Tel.: 461-1210 Fax: 461-5422
Newsletter VERENIGING BEDRIJFSLEVEN CURAÇAO
NEWSLETTER DECEMBER 2013
1.EDITORIAL 2.ECONOMIE Excerpt presentation Mr. Thomas Domhoff “Prospecting business opportunities with Brazil” Resultaten AKO onderzoek 2013 Barbados = Curaçao – schuldsanering 3.RAPPORTEN Aanschrijving Minister van Financiën uitstel invoering verplicht kasregistersysteem 4.(Nieuwe)Wetgeving 5.ECONOMISCHE INDICATOREN 1.EDITORIAL Herstel van het vertrouwen is het centrale thema welke de voorzitter van de VBC bij de traditionele eindejaar lunch van de vereniging heeft aangesneden. Vertrouwen is nodig om de broodnodige productieve investeringen van de grond te krijgen. Slechts op deze wijze kan duurzame economische groei worden gerealiseerd. Deze groei is nodig om de financieel en sociaal economische problemen waarmee Curaçao anno december 2013 wordt geconfronteerd adequaat aan te pakken en op te lossen. Het grote tekort aan voldoende arbeidsplaatsen welke zich manifesteert in de forse toename van het werkloosheid percentage van 9,8% ( 2011) naar 13% (2013) baart zorgen. Dit geldt ook voor de problemen die zich geopenbaard hebben bij grote overheid bedrijven en hotels. Idem ten aanzien van de verharding van de criminaliteit en het onvoldoende op gang komen van verbetering van de kwaliteit van het onderwijs en gezondheidszorg. Ook de noodzaak om het overheidsapparaat te moderniseren en de arbeidsvoorwaarden in de publieke sector marktconform te maken wordt steeds urgenter. Herstel van vertrouwen is een proces en vereist acties en handelingen zoals een efficiënt werkend en integer overheid bestuur en apparaat, geringe bureaucratie, flexibel werkende markten, een modern en attractief belastingstelsel, aangepaste EOP wetgeving, moderne 1
en adequate immigratiewetgeving, competitieve concurrentiepositie en een onafhankelijke “regulatory board”. Pas als er vertrouwen is zullen investeerders bereid zijn om te investeren in de economische “opportunities” welke Curaçao wel degelijk biedt. Deze manifesteren zich onder andere op de volgende terreinen: - Toerisme : hotel bouw Marriott Courtyard, Pen resort ( Hard Rock Cafe), doorstart Kura Holanda. Jacht havens en bouw/reparatie jachten. Uitbreiden airlift/nieuwe bestemmingen. - Transnationaal onderwijs. - Internationale Financiële dienstverlening: nieuwe belastingverdragen en wetgeving ( export faciliteiten en captives ) alsook gezamenlijke promotie via CIFC. - Privatisering van overheid bedrijven. - ICT: uitstekend initiatief om Binnenstad WiFi toegankelijk te maken. De volgende uitdaging dient uitbreiden over heel Curacao te zijn in combinatie met invoering van een flexibel en efficiënt abonnementensysteem. - Start Oostpunt project. - Moderniseren van de raffinaderij. In het nieuwe jaar zal het convenant welke de VBC met de fractie voorzitters van de coalitiepartijen heeft gesloten om investeringen van de grond te krijgen concreet ingevuld moeten worden. Door grotere nadruk te leggen op produceren en actie en minder op bedrijven van politiek en consumeren ontstaat een fundament voor meer vertrouwen en perspectieven voor de samenleving. De VBC houdt een pleidooi om in het nieuwe jaar 2014 zich hierop te concentreren. 2.ECONOMIE
Excerpt from the address “Prospecting business opportunities with Brazil” by Thomas Domhoff delivered at VBC’s Year End Luncheon 2013
Economy Brazil has a turbulent economic past. In the 90s, monthly (hyper-)inflation had to be curtailed to stabilize the economy and kick-start growth. Brazil is a powerhouse with volatile economic realities, due to the behavior of the political establishment. The “macroeconomic tripod”: 1) floating exchange rates 2) inflation targeting 3) budget surpluses
A stable economy and floating exchange rates, along with high international commodity prices, allowed for large trade and budget surpluses that led to fiscal consolidation. Net publicly held debt-to-GDP ratio = 36% (compare: Belgium 83%, France 84%, Netherlands 32%).
