Utrecht Sustainability Institute. Jaarverslag 2014



Utrecht Sustainability Institute Jaarverslag 2014 

Utrecht, 22 januari 2015

Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van het Utrecht Sustainability Institute (USI) over 2014, een jaar dat we hebben afgesloten met mooie resultaten. De activiteiten stonden in het teken van de verdere uitbouw van onze projectenportfolio. Mooie voorbeelden van projecten die we hebben ontwikkeld en gehonoreerd gekregen zijn Sustainable Campus - Launching Customer, waarin het Utrecht Science Park functioneert als testbed voor duurzame kennis en innovaties en daarin samenwerkt met andere Europese campussen, het project Smart Sustainable Districts dat een bijdrage levert aan de duurzame herontwikkeling van het Utrechtse stationsgebied, het project Biogas ETC dat kleinschalig productie van groen biogas realiseert en het TKI EnerGO project FOME-BES dat glasvezeltechnologie inzet om de ondergrondse energiehuishouding van WKO-systemen te monitoren. Daarnaast hebben de door USI georganiseerde bijeenkomsten veel belangstellenden getrokken. Dit gold voor de evenementen van het Sustainable Finance Lab, de Circular Economy Labs, de CATObijeenkomsten en de HomeLabs 2050 die USI organiseerde in samenwerking met het KIVI. Tot slot heeft het USI voorbereidingen getroffen om zijn activiteiten voor de komende jaren stevig te verankeren. Het resultaat is dat de drie pijlers binnen USI een verschillend vervolg krijgen. Het CATO2 programma, gericht op CO2-afvang en -opslag, liep in 2014 af en wordt komend jaar geheel afgerond. Het Sustainable Finance Lab wordt als stichting ingebed binnen de faculteit Rechten, Economie en Bestuur & Organisatie van de Universiteit Utrecht. Dit verzekert een directe samenwerking met de economen van de Universiteit Utrecht en andere kennisinstellingen. Het USIteam dat zich richt op kennisvalorisatie en verduurzaming van de stedelijke omgeving gaat als Utrecht Sustainability Institute door. De Universiteit Utrecht wordt kernpartner van USI waardoor USI zijn rol als onafhankelijk opererende, vraaggestuurde netwerkorganisatie startend vanuit de regio Utrecht kan voortzetten. De inzet is gericht op versterking van de rol van USI als kennis- en innovatiemakelaar op duurzaamheid in de regio Utrecht en als ambassadeur van de duurzame resultaten en expertise in de regio. Om de betrokkenheid van de regiopartners te versterken zal het Vriendennetwerk van het USI komend jaar uitgebreid worden. Nu USI stevig staat zal Jacqueline Cramer terugtreden als directeur en deze functie overdragen aan Carolien van Hemel. Jacqueline Cramer zal op een beperkte aanstelling verbonden blijven aan de Universiteit Utrecht als adviseur van het USI en hoogleraar duurzaam innoveren. Carolien van Hemel gaat de komende jaren USI verder uitbouwen en haar expertise in duurzame innovatie, opgebouwd aan de TU Delft, in de Nederlandse industrie, de Europese diplomatie en sinds 2011 bij USI, met het USI-team en -partners omzetten in concrete resultaten voor en door de regio Utrecht. We hopen in 2015 de plezierige samenwerking met u allen te kunnen continueren.

Jacqueline Cramer

Carolien van Hemel

Inhoud Highlights 2014 ....................................................................................................................................................... 2 Overzicht activiteiten 2014 ..................................................................................................................................... 3 1. Toekomstbestendig en energieneutraal wonen en werken ........................................................................... 3 1.1 Visie en strategie ...................................................................................................................................... 3 1.2 Innovatie en marktontwikkeling............................................................................................................... 3 1.3 Outreach-activiteiten ............................................................................................................................... 5 1.4 Coördinerende activiteiten ...................................................................................................................... 5 2. Integrale stedelijke ontwikkeling .................................................................................................................... 6 2.1 Visie & strategie ....................................................................................................................................... 6 2.2 Innovatie en marktontwikkeling............................................................................................................... 6 3. Naar een circulaire economie: Het sluiten van de kringloop van hernieuwbare en niet-hernieuwbare grondstoffen ....................................................................................................................................................... 8 3.1 Niet-hernieuwbare grondstoffen ............................................................................................................. 8 3.2 Hernieuwbare grondstoffen ..................................................................................................................... 9 3.3 Outreach-activiteiten ............................................................................................................................. 10 4. Ondergrond .................................................................................................................................................. 11 5. Sustainable finance ....................................................................................................................................... 12 Outreach ............................................................................................................................................................... 14 Boeken.......................................................................................................................................................... 14 Wetenschappelijke publicaties..................................................................................................................... 14 Populair wetenschappelijke publicaties ....................................................................................................... 14 Rapporten..................................................................................................................................................... 15 Bijdragen aan kranten en websites .............................................................................................................. 15 Interviews voor tijdschriften ........................................................................................................................ 15 Lezingen en gastoptredens .......................................................................................................................... 16 USI externe evenementen ............................................................................................................................ 20 Deelname promotiecommissie .................................................................................................................... 21 Begeleiding master studenten ..................................................................................................................... 21 Buitenlandse bezoeken in het kader van USI ............................................................................................... 21 Media optredens in het kader van USI ......................................................................................................... 22 Prijzen/onderscheidingen ............................................................................................................................ 22 Nevenactiviteiten ......................................................................................................................................... 22 Overig ........................................................................................................................................................... 23

USI JAARVERSLAG 2014

1

Highlights 2014 2014 was voor USI een productief jaar. Zo hebben we een serie nieuwe projecten ontwikkeld, in aanvulling op het uitvoeren van projecten die al eerder zijn gestart. Verder heeft USI in 2014 weer een groot aantal evenementen georganiseerd. Zo waren er succesvolle Sustainable Finance Labs, een zestal Circular Economy Labs en een drietal EU-2050 HomeLabs. Voor het CATO-2 project vond een afsluitend congres plaats. Het jaar stond in het teken van de ontwikkeling van nieuwe projecten. Voorbeelden hiervan zijn het project Smart Sustainable Districts dat vooraanstaande Europese herontwikkelingsprojecten belicht die wereldwijd dienen als voorbeeld van duurzame herontwikkeling. Het stationsgebied van Utrecht is binnen dit project als icoon van slimme en duurzame innovatie aangewezen. In 2014 is ook het TKI EnerGO project FOME-BES (Fibre Optic Monitoring van de ondergrondse Energiebalans van BodemEnergieSystemen) van start gegaan. In dit project slaan Utrechtse kennisinstellingen, bedrijven, de gemeente en provincie de handen ineen om op een wereldwijd unieke manier de prestaties van warmte- en koudeopslagsystemen te verbeteren. Een ander project dat USI in 2014 initieerde heet Sustainable Campus - Launching Customer. Dit project ontwikkelt acht Europese campussen als proeftuin voor duurzame innovatie. Ook het project Biogas ETC kon afgelopen jaar van start gaan, met als resultaat dat de bouw van een biogas installatie inmiddels is afgerond. Over een aantal duurzame innovatie projecten in de regio Utrecht heeft USI informatieve films gemaakt. De films zijn te zien via de USI website. USI heeft verder bijgedragen aan verschillende projectvoorstellen van de gemeente Utrecht voor verschillende Horizon 2020 calls in het voorjaar van 2014. Ook heeft USI zich sterk gemaakt voor een programmavoorstel voor de nieuwe Knowledge and Innovation Community (KIC Remate). Niet al deze voorstellen zijn gehonoreerd, maar het fundament voor nieuwe samenwerkingen is gelegd. Naast de ontwikkeling van nieuwe projecten coördineert USI de kennisoverdracht in bestaande projecten zoals Smart Grid: rendement voor iedereen, ReFoMo, Energiepunt Bodem en het ClimateKIC platform Transforming the Built Environment. Als laatste highlight van 2014 noemen we het boek ‘Milieu’ dat Jacqueline Cramer heeft gepubliceerd in de serie Elementaire Deeltjes. Het beschrijft de ontwikkelingen in het milieuwerkveld, laat zien hoe we er nu voor staan en schetst een toekomstbeeld. Deze highlights schetsen een deel van de resultaten van USI in 2014. Deze activiteiten alsmede aanvullende resultaten worden nader toegelicht in het voorliggende jaarverslag.

