Uitgeverij. Verloren. voorjaar 2014

Uitgeverij

Verloren voorjaar 2014

Deze brochure bevat de Voorjaarsaanbieding 2014. Meer informatie over alle uitgaven is te vinden op onze website. Achterin deze brochure zit een bestelformulier. Uiteraard kunnen boeken ook worden besteld via de website (waarbij de boeken direct kunnen worden betaald en geen administratiekosten hoeven worden betaald), via de mail of telefonisch. Bestelde maar nog niet betaalde boeken worden verstuurd met een rekening op de buitenkant van het pakket. Bij binnenlandse bestellingen met een factuurbedrag van minimaal € 100,– worden geen verzendkosten in rekening gebracht. In alle andere gevallen wel. Het is ook mogelijk de boeken op te halen bij de uitgeverij, op werkdagen tussen 9.00 en 17.00 uur. Retouren van particulieren dienen, na voorafgaand overleg en onder opgaaf van redenen, binnen twee weken na factuurdatum te geschieden. Eventuele verzendkosten voor het retourneren dient de klant in principe zelf te voldoen. Retouren van boekhandels kunnen enkel worden aangenomen na overleg en mits de boeken onbeschadigd zijn. Creditering geschiedt meestal tegen een gereduceerd bedrag. Voor meer en vollediger informatie raadplege men tevens onze website: www.verloren.nl. Inhoudsopgave Voorjaarsaanbieding 20143-38 Verschenen in 201339-62

Gebruikte afkortingen ag Arnhemse Geschiedenissen bdn Bibliotheca Dissidentium Neerlandicorum db Doopsgezinde Bijdragen dne De Negentiende Eeuw do Bijdragen tot de geschiedenis der Ridderlijke Duitsche Orde, Balije van Utrecht dze De Zeventiende Eeuw ed Egodocumenten hm Historische Migratiestudies il Indische Letteren isbn International Standard Book Number jeg Jaarboek voor Ecologische Geschiedenis jkk Jaarboek Kasteel Keukenhof jmg Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis jvg Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis mm Maaslandse Monografieën

msb Middeleeuwse Studies en Bronnen mt Middelnederlandse Tekstedities mvn Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden nur Nederlandse Uniforme Rubrieksindeling ohb Overijsselse Historische Bijdragen pm Pro Memorie pr Passage Reeks sh Serta Historica. Voordrachten van leden van het Gezelschap van Christelijke Historici in Nederland st Studies in Texiel thb Textielhistorische Bijdragen tntl Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde u&s Universiteit & Samenleving zpr Zeven Provinciën Reeks

Bezoekadres: Torenlaankerk, Torenlaan 25, 1211 ja Hilversum, t 035-6859856, f 035-6836557, e [email protected] Handelsregister Kamer van Koophandel Hilversum 32039230; btw nr. nl8054 597 16 b01 Bankrekeningen nl44ing0004489940, bic ingbnl2a; nl59rabo 0398247528, bic rabonl2u Vertegenwoordiging in België: Maklu uitgevers, Somerstraat 13-15, b-2018 Antwerpen, t 03-2312900, f 03-2332659 When ordering from outside the Benelux, we advise you to state the number, expiry date and csv-code of your Visa or Eurocard/Mastercard, in order to avoid unnecessary costs. The amount due will be charged to your account after your order has been sent.

2

voorjaarsaanbieding 2014

Kennis in beeld Denken en doen in de middeleeuwen Redactie Andrea van Leerdam, Orlanda Lie, Martine Meuwese en Maria Patijn

Hoe zagen middeleeuwers zichzelf en de wereld waarin zij leefden? Welke kennis en inzichten bezaten zij en hoe gaven zij deze door? Antwoorden op deze vragen zijn te vinden in de zogenaamde artesliteratuur: instructieve teksten op het gebied van techniek en wetenschap. In Kennis in beeld worden artes-onderwerpen bestudeerd en gepresenteerd vanuit hun beelden teksttraditie. Iedere bijdrage gaat uit van één kernafbeelding en één Middelnederlands citaat, ondersteund door toepasselijk visueel materiaal. De a fbeeldingen versterken de betekenis van de tekst en verscherpen onze kijk op het verleden. Andersom geeft de samenhang met de instructieve teksten de afbeeldingen diepgang. De vlot geschreven bijdragen behandelen onderwerpen als seks, schoonheidsadviezen en slangen, hersenen, hekserij en hygiëne, voeding, votiefgeschenken, vrouwengeneeskunde, astrologie, kosmische muziek, de kunst van het sterven en nog veel meer. Gezamenlijk bieden zij een kleurrijk spectrum van intellectuele opvattingen en alledaags handelen in de Middeleeuwen.

Zie ook: Het boek van Sidrac. Een honderdtal vragen uit een middeleeuwse encyclopedie, isbn 906550-911-9, € 14,–; Bogaart, Geleerde kennis in de volkstaal. Van den proprieteyten der dinghen (Haarlem 1485) in perspectief, isbn 90-6550-815-5, € 22,–; Kennis-maken. Een bloemlezing uit de Middelnederlandse artesliteratuur, isbn 978-90-8704-052-9, € 25,–; The Secrets of Women in Middle Dutch. A bilingual edition of Der vrouwen heimelijcheit in Ghent University Library Ms 444, isbn 978-90-8704-244-8, € 17,–


± 240 blz., € 25,– isbn 978-90-8704-417-6 reeks Artes deel 8 verschijnt maart 2014 nur 684/694

3

Anna Dlabačová Literatuur en observantie De Spieghel der volcomenheit van Hendrik Herp en de dynamiek van laatmiddeleeuwse tekstverspreiding

Rond het midden van de vijftiende eeuw schreef de minderbroeder Hendrik Herp een mystiek meesterwerk: de Spieghel der volcomenheit. Het was het enige werk dat deze bestuurlijke en spirituele leider van de franciscaanse observantiebeweging in de volkstaal zou schrijven. De taal stond een snelle verspreiding van de tekst niet in de weg. Herps Spieghel werd een ongekend internatio naal succes. In Literatuur en observantie beschrijft Anna Dlabačová dit succes, dat zich afspeelt tegen de achtergrond van een brede religieuze vernieuwing in middeleeuws Europa. De lezer maakt kennis met een wereld waarin het strenge observantie-ideaal hand in hand ging met de verspreiding van nieuwe teksten onder religieuzen en leken. Persoonlijke contacten en netwerken van kloosters, drukkers en leken zorgden ervoor dat de verspreiding van literatuur een nieuwe impuls kreeg. Het verhaal van Herps Spieghel weerspiegelt deze nieuwe dynamiek.

± 384 blz., ± € 35,– isbn 978-90-8704-418-3 gebonden, geïllustreerd (deels kleur) reeks msb deel 149 verschijnt mei 2014 nur 684/704

4

Zie ook: Beek, Leken trekken tot Gods Woord. Dirc van Herxen (1381-1457) en zijn Eerste Collatieboek, isbn 978-90-8704-115-1, € 29,–; Dijk, Twaalf kapittels over ontstaan, bloei en doorwerking van de Moderne Devotie, isbn 978-90-8704-314-8, € 42,–; Kramer, Een lekenboek in woord en beeld. De Spegel der minschliken zalicheid, isbn 978-90-8704-346-9, € 29,–; Lettinck, Praten als Brugman. De wereld van een Nederlandse volksprediker aan het einde van de Middeleeuwen, isbn 90-6550-445-1, € 10,–; Monastiek observantisme en Moderne Devotie in de Noordelijke Nederlanden, isbn 978-908704-006-2, € 27,–


Ben Wasser Dit is de pelgrimage van het Heilig Land en daaromtrent Bloemlezing uit de reisverslagen van de Jeruzalemvaarders uit de Nederlanden, 1450-1650

Uit de periode 1450-1650 zijn zo’n dertig reisverslagen van Nederlandse Jeruzalemgangers overgeleverd, opgetekend in de volkstaal. Dit boek bevat een bloemlezing van karakteristieke en representatieve passages uit deze geschriften, die samen een goed beeld geven van het gebruikelijke verloop van de pelgrimage naar het Heilig Land. Aan de orde komen de verschillende routes naar Venetië en de beschrijving van de Lagunestad, de overtocht naar Jaffa, het bezoek aan de heilige plaatsen in Jeruzalem en omgeving, gevolgd door een pelgrimage naar Syrië, Egypte en het Katharinaklooster in de Sinaïwoestijn. Een enkeling waagde zich daarna nog aan verdere omzwervingen door Arabië en Perzië, op zoek naar het intrigerende Pape-Jansland. In de inleiding wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van de pelgrimage naar het Heilig Land en die van de reisverslagen. Gegevens over de auteurs en een korte karakteristiek van hun geschriften zijn achterin het boek opgenomen.

