1
Het programma van de Impulsdag is opgebouwd rond verschillende workshops van 60 minuten, die in verschillende tijdsblokken aangeboden worden. Diverse workshops worden herhaald in de voor- en namiddag. Wie inschrijft, geeft op het digitale registratieformulier www.thomasmore.be/impulsdag aan welke workshop hij/zij kiest. Inschrijven kan voor: een ganse dag (vier workshops en lunch) twee sessies in de voormiddag (zonder lunch) twee sessies in de namiddag (zonder lunch). Kijk op blz. 18 voor meer info daarover. Programma:
08.15 – 08.45 uur
registratie en ontvangst van de deelnemers
08.50 – 10.00 uur
tijdsblok 1
10.00 – 10.30 uur
koffiebreak
10.30 – 11.40 uur
tijdsblok 2
keuze uit diverse workshops
11.50 – 13.00 uur
tijdsblok 3
keuze uit diverse workshops of lunch
13.00 – 14.10 uur
tijdsblok 4
keuze uit diverse workshops of lunch
14.20 – 15.30 uur
tijdsblok 5
keuze uit diverse workshops
keuze uit diverse workshops
Je kan in de tijdsblokken 1 t.e.m. 4 een bezoek aan de praktijkmarkt inplannen. De Impulsdag gaat door in de lokalen van de lerarenopleidingen van Thomas More Mechelen, Campus Kruidtuin, Lange Ridderstraat 44, 2800 Mechelen. Campus Kruidtuin is makkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer. Wie met de wagen komt, kan zijn voertuig kwijt op één van de betaalparkings aan de Zandportvest in de buurt van de campus (zie ook blz. 19) Raadpleeg onze Impulsdagwebsite voor meer informatie.
Impulsboek De voorbije zes edities verzorgde elke spreker een bijdrage in het Impulsboek. Ook dit jaar wordt meer informatie over de sessies aan alle deelnemers verstrekt via een Impulsboek. Dat is in de deelnameprijs inbegrepen (voor individuele inschrijvingen). Teams die in groep inschrijven ontvangen enkele exemplaren voor de schoolbib.
update 18/1/2015 2
3
Beste lezer In deze brochure stellen we het programma van onze zevende Impulsdag aan je voor. De Vlaamse Impulsdag ‘Hoever gaat onze zorg?’ wil op woensdag 11 maart 2015 opnieuw alle mensen die betrokken zijn bij het zorgbeleid in het basisonderwijs en het secundair onderwijs in Vlaanderen – zowel in het gewoon als buitengewoon onderwijs – samenbrengen en hen een platform bieden waar ideeën worden uitgewisseld, beleidsopties onder de loep worden genomen en good practices gedeeld worden. Naast leerkrachten zijn natuurlijk ook andere onderwijsactoren van harte welkom. Leden van de inspectie, pedagogisch begeleiders, lerarenopleiders, zorgcoördinatoren, leerlingenbegeleiders, verantwoordelijken van schoolbesturen, CLB-medewerkers, … kortom iedereen die betrokken is bij het zorgbeleid van een school kan in ons workshopaanbod zijn gading vinden. Naast het M-decreet, staan dit jaar de volgende thema’s in de kijker: (meer-)taligheid, kansarmoede, ‘ik’ als leerkracht en talentontwikkeling. Elk thema wordt uitgediept door experten, die ruime expertise hebben en graag hun praktijkervaringen delen met jullie. Deze editie is een organisatie van de banaba-opleiding Zorgverbreding en remediërend leren van Thomas More Mechelen, samen met LeON kenniscentrum onderwijs van de lerarenopleiding van Thomas More Mechelen en het DONCHE nascholingscentrum van de lerarenopleiding van Thomas More Kempen. We hopen je te mogen ontmoeten op 11 maart. Tot dan? Namens de Lerarenopleiding van Thomas More, Annelies Walschap, Banaba-opleiding Zorgverbreding en remediërend leren Marc Gorremans, LeON kenniscentrum onderwijs Ann Verheyen, DONCHE nascholingscentrum
4
OVERZICHT VAN DE WORKSHOPS (Meer-) taligheid ........................................................................... 7 MT001
Hoe omgaan met meertaligheid in de kleuterklas ....................................... 7
MT002
Talen(t)rijk? .......................................................................................... 7
MT003
Alle leerlingen mee! Taalontwikkelend lesgeven in het secundair onderwijs ... 7
MT004
Onthaal en begeleiding van Anderstalige Nieuwkomers ............................... 8
MT005
Protocol diagnostiek bij problemen in de spraak- en/of taalontwikkeling........ 8
MT006
Ben jij een leerkracht met stijl? Kom je eigen leerkrachtstijl te weten ........... 8
MT007
Duik jij in een taalbad? ........................................................................... 9
Kansarmoede ................................................................................. 9 KA001
Basisonderwijs voor kinderen in kansarmoede ........................................... 9
KA002
It takes a village to raise a child ..............................................................10
KA003
Armoede binnen gezinnen ......................................................................10