2 USI JAARVERSLAG 2014

Overzicht activiteiten 2014 In samenwerking met het netwerk van USI 1. Toekomstbestendig en energieneutraal wonen en werken USI besteedt veel aandacht aan de transitie naar toekomstbestendig en energieneutraal wonen en werken in de stedelijke omgeving. Thema’s waar we aan werken zijn duurzame energie, energiebesparing, intelligente netten, mobiliteit, leefbare steden en betrokkenheid van eindgebruikers bij deze transitie. Op dit terrein werkte USI in 2014 aan de volgende projecten.

1.1 Visie en strategie a. Energiepunt Bodem Met het project Energiepunt Bodem wil de Gemeente Utrecht goed functionerende bodemenergiesystemen in de stad bevorderen. De gemeente wil dit bereiken door meer regie te voeren en ondersteuning te bieden bij de totstandkoming en monitoring van wko’s. Belangrijke instrumenten zijn een centraal informatiepunt, toegang tot kennis over de ondergrond bij de gemeente en provincie, goede afstemming tussen de verschillende bevoegde gezagen en een masterplan voor bodemenergiesystemen in de stad. USI coördineert dit project in opdracht van de Gemeente Utrecht. Samenwerking met Gemeente Utrecht, Provincie Utrecht, Waterschap HDSR, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Contactpersoon: Carolien van Hemel. www.utrecht.nl/milieu/bodem/energiepunt-bodem

1.2 Innovatie en marktontwikkeling b. Smart Grid: rendement voor iedereen Het project ‘Smart Grid: rendement voor iedereen’ ontwikkelt en test een serie nieuwe, door gebruikers gedragen diensten rond elektriciteitsnetten van de toekomst. De testen vinden plaats in twee smart grids van elk honderd huishoudens in Amersfoort (Nieuwland) en Utrecht (Lombok). Geleerde lessen en succesvolle aanpakken worden al tijdens de looptijd van het project gedeeld zodat zowel de regionale economie als de maatschappij maximaal profiteren van de opbrengsten van dit project. USI is in dit project verantwoordelijk voor de coördinatie van de kennisoverdracht en communicatie. In opdracht van Gemeente Amersfoort, Gemeente Utrecht, Provincie Utrecht. Samenwerking met Economic Board Utrecht ,LomboXnet, Icasus, Eemflow Energy, Stedin, Ecofys, DNVGL, Capgemini, Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Rijksuniversiteit Groningen. Contactpersoon: Carolien van Hemel. www.smartgridrendement.nl


3

Het project ‘Smart Grid: rendement voor iedereen’ ontwikkelt en test acht innovatieve smart grid diensten

c. ReFoMo Het project ReFoMo (REduced FOotprints of MOnumental structures, landscapes and buildings) verduurzaamt unieke historische monumenten door in te zetten op energiebesparing. Het project wil de markt voor deep retrofit van monumenten ontwikkelen met als start een marktstudie naar de kansen voor deep retrofit van monumenten, een analyse van beschikbare producten en diensten en vaststelling van de innovatiebehoefte. In opdracht van Climate-KIC, European Institute of Technology and Innovation. Samenwerking met Provincie Utrecht, Arcadis, Universiteit Utrecht, (HU) NEGOS, (IT) UNIBO Bologna, (ES) AIDICO Valencia. Contactpersoon: Carolien van Hemel. www.refomo.eu d. FOME-BES In het project Fibre Optic Monitoring van de ondergrondse Energiebalans van Bodemenergiesystemen (FOME-BES) in Utrecht slaan kennisinstellingen, bedrijven, de gemeente en de provincie Utrecht de handen ineen om op een wereldwijd unieke manier de prestaties van warmte- en koudeopslagsystemen te verbeteren door middel van ondergrondse 3D-glasvezelmonitoring. Ondersteund door TKI EnerGO. Samenwerking met Deltares, Universiteit Utrecht, a.s.r., provincie Utrecht, gemeente Utrecht, Priva, BAM Techniek, Royal HaskoningDHV, CMS Derks Star Busmann, Park Strijp Energy. Contactpersoon: Carolien van Hemel. www.fomebes.nl


Meetpunten op het a.s.r. terrein

1.3 Outreach-activiteiten e. HomeLab 2050 Als vervolg op de serie van zeven EU-2050 Power Labs in 2013-2014 organiseert USI in samenwerking met KIVI een nieuwe serie van vijf bijeenkomsten in 2014-2015, de EU-2050 HomeLabs. Hierin staan de eisen en wensen aan woningen in 2050 centraal waaronder energieneutraliteit, zorgvoorziening, veiligheid en comfort. Contactpersoon: Carolien van Hemel. www.usi.nl/projecten/energie/project-eu-2050-power-lab/

1.4 Coördinerende activiteiten f. Platform Transforming the Built Environment Het Climate-KIC platform Transforming the Built Environment (TBE) wil de transformatie van de gebouwde omgeving versnellen richting energie- en grondstofefficiëntie en emissiereductie. Het werkveld betreft nieuwbouw en bestaande bouw. Het platform TBE is een van de acht platforms binnen Climate-KIC. In dit platform vertegenwoordigt USI de belangen van de Nederlandse ClimateKIC partners. In opdracht van Climate-KIC, European Institute of Technology and Innovation. Samenwerking met ETH Zürich, Knight Frank London, Valencia Institute of Building Technology, TU Berlin, Chalmers University Gotenburg. Contactpersoon: Carolien van Hemel. www.platformtbe.org


5

2. Integrale stedelijke ontwikkeling De verschillende functies van de stedelijke omgeving zijn nauw met elkaar verbonden en synergie in duurzame stedelijke ontwikkeling kan alleen bereikt worden door een integrale benadering. Het doel van integrale stedelijke ontwikkelingsprojecten is het bereiken van een optimale combinatie van stedelijke planning, waterbeheer, grondstoffenbeheer en energie-oplossingen. USI houdt zich bezig met integrale stedelijke (her)ontwikkeling via de volgende projecten.

2.1 Visie & strategie a. Duurzaam ziekenhuis Tergooiziekenhuizen Tergooiziekenhuizen gaat een ambitieuze nieuwbouw van het ziekenhuis en andere faciliteiten aan, genaamd Plan Monnikenberg. De directie heeft besloten deze nieuwbouw duurzaam plaats te laten vinden en wil een voorbeeldfunctie vervullen voor andere instellingen. Het ambitieniveau ligt hoog: BREEAM very good of excellent. USI en zijn netwerk leveren een bijdrage aan het denkproces middels een serie brainstormsessies en specialistische vervolgtrajecten op het gebied van circulaire stofstromen, duurzaam slopen en een TKI project o.l.v. KWR voor een drietal water- en energieonderwerpen. In opdracht van Tergooiziekenhuizen. Samenwerking met TNO, Circle Economy, Search bv, Synarchis en voor het TKI-project: KWR, Ecofys, Deerns, Pharmafilter en Waternet. e.a. Contactpersoon: Jeroen Nagel.

b. Eurbanlab Het project Eurbanlab ontwikkelt een netwerk van bestaande en nieuwe Europese ‘urban living labs’ voor duurzame stedelijke herontwikkeling. Deze testgebieden vormen een gezamenlijk platform waarin duurzame innovaties worden gerealiseerd, geëvalueerd en vermarkt, ook in het buitenland. In opdracht van Climate-KIC, European Institute of Technology and Innovation. Samenwerking met (FR) Fondaterra, Advancity, Vinci, GDF-Suez, UVSQ-REEDS, École des Ingénieurs de la Ville de Paris, EPAMARNE, Paristech, (UK) Imperial College London, Institute for Sustainability, (NL) TNO, Stadshavens Rotterdam, Provincie Utrecht, Universiteit Utrecht, TU Delft, (DE) TU Berlin, (ES) Instituto Valenciano de la Edificatión. Contactpersoon: Carolien van Hemel. www.eurbanlab.eu

