Uitzicht 2015
Beleidsplan Stichting de Haven 2011 – 2015
Inhoudsopgave
1 Inleiding
3
2 Ontwikkeling in het werkveld 2.1 Landelijk 2.2 In Den Haag
4 4
3 Ontwikkeling van de organisatie 3.1 Terugblik op de periode 2005 – 2010 3.2 Kracht en ontwikkelpunten van de organisatie
6 7
4 Beleid voor de periode 2011 – 2015 4.1 Voortzetting van beheerste groei 4.2 Verbreding van het aanbod 4.3 Versteviging van de positionering
5 Afsluiting
2
8 8 9
10
1 Inleiding In 2011 is het 15 jaar geleden dat Stichting de Haven is opgericht. Vanaf het begin is het doel van onze stichting als volgt verwoord: Gods liefde verkondigen aan mensen in het prostitutiemilieu in woord en daad. Deze doelstelling is van meet af aan in praktijk gebracht door: - contacten te leggen met prostituees door het straatwerk; - (hernieuwd) zicht te bieden op de relatie met God; - aandacht te schenken aan persoonlijk nood, zowel psychisch als lichamelijk; - praktische hulp te bieden, onder andere bij de wens tot uittreding. Bovenstaande doelstelling en de uitwerking daarvan is reeds verwoord in het allereerste beleidsplan van de Haven, de bestuursnota ‘Beheerste Groei’ uit 1998. In het tweede beleidsplan ‘Kompas 2010’, is deze doelstelling bevestigd en ook nu in dit derde beleidsplan staat deze doelstelling nog recht overeind. De geestelijke, lichamelijke en psychische nood in het prostitutiemilieu is onverminderd groot (zie hoofdstuk 2) en het bestaansrecht van de Haven is hiermee (helaas) onverminderd actueel. Ook voor de komende periode van vijf jaar verwachten we dat de kern van het werk van de Haven ongewijzigd zal blijven. In hoofdstuk 2 van dit beleidsplan wordt een korte situatieschets gegeven van de landelijke en lokale ontwikkelingen waarbinnen het werk van onze stichting plaats vindt. Hoofdstuk 3 beschrijft in vogelvlucht de concrete ontwikkelingen in het werk van de Haven over de afgelopen 5 jaar. Daarnaast kijken we naar de eigen organisatie in termen van sterke punten en van punten die verbetering of verdere ontwikkeling behoeven. In hoofdstuk 4 worden dan vervolgens concrete punten voor het beleid in de periode 2011-2015 geformuleerd.
Uitzicht 2015 – Stichting de Haven
3
2 Ontwikkeling in het werkveld 2.1 Landelijk In september 2006 trad E.M.H. Hirsch Ballin opnieuw aan als minister van Justitie. In een interview in NRC Handelsblad heeft hij op de volgende wijze duidelijk zijn visie op prostitutie uitgesproken. “De gedachte ‘een bordeel is een normale bedrijfstak’ heeft in de loop van de jaren zeventig postgevat, maar die cultuur is verkeerd (..). De norm moet altijd overeind blijven: mensen mogen elkaar niet degraderen tot gebruiksvoorwerp. Die norm komt voort uit een gemeenschappelijk ethisch gedachtegoed (..). Als de menselijke waardigheid wordt aangetast, moet de staat optreden”. In november 2009 diende de regering het Wetsvoorstel ‘Regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche’ in. Op het moment van schrijven van dit beleidsplan (oktober 2010) is dit aangemeld voor plenaire behandeling in de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel bevat een strafbaarstelling van prostituees jonger dan 21 jaar, van prostituees die niet staan ingeschreven in het landelijk register van prostituees en van seksbedrijven zonder vergunning.
