij niet toevallig Jufcs Perrot had ontmoet. Deze voortreffelüke danser en choreograaf ging «ich volkomen I onbaatzuchtig en met onvermoeibaren ijver aan haar talent wijden. Hij trouwde zelfs met haar, maar hoewel hun h«weH|fe.ajet hed gdukklg was, schijnt dat fijn artistieke toewijding niet béïinvjoed je hebben. Hij bleef haar althans steunen tot zij definitief fo jfct «adel ?at.
En dat kostte niet geringe moeite. Wan^ta" Carlotta had twee geduchte mededingsters, die in de danShistorie trou#ens: ftog altijd boven haar uitsteken: de aetherische Marie Taglioni, die ift het lyrische genre uitblonk en haar tegenvoetster, de voiuptueuÄ Fanny Elssler, de vurige danseres van de cachucha. L'itgesproken persoonlijkheden, gelijk deze sterren waren, schijnt La Carlotta niet geweest Ae zijn. Serge I.ifar. de tegenwoordige balletmewter van cje Parijsche Opera, die enkele jaren geleden een aardig boek over haar publiceerde, merkt op. dat zij geen
Elfie Mayerhofer, w[er krislalheldere coloratuur-sopraan reeds ontelbare malen door den aether klonk, zal thans de ster zijn in de nieuwe Bavaria-film „Het Lied van de Nachtegaal". Daarin komt een opera-intendant voor (Willy Dohm), die pas in een nieuwe „stem" gelooft, wanneer die verbonden Is met een exotische verschijning én niet met zoo maar 'n gewoon meisje. Zoo komt het, dat Elfie Mayerhofer een dubbele rol zal vertolken; als Fanny Hobichler, het Zuid-Duitsche meisje, en al; Liu Yamara,
de Japansche, die de titelpartij in „Madame Butterfly" zal zingen. Uit deze groöte opera-scènes, waarin zij de bekende aria's zingt, brengen wij een eerste, treffende foto van de bekoorlijke jonge zangeres-actrice. Theo Lingen heeft van deze film de spelleiding en zorgt in een bijfiguur met Paul Kemp tevens voor de komische noot. Verder lal Margot Hielscher's donkere verschijning in deze film een treffend contrast vormen met da hoofdrol van de „Gele Nachtegaal", Johannes Riemann is de jonge „held". S.
« 'tl
'r.- t / Vraag een Weener, ook ver buifen zijn vaderstad, naar Professor Richard Teschner en tien tegen een, dat hij ïich een van de gelukkigste uren van zijn leven, in sprookjesland doorgebracht, zal herinneren. Iets van een toovenaar hangt er om den markanten artistenkop van den ouden poppenspeler, die . . . nooit of nimmer uit zijn huis komt, daarentegen de deuren zijner gastvrijheid wijd open zet voor wie zich maar voor tooneel en film interesseert. Vele jaren heeft hij zoowel voor eigen plezier als voor dat van anderen, doorgewerkt aan de vervolmaking van zijn handpoppenspel (de poppen worden van onder door staafjes en niet met drac^sn, zooals marionetten, bewo-
1
Wt
gen) en zijn tooneeltechnische snufjes, die nij in miniatuur kon aanbrengen, zijn menigmaal het voorbeeld geweest voor de miseen-scène van.Weensch tooneel en Weensche film in het groot. Het is een wonderhuis, waarin deze wonderprofessor (beeldhouwer van oorsprong) woont. Stelselmatig heeft hij geweigerd om buiten dit huis „voorstellingen ' te geven en zelfs van foto-publiciteit was hij afkeerig. Wie het wonder wilde beleven, kon tot hem komen. Vandaar dat wij wel'voor het eerst in ons land deze serie kunnen publiceeren van een der bekoorlijkste verbeeldlhgsvormen, waartoe de miniatuurkimst door overgevoelige kunstenaarshanden in staat bleek. (Foto's StafflEurojot)
*J ^s
Rtchtsbaven
prot. Te»chn«r*ij»j)*«t-
ting van hst „Mannetje in da Mr'"-' en een goedig mannetje in een maan s hetl Wecrgalooza fragieli sprookjes-schoonheid legde de grijze, In zich zelfgakeeide schoonheldszoeker natuurlijk In de pop van den „Sprookjesprins", vroomheid
Op deze pagina: Prof. Richard Teschner in zijn werkplaats.x op den achtergrond het heiligdom van zijn „Bühne" - daarnaast, door het sleutelgat, ziet het er met alle verfpotles uit als in> sen alchemisteD-ijlotheek. — Linksonder: voor een Renaissance-spel koos hl| uit zijn reisherinneringen dit decor van een XVIIe eeuwsch Amstardamsch grachtje met . . de Muhttoren. Daarnaast Het Watermannetje, een van ziiu staiutaardfiguren, die in vrijwel al zijn spelen terugkearen
terwijl schijnt
typisch Tirooljche t« spreken uit de
hoofdfiguren vin zijn'Heilige Familie", waaromheen hij meer dan één poppensprookje heeft geweven, dat hij zelf mat van aandoening trillende stem er bij pleegt voor te dragen. Acteurs
^x
roemen tevens Teschner's vermogen om verschillende stammen na te bootsen
3V'^
I i '^
H* ■
fê*J*
•«
~& -•ï.
Ki
*
■
-•
*
IV^:
*.-., .
■
,-M^^«.V|V^.p.