2.2 Innovatie en marktontwikkeling c. Duurzame Campus Dit project helpt acht Europese campussen om een florerend ecosysteem (van universiteiten, leveranciers, start-ups etc.) te ontwikkelen waar nieuwe duurzame innovaties worden ontwikkeld, getest, uitgewisseld en geïmplementeerd. Het doel van dit project is om de duurzame ambities van acht Europese campussen te versnellen door elkaars methoden voor ontwikkeling en implementatie van de eigen kennis te leren kennen en ‘diamanten’ te identificeren die in aanmerking komen om op één of meer campussen te worden geïmplementeerd. 6 USI JAARVERSLAG 2014

In opdracht van Climate-KIC, European Institute of Technology and Innovation. Samenwerking met Universiteit Utrecht, TU Delft, Wageningen UR, UVSQ, Reeds, Universiteit van Valencia, Universiteit van Debrecen, Universiteit van Warwick, Universiteit van Berlijn. Contactpersoon: Jeroen Nagel.

d. Orange Goes Green Orange Goes Green (OGG) is een publiek-privaat samenwerkingsinitiatief gericht op economische diplomatie, promotionele activiteiten en kennisoverdracht tussen Nederlandse en NoordAmerikaanse overheidsinstanties, kennisinstellingen en bedrijven. Het doel van Orange Goes Green is om samenwerking op te zetten tussen Nederlandse, Amerikaanse en Canadese bedrijven op het gebied van green tech, met name in urbane gebieden. Publiek-privaat samenwerkingsverband tussen bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen. Contactpersoon: Jacqueline Cramer.

e. Smart Sustainable Districts Het programma Smart Sustainable Districts helpt Europa’s meest vooraanstaande stedelijke herontwikkelingsprojecten om wereldwijde voorbeeldprojecten te worden waarin innovatieve, duurzame oplossingen worden getest voor toepassing in andere urbane gebieden wereldwijd. Het Climate-KIC vlaggenschip Smart Sustainable Districts zal van start gaan in vier districten waaronder het stationsgebied Utrecht CS en hun de relevante innovaties bieden, o.a. voortkomend uit het Climate-KIC netwerk. In opdracht van Climate-KIC, European Institute of Technology and Innovation. In samenwerking met Imperial College (UK), Institute for Sustainability (UK), TU Berlijn (DE), Universiteit Utrecht, Deltares, TNO (NL) en TU München (DE). Contactpersoon: Jeroen Nagel.

Toekomstig stationsgebied Utrecht CS


7

3. Naar een circulaire economie: Het sluiten van de kringloop van hernieuwbare en niet-hernieuwbare grondstoffen Grondstoffen vormen de basis van alle producten die we uiteindelijk afdanken. Hiermee gaan deze grondstoffen vaak verloren, of neemt hun kwaliteit af. De gedachte achter de Circulaire Economie is verbazend simpel: met het oog op de continu stijgende mondiale consumptie en gestage uitputting van geologische grondstoffenreserves moeten we zoveel mogelijk toe naar hergebruik, recycling en gebruik van biobased grondstoffen. Om toekomstige generaties niet van kansen te beroven, creëren we projecten die proberen het voorbeeld van de natuur te volgen, door gebruik te maken van hernieuwbare grondstoffen of grondstoffen volledig terug te winnen uit ‘afval’.

3.1 Niet-hernieuwbare grondstoffen

a. Closed Loop Communities Het project Closed Loop Communities heeft als doel op lokaal (‘community’) niveau materiaal- en grondstofkringlopen te sluiten op nieuwe, innovatieve manieren. Onderzocht wordt hoe kleinschalige initiatieven van start-ups en maatschappelijke groeperingen optimaal gecombineerd kunnen worden met bestaande afvalmanagement- en recyclingstructuren. Daarbij wordt ook gekeken naar de mogelijkheden die het aanpassen van wettelijke en bestuurlijke structuren hiervoor bieden. Dit jaar zijn er in dit kader o.a. twee Circular Economy Labs georganiseerd en heeft het Copernicus Instituut van Universiteit Utrecht een studie gedaan naar de potentiële duurzaamheidswinst van kleinschalige initiatieven. In opdracht van Climate-KIC, European Institute of Technology and Innovation. In samenwerking met Institute for Sustainability (GB), Universiteit Utrecht (NL), Veolia (GB), Poplar HARCA (GB). Contactpersoon: Sander de Vries. b. Recycling van Bouw- en Sloopafval: van Cirkelstad naar Cirkelland Dit project richt zich op het hoogwaardig recyclen van bouwen sloopafval, d.w.z. met zo min mogelijk ‘downcycling’. Het project beoogt de prestaties en het business model van het ‘Cirkelstad’ concept (‘Cirkelstad’ Rotterdam) in Nederland op te schalen naar landelijk niveau. In het ‘Cirkelstad’ concept wordt duurzaamheidswinst geboekt door de vorming van bouw- (en sloop-) consortia op basis van wederzijds vertrouwen en duurzaamheidsambities. Hierdoor verbetert ketenregie aanzienlijk. De gehele bouwketen (waaronder opdrachtgevers, sloopbedrijven, producenten en leveranciers van bouwmaterialen en bouwbedrijven) wil zich voor de uitvoering van dit project inzetten. In opdracht van het Ministerie van I&M en de samenwerkingspartners. Samenwerking met Universiteit Utrecht, Van Nieuwpoort Bouwgrondstoffen, Oranje BV, Dutch Green Building Council, Aedes, TNO, BRBS, Van Gansewinkel, Bouwend Nederland, Strukton, Search Ingenieursbureau. Contactpersoon: Sander de Vries.


c. Green deal Cirkelstad Green deal Cirkelstad is een vervolg op het project Recycling van Bouw- en Sloopafval: van Cirkelstad naar Cirkelland. Door ondertekening van de Green Deal Cirkelstad committeren partijen zich om de keten van bouw en sloop te sluiten. Dit doen zij door duurzaam te slopen en de gesloopte materialen hoogwaardig terug te brengen in de kringloop van de bouw. De vraag is hoe dit proces door marktpartijen kan worden opgepakt en mainstream worden. Doel van het project is om in samenspraak met sleutelpersonen binnen de bouwen sloopketen, in het bijzonder de ondertekenaars van de Green Deal Cirkelstad, een aanpak te formuleren om te onderzoeken onder welke omstandigheden de Cirkelstadaanpak volledig markt gestuurd kan werken. In opdracht van Ministerie van Infrastructuur en Milieu. In samenwerking met Green Deal Cirkelstad partijen: waaronder diverse gemeenten, Ministerie van Economische Zaken, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Ministerie van Infrastructuur en Milieu. d. Naar een uniforme en breed gedragen invulling voor de Milieu-Relevante Productinformatie (MRPI) van gerecyclede producten Voor het berekenen van de totale milieu-impact van een bouwmateriaal dienen de milieu-impacts gedurende de gehele levenscyclus (inclusief grondstoffenwinning, productie, transport, afdanking, recycling, etc.) in beschouwing te worden genomen. Hiervoor is in Nederland de zogenaamde “Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken”, versie 2.0 november 2014 (verder aangeduid met “NL Bepalingsmethode”) gepubliceerd, waarvan de basis wordt gevormd door de Europese norm EN 15804. Binnen de beide methodes worden de milieubelasting van opwerking (nadat het materiaal de afvalstatus heeft verloren) en de milieuvoordelen van hergebruik, recycling en energieterugwinning berekend in de zgn. ‘Module D’. Doel van het huidige project is om een voorstel te formuleren voor een verbeterde implementatie van Module D uit de EN 15804 norm in NL Bepalingsmethode. Het rapport waarin dit voorstel is opgenomen zal medio januari 2015 verschijnen. Binnen het project vervult USI de rol van coördinator. In opdracht van het Ministerie van BZK en Koninklijke Metaalunie. Samenwerking met Ecofys, LBP Sight en IVAM UvA BV. Contactpersoon: Sander de Vries.