2
Between 2003-2008 Brazil underwent the first period of economic growth in a century coupled with macroeconomic stability. Inflation: 5,8% average between 2012 and 2013 GDP growth: 2010: 7,5% 2011: 2,7% 2012: 0,9% Consumption: US$ 1.3 tln is being spent on consumption in Brazil All products & services can be paid in installments Not only clothes, fridge, computer or motor-bike...but also dental braces, silicone breast implants, a new nose & caesarean births... Credit cards are the mandatory financing vehicle to pay for installments. This has resulted in classes of people not used to managing debt, accessing lines of credit via cards. Many households spend more by pre-financing their vacation-money or 13th month salary. I can buy a KLM ticket (issued from Brazil) and pay in installments ! In term of ranking: Brazil is currently the 7nd largest economy in the world. Worldwide production: 1) Coffee, Sugar, Oil-Jets, Soy Bean Oil and Poultry 2) Beef and Peanut Oil 3) Corn
What can we learn from Brazil: To avoid tax-dodging - Fiscal (Store) Bill (NF): -Only applies to natural persons (so far…). - The resident registers on a central website with his tax id (in Holland: SoFi no). -All stores or service providers must offer to key-in your tax id on the cash machine before issuing your store bill (or hand-written on manual bills) after payment. -Banks issue an NF statement 1x per year, other service providers issue NF bills per invoice. -You can participate in monthly lotteries, or regular tax rebates with your NF bills. -At the end of the year a percentage of your NF total can be subtracted from your income tax, and it also provides reduction on annual road tax.
- On your “my NF page” you can track purchases made at stores directly linked to the NF database, or you can key-in missing NF bills. Control & automate invoices & bills charged (National Financial Bill Payment Registry): - All bills legally sent for payment to a customer must be accompanied by a unique number (and barcode) which is entered into a national central billing system. Banks are linked to this system, and when you key-in your 48 digits the value, expiration date, and value (with fine) for missing the original maximum payment date (already including the legal % of late payment interest) appears. -Little discussion about billing dates surpassed or error values paid. -Little discussion about legal interest or date to apply legal interest. -Only after non-payment beyond the late payment date a tax collection procedure is started. This can be done online, since the bill value is inside the system and your online bank statement proves that no payment was received.
3
What can we do with Brazil: What Curaçao has on offer for Brazil is limited. ECONOMY: • Brazil has strong bilateral relations with European countries and the EU • The Netherlands is Brazil´s 4th FDI partner • Curaçao´s LGO status adds limited opportunity The world needs Brazil more, than Brazil needs the world. Curaçao competes with the rest of the world for Brazil´s attention. TOURISM: • Brazilians spend US$ 5,000 per person on shopping (US) or activities, but spend much less on hotel stays (generally 2-3 star); • To capture this market we must speak Portuguese; • Brazilians have the highest sensitivity to customer service of any tourist group. FINANCIAL SERVICES:
Brazilians are “bairristas”…they stay close to home and the outside world is a bit scary; Big players (UBS, JP Morgan, etc) keep trying but, continue to face a hard time converting Brazilian opportunities into significant returns; The wealth management market is about US$ 2 trl; To tap the very wealthy Brazilian financial upper class with off-shore solutions there are serious opportunities for wealth servicing providers that are able to develop a value proposition with a very high & personalized concept with a strong local feel (fluency in Portuguese, able to talk a lot with the customer, aware of local idiosyncrasies, highly interpersonal, regular visits) at a low cost; Service fees are challenging: starting at US$ 25 mln @ 15 bps p/y (all-in); A small local wealth manager in Brazil typically has US$400 mln AUM.
Air Transportation:
The biggest Open Skies agreement for Brazil is with the US (2010). Brazil's single most international destination for air travel is the US. The sum of all non US outbound destinations does not reach total US-bound passenger traffic. Sao Paolo airport: 32 mln passengers (2012); Rio 17 mln passangers (2012). TAM (LATAM is the second most valuable airline company in the world after Air China) has sufficient air-fleet capacity to fly directly to the US. Gol flies to Aruba for pure tourism and uses Santo Domingo as a regional hub (expansion will be slow due to difficult finances). Avianca Brazil will not expand outisde the country and is in the process of being harmonized within Avianca group. The only other significant national carrier is Azul-Trip (130 aircraft) which is focused on continuing to expand regionally to secondary destinations (> 100) inside Brazil. Expected to overtake Gol as number 2 airline of Brazil by 2016.