1 IIW*.|Jf*Jl^Pf ^WJ -.
Sfil en droomerig Vaarde de jonge, iengere vrouw voor zich uit. Haar donkere krullende haren deden haar gezichtje nog bleeker uitkomen. Een weemoedig trekje speelde om haar lippen. Waarom was zij zoo dwaas geweest om de verleiding niet te weerstaan en tóch hierheen te komen? Hoelang was het alles nu geleden, dal hel noodlot haar zoo wreed getrolfen had? Da» er niets anders was overgebleven in haar leven dan een groote leegte, een stille knagende pijn, dit nu, na ... . vier jaren al, nog altijd schrijnde. Mama en de zusjes waren liet voor haar geweest, de ooms en i'antes hadden medelijdendgoedig gedaan en haar te logeeren gevraagd. Zij had hun medelijden niet kunnen verdragen en was op reis gegaan, had getracht te vergelen . . . In hef Zuiden van Frankrijk, in Cannes, had zij een prettigen tijd gehad. Zij was jong, zag er aardig uit, en het verdriet had haar dien melancholieken, droomerigen blik gegeven, die de mannen boeide. Georges Landin was van het eerste oogenbl/k al, dat hij haar in het hotel ontmoet had, getrollen geweest door haar gedistingeerde, somber in het zwart gekleede verschijning. Hij had begrepen, dat deze ionge vrouw met de treurige oogen en haar bleeke gezicht/e een groot stil leed met zich droeg. Nadat zij elkaar na verloop van lijd beter hadden leeren kennen, had hij getracht door den muur van geslotenheid en verborgen leed heen te dringen. Zi| hadden samen getennist, gezeild en gezwommen, en toen zi; eens samen aan het strand lagen te zonnebaden, en zij voor zich uit lag »e turen, de oogen heel ver weg in een voor hem onbekende wereld, had hij zich plotseling gedrongen gevoeld haar Ie beschermen, voor altijd, en hij had haar ten huwelijk gevraagd. „Mijn lieve jongen", had ze geantwoord met haar zachte, moede slem, „ik ben zoo arm aan illusies. Ik ben zoo weinig gelukkig. En Iets wat je jell niet'bezit, kun je ook niet aan anderen geven. Maar ik bedank je voor al het mooie en goede, dat je in mijn leven gebracht hebt. Ik zal het bewaren als iets kostbaars, als een mooie herinnering. Zie je, als het mooi en goed tusschen twee menschen wordt, moet je er op tijd mee breken. Want na het geluk komt de desillusie, en dat is wel het allerergste. Je moet niet bedroeld zijn, jongen." Den volgenden morgen was zi; vroeg algere/sd, zonder alscheld van hem te nemen Zi; had een brlel achtergelaten, waarin zi; hem schreef, dat ze den heelen nach» over veel dingen had liggen nadenken. „Het verleden zou alfi;d fusschen ons staan, tenminste Ik geloof dat het verleden nooit voorbi;gaa» — dat wi; he» sfeeds me» ons meedragen, tk ben weggegaan, omdat het be»er Is da» wi; elkaar een »i;d;e nie» meer zien. Ik wil me» mi/zelf »o» klaarheid komen, kun ;e mi; een klein bee»;'e begrijpen? Je ben» zoo een heel goede vriend' voor me gewees»." De trein had haar naar Parijs gevoerd. Daar had zij den volgenden avond in de courant gelezen, dat z ij n nieuwste film gegeven werd. Ook op aanplakbiljetten had zij hef »oen zien staan; Pierre Montigny speelt de hoofdrol in de film „Abandonnée". ßleek had zij de platen bakeken en hef haar zoo welbekende gezicht teruggezien. De laatste vier jaar had zij het, eigenlijk instinctiel vermeden, een Ulm van hem te gaan zien. Maar nu, plotseling, kon zij de verleiding niet weerstaan. Met een vreemd
BS5---—-
.„-
heesche stem hoorde zi; zichzelf zeggen: één loge, alsfublieftl". Dan schrikt zij plots op. Heeff zij zóó zitten droomen? Zij moet even opstaan: twee jonge meisjes hebben ook plaats genomen In de loge. Zij zitten nu vóór haar en zijn geheel vervuld van de nieuwe film, zonder te leffen op de stille, bleeke vrouw achter haar. „Zegf", fluistert de één, een grappig eigenwijs ding met blonde krullen, ,,waf een bof, daf wij die plaatsen nog konden krijgenl". „Jal", zucht de ander, een slank donker meisje, „het heeff me mijn heele zakgeld gekost, maar alles was ook uitverkocht! Maar ik virid hef eenig om Pierre Monfigny te zien spelen! Ik heb èl zijn Ulms gezlenf". Nu klink» »ro»s he» stemmetje van hef blondje; „Ik heb een ech»e handteekening van hem, hier, op deze fotol", en vol trots diept zi; fefs uit haar taschje. „Oh, waf een éénige manf", flulsfêrf hef donkere meisje, „wat heeft hij toch een leuke oogen, hè? Lijkt het jou niet ideaal om met zoo'n man getrouwd »e zijn? En dan zijn pyama's te mogen s»rijken en gezellig met hem uit fe gaanf". „Maar, kindl", zegt het blondje, „daar neem je toch zeker een dienstmeisje voor/ De vrouw van een filmster heeff een sfaf van bedienden nafuurlijkl Trouwens Pierre Montigny is getrouwd, met een beeldige blonde filmster, Olga Olowska, en dén . . .", hier klinkt hef stemmetje van hef blondje wereldwijs, „zoo'n filmheld heb je nóóit alléénI Alle vrouwen loopén hem natuurlijk achterna en adoreeren hemf". „Jal", zucht hef donkere meisje, „je zou hem natuurlijk moeten weten fe boelenl Ssssf, ssst, de film beglntl... Wat een sehet, h*?" Dan wordt het stil in de loge. De jonge vrouw staart naar hef doek, de handen krampachtig in elkaar geklemd, en vóór zich ziet zi; nu In een Hits het verleden voorbijgaan; Ja, ióó kon hl; loopen fluiten — zóó keek hij als hij boos was, zóó als hij in een goede stemming was geweest. En zóó (nu hij de jonge vrouw kuste, die hi/ teeder in zijn armen hield), zóó had h/j gekeken, toen.hij nog van haar hield. , . . Met verwondering betrapte zij zich erop, dal hef haar nu geen pijn meer deed. Vreemd was hef, daf alles ongemerkt voorbijgegaan was, haar Helde en^hiar leed. Dan kwam er plots een gevoel van bevrijding over haar. „Pierre", prevelt zacht haar slem, „ik heb je alles vergeven. Je kon nief anders'dan acteeren en spelen, hef was sterker dan jeztlf. De film was een spel voor jou, dat je met die groofe overgave spelde, dat hef je ernst werd en geen Jpel meer was. En hef leven was een spel voor je, een mooi boeiend spel, waarvan ;e de diepte en de ernst nooit gepeild hebf. En ik... ik was te eenvoudig, te ongecompliceerd van karakter om je op den duur te kunnen blijven boelen. Vrouwen adoreeren je, bakvlschjes bewonderen je en dragen jouw foto In hun taschje, jij bent hun filmheld, .lun ideaal. En tk ben zoo dank-' baar, dal ik je nu eindelijk zien kan zooals je werkelijk bent: een talentvol artist, efen llevellr.u der vrouwenl Leef gelukkig, Pierre Montigny; ;ouw falenf, jouw roem brachten jé het geluk daf je bij mij niet kon vinden. En ik, eens zal ook ik weer gelukkig worden in éen nieuwe toekomst... met Georges Landinl", IVicoletle
-—-vm^BB-!-«!
De'sfeer van de film is in overeenstemming met hét onderwerp oneindig triest op Sommige •momenten. Dat begint al direct met de teekenlng van de plaats der handeling, een kleine Fransche provinciestad in een troosteloozen schemer, waarin de regen neerplenst op h^f plaveisel van de hobbelige, nauwe straten en druipt langs de gevels der huizen, die elke levensblijheid ontberen. Analoog met deze stemming zijn de figuren geteekend, waarmee wij konnis maken in het huis van den advoca?) Loursat. Twintig-jaar is het geleden, dat Loursa* voor het laatst gepleit heeft. Toen kwam hef oogenblik, waarop zijn vrouw hem verliet voor een ander, hem achterlatend met hun dochter Nicole, die, opgroeiend, haar vader sindsdien heeft leeren kennen als een onnutten droomer, die zijn tijd nutteloos laat voorbij gaan en slechts troost zoekt bij alcohol. Geen wonder, dat zij niet do geringste liefde voor hom koestert. Zoo leeft Loursat dus zijn vreugdeloos bestaan, omgeven door zijn dochter, die hem slechts haatgevoelens toedraagt on door een huishoudster en eer\ bejaarde keukenmeid, die
.