Zie ook: Brefeld, A Guidebook for the Jerusalem Pilgrimage in the Late Middle Ages. A Case for Computer- Aided Textual Criticism, isbn 90-6550-257-2, € 30,–; In het land van de Bijbel. Reisverslag van Egeria, een dame uit de vierde eeuw, isbn 978-90-8704-188-5, € 19,–; Zeebout, Tvoyage van Mher Joos van Ghistele, isbn 90-6550-031-6, € 40,–; Thiers, Bedevaart en kerkeraad. De Amersfoortse vrouwevaart van 1444 tot 1720, isbn 90-6550-386-2, € 17,–; Thiers, ’t Putje van Heiloo. Bedevaarten naar O.L. Vrouw ter Nood, isbn 90-6550-858-9, € 22,–


± 256 blz., ± € 27,– isbn 978-90-8704-422-0 ingenaaid, geïllustreerd reeks msb deel 150 verschijnt april 2014 nur 684/704

5

Jan Kuys Repertorium van collegiale kapittels in het middeleeuwse bisdom Utrecht

De oudste seculiere kapittels in het bisdom Utrecht zijn in de negende eeuw ontstaan en het jongste kapittel dateert uit het begin van de zestiende eeuw. Ter onderscheiding van de beide kathedrale kapittels (Domkapittel en Oudmunster) werden de overige kapittels aangeduid als collegiale kapittels. De Reformatie betekende voor de seculiere kapittels in het huidige Nederland het einde van hun bestaan als katholieke geestelijke instelling. Sommige kapittels bleven voortbestaan als geseculariseerde instelling, maar ze waren feitelijk niet meer dan een vermogensfonds voor de protestantse elite. Dit repertorium, samengesteld door Jan Kuys, biedt voor het eerst een systematisch overzicht van de collegiale kapittels in het middeleeuwse bisdom Utrecht. Per kapittel wordt onder andere aandacht besteed aan ontstaan en geschiedenis, gebouwen en inventaris, geestelijk leven, interne organisatie, bezittingen en inkomsten, overgeleverde archivalia, boekenbezit en relevante literatuur.

± 496 blz., ± € 49,– isbn 978-90-8704-416-9 gebonden, geïllustreerd reeks msb deel 148 verschijnt april 2014 nur 684/704

6

Zie ook: Engen, De derde orde van Sint-Franciscus in het middeleeuwse bisdom Utrecht. Een bijdrage tot de institutionele geschiedenis van de Moderne Devotie, isbn 90-6550-920-8, € 39,–; De kerk en de Nederlanden. Archieven, instellingen, samenleving, isbn 90-6550-558-x, € 37,–; De nalatenschap van de Paulusabdij in Utrecht, isbn 978-90-8704-223-3, € 29,–; Palmboom, Het kapittel van Sint Jan te Utrecht. Een onderzoek naar verwerving, beheer en administratie van het oudste goederenbezit (elfdeveertiende eeuw), isbn 90-6550-267-x, € 59,–; Utrecht tussen Kerk en Staat, isbn 90-6550-241-6, € 32,–


Martine Veldhuizen De ongetemd tong Opvattingen over zondige, onvertogen en misdadige woorden in het Middelnederlands (1300-1550)

Liegen, lasteren en schelden doen pijn. Middelnederlandse teksten tussen 1300 en 1550 besteden veel aandacht aan deze schadelijke potentie van gesproken woorden. De ‘zonden van de tong’ worden door sommige auteurs zelfs als de achtste hoofdzonde beschouwd. De tong verwoest namelijk niet alleen de reputaties van de spreker én degene over of tot wie wordt gesproken, maar brengt ook het zielenheil van beiden in gevaar. De ongetemde tong is in hun visie van nature geneigd om zich te misdragen en moet daarom voortdurend in de gaten worden gehouden. Martine Veldhuizen laat zien dat de preoccupatie met negatief spreken verschillende laatmiddeleeuwse genres doortrekt. Met behulp van een taaltheoretisch instrumentarium analyseert zij zowel kerkelijke als profaanethische teksten en vergelijkt deze met juridische bronnen. Langs deze weg schetst zij de contouren van een overkoepelend ‘discours van de ongetemde tong’ in de late middeleeuwen.

Zie ook: Bange, Moraliteyt saelt wesen. Het laatmiddeleeuwse moralistisch discours in de Nederlanden, isbn 978-90-6550-961-1, € 27,–; Emoties in de Middeleeuwen, isbn 90-6550-295-5, € 23,–; De middeleeuwse ideeënwereld, 1000-1300, isbn 90-6550-265-3, € 25,–; Milis, Van waarheden en werkelijkheid. De opvattingen van de middeleeuwers in het blikveld van nu, isbn 978-90-8704-220-2, € 19,–; Een wereld van kennis. Bloemlezing uit de Middelnederlandse artesliteratuur, isbn 90-6550679-9, € 15,–; Zintuigen in de Middeleeuwen [=Madoc 20 (2006) 4], isbn 90-6550-939-0, € 8,–


± 224 blz., ± € 25,– ingenaaid, geïllustreerd isbn 978-90-8704-410-7 reeks msb deel 147 verschijnt januari 2014 nur 621/684

7

Van Adam tot Antwerpen Een bloemlezing uit de Origines Antwerpianae van Johannes Goropius Becanus Vertaling en inleiding Nico de Glas

Goropius Becanus (1519-1574) ontwierp, aan de hand van antieke geschriften en mythen, een uiterst curieuze allesomvattende en allesverklarende wereldgeschiedenis vanaf Adam. Zijn theorie was als volgt: toen Noachs Ark was gestrand en zijn nakomelingen talrijker werden, vertrokken de meesten naar Babylon, waar zij bij de Spraakverwarring de oertaal van het Paradijs verloren. Eén stam was in het thuisland achterbleven. Deze Cimbren bewaarden de oudste taal, zelfs tijdens hun langzame trektocht naar het Westen en naar de Noordzeekust. Het Cimbrisch (Nederlands) is daardoor de enige taal die afstamt van de door God gegeven oertaal. Deze is daarom vol van verborgen verheven betekenissen, die door Goropius via avontuurlijke en ingenieuze etymologieën worden opgespoord. Goropius’ grote naam verdween met hem. Zijn werk werd nooit vertaald. Tegenwoordig krijgt hij erkenning als grondlegger van de vergelijkende taalkunde.

± 480 blz., ± € 39,– isbn 978-90-8704-431-2 ingenaaid, geïllustreerd verschijnt april 2014 nur 694/685

8

Zie ook: Het album J. Rotarii. Tekstuitgave van het werk van Johan Radermacher de Oude (1538-1617) in het Album J. Rotarii, Handschrift 2465 van de Centrale Bibliotheek van de Rijksuniversiteit te Gent, isbn 90-6550-047-2, € 17,–; Enea Silvio Piccolomini – Pius ii (1405-1464): een humanistisch paus op de bres voor Europa. Bloemlezing uit zijn brieven en Gedenkschriften, isbn 978-90-8704-186-1, € 52,–; Geldenhouwer, Historische Werken, isbn 90-6550-033-2, € 25,–; Holland is een eiland. De Batavia van Hadrianus Junius (1511-1575), isbn 978-90-8704-214-1, € 45,–


Eddy Frederickx en Toon van Hal Johannes Goropius Becanus (1519-1573) Brabants arts en taalfanaat Johannes Goropius Becanus was een kleurrijke verschijning. Als geneesheer had hij zo’n goede naam, dat de Spaanse koning Filips ii hem vroeg om hofarts te worden. Maar hij was meer geïnteresseerd in taal. Hij vestigde zich in Antwerpen en speelde een sleutelrol bij de oprichting van Christoffel Plantijns drukkerij. Daar verscheen in 1569 de geruchtmakende Origines Antwerpia nae waaraan Goropius zijn bekendheid dankt. In deze geschiedenis van Antwerpen leverde hij namelijk het bewijs, dat Adam en Eva Antwerps spraken. Deze biografie laat zien, dat de in onze ogen bizarre speculaties van Goropius berustten op een indrukwekkende kennis van talen en disciplines. Hoewel hij door collega-geleerden scherp werd bekritiseerd, bleken sommige van zijn ideeën binnen de zestiende-eeuwse context wel vruchtbaar. Door gangbare mythes door te prikken, heeft Goropius de ontwikkeling van de filologie, historiografie en taalkunde op eigenzinnige wijze gevoed en gestimuleerd.