Curaçao-based airlines can access Brazil under the recently and locally leveraged open skies with The Kingdom of The Netherlands, signed in Brasilia this month. 4
Open Skies will not make it easy for us to beat local Brazilian competition…especially local servicing and parts continues to be bureaucratic and enormously expensive (imported parts carry taxes >70%, unless you use Embraer). Providing cheap flights to foreigners during the world cup to Manaus, Fortaleza, Recife, Natal…could be a good launching platform for this service. Curaçao-based airlines can bring tourists from abroad to Brazil using our island as a local hub. But inversely Brazilian fidelity to their local companies requires us to lobby local airlines to bring Brazilian tourist passengers to/through us. TAM may have to leave Star Alliance and move to OneWorld (LAN is already in OneWorld). This future link with American Airlines may provide options.
What Brazil has on offer for Curaçao is interesting: JET AIRCRAFT:
Embraer is the world´s leader in jets up to 120 seats and the number 3 manufacturer globally Operational in over 80 countries. Manufactures executive jets and combat aircraft. Average lease contract per plane: US$ 5.5-6.5 mln (mostly through ILFC – California)
OIL INDUSTRY: • Petrobras is the world´s 14th oil company in terms of barrels per day | 2.6 mln (PDVSA 1.9 mln)1 • Petrobras is the world´s most sustainable oil company. The explicit commitment to sustainability can be leveraged in a clean-up agreement to pass our Isla refinery onto their downstream activities operations. • Brazil´s economy (especially car fleet) keeps growing: Jan-Jun 2013 some 3.2 mln new cars were bought. Jet fuel consumption: > 15% p/a • As new oilfield concessions (3 pre-sal fields auctioned recently) start coming online upstream from 2017, Petrobras requires more regional refining capacity. • The largest Petrobras refinery produces 280.000 bb/d1 whilst Isla produces about 320.000 bb/d1 Start talking early and have patience if you want results by 2018/2019
The same opportunity applies for an expected jump in transshipment of oil from Brazil to the US Gulf ports (as the US continues to reduce its dependency upon ME Oil) as well as growth in eastward oil traffic to China. Although US companies (Chevron & Exxon Mobile) did not even participate in the bidding for the recent oilfields up for partnership auction, Shell and Total did join Petrobras and will ensure a jump in oil flow towards Europe & the US. The other Petrobras partners CNPC and CNOOC are formidable Chinese drivers behind oil flows from this region towards Asia and sub-saharan Africa.
Bullenbaai? 5
HEALTHCARE INDUSTRY: Emerging markets healthcare products exports: 1. China: US$ 6.1 bln 2. Brazil: US$ 2.6 bln 3. Mexico: US$ 1.8 bln Importing devices from Brazil can be 15%-20% cheaper than listed EU or US prices. PHARMACEUTICAL INDUSTRY:
US$ 9 bln market for prescription drugs (US$ 6 bln is generic) Most major players have a local operating plant (Pfizer, Eli Lilly, GSK) Brazil exports about US$ 1 bln in pharma
Over the counter drug prices are 30%-40% cheaper than the world average. HEALTHCARE INDUSTRY: - High quality private health care. - Number 1 country for plastic surgery (cosmetic & restoration). - Specialized surgery (similar services as we use in Colombia) Private suite 3-day caesarean birth-package with one extra guest (US$ 1.500) – includes tests, scans, first vaccinations, etc. Hospital Samaritano - Hospital Moinhos de Vento - Hospital Sirio-Libanes - Hospital Santa Helena - Hospital do Coração TROPICAL AGRICULTURE:
EMBRAPA – Government Research & Development Corporation EMBRAPA technologies have transformed Brazil in 40 years into the world´s top 3 bread-basket and the only truly successful tropical agriculture power-house. Tropical maize & soy (resistant to pests, droughts, soil acidity & low nutrients), new vegetable and fruit cultivation techniques. Local maize is important to launch and sustain local cattle & poultry industries and expand the agri-production value chain.
COSMETICS:
Brazil is the No. 2 market in the world for cosmetics (US$ sales). Natura is the 20th most valuable cosmetics brand. Expanding agressively in the region. O´ Boticario is another high street brand.
Single brands with multi-racial & multi-ethnic beauty lines.Fits easily with Curaçao’s population build-up. CLOTHING & LEATHER:
Brazil is the 5th largest exporter of footwear. Leather prices in US$ are cheap, especially at current exchange rates.
6
Hering, Riachuelo & Renner are H&M-like brands that export regionally. C&A in Brazil is a clear middle-class brand, and has a completely different line of clothes than in Europe.
