Utrecht en hoogopgeleiden
Binding van studenten hoger onderwijs aan de stad Utrecht
notitie van de afdeling Onderzoek
www.onderzoek.utrecht.nl
maart 2013
Colofon
uitgave Afdeling Onderzoek Interne Bedrijven Gemeente Utrecht 030 286 1350
[email protected]
internet www.onderzoek.utrecht.nl
rapportage Silver van Dijk Rob Paridaen
informatie Rob Paridaen (
[email protected]) Silver van Dijk (
[email protected])
maart 2013
Gemeente Utrecht
Utrecht en hoog opgeleiden Aan de Utrechtse universiteit en hogescholen studeren een kleine 70.000 studenten, waarvan 52.000 in voltijd. Na het afronden van de studie blijft een deel van die hoger opgeleiden verbonden met Utrecht. Dat is belangrijk voor de stad uit een oogpunt van bestedingen, draagvlak voor voorzieningen, als arbeidspotentieel voor kennisintensieve bedrijven en als bron van (innovatief) ondernemerschap. Om meer zicht te krijgen op hun gebruik van voorzieningen in Utrecht en op hun binding aan de stad, is een enquête gehouden onder de groep van 52.000 voltijd studenten. In totaal hebben 570 studenten aan het onderzoek meegedaan, waarvan er 480 ook in Utrecht wonen. Belangrijke onderzoekvragen zijn: -
Hoe groot is het aandeel van de studenten dat na de studie in Utrecht wil (blijven) wonen?
-
Welke overwegingen spelen daarbij een rol?
-
Welke delen van de stad hebben dan de voorkeur?
Samenvatting •
Circa 52.000 studenten volgen voltijd hoger onderwijs in Utrecht, waarvan ongeveer 60% ook in de stad woont.
•
De studenten die in de stad wonen maken beduidend vaker gebruik van de diverse voorzieningen in de stad: uitgaansgelegenheden, sportvoorzieningen, cultuurpodia, festivals. Meer woonvoorzieningen voor studenten in de stad zijn dus goed voor het gebruik van voorzieningen in de stad.
•
Het gebruik van die voorzieningen draagt ook bij aan de binding met Utrecht. Studenten die veel uitgaan in de stad hebben vaker een voorkeur om na hun studie in Utrecht te (blijven) wonen.
•
Van alle voltijd studenten wil 44% na de studie graag in Utrecht (blijven) wonen, en 21% sluit dat niet uit. Behalve met het feitelijk gebruik van de voorzieningen in de stad, hangt die binding ook sterk samen met hun beoordeling van Utrecht: de kans vanuit Utrecht een baan te vinden, de geschiktheid van de stad om kinderen groot te brengen, beoordeling van het voorzieningenniveau van de stad.
•
De groep die na de studie juist niet in Utrecht wil wonen heeft bezwaren tegen de stedelijkheid: de grootte van de stad, te weinig groen en natuur, onveiligheid, te veel een studentenstad.
•
Beide groepen – zowel die met een sterke als die met een zwakke binding aan Utrecht – zien problemen in het kunnen bemachtigen van geschikte woonruimte. Om hoger opgeleiden die graag in Utrecht willen blijven wonen te faciliteren is er vooral meer betaalbaar aanbod voor starters vereist.
•
Daarbij gaat de voorkeur uit naar woonruimte in het centrale stadsgedeelte: de historische binnenstad en omliggende buurten.
3
Gebruik van de stad tijdens de studie Van de 52.000 voltijd studenten hoger onderwijs woont ongeveer 60% in de stad. Die in de stad wonende studenten maken vooral gebruik van winkels (in de enquête toegespitst op de nietdagelijkse boodschappen), uitgaansgelegenheden en sportvoorzieningen in de stad. Onderstaande afbeelding laat zien dat ze van alle onderscheiden voorzieningen meer tot veel meer gebruik maken dan de studenten die buiten de stad wonen. Voor de deelname aan wat de stad te bieden heeft is het dus belangrijk dat in Utrecht studerende studenten ook woonruimte vinden in de stad. De groei in het kameraanbod voor studenten en jongeren, onder meer door transformatie van kantoren, levert daaraan een bijdrage. % studenten dat vaak gebruik maakt van voorzieningen in Utrecht
* theater, muziekzaal, museum, bioscoop
Utrecht populair als woonstad Utrecht blijkt populair als toekomstige woonstad bij studenten van de Utrechtse universiteit en hogescholen: 44% van de (voltijd)studenten is van plan zich na de studie in de Domstad te vestigen, en 21% sluit die mogelijkheid niet uit. Het voornemen van studenten zich na hun studie in Utrecht te vestigen hangt vooral samen met hun gebruik en hun beoordeling van de stad. Een relatief sterke binding aan Utrecht is er voor studenten die vaak uitgaan in Utrecht, studenten die positief oordelen over de kans na het afstuderen vanuit Utrecht een baan te vinden, en studenten die Utrecht zien als een goede stad om kinderen groot te brengen. Een positieve relatie met binding aan de stad is er ook bij een gunstige beoordeling van het voorzieningenniveau van de stad, en het hebben van een relatie in de stad. Verder speelt een regionale achtergrond (voorafgaand aan de studie in de regio gewoond) en familie
4
Utrecht en hoog opgeleiden
Gemeente Utrecht
in de stad een rol. Aangezien het gebruik van de stadsvoorzieningen hoger is als studenten in Utrecht wonen, zal meer studentenhuisvesting de binding aan de stad versterken.