Zie ook: Bom, Geleerden en politiek. De politieke ideeën van Justus Lipsius in de vroegmoderne Nederlanden, isbn 978-90-8704-215-8, € 45,–; Jong, Knooppunt Halbertsma. Joast Hiddes Halbertsma (1789-1869) en andere Europese geleerden over het Fries en andere talen, over wetenschap en over de samenleving, isbn 978-90-8704-134-2, € 39,−; Sitters, Sybrandt Hansz. Cardinael 1578-1647 rekenmeester en wiskundige. Zijn leven en werk, isbn 978-90-8704-002-4, € 59,–; Rademaker ss.cc., Leven en werk van Gerardus Joannes Vossius (1577-1649), isbn 90-6550-058-8, € 30,–



9

Jaap den Hertog Anthoni van Noordt en zijn Tabulatuurboeck in het kader van de Amsterdamse orgelcultuur tussen 1630 en 1675 Anthoni van Noordt, componist en organist in Amsterdam omstreeks 1650, behoorde tot de generatie Nederlandse musici na Jan Pieterszoon Sweelinck. Van deze jongere musici is weinig muziek bewaard gebleven: van Van Noordt alleen zijn Tabulatuurboeck uit 1659 met psalmbewerkingen en fantasieën. Daarom zijn deze musici maar weinig bestudeerd. Jaap den Hertog beschrijft leven en werk van Van Noordt tegen de achtergrond van het Amsterdamse muziekleven, waar zijn familie na Sweelinck de dienst uitmaakte. Hij belicht de functie van stadsorganist, muzikaal en sociaal, en de ontwikkeling van de renaissanceorgels naar barokinstrumenten. Kennis hiervan is nodig voor de muzikale analyse van Van Noordts composities. Den Hertog onderzoekt tevens welke eigentijdse vormen en technieken werden toegepast en voor welke orgels Van Noordts muziek is gecomponeerd. Tenslotte betoogt Den Hertog, dat de samenstelling van het psalmendeel van het Tabulatuurboeck nauw is verbonden met het calvinistisch denken in Van Noordts tijd.

1074 blz. in 2 bnd.+cd, € 75,– isbn 978-90-8704-409-1 paperback, geïllustreerd reeds verschenen nur 662/693

10

Zie ook: Driehonderd brieven over muziek van, aan en rond Constantijn Huygens, isbn 978-90-6550967-3, € 95,–; Elders, Josquin des Prez en zijn muzikale nalatenschap, isbn 978-90-8704-232-5, € 29,–; Loos (†), Patronen ontrafeld. Studies over gregoriaanse gezangen en Middelnederlandse liederen, isbn 978-90-8704-278-3, € 25,–; Post, Geschiedenis van het doopsgezinde kerklied (1793-1973). Van particularisme naar oecumeniciteit, isbn 978-90-8704-171-7, € 49,–; Weel, Klokkenspel. Het carillon en zijn bespelers tot 1800, isbn 978-90-8704-061-1, € 19,–


Juliette Roding Karel van Mander iii (Delft 1609-Kopenhagen 1670), hofschilder van Christiaan iv en Frederik iii Kunst, netwerken, verzameling

Karel van Mander iii (1609-1670) was de kleinzoon van de beroemde Karel van Mander van het Schilder-Boeck (1604) en de zoon van de bekende tapijtontwerper Karel van Mander ii, die een belangrijke tapijtenserie aan de Deense koning leverde. Na zijn dood vestigde zijn weduwe zich met haar gezin in Kopenhagen. Karel van Mander iii was gedurende bijna veertig jaar de belangrijkste hofschilder van Denemarken. Hij maakte niet alleen portretten van de koning en zijn familie, maar ook van de adel en de hogere burgerij. Daarnaast schilderde hij decoratieprogramma’s, anatomische werken, historiestukken en religieus werk. Hij was literair actief en bevriend met Joost van den Vondel, Jan Vos en Everard Meyster. Bovendien bezat hij een interessante Kunst- und Wunderkammer. In dit deel in de Zeven Provinciën Reeks wordt voor het eerst aandacht besteed aan deze interessante maar in Nederland vrijwel onbekende kunstenaar.

Zie ook: Broekman, De rol van de schilderkunst in het leven van Constantijn Huygens (1596-1687), isbn 90-6550-854-6, € 14,–; Roding/Stompé, Pieter Isaacsz (1569-1625). Een Nederlandse schilder, kunsthandelaar en diplomaat aan het Deense hof, isbn 90-6550-145-2, € 14,–; Sluijter, De lof der schilderkunst. Over schilderijen van Gerrit Dou (1613-1675 en een traktaat van Philips Angel uit 1642, isbn 90-6550-123-1, € 14,–; Tønnesen, ‘Al het Nederlandse volk dat hier nu woont’. Nederlanders in Helsingør, circa 1550-1600, isbn 90-6550-197-5, € 14,–


± 96 blz., ± € 14,– isbn 978-90-8704-427-5 ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur) reeks zpr deel 34 verschijnt juni 2014 nur 681/654

11

Matthias van Rossum Werkers van de wereld Globalisering, werk en interculturele verhoudingen tussen Aziatische en Europese zeelieden in dienst van de voc, 1600-1800

‘Maij fudede!’ Met deze Portugese vloek sprak de Bengaalse zeeman Anthonij Corea zich uit tegen de Duitse koksmaat Paul Swaan. De mannen werkten op het voc-schip Cats, dat in 1734 onderweg was van Bengalen naar Batavia. De ontmoeting vraagt aandacht voor de multiculturele bemanningen die de Verenigde Oost-Indische Compagnie inzette voor haar omvangrijke Aziatische bedrijf. Duitsers, Scandinaviërs en Nederlanders werkten en leefden samen met onder meer Indiase, Javaanse en Chinese zeelieden. Werkers van de wereld onderzoekt de onderlinge verhoudingen tussen deze Aziatische en Europese zeevarenden in dienst van de voc. Met levendige voorbeelden wordt een veelzijdig beeld geschetst van het voc-bedrijf in Azië en van de kleurrijke wereld van zeelieden, soldaten, koelies en slaven. Deze inzichten worden geplaatst in actuele historische debatten over de geschiedenis van arbeid, vroegmoderne globalisering en het vraagstuk rond het sociaaleconomisch ‘uiteengroeien’ van Europa en Azië.

± 608 blz., ± € 49,– isbn 978-90-8704-419-0 ingenaaid, geïllustreerd verschijnt mei 2014 nur 696/691

12

Zie ook: Doedens, Witte de With 1599-1658. Wereldwijde strijd op zee in de Gouden Eeuw, isbn 978-90-8704-060-4, € 14,–; Op jacht naar Spaans Zilver. Het scheepsjournaal van Willem van Brede rode, kapitein der mariniers in de Nassause vloot (1623-1626), isbn 978-90-8704-047-5, € 49,–; Sigmond, Zeemacht in Holland en Zeeland in de zestiende eeuw, isbn 978-90-8704-349-0, € 38,–; Weel, ‘In die kunst en wetenschap gebruyckt’. Gerrit Claeszoon Clinck (1646-1693), meester kunstschilder van Delft en koopman in dienst van de Verenigde Oostindische Compagnie, isbn 90-6550-721-3, € 19,–


Judith Brouwer Levenstekens Gekaapte brieven uit het Rampjaar 1672

In The National Archives te Kew (Londen) worden duizenden zeventiende- en achttiende-eeuwse Nederlandse brieven bewaard. Ze zijn afkomstig van schepen die buitgemaakt werden door de Engelsen. Judith Brouwer heeft onderzoek gedaan naar de brieven die in de Republiek werden geschreven tijdens het Rampjaar 1672. Ze zijn gericht aan vrienden, familie, geliefden en handelspartners op zee en overzee. Het bijzondere is dat een groot deel van de afzenders bestaat uit personen, vooral vrouwen, uit de lagere sociale klassen. We weten wel het nodige over deze groep, maar nauwelijks uit de eerste hand. Deze brieven stellen ons dus in staat ons beeld scherper te stellen. Judith Brouwer onderzoekt niet alleen wat de thuisblijvers schreven over de gebeurtenissen tijdens het Rampjaar en hoe zij deze beoordeelden, maar zij laat ook zien hoe het dagelijks leven van de mensen uit de lagere sociale klassen eruitzag en werd beleefd.

Zie ook: Dreiskämper, ‘Redeloos, radeloos, reddeloos’. De geschiedenis van het rampjaar 1672, isbn 90-6550-443-5, € 10,–; Haks, Vaderland en vrede 1672-1713. Publiciteit over de Nederlandse Republiek in oorlog, isbn 978-90-8704-337-7, € 29,–; Kuijpers, Migrantenstad. Immigratie en sociale verhoudingen in zeventiende-eeuws Amsterdam, isbn 90-6550-852-x, € 29,–; Thuijs, De ware Jaco. Jacob Frederik Muller, alias Jaco (1690-1718), zijn criminele wereld, zijn berechting en zijn leven na de dood, isbn 978-90-8704-031-4, € 29,–


± 384 blz., ± € 35,– isbn 978-90-8704-405-3 ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur) verschijnt maart 2014 nur 694/685

13

J.W.J. van Gennip Controversen in Context Een comparatief onderzoek naar de Nederlandstalige controversepublicaties van de jezuïeten in de zeventiende-eeuwse Republiek

In 1592 gaf de jezuïetengeneraal opdracht aan de provinciaal van de Nederduitse provincie om enkele missionarissen naar de Noordelijke Nederlanden te sturen waar de overheid gekozen had voor de ‘gereformeerde’ religie. De daaropvolgende eeuw zouden talloze jezuïeten naar de Republiek worden uitgezonden om hun geloofsgenoten te ondersteunen en, indien mogelijk, niet-katholieken terug te brengen tot de Moederkerk. Sommige missionarissen bedienden niet alleen de sacramenten maar publiceerden ook Nederlandstalige controversepublicaties. Deze geschriften waren bedoeld om de theologische verschillen tussen katholieken en protestanten te verduidelijken voor de leken, waarbij de eigen geloofswaarheid voorop stond. Naast een beroep op de theologische kennisbronnen speelden hierbij de argumentatieleer en de context waarin de missionarissen opereerden, een rol bij de totstandkoming van deze publicaties. In deze studie wordt van een negental jezuïetenauteurs uit de zeventiende eeuw de veelzijdige wisselwerking tussen hun oeuvre en hun leefomgeving beschreven.