KA004
Op weg met elk kind en zijn/haar rugzak vol levenservaringen(BaO) ...........10
KA005
Aan de slag met de diversiteit uit je klas! .................................................11
KA006
Kansarmoede op school .........................................................................11
KA007
Op weg met elk kind en zijn/haar rugzak vol levenservaringen(SO) ............11
KA008
CLOKS2020: Spelen om armoede uit te sluiten… .......................................12
M-Decreet .................................................................................... 12 MD001
Het recht op inclusief onderwijs voor leerlingen met een handicap ..............12
MD002
School maken we samen: getuigenis rond inclusief werken ........................12
MD003
Klaar voor redelijke aanpassingen? Een leidraad .......................................13
MD004
Met ouders aan de tafel .........................................................................13
MD005
Werken aan een goede school voor allen! ................................................14
MD006
Universal Design Lor learning: captain universe voor het leren? ..................14
Ik als leerkracht: goed onderwijs voor iedereen .......................... 14 IK001
Nieuwe Autoriteit & Geweldloos Verzet ......................................................14
IK002
Jongens kans geven om jongen te zijn ......................................................15
IK003
Verbondenheid in de klas versterkt het leerproces ......................................15
IK004
In Balans voor de klas. Eutonie en zelfzorg................................................16
IK005
Team teaching, ook op jouw school?.........................................................16
IK006
Hoera een conflict! ................................................................................16
5
Talentontwikkeling ........................................................................................... 17 TA001
Laat je talenten zien! .............................................................................17
TA002
Talent in the spotlight ............................................................................17
TA003
KR8/ONAUTEN ......................................................................................17
TA004
Zeg niet hoe slim je bent, maar hoe ben je slim ........................................18
TA005
Kus de talenten wakker! .........................................................................18
Lunch & praktijkmarkt ...................................................................................... 18 LP001 – LP002
Praktijkmarkt ............................................................................19
LP003 – LP004
Lunch & praktijkmarkt ................................................................19
Inschrijven & praktische info ........................................................................... 18
De Impulsdag wordt georganiseerd in de lokalen van de lerarenopleiding van Thomas More Mechelen Campus Kruidtuin Lange Ridderstraat 44 2800 Mechelen
6
(Meer-) taligheid MT001
Hoe omgaan met meertaligheid in de kleuterklas
Ellen Vandewalle Steeds meer kinderen spreken thuis een andere taal dan het Nederlands. Hoe ga je daar als kleuterleerkracht mee om in de klas? Welke adviezen geef je aan de ouders om de taalontwikkeling van hun meertalige kinderen te stimuleren? De kleuterleerkrachten van vijf Antwerpse scholen ervoeren in het kader van het project Talenrijk@home (Code Thomas More) hoe ze de talige diversiteit op een speelse, talensensibiliserende manier kunnen verwerken in het klasgebeuren. In deze workshop geven we je tips en adviezen en stellen we de resultaten van het project voor aan de hand van uitgewerkte voorbeelden. Doelgroep: kleuteronderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
MT002
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Talen(t)rijk?
Kim Op de beeck Welcome, bem-vindo, dobrodošli … welkom in Talen(t)rijk! Ondanks de vele vooroordelen en vragen bij meertaligheid, is het uitstralen van een positieve houding ten opzichte van alle talen zeer belangrijk voor taal- en talentontwikkeling, motivatie, identiteit en welbevinden van kinderen. Daarom is het cruciaal om zo vroeg mogelijk - reeds in de kleuterklas - talensensibiliserend te werken. Maar wat houdt dat ‘talensensibiliserend werken’ in de kleuterklas dan net of net niet in? We tonen jullie graag inspirerende praktijkvoorbeelden uit het projectwerk van derdejaarsstudenten van de bacheloropleiding leraar kleuteronderwijs van Thomas More Mechelen. Doelgroep: kleuter- en lager onderwijs (eerste leerjaar) BLOK 1 08.50 -10.00 u.