Beperkingen woningaanbod Als wordt gevraagd naar mogelijke redenen om na de studie niet in Utrecht te gaan wonen, dan blijkt bijna 70% het beperkte woningaanbod te noemen. Dit motief wordt door de studenten die na hun studie graag in Utrecht willen wonen nog vaker (78%) genoemd dan door studenten met een zwakke binding (63%). De intentie om in Utrecht te wonen is er, maar ook het besef dat men door een tekort aan geschikt woningaanbod kan worden gedwongen ergens anders te gaan wonen. Om meer hoog opgeleiden voor de stad te kunnen behouden zal het vooral gaan om meer betaalbaar woningaanbod voor starters. Mogelijke redenen om na het afstuderen niet in Utrecht te blijven/gaan wonen
Bij de groep die geen voorkeur heeft uitgesproken om na de studie in Utrecht te (blijven) wonen, speelt de afstand tot familie en vrienden een grotere rol. Ook vindt die groep Utrecht te stads: te groot, te weinig groen en natuur, te onveilig, te veel studenten. De binding aan Utrecht hangt sterk samen met hoe men tegen de stad aankijkt.
5
Uitgesproken voorkeur centrale stadsgedeelte Van de studenten die graag in Utrecht zouden willen (blijven) wonen, heeft 62% voorkeur voor een buurt in of dicht bij de binnenstad. Een veel lager aandeel van 24% wil meer naar de rand van de stad wonen. Studenten die het nog niet zo goed weten of ze na hun studie wel of niet in Utrecht willen wonen hebben een vergelijkbare voorkeur. Met de kaart van Utrecht erbij zien we een sterke voorkeur voor buurten ten noordoosten en oosten van de historische binnenstad. Globaal gezien is het centrale stadsgedeelte, bestaande uit de historische binnenstad en de omliggende buurten het meest populair. Overvecht en Kanaleneiland/Transwijk genieten de minste voorkeur. Weinig animo is er ook voor buitenwijken als Leidsche Rijn, Vleuten-De Meern, Zuilen en De Uithof. Gewenst woongebied woongebied in Utrecht na het afstuderen (de respondenten konden meer dan één woongebied kiezen)
5 4
19
6 8 3
18
7
2
9
12
1
16
10
15 11
17 13 14
Gewenst woongebied 1 Oog in Al/Welgelegen 2 Lombok/Majellapark 3 Ondiep/Pijlsweerd 4 Zuilen 5 Overvecht Noord 6 Overvecht Zuid 7 Vogelenbuurt/Tuinwijk/ Wittevrouwen 8 Tuindorp/Voordorp 9 omgeving Wilhelminapark/ N achtegaalstraat/Oudwijk 10 Rijnsweerd/Uithof 11 Abstede Gansstraat 12 Binnenstad 13 H oograven/Tolsteeg 14 Lunetten 15 Rivierenwijk/Dichterswijk 16 Transwijk 17 Kanaleneiland 18 Leidsche Rijn 19 Vleuten- De Meern Legenda . 65 tot 7 5 % 40 tot 6 5 % 26 tot 4 0 % 15 tot 2 6 % 7 tot 1 5 % 0 tot 7 %
Deze notitie is gebaseerd op het door Silver van Dijk uitgevoerde onderzoek 'Utrecht, broedplaats voor hoogopgeleiden' (Masterscriptie Stadsgeografie, Faculteit Geowetenschappen, Universiteit Utrecht). Dit onderzoek is onderdeel van een afstudeerstage bij de afdeling Onderzoek van de gemeente Utrecht.
6
Utrecht en hoog opgeleiden