14

Zie ook: Dietz, Literaire levensaders. Internationale uitwisseling van woord, beeld en religie in de Republiek, isbn 978-90-8704-280-6, € 37,–; Lindeijer s.j., Pater Ligthart en de zaak Roothaan. Streven naar heiligheid in het utopistische tijdperk, 1914-1968, ISBN 978-90-8704-139-7, € 37,–; Monteiro, Geestelijke maagden. Leven tussen klooster en wereld in Noord-Nederland gedurende de zeventiende eeuw, isbn 90-6550-535-0, € 30,–; Spaans, De Levens der Maechden. Het verhaal van een religieuze vrouwengemeenschap in de eerste helft van de zeventiende eeuw, isbn 978-90-8704-289-9, € 19,–


David Beck Mijn voornaamste daden en ontmoetingen Arnhems dagboek 1627-1628 Editie en inleiding van Jeroen Blaak

Het dagboek van David Beck uit 1624 is een van de bekendste zeventiendeeeuwse dagboeken. Beck, in 1594 geboren in Keulen, had toen een Franse school in Den Haag. Enige tijd geleden dook nóg een dagboek van hem op, geschreven in de jaren 1627 en 1628, toen hij in Arnhem was aangesteld als Franse schoolmeester. Het Arnhemse dagboek sluit naadloos aan op het al eerder uitgegeven Haagse dagboek, maar is uitgebreider. Beide zijn bijzonder. De meeste contemporaine dagboekauteurs noteerden historische gebeurtenissen terwijl Beck iedere dag een goed lopend, afgerond verhaal schreef over zijn eigen doen en laten. Veel voorkomende onderwerpen zijn gesprekken, wandelingen, maaltijden met familie en vrienden, zijn eigen dichtwerk, de muziek die hij speelde en kunst van bevriende ambachtslieden. Ook de liefde komt aan bod. De dagboeken van David Beck vormen een unieke bron voor het sociaal-culturele leven van de vroege zeventiende eeuw.

Zie ook: Baute, Cort relaas sedert den jare 1609. De avonturen van een Zeeuwse koopman in Spanje tijdens de Tachtigjarige Oorlog, isbn 90-6550-171-1, € 13,–; Beck, Spiegel van mijn leven. Een Haags dagboek uit 1624, isbn 90-6550-113-4, € 25,–; Bij afwezigheid van de schout. Het persoonlijke ambtsdagboek van Cornelis Volckenszoon, burgemeester van Amersfoort (1555-1556), isbn 978-90-6550979-6, € 24,–; Enege gedenckwerdeghe geschiedenissen. Kroniek van de Friese militair Poppo van Burmania uit de Tachtigjarige Oorlog, isbn 978-90-8704-304-9, € 25,–; Verbeeck, Memoriaal ofte mijn levensraijsinghe, isbn 90-6550-163-0, € 22,–


± 256 blz., ± € 25,– isbn 978-90-8704-436-7 ingenaaid, geïllustreerd reeks ed deel 31 verschijnt mei 2014 nur 694/681

15

Rob Melchers De Beaufort Een aanzienlijke familie in Republiek en Koninkrijk (1613-1873)

Dit boek beschrijft de geschiedenis van de familie De Beaufort vanaf het moment dat de stamvader Pierre de Beaufort in 1613 in de Nederlanden arriveerde tot het overlijden in 1876 van zijn rechtstreekse afstammeling Pieter, die in 1868 in de adel werd opgenomen. In deze ruim 250 jaar wisten de opeenvolgende generaties tot hoge aanzien te komen, waardoor verheffing in de adeldom mogelijk werd. Dit kwam weinig voor bij families die geen deel uitmaakten van de heersende elite in de Republiek. Het verhaal van het geslacht De Beaufort wordt verteld in vier hoofdstukken, geografisch bepaald, waarin van iedere generatie de politieke, cultureel-sociale en financiële ontwikkeling wordt gevolgd. Het zelfbeeld van de familie en het richting geven aan de familie-identiteit door de jaren heen is daarbij leidinggevend. Deze uitzonderlijke familiegeschiedenis vormt een mooie bijdrage aan de elitegeschiedenis.

± 352 blz., ± € 35,– isbn 978-90-8704-430-5 gebonden, geïllustreerd (kleur) verschijnt april 2014 nur 696/694

16

Zie ook: Beelden van de buitenplaats. Elitevorming en notabelencultuur in Nederland in de negentiende eeuw, isbn 90-6550-856-2, € 23,–; Moes, Onder aristocraten. Over hegemonie, welstand en aanzien van adel, patriciaat en andere notabelen in Nederland, 1848-1914, isbn 978-90-8704-295-0, € 39,–; Streng, Stemme in staat’. De bestuurlijke elite in de stadsrepubliek Zwolle 1579-1795, isbn 90-6550548-2, € 42,–; Trompetter, Eén grote familie. Doopsgezinde elites in de Friese Zuidwesthoek 16001850, isbn 978-90-6550-977-2, € 29,–


Seer teer beminde Heer Vader en Vrouw Moeder! Brieven van de Groninger familie Fockens in de Oost, 1748-1783 Editie Gerrit Schutte

Zes leden van het Groningse gezin Fockens trokken in de tweede helft van de achttiende eeuw naar de Oost. Vader Nathan Fockens ging binnen het jaar terug, maar zijn zoons Willem, Jacob en Berend maakten carrière in dienst van de Verenigde Oostindische Compagnie. Willem werd zelfs Edeleer, lid van de Raad van Indië. Voor hun achttienjarige zuster Anna Wendelina, in 1758 naar Nederlands-Indië gekomen, wachtte geen carrière maar het huwelijk. Twee burgemeesterszonen dongen om haar hand. Zij schreef haar moeder amusante brieven over deze vrijages. Helena kwam gehuwd en wel haar broers en zus achterna. Deze uitgave bevat de brieven die de kinderen Fockens in de periode 748-1783 aan hun ouders in Groningen schreven. Ze staan vol verhalen over de verschrikkingen van de reis, de betekenis van familiebanden en netwerken, het bestieren van een huishouding met slaven. En over geld verdienen.

Zie ook: Afscheid van de wereld. Het eigen levensverhaal van Boudewijn Donker Curtius, politicus, advocaat en rechter in de Bataafs-Franse tijd, isbn 978-90-8704-122-9, € 17,–; De levensloop van Adriaan van der Willigen (1766-1841). Een autobiografie uit een tijdperk van overgang, isbn 978-90-8704179-3, € 45,–; De liefde en de vrijheid, natuurlijk! Het dagboek (1877-1910) van Frederike van Uildriks, isbn 978-90-8704-178-6, € 36,– ‘Weest wel met alle menschen’. De ‘Kaapse Brieven’ van Cornelius de Jong van Rodenburgh, isbn 978-90-8704-282-0, € 39,–


± 448 blz., ± € 39,– isbn 978-90-8704-423-7 ingenaaid, geïllustreerd reeks ed deel 30 verschijnt maart 2014 nur 694/681

17

Ivo Nieuwenhuis Onder het mom van satire Laster, spot en ironie in Nederland, 1780-1800

Satire is een ongrijpbaar fenomeen. Satirische teksten en cartoons onttrekken zich gedurig aan eenduidige interpretaties en weten ernst en vrolijkheid op een vernuftige manier door elkaar te mengen. Onder het mom van satire brengt de werking van dit ongrijpbare verschijnsel nader in kaart, specifiek binnen de context van de roerige laatste decennia van de achttiende eeuw: de Patriottentijd (1780-1787) en de Bataafse Tijd (1795-1806). Centraal staan twee casussen uit het domein van de periodieke opiniepers: een reeks ‘toverlantaarns’ en ‘rarekieks’ uit de jaren 1782-1783 en de almanak-pastiche De Lantaarn (1792-1801) van Pieter van Woensel. Via een brede culturele analyse van deze bronnen komen diverse aspecten van het satirische spel aan bod, waaronder de rol van de satiricus, de impact van satire op het publieke debat en de functie van de satirische techniek van de parodie.