SPANNING
-
Voorop staat, dat „Het Geheimzinnige Huis" waarvan de Fransche titel luidt; „Les Inconnus' dans la Maison , tendentieus is. Niet in de eerste plaats in politieken, doch in moreelen zin ende moraal is ten opzichte van ons land, schrijnend actueel. De bijzonder knappe „roman gifiminel , die aan de film »en grondslag ligt, fjï namelijk geweven om een bende, een „gang" fOf „mafia" van jonge menschen, die door de »msfandigheden, waaronder zij leven, den koers |ijn kwijtgeraakt en zoo op het pad der misdaad purecht kwamen. Met een ontstellenden nadruk behandelt Hot geheimzinnige Huis" het jeugdprobleem, viaar^mee ons volk thans strijdt, voor zoover de ^oorlogsomstandigheden dat toelaten. Het pleit wel voor de zeejejinoskracht, die -Henri Decoin in" rijn regio heeft weten te leggen, dat mep onmiddellijk de neiging gevoelt om het geziene San de realiteit in ons eigen land te toetsen. En dat zonder een oogenblik een bewust© moraal naar voren te brengen. Het is filmkunst van de eerste orde, die dat heeft kunnen bereiken.
van een film in een serie rechtzaal-scènes, doch zelden werd zulk een perfecte toepassing van de filmische mogelijkheden van het millieu on zulk een treffende typeering van de dramatis personae te zien gegeven als in „Les Inconnus dans la Maison". Ik stolde reeds vast, dat de film op sommige momenten oneindig triest is, doch desondanks wordt die triestheid den toeschouwer nimmer lot een obsessie, want in oen rhythme, dat met
GROOT KARAKTERSPEL
-
FILMKUNST
' maeAatS
-
•nigen tijd geleden maakte de Fransche filmkunst na jarenlange afwezigheid haar rentree in ons land en de drie representanten, die WIJ tot nog toe zagen, „Haar Eerste Rendez-Vous", „Annette en de Blonde Dame" en , Er is aan vrouw vermoord", hebben ons doen constateer«n, dat zij weliswaar verdienstelijke producten aflevert, doch hot artistieke peil, dat voor den oorlog de Fransche film een welverdiende vermaardheid beiorgde, hebben wij in dezei rolprenten vergeefs gezocht. Ik releveer dit met opzet, omdat het merkwaardig is, dat men, na •nkele Fransche filmproducten gezien te hebu M' a'9ttmeen ^eze meening huldigt. Hoe cnHollandsch is eigenlijk deze snelle conclusie, die ons midden op het 'ijs-van-een-nacht, dat wij anders zoo plegen te wantrouwen, heeft gebrachttl Tot deze overpeinzing komt men, na de vierde Fransche film van dit seizoen „Het Geheimzinnige Huis te hebben gezien, want deze rolprent bellt voldoende kwaliteiten om de Gallische filmkunst van het oogenblik voor den Nederlandschen toeschouwer volkomen te rehabiliteeren. Zij doet het begrip „Fransche film" van vóór 1940 In één slag herleven, zonder nochtans te verheimelijken, dat intusschen ook in de Fransche studio's de oorlog invloed deed gelden.
De bewijzen stapelen zich op en de positie van den aangeklaagde'lijkt hopeloos.'€n dan gaat als een sensatie hét bericht door het stadje, dat Loursat de verdediging van den jongen op zich genomen heeft. De rechtszitting is een grootsch gebeuren, de climax van do film, waarin het'hoogtepunt wordl gevormd door het pleidooi van Loursat. In een rede, soms week en dan weer snerpend ironisch, ontzenuwt hij alle bewijzen tegen den beklaagde, om tenslotte den feitelijken dader aan te wijzen. Meermalen culmineert het verloop
het strakke, boeiende. po in overeonstemmiff is het verloop der gebeurtenissen gekruid met »térken, sprekenden humor. De types zijn bijzónder schitterend gekozen. Stuk voor stuk mogen de rollen creaties genoemd worden; in de eerste plaats van Raimu, die den advocaat Loursat speelt. Sommige dramatische scènes vragen als het ware om een closeup en dan bewijst deze groote acteur, wat een perfecte mimiek vermag. Doch ook de namen vän Juliette Faber als Nicole, Jacques Baumer als de officier van Justitie en van Jean Tissier in een kleinere rol dienen genoemd. In voortreffelijk samenspel met de anderen bewijzen zij, dat de Fransche filmische visie, zooals wij die kenden, nog niet heeff afgodaan en hef is juist om het eigen karakter van deze zeer goede film, dat wij de nasynchronisatie in dé Duitsche taal, die overigens verbluffend geraffineerd is, betreuren.
i i i»
><>
■ -^0 Onder regie van Henri Decoin »peelt dr groote Fransche karakterspeler Raimu een van zijn ontroerendste rollen, met Juliette Faber ah zijn voornaamste tegetispeelster. Hierboven tevens Raimu met Jean Tissier. (Foto's CoHlincntal Film) niet het minste respect voor hem toonen, Doch dan, plotseling, gebeurt er iets waardoor Loursat uit zijn latente houding wordt wakker geschud. In een niet gebruikte kamer van het groote huis, dat hij bewoont, wordt een lijk gevonden. Een man, liggend in bed, met een been in gipsverband. Een revolverschot heeft een eind aan zijn leven gemaakt. Een meesterhand schildert daarop de gebeurtenissen, die elkaar nu in snel tempo opvolgen. Een complot jeugdige misdadigers wordt Ontmaskerd. Een der leden van deze „mafia" moet den onbekende vermoord hebben. De politie grijpt den vermoedelijken dader en de officier van justitie, een neef van Loursat, die zijn drankzuchfig familielid verafschuwt en bovendien allerminst gediend is van het schandaal, dat da affaire over de familie brengt, tracht ijverig bewijsmateriaal tegen den jongen te verzamelen.
:.*:;
■**& ^■■1^^
Leo J. Capit
OPERA
BIJ
HET
DEUTSCHES THEATER:
Aß IND. Hollandsche Klompendans (Staff/v.i. LecMtti)
Lortzmg behoort tot de artiesten, die op het tooneel geboren zijn. Zijn vader sloot uit passie voor het spel zijn leerwarénzaak en ging met zijn vrouw aan het theater. En de jonge Albert begon zonder noemenswaardige opleiding opera s te schrijven, die letterlijk uit de praktijk voortsproten. Uit de praktijk van de 18e eeuwsche butfo-opera met haar kinderlijke verkleedpartijen en vermommingen en de daarbij behoorende, dartele muiiek. die echter bij Lortzinq overeenkomstig den tijdgeest een romantisch en soms een sentimenteel tintje krijgt. Zijn „Zar und Zimmermann", waarvoor hij de tabel naar Fransch model zelf uitwerkte, speelt, als hooge uitzondering in de muziekdramatiek.' •n Nederland. Tsaar Peter de Groote werkt met zijn gezant incognito op een Zaandamsche scheepswerf — „Saardam" staat in het libretto ' — en wordt bespionneerd door de eveneens vsrk'eede gezanten van Frankrijk en Fngeland, ' die hooge politiek willen bedrijven. Daarom-
UOItTUS TUEITEK Vanaf 23 Juni lederen avond 7.30 uur Zondags matinee 2.30 uur De Kluchispelers met
Piet Köhler en Cor Smit in hei grooisie lacbsucces van dii seizoen
DE GOUDMIJN (ALS MANNEN LIEGEN) met o.a.: Kalmann Knaack — Fram Nienhuys- Martha Posno Riek Berkhout — Annie Schultema - etc. (Zie aanplakbiljet) Prijzen der plaatsen van fl. 1.— tot fl. 3.50, incl. rechten. Plaatsbespreken dagelijks van 10—3 uur, ook per tel. 55828.