MT003
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Alle leerlingen mee! Taalontwikkelend lesgeven in het secundair onderwijs
Martien Berben De deelnemers ontdekken hoe taalverwerving verloopt en hoe ze in hun eigen vak leerlingen kunnen helpen om ‘talige drempels’ te nemen. Tijdens de workshop gaan de deelnemers aan de slag met de principes van taalontwikkelend lesgeven: het bieden van contextrijk taalaanbod, het creëren van interactie en het geven van feedback en ondersteuning. De deelnemers doen ook inspiratie op over hoe ze het hele schoolteam kunnen motiveren om taalontwikkelend les te geven. Doelgroep: secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u. 7
MT004
Onthaal en begeleiding van Anderstalige Nieuwkomers
Cindy Bogaerts In deze workshop maken we collega’s probleemgevoelig. We motiveren en we begeleiden hen om samen tot preventie, betere opvang van en omgang met anderstalige nieuwkomers te komen. Met behulp van een aantal concrete documenten op maat van de leerling, de ouders, de leerkrachten en de school kan er nagegaan worden hoe we alle betrokken partijen zo goed mogelijk kunnen ondersteunen. Dit zowel op cognitief, sociaal-emotioneel als organisatorisch vlak met het oog op de integratie in de klaswerking. Je staat als schoolteam samen sterk wanneer je weet wie er wat kan doen, waar en wanneer je te werk kan gaan en op welke constructieve manier. Doelgroep: lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
MT005
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Protocol diagnostiek bij problemen in de spraaken/of taalontwikkeling
Mia Fabry Het netoverstijgend project ‘Protocollering van diagnostiek. School en CLB samen voor de leerling’, kortweg Prodia, ontwikkelt handelingsgerichte diagnostische protocollen in functie van onderwijsgerelateerde zorgvragen en onderwijs op maat. Deze protocollen zijn bedoeld voor alle CLB-teams, leerkrachten, zorgteams, cellen leerlingenbegeleiding in Vlaanderen en Brussel. Aan de hand van het ‘Protocol diagnostiek bij problemen in de spraak- en/of taalontwikkeling’ wordt op een interactieve manier geïllustreerd hoe diagnostiek gekaderd wordt binnen een continuüm van zorg. In deze sessie zoeken we antwoorden op de vragen: Hoe kan een protocol voor een specifieke doelgroep helpen in een zorgbeleid? Wat betekent protocollering voor een school, een zorgcoördinator of leerlingenbegeleider? Doet de leerkracht er écht toe? Wat zijn de taken van een school? Hoe werkt de school samen met CLB? Hoe afstemmen? Hoe past het verhaal van Prodia binnen het M-decreet? Je maakt ook kennis met de website www.prodiagnostiek.be. Welke protocollen zijn digitaal beschikbaar? Hoe kan men als school en CLB gebruik maken van deze website? Wat vinden we terug op de website? Welke aanpassingen mogen in de loop van 2015 verwacht worden? Doelgroep: lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
MT006
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Ben jij een leerkracht met stijl? Kom je eigen leerkrachtstijl te weten en leer bij over je eigen sterktes en valkuilen
Pandora Versteden Hoe kan je als leerkracht - vanuit de stijl die je zelf het vaakst hanteert - zo taalontwikkelend mogelijk lesgeven? In deze workshop gaan we dieper in op verschillende leerkrachtstijlen en staan we stil bij de kwaliteiten en valkuilen van elke 8
stijl. Aan de hand van een eenvoudig testje laten we je op een speelse manier ontdekken welke stijl jij zelf het vaakst aanneemt om in interactie te gaan met je kleuters. Door te weten te komen welke stijl je hebt, kan je heel wat leren over je eigen ondersteuningsstijl. We denken van daaruit na hoe jij de taalontwikkeling van je kleuters nog meer kan stimuleren. Doelgroep: kleuteronderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
MT007
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Duik jij in een taalbad?
Marc Steemans Als je de confrontatie durft aan te gaan met een taal die je wellicht vreemd is (het Arabisch), verken je de problemen en de gevoelens die een anderstalige nieuwkomer of een taalzwakke leerling ervaart. Door gerichte hulp, gebaseerd op de principes van het taalgericht vakonderwijs, zal je de talige opdracht voetje bij voetje beter begrijpen. Nadien staan we stil bij de talige doelen die een anderstalige nieuwkomer onder de knie moet krijgen en bij een manier om deze te evalueren. Doelgroep: kleuter-, lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Kansarmoede KA001
Basisonderwijs voor kinderen in kansarmoede
Albert Janssens Wanneer we leerkrachten vragen wat de betekenis is van leven in kansarmoede op de ontwikkeling van het kind, dan geven ze meestal structurele kenmerken. Als we het vragen aan de mensen in kansarmoede, dan komen we bij heel andere antwoorden terecht die veel ingrijpender zijn. De antwoorden op wat we dan best doen voor deze kinderen zijn dan ook van een andere aard dan wat leerkrachten meestal voorzien. Deze workshop geeft een inzicht in de problematiek en reikt een aantal oplossingen aan om deze kinderen zoveel mogelijk ontwikkelingskansen te geven. Doelgroep: kleuter- en lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
9
KA002
It takes a village to raise a child of: Hoe Brede School Partners een traject op maat uitstippelen voor kinderen en hun context van 0 tot 12 jaar in DE BAOBAB.