Of course the most famous Brazilian export brand is Havaianas WORK/JOBS: With 4.9% unemployment, Brazil is seeking foreigners for work. Brazil simplified its work-visa aplication process in July this year. In the last three years 210,000 work visas were issued to foreigners (mostly US, UK, Germany, India, China, Portugal, Spain, Philippines) Salaries in professional services are equal or higher than in Curaçao. They have an enormous lack of people who speak multiple languages. The Brazil World Cup organization (stadium support) and Rio Olympic Committee are recruiting a lot of youngsters for temporary assignments More than 15 car factories around the country continuously seek technical labor (MTS & higher), and the many (often international) technology companies building tablets, smart phones, systems and software locally seek IT talent. The government is also aggressively seeking engineers and medical staff of all levels. BRAZIL’S RULES OF THE GAME:
Speak Portuguese; Invest a lot in establishing personal contacts and trust; Make good & clear contracts; Brazilian law can be contradictory (new laws do not automatically annul older versions), and Brazilians have easy access to the courts, making conflicts difficult to resolve once you “go legal”; Have an established and trustworthy local partner with good connections; Expect corruption and nepotism; Expect long, illogical and sometimes tedious bureaucratic procedures…but there is always an official (non-corrupt) alternative to complications; Brazilians will always stay friendly and apologize often…don’t expect things to go better or faster after apologies are made; Above all…ALWAYS stay friendly and polite !
CONCLUSIONS;
Brazil is not what we think. Curaçao´s tourist and financial services sector can tap a rapidly growing Brazilian market. Modest expectations about air transport & Open Skies agreement. Brazil offers interesting learnings for our own government. There are opportunities for Curaçao´s business sector.
7
-
Oil – Jets & Air Transport - Pharma & Healthcare – Retail
Learn how to be more agri self-sustainable (reduce external food dependency). Be (very !) well prepared when doing business with Brazil. Brazil offers jobs, jobs, jobs !
Resultaten AKO onderzoek 2013
In oktober 2013 heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek een Arbeidskrachtenonderzoek (AKO) gehouden. De resultaten van dit onderzoek zijn in december 2013 bekendgemaakt. De belangrijkste conclusies luiden als volgt: De beroepsbevolking is gestegen naar 73.005 personen. Ten opzichte van 2011 is dit een toename van 6,2%. De werkgelegenheid is in 2013 toegenomen met ongeveer 1450 banen ( 2,3%). Het aantal werkzoekenden is met 2800 personen gestegen naar een niveau van 9512. Ten opzichte van 20111 is dit een toename van ruim 41%. Als gevolg van deze ontwikkeling is het werkloosheidpercentage in 2013 ten opzichte van 2011 fors toegenomen en bedraagt 13% ( was 9,8%). De jeugdwerkloosheid is in 2013 uitgekomen op 37,2%. Ten opzichte van 2011 is dit een aanzienlijke stijging. Toen bedroeg de jeugdwerkloosheid 24,7%. In tabelvorm ziet de ontwikkeling er als volgt uit:
Bron : AKO onderzoek 2013 CBS Andere bevindingen van het AKO onderzoek 2013 laten zich als volgt samenvatten: - Bij de mannen nam de werkgelegenheid toe met 1650 personen (5,6%).Het aantal werkzoekenden mannen nam even eveneens toe met 950 personen (34,9%). - Bij de vrouwen was er sprake van een afname van de werkgelegenheid van 199 personen (-0.6%) terwijl het aantal werkzoekenden met 1840 personen toenam ( 46%). Ook in 2013 waren meer vrouwen werkzaam op de arbeidsmarkt. In totaal 8
-
-
-
waren er 32.143 werkende vrouwen tegenover 31.350 werkende mannen. De ontwikkeling van meer werkende vrouwen ten opzichte van mannen manifesteert zich sinds 2004. Als naar de leeftijd van werkenden wordt gekeken blijkt dat bij de leeftijdsgroepen 35-44 en 45-54 jaar sprake was van een daling van het aantal werkenden. In de andere leeftijdsgroepen was sprake van een stijging. Indien gekeken wordt naar de ontwikkeling werkenden naar geboorteplaats blijkt dat in 2013 sprake van een stijging van het aantal werkenden geboren in Curaçao met ongeveer 2000 personen. In alle andere bevolkingsgroepen is het aantal werkenden gedaald ten opzichte van 2011. Naar economische positie gemeten was de groep loontrekkers in vaste dienst veruit de grootste groep en bedroeg 40.298 personen in 2013
