Universal Design for Learning. Toegankelijk onderwijs voor iedereen. Implementatie in Vlaanderen

Meggie Verstichele Sigried Lievens Guy de Tré Joachim Nielandt

Universal Design for Learning Toegankelijk onderwijs voor iedereen Implementatie in Vlaanderen

SIHO



Ondersteuning alle Vlaamse hogescholen en universiteiten



Gelijke kansen en volwaardige participatie

www.siho.be

UDL in hoger onderwijs in Vlaanderen SIHO werd en wordt geïnspireerd door:   

www.cast.org http://udlonline.cast.org/home Skip Stahl van CAST – Organisatie studiedag en uitwisseling

UDL in hoger onderwijs in Vlaanderen Hoger Onderwijs inspireren: 

    

Coaching voor docenten  9 coaching-trajecten, ongeveer 130 docenten  casus UGent Intensieve trainingsdagen – meer dan 150 deelnemers Ontwikkelen website: www.siho.be/udl - UDL en ICT vinden elkaar Maandelijkse nieuwsbrief SIHO: UDL-tip UDL cartoon-wedstrijd UDL linken aan het VN-verdrag, ook bij specifieke casussen in hoger onderwijs.

UDL in hoger onderwijs in Vlaanderen UDL en ICT via www.siho.be/udl

WAT IS UDL?

Kenmerken UDL 

Framework om alle studenten kansen tot leren te geven



Proactief 



Houdt al van bij het ontwerp van het materiaal rekening met diversiteit

Variatie en flexibiliteit staan centraal 

minder aanpassingen van one-size-fits-all-materiaal



Verlaagt barrières in onderwijs



betere leeromgeving voor iedereen



maximale uitdaging blijven bieden

Neurologische basis 3

intergerelateerde netwerken (Rose, Meyer, Hitchcock, 2005) Herkenningsnetwerk Strategisch netwerk

Affectief netwerk

Wat?

Hoe?

Waarom?

Herkennen en opnemen van informatie

Plannen, uitvoeren Evalueren en en monitoren prioriteiten stellen

Van neurologie naar principes Herkenningsnetwerk

1. Verschillende manieren van informatie aanbieden

Strategisch netwerk

2. Verschillende manieren van actie en expressie

Affectief netwerk

3. Verschillende manieren van betrokkenheid

UDL principes en richtlijnen

Principe 1: Informatie aanbieden

Richtlijn 1: Zorg ervoor dat de leerstof door verschillende zintuigen kan opgenomen worden Principe 1: informatie aanbieden

Richtlijn 2: Informatie via taal en symbolen verduidelijken en structuur aanbieden

Richtlijn 3: Geef verschillende mogelijkheden om leerstof te begrijpen


Uitgangspunten voor de praktijk:

Studenten leren op verschillende manieren 

Reflecteren over manier waarop je leerinhoud aanbiedt



Verschillende manieren = minder barrières


Bied je leerinhoud toegankelijk aan (tekstdocumenten)  10 richtlijnen voor toegankelijke documenten:  http://krt.be/toeg_1  Toegankelijkheid controleren in word:  http://krt.be/toeg_2  Meer informatie:  http://krt.be/toeg_3


Bied je leerinhoud toegankelijk aan (tekstdocumenten) 

bied mogelijkheden om de lay-out aan te passen



documenten digitaal beschikbaar te stellen


Bied je leerinhoud op diverse manieren aan (animaties) 

Alternatieven voor PowerPoint aanbieden


Bied je leerinhoud op diverse manieren aan (multimedia) 

Voorzie visuele alternatieven bij auditieve informatie


Praktijkvoorbeeld VUB (Professor Deroost) 

Er wordt van elke les een video-opname gemaakt (digilessen)



Elke digiles wordt voor de studenten op het online leerplatform gezet



De student kan (een specifiek deel van) de digiles bekijken, pauzeren, herstarten


Bied je leerinhoud op diverse manieren aan (statisch/dynamisch) 

Structureren m.b.v. mindmaps


Bied je leerinhoud op diverse manieren aan. 