Els Van de Velde
inschrijven niet meer mogelijk
DE BAOBAB in Brussel is een nieuwe ervaringsgerichte methodeschool die opgestart is vanuit verschillende Brede School Partners. We willen net die kinderen, die vaak uit de boot vallen binnen dit concept, een stevigere basis geven voor de toekomst. Door ervaringsgericht, talig, muzisch te werken leiden we jonge Brusselaars op die blaken van zelfvertrouwen. De zeer nauwe samenwerking met de Brede School Partners maakt dat we een plek creëren waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Niet alleen voor de kinderen, maar ook voor de ouders en de buurt. De partners (VBJK, Art Basics for Children, IBO De Buiteling, Baboes/Opvoeden-in Brussel, Onderwijscentrum Brussel) staken de koppen bij elkaar om een traject uit te stippelen voor kinderen en hun context van 0 tot 12 jaar. In deze workshop wordt het project en zijn uitgangspunten voorgesteld. Doelgroep: kleuter- en lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
KA003
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Armoede binnen gezinnen
Ninja Vertongen Wat is armoede en wat brengt armoede teweeg binnen een gezin? Armoede is meer dan een laag inkomen. Het heeft een negatieve invloed op leefomstandigheden en de rechten van kinderen met vaak schadelijke gevolgen voor hun ontwikkeling en hun later leven als volwassene. Hoe kunnen we vroegtijdig armoede opmerken en hoe gaan we ermee aan de slag? Je ontdekt het in deze workshop. Doelgroep: kleuter- en lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
KA004 Op weg met elk kind en zijn/haar rugzak vol levenservaringen: concreet omgaan met kinderen in kansarmoede (basisonderwijs) Karen De Maesschalk Kinderen in kansarmoede herken je niet altijd op het eerste zicht, maar elke aandachtige leraar merkt wel signalen op, al worden ze niet altijd zo benoemd als een teken van kansarmoede. Hoe gaan we om met deze kinderen én – heel belangrijk – ook hun ouders? Hoe kunnen we onze en hun verwachtingen beter op elkaar afstemmen? Doelgroep: kleuter- en lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u. 10
KA005
Aan de slag met de diversiteit uit je klas!
Brigitte Puissant
inschrijven niet meer mogelijk
In deze workshop stellen we het intercultureel educatief pakket ‘Dit ben ik in Brussel’ voor. Dit materiaal bestaat uit vijf verhalen van kinderen uit Brussel. Deze zijn representatief voor alle kinderen met wortels in migratie die opgroeien in een stedelijke context. We maken kennis met het dagelijkse leven van Choesang, Otman, Lia, Daniel Felipe en Flynn. Van elk verhaal zijn er vertelplaten en een boekje gemaakt. Ze vormen het kader op basis waarvan een leerkracht met de diversiteit van de eigen klas aan de slag kan. Aan de hand van een website met heel wat verwerkingssuggesties tonen we aan hoe deze verhalen een aanzet kunnen zijn om de diversiteit van de eigen klas onderwerp te maken van het eigen lesgebeuren. Doelgroep: kleuteronderwijs (vanaf 4 jarigen) en lager onderwijs (van eerste tot derde leerjaar) BLOK 1 08.50 -10.00 u.
KA006
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Kansarmoede op school
Els Van den Berghe & Danny Trimbos Leven in kansarmoede is gekenmerkt door een hele reeks uitsluitingen. Ook op school vinden kinderen uit kansarme gezinnen soms moeilijk aansluiting. Dit veroorzaakt op zijn beurt mechanismen die leiden tot zelfbehoud maar ook tot nieuwe uitsluitingen. Als gevolgen hiervan zien we regelmatig absenteïsme, schoolverloop, moeizame communicatie met kinderen en ouders, problemen bij studiekeuze, ongekwalificeerd schoolverlaten,… . Een opgeleide ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting vertelt over zijn ervaringen als kind, en als ouder, met de school. Vanuit ervaringen van mensen in armoede geven we inspiratie om de aanpak van de school meer aan te passen aan wat mensen in armoede nodig hebben. Doelgroep: kleuter-, lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
KA007
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Op weg met elk kind en zijn/haar rugzak vol levenservaringen: concreet omgaan met jongeren in kansarmoede (sec. ond.)