De mening dat prostitutie als een normale bedrijfstak moet worden geaccepteerd staat in toenemende mate onder druk. Binnen de prostitutiesector komen veel misstanden voor en veel vrouwen zijn er tegen hun wil werkzaam. Ook in de officiële evaluatie van de opheffing van het bordeelverbod wordt erkend dat prostituees met andere risico’s en arbeidsomstandigheden te maken hebben dan werknemers in andere sectoren. Er is door het ministerie van Justitie naar aanleiding van een in november 2008 door de ChristenUnie e.a. ingediende motie, eenmalig geld vrijgemaakt om uitstapprogramma’s te stimuleren. 2.2 In Den Haag De gemeente Den Haag ziet als belangrijkste doel van de opheffing van het bordeelverbod, het uit de criminele sfeer halen van de prostitutie, zodat die zich kan ontwikkelen tot een zo normaal mogelijke bedrijfstak. Als concrete maatregelen heeft men de tippelzone gesloten, het aantal vergunde bedrijven bevroren op 100, het aantal ramen sinds 2005 gehalveerd (van 700 naar ruim 300 nu) en er wordt frequent en strak gecontroleerd. Op dit moment werken er per dag in Den Haag ruim 600 raamprostituees. Elk raam wordt dubbel bezet door een dagploeg en een avondploeg. Daarnaast werken er vrouwen in clubs, in escortbedrijven of als thuiswerkster. We zien in de Haagse prostitutie elk jaar een verdere toename van Oost-Europese prostituees, met name uit Hongarije. Er is een toenemend aantal mensen dat zich meldt als slachtoffer van mensenhandel, waaronder veel Afrikaanse vrouwen. Dit is momenteel een dermate groot probleem dat SHOP (de hulpverlening van de gemeente Den Haag aan prostituees) een cliëntenstop heeft moeten instellen. Er is ook een tekort aan opvangplekken voor deze slachtoffers. SHOP heeft samen met de Haven bij het ministerie van Justitie geld aangevraagd voor de ontwikkeling van een uitstapprogramma. Dit gebeurde in het kader van de door het ministerie van Justitie eenmalig daartoe geschapen mogelijkheid. Die aanvraag is gehonoreerd en met dit geld is in oktober 2009 het project Carrière Switch gestart. Er wordt een speciaal steunpunt binnen de Sociale Dienst mee gefinancierd waar vrouwen die willen stoppen terecht kunnen voor een uitkering. Verder krijgen ze een trajectbegeleider toegewezen die met hen gaat kijken wat nodig is op de gebieden schuldhulpverlening, huisvesting, inburgering, werk, opleiding, etc. De instroom in het project was boven verwachting. Er was op zo’n 60 deelnemers gerekend, maar op dit moment zijn er meer dan 100 deelnemers aan het project. Dit laat zien dat veel vrouwen willen stoppen met het werk als ze de mogelijkheid krijgen. Echter de uitstroom naar werk laat vooralsnog te wensen over. Er blijken veel hindernissen te zijn voordat die echt gerealiseerd kan worden. 4
In april 2011 loopt dit project af. Of en hoe het gecontinueerd gaat worden is nog niet bekend. Dat er op het gebied van uitstappen nog veel werk aan de winkel is staat buiten kijf. De goede samenwerking van onze stichting met SHOP in Carrière Switch onderstreept de erkenning en waardering door SHOP van het eigene van onze bijdrage. In paragraaf 3.1 zal uitgebreider worden ingegaan op de inhoudelijke kant van die bijdrage en op het betere zicht dat we door dit project kregen op de behoefte aan christelijke hulpverlening.