3.2 Hernieuwbare grondstoffen e. Biogas, Energizing the Countryside (Biogas ETC) Het omzetten van organisch afval in Groen Gas kan een goede manier zijn voor het terugdringen van broeikasgasemissies. Biogas ETC wil dit rendabel(er) maken voor kleinschalige en/of afgelegen producenten, bijvoorbeeld in de agrarische sector. Het beoogde resultaat is een efficiëntere benutting, sterkere broeikasgasreductie en betere valorisatie van biogas, en uiteindelijk een Europese transitie naar decentrale duurzame energiebronnen. Hiertoe wordt binnen het project een innovatieve, kosteneffectieve kleinschalige installatie voor het omzetten van biogas naar Groen Gas ontwikkeld, gedemonstreerd en op de markt gebracht. Daarnaast is ook het ontwikkelen van een optimale marktstrategie deel van het project. De bouw van de installatie is inmiddels afgerond en deze is getransporteerd naar WUR proefboerderij “De Marke” in Hengelo (Gelderland) waar hij in 2015 uitvoerig doorgemeten, afgesteld en gedemonstreerd zal worden. Ook het injecteren van het


9

geproduceerde gas in het gasnet en gebruik als transport brandstof zijn deel van deze demo. Binnen het project vervult USI de rol van coördinator. In opdracht van Climate-KIC. Samenwerking met Cornelissen Consulting Services BV (CCS), Imperial College Londen, Fraunhofer-Instituut voor Windenergie en Energiesysteemtechniek (IWES), GDF Suez, TNO, Provincie Utrecht, Wageningen UR - Livestock Research. Contactpersoon: Sander de Vries.

Binnen Biogas ETC is de bouw afgerond van een kleinschalige installatie voor het opwaarderen van biogas naar Groen Gas. Het komende jaar zal deze proefdraaien op WUR proefboerderij “De Marke”.

f. Sustainable biomass partnership Duurzaam geproduceerde biomassa zal een steeds grotere rol gaan spelen in de ontwikkeling van de duurzame energiemix in Europa. Het Sustainable Biomass Partnership is een non-profit consortium waarin een aantal van de grootste afnemers van biomassa voor energieopwekking in de EU verenigd is. USI treedt op als voorzitter (directeur Jacqueline Cramer) en secretaris (Sander de Vries) van de Klankbordgroep, die op strategisch niveau adviseert over de ontwikkeling van een effectief en geloofwaardig certificeringssysteem voor duurzame biomassa. In opdracht van en in samenwerking met SBP. Contactpersoon: Sander de Vries.

3.3 Outreach-activiteiten g. Circular Economy Labs Het doel van de Labs is om de circulaire economie in een aantal belangrijke sectoren een herkenbare plaats op de agenda te geven en richtingen te verkennen met betrokkenen om de circulaire economie tot stand te brengen. In de debatten worden oplossingen gezocht voor concrete knelpunten en organisatorische problemen. De verkregen inzichten worden gebruikt om in de praktijk de verandering richting circulaire economie te versnellen en de mogelijkheden voor het bedrijfsleven te vergroten om concreet aan de slag te gaan. De behandelde thema’s in 2014 zijn: recycling van papier en karton, speerpunten voor de circulaire economie, circulair inkopen als 10 USI JAARVERSLAG 2014

aanjager van de economie, waardering van recycling in de bouw, lokale kringloopsluiting en de waarde van plastic.

USI Circular Economy Lab – foto: © Dick Boetekees

In opdracht van USI en betrokken partners. Samenwerking met verschillende partners. Contactpersonen: Jacqueline Cramer en Sander de Vries.

4. Ondergrond Regie op de ondergrond is van belang, zeker in urbane regio's. Dit maakt het mogelijk om geothermie te gebruiken om energie op te wekken, eventueel gecombineerd met opslag van CO2 in de bodem, en/of bodemsanering te combineren met vernieuwende technieken die duurzaam rendement opleveren. a. CATO-2 De missie van het CATO-2 programma is om integrale ontwikkeling van CCS demonstratiesites in Nederland te faciliteren en mogelijk te maken. De ambitie is om voor 2015 twee of meer grote demonstratiesites voor geïntegreerde opvang, transport en opslag van CO2 in Nederland te realiseren. Dankzij CATO-2 is Nederland internationaal gezien toonaangevend op het gebied van CCS kennis en technologie. De basis voor deze reputatie is gelegd door CATO-1. In opdracht van en samenwerking met de overheid, industrie, kennisinstituten en NGO: ruim 40 consortium-partners. Contactpersoon: Sander van Egmond. USI JAARVERSLAG 2014 11

7de Nederlandse CCS Symposium: CATO2 resultaten

b. Ordening & ondergrond Het platform Ordening en Ondergrond richt zich op integraliteit binnen ondergronds bouwen en legt zo de verbinding tussen de andere COB-onderzoeksgebieden. Om partijen te helpen bij de combinatie ordening en ondergrond, coördineert het COB verschillende onderzoeken op dit gebied. Het Platform verbindt partijen, initieert nieuwe projecten en ondersteunt praktijkgericht onderzoek. Hierbij richt ze zich op bestuurders en overheden, evenals op alle professionals die zich bezighouden met ruimtelijke ordening. In opdracht van Nederlands Kennis Centrum voor Ondergronds Bouwen en Ondergronds Ruimtegebruik (COB). Samenwerking met bedrijven, gemeenten en professionals. Contactpersoon: Jacqueline Cramer.

5. Sustainable finance Een stabiele financiële sector die gericht is op waardecreatie op de lange termijn is een randvoorwaarde voor een duurzame economie. Het Sustainable Finance Lab benadrukt daarbij de financiële sector meer rekening moet houden met duurzaamheidsrisico's en voldoende financiering beschikbaar moet maken voor de benodigde energietransitie. Activiteiten van SFL in 2014 waren zowel gericht op financiële stabiliteit in het algemeen (geldsysteem, kapitaalbuffers van banken) als op financiering van een duurzame economie (risico's van fossiele brandstoffen, financiering van technologische innovatie).


Discussieavond Sustainable Finance Lab. Foto: © Eric Brinkhorst

a. Sustainable Finance Lab Het doel van het Sustainable Finance Lab (SFL) is het bevorderen van een daadwerkelijke verduurzaming van de financiële sector: een stabiele en robuuste financiële sector die bijdraagt aan een economie die de mens dient zonder daarbij zijn leefmilieu uit te putten. Het SFL opereert als een netwerk van wetenschappers en experts met een klein secretariaat. Initiatief van USI en Triodos Bank. Samenwerking met DNB, AFM, financiële instellingen en verschillende kennisinstellingen. In dialoog met financiële instellingen en beleidsmakers. Contactpersonen: Rens van Tilburg.

Voor meer informatie over bovenstaande projecten verwijzen wij u graag naar onze website www.usi.nl. Ook de projecten die wij momenteel in samenwerking met onze partners ontwikkelen zullen hierop worden gepubliceerd.

Outreach

USI JAARVERSLAG 2014 13

Outreach Boeken Cramer, J.M. (2014) Milieu, Serie: Elementaire Deeltjes, Amsterdam University Press, Amsterdam. CATO, Linking the Chain, Intergrated CATO2 knowledge prepares for the next step in CO2 Capture & Storage, Rolf de Vos (Ed.), Universiteit Utrecht, Nederland. CATO, Overmeeren, R., Vulkanisme en CO2 in de Eifel, Universiteit Utrecht, Nederland. Egmond, N.D. van (2014) Sustainable Civilization. Palgrave Macmillan, Londen.