Karen De Maesschalk Jongeren kunnen op vele manieren reageren op goedbedoelde richtlijnen van leraren. Wie de woordenschat niet kent, de verwachtingen anders begrijpt, andere zorgen aan zijn hoofd heeft, reageert soms helemaal anders dan leraren gehoopt hadden. Hoe gaan wij daarmee om? Hoe kunnen we hen zo goed mogelijk begeleiden in hun weg naar zelfstandige burgers? En ook, wie kan hier allemaal zijn steentje bijdragen? Doelgroep: secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u. 11
KA008
CLOKS2020: Spelen om armoede uit te sluiten…
Piet Tutenel De leefwereld van kinderen in (kans)arme situaties staat ver af van de wereld die de school bij de kinderen veronderstelt. Dikwijls is het een bron van spanningen omdat het haaks staat op het referentiekader van leerkrachten en van de school in het algemeen. Dit niet op elkaar afgestemd zijn, verhoogt het risico op marginalisering van deze kinderen op school. Het in dialoog treden van leerkrachten in opleiding met kinderen en ouders met armoede-ervaring en sociaal werkers geeft aanleiding tot wederzijds begrip. Het voorbije academiejaar werkten tien studenten van de bacheloropleiding leerkracht kleuteronderwijs van Thomas More Mechelen een jaar samen met ouders, docenten en medewerkers van vzw De Keeting een speelleerhoek uit. Het project werd gerealiseerd met middelen van de Koning Boudewijnstichting. In deze workshop vertellen de initiatiefnemers over hun ervaringen en lichten de rijkdom van het project toe en verduidelijken wat ‘armoedegevoelig leerkracht zijn’ kan betekenen. Doelgroep: kleuteronderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
M-Decreet MD001
Het recht op inclusief onderwijs voor leerlingen met een handicap
Nele Van de Kerkhof In deze workshop leer je wat inclusie betekent en waarom het zo belangrijk is. Je leert hoe je zelf in de klas en op school werk kan maken van inclusie. Wat is ‘Universal Design’ (Universeel Ontwerp) en wat zijn redelijke aanpassingen? En wat betekent dat voor mijn praktijk als leerkracht? We gaan na hoe het in Vlaanderen gesteld is met inclusief onderwijs en kijken hoe dat wettelijk zit. Welke rechten hebben leerlingen met een handicap en hun ouders en welke plichten heeft de school? En hoe zit dat met het VNVerdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap? Doelgroep: kleuter-, lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
MD002
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
School maken we samen: getuigenis rond inclusief werken in het onderwijs
Jo Portois Een op de tien Vlamingen heeft een beperking. Zij maken naar schatting slechts één procent uit van het lerarenkorps. Jo Portois is één van hen. Op zijn zestiende maakte hij een noodlottige duik in het zwembad. Sindsdien is hij volledig verlamd. Toch werkt hij als IT’er in de lagere school Sint-Clemens in Hoeilaart. Hij bewijst elke dag opnieuw dat leraren met een beperking perfect kunnen meedraaien op school. 12
Een getuigenis over inclusief werken als lid van een schoolteam. Doelgroep: kleuter-, lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
MD003
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Klaar voor redelijke aanpassingen? Een leidraad
Mieke Meirsschaut
inschrijven niet meer mogelijk
In een PWO-project (praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek) ontwikkelde de Arteveldehogeschool de brochure ‘Klaar voor redelijke aanpassingen?’. Via redelijke aanpassingen kunnen we ervoor zorgen dat leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften optimaal kunnen deelnemen aan onderwijs. In deze workshop: - maak je kennis met het begrip redelijke aanpassingen (Wat zijn redelijke aanpassingen in het kader van het M-decreet); - krijg je zicht op zeven criteria die je helpen om redelijke aanpassingen uit te werken (Hoe komen we als school samen met leerling, ouders, CLB en andere partners tot redelijke aanpassingen?); - verken je de mogelijkheden om deze aanpassingen een plaats te geven in documenten als het leerlingendossier, leerlingenvolgsysteem, gemotiveerd verslag en/of individueel handelingsplan. Doelgroep: kleuter-, lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
MD004
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Met ouders aan de tafel: het creëren van ondersteuning voor kinderen met een beperking in reguliere klassen
Mieke Meire en Mieke Leroy Mieke Leroy, moeder van een zoon van 14 jaar met een verstandelijke beperking die steeds school heeft gelopen binnen het gewoon onderwijs vertelt hoe zij en haar echtgenoot op weg gingen met hun zoon. Het is een verhaal van vallen en opstaan, van zoeken en vinden. Mieke Meire, ION-coördinator van het traject van de zoon van Mieke en voorheen 7 jaar zijn ION-juf vertelt hoe zij een schakel is tussen het schoolgebeuren, de klas-/ vakleerkracht, het gezin, de therapeuten, … In deze getuigenis: - situeren we ION binnen het M-decreet. - maak je kennis met alle mogelijke actoren in het netwerk van een ION-kind. - maak je kennis met het ondersteuningsplan. - ervaar je hoe je dit ondersteuningsplan kan gebruiken bij het begeleiden van een inclusietraject. Doelgroep: kleuter-, lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
13
MD005
Werken aan een goede school voor allen! Diversiteit benutten in mijn klas
Katrijn Jansegers & Lies Vanpeperstraete Lies Vanpeperstraete en Katrijn Jansegers schreven samen het boek ‘Onderwijskwaliteit voor iedereen – Praktijkgids voor kwaliteitsontwikkeling op school’. Het boek ondersteunt scholen om het proces van onderwijskwaliteit nog meer te richten op: het bevorderen van het welbevinden van alle leerlingen, leerkrachten…, het groeien naar een zo groot mogelijke participatie van alle betrokkenen, het creëren van de beste leermogelijkheden van alle betrokkenen, het begeleiden van zoveel mogelijk kinderen ongeacht hun specifieke onderwijsbehoeften. Deze werksessie doet mensen stilstaan bij de diversiteit in de klas en zoekt naar manieren om de diversiteit nog meer te benutten in de klas aan de hand van activiteiten uit de praktijkgids en de index voor inclusie. Bewustwording en brainstorming staan voorop. Doelgroep: kleuter-, lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
MD006
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Universal Design Lor learning: captain universe voor het leren?