Redactioneel commentaar: De gevolgen van de economische krimp in 2012 en 2013 manifesteren zich duidelijk in de resultaten van het AKO onderzoek 2013. Hoewel het aantal banen in 2013 toenam, was deze bij lange na niet voldoende om de toename van het aantal werkzoekenden te compenseren. In 2008 was er sprake van economische groei van 2.2% wat resulteerde in een toename van 2500 nieuwe banen ( groei van 5%). Het verband tussen economische groei en werkgelegenheid wordt hiermee nogmaals geïllustreerd. Hoe lager de economische groei (krimp) des te minder banen, hoe hoger de groei des te meer werkgelegenheid. Dit is exact de reden waarom de VBC voorstander is van duurzame economische groei, omdat deze de beste remedie is ter aanpak van het werkeloosheid vraagstuk. Realisering van groei is echter alleen mogelijk indien sprake is van een aantrekkelijk investeringsklimaat. Productieve investeringen zijn van essentieel belang om werk te creëren. Deze zullen echter pas structureel van de grond indien het vertrouwen wordt hersteld zoals terecht door de Voorzitter van de VBC gepleit wordt tijdens zijn toespraak ter gelegenheid van de traditionele eindejaar lunch van de VBC. Curaçao biedt voldoende economische “opportunities”. Het is een kwestie van benutten hiervan. Visie, consistent en integer en daadkrachtig beleid gericht op aanpak bureaucratie en beheersen “costs of doing business” zijn hierbij de voornaamste ingrediënten voor succes en bieden van perspectieven.
Barbados = Curaçao – Schuldsanering Op 13 december 2013 heeft de Regering van Barbados bij monde van de Minister van Financiën Chris Sinckler een aantal maatregelen bekend gemaakt om de precaire situatie van de overheidsfinanciën te verbeteren. Onder meer afvloeien van 3000 werknemers in de publieke sector, een personeelstop van vijf jaar, bevriezen van de arbeidsvoorwaarden en 10% verlaging salarissen van Ministers en Parlementsleden (voor verdere details vide onderstaand artikel). Barbados kampt in 2013/2014 met een begrotingstekort van 9,5% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) , terwijl de nationale schuld 94% van het BBP bedraagt. De
9
personeelskosten publieke sector bedragen 10,3% van het BBP. Eind oktober 2013 was er sprake van een daling van de deviezenreserves van $ 468 miljoen. Voor 10-10-10 verkeerde de overheidsfinanciën van Curaçao in nagenoeg dezelfde omstandigheden waarmee Barbados thans wordt geconfronteerd. Echter dankzij de schuldsanering van Nederland is de situatie sterk verbeterd. Deze kan wellicht het beste samengevat worden met de rekenkundige vergelijking Barbados = Curaçao – Schuldsanering Om te voorkomen dat de Curaçaose overheidsfinanciën wederom ontsporen en dat de twee deling van de samenleving op arbeidsvoorwaarden gebied wordt doorbroken, is het terecht dat de Minister van Bestuur, Planning en Dienstverlening maatregelen binnen het overheidsapparaat tracht door te voeren. Dat de overheidsvakbonden (vooralsnog) geen medewerking hieraan wensen te verlenen is wellicht uit de optiek van de vakbonden die opkomen voor de belangen van de werknemers begrijpelijk, echter uit maatschappelijk oogpunt niet te verdedigen, onrechtvaardig en onverantwoord. Het kan niet zo zijn dat werknemers in de publieke sector hun geprivilegieerde positie behouden en uitbreiden ten opzichte van de werkenden in de private sector, die notabene het gros van de middelen moeten opbrengen om arbeidsvoorwaarden in de publieke sector te financieren. Het is te hopen dat de overheidsvakbonden beseffen dat net als in de private sector (tijdelijke) versobering van de arbeidsvoorwaarden noodzakelijk is om concurrerend te worden en economische groei te kunnen genereren. Indien men blijft volharden dan is het Barbados scenario het enige alternatief dat overblijft. De overheidsvakbonden kunnen nu nog kiezen. 3,000 Public Sector Workers to be Laid Off December 13, 2013 , Voice of Barbados 929
Minister of Finance, Chris Sinckler says staff cuts in the public sector are unavoidable and has announced that 3 thousand employees across the public sector, from both central government and statutory entities – will be laid off early next year. In a Ministerial Statement to the Parliament this morning, Mr Sinckler said that government will try to ensure that these cuts are made evenly across the central government and statutory boards. But he says that if this is not possible, then 2 thousand of the workers will be laid off from the general service and the next one thousand cuts will take place within the statutory entities. The first tranche of cuts, expected to be 2 thousand workers – will take place by January 15th 2014.They have also implemented an effective freeze on hiring in the Public Sector for the next five years. Mr Sinckler added that over the current 19 month adjustment period, public sector employment will be reduced by an additional 5 hundred and one jobs, saving the government approximately 26 million dollars. There will also be a freeze on the payment of increments to public sector workers, effective next month. He noted that consultations will continue with the relevant worker’s unions. Government has also implemented a 10 percent cut in the salaries of Ministers, government Members of Parliament, Parliamentary Secretaries and anyone considered to be a political appointee in the employment of the government. Earlier in the statement, Mr Sinckler said despite the implementation of many of the austerity measures announced in the Budget, there continues to be a worrisome decline in revenue. He added that if this trend is allowed to continue, it could undermine the fundamental policies which support the country’s exchange rate.