TEL: 55828
heen een liefdesgesdUdenisJ* van'een gedeserteerden Russisclien timmerman en het nichtje van den burgemteester. Deze »ven domme als waanwijze autoriteit -~ de eigenlijke hoofdper«oon.jwtï onbetaalbaar buffo-type — heeft ook al opdracht den tsaar te zoelcen, maar hij vindt hern p« nadat hij allé andere mannen verdacht heeft. Al» de tsaar tenslotte wegens binnenlandsche verwikkelingen naar zijn vaderland moet terugkeeren, ensceneert de geïmponeerde buröervadar eèn allerpotsierlijkste huldiging. D^nk zij Üe levendige, gemakkelijit vloeiende muziek met haar vele dankbare ensembles en haar komische détails _ hoe grappig nemen de hoorns oen jaloerschen minnaar er tusschen en hoe aardig vult de fa^ot de coloratuur van den burgemeester aan! _. kan men zich met deze muzikae comedie mim honderd jaar na haar ichepping nog altijd amuseeren, al mag zij dan op enkele plaatsen wat verouderd zijn. Door de vrij lange parlandi wordt echter ruimschoots gelegenheid gegeven tot pittige actie en het moet oezegd worden dal de leden van hef Deutsches Theater de kans gegrapen hebben. De reg^ van Wolfgang Schnell had afwisselino en vaart en de monteering van Ernst Rufer énLilo Hagen was. als steeds, het bekijken waard. Ook het muzikale gedeelte onder leiding vanOeorg Pilowski voldeed heel goed, al was de eenheiS — vooral m de koren,, die bovendien te lawaaiig waren _ minder exact dan anders.
KMANIISI -Meiers-zangers sfond Sanders. Schier als burgemeester in h?t middelpunt. Deze Welhaast clowneske rol is hem op het lijf geschreven en wat hij er van maakt, is zoowel qua komische actie als qua zang onnavolgbaar. Fritz Har an wist het tvpe van den tsaar minder raak fe treffen, terwjl hl] in zijh Zimmermann- en m tijn Zarenlied vocaal niet heel gelukkig was; Het moet evenwel erkend worden, dat partituur en libretto juist in deze dramatische partij het meest verouderd aandoen. Heinz Braun gaf voorts een jongensachtigen timmermansgezel, die een tijd lang voor den tsaar woedt versleten en Hertha ThosJ speelde een aardige Marie, maar hdar item bleek niet tegen het orkest, opgewasseh. Hel gezantentrio werd door Konstantin Jukowi'sch, Hermann Greiner en Hanns Goebel bevnedigend getypeerd al viel de sfemmingsaria. van den laatste („Lebewohl mein flandrisch Mädchen") .minder goed uit. Van de kleine rollen moet Martha Semmelman als een heel góéde elgeha'resse van de scheepswerf worden genoemd. Het ballet onder Jaro Betger korgde in de laatste acte voor een vermakelijke pantomine, die voor een Hollandsche klompendan« moest doorgaan. Resumeerend: een teer spectaculaire vertooning die muzikaal misschien fijner afgewerkt ^1 u JT Zlin hit ^ff, kunnen bekoorlijk was.
en d,e . make
votaal *«" »'•'•ken Inn- maar die overigens heel j. ^„„^
WERNER KRAUSS ZESTIG JAAR OP 23 Juni wbrdt Vele zijn zijn gebeeldStaatsschauspialer houwde tooneelrollen: het Werner Krauss, een groote pathos van Schilder grooten van het Weenler vertolkte hij in alle sche Burgtheater, zestig daarvoor , in aanmerking jaar. >Van sommigen zal komende figuren, bovenal men misschien zeggen: «ijn Wallenstein eh zijn „WatT Al zestig?" Van Philip* II in „Don Carlos" Kra JSS is nien daarentegen (dit laatste ook in het filmgeneigd om te denken: «Pas ÏAttig...." fragment uit W?ffy Forst's Burgtheater-film) —- PruisiWanf altijd heeft men sche veldheeren hervan twm in herinnering schieji hij zoowel als koden een of anderen grijningen en gnomen. „Mazen oaemonischen gewelgie 'i tooneelspelérs-madenaar of fantast. Dal was gie, is de sleutel tot zijn een kwart eeuw geladen wezen, Als zoodanig vond reeds zoo, toen, hij ons in hij eigenlijk het symbool de film Dr. Cailgari letter- , van zijn tooneelspeelkunst tijk „voortooverde". Het in de mimische 'kracht van toovaren, het daemonizijn Parac«lsus-rol uit de sche, het ..bezetene, in zijn gelijknamige, hief' helaas masker verliefde, was alniet vertoonde film. Daar- , tijd de geweldige kracht naast zijn bijv. zijn viUjne van dezan zeer groofen Joódsche fypeeringen niet acteur, een der allerfrocitstan van onzen tijd. minder bekend geworden: Werner Krouu ah Paracetêut met hij Was „Jud Süss" in rgens onder zijn buldeHarold Kreutsberg alê Fliegenbein Veit Marian's gelijknamige rende stem — of hij daarfilm en den faafsfen 20mee het aoede of het . mer zag ik hem in WeekÜtilu-L *9ral^ in"rnearde (en hij zocht nen in Lothar Müthel's geheel nieuwe Shvlockhet altijd m beide uitersten) _ was de lach verensceneenng bij het Burgtheater scholen; de ach van den daemon zoowel als de fca^u T wonde'li*' b«et?" ..inleven" Ineen lach van hej kind. Met een hartstocht die zijn karakter Krauss zelfs in een betrekkelijke bijrol gehjke niet heeft wierp hij zich op een rol, en voortooverde, zal zich ieder Vinnhereh, die die rol wierp iich op den toeschouwer: iets van even aan zijn — innerlijk en, uiterlijk orivergeteoerkracht en van voortdurende Proteus-vermomlijken — Virchow denkt, dan jaloerichen, weerming steekt er in dezen sardonischen mensch barstigen, grijzen professor üit „Or Robert Koch" Krauss, wlen niets- menschelijks vreemd was tegenover Emil Jennings. (foioBm<,riafitm)H.S.