282 blz., € 29,– isbn 978-90-8704-403-9 ingenaaid, geïllustreerd verschijnt januari 2014 nur 694/621

18

Zie ook: Henricus van Bulderen (1718-1794) en zijn Zutphensche Courant, isbn 90-6550-670-5, € 16,–; Spaans/Hof, ‘Het Beroerde Rome’. Spotprenten op de paus, in een pleidooi voor een ‘Nederlandse’ katholieke kerk, 1705-1724, isbn 978-90-8704-129-8, € 14,–; Spronck, Theodoor Weustenraad (18051849) en de ‘Percessie van Scherpenheuvel’, isbn 978-90-8704-107-6, € 49,−; Theeuwen, Pieter ’t Hoen en De Post van den Neder-Rhijn (1781-1787). Een bijdrage tot kennis van de Nederlandse geschiedenis in het laatste kwart van de achttiende eeuw, isbn 90-6550-677-2, € 72,–


Ellendige levens Nederlandse schrijvers in de negentiende eeuw Onder redactie van Rick Honings & Olf Praamstra

De negentiende eeuw is lang afgeschilderd als een gezapig tijdperk met brave dominees die in de literatuur de toon aangaven. Maar achter de façade van huiselijk geluk ging een wereld van leed schuil. Inhoud: Rick Honings/Olf Praamstra, Ellendige levens in de negentiende eeuw. Bij wijze van inleiding Paul van der Velde/Jaap de Moor, ‘Grote God! Wat een toestand!’ Het leven van Jacob Haafner: één grote sublieme ellende Bert Paasman, De verbeelding van de hoop. Het beperkte leven en onbeperkte voortleven van Elisabeth Maria Post Peter van Zonneveld, Reikhalzend naar het graf. Het leven van Willem Bilderdijk Lotte Jensen, De vaderliefde van Jan Fredrik Helmers Ellen Krol, ‘Met verbeten klagt’. Hendrik Tollens Cz. Peter van Zonneveld, De droeve zanger aan de Rijn. Het leven van Elias Annes Borger Eep Francken, Boniface & Co. Willem van den Berg, Decline and fall? Adriaan van der Hoop jr. Marita Mathijsen, Moeders, minnaressen, echtgenoten, hartsvriendinnen en bijzitten. Jacob van Lennep en de vrouwen Dick Welsink, ‘’t Talent van God beschikt, In koortsige ontuchtnachten, Verzopen en verstikt! Het leven van Gerrit van de Linde Jz. Olf Praamstra, Een krampachtig dubbelleven. Everhardus Johannes Potgieter Alexander J.P. Raat, De nalatenschap van een ‘solide en zeer brave jongen’. Het ellendige leven van Aarnout Drost Ton van Kalmthout, Een leven daar uiterlijk niets van te zeggen valt. De drijfveren van Anna Louisa Geertruida Toussaint Wiepke Loos, Veel gegeven, weinig gekregen. De teleurstellingen van Johannes Kneppelhout Anton Korteweg, ‘Van wat knetterend zielsvuur blaak ik!’ Jan Jacob Lodewijk ten Kate, een opportunistisch letterheer Jaap Grave, Niets dan gelazer, geduvel en rottigheid. Eduard Douwes Dekker, genoemd Multatuli Arnold Heumakers, ‘Ik haat, ik verfoei, ik verdoem u’. Conrad Busken Huet Henk Eijssens, Fiat voluntas. Petrus Augustus de Génestet Piet Couttenier, ‘Mijn herte is krank, en broos’. Enkele bladzijden uit het leven van Guido Gezelle jacqueline bel, Amazone in domineesland. Het hardnekkige streven van Betsy Perk Rick Honings, Sic transit gloria mundi. Vergankelijkheid en verlangen bij François HaverSchmidt Nop Maas, De een na de ander. Marcellus Emants Jaap Goedegebuure, Een vrouw, die heel Europa had doorbommeld. Catharina Alberdingk Thijm Gerard Termorshuizen, ‘Iemand die werkt is altijd goed …’ P.A. Daum zijn eigen milieu voorbij Vilan van de Loo, ‘Nu valt de avond en de toekomst krimpt ineen …’ De Indische romancière Melati van Java Ton Anbeek, Het kind Kloos Fred Lanzing, Heksen, geesten, spoken, weerwolven en broeders. Het leven van de zendelingschrijver Nicolaus Adriani Illustratieverantwoording Over de auteurs Register

Zie ook: Doornbos, Traditionele verhalen en revolutionaire vertellingen. Tegendraadse elementen in het werk van Geertruida Toussaint, isbn 978-90-8704-327-8, € 29,–; Oosterholt, De bril van Tachtig. Het beeld van de 19e-eeuwse Nederlandse dichtkunst, isbn 90-73941-27-x, € 25,–


286 blz., € 25,– isbn 978-90-8704-374-2 ingenaaid, geïllustreerd reeds verschenen nur 621/694

19

Bram van Oostveldt Tranen om het alledaagse Diderot en het verlangen naar natuurlijkheid in het Brusselse theaterleven in de achttiende eeuw

In heel Europa werden drama en theater in de tweede helft van de achttiende eeuw gedragen door een hartstochtelijk verlangen naar natuurlijkheid. Drama en theater moesten natuurlijk zijn of niet zijn, zo valt te lezen in de theater-esthetische geschriften van Diderot tot Mercier, van Lessing tot Goethe. Na de succesvolle opvoering in de Muntschouwburg van Diderots burgerlijke drama Le père de famille in 1761 brandde ook in Brussel de discussie in volle hevigheid los. Maar wat behelsde het verlangen naar natuurlijkheid nu precies? Waar kwam het vandaan en waartegen richtte het zich? Deze begripshistorische studie toont aan hoe dit verlangen naar natuurlijkheid opereerde binnen een veel breder verband en symptomatisch was voor een maatschappij in verwarring en volle verandering. Door middel van het verlangen naar natuurlijkheid construeerde de burgerlijke cultuur haar eigen identiteit en profileerde deze als een drama van het alledaagse.

± 300 blz., ± € 30,– paperback, geïllustreerd isbn 989-90-8704-404-6 verschijnt februari 2014 nur 694/621

20

Zie ook: Buijs, De eeuw van het geluk. Nederlandse opvattingen over geluk ten tijde van de Verlichting, 1658-1835, isbn 978-90-6550-999-4, € 29,–; Gras, ‘Een stad waar men zich koninklijk kan vervelen?’ De modernisering van de theatrale vermakelijkheden buiten de schouwburg in Rotterdam, circa 17701860, isbn 978-90-8704-088-8, € 49,–; Ruitenbeek, Kijkcijfers. De Amsterdamse Schouwburg 18141841, isbn 90-6550-692-6, € 47,–; Sturkenboom, Spectators van hartstocht. Sekse en emotionele cultuur in de achttiende eeuw, isbn 90-6550-595-4, € 28,–


Anna de Haas Theatrale zelfmoord De eigenhandige dood op het Nederlandse toneel 1670-1780

Op het achttiende-eeuwse toneel verschenen regelmatig personages die zich het leven benamen, zoals de vaderlandslievende Cato en de liederlijke vorst Sardanapalus. Behalve vaderlands- en vrijheidsliefde of gefrustreerde machtswellust kon ook een gefnuikte liefde tot zelfmoord of zelfs dubbele zelfmoord leiden. Fameuze voorbeelden hiervan zijn Dido, Phaedra en Piramus en Thisbe. In Theatrale zelfmoord onderzoekt Anna de Haas de karakters en beweegredenen van dergelijke zelfmoordenaars en de context waarin deze hun – bij wet strafbare – daad konden volvoeren. Ook de kritiek op de toneelzelfmoord, in de vorm van beargumenteerde afwijzing of persiflage, krijgt een plaats, evenals de nieuwe soorten zelfmoordenaars die tegen het eind van de eeuw in toneelstukken werden opgevoerd. Ten slotte wordt de vraag gesteld of de zelfmoord ook daadwerkelijk op het toneel werd vertoond en, zo ja, hoe. Theatrale zelfmoord is de eerste Nederlandse studie over dit onderwerp.