10
3.RAPPORTEN
Aanschrijving uitstel invoering verplichte kasregistratiesysteem
In verband met vele ontvangen vragen en klachten van leden over het per 1 januari 2014 in te voeren verplichte kasregistratiesysteem heeft de VBC op 7 november 2013 de Minister van Financiën schriftelijk verzocht om invoering van dit stelsel uit te stellen. De Minister heeft dit verzoek ingewilligd en heeft op hierover een aanschrijving uitgevaardigd. Deze is hieronder afgedrukt.
11
12
Redactioneel commentaar: Het is een positieve zaak dat de Minister van Financiën bereid is om te luisteren naar argumenten, bevindingen en ervaringen uit de praktijk en op basis daarvan besluiten neemt. De werkwijze van de Minister van Financiën straalt bovendien zakelijkheid, consistentie en daadkracht uit. Naar oordeel van de VBC is deze aanpak een schoolvoorbeeld van deugdelijk bestuur dat complimenten en navolging verdient.
4.(Nieuwe)Wetgeving Beknopt overzicht recente (initiatief) wetsvoorstellen/aanpassingen op sociaaleconomisch gebied welke door de Regering dan wel als initiatief ontwerp van de Staten 13
aan de wetgevende macht ter behandeling zijn aangeboden en waar de SER advies over dient uit te brengen (periode november t/m oktober 2013). In de betreffende verslagperiode heeft de regering geen nieuwe wetgeving aan de SER ter advisering aangeboden.
5.ECONOMIC INDICATORS Foreign Exchange Position (x mln) : Nov 2013 : NAƒ 2,102 definition IMF Nov 2012 : NAƒ 2,292
Consumer Price Index (Oct 2006 = 100)
Nov 2013 Nov 2012 Change
Average inflation past 12 months
Population and Employment Curaçao Total population Employed population Unemployed population Labor Force Unemployment rate
:
2013 150,782 63,493 9,512 73,005 13.0%
:121,7 :120.8 : -0,6% : 1,3%
2011 147,858 62,042 6,721 68,763 9.8%
Stay over tourism no of visitors
: Jan-Oct 2013 year to date :361.475 Jan-Oct 2012 year to date: 345.408 Change : 5%
Cruise tourism no. of passengers
: Jan-Oct 2013 year to date : 460.910 Jan- Oct 2012 year to date : 319.646 Change: 44%
Stay over nights
Jan-Oct 2013 year to date: 3,042,125 Jan-Oct 2012 year to date: 3,047,629 Change: 0%
14
Occupancy rate Hotels Nov Average YTD Jan-Aug
Shipping Freight Tanker Cruise Others
2013 67,90 % 67,70 %
: Jan - Oct 2013 809 938 216 304
Jan-Aug 2013 Cargo movements, metric tons Unloaded Loaded
402.922 153,091
Oct 2013 Total companies Commercial Register Local International Total
23,745 14,739 38,584
2012 64,8% 71,46%
Jan - Oct 2012 913 984 165 246
Jan-Aug 2012 438,933 143,495
Oct 2012 23,339 15,424 38,763
Source: Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten, Central Bureau of Statistics, Curaçao Tourism Development Foundation, Curaçao Port Authority, MEO, CHATA, Chamber of Commerce Curaçao
15