Aan radheid van tong en levendig• held van bewegingen ontbreekt het ■ den Italianen geenszins. Ook niet den Italianen uit deze nieuwe film, waarin veel wordt gesproken en druk gesticuleerd. En toch is een van haar voornaamste gebreken: traagheid. Er zit op vele momenten totaal geen vaart, geen gang in de handeling, zoodat men vaak verzucht; Schiet óp en praat er niet zoo lang over! Daar zit dan ook de kneep; men praat te veel. Ergens zegt iemand in de film, sprekende over den hoofdpersoon: „Hij kan ontzettend kletsen, maar het is een aardige jongen." Waarmee de spijker Op den kop wordt geslagen. Nu is die hoofdpersoon bovendien nog advocaat en dus uit hoofde van zijn beroep een prater. Waarmee niets ten nadeele van dat beroep gezegd zij. Tenslotte gaat het hier om een Italiaanschen advocaat, wiens plêitmethoden wel belangrijk van de Nederlandsche schijnen te verschillen. Als wij tenminste kunnen aannemen, dat aan het geparodieerde pleidooi van Fabrizio Marchini de realiteit ten grondslag ligt, hetgeen immers met alle parodieën het geval is. Dit pathos is dus blijkbaar ook voor een Italiaansche rechtszaal ridicuul. Hoeveel te meer dan voor een Nederlandschel „Diefstal met hindernissen" is — het ligt reeds zoowel in den titel als in wat wij hiervoor schreven besloten — een comedie. Of is het eigenlijk meer een klucht? In verschillende scènes zou men gereedelijk tot het laatste besluiten. Er is een dikke, onhandige vriend, die een goede, en een sukkelige oude heer, die een slechte kluchtfiguur is. Ook de verwikkelingen (het betreft hier een spel van heele en halve vergissingen) zijn vaak meer in een klucht dan In een blijspel op
Verzoening der echtelieden
i
; ;
r
(Foto's SoHomj
geheel, wat men in en van tijd tot tijd de lever danig kan laten schudden, hetgeen in dezeh einstigen tijd voor een keer zeker geen kwaad kan. Vittorio de Sica is de welbespraakte advocaat, die voor vele ongewone moeilijkheden komt te staan, welke hij echter dank zij zijn gladde tong en zijn acteerend vermogen handig weet te overwinnen. De Italiaansche filmindustrie heeft in hem ongetwijfeld een waardevolle kracht. In da vrouwelijke hoofdrollen staan twéé knappe vrouwen tegenover hem (de Italiaansche film werkt vanouds graag met „beautées"), een blonde en een zwarte schoonheid, zoodat de film wat dit betreft voor „elk wat wils" biedt. Zij heeten Clara en Biancamaria en haar welhaast even welluidende eigen namen vindt u in de rolverdeeling. Zoel-gevooisd is de Italiaansche taal zeer zeker, en daardoor steeds weer een bekoring van de Italiaansche film, ook al verstaat men haar niet. Wat men als een krachtig argument tegen na-synchronisatie kan beschouwen. Want anders dan Italiaansch zou men deze zéér-ltaliaansche menschen in hun zéérItaliaansch gebarenspel bezwaarlijk kunnen doen spreken. R. H. J. Pfaff
..
~—
hiUu
AMSTERDAM
Voor de Tweede week I Het muzikale succes van Amsterdam:
Daar was laatst een meisje loos...
tor
Met Frans Du Mée - Mathleu v. Eysden - Harry Boda e.v.a. Dag... a-30-7.30 u. Zond., 2 730 u.
Postzegelverzamelingen en
WERNER .HlfclZ
waarde en U kunt ze nu
in het epos van een millloenenstad
het beste verkoopen. Komt
WERELDSTAD-MELODIE (Groitiadtmalodia)
Uw
collectie
Krullen is inderdaad iets héél vervelend» I Vooral bij carbonpapier! Gelukkig komt krullen bij Carboplan niet voor. Daarom werkt U met Carboplan Carbonpapier bijzonder prettig. Ook vanwege die gemakkelijke lichte achterzijde! 10 Scherpe, zwarte doorslagen geeft Carboplan.
HILDE KRAHL en
hebben
ons
doubletten
Ik hou niet van krullen!
AMSTERDAM
POSTZEGELVERZAMELING?
eens
Regie Wolfgang Liebeneiner
laten zien, of stuurt U ze
■•rlln-Fllm
ter inzage, maar schrijft U
Tc.ng 18 Jaar
Carboplan
Dcffl.. ook Zondags; 1.30 .. 3.45 — 730«
ons dan vandaag nog even.
AMSTERDAM
CARBONPAPIER MET LICHTE ACHTERZIJDE
M. J. A. van der HAA6EN KORTE P0TEN28.DEN HAAQ-TEL: 115540
Als in het programrr^Bn Circus Mikkenie-Strassburger voor de laatste maal v^Hde pauze het geluid van paardenhoeven is wegg^Bven, leggen kwieke requisiteurs vliegensvlug een piank^Boer in de piste en dan wandelt er nonchalant een lange I Hfieve figuur naar binnen, die het oppervlak van de planBWnet een waterpas opneemt. Daarn& wordt er een aantal ladders van verschillend formaat binnengebracht, die gevolgd worden door nog vier personen, fwee beeren en twee dames, die er even sportief uitzien als de' | man met de waterpas. En dan ziet hef verbaasde publiek, hoe dif vloffe gezelschap per persoon een ladder pakt, deze tegen een denkbeelaigen muur zef en ,... erlangs naar boven klautert, Hef wereldberoemde nummer van de Raspini'i heeff een aanvang genomen. Nu zijn de Raspini's geen met waterstof gevulde Michelinmannetje», maar menschep van vleesch en bloed. Teedere banden verbinden hen dus met Moeder Aarde en Moeder Aarde laat noode toe, dat zij deze banden op hurv balanceerende ladders uitrekken als ware het het elastiek van de katapult, waarmede wij in vervlogen dagen op de kaf van den buurman joegen. Zij moeten weerstand bieden aan de door hun disfancleeringsbeweging veroorzaakte spanning, en dat doen zij, door met hun ladders heen en weer te drentelen over hef planken vloertje, hetgeen hun knappe equillbrisfische optreden ven een speciaal komisch effect voorziet, Enfin, op een gegeven moment ij het inderdaad genoeg en dan zeilt iedere Raspini inclusief ladder naar lager sferen. En daarna volgt het individueele optreden van enkelen hunner: om zoo te zeggen een ladder-recital, waarbij zij op hurf verheven standpunt collega's op het hoofd of op den schouder "balanceeren, alles met een verbluffende zekerheid en geaarandeerd zonder truc. Als wij ons voldoende hebben verbaasd over hun acrobatische toeren, volgt de apotheose van het Raspini-optreden: een percho-act op de hooge ladder. Pa Raspini klautert naar boven en balanceert, staande op een der hoogste sporten. Hij heeft een lange stang — pardon, een „perche" — in de hand en daarin klautert op zijn beurt zijn broer, oom Raspini, om boven aan de perche een aantal •fcrobatische toeren te verrichten, die op den beganen grond reecis de moeite van het aanschouwen waard zouden zijn,
VIJFTIENDE WEEK ! Het
weergaloos
flimsucces
Wien de Goden liefhebben (Wen die Götter lieben) Wien.film. Toegang 14 jaar D
»9-. ooli £ondae»i 1.30- 4 - 7.30
u
ROTTERDAM
M
T- ^Iv /
JOHAN KAART en ..DE COMEDIANTEN" in
SPREEK,
'N LEK BANDJE
en men kent U!
