STUDENTENVOORZIENINGEN CEL STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING VAN DALECOLLEGE NAAMSESTRAAT 80 3000 LEUVEN
UITNODIGING LEUVEN
VORMINGSDAG DIGITALE TOEGANKELIJKHEID DONDERDAG 5 FEBRUARI 2015
Huis Bethlehem, Leuven Van 9u30 tot 17u Werkgroep Digitale Toegankelijkheid en Studentenvoorzieningen KU Leuven
Elektronische communicatiesystemen en technologieën evolueren razendsnel. Enerzijds kunnen ze een enorme troef zijn voor studenten met een beperking om ten volle te participeren aan het hoger onderwijs. Anderzijds is het een essentiële voorwaarde dat elektronische informatie en applicaties toegankelijk zijn voor iedereen en dat hier oog voor is bij nieuwe ontwikkelingen. Binnen de KU Leuven en de Associatie zijn de concrete noden van studenten met een beperking gekend maar blijft de organisatie van digitale toegankelijkheid vaak een moeizaam proces, ondanks de bereidwilligheid. Om dit in goede banen te leiden is er heel specifieke expertise nodig die optimaal kan ingezet worden door samenwerking tussen verschillende diensten. Om tegemoet te komen aan de vragen over deze thematiek organiseert de Werkgroep Digitale Toegankelijkheid van de KU Leuven samen met Studentenvoorzieningen van de KU Leuven een vormingsdag. De aanwezige expertise van de KU Leuven zal gedeeld worden, waarbij de focus zal liggen op de operationele werking en concrete procedures. Deze zullen achteraf ter beschikking gesteld worden. Samen werpen we ook een blik op de toekomst. De vormingsdag richt zich op medewerkers van de KU Leuven en de Associatie en heeft ook de bedoeling om de interne samenwerking te bevorderen. In eerste instantie willen we die diensten bereiken die op vlak van expertise het nauwst aanleunen bij de operationele uitvoering van digitale toegankelijkheid, zoals diensten zorgcoördinatie/studiebegeleiding, ICTS, bibliotheek, onderwijstechnologie en communicatie. Maar ook andere medewerkers die betrokken zijn bij de thematiek zoals diversiteitsmedewerkers, ombudsen, … en andere geïnteresseerden vanuit de KU Leuven of de Associatie zijn van harte welkom.
PROGRAMMA 9u30 - 10u
Onthaal met koffie
10u - 10u15
Welkom en openingswoord door vicerector Studentenbeleid prof. Rik Gosselink
10u15 - 11u45
Plenaire sessies
10u15 - 10u45 Inleiding over evolutie van digitale toegankelijkheid
Prof. em. Jan Engelen (ESAT)
10u45 - 11u15 Ondersteuning van studenten met een functiebeperking aan de KU Leuven met focus op digitale toegankelijkheid
Ann Dewicke (Cel Studeren met een Functiebeperking)
11u15 - 11u45 Ervaringsdeskundigen aan het woord
11u45 - 13u Broodjeslunch 13u - 14u20 Parallelle sessies Sessie 1A: Assistieve technologie en toegankelijkheid van de digitale leeromgeving in de praktijk
Sofie Pieraerd, Greet Schoovaerts, Tim Van Damme en Kenny Verbeke (ICTS)
2/8
Sessie 2A: Bestelservice digitaal cursusmateriaal
Paul Sijsmans en Roel Vuegen (Universiteitsbibliotheekdiensten)
Sessie 3A: Audiovisuele technologieën ten dienste van digitale toegankelijkheid
Jan Ryckaert (LIMEL) en Bart Ons (ESAT)
14u20 - 14u35
Koffiepauze
14u35 - 15u55
Herhaling parallelle sessies
Sessie 1B: Assistieve technologie en toegankelijkheid van de digitale leeromgeving in de praktijk
Sofie Pieraerd, Greet Schoovaerts, Tim Van Damme en Kenny Verbeke (ICTS)
Sessie 2B: Bestelservice digitaal cursusmateriaal
Paul Sijsmans en Roel Vuegen (Universiteitsbibliotheekdiensten)
Sessie 3B: Audiovisuele technologieën ten dienste van digitale toegankelijkheid
Jan Ryckaert (LIMEL) en Bart Ons (ESAT)
15u55 - 16u05
Afsluiting door vicerector prof. Katlijn Malfliet