Uitzicht 2015 – Stichting de Haven
5
3 Ontwikkeling van de organisatie 3.1 Terugblik op de periode 2005 – 2010 Het vorige beleidsplan ‘Kompas 2010’ had betrekking op de jaren 2005 tot en met 2010. In dit document zijn destijds de volgende beleidsmatige bakens voor de periode 2005 – 2010 uitgezet: uitbreiding van het straatwerk (60 – 70 % meer bezoeken), onderzoek naar en eventueel opstarten van een eigen uitstapprogramma, het structureel inschakelen van een maatschappelijk werkster, het opdoen van ervaring met het aanbieden van psychopastorale gesprekken en het opstarten van een maatjesproject. De tabel hieronder geeft een overzicht van enkele gegevens over het werk sinds het ontstaan van de Haven. 1996
2000
2005
2010
Aantal vrijwilligsters
18
18
20
19
Vaste medewerkers
-
20 uur
34 uur
46 uur
Aantal contactmomenten 1950
1521
2339
2932
Omvang begroting
€ 9.000
€ 39.000
€ 51.000 € 98.000*
Maatjesproject
Nee
Nee
Ja
Ja
Maatschappelijk werk
Nee
Nee
Ja
Ja
*incl € 11.000 incidentele bijdrage van SHOP voor tijdelijke uitbreiding van het maatjesproject
Op grond van dit overzicht kan geconstateerd worden dat de door het eerste bestuur uitgezette lijn van een beheerste groei zich ook in de afgelopen vijf jaar heeft voortgezet. De ontwikkelingen in periode 2005-2010 weerspiegelen dat de aan het begin van deze paragraaf genoemde beleidsmatige uitgangspunten op een mooie manier richting hebben gegeven aan de organisatie. Ondanks het ongeveer gelijk blijven van het aantal aan de Haven verbonden vrijwilligsters, is het aantal contactmomenten (het straatwerk) met ongeveer 25% toegenomen. Per vrijwilligster zijn er dus meer contactmomenten met prostituees geweest. Dit komt doordat de vrijwilligsters in vergelijking met voorgaande jaren vaker de straat opgaan. Ook is de omvang van de begroting van de Haven behoorlijk toegenomen. Voor een belangrijk deel hangt dit samen met de toename van het aantal contracturen van vaste medewerkers. Inmiddels biedt de Haven ook op structurele basis maatschappelijk werk aan. Gebleken is dat aan deze activiteit van de Haven grote behoefte onder de prostituees bestaat. In 2009 heeft het bestuur daarom ook besloten tot de uitbreiding van het aantal uren maatschappelijk werk. Het voornemen uit het vorige beleidsplan om ook psychopastorale gesprekken aan te bieden heeft nog geen stabiele vorm gekregen. Wel is de afgelopen jaren het nodige ondernomen om vorm te geven aan een uitstapprogramma en een maatjesproject. Aan het uitstapprogramma is vooral gewerkt door contacten te leggen met christelijke werkgevers, om zodoende een nieuwe werkomgeving te bieden aan prostituees. Dit heeft geleid tot een aantal succesvolle koppelingen met het uitstappen uit de prostitutie tot gevolg. Daarnaast heeft één van de vrijwilligsters de coördinatie van het maatjesproject op zich genomen. Ook hieruit is een aantal succesvolle koppelingen tot stand gebracht. 6
De activiteiten rond het uitstapprogramma en het maatjesproject zijn echter pas echt in een stroomversnelling gekomen in het project Carrière Switch, wat in paragraaf 2.2 al is genoemd. Als onderdeel van dit project verzorgt de Haven gedurende een periode van 14 maanden het maatjesproject. Vanaf het begin heeft onze stichting aangegeven dit uitsluitend te willen doen vanuit onze eigen identiteit, dat wil zeggen uitsluitend met inschakeling van christelijke maatjes. Na aanvankelijk verzet hiertegen heeft SHOP dit geaccepteerd en ons aandeel in het project verloopt vanuit onze optiek zeer voorspoedig. Het aantal toegezegde koppelingen wordt ruimschoots gehaald. Dat betekent dat er een grote vraag is naar christelijke maatjes en ook dat die tot nu toe werden gevonden. Het is door deze deelname aan Carrière Switch, dat we erachter zijn gekomen dat de behoefte aan christelijke maatjes veel groter is dan we daarvoor wisten via onze eigen contacten. Tegelijkertijd drukt Carrière Switch ons met de neus op het feit dat er in toenemende mate onder de vrouwen die de prostitutie (willen) verlaten, slachtoffers zijn van mensenhandel. Deze leven vaak sociaal zeer geïsoleerd en hebben veelal ernstige psychosociale problemen. Dit stelt zowel aan de maatjes als aan de hulpverlening speciale eisen, waarover we verder moeten nadenken. 