Een comedie in 4 bedrijven Kent U mij nltt. Dam«? Dat ii niet zoo erg, hoor! Kent U ook nog riiei de Feria conierveerende inmlakdruppels voor het inmaken van vruch. ten? Maar dat is veel erger, want het geeft U verschillende groote onmisbare voordeelen boven de oude „ketel" methode. In Uw eigen belang raad ik U dus gebruik
fehla CONSERVEEREND€ INMAAKDRUPPELS FEBIA TABLETTEN s^nfc, U voor * Inmadc van •pp.lmo,,, r.b.rb.r «, all. •corta" '""'■ G"« 60«/. •ulk.rba.p.rlnB
door Paul Gavrault voor één week terug op ons tooneel
Dog-^ 2-15 ■ 7.30u. Zond: 2 ■ « an'. 7.30u.
ROTTERDAM
Theo Lingen Gusiav Fröhlich
f«h.aA?.eJ1 V H000 of s0113' men U UAC? w t s^h^Vil^1 uv"'«"'" "O" min U hoog schatten. Leert daarom beter spreken lederptn moet spreken en daarom moet Iedereen UMES »ld lennSrprHeken e.n l0«ischcr ,e denket SflSLV-00r ilen zaken"ian, den leeraar den IVJiïïS?'00dej:1 amb,ena ar; den makelaar, den n/iSK.".* ^ «"' " DAT CEI-OT OOK VOOR u Dalmeljer's Cursus geeft U overredlnéskrachi en zelfvertrouwen. 5oor toepas fnglan de moderne psychologie maakt hij een SPREKER en een PERSOONLIJKHEIO van U. Da meller's Cursus
ufÄdS^r„^^ennS dlre
S«eUn ^en^'h^'
"' "^Ö"
in een vuurwerk van vroolijk'held
(langs d,z, Ujn afknippen au.h.)
Een nacht n\ dwaasheid T ... «. rob., mm
0
C" "«
Na
<:ht)
To.;.nf l8 |or
Op het tooneel; 2 Rocardi's en Juanlta
Dag., 1.15 - 3.30 - 7.30 u. Zond., 1.3Ó _ 4 _ 730 „
SL",*
NAAM . STRAAT AORIS ..
w'i,
ko ,
* •|.lo," ,U" "»B«br.lJ. brooSur*
„ttiehe Uvenikunit .
(Invullen in äruküttma.M.n
S«Ä1«qÄrslS2^•;^TrrteDz•,ï^;
-
» familieverhoudingen, hierboven terloops aangegeven, werden mij pas duidelijk, toen ik Raspini Senior na zijn optreden in de schaduw tusschen tent en wagen aantrof. Want ik dacht het dienstig eenige nadere bijzonderheden omtrent hef zoo uitzonderlijke en voor ons land zeker zeldzame leddernummer te verzamelen ten dienste van onzen belangsteffenden lezerskring. Spoedig • ervoer ik, dat de Raspini's in Rusland geboren Italianen zijn, dragers van een naam, die reeds driehonderd jaar op jaarmarkten, kermissen, in circustenten, on in lateren tijd ook in Variété's geklonken heeft. Driehonderd jaar zijn de Raspini's al in het vak, en honderd jaar balanceeren zij al op ladders. En als het noodlot rjiet ingrijpt, zullen zij nog honderd jaar dit nobele vak blijven uitoefenen, want zoon Raspini en dochter Raspini zijn ook reeds in de zaak opgenomen en l?atanceerert lustig mee. Ik wil iets meer weten over de quintessens van het ambacht, en Raspini verstrekt mij, onbevreesd voor concurrentie, alle mogelijke gegevens. Wil men, als hij, op den duur de hoogste spprt van de balanceerladder bereiken, dan dient men op zeer jeugdigen leeftijd — ongeveer drie jaar — aan te vangen, en niet. bang te zijn voor een of meer gebroken ledematen op zijn tijd. En verder moet men zich voorbereiden op een zwervend leven. Raspini vertelt in dit verband leukwêg, dat hij in Florence woont,., al vijf jaar lang. Maar in totaal is hii ongeveer acht dagen van zijri leven thuis geweest en ik wil er ifets onder verwedden, dat hij zich f« allen tijde in.een circuswagen nog meer „thuis" voelt. Het is «en avontuurlijk, kleurig leven dat de Raspini's leiden, eeii leven, dat getuigt van een groote liefde, voor hef artistenbestaan. Eiken dag wordt er serieus geoefend en eiken da.g worden de toeren gepertecfionneerd, In Nederland zijn zij nog maar éénmaal geweest, jaren geleden, doch thans heeff hét Nedertandsche publiek ruimschoots gelegenheid,om hun bijzonder knappe verrichtingen op vrijstaande ladders te bewonderen. *' (h'olo't WiHleTKHtlf», BtrtlfrJ C
DEZE
WEEK
IN DEN AETHER
Zondag 25 Juhi:
i
9x^—10.00 „De Paden op, de Lanen in... ". iondagmorsen zonder Zorgen 11.00—11.30 De Melodisten o.I.v. Karel Stoete I3 3 , 00 &! 8<ä y ' t^ *>w»fP«,i. Omroepkroniek van tkunst. ••en ,letteren. I^°0^S'rS .W«'«1jJ'™ch '"«»««pel „Prlniei Hlir: cas Groote Ongeluk". !^lZl6sS Stafmuziekcorps Rotterdanuche Politie. 1700—17.30 Cabaret „De Spinnekop" 18.00—19.00 „De EU Provinciën, 95ste nitxendin» SChe r^te.rl^ v ^'"ken. SSfS regie: Eddy Noordük.. I93
t32"30 "DerT>.R10«'>I'avaJier", Opera in drie bedreven van Vroons. Richard Srauss. Inleidende tekst van den heer «WHUC lenai a 1.30—23.00 Bandi Balogh en lijn orkest.
1915—ao.op „Onbekend maakt mofoonplatenprogramma.
17 ,n?™ Th
TTi - 5-
- Merkelbach
^S Uden Mosman', dansorkest. „B
loitli;^ i9.»5—M.00
•'5mTdda^roÄV;e.e"■ ^
17 2,
8 00 ^"» v Cora r Am,May. JSemen"!ork
EUard
gra-
^
Woensdag 38 Juni: n.00—11.30 Septet Jonny Ombaoh ,3 '"!r^3'4QA ^^ v™ Kavelen en zün orkest m.m.v. Ans Heidendaal, sang. ,S
„Van Liefde en Vroolükheid" Orgelspel door Johan Jong ' rar M ? "«.Krevelen en tijn orkest. ^aandaW1>ddagprogr8mnia „Elck wat
£hu8,t0e0 Pimäu0 Vrijdag 30 Juni:
Dinsdag 37 JonI: : 10.45—11.15 Orkest Malando.' ^«ZU'^ 'i0,ttmo'«i''* met Eleonore Oüse^.— E1,ar, '4 I5-. 1?I,rfdeer,?|tK,rke•nLantaarn", ! Kuhlman. S™ "5 i,„vX muzikaal m d00r Wauw« >r M
Maandag 26 Juni: 10.00—10.55 "IS—12.45 ifïtWïï Wils"
Onbemind'
IM
prA?ii5
Jon,,7
0P eWekt
'
,80
Septe,
21.00—22.00
(lUit't jonge Hart".