16u05 - 17u
Receptie
3/8
VOORDRACHTEN PLENAIRE SESSIES Inleiding over evolutie van digitale toegankelijkheid prof. em. Jan Engelen (ESAT) De pijlsnelle implementatie van allerlei elektronische communicatiesystemen in alle domeinen van de samenleving, en dus ook in de academische wereld heeft voor studenten en medewerkers met een leesbeperking (slechtziend, blind, dyslectisch) een enorme impact. Documenten moeten uiteraard toegankelijk zijn maar dat geldt ook voor alle internetinteracties (websites en loketten zoals inschrijfmodules, bibliotheektoegang, Toledo enz.). In deze bijdrage worden deze aspecten kort toegelicht en gekaderd binnen onze universiteit en Associatie. Tot slot wordt er ingegaan op de specifieke aanpak van digitale toegankelijkheid binnen een aantal Europese Universiteiten (Parijs 8, Linz, Karlsruhe & Brno). Ondersteuning van studenten met een functiebeperking aan de KU Leuven met focus op digitale toegankelijkheid Ann Dewicke (Cel Studeren met een Functiebeperking) Elk jaar neemt het aantal studenten met een functiebeperking dat studeert aan het hoger onderwijs toe. Ze worden op basis van hun individuele noden ondersteund tijdens hun studies. Zo kunnen studenten tijdens de lessen geholpen worden met cursusmateriaal op vergrotende kopieën of in braille, een gebaren- of schrijftolk en technische hulpmiddelen zoals voorleessoftware. Daarnaast kan een student ook beroep doen op examenfaciliteiten, vb. meer tijd op een examen of het gebruik van een examenlaptop met voorleessoftware. Voor het verkrijgen van dergelijke faciliteiten moet de student eerst erkend zijn door de Cel Studeren met een Functiebeperking. De organisatie van deze faciliteiten is vaak een samenwerking tussen meerdere diensten. De Werkgroep Digitale Toegankelijkheid van de KU Leuven zet zich in om drempels op vlak van elektronische informatie en dienstverlening weg te nemen en ICT in te zetten als facilitator. Ervaringsdeskundigen aan het woord
4/8
PARALLELLE SESSIES Sessie 1: Assistieve technologie en toegankelijkheid van de digitale leeromgeving in de praktijk Sofie Pieraerd, Greet Schoovaerts, Tim Van Damme en Kenny Verbeke (ICTS) Tijdens deze sessie wordt ingegaan op de concrete aanpak en procedures om technische hulpmiddelen te voorzien voor studenten die er nood aan hebben en om de leeromgeving optimaal toegankelijk te maken. Volgende thema’s komen aan bod:
Voorleessoftware o Korte introductie van de gebruikte softwarepakketten voor dyslexie: toelichting over de leveranciers en bestaande raamcontracten, gebruik van licentiemodellen en dragers o
Korte live demo van de softwarepakketten Sprint en Kurzweil
Inzet van assistieve technologie o Uitlenen van USB-sticks met dyslexiesoftware voor studenten: proces van ontlenen, kostprijs en waarborg, taakverdeling zorgcoördinatoren en ICTS, organisatie van de support o
Examenlaptops met dyslexie-software: technische set-up, uitleenprocedure, beschikbare aantallen, cijfermateriaal per examenperiode
o
Windows-to-go sticks voor gebruik op examens als alternatief voor uitlenen van examenlaptops: technische set-up, uitleenprocedure, beschikbare aantallen, cijfermateriaal per examenperiode
o
Scanservice en aanbod OCR-software voor studenten in het leercentrum Agora
Toegankelijkheid van de digitale leeromgeving: stand van zaken en toekomstige evoluties o Blackboard accessibility o
Toledo frameworks en toegankelijkheid
o
Systematische verwijzingen naar de website Digitale Toegankelijkheid vanuit de leeromgeving
5/8