3.2 Kracht en ontwikkelpunten van de organisatie De Haven staat er anno 2010 goed voor. De lijn van een beheerste groei heeft ook de voorbije beleidsperiode zijn beslag gekregen. Het straatwerk loopt goed en er is steeds voorzien in voldoende en goede vrijwilligsters. Er zit enthousiasme in het team en de samenwerking tussen het managementteam, de vrijwilligsters en het bestuur verloopt goed. Het aantal pastorale gesprekken neemt steeds verder toe en het eigen maatschappelijk werk wordt ook door de doelgroep als een waardevolle aanwinst gezien. De Haven wordt inmiddels ook als een volwaardige partij gezien in het ProstitutiePlatform van de gemeente Den Haag. Naast dit alles is de financiële situatie van de Haven goed op orde. Door de samenwerking met de gemeente hebben het uitstapprogramma en het maatjesproject een impuls gekregen. Er is steeds voorzien in voldoende financiële middelen (giften), waardoor de omvang van de begroting mee heeft kunnen groeien met de uitbreiding van het aantal activiteiten. Al met al kunnen we met dankbaarheid constateren dat de Haven nog steeds ‘verschil maakt’ in het leven van prostituees in Den Haag. Hieronder volgen twee zaken waarvoor het bestuur en MT onderkennen dat er verdere ontwikkeling of versterking gewenst is. Verbreding van aanbod Steeds meer blijkt er in de hulpverlening door onze medewerkers dat er na uitstappen een behoefte is aan vormen van nazorg. De vraag voor welke nazorg moet worden doorverwezen naar specialistische hulpverleners/ -instanties en welke zorg bij onze specifieke hulpverlening past, moet dringend verder worden onderzocht. Op basis daarvan moet dan worden nagegaan welke gewenste keuzes gerealiseerd kunnen worden. Positionering van onze Stichting Voor het onderhouden van de band met onze achterban is een actieve betrokkenheid door de Raad van Overleg van groot belang. Het bestuur zal zich ervoor inspannen dat die betrokkenheid in de komende periode sterk blijft. Het blijkt echter steeds opnieuw dat het bekend houden van ons werk en het verwerven van voldoende ondersteuning ervoor, blijvend grote inspanning vergt. Om binnen de steunverlenende kerken en ook naar andere delen van onze achterban de aandacht voor het werk van onze Stichting levend te houden en te versterken, is het bestuur van mening dat een actieplan voor vernieuwingen op het gebied van communicatie noodzakelijk is.
Uitzicht 2015 – Stichting de Haven
7
4 Beleid voor de periode 2011 – 2015 4.1 Voortzetting van beheerste groei Uit de in hoofdstuk 2 geschetste ontwikkelingen en de in hoofdstuk 3 beschreven ervaringen trekken we de conclusie dat de behoefte aan pastorale zorg voor en hulpverlening aan prostituees en ex-prostituees onverminderd groot blijft. De recente ervaringen door deelname aan het project Carrière Switch maken duidelijk dat de bestaande behoefte aan christelijke hulpverlening veel groter is dan we tot nu toe zelf op het spoor kwamen. Daarom vinden het bestuur en het MT het gewenst om ook in de komende beleidsperiode de al jaren geleden ingezette lijn van een beheerste groei door te zetten. Gekozen wordt voor een groeidoelstelling van 10% in de komende periode van vijf jaar. Deze groeidoelstelling heeft betrekking op het aantal contactmomenten met prostituees, op het aantal vrijwilligsters dat aan de Haven verbonden is en op de omvang van de begroting. Een beheerste uitbreiding van het werk van de Haven maakt het mogelijk om meer prostituees te bereiken en om kwalitatief betere hulp te verlenen. Daarbij gaan we uit van de huidige kracht en structuur van de organisatie en de daaraan verbonden medewerkers. Wel zullen we in de komende periode afwegen hoe wenselijk het is om de bezettingstijden van het pastoraal centrum uit te breiden. Alle