Wetenschappelijke publicaties Cramer J.M., Towards Sustainability: from government to governance, in: C. Van Basten-Boddin et al., Towards Sustainability; Major Challenges for Corporate Law, Corporate Governance and Regulation, Eleven international publishing, The Hague, 2014, pp. 15-21. Cramer J.M., The transition towards sustainable cities: The Dutch experiences, in: EU-Asia Dialogue, Shaping a Common Future for Europe and Asia; Sharing Policy Innovation and Best Practices in Addressing Common Challenges, in: W. Hofmeister et al., Eco-cities; Sharing European and Asian Best Practices and Experiences, published by Konrad Adenauer Stiftung, EAI, EPC and EU Centre in Singapore,, Singapore, 2014, pp. 169-177. Cramer J.M, J. Planko, Cramer, J.M., M. Chapin and M. Hekkert, Strategic Collective System Building by Firms who Launch Sustainability Innovations, Innovation Studies Utrecht, Working Paper #14.04, Utrecht University, Utrecht, 2014. Egmond, N.D. van, ‘Shakespeare’; the square and the circle, submitted to (peer-reviewed) Palgrave Communications, 2014. Egmond, N.D. van, en Vries, H.J.M. de; Werkdocument Duurzaam Financieel-Economisch Systeem; t.b.v. Sustainable Finance Lab. December 2014. Verlinde, M., CO2-opslag in de Nederlandse ondergrond, Website Stichting Geologische Activiteit (GEA), 14 januari 2014. Vries, S.C. de, Auteurs: Langeveld, J.W.A.; Ven, G.W.J van de; Vries, S.C. de; Brink, L. Lubbert van den; Visser, C. de. Ethanol from sugar beet in The Netherlands: energy production and efficiency. International Journal of Sustainable Development, 2014, 17-1, 78-88

Populair wetenschappelijke publicaties Cramer, J.M., Volume bepaalt kwaliteit, column NRC, 8 maart 2014. Cramer, J.M., Geen zwart-wit antwoord, column NRC, 11 april 2014. Cramer, J.M.. Vlieg op frituurvet, column NRC, 25 april 2014. Cramer, J.M., Herontwerp Papier- en Kartonketen uit de Startblokken, Milieu, maart 2014, pp. 12-13. Cramer, J.M., Systeemverandering prioriteit een voor circulaire economie, Milieu, juni 2014, pp. 20-21. Cramer, J.M., The basic principle of the circular city is that all product and material streams can be brought back into the cycle after use, and become resource for new products and services, Europe’s World, Summer 2014, pp. 66-67. Cramer, J.M., Gemeenten aan zet voor een afvalvrije stad, Milieu, September 2014, pp. 16-17. Cramer, J.M. en M. van der Woude, Circulair inkopen: hoe meet je dat? In Nieuwsbrief Milieu http://www.vvm.info/?pid=news&id=173&utm_source=VVMnb&utm_medium=nbsep14&utm_campaign=ledennieuws Cramer, J.M., ‘Towards Sustainable Cities: The Need for T-shaped Learning’, published in Chinese Newspaper, Hong Kong, CUHK, EMBA, 2014.


Cramer, J.M., Steden brengen ommekeer binnen bereik, Milieu, november 2014, pp. 14-15. Cramer, J.M., Greening by ICT, in: Het beste idee van 2014, De Wereld, Amersfoort, 2014, pp. 44-45.

Rapporten Cramer, J.M., van Cirkelstad naar Cirkelland, Hergebruik van Bouw- en Sloopafval loont! Handreiking voor woningcorporaties, USI, Utrecht, 2014. Cramer, J.M., Gemeentelijke aanpak van de circulaire stad, USI, Utrecht, 9 mei 2014.

Bijdragen aan kranten en websites Cramer, J.M., Van Milieubeleid naar Geïntegreerd Beleid richting Groene Economie, USI.nl, 11 maart 2014. Cramer, J.M., The Circular Economy: A promising field for young professionals, TEDx Binnenhof, 21 maart 2014. Cramer, J.M., Naar een duurzame stad, SMO.nl, 7 april 2014. Cramer, J.M., Bezoek aan Vancouver en San Francisco, www.usi.nl, 7 april 2014. Cramer, J.M., De toekomst van de lichtbranche, blog op Duurzaam verlicht, 14 mei 2014. http://duurzaamverlicht.com/home/blog/innovatie/2014/05/19 Cramer, J.M., Van een lineaire naar een circulaire economie, Movares website, 6 augustus 2014. Hemel, C.G. van, Woude, A.J. van der, Weelden, M.E., bijdragen aan website www.smartgridrendement.nl, website www.platformtbe.org, website www.fomebes.nl. Nagel, J.P., Projectupdate Sustainable Campus Launching Customer, Climate KIC Making Transitions Happen platform Quarterly Newsletter, 30 juli 2014.

Interviews voor tijdschriften Cramer, J.M., Via het Maxima Centrum de natuur in wandelen, dubbel interview met Dennis Christmas en Jacqueline Cramer, in: Get Connected, Economic Board Utrecht, Themanummer Groen, Gezond & Slim, januari 2014, pp. 22-25. Cramer, J.M., Op naar een duurzame samenleving, interview in: Rabo Groen Bank, Jaarmagazine 2014-2015, pp. 3-5. Cramer, J.M., ESCO’s creëren maatschappelijke meerwaarde, in BAM Maatschappelijk Jaarverslag 2013, p.12-14. Cramer, J.M., Duurzame akkoorden x 10, interview in Binnenlands Bestuur, 25 juli 2014. Cramer, J.M., Haal duurzaamheid uit de professionele sfeer, Ecobouw, 12 september 2014, p. 7. Cramer, J.M., ESCoNetwerk.nl en NEN trekken samen op voor energiebesparing, in NENMagazine 02, 2014, p. 8-10. Cramer, J.M., Schone metropool is banenmotor, in Podium, Nieuws uit de Metropoolregio Amsterdam, 3/3, 2014, p. 10-11. Cramer, J.M., Tijd voor transitie, Milieumagazine, 9 oktober 2014, p. 24-25. Cramer, J.M., Gemeenten moeten zich bij aanbestedingen richten op circulair inkopen, AfvalStroom september/oktober 2014, p. 6. Egmond, N.D. van, Interview in boek ‘Van de crisis niets dan goeds’ Sjef Staps, Christofoor, Zeist. Hemel, C.G. van, Glasvezel meet temperatuur grondwater voor wko-systemen, Land + Water - Vakblad voor de praktijk van civiel- en milieutechnici, nummer 11, 2014, pp 18-19., Hemel, C.G. van, Utrecht neemt WKO onder de loep, Ensoc Magazine, winter 2014, pp 40-43


Lezingen en gastoptredens Cramer, J.M., Integrale gebiedsontwikkeling; Het Utrechtse Stationsgebied als voorbeeld, lezing tijdens workshop Duurzaamheid in Stationsgebied, georganiseerd door de gemeente Utrecht/POS, Utrecht, 16 januari 2014. Cramer, J.M., Building the Energy Efficiency Market Transformation in the Netherlands, lecture at the ESCO Europe Conference ‘Connecting the future sustainability of Europe’, Barcelona, 2223 januari 2014 (together with Alexandra Boot). Cramer, J.M., The Dutch Consultation Economy in Perspective, lecture for the International Symposium “The concensus traditions in the Dutch political system”, organized by the Arab Institute for Democracy, Tunis, 25 januari 2014. Cramer, J.M., De meerwaarde van T shaped Learning, presentatie voor het Jaarcongres van de Groene Zaak, Driebergen, 6 februari 2014. Cramer, J.M.. De kracht van locale initiatieven, lezing tijdens Duurzaamheidsbeurs, gemeente Smallingerland, 8 februari 2014. Cramer, J.M., introductie Slimme Energie Infrastructuur 2014 conferentie, en tevens dagvoorzitter van deze conferentie, georganiseerd door IIR, Almere, 12 en 13 februari 2014. Cramer, J.M., Inspiratielezing over ‘ Veranderingsprocessen richting duurzaamheid’, georganiseerd door de provincie Brabant, ’s Hertogenbosch, 19 februari 2014. Cramer, J.M., Experiences with ‘transition management’ in the Netherlands, presentation at the inaugural PAGE Global conference (Partnership for Action on Green Economy), organized by UNEP, ILO, UNIDO en UNITAR, Dubai, 4-5 maart 2014. Cramer, J.M., Van Afval- naar Grondstoffenmarkt: Kansen en Bedreigingen, lezing tijdens Afval seminar, georganiseerd door PWC, Maarssen, 20 maart 2014. Cramer, J.M., From Waste- to Resourcemanagement: Dutch experiences; Presentation at the seminar ‘Focus on Waste’, organized by the Consulate General of the Kingdom of the Netherlands, Vancouver, 27 maart 2014. Cramer, J.M., Contribution to GLOBE 2014, Measuring progress towards resilient cities, Presentation at the GLOBE conference, 13th Biennial International Conference & Exposition on Business and Sustainability, Vancouver, 28 maart 2014. Cramer, J.M., Dutch Experiences with cooperation between industry, government and civil society, Presentation at the EXCEL Partnership Spring Roundtable, New Frontiers of Corporate Sustainability Excellence, Vancouver, 25 maart 2014. Cramer J.M., Greening the Science Park Utrecht, presentation for staff members of the University of British Columbia, Vancouver, 1 april 2014. Cramer, J.M., European Experiences in Environmental Policies: Past-Present-Future, lecture for staff and students of the University of British Columbia, Vancouver, 2 april 2014. Cramer, J.M., The Merits of a circular city, lecture for staff and students of the University of British Columbia, Vancouver, 2 april 2014. Cramer, J.M., Duurzaam Bouwen is Mensenwerk, lezing tijdens de bijeenkomst van Duurzame Bouwvrouw Award, georganiseerd door Dubotechniek, Vakblad Warmtepompen en Cobouw, Zaltbommel, 17 april 2014. Cramer, J.M., The transition towards sustainable cities, lecture at the University College Utrecht, Utrecht, 6 mei 2014. Cramer, J.M., Inspiratielezing over de circulaire economie tijdens de Circular Economy Boostcamp, georganiseerd door Circle Economy, MVO Nederland, Groene Brein en de gemeente Amsterdam, Amsterdam, 9 mei 2014.