Zie ook: Groot, Geliefd en gevreesd. Duits toneel in Nederland rond 1800, isbn 978-90-8704-203-5, € 39,–; Haas, De wetten van het treurspel. Over ernstig toneel in Nederland, 1700-1772, isbn 906550-604-7, € 35,–; Jansen, Decorum. Observaties over de literaire gepastheid in de renaissancistische poëtica, isbn 90-6550-671-3, € 42,–; Konst, Fortuna, Fatum en Providentia Dei in de Nederlandse tragedie 1600-1720, isbn 90-6550-745-0, € 32,–; Het Phaedra-motief in de West-Europese cultuur [=Lampas 41 (2008) 4], geen isbn, € 11,–



21

Gerlof Verwey en Johan W. van Hulst De dichter en het Boek Albert Verwey (1865-1937) en het religieus non-conformisme

Kan de dichter-literator Albert Verwey (1865-1937) als erfgenaam van een traditie van religieus non-conformisme getypeerd worden en tegelijk te boek staan als spinozist? Hoe ongerijmd dit ook lijkt, dat is de verrassende conclusie van twee hier gepresenteerde studies. Gerlof Verwey schrijft over de religieus-historische achtergronden van het spinozisme van zijn grootvader en Johan W. van Hulst stelt Verwey als dichter centraal. Van Hulst laat zien dat het piëtistisch georiënteerde biblicisme van Verweys jeugd tot zijn dood een levensbeschouwelijke spilfunctie behield, ook na zijn kennismaking met het werk van Spinoza. Beide auteurs verenigen zich in de these dat het voor Verwey uiteindelijk niet ging om Bijbel of Spinoza, maar om Bijbel en Spinoza. Een filosofisch moeilijk te overbruggen tegenstelling heeft zich in de levensbeschouwelijke oriëntatie van de dichter verzoend en vond uitdrukking in zijn fascinatie voor het Boek – van joden en christenen.

100 blz., € 15,– isbn 978-90-8704-411-4 paperback, geïllustreerd reeks bdn deel 9 reeds verschenen nur 704/621

22

Zie ook: Dijk, ‘Welk een ketter is die vrouw geweest!’ De plaats van Albert Verwey in de Hadewijch receptie, isbn 978-90-8704-102-1, € 39,–; Eijnatten, Hogere sferen. De Ideeënwereld van Willem Bilderdijk (1756-1831), isbn 90-6550-585-7, € 58,–; Gera/Sneller, Inleiding literatuurgeschiedenis voor de internationale neerlandistiek, isbn 978-90-8704-133-5, € 20,–; Johannes, Geduchte verbeeldingskracht! Een onderzoek naar het literaire denken over de verbeelding – van Van Alpen tot Verwey, isbn 90-73941-03-2, € 29,–; Van spiegels en vensters. De literaire canon in Nederland, isbn set 97890-8704-073-4, € 29,–


Roberto Dagnino Twee Leeuwen, één Kruis De rol van katholieke culturele kringen in de Vlaams-Nederlandse verstandhouding

Delen Nederland en Vlaanderen dezelfde cultuur? Kan het katholicisme de motor worden achter de toenadering tussen Noord en Zuid? Dit zijn slechts twee van de prangende vragen waarmee Nederlandse en Vlaamse katholieken in de negentiende eeuw werden geconfronteerd. In de decennia na de Belgische onafhankelijkheid in 1830 gingen de Nederlandse en de Vlaamse cultuur zich van elkaar onderscheiden en maakten een proces van (her)afbakening en onderlinge (her)definitie door. Aan de hand van representatieve Nederlandse en Vlaams-Belgische voorbeelden neemt Roberto Dagnino de positie en de rol van katholieke intellectuelen onder de loep. Centraal staan de verschuivingen in de interne beeldvorming in de Nederlanden op het gebied van taal en letterkunde, geschiedschrijving, kunst en architectuur. Daarnaast wordt nieuw licht geworpen op de processen van culturele en maatschappelijke emancipatie van het katholieke volksdeel in Nederland en Vlaanderen in de negentiende eeuw.

Zie ook: Naties in een spanningsveld. Tegenstrijdige bewegingen in de identiteitsvorming in negentiendeeeuws Vlaanderen en Nederland, isbn 978-90-8704-152-6, € 22,–; Verschaffel, De hoed en de hond. Geschiedschrijving in de Zuidelijke Nederlanden 1715-1794, isbn 90-6550-583-0, € 47,–; Weijermars, Stiefbroeders. Zuid-Nederlandse letteren en natievorming onder Willem I, 1814-1834, isbn 97890-8704-310-0, € 35,–; Zeijden, Katholieke identiteit en historisch bewustzijn. W.J.F. Nuyens (18231894) en zijn ‘nationale’ geschiedschrijving, isbn 90-6550-709-4, € 32,–



23

Van kikvors tot droomprins De wording van het sprookje Onder redactie van Theo Meder

Tweehonderd jaar geleden werd het eerste deel van de Kinder- und Hausmärchen van Jacob en Wilhelm Grimm gepubliceerd. Sprookjes zouden volgens de gebroeders teruggaan tot mythologische verhalen uit een heidens-Germaanse, pre-christelijke voortijd en de verhalen zouden tot in onze tijd mondeling zijn overgeleverd. Deze romantische Germaans-mythologische theorie is inmiddels verlaten. Deze bundel belicht vanuit moderne wetenschappelijke inzichten ontstaansgeschiedenis, receptie en voortbestaan van het sprookje. Inhoud: Theo Meder, Inleiding Stijn Praet, ‘Pagina nulla docet?’ Het Latijnse ‘sprookje’ van de ezelprins als literaire palimpsest Ludo Jongen, De verlokkingen van de jacht. Sprookjesachtige verhaalelementen in middeleeuwse teksten Daphne M. Hoogenboezem, Madame d’Aulnoy in Engeland. De receptie van Les Contes des fées Richard van Leeuwen, De ongrijpbare Duizend-en-één-Nacht. Tekst en Europese receptie in de achttiende eeuw Willem de Blécourt, De bronnen van de gebroeders Grimm. Over de herkomst van toversprookjes Theo Meder, Hoe universeel zijn de verhaalstructuren van sprookjes? Vanessa Joosen, Moderne sprookjesbewerkingen in dialoog met de sprookjeskritiek Register Over de auteurs

149 blz., € 17,– isbn 978-90-8704-407-7 ingenaaid, geïllustreerd reeds verschenen nur 621/694

24

Zie ook: Erec en Enide. Een roman van Chrétien de Troyes, isbn 90-6550-650-0, € 12,–; Parlevliet, Meesterwerken met ezelsoren. Bewerkingen van literaire klassiekers voor kinderen 1850-1950, isbn 978-90-8704-121-2, € 39,–; Warner, The absent mother, or women against women in the ‘old wives’ tale’, isbn 90-6550-343-9, € 11,–


Anne van Buul In vreemde grond geworteld Prerafaëlitisme in de Nederlandse literatuur en beeldende kunst (1855-1910)

In 1848 werd door zeven jonge Engelse schilders en schrijvers de ‘Pre- Raphaelite Brotherhood’ opgericht. Zij wilden zich gezamenlijk inzetten voor de vernieuwing van de kunsten. Aan het einde van de negentiende eeuw groeide het prerafaëlitisme uit tot een brede culturele beweging. Met de term ‘prerafaëlitisme’ werd niet langer alleen het werk van de leden van de broederschap aangeduid, maar ook andere Engelse literatuur, beeldende en toegepaste kunst uit de periode 1848-1900. Dit amalgaam van Engelse literatuur en kunst heeft in Nederland een grote impact gehad. Deze studie biedt een chronologisch overzicht van de receptie van het prerafaëlitisme in Nederland en vijf casestudies over de receptie-activiteiten van de schrijvers Frederik van Eeden, Edward B. Koster en P.C. Boutens en de kunstenaars Jan Toorop en Antoon Derkinderen. Aan de hand daarvan wordt duidelijk hoe het prerafaëlitisme tijdens het fin de siècle in Nederlandse grond geworteld raakte.

Zie ook: Artists – Dealers – Consumers. On the soial world of art, isbn 90-6550-416-8, € 14,–; ‘I have heard about you’. Foreign women’s writing crossing the Dutch border: from Sappho to Selma Lagerlöf, isbn 90-6550-752-3, € 30,–; De kunstwereld. Produktie, distributie en receptie in de wereld van kunst en cultuur, isbn 90-6550-411-7, € 32,–; Lopende vuurtjes. Engelse kunst en literatuur in Nederland en België rond 1900, isbn 978-90-8704-286-8, € 22,–; Receptie naar behoefte. Buitenlandse literatuur in Vlaanderen en Nederland [=tntl 128 (2012) 3-4], isbn 978-90-8704-339-1, € 15,–


± 448 blz., ± € 39,– isbn 978-90-8704-414-5 ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur) verschijnt april 2014 nur 694/654

25

Dorien Daling De Krans Hoogleraarsvrouwen in de Groningse academische gemeenschap, 1914-2014

Wat rond 1914 begon als een kransje van deftige dames die met elkaar thee dronken en daarbij de gebeurtenissen aan de universiteit doornamen, ontwikkelde zich tot een volwaardige vereniging met een bestuur, statuten en allerlei culturele activiteiten. Deze Krans van Professorendames leverde een belangrijke bijdrage aan het universitaire leven. Maar in de loop van de tijd nam de afstand tot de academie toe. Als gevolg van schaalvergroting, democratisering, bureaucratisering, professionalisering en emancipatie verdween de vanzelfsprekendheid van het kranslidmaatschap. Veel hoogleraarsvrouwen vinden het niet meer normaal dat zij als partner-van een ‘functie’ bekleden. Sommigen zien de krans nog wél als een bindmiddel voor de academische gemeenschap. Weer anderen benadrukken de gezelligheid en de onderlinge band. Dorien Daling belicht het ontstaan en de ontwikkeling van de dameskrans van de Rijksuniversiteit Groningen en zoekt naar een verklaring voor de veerkracht van dit ‘beetje vreemde instituut’.