inspanningen blijven gericht op het bereiken van veel vrouwen die werkzaam zijn in de prostitutie. Ten aanzien van de financiering staat het bestuur op het standpunt, dat we gezien de politiek gevoelige context voor het identiteitsbepaalde karakter van ons werk, ernaar streven structureel onafhankelijk te blijven van overheidsgelden. We willen blijven vermijden dat de inhoud en het karakter van het werk van onze stichting onder politieke beïnvloeding zouden kunnen komen te staan. Naast het vinden van geschikte medewerkers blijft dus het instandhouden en het zelfs wat doen toenemen van financiële ondersteuning vanuit een meelevende achterban een belangrijk aandachtspunt voor het bestuur. 4.2 Verbreding van het aanbod De afgelopen periode hebben we geïnvesteerd in het maatschappelijk werk. We merken dat dit voorziet in een grote behoefte bij de vrouwen. We helpen hen op deze manier een stabiele basis te creëren en dat is vaak al best een uitdaging bij deze doelgroep. Op dit moment is het onduidelijk hoe het verder gaat met het uitstapprogramma dat is ontwikkeld door SHOP en de Haven. Wij blijven dat erg belangrijk vinden en zullen ons voor voortzetting ervan blijven inzetten. Ook zullen we als het nodig is doorgaan met het benaderen van werkgevers om vrouwen kans op een baan te geven. We weten inmiddels dat er als er rust in het leven van de vrouwen komt er ook andere noden naar boven komen. Dan komt de verwerking van wat ze hebben meegemaakt pas op gang. Het werken in de prostitutie heeft veel met hen gedaan en met de consequenties daarvan moeten ze de rest van hun leven verder. De Haven zou hen graag nog meer de mogelijkheid bieden tot nazorg. We willen opties daarvoor nader onderzoeken en vóór de zomer van 2011 besluiten wat we aan nazorg zelf kunnen aanbieden en hoe we dat gaan doen. De opties die we onderzoeken zijn : • Individuele gesprekken. • Een psychosociaal programma waarin thema’s aan de orde komen als: grenzen, zelfbeeld, beeld van de wereld en de medemens, relaties en de vraag ‘Hoe vertel ik het anderen/mijn kinderen?’ • Verwerken van trauma’s : Wat zijn goede doorverwijsmogelijkheden of is het nodig meer expertise zelf in huis te halen? • Pastorale gesprekken: Is er behoefte aan een aparte pastoraal werker daarvoor? Of kan er binnen het kader van een psychosociaal programma, dat wordt begeleid door een professionele kracht van de Haven, in de behoefte aan pastorale begeleiding worden voorzien? 8
4.3 Versteviging van de positionering De beleidsvoornemens voor het positioneren van Stichting de Haven brengen we hieronder beknopt in kaart voor de diverse doelgroepen. Prostituees en ex-prostituees Het hart van de Haven is het werk voor prostituees. De vrouwen vormen dan ook onze primaire doelgroep. We willen hen vooral informeren over de hulp die wij hen willen bieden en vertellen over God, wiens liefde ons drijft. De communicatie met deze doelgroep loopt langs drie kanalen: • mondeling bij direct contact; • via schriftelijke materialen als folders en flyers; • via de website www.stichtingdehaven.nl. We willen drukwerk maken zodra daar behoefte aan blijkt te zijn. Dit is en blijft veelal gebeuren op verzoek/aanwijzing van medewerkers of vrijwilligers. In de loop van 2011 willen we een vernieuwde website klaar hebben die ook voor deze doelgroep aantrekkelijk en toegankelijk is. Meertaligheid vormt daarvan een onderdeel. Medewerkers, achterban en andere doelgroepen Stichting de Haven kan niet zonder betrokken medewerkers, vrijwilligers en achterban. Het werk drijft immers op het gebed van velen, op de inzet van medewerkers en vrijwilligers en op financiële ondersteuning door kerkelijke gemeenten en individuen. Om die broodnodige betrokkenheid ook in de toekomst te waarborgen is een stevige positionering noodzakelijk. Mensen moeten weten waar de Haven voor staat en waarom het werk onmisbaar is en steun verdient. Uitgangspunt van ons communicatiebeleid is het streven naar optimale kennis van en betrokkenheid