Cramer, J.M., The greening of Science Parks, The example of Utrecht Science Park, keynote speech at the International Seminar ‘Science Parks as Breeding Places for Innovatie, organized by the Utrecht Science Park and the IASP, Utrecht, 12 mei 2014.d Cramer, J.M., The transition towards a green economy, keynote speech at the International Conference Smart Sustainable Innovation: The Global Perspective, organized by the University of Applied Sciences Utrecht, Utrecht, 13-14 mei 2014. Cramer, J.M., session chair rapporteur at the Plenary Conference Wrap Up, at the International Conference Smart Sustainable Innovation: The Global Perspective, organized by the University of Applied Sciences Utrecht, Utrecht, 13-14 mei 2014. Cramer, J.M., De transitie naar duurzame stedelijke ontwikkeling: een uitdaging! Lezing ter gelegenheid van de lectorale redes van Mieke Oostra en Jan de Wit, Saxion Hogeschool, Enschede, 20 mei 2014. Cramer, J.M., De transitie naar een duurzame economie: een uitdaging! Lezing voor de Nationale Conventie van de Lions Clubs Nederland, Haarlem, 24 mei 2014. Cramer, J.M., bijdrage aan debat over duurzaamheid ter gelegenheid van het afscheid van Hans Altevogt, Greenpeace, Amsterdam, 23 mei 2014. Cramer, J.M., short presentation during the reopening of the laboratories of Diversey Care, Utrecht, 3 juni 2014. Cramer, J.M., Naar een circulaire economie, presentatie bij de Daktuin, Universiteit Utrecht, 16 juni 2014. Cramer, J.M., Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen, lezing tijdens symposium Toiletpapier uit Afvalwater een waardevolle grondstof, georganiseerd door STOWA, Grondstoffenfabriek, Attero en BWA, Groot Warnsborn, Arnhem, donderdag 19 juni 2014. Cramer, J.M., Milieubeleid: verleden, heden en toekomst, lezing voor Vrienden van het Openluchtmuseum, Openluchtmuseum Arnhem, 22 juni 2014. Cramer, J.M., Duurzame gebiedsontwikkeling heeft de toekomst! Lezing tijdens de Conferentie Going Green: Carbon Reduction Through Nature, georganiseerd door EU programme 2 Seas cluster, Burgh-Haamstede, 24 juni 2014. Cramer, J.M., The sustainable use of the urban underground, lecture presented at the conference ‘Urban Underground’ at the International Architecture Biennale Rotterdam, Kunsthal Rotterdam, 10 juli 2014. Cramer, J.M., Van een lineaire naar een circulaire economie, lezing tijdens workshop over de Circulaire Economie in de Bouw, georganiseerd door het Tijdelijk Innovatie Team Circulaire Economie Bouw en NL Ingenieurs, Movares Utrecht, 16 juli 2014. Cramer, J.M., Closing the material cycle of plastics in Guanabara bay, Rio de Janeiro, lecture in the context of Convenant chain plastics during World Harbouw days Rotterdam, organized by the Ministry of Infrastructure and Environment, Rotterdam, 5 september 2014. Cramer, J.M., Juryvoorzitter, Uitreiking Duurzame Bouwvrouw Award, Ecobouw beurs, Utrecht, 25 september, 2014 Cramer, J.M., Van een lineaire naar een circulaire economie, lezing tijdens Nudge Leadership Challenge, Almere, 26 september 2014. Cramer, J.M., Duurzaam innoveren in een stedelijke economie, InnoTep conferentie 2014: Maatschappelijk Verantwoord Innoveren en de Biobased Economy, De Lindenberg, Nijmegen, 26 september 2014. Cramer, J.M., Panellid, PGGM lunch programma ‘We doen het goed, maar wie bepaalt dat eigenlijk…?’ PGGM, Zeist, 29 september 2014. Cramer, J.M., Aftrap Green Deal Cirkelstad, tijdens de Rijksvastgoeddag, Den Haag, 2 oktober 2014.


Cramer, J.M., Boosting the circulair economy@Utrecht Science Park, Inleiding en moderator van de bijeenkomst, georganiseerd in het kader van de SURE week, Utrecht, 8 oktober 2014. Cramer, J.M., Moderator van de Bestuurdersbijeenkomst met het consortium Smart Grid Rendement voor Iedereen, Utrecht, 8 oktober 2014. Cramer, J.M., Bijdrage aan het Stadsdebat, georganiseerd in het kader van de SURE week, Utrecht Centraal Station, 10 oktober 2014. Cramer, J.M., The role of ICT in the transition towards sustainable healthy cities, kick-off lecture in the context of the Green Hackfest Hackathon, Utrecht INC, Utrecht, 10 oktober 2014. Cramer, J.M., De energietransitie: de kracht vanuit de maatschappij, lezing tijdens de Leidse Duurzaamheidsdagen, Leiden, 11 oktober, 2014. Cramer, J.M., Gastcollege over Milieubeleid: rol van actoren door de jaren heen, 2 uur college Bestuurs- en Organisatiewetenschappen, Utrecht, 15 oktober 2014. Cramer, J.M., Corporate Social Responsibility and Transition towards sustainable urban regions, 2 uur college in Master programma Business and Sustainability Challenges, Copernicus Instituutm Utrecht, 16 oktober 2014. Cramer, J.M., Gastcollege Milieubeleid, 2 uur college IMEW/Copernicus, Utrecht, 18 oktober 2014. Cramer, J.M., Van een lineaire naar een circulaire economie, lezing tijdens de conferentie The Best of Biobased Connections, georganiseerd door de Amsterdam Economic Board, Amsterdam, Filmmuseum, 24 oktober 2014. Cramer, J.M., Naar een duurzamer wereld? Lezing voor het NGIZ in het kader van de Van Bylandtlezingen serie, Nieuwspoort, Den Haag, 27 oktober 2014. Cramer, J.M., Response to Prof. David Fisk (Imperial College)’s lecture ‘Are you afraid of the dark? Energy Security in the Age of Cyber Terrorism, in the context of the Prof. Roland Clift Lecture Series, University of Surrey, 29 oktober 2014. Cramer, J.M., Steden als motor voor duurzame innovaties, lezing tijdens halve finale Sustainability Challenge, Pakhuis de Zwijger, Amsterdam, 31 oktober 2014. Cramer, J.M., Van een lineaire naar een circulaire economie, college voor cursus Wetenschap in de praktijk, Universiteit van Amsterdam, 2 november 2014. Cramer, J.M., Duurzaam ondernemen: de rol van het HBO, lezing tijdens de conferentie ‘Belang van het HBO voor Duurzaam Ondernemen, Avans Hogeschool Breda, 4 november 2014. Cramer, J.M., Bijdrage aan sessie CO2 prestatieladder, Nationaal Sustainability Congres 2014, ’s Hertogenbosch, 4 november 2014. Cramer, J.M., The transition towards smart sustainable cities, lecture at the Energy Convention, organized by the Energy Academy Europe, Martini Plaza Groningen, 18 november 2014. Cramer, J.M., De rol van burgerinitiatieven in de transitie naar duurzaamheid, Derde Wouter Schatborn lezing, Bussum, 19 november 2014. Cramer, J.M., Ontvangst van de 1 miljoenste Jekko (inzamelsysteem klein E- waste), Margriet Winter Fair, Utrecht, 20 november 2014. Cramer, J.M., voorzitter workshop Kanskenners en Kanshebbers, georganiseerd door het COB, Rotterdam, 25 november 2014. Cramer, J.M., International Climate Change Policies, college voor Bachelorsopleiding IMEW/Copernicus Instituut, 4 december 2014.