± 160 blz., ± € 15,– isbn 978-90-8704-437-4 ingenaaid, geïllustreerd reeks sggu deel 6 verschijnt april 2014 nur 694/696

26

Zie ook: Caljé, Student, universiteit en samenleving. De Groningse universiteit in de negentiende eeuw, isbn 978-90-6550-978-9, € 49,–; Grasman, Gerson in Groningen. Een portret van Horst Gerson, kunstkenner en hoogleraar kunstgeschiedenis (1907-1978), isbn 978-90-6550-998-7, € 16,–; Helvoort, Een verborgen revolutie. De computerisering van de Rijksuniversiteit Groningen, isbn 978-908704-298-1, € 35,–; Helvoort, De chemie van de universitaire wetenschapsbeoefening. Een halve eeuw scheikunde in Groningen, 1945-1995, isbn 978-90-8704-015-4, € 29,–


Ab Flipse Christelijke wetenschap Nederlandse rooms-katholieken en gereformeerden over de natuurwetenschap, 1880-1940

Bij het thema ‘religie en wetenschap’ denken veel mensen aan een geschiedenis van conflicten. Toch is bij nadere beschouwing de verhouding tussen geloof en wetenschap in het verleden niet zo gemakkelijk op één noemer te brengen. In de periode 1880-1940, die in dit boek centraal staat, ontbrak het zeker niet aan conflictstof, maar tegelijk was er een sterk verlangen naar synthese van religie en wetenschap. Eind negentiende eeuw stelden Nederlandse gereformeerden en roomskatholieken zich steeds positiever op tegenover de moderniteit, inclusief de natuurwetenschap. Naast de bestaande ‘liberale wetenschap’ bepleitten zij het bestaansrecht van een ‘christelijke wetenschap’. Onderbouwing en rechtvaardiging voor deze visie vonden zij in de ideologie van het neocalvinisme en het neothomisme. Gereformeerde en rooms-katholieke natuurwetenschappers moesten het ideaal in praktijk brengen. Ab Flipse beschrijft wat deze idealen precies inhielden, op welke punten ze botsten met de dominante ‘liberale’ visie en wat ervan terecht is gekomen.

Zie ook: Baneke, Synthetisch denken. Natuurwetenschappen over hun rol in een moderne maatschappij, 1900-1940, isbn 978-90-8704-034-5, € 19,–; Buitenwerf-van der Molen, God van vooruitgang. De popularisering van het modern-theologische gedachtegoed in Nederland (1857-1880), isbn 978-906550-956-7, € 25,–; Het geloof dat inzicht zoekt. Religieuzen en de wetenschap, isbn 978-90-8704181-6, € 23,–; Kruyswijk, Baas in eigen Boek? Evolutietheorie en Schriftgezag bij de Gereformeerde Kerken in Nederland (1881-1981), isbn 978-90-8704-253-0, € 29,–


± 336 blz., ± € 29,– isbn 978-90-8704-415-2 ingenaaid, geïllustreerd reeks pr deel 44 verschijnt april 2014 nur 694/704

27

Paul van Trigt Blind in een gidsland Over de bejegening van mensen met een visuele beperking in de Nederlandse verzorgingsmaatschappij, 1920-1990

Blinden en slechtzienden werden in twintigste-eeuws Nederland vooral benaderd als ontvangers van langdurige zorg en als afhankelijke mensen. Dat is opmerkelijk, want elders in Europa en in Amerika, zo blijkt uit disability history onderzoek, werd een handicap in toenemende mate beschouwd als iets dat gecompenseerd kon worden. Waarom bleef hier de bejegening in termen van zorg dan dominant, ook toen vanaf de jaren 1960 gesproken werd over de emancipatie van gehandicapten? De casus van het blindeninstituut Sonneheerdt te Ermelo maakt duidelijk, dat de staat de sociale zorg zo had georganiseerd dat maatschappelijke organisaties zich meer op zorgverlening richtten. Vanwege de toegenomen welvaart en professionalisering kreeg (re)integratie bovendien geen prioriteit. Dit veranderde pas vanaf de jaren 1980. De discussie is echter nog steeds gaande, waardoor Blind in een gidsland niet alleen een bijdrage levert aan het historische maar ook aan het actuele debat over onze verzorgingsstaat.

224 blz., € 22,– isbn 978-90-8704-408-4 ingenaaid, geïllustreerd reeks pr deel 43 reeds verschenen nur 694/740

28

Zie ook: Bevlogen theologen. Geëngageerde predikanten in de negentiende en twintigste eeuw, isbn 97890-8704-291-2, € 38,–; Groenewold, Christelijk en sociaal. Biografie van J.R. Slotemaker de Bruïne, isbn 978-90-8704-008-6, € 12,–; In Liefde en Rechtvaardigheid. Het dagboek van Marga Klompé 1948-1949, isbn 978-90-8704-332-2, € 15,–; Krieken, Syb Talma (1864-1916). Een biografie, isbn 978-90-8704-354-4, € 27,–; Wie in de politiek gaat, is weg? Protestantse politici en de christelijk- sociale beweging, isbn 978-90-8704-105-2, € 29,−


Annelies van Heijst Gedreven helpers Voorlopers van de katholieke ontwikkelingsorganisatie Cordaid (1912-2000) Met een nawoord van René Grotenhuis

Gedreven helpers – dat geldt voor de mannen en vrouwen die actief waren in de hulporganisaties waaruit in 2000 Cordaid ontstond. Deze grootste katholieke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking telt vijf voorlopers: het rk Huisvestingscomité (1914, voortgegaan als Mensen in Nood), Memisa Medicus Mundi (1925), Cebeo (voortgekomen uit het Centraal Missie Commissariaat met wortels teruggaand tot 1912), de Bisschoppelijke Vastenaktie (1961) en de Bond zonder Naam (1938). De vijf voorlopers begonnen als vrijwilligersorganisaties. Ze waren wereldwijd actief op de gebieden van humanitaire noodhulp, en missie- en ontwikkelingssamenwerking. Getroffen door het gebrek van anderen én vanuit de wens om ook immaterieel iets te bieden, werd ondersteuning geboden. Cordaids verleden is door Annelies van Heijst gereconstrueerd door de lens van het ideële erfgoed. Deze benadering geeft een indringend beeld van de gedreven helpers en hun organisaties van wie de identiteit bestond uit de combinatie van katholiek zijn en hulp verlenen.

Zie ook: Eijt/Hautvast, Een missie in de marge. Dochters van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart in Nederland en Indonesië 1911-2000, isbn 90-6550-690-x, € 26,–; Gaan voor God. Missie tussen ideaal en praktijk, isbn 90-6550-607-1, € 19,–; Heijst/Derks/Monteiro, Ex caritate. Kloosterleven, apostolaat en nieuwe spirit van actieve vrouwelijke religieuzen in Nederland in de 19e en 20e eeuw, isbn 97890-8704-153-3, € 55,–; Tempo doeloe, tempo sekarang. Het proces van indonesianisering in Nederlandse orden en congregaties, isbn 90-6550-816-3, € 15,–


± 640 blz., ± € 49,– isbn 978-90-8704-432-9 gebonden, geïllustreerd verschijnt mei 2014 nur 694/696

29

Ora et Labora Twaalf opstellen over christelijke spiritualiteit in de praktijk Onder redactie van Jaap van Amersfoort, Pieta van Beek en Gerrit Schutte

Tegenwoordig is spiritualiteit een containerbegrip waar esoterie, mystiek, spiritisme, New Age en Voodoo onder vallen, maar ook sessies over rituelen, wellness en good feeling. Christelijke spiritualiteit is eeuwenlang omschreven met woorden als godzaligheid, devotie, bevinding, meditatie en contemplatie, de navolging van Christus. Deze bundel toont twaalf zeer verschillende vrouwen en mannen uit de veertiende tot twintigste eeuw, voorbeelden van vormen van christelijke spiritualiteit in de praktijk. Inhoud: Ten geleide Gerrit Schutte, Verantwoording Anneke B. Mulder-Bakker, Twee ondernemende godsvriendinnen: Gertrud von Ortenbergh en Heilke von Staufenberg in het Straatsburg van Meister Eckhart en Heinrich von Talheim Mathilde van Dijk, Salome Sticken, een vrouw uit de kring der moderne devoten Pieta van Beek, Het is dezelfde geest waardoor ik leef en ademhaal: de spiritualiteit van Anna Maria van Schurman (1607-1678) Tom van den End, De weg naar de hemel. Het geloof van de voc-dominees Rolf van der Woude, Aristocraat van nature, democraat door genade. De praktische spiritualiteit van Willem Hovy Jaap van Slageren, Baanbrekend geloof. De zendeling Alb. C. Kruyt Jaap de Gier, Hunkering naar gerechtigheid en volle menselijkheid. De spiritualiteit van Henriette Roland Holstvan der Schalk Jan Dirk Wassenaar, De schoot der vroomheid. De spiritualiteit van O. Noordmans Otto Dubois, Van lijden naar heerlijkheid. De triomf van Pasen in leven en werk van Wilma (1873-1967) Gjalt Zondergeld, Gods nabijheid. De praktische mystica Corrie ten Boom Herman Langeveld, Vrijzinnig-protestantse bezieling. De spiritualiteit van Willem Schermerhorn Jan Zwemer, Interne kritiek op geestelijke keurmeesterij bij de bevindelijk gereformeerden. De brochures van Pieter Baaijens (1908) en Pleun Kleijn (1931) Personalia van de auteurs Register