Mieke Meirsschaut In een PWO (praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek) onderzocht de Arteveldehogeschool de toepassingsmogelijkheden van Universal Design for Learning (UDL) voor het Vlaamse secundair onderwijs. In deze workshop: - maak je kennis met UDL, een kader dat richtlijnen biedt om onderwijs te ontwikkelen dat uitgaat van de diversiteit binnen een groep van leerlingen; - krijg je een zicht op de succesfactoren en drempels van UDL, gebaseerd op de ervaringen van leraren, leerlingenbegeleiders en leerlingen; - verken je mogelijkheden om UDL in je eigen onderwijspraktijk toe te passen, aan de hand van goede praktijkvoorbeelden. Doelgroep: kleuter-, lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Ik als leerkracht: goed onderwijs voor iedereen IK001
Nieuwe Autoriteit & Geweldloos Verzet: gezag in een hedendaags jasje!
Hilaire Dolfeyn Leerkrachten en ouders delen de verzuchting dat ‘gezag’ niet meer zo vanzelfsprekend is tegenwoordig. Leerlingen – en zeker pubers – gehoorzamen niet meer automatisch als de leerkracht iets vraagt. Er is de laatste jaren duidelijk iets veranderd in onze verhouding met leerlingen. Ook in de relatie tussen leerkrachten en ouders zit vaak wrijving: ouders 14
gaan er niet meer automatisch vanuit dat leerkrachten het wel goed voor zullen hebben met hun kind. Soms is er zelfs wantrouwen tussen ouders en leerkrachten. In deze workshop staan we stil bij de term ‘autoriteit’. We analyseren waarom de oude vormen van autoriteit niet meer werken, en reiken aanknopingspunten aan voor een nieuwe autoriteit: gezag in een hedendaagse vorm. Kerngedachte van dit gedachtegoed is de kracht van gezag. Waakzame zorg, zelfcontrole, het vermijden van escalaties, eenzijdige acties gericht tegen probleemgedrag en het uitbouwen van steunnetwerken zijn enkele termen die aan bod zullen komen. Geweldloos Verzet kadert binnen een nieuwe invulling van de positie van de opvoeder: niet boven of naast het kind maar vanuit een volhoudende aanwezigheid in verbinding met de jongere en de (klas)groep. Haim Omer – auteur van het boek ‘Nieuwe autoriteit’, uitgegeven bij Hogrefe Uitgevers BV (NL) – is hierbij onze gids. Informatieverstrekking en interactieve uitwisseling vullen elkaar aan. We maken de link naar de klas- en schoolrealiteit. Eigen voorbeelden zijn welkom. Doelgroep: lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
IK002
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Jongens kans geven om jongen te zijn
Els Menu Wist jij dat als je meer inspeelt op de interesses en noden van jongens je ook de meisjes van je klas een rijker en uitdagend aanbod geeft? Het is voor de meeste jongens ontzettend belangrijk dat je in je dagelijkse klaspraktijk rekening houdt met hun grotere bewegings- en onderzoeksdrang. Het zal je wellicht al opgevallen zijn dat wanneer meisjes met klei spelen er een ander spel ontstaat dan bij jongens. Door hun onderzoeksgerichte houding proberen jongens al gauw of de klei onderaan de tafel blijft kleven, wat er gebeurt als ze er met hun schoen gaan opstaan,… Leren rekening houden met jongens, en hun klas- en schoolomgeving rijker maken zodat er hogere betrokkenheid ontstaat, dat is de opdracht na deze sessie. Doelgroep: kleuteronderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
IK003
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Verbondenheid in de klas versterkt het leerproces: werken met pro-actieve cirkels
Maria Beerten Elke leerkracht weet dat leerlingen beter en gemakkelijker leren als zij zich ‘goed voelen’ in de klas, als het klimaat veilig genoeg is, als ze zichzelf mogen zijn, als fouten maken mag. De methodiek van pro-actieve cirkels focust op goede relaties tussen de klasgenoten (en leraar), laat leerlingen zelf afspraken maken voor de start van een activiteit (bv. uitstap, bezoek), leert leerlingen spreken en vooral luisteren, creëert een verbondenheid waardoor conflicten (bv. roddel en pesten) minder snel de kop opsteken. Doelgroep: secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u. 15
IK004
In Balans voor de klas. Eutonie en zelfzorg
Mia De Vleeschhouwer Ons moderne, snelle, prestatiegerichte leven veroorzaakt heel wat klachten zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid, rug-, nek- en schouderklachten, stemproblemen, enz. We verliezen onze natuurlijke spankracht. In de eutonie gaan we terug op zoek naar de juiste spankracht. Dit gebeurt grotendeels liggend op een matje, waarbij je je voelend instelt op contact met de bodem. Je lichaamsbewustzijn groeit. Je leert zorg dragen voor een gezondere houding en een rustiger, alerter omgaan met leerlingen, ouders en collega's. Je leert je eigen kracht beter voelen, maar ook je grenzen. Doelgroep: kleuter-, lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
IK005
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Team teaching, ook op jouw school?