Cramer, J.M., Via samenwerking verduurzamen, lezing tijdens Praktijkdag PPS/ESC0Netwerk, Utrecht, 10 december 2014. Cramer, J.M., De toekomst van het milieubeleid, lezing tijdens de VVM conferentie ‘Meedenken over toekomstvast milieubeleid’, georganiseerd door de VVM, Milieucompact, Ministerie I & M, Royal Haskoning DHV, MGMC, Utrecht, 11 december 2014. Egmond, N.D. van, Youth Food Movement, Amsterdam, 10 januari 2014. Egmond, N.D. van, Moderator SER-discussion Circular Economy, 16 januari 2014. Egmond, N.D. van, Documentaire film makers, Amsterdam, 21 januari 2014. Egmond, N.D. van, Triodos Bank Zeist, 21 januari 2014. Egmond, N.D. van, Science Café Utrecht University, 27 januari 2014 Egmond, N.D. van, Bernhard Lievegoed College, Arnhem, 4 februari 2014. Egmond, N.D. van, Studium Generale Utrecht University; sustainability, 4 februari 2014. Egmond, N.D. van, Raad Leefomgeving en Infrastructuur, Den Haag, 6 februari 2014. Egmond, N.D. van, Struggle for Peace conference, Utrecht University. Egmond, N.D. van, Moderator, presentatie Jeremy Leggett, Studium Generale UU, 24 februari 2014. Egmond, N.D. van, KNMI Met Office, symposium Frits Brouwer, 25 februari 2014. Egmond, N.D. van, Waarde van het land; cursus over duurzaamheid, Groesbeek, 27 februari 2014. Egmond, N.D. van, Bedreigde Aarde, lezing UU-cursus Geosciences, 3 maart 2014. Egmond, N.D. van, studentenvereniging Groningen University; Sustainability, 13 maart 2014. Egmond, N.D. van, Catholic Women Organization; Venlo, 15 maart 2014. Egmond, N.D. van, Storm Student Organization UU-Geosciences, 21 maart 2014. Egmond, N.D. van, Tauw consultants & engineers, Den Bosch, 25 maart 2014. Egmond, N.D. van, Financieel systeem, gast lezing Utrecht School of Economics, 11 april 2014. Egmond, N.D. van, De Nieuwe Liefde, Amsterdam, 15 april 2014. Egmond, N.D. van, Gelderse Milieufederatie, Barneveld, 16 april 2014. Egmond, N.D. van, Agnova architetcten, Amersfoort, 16 april 2014. Egmond, N.D. van, Utrecht University College; sustainability course, 22 en 25 april 2014. Egmond, N.D. van, Future Planet Studies, Amsterdam University, 12 juni 2014. Egmond, N.D. van, Introduction students environmental sciences Geo-UU, 3 september 2014. Egmond, N.D. van, Sustainability Master course Geosciences UU, 17 september 2014. Egmond, N.D. van, Sustainability funding programmes, Den Haag, 22 september 2014. Egmond, N.D. van, University College Utrecht; global security, 23 september 2014. Egmond, N.D. van, Springtij symposium; lecture on financial system, 25 september 2014.


Egmond, N.D. van, Introduction to documentary ‘Cow spiracy’, Erasmus Universiteit Rotterdam, 16 oktober 2014. Egmond, N.D. van, Sustainability course Radboud university Nijmegen, 21 oktober 2014. Egmond, N.D. van, Sustainable energy, ODE-conference Utrecht, 1 november 2014. Egmond, N.D. van, Sustainable Investments, Vereniging Duurzaam Beleggen, Amsterdam, 13 november 2014. Egmond, N.D. van, Wereld in Transitie; Symposium Kunsthal Rotterdam, 17 november 2014. Egmond, N.D. van, The Great Transition, symposium platform DSE, Utrecht, 19 november 2014. Egmond, N.D. van, Moderator ExTax presentation SER, the Hague, 27 november 2014. Egmond, N.D. van, Utrecht University College; Sustainability course, 2 en 4 december 2014. Egmond, N.D. van, KNMI-Met Office, guest lecture / colloquium, 11 december 2014. Egmond, N.D. van, IKONE symposium on health and sustainability, Soestdijk, 16 december 2014. Hemel, C.G. van, spreker Climate KIC Innovation Bootcamp, 11 maart 2014. Hemel, C.G. van, spreker Jubileumcongres Bezinningsgroep Energy, 10 juni 2014. Hemel, C.G. van, gastcollege voor de cursus Sustainable Development Integrative Perspective, Universiteit Utrecht/Copernicus Instituut, 23 oktober 2014 Hemel, C.G. van, gast lezing Geowetenschappen, Universiteit Utrecht, 23 oktober 2014. Hemel, C.G. van, i.s.m. KIVI, dagvoorzitter van Seminar HomeLab 2050, deel 2, Utrecht, 27 november 2014. Vries, S.C. de, Resource use efficiency and environmental performance of biofuel cropping systems. Wageningen University course “Analysing Sustainability of Farming Systems”. Wageningen University Campus, Wageningen, 24 April 2014. Nagel, J.P., De campus als innovatiemotor voor duurzame ontwikkeling, SURE, UU, HU, UMCU, HKU, Utrecht, 9 oktober 2014.

USI externe evenementen Cramer, J.M., Moderator van het derde Circulaire Economie Lab ‘ Recycling van papier- en karton’, georganiseerd door USI, Academiegebouw Universiteit Utrecht, Utrecht, 28 januari 2014. Cramer, J.M., Moderator van het vierde Circulaire Economie Lab ‘ Speerpunten voor de circulaire economie in Nederland, georganiseerd door USI, Academiegebouw Universiteit Utrecht, Utrecht, 22 april 2014. Cramer, J.M., Moderator van het vijfde Circulaire Economie Lab ‘ Circulair Inkopen: Zo meten we dat, georganiseerd door USI, Utrechts Archief, Utrecht, 24 juni 2014. Cramer, J.M., Moderator van het zesde Circulaire Economie Lab ‘ Waardering van recycling in de bouw’, georganiseerd door USI, Ecobouw beurs, Utrecht, 25 september 2014. Cramer, J.M., Moderator van het zevende Circulaire Economie Lab, Lokale Kringloopsluiting, Akademiegebouw, Utrecht, 14 oktober 2014. Cramer, J.M., Moderator van het achtste Circulaire Economie Lab, De waarde van plastics, Akademiegebouw, Utrecht, 2 december 2014. Egmond, S. van en M. Verlinde, CATO Nieuwjaars evenement, Botanische tuinen, Utrecht, 4 februari 2014.


Egmond, S. van en W.M. van Deutekom, CATO PhD excursie naar het Verenigd Koninkrijk, 23-25 maart 2014. Hemel, C.G. van, i.s.m. KIVI, Seminar Solar-PV 2050 Power Lab, deel 1, Utrecht, 17 maart 2014 Hemel, C.G. van, i.s.m. KIVI, Seminar Solar-PV 2050 Power Lab, deel 2, Utrecht, 17 maart 2014 Hemel, C.G. van, i.s.m. Climate KIC Dutch Node, Workshop ‘Ideation Climate KIC Platforms TBE & SCS’, Utrecht, 17 april 2014. Hemel, C.G. van, i.s.m. KIVI, Seminar HomeLab 2050, deel 1, Utrecht, 21 oktober 2014 Hemel, C.G. van, i.s.m. Gemeente Utrecht, Project Energiepunt Bodem; bijeenkomst Duurzame Bedrijvigheid Utrecht, 24 november 2014 Hemel, C.G. van, i.s.m. KIVI, Seminar HomeLab 2050, deel 2, Utrecht, 27 november 2014 Vries, S.C. de. Circular Economy Lab 3 “Papier & Karton”. Academiegebouw, 14 oktober 2014. Vries, S.C. de. Circular Economy Lab 6 “Waardering van Recycling in de Bouw”. Ecobouw beurs, Jaarbeurs, 25 september 2014, Utrecht. Vries, S.C. de. Circular Economy Lab 7 “Lokale kringloopsluiting”. Academiegebouw, 14 oktober 2014, Utrecht.