bij het werk van Stichting de Haven. Dat willen we primair bereiken bij: medewerkers en vrijwilligers, donateurs, kerkelijke gemeenten die zich met ons verbonden hebben en (met nadruk) de individuele leden van die gemeenten. Een secundaire communicatiedoelgroep wordt gevormd door organisaties waarmee het relevant voor ons is om contact te onderhouden en door overheid en pers. Vernieuwing van middelen Het bestuur geeft voor de komende beleidsperiode prioriteit aan het vernieuwen van communicatiemiddelen gericht op de achterban. Bestaande middelen (Website, Havenmond, Jaarverslag etc.) zijn anno 2010 niet altijd meer toereikend. Zo heeft het internet de wijze waarop mensen met elkaar communiceren en informatie tot zich nemen drastisch veranderd. Vooral bij de wat jongere doelgroep is dit het geval. In onze communicatie met onze achterban willen we steeds meer gebruik maken van de mogelijkheden die nieuwe media ons bieden, bijvoorbeeld in het bereiken van en communiceren met individuele leden van die achterban. Dit overigens zonder de, bij de achterban bekende en vertrouwde, bestaande middelen (zonder meer) op te geven. Deze ideeën gaan we concreet uitwerken in een communicatieplan dat in het voorjaar van 2011 zal worden vastgesteld en in de komende jaren zal worden uitgewerkt. Beïnvloeding van de politiek Het adequaat benaderen van landelijke en lokale politici en bestuurders is een afzonderlijk aandachtspunt. Actief lobbyen is geen primaire doelstelling en valt slechts incidenteel binnen de praktische mogelijkheden van het Uitzicht 2015 – Stichting de Haven 9
bestuur en het managementteam. Niettemin bieden de opgebouwde contacten binnen de gemeente Den Haag en met de Tweede Kamerfracties van ChristenUnie en SGP goede mogelijkheden om onze mening en wensen onder de aandacht te brengen. We vinden het van belang die contacten in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren. In de komende periode zal in elk geval de continuering en versterking van uitstapprogramma’s onze bijzondere aandacht hebben. We zullen de noodzaak voor een uitstapprogramma zoals Carrière Switch onder de aandacht blijven brengen en we zullen pleiten voor het versterken van positief beleid ten aanzien van zulke programma’s. Met het oog daarop zullen we ons door contacten met andere hulporganisaties, zoals bijvoorbeeld Het Scharlaken Koord, goed op de hoogte houden van ontwikkelingen op de voor ons werk relevante terreinen. Waar mogelijk zullen we dan zelf of met anderen samen, pro-actief politici of overlegorganen benaderen.
5 Afsluiting Het hierbij geformuleerde beleidsplan voor de komende periode van vijf jaren gaat ervan uit dat de kern van het werk van de Haven blijft bestaan uit de directe contacten met vrouwen die werkzaam zijn in de prostitutie. De liefdevolle en betrokken inbreng van een groot aantal vrijwilligsters en een goede toerusting van hen door een bekwaam managementteam blijven van cruciale betekenis hiervoor. Dat er daarnaast een toenemende behoefte wordt onderkend aan professionele inbreng in de contacten en nazorg, beschouwen we als een actuele uitdaging, die in het werk zelf op onze weg geplaatst is. Om de doelstelling van onze stichting te kunnen blijven realiseren zijn er betrokken en bekwame vrijwilligsters en vaste medewerkers nodig. Ook de blijvende betrokkenheid van een toereikende achterban is onmisbaar. We hopen die betrokkenheid te blijven voeden door een goede samenwerking tussen bestuur en managementteam en door een goede communicatie met de vrijwilligsters en met de Raad van Overleg, die bestaat uit vertegenwoordigers van de steunverlenende kerken. Het werk van Stichting de Haven is gestart en gegroeid in het diepe besef in alles afhankelijk te zijn van onze Hemelse Vader. Vanuit datzelfde besef willen we ook in de komende periode het werk doen en ons inzetten voor een goede organisatie daarvan.
Stichting de Haven Groenewegje 76 2515 LN Den Haag Tel. 070-4020804 Giro 7361219 t.n.v. St. De Haven, Den Haag
10