W
<™*4*'-
O«111»* n>m.v. Greü
Kuhlman.
l0I1T~]t£ Ge^d .Lebon én M orkest. "45—ia.00 Orgelspel door Johan Jong 5 r n W Ca I^MZ,"* ' M ? Ü.Y PP«"e'» Musette-orkest. 111 0U Karel St 15,30
' MÖ
1 /
„Dit zilver beloonde J^^ — mijn arbeid 1"
*«" « J**, ,
J. Koopman, Herbert Perquin, Dries Krijn AM Koppen, Rita Veth, Conny Stuart R Ka™ msyer en Dick Willebrandts ' 1915—19.45 „De Filmband rolt • 20.00—22.00 „Van Veen op 't andw". Zaterdag 1 Juli:
'^ni'kr^ "'
Gerard van Krevelen en rijn orkest 4rails*"«'««0J-l'»« Elzard Kuhlman Theo Uden Masman's dansorkest
de
10.35—11.00 Trio Andre dè Raaff. ia.15—12.45 Gerard Van Krevelen' en ziin nrlr«»•4-4S—15.30 „Vüf kwartier voor dl Viïuw" ^t»ot:;«^ Rerard van K"velen en zUï orkest 17.00-18^00 Operette „Hirschitzka" Van Kari Loube. Medewerkenden: Aether-charme mit
Ii 0
Donderdag 29 Juni: 10.00—u .00 r-Z^^n r,.00—17.30
Mdri
1
$ep et
'
««' ™«
-
l0my
0mbach
1
' G«*
Ji^, «'? 5; * E«" o.I.v. Wim,lbo. tS.io—18.45 frans vw Cappelle'« Musette-orkest 93 ' ^"v^n f^^^-l^^rspel „ÄX
Telffoon 35909 i
. mes
...Op hei eerste gezicht] OYERTOLLIB HAAit VEILIG KAN WORDEN VERWIJDERD! whoonhelJzal teruggeven aan^e wouw. wier levensvreugde woi-at vergald door 1 m?«^.8^^^ ? ««t def?nieuwe SS^l*01^!18 bek«n<* maken; zend toe.
Mtjn
behandeling verwildert
Tekst. W.VAN HEMDIT Muziek. HAN BEUKER met Fr«ni,.olie nore, Mel« tocimm. Ueyn, Ko
T.
d. Bozch, Bob Oocdhart. |
HAN Bl^läS ÉN woura D
het
e Sl^^if SF m6t «en ^rortS" Het geschiedt veilig en het veroorMakt ab-
•oluut geen pön. Betere metSode dw deae bestaat er niet. Knip den bon uit en zend deren met slecht» 20 et. aan postzegels nog heden ' in—é * •
y
De 6RAM0F00N.PLATEN van de KILIMA-HAWAilANS
Parfumerie Muriel May, Oermatologl»ell« Atd. SO «• Carpentlerstraat 186, Pen Haag.
T
Naam Adres ..' ._-
RAADGEVINGEN VOOR HOHNER-VRIENDEN 2
*«
;
■ "
■ v / '
■
il)n zeldzaam geworden als peper, en bet schllnt dat ze alleen tegen de allonwart.t« prllzen
Ingesloten koffer!
verzorging
waard.
VERKRIJGBAAR zijn, maar .....
Aarzel niet langer wanneer het Uw toekomst betreft. Om vooruit te feomen moetU vreemdetalen kunnen schrijven eke ENrVi^!u o • !ïe5rI>u,TS^Hof C . , 5CH ,n 8 mnd. Nieuwste schrif
meth f ZOS^p m. MWdenstdlploma t2.85 p. m. Nederlandsche Taal en Correspond f 1.50, Boekhouden II NED TALEN INST. - ROHERDAM Grootete Nederlandsche Iristellingl
" HOHNER-accordeon ü en blijft een waardevol bezit
"AWSTïROAH: unicNWUPN 5«
ROM
G ,
'* " P'»'"«« »n
Naam;
) Adres
"^v
TILIFOONU0J1
IEDEREN OAG VAN 3 TOT 10 UUR UN VERZORGD
ITWACHT
CABARET PROGRAM MA mot hot
IN BOEKVORM
HONGAARSCHE ORKEST
FRITZ ZINDEL CONFERENCIER THEO HOEN«
)\ PRIMA CABARET PROGRAMMA VAN f ERSTE KLAS ARTISTEN
JEAN CODOLBAN tu tfn
ROEMEENSCH STEMMINGS-ORKEST
De figu«r van Rembrandt, een der grootste genieën van alle t^den en der gehèele menschheid, heeft men vaak getracht in verschillende kunstvormen «it te beelden, te benaderen, te verklaren. Hetgeen begrijpeHjk ts, daar de (ascineerende kracht, die van zulk een geniaal mensch op den kunstenaar moet uitgaan, groot is. Even begrijpelijk j* het echter, dat alle pogingen om het wezen en het innerlijk van dezen Titan geheel te omvatten in een kunstwerk, mislukken door de ontoereikendheid van welk rijk talent ook om den geheelen Rembrandt ie herscheppen, die immers groot boven allen uitsteekt. De Nederlandsche componist Henk Badlngs heeft by het vervaardigen van i§n opera „De Nachtwacht" (het eerste opera-werk van dezen veelzüdigen en begaafden .toondichter) er wijselijk van afgezien een nieuwe pogingen deze richting te ondernemen. Hü koos slecht« een episode uit Rembrandt's leven, zooals hijzelf uitdrukkelijk vaststelt. - Badings' compositie «al eerlang hij een Weensche muziekuitgeverij in druk verschijnen en.bij den aanvang van het nieuwe opera-seizoen «oowel te Amsterdam als te Antwerpen tot uitvoering komen. Men «al tot dat-tijdstip zijn nieuwsgierigheid, moetea bedwingen. De nieuwsgierigheid naar het gegeven, dat Badings muzikaal uitwerkte, kan echter reeds thans worden bevredigd daök zij de uitgeefster van dit blad. die het — door Tom Bouws, eveneens een Nederlander — geschreve)» lilirettö inhaar „Theaterreeks" het licht deed zien. De librettist geeft in een sympathieke inleiding een schets van de dienende taak, die hij ten opzichte van den componist had te vérvullen. Deze
Kapitein Banning Cocq (T*êké*ing Rembrandt van Rijuj
uiteenzetting dient men dan ook bij lezing van het boekje (dat met reproducties naar Rembrandt en met teekeningen van Karel Thole is verlucht) steeds vóór oogen te houden. Hier werd slechts het stramien geleverd, waarop de componist zijn klankenfantasieën kan borduren. Het ware een onbillijkheid het andere maatstaven aan te leggen. De opera dan geeft een beeld van den ommekeer in Rembrandt's kunstenaarsziel, ingeleid door de schildering van Banning Cocq's schutters en de afkeuring daarvan door het pubiek, en evenwijdig daaraan den ommekeer in zijn leven door den dood van Saskia. Onderwerp zoowel als behandeling schijnen alle kansen te bieden op een boeiende opera, rijk aan dramatische momenten en levendige scènes. Dat terwille van het contrast de Amsterdamsche zeventiende eeuwsche burgerij in een te slecht daglicht wordt gesteld, zij den librettist op grond van de speciale eischen, die een opera stelt, vergeven. Wie straks de eerste Nederlandsche opvoering van deze zoo bij uitstek Nederlandsche opera gaat bijwonen, zal goed doen zich reeds nu door deze uitgave te oriënteeren. R. H. J. Pfaff
D
___JiUrb1j f O et. wm potUtegeU
goede
"^
MOZART'S R:E1S NAAR HAARLEM
YiVfZltf mtAratia,en »onder verplichting m«ner»iiaB bekend ie mnkeHmei
een
""
"V|
Cabaret Ko v. d. B<
Zilverfabrlek
»«
^
DE NEDERLANDSCHE OPERA
»SCHEPL6IN
ï! iï? ?kV vond A,", *<»• »Khaflr ..n monl.r om irtvtr t. winnen uK loodglanv... long .uit U „ U hoeven ». ,o.k,„ ,„ BJ xllvw mV MBW«! merk t. Wnden. U herkent dat dinet oen den Sï.