Structureren m.b.v. woordwolken


Bied je leerinhoud op diverse manieren aan (dynamisch) 

Structureren m.b.v. tijdlijnen


Bied je leerinhoud gestructureerd aan 

Structureren in de ELO (praktijkvoorbeeld PXL)


Maar… overmaat schaadt, middelmaat baat! Variatie en flexibiliteit zijn belangrijk.

Principe 2: Actie en expressie

Richtlijn 4: Verschillende manieren aanbieden om actief om te gaan met de leerstof Principe 2: Actie en expressie

Richtlijn 5: Verschillende manieren aanbieden om aan te tonen wat studenten geleerd hebben

Richtlijn 6: Ondersteuning bieden om doelen en prioriteiten te stellen


Uitgangspunten voor de praktijk: 

Studenten hebben voorkeuren om zichzelf uit te drukken Verschillende manieren aanbieden  Inspelen op verscheidenheid  Sterktes laten tonen 


Laat de student op verschillende manieren aantonen wat hij geleerd heeft

Bron: Klasse.be - http://krt.be/klasse


Laat studenten op verschillende manieren met de leerstof omgaan 

Samenwerken vanop afstand


Laat studenten op verschillende manieren met de leerstof omgaan  Praktijkvoorbeeld – blogs tijdens (buitenlandse) stage

Principe 3: Betrokkenheid

Richtlijn 7: Inspelen op interesses van studenten


Richtlijn 8: Doorzetting creëren

Richtlijn 9: Mogelijkheden bieden om jezelf in te schatten en bij te sturen


Uitgangspunt voor de onderwijspraktijk 

Actieve deelname 

sleutel tot leren

nadenken over gebruik activerende werkvormen



Principe 3: Betrokkenheid Bied opties aan in je lesmateriaal 

Keuzemogelijkheden (Praktijkvoorbeeld SIHO)

Keuzemogelijkheid in de SIHO online module: http://krt.be/module

Principe 3: Betrokkenheid Betrek studenten actief bij de les 

Online voting (grote groepen)

Casus: Universiteit Gent UDL @ UGent Beleidscel Diversiteit en Gender Sigried Lievens

Beleidscel Diversiteit en Gender • UGent – 11 faculteiten en 8 directies – Meer dan 30,000 studenten en 8,000 personeelsleden – Grotere instroom van studenten met een functiebeperking

• Doel beleidscel diversiteit en Gender – Instroom van studenten uit kansengroepen verhogen – Doorstroom verhogen

Studenten met een bijzonder statuut omwille van functiebeperking, naar faculteit stand op basis van de gegevens over bijzonder statuut op 31/12/2012

studenten met bijzonder statuut functiebeperking Faculteit

t.o.v. totaal aantal studenten

man

vrouw

aantal

totaal

%

LW

61

48

109

3.464

3,1%

RE

26

41

67

3.345

2,0%

WE

48

22

70

2.024

3,5%

GE

34

91

125

5.121

2,4%

IW

33

10

43

2.287

1,9%

EB

36

24

60

2.679

2,2%

DI

24

40

64

1.468

4,4%

PP

18

101

119

3.677

3,2%

BW

15

11

26

1.440

1,8%

FW

6

18

24

904

2,7%

PS

14

20

34

2.065

1,6%

Totaal UGent

315

426

741

28.474

2,6%

zonder dubbeltellingen:

309

420

729

28.229

2,6%

m/v

43%

57%

Evolutie van de instroom van kansengroepen aan de UGent 2009-'10

studenten met functiebeperking* studenten met bijzonder statuut omwille van functiebeperking allochtone studenten (allen)* allochtone studenten (met TMA, RUS en andere afkomst)* student-nieuwkomers*