Lien De Feyter We verkennen het ruime concept van team teaching en de bijhorende visie op het onderwijs van de toekomst. Kan het op elke school? Waarom zou je er aan beginnen? Wat vraagt het van het team? Welke valkuilen moet je proberen te vermijden? Doelgroep: kleuter- en lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
IK006
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Hoera een conflict! Herstelgerichte benadering van grensoverschrijdend gedrag
Maria Beerten Grensoverschrijdend gedrag hoort bij het groeiproces naar volwassenheid. Leerlingen bestraffen fnuikt dit groeiproces en strafstudie is niet leuk maar zo ook weer voorbij. Wat heeft de leerling hierbij geleerd? Hij heeft dit passief ondergaan. Gedrag wordt aan-/afgeleerd door inzicht te krijgen in wat er is gebeurd, door na te denken over de impact van dit gedrag op anderen. Via herstelgerichte benadering leert een leerling verantwoordelijkheid opnemen voor zijn gedrag en wordt hij uitgedaagd om fouten goed te maken en de beschadigde relaties te herstellen. Doelgroep: lager en secundair onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
16
Talentontwikkeling TA001
Laat je talenten zien! Hoe kan je in de basisschool hoogbegaafden en snelleerders maximale leerkansen bieden?
Katleen Renders Heel wat leerlingen in onze basisscholen beheersen de leerstof reeds die ze nog moeten ‘leren’ het volgende schooljaar. Ze raken gedemotiveerd en presteren ondermaats. Tijdens deze workshop gaan we op zoek naar hoe dit vermeden kan worden. Meer nog: We kijken hoe we deze leerlingen hun talenten kunnen laten ontplooien. En wat met de onderduikers? Hoe kunnen we bij hen een leervoorsprong constateren? Is een kangoeroeklas nuttig en wat zijn de gevolgen van ‘versnellen’? Doelgroep: kleuter- en lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
TA002
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Talent in the spotlight
Karin Genijn De school is een plaats waar kinderen vaak beoordeeld worden. Daarbij richten we ons meestal op wat beter kan en op wat fout is. Rood is nog steeds ons favoriete verbeterkleurtje. Toch is een goed zelfbeeld de basis om te groeien en te leren. Positieve feedback doet wonderen. In deze workshop nemen we het zelfvertrouwen onder de loep en gaan we naar huis met tal van tips en tricks om talent en zelfvertrouwen op school te stimuleren. Doelgroep: lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
TA003
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
KR8/ONAUTEN
Veerle Van den Wyngaert Met het project KR8/ONAUTEN leggen we de focus op het opsporen van talenten bij leerlingen van de derde graad basisonderwijs zodat hun talenten, door een juiste studiekeuze, ontwikkeld kunnen worden tot competenties. Het is belangrijk dat leerlingen weten over welke kr8en ze beschikken en dat ze op basis van die kennis een gefundeerde studiekeuze kunnen maken. De gratis lesmap helpt hen om inzicht te krijgen in de eigen talenten, kr8en, interesses, mogelijkheden en competenties. Doelgroep: lager onderwijs (derde graad) BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
17
TA004
Zeg niet hoe slim je bent, maar hoe ben je slim. Meervoudige intelligenties en betere leerresultaten
Ines Springael en Tineke Turck Zeg niet ‘Hoe slim ben je?’ maar ‘Hoe ben je slim?’. Leerlingen hebben diverse intelligentiepatronen. Het onderwijs doet vooral een beroep op twee soorten intelligenties: de verbaal linguïstische en de logisch mathematische. Maak in deze sessie kennis met de 8 intelligenties. Leerlingen leren het best en meest als leraren hun instructies en werkvormen afstemmen op de diversiteit aan intelligenties. Tijdens deze workshop maak je kort kennis met de 8 verschillende intelligenties en leggen we een snelle link naar de praktijk. Doelgroep: kleuter- en lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
TA005
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Kus de talenten wakker!