Sessie 2: Bestelservice digitaal cursusmateriaal Paul Sijsmans en Roel Vuegen (Universiteitsbibliotheekdiensten) Op vraag van de Cel Studeren met een Functiebeperking organiseert KU Leuven UBD (Universiteitsbibliotheekdiensten) sedert april 2012 een gratis bestelservice voor digitaal cursusmateriaal. In deze sessie bekijken we het traject van aanvraag door de student tot het beschikbaar maken van het digitaal cursusmateriaal. Er wordt dieper ingegaan op de bestelprocedure, het wettelijk kader en de auteursrechten, de samenwerking met de uitgeverijen en de beschikbaarheid van het digitale materiaal. Sessie 3: Audiovisuele technologieën ten dienste van digitale toegankelijkheid Jan Ryckaert (LIMEL) en Bart Ons (ESAT)
Gebruik van video in een inclusief hoger onderwijs Jan Ryckaert (LIMEL) Videolab is de centrale video streaming service van de KU Leuven en de Associatie. Oorspronkelijk bedoeld om video op te laden en in een latere fase ook lessen te kunnen opnemen, gebruiken docenten het ook meer en meer om leermaterialen aan te maken en te delen met hun studenten. Dit is vooral belangrijk binnen nieuwe onderwijsconcepten zoals Multicampusonderwijs, Blended leren en de Flipped Classroom. Zo kunnen o.a. met vooraf opgenomen kennisclips studenten, waar ze zich ook bevinden, de leerstof verwerken en is er tijdens contactmomenten meer tijd voor verdieping, toepassen van de leerstof en discussie. Samen bekijken we hoe video een middel is om die nieuwe concepten te ondersteunen, maar bovendien exploreren we de mogelijkheden om ze inclusief te maken en tenslotte bekijken we welke drempels op het vlak van technologie en exploitatie hierbij nog overwonnen moeten worden. Ook ondertiteling en transcriptie komen aan bod.
Mogelijkheden en beperkingen van spraakherkenning Bart Ons (ESAT) Spraakherkenning is de technologie die toelaat om gesproken taal om te zetten in neergeschreven zinnen. Er bestaan reeds heel wat toepassingen hiervan zoals tekst dicteren aan de computer, namen en gerichte vragen herkennen in telefonische toepassingen voor bestellingen of informatie, GPS-besturing in de wagen, … Maar er zijn ook toepassingen in de zorg. Denk bijvoorbeeld aan een leeshulp die kinderen in het basisonderwijs helpt met leren lezen en hun leesvaardigheid objectief vaststelt, met een verlengstuk naar hulp bij dyslexie. Of aan het gebruik van stemcommando’s om een bed,
6/8
een rolstoel te besturen, of zelfs een compleet huis dat met domotica is uitgerust. Voor mensen met een motorische beperking kan dit een essentiële tool zijn. Toch is spraakherkenning niet zomaar inzetbaar in alle situaties. Er zijn nog heel wat moeilijkheden te overwinnen zoals het negeren van achtergrondlawaai, het herkennen van spontane spraak met aarzelingen, onderbrekingen en niet grammaticale constructies, aanpassingen aan specifieke spraak van gebruikers (bv dialect, pathologische spraak). In deze bijdrage zal een stand van zaken worden gegeven.
7/8
PRAKTISCH LOCATIE Huis Bethlehem, Schapenstraat 34, Leuven Er is parkeergelegenheid voorzien.
DATUM EN TIJDSTIP Donderdag 5 februari 2015 van 9u30 tot 17u.
INSCHRIJVEN Inschrijven gebeurt online1. De vormingsdag is gratis.
PRESENTATIES EN PROCEDURES/DOCUMENTEN De presentaties van de vormingsdag en de procedures en documenten die de KU Leuven hanteert bij de organisatie van digitale toegankelijkheid zullen na de vormingsdag ter beschikking gesteld worden via een afgeschermde webpagina. Na de vormingsdag ontvangt u een login die u toegang verleent.
CONTACT
[email protected]
1
https://www.kuleuven.be/studentenvoorzieningen/functiebeperking/vormingsdag-digitaletoegankelijkheid 8/8