2010-'11

2011-'12

2012-'13

aantal

% t.o.v. UGentpopulatie

aantal


aantal


aantal


442

6,2%

200

3,1%

227

3,7%

266

4,4%

486

1,8%

582

2,1%

634

2,3%

729

2,6%

401

5,6%

442

6,9%

459

7,5%

625

10,4%

184

2,6%

205

3,2%

190

3,1%

237

3,9%

54

0,8%

13

0,2%

19

0,3%

24

0,4% 0,2%

vluchtelingstudenten*

24

0,3%

16

0,2%

13

0,2%

15

internationale studenten*

248

3,5%

89

1,4%

127

2,1%

183

3,0%

anderstalige studenten*

57

0,8%

155

2,4%

417

6,5%

468

7,8%

werkstudenten

322

1,2%

314

1,1%

403

1,4%

369

1,3%

320

1,2%

439

1,6%

459

1,6%

419

1,5%

studenten met bijzonder statuut omwille van werkstudent beursstudenten

4.185

15,6%

5.496

19,6%

3.122

11,0%

studenten met TSO-vooropleiding

1.290

4,8%

1.339

4,9%

1.394

5,0%

1.379

5,0%

studenten met KSO-vooropleiding

200

0,7%

192

0,7%

219

0,8%

239

0,9%

studenten met BSO-vooropleiding

81

0,3%

102

0,4%

82

0,3%

76

0,3%

1.614

6,0%

1.502

5,4%

1.421

5,1%

720

2,6%

745

2,8%

357*

5,6%

264*

4,1%

165*

2,7%

0

0,0%

31

0,5%

42

0,7%

21

0,3%

4.057

56,7%

3.645

56,8%

3.482

56,7%

3.499

58,0%

studenten met andere vooropleiding (dan ASO, TSO, KSO of BSO) herintreders studenten met een gezinslast* vrouwelijke studenten

Populatie: alle studenten in 1e en 2e cyclus en in voorbereidings- en schakelprogramma's

*: populatie = nieuw ingeschreven studenten die vrijwillig hun gegevens ter beschikking stellen. Voor de overige doelgroepen is de populatie gelijk aan alle studenten

36

Diversiteit in de universiteit • 2009-2012: projectoproepen • Doel – Uniformiteit – Aandacht voor context van faculteiten

• 2013-2014: Pilootproject UDL – Groot aantal kansengroepen – Concrete acties – Actief leerproces – Uitwisseling tussen docenten

Proces • Doel: – Kennismaken met basisprincipes UDL – Actief aan de slag gaan – Begeleiding en ondersteuning van een coach

• Opstart: – Toelating pilootproject – Mailing en infosessie: ‘betrokkenheid verhogen’ – Selectie 20 deelnemers

Praktisch • 4 inhoudelijke sessies:

- Theoretisch kader en persoonlijk plan - Lesmateriaal - Inzetten van ICT-tools - Toetsing • Forum voor uitwisseling (Edmodo) • Samen-werken aan het verhogen van betrokkenheid van de studenten

Afspraken • De coach blijft tijdens het projectverloop beschikbaar voor vragen en opmerkingen en zal steeds gecontacteerd kunnen worden om praktische hulp te bieden. • De deelnemers beslissen zelf in welke mate en op welk vlak ze aanpassingen aan hun lessen willen/kunnen doorvoeren. • Kosten verbonden aan de UDL-aanpassingen worden door de beleidscel Diversiteit en Gender gedragen (vb. digitaal materiaal, licenties enz.) • Wanneer docenten veranderingen willen doorvoeren in hun leslokalen, lesmateriaal of evaluatievormen zal samen gezocht worden naar mogelijkheden waarbij de belasting voor de docent in kwestie zo klein mogelijk is.

Stand van zaken • • • • • • • •

3 sessies afgerond Enthousiasme blijft Persoonlijk plan Nood aan uitwisselen van good practices Invloed binnen vakgroep/faculteit? Lange termijn? Reactie studenten? Toekomst?