Ivan Van Gucht Wat als…. de toekomstige eerste minister van België in jouw klas zit, zou je haar (of zijn) talenten nu al zien? ‘We waren allemaal erg bezorgd om Kevin. Het ging niet goed met hem. Niet in de klasgroep en niet op schoolse vaardigheden, maar via de talentenarchipel hebben we een ingang gevonden om hem terug te laten geloven in zichzelf. Hij groeit terug. In de groep en in schoolse vaardigheden. Daar ben ik als leerkracht best trots op!’ We bekijken samen hoe je kinderen kan laten openbloeien zodat ze hun grenzen gaan verleggen, hoe je kinderen kan aanspreken op hun mogelijkheden en hen sterker maken. Doelgroep: lager onderwijs BLOK 1 08.50 -10.00 u.
BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Lunch & praktijkmarkt Wie intekent voor een ganse dag, kan tijdens de middag genieten van het broodjesbuffet. Je kiest zelf wanneer je in je dagprogramma de lunchpauze inlast. Geef bij inschrijving aan of je kiest voor blok 3 (van 11.50 tot 13.00 uur) of blok 4 (van 13.00 tot 14.10 uur). Studenten van de bachelor-na-bacheloropleiding zorgverbreding & remediërend leren van de lerarenopleiding van Thomas More Mechelen ontwikkelden tijdens hun opleiding diverse leermaterialen, die ze in hun klaspraktijk uittestten. Op onze praktijkmarkt stellen ze alles ten toon en geven ze graag een woordje uitleg. De praktijkmarkt is doorlopend geopend van 9.00 tot 14.20 uur. Je kan de beurs bezoeken na je lunchpauzemoment of tijdens de blokwissels. Of waarom hiervoor geen volledig blokmoment reserveren? Aan jou de keuze! Indien je hiervoor een volledig blokmoment wil gebruiken, kan je dat aanduiden op het inschrijvingsformulier.
18
LP001 – LP002 BLOK 1 08.50 -10.00 u.
LP003 – LP004 BLOK 1 08.50 -10.00 u.
Praktijkmarkt BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Lunch & praktijkmarkt BLOK 2 10.30 - 11.40 u
BLOK 3 BLOK 4 BLOK 5 11.50 - 13.00 u. 13.00 - 14.10 u. 14.20 - 15.30 u.
Inschrijven & praktische info Inschrijven kan uitsluitend via het digitaal formulier op www.thomasmore.be/impulsdag. Klik in het menu op de rubriek ‘Inschrijven’ Op deze website kan je ook een dagplanner terugvinden, die een visueel overzicht geeft van de verschillende workshops. Deelnemen kost: € 95 voor de volledige dag, inclusief lunch € 50 indien je alleen deelneemt aan twee workshops in voormiddag of namiddag (zonder lunch) Schoolteams en/of schoolgemeenschappen die zich voor 31 december 2014 aanmelden via
[email protected] ontvangen een schoolcode indien zij met een groep van ten minste 15 leerkrachten deelnemen aan de Impulsdag. Voor een groepsdeelname betaal je € 80 voor de volledige dag, inclusief lunch € 40 indien je alleen deelneemt aan twee workshops en eventueel een bezoek aan de praktijkmarkt in de voormiddag of de namiddag (zonder lunch) Je ontvangt vooraf een factuur van de financiële dienst van Thomas More Mechelen met een uitnodiging tot betaling van het verschuldigde bedrag. We aanvaarden geen opleidingscheques. Wie inschrijft, betaalt de factuur. Wij voorzien geen annulatieprocedure. De Impulsdag wordt georganiseerd in de lokalen van de lerarenopleidingen van Thomas More in Campus Kruidtuin, Lange Ridderstraat 44 2800 Mechelen. Meer info over de bereikbaarheid parkeermogelijkheden in de buurt kan je op de Impulsdagwebsite terugvinden. Bijkomende informatie krijg je via het secretariaat van LeON op 015 369 279 of via mail naar
[email protected].
www.thomasmore.be/impulsdag
19
Hoe bereik ik Campus Kruidtuin? Campus Kruidtuin is best bereikbaar via een voetweg in de Augustijnenstraat, naast basisschool De Ham (eenrichtingsstraat net tegenover Campus De Vest, Zandpoortvest). Er is geen parkeermogelijkheid voor auto’s op Campus Kruidtuin. Je wagen parkeren kan op de betaalparkings aan de Zandpoortvest. De ondergrondse parking Veemarkt of Grote Markt is ook een (duurdere) optie. Op Campus Kruidtuin is een fietsenstalling aanwezig (ingang via Augustijnenstraat). Met de trein (station Mechelen of station MechelenNekkerspoel) en het openbaar vervoer (bushaltes Veemarkt of Zandpoortvest) bereik je ook snel de campus.
20