Ge. bewaart Uw Hohner-accordeon het beste in een gesloten koffer in ■ een vertrek met normale temperatuur. Laat Uw Hohner na een vervoer van längeren duur eenige uren »Uan om de temperatuur van de nieuwe omgeving aan te nemen. De prachtige volle klank van Uw Hohner
Perelli,
Cab ret
CAFÉ RESTAURANT CABARET
]
DE LEVENDE KILIMA-HAWAIIAHS kunt W tegen normale prijzen van 23 t/m. 29 Juni beluisteren in het LUXOR THEATER TE LEIDEN In bet programma van HERMAN RINKETS VARIÉTÉ dus bovendien nog omlijrt door »•drie fell's, Carl«. Crochet
M
Assistente.
*. Corwm'e. Al.« delta«,, d, drleHoKj ^Sm.™ '* MW. tort« M«.n. WU Stanley met ■q» Herlva-Orkest HET BEST! EN BEST-GEBRACHTE TOURNEEPRpOEAMMA VAN DE LAATSTE JAREN Correspondentie-adres t
Zuiderdiep 101a .r GRONINGEN
e reizen van den jongen Wolfgang Amadeus, reeds door zijn tijdgenooten Duitschland's wonderkind genoemd, hebben zoowel de literatuur als de muziekgeschiedenis te allen tijde aangetrokken. De reis in 1766 („Wolfgangl" was toen tien jaar oud) naar Den Haag in begeleiding van vader Leopold, den Salzburger muziekmeester, en zijn zusje Maria-Anna, is welbekend en vaak. beschreven. Zij » was voor zijn jeugdcompositie» ongemeen vruchtbaar (vader Leopold schrijft o.a. over' „eine Melodie, die in Holland durchaus von jedermann gesungen, geblasen und gepfiffen wird", welke Mozart hier componeerde). Tevens verscheen toen Leopold's „Grondig Onderwijs in het Behandelen der Viool" in een prach%. tige uitgave bij ' de Haarlemsche meesterdrukkers HJoh. Enschedé. Minder bekend is de aansluitende reis van de familie jSJiaar Haarlem, waar „Wolfgangl" tot zijn eigen verrukking op het wereldberoemde orgel in de oude St. Bavo concerteeren mocht. Over deze reis is thans van Carolus Hartmann een prachtige, subtiele en met zuiver gevoel voor Holland's cultuur en landschaps| schoon geschreven novelle verschenen bij dezelfde firma Enschedé. De schrijver hdeft de vrije uren van zijn militairen dienstplicht hier te lande voortreffelij k te nutte gemaakt door een diepgaande bronnenstudie en een band gelegd tusschen Haarlem, zijn ■• orgel en zijn carillons, en Salzburg met zijn niet , 'minder beroemd Dom-orgel en zijn immers ook aan Nederland ontleend Residenc-klokkenspel. H. S.
HI
.-
aHBHHMMHI ■--•/■
!
inema i 1—
v
1 i-
CtmiClTHHV..,
1
hl
-EL, DANS, OPERA, OPERETTE, RADIO. REVUE. 1944 - 24STI JAARGANG No. 27-15 CENT
Het Is «en gelukwemch waard, als u «en doosjt BlOTRAN-capsulet habt gekregen. Het levertraanconcentraat, dat dan kinderen zooveel goed doetl
FILM: „ZWART ÜP WIT"
WW
Mammie heelt mij getracteerd op een bad met Adelaar-Toiletzeep.
3
**t'
B
f
En die schuimt toch zoo heerlijkl
BIOTRAN
Dat is oude kwaliteit!
!
0 A dtOr««riH«ndti«in0wilrl» C V . >oiib éW. k aam-C
^ 0*0«A 0*0
FILM ADELAAR.PRODUCT VtOS BtWjVÊM St>tUN MM reLFDtN
I
1
I
••.V,
.•
„OE LAATSTE DER ZES'
PRIMA?
•
~
^H. .
1
.;-
1
'
FILM: „ALLES DRAAIT OM LIEFDE"
we KUNNEN oNMOQEtll K- TYBU6 KOM«^ 3
U Z/N6T VAISCH i
e
1
P-
W
éï
ZouDT \J Mldr OP DEAJ GRONO WltU(W SAAM
JH'
(Teiktningên W. de Mooy)
GEPROLONGEERD :
OP HEETERDAAD Bavaria-film OP HET TOON EEL :
' CK*U*1»KR*
FAMILIESCHANDAAI
Toegang U jaar^
DE TAHITI-HAWAIIANJ
i'ijaKrot'«
'f
Terra-film Toegang 18 ja« Regie: HEINZ RÜHMANI
-
1
GEPROLONGEERD
LACH DAN, PALJAS
Wien de Goden liefhebben] Een film, gewijd aan het leven van, W, A. MOZART WIEN-FILM TOEGANG U JAAR
■■■;■".
:
1 -
TOBIS-FILM Toegang 18 Jaar
«»X4?n:Kr.v»
1
'V
Verantwoordel U!tg:eefster: N poatglro 78676. buitenland: / 5
.
: ■
CINEMA &• & THEATER T//EATER _ -
ste l4 i4ste
1
/aar«« Jaargang ~ No No.. >,6 _ ,< ,. j,.....• .„ . . 6 ttni 1944
-■ ■
J
1 £iU
^
de bekoorlijke WecnscKe aclrice,^ welke de hoofdrol speelt in de in dit nummer nader besproken Wien-film „Zwart o^j Wit"
