Urologie Prostaatpunctie
Inhoudstafel 1. Inleiding 2. Voorbereiding 3. Ingreep 4. Complicaties 5. Controle 6. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering 7. Slotbemerking
Voorwoord Beste, Binnenkort wordt u verwacht voor een prostaatbiopsie. Via deze brochure wensen wij u hierover te informeren.
2
Inleiding
Binnenkort wordt u verwacht voor een echografisch onderzoek van de prostaat. Met behulp van dit inwendig (via de anus) onderzoek kan de prostaat worden afgebeeld. Dit gebeurt met ultrageluidsgolven, waarvan de frequentie zo hoog is dat het geluid door de mens niet te horen is. De prostaat is een klier die net onder de blaas ligt en de plasbuis (urethra) omringt. Het heeft de vorm van een kastanje. Zijn rol bestaat erin een deel van het ejaculaat te produceren. Tijdens een ejaculatie wordt prostaatvocht samen met de zaadcellen uit de zaadblaasjes in de urethra geloosd. Het is bekend dat prostaatvergroting kan leiden tot plasproblemen. Prostaatkanker kan zich ontwikkelen zonder urinaire symptomen en kan slechts vastgesteld worden door middel van een biopsie. Door middel van prostaatpuncties kan er prostaatweefsel worden onderzocht op eventuele aanwezigheid van kankercellen. Bij de meeste kankers, en ook bij prostaatkanker, zal de behandeling des te doeltreffender zijn naarmate de diagnose vroeger wordt gesteld. Prostaatkanker is meestal een traag evoluerende ziekte waarvan de prognose zeer goed is indien ze vroegtijdig wordt ontdekt. Voor patiënten met een verwachte levensduur van meer dan 10 jaar, is vroegdiagnose belangrijk. Soms zal blijken dat u niet onmiddellijk een behandeling nodig hebt en volstaat het de ziekte op te volgen. In andere situaties is een operatie, een bestraling of een hormonale behandeling aangewezen. Het is wel de gewoonte enkel een prostaatpunctie aan te raden wanneer we denken dat zo’n behandeling nodig of nuttig zou kunnen zijn.
3
Figuur 1. Prostaatbiopsie
Voorbereiding
1. Wanneer u bloedverdunnende geneesmiddelen gebruikt, zal deze medicatie in overleg met uw behandelende arts enige dagen van tevoren gestopt worden. 2. U mag niet vergeten voor het onderzoek de antibiotica in te nemen die uw arts u voorschreef. Best start u 1 dag voor het onderzoek en blijft u deze innemen gedurende de volgende 10 dagen. 3. Het is niet nodig nuchter te zijn voor een prostaatbiopsie 4. Prostaatbiopsies (8 tot 12) worden afgenomen zonder anesthesie op de raadpleging. Indien u zeer angstig bent, kan u na overleg met de uroloog dit onderzoek uitvoeren onder algemene verdoving. U dient dan nuchter te zijn vanaf middernacht en u wordt opgenomen in het daghospitaal. 4
Ingreep
Het onderzoek duurt hooguit 10 minuten. De uroloog brengt een duimdikke sonde (buisje) in de endeldarm. Hetgeen u zal voelen, is een lichte spiersamentrekking die nauwelijks pijn doet. Die sonde heeft min of meer de vorm van een pen met een afgerond uiteinde en wordt om hygiënische redenen bedekt met een condoom. De arts laat de sonde, die verbonden is met het scherm, voorzichtig draaien om verschillende opnames van de prostaat in beeld te brengen. De puncties worden tijdens de echografie uitgevoerd. De uroloog zal via een geleider in de echosonde, een naaldpunctie uitvoeren ter hoogte van de prostaatzones die hij nader wil onderzoeken. In feite wordt de naald in een soort ‘biopsiepistool’ gefixeerd, wanneer de veer gelost wordt, zal de naald uitgestoten en uiterst snel terug ingetrokken worden om zo een minuscuul prostaatfragmentje weg te nemen. Dit wordt dan onderzocht door een gespecialiseerd laboratorium in ons ziekenhuis. Dankzij de snelheid van dit mechanisme is er hooguit een kortdurend hinderlijk gevoel. De uroloog zal verschillende puncties uitvoeren.
Complicaties Er kan gedurende enkele dagen tot soms weken wat bloed in uw urine, ontlasting of bij de zaadlozing zichtbaar zijn. Het advies is om dan extra water te drinken. Als u echter bloedklonters verliest waardoor u ongerust wordt of plots moeilijkheden krijgt met urineren, verwittig dan uw arts. De antibioticabehandeling die u werd voorgeschreven, heeft tot doel infecties te vermijden. In minder dan 5% van de gevallen treedt er dan een bloedvergiftiging op. 5
Dit uit zich wanneer in de eerste dagen na de punctie uw temperatuur boven de 38.5°C stijgt of indien u zich niet lekker voelt, rillingen of branderige urine heeft. In dit geval moet u onmiddellijk uw behandelende arts verwittigen of zelfs u aanmelden op de spoedafdeling. Een bijkomende antibioticabehandeling zal misschien nodig zijn. Ten slotte is het mogelijk dat de prostaat tijdelijk opzwelt en u moeilijk kunt urineren. In extreme gevallen kan het zijn dat u niet meer kan urineren (urineretentie). Contacteer in dat geval uw behandelende arts of ga naar de spoedafdeling.
Controle
Volgens afspraak komt u op controle bij de huisarts of uroloog.
Wat bij ziekte
Als u door ziekte of een andere reden verhinderd bent of u kan de afspraak om de ingreep te ondergaan niet nakomen, neem dan zo snel mogelijk contact op met de raadpleging urologie (campus Antwerpen 03/240 22 21 of campus Deurne 03/ 320 58 20). In uw plaats kan dan een andere patiënt geholpen worden.
6
Slotbemerking U wordt uitgenodigd dit document aandachtig te lezen. De huidige informatie heeft een algemeen karakter en is bestemd om u, de patiënt, in de mate van het mogelijke in te lichten. Deze brochure is bedoeld als extra informatie naast het gesprek met uw behandelende arts. Bijzondere omstandigheden kunnen tot wijzigingen aanleiding geven. Dit zal altijd door uw uroloog aan u kenbaar worden gemaakt. Wanneer u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u op werkdagen contact opnemen met de dienst urologie.
7
Versie
0.1
In voege
augustus 2015
Documentnummer
1015
Afdeling
urologie
Nuttige contacten AZ Monica Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen Secretariaat urologie: T 03 / 240 22 21 AZ Monica Deurne Fl. Pauwelslei 1 2100 Deurne Secretariaat urologie: T 03 / 320 58 20
AZ Monica Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40
AZ Monica Deurne Fl. Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00
[email protected] www.azmonica.be