Deelname promotiecommissie Cramer, J.M., promotie Patrick Lamers, Sustainable International Bioenergy Trade, proefschrift, Universiteit Utrecht, verdedigd op 7 februari 2014. Cramer, J.M., Final Examination for the Degree of Doctor of Philosophy (PhD), Rosalind Malcolm, Environmental Product Policy: A Legal Perspective, University of Surrey, Guildford, Great Britain, 25 februari 2014. Cramer, J.M., promotie Janske van Eijck, Socio-Economic Impacts of Biofuels in Developing Countries, proefschrift, Universiteit Utrecht, verdedigd op 11 april 2014. Cramer, J.M., promotie Richard Sikkema, Forests: Future fibre and Fuel Values, proefschrift, Universiteit Utrecht, verdedigd op 28 november 2014. Egmond, N.D. van, Iris van Casteren-Cattenburgh; The Little O’ the’ earth; Shakespeare and sustainability; Promotor prof D. Pascoe, Humanities, 31 januari 2015 Egmond, N.D. van, Seren Dalkiran; Value orientations and leadership; Notre Dame University, Sydney.

Begeleiding master studenten Egmond, N.D. van, Barbara Schlomann, Geosciences, 5 november 2014. Egmond, N.D. van, Richard Sikkema , Geosciences, 28 november 2014.

Buitenlandse bezoeken in het kader van USI Cramer, J.M., Bezoek aan conferentie in Barcelona (zie bij lezingen). Cramer, J.M., Bezoek aan conference in Tunesië. Cramer, J.M., Bezoek aan PhD defense, Londen/Guildford. Cramer, J.M., Bezoek aan Climate KIC, Londen.


Cramer, J.M., Bezoek aan UINDO, UNEP conference, Dubai. Cramer, J.M., Bezoek aan conferentie GLOBE, Vancouver. Cramer, J.M., Bezoek aan Orange Goes Green, San Francisco. Cramer, J.M., Bezoek aan Aveiro (Portugal) ter voorbereiding van de indiening van KIC Remate. Cramer, J.M., Bezoek aan Budapest in het kader van de verdediging van KIC Remate voor EIT/KIC. Hemel, C.G. van, Climate-KIC platform Transforming the Built Environment, Zürich, 25 februari 2014. Hemel, C.G. van, Climate-KIC platform Transforming the Built Environment, Londen, 14 mei 2014. Hemel, C.G. van, Climate-KIC platform Transforming the Built Environment, Climate-KIC Innovation Festival Valencia, 28-30 oktober 2014. Vries, S.C. de. Project meeting for Climate KIC pathfinder project ‘Closed Loop Communities’. London, 28 oktober 2014. Vries, S.C. de., Evaluation meeting for Climate KIC pathfinder project ‘Closed Loop Communities’. London, 18 november 2014.

Media optredens in het kader van USI Cramer, J.M., BNR, radio Geo-engineering, 17 febr. 2014. Cramer, J.M., Max Radioomroep, Twee dingen, interview, 21 mei 2014. Egmond, N.D. van, TV programma Filosofisch kwintet over ‘energie& wetenschap’, 12 juli 2014.

Prijzen/onderscheidingen Cramer, J.M., nr. 9 van de Top 10 Duurzame leiders Vastgoed NL 2014, georganiseerd door Duurzaam Gebouwd en the Dutch Green Building Council, Amsterdam, 7 mei 2014. Cramer, J.M., nr. 90 Trouw Duurzame 100, oktober 2014. Egmond, N.D. van, nr. 21 Trouw Duurzame 100, oktober 2014. Egmond, N.D. van, Wubbo Ockels–Brandaris oeuvre prijs, Springtij, 2014.

Nevenactiviteiten Cramer, J.M., Bestuurslid van Nudge (2011 – heden). Cramer, J.M., Voorzitter van het ESCoNetwerk.nl (Energie Service Company netwerk) (jan. 2013 – heden). Cramer, J.M., Lid van de Sociaal-Wetenschappelijke Raad van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (2011-heden). Cramer, J.M., Lid van de Raad van Toezicht van Toneelgroep Oostpool (2011-heden). Cramer, J.M., Lid van het Bestuur en de Adviesraad van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen (2010 – heden). Cramer, J.M., Lid Bestuur Climate KIC Nederland (april 2011 – heden).


Cramer, J.M., Lid van het Maatschappelijke klankbordgroep E-waste (2011 – heden). Cramer, J.M., Voorzitter van CoCoon, NWO programma (2013-heden). Cramer, J.M., Voorzitter van de Raad van Advies, E decentraal. Vereniging Federatie Decentrale Duurzame Energie Nederland. (2012 – heden). Cramer, J.M., Voorzitter van de Sounding Board of the Initiative of Wood Pellet Buyers (IWPB) (2013 – 2014); since 2014 called Sustainable Biomass Partnership (2014- heden). Cramer, J.M., Voorzitter van de Programmaraad Groen Gas (2012 –heden). Cramer, J.M., Lid van de Programmaraad Smart Grid: Rendement voor Iedereen (2012 – heden). Cramer, J.M., Lid van het Bestuur van TKI EnerGO (gericht op energiebesparing in de bestaande bouw) (2012-2014; gestopt). Cramer, J.M., Voorzitter van de Adviescommissie Natuurbehoud van het Prins Bernard Cultuurfonds en tevens lid van het College van Adviseurs (met in gang van jan. 2013; daarvoor per 1 sept. 2012 lid). Cramer, J.M., Voorzitter van de Adviesraad Orange Goes Green (2012 – heden). Cramer, J.M., Ambassadeur Multifunctioneel gebruik van de Ondergrond, COB (juni 2012 – heden). Cramer, J.M., Voorzitter van de Stichting d’ONS (Stichting Duurzame Ontwikkeling Nederland) (2013- heden). Cramer, J.M., Voorzitter van de Plastic Soup Foundation (2013 – heden). Cramer, J.M., Voorzitter Stichting Globe Nederland (2013 – heden). Cramer, J.M., Lid van de Economic Board Amsterdam (2014 – heden). Cramer, J.M., Voorzitter Prinses Beatrix Spierfonds (2014- heden). Cramer, J.M., Vice voozitter van het Friese Energiefonds (FSFE) (2014 –heden). Egmond, N.D. van, kroonlid SER. In 2014 in bijzonder aandacht besteed aan circulaire economie waarin de SER een faciliterende rol speelt. Egmond, N.D. van, lid Sustainable Finance Lab. Egmond, N.D. van, Voorzitter KNMI-Raad van (wetenschappelijk) Toezicht. Egmond, N.D. van, bestuurslid NatuurCollege. Egmond, N.D. van, lid Raad van Toezicht Utrechts Landschap. Egmond, N.D. van, Commissie Omgevingsrecht (ministerie I&M) o.l.v. Ed Nijpels. Hemel, C.G. van, bestuurslid Energie corporatie LochemEnergie, sinds mei 2014.

Overig Hemel, C.G. van, review board member, Topsector Energie / TKI EnerGO, Compacte Conversie en Opslag, oktober 2014. Hemel, C.G. van, review board member, Topsector Energie / TKI Systeemintegratie, december 2014. Vries, S.C. de., initiatiefnemer/coördinator van een 4.6 miljoen Euro Horizon 2020 onderzoeksvoorstel (wordt momenteel geëvalueerd).


Utrecht Sustainability Institute. Jaarverslag 2014

Recommend Documents