Docent in UDL-coaching: Professor Guy de Tré • Faculteit ingenieurswetenschappen – Vakgroep Telecommunicatie en Informaticaverwerking - Assistent Joachim Nielandt

UDL in de praktijk: Enkele persoonlijke bevindingen Prof. Dr. Guy De Tré

Contact: Prof. dr. Guy De Tré Vakgroep Telecommunicatie en Informatieverwerking (TELIN) – EA07 Technicum, Blok III, verdieping P2, lokaal 1.07 Sint-Pietersnieuwstraat 41 B9000 Gent Tel.: 09/264 42 20 E-mail: [email protected] Web: http://telin.ugent.be/ddcm

Werkpunt 1: aandacht vasthouden

Principe 1: Informatie op verschillende manieren aanbieden

Basisconcepten

Informatie

Historische evolutie 1772 V.C.

Codex van Hammoerabi

Operationele modellen Hiërarchisch databankmodel

Semantische modellen Objectgeoriënteerde databanktechnologie

Hybride databankmodellen

Gedragsaspecten

Relationele algebra Operatoren – Unie

Unie-operatie Tabel Artiest_A

Tabel Artiest_B

A_ID: Naam: char(3) varchar

Voornaam: varchar

A01

Da Vinci

Leonardo

A02

Degas

Edgar

Geboren: integer


Voornaam: varchar

1452

A01

Da Vinci

Leonardo

1452

1834

A04

Monet

Claude

1840

Tabel (Artiest_A UNION Artiest_B)

unie


Voornaam: varchar

Geboren: integer

A01

Da Vinci

Leonardo

1452

A02 A04

Degas Monet

Edgar Claude

1834 1840

Geboren: integer

Structurele aspecten

Indexen Paul Otlet

Voorbeschouwing Ontstaan

Werkpunt 2: betrokkenheid verhogen

Principe 2: Studenten kunnen op verschillende manieren met materiaal omgaan en op verschillende manieren aantonen wat ze geleerd hebben

vs.

Eigen ontwikkelde tool

Evaluatie

Werkpunt 3: interactie verbeteren

Principe 3: Studenten op verschillende manieren betrokken laten voelen

Praktisch voorbeeld

Online oefeningen tool Situering

SQL: Taal voor de bevraging (query) van een databank Voorbeeld vraag - Vraag alle voor- en achternamen op uit de tabel artiest - SELECT achternaam, voornaam FROM artiest; Voornaam Voorbeeld resultaat

Achternaam

De Wildeman

Anneleen

Duyster

Ayco

Peeters

Bart

Vandendriessche

Bram

Willems

Bram

De Rouck

Christian

Online oefeningen tool Situering

Automatisatie oefeningen?

Online oefeningen tool Log in

Online oefeningen tool Oefeningen

Online oefeningen tool Oefeningen – Bevraag de database

Online oefeningen tool Oefeningen – Feedback

Online oefeningen tool Oefeningen – Feedback

Online oefeningen tool Aanmoediging

Online oefeningen tool Aanmoediging Benodigde pogingen voor correct antwoord

25

20 nodig voor jou gemiddeld nodig 15

10

5

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

26

28

30

32

34

36

38

40

42

44

46

48

50

68

70

72

74

76

78

80

Online oefeningen tool Inzicht lesgevers

Online oefeningen tool Voordelen

Voor studenten - Directe feedback - Zet aan tot herhaaldelijk proberen - Correctere oplossingen - Feedback van het systeem over prestaties Voor lesgevers - Feedback over prestaties studenten - Preciezere model oplossingen - Gemakkelijk beheer van vragen - Verschillende gebruikersgroepen

Vragen

MEER INFORMATIE?

UDL checklist



http://krt.be/check (word document)

Bronnen CAST UDL Guidelines http://www.siho.be/udl/ (richtlijnen, praktijkvoorbeelden, ICT-tools)

Contact 



[email protected]  T:

0470/47 53 62

 Of

[email protected]

Vind ons op Facebook en Twitter

77

Universal Design for Learning. Toegankelijk onderwijs voor iedereen. Implementatie in Vlaanderen

Recommend Documents