± 224 blz., ± € 19,– isbn 978-90-8704-429-9 ingenaaid, geïllustreerd reeks sh deel 9 verschijnt mei 2014 nur 704/694

30

Zie ook: Eijnatten/Lieburg, Nederlandse religiegeschiedenis, isbn 90-6550-928-3, € 29,–; Het religieus gevoel in de negentiende eeuw [=dne 34 (2010) 2], isbn 978-90-8704-187-8, € 10,–


José Eijt In dienst van de zieken Broeders van Barmhartigheid van St. Joannes de Deo, 1875-2012

Op de vlucht voor de Pruisische Kulturkampf vestigden enkele Duitse broeders uit het Westerwaldse stadje Montabaur zich in 1875 in Nederland. Als Broeders van Barmhartigheid van St. Joannes de Deo werkten zij in de thuisverpleging. Op den duur bemanden zij tevens een aantal eigen ziekenhuizen, bejaardenoorden en verpleeghuizen en een instelling voor meervoudig gehandicapten: Kalorama. De broeders waren onder meer werkzaam in ’s-Hertogenbosch, Amsterdam, Haarlem, Den Haag, Utrecht en Nijmegen. Zij waren de enige broedercongregatie en lange tijd vrijwel de enige mannen die werkzaam waren in de door vrouwen gedomineerde ziekenverpleging. José Eijt beschrijft hoe de broeders probeerden hun religieuze leven én de zorg voor zieken en hulpbehoevenden te combineren. Behalve op de ontwikkeling van hun werk en instellingen in Nederland gaat Eijt in op hun werkzaamheden ten behoeve van de gezondheidszorg in Tanzania, op de motivatie van de broeders en op hun religieuze gemeenschapsleven.

Zie ook: Bezielde zorg. Verpleging door katholieke religieuzen in Nederland en Vlaanderen (negentiende-twintigste eeuw), isbn 978-90-8704-068-0, € 19,–; Dorren, Met de minsten der Mijnen. Geschiedenis van de Kleine Zusters van de H. Joseph, isbn 978-90-8704-367-4, € 49,–; Eijt, Religieuze vrouwen: bruid, moeder, zuster. Geschiedenis van twee Nederlandse zustercongregaties, 1820-1940, isbn 90-6550-520-2, € 28,–; Klijn, Tussen caritas en psychiatrie. Lotgevallen van zwakzinnigen in Limburg, 1879-1952, isbn 90-6550-506-7, € 26,–


± 256 blz., ± € 25,– isbn 978-90-8704-395-7 ingenaaid, geïllustreerd verschijnt maart 2014 nur 704/694

31

Kasteel Keukenhof: schrijvers en schilders Onder redactie van G.J. Jaspers e.a.

Dit zevende Jaarboek Kasteel Keukenhof bevat artikelen over een middeleeuws getijdenboek, dat na jaren van ‘ballingschap’ terugkeerde in de kasteelbibliotheek, brieven van Hein van Lynden, het zwarte schaap uit de familie, aan zijn moeder over zijn (mislukte) pogingen op Java een suikerfabriek op te zetten, de restauratie van twee salons, twee cassettenplafonds van de negentiende-eeuwse Haagse schilder Johan Stortenbeker en de mysterieuze wapenschilden in de entreehal van het kasteel. Inhoud: Herman Hollander, Ten geleide Annechien Bertheux, Zeventien brieven uit Nederlandsch-Indië van Hendrik Willem Dirk Wouter baron van Lynden Rob Pex, Twee bijzondere wapenschilden Gerard Jaspers, De terugkeer van een middeleeuws handschrift in de bibliotheek van kasteel Keukenhof Leo Wevers, De restauratie van de Blauwe en de Rode Salon op kasteel Keukenhof Sylvette Terwindt, Johannes Stortenbeker in kasteel Keukenhof Over de auteurs

117 blz., € 12,– isbn 978-90-8704-406-0 gebonden, geïllustreerd (kleur) reeks jkk deel 7 reeds verschenen nur 693/694

32

Zie ook: Dagboek van een reis naar Japan (1855), waaiers en Amerikaanse meisjesboeken op kasteel Keukenhof, isbn 978-90-8704-238-7, € 17,–; Globes, oorkonden en botanica op kasteel Keukenhof, isbn 978-90-8704-301-8, € 12,–; Kunst, natuur en techniek op en rond het kasteel Keukenhof, isbn 978-90-8704-125-0, € 19,–; Zeehelden, kooplieden, lords en ladies op kasteel Keukenhof, isbn 97890-8704-170-0, € 14,–


Iwan Nagel 300 groeten uit Hilversum Een beeldverslag van Hilversum rond 1900

Vóór 1900 was Hilversum een nijverheids- of industriedorp. Het belang van de industrie was zo groot dat de fabrikanten het rond 1870 voor elkaar kregen dat de spoorlijn van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij langs Hilversum kwam te liggen. De fraaie omgeving, het gunstige vestigingsklimaat en de snelle verbinding met Amsterdam zorgden ervoor dat vele bemiddelde mensen zich in Hilversum vestigden. In hun kielzog volgden personen in verzorgende beroepen en middenstanders. Het centrum kreeg straten, met chique winkels, en aan de rand ontstonden villaparken. Fotografie werd in deze periode steeds populairder en omdat Hilversum een toeristisch oord was, werden er veel ansichtkaarten uitgebracht. De foto’s laten vooral straten zien met een rustige, voorname uitstraling en met weinig verkeer. Samen met verzamelaar Eddy Sülzle heeft Iwan Nagel 300 ansichtkaarten geselecteerd en groot afgebeeld in dit boek. Ze vormen een prachtig beeldverslag van de stad in ontwikkeling.

Zie ook: 1927-2002. Vijfenzeventig jaar de Sophialaan in Hilversum, isbn 90-6550-785-x, € 10,–; Het Boombergpark te Hilversum. Verleden, heden en toekomst van een monumentaal wandelgebied, isbn 90-6550-833-3, € 16,–; Hoogenraad, Leesbaar Hilversum. Wandelen en fietsen langs hoogtepunten van de Hilversumse cultuurgeschiedenis, isbn 90-6550-950-x, € 9,90; Oorden van schoonheid. Buitenplaatsen en landgoederen in Hilversum, isbn 90-6550-618-7, € 24,–; De ’s-Gravelandseweg en zijn bewoners, isbn 90-6550-832-5, € 35,–


± 256 blz., ± € 35,– isbn 978-90-8704-425-1 gebonden, geïllustreerd (kleur) verschijnt maart 2014 nur 693/686

33

Bossen in de Lage Landen [=Jaarboek voor Ecologische Geschiedenis 2011] Themaredactie Piet van Cruyningen

Dit themanummer bevat een overzicht van natuurwetenschappelijk en historische onderzoek in de twintigste eeuw naar gebruik en beheer van de Nederlandse bossen en artikelen over het belang van bossen voor de laatmiddeleeuwse economie en samenleving in Brabant, de Amerikaanse vogelkers en drie casestudy’s van bossen in Gelderland en Brabant in de achttiende eeuw, het begin van de modernisering van de bosbouw in de Lage Landen. Inhoud: Redactioneel Jim van Laar, Historie van bos, bosgebruik en bosbeheer in Nederland: recente thema’s en uitdagingen, een overzicht Bart Nyssen, De Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina) als bosboom. Speuren naar vergeten en verzwegen bosgeschiedenis K.A.H.W. Leenders, Middeleeuwse bossen in Brabant Sara Adriaenssens/Kris Verheyen, Een unieke kijk op bosecologie en bosbeheer in de achttiende eeuw. Het plantageboek van Zoerselbos Klaas Brouwer, Nieuwe wegen in het bos. Verbeteringen in de Gelderse bosbouw in de achttiende eeuw Jan H. de Rijk, De geschiedenis van de Hoog Soerense malebossen en het probleem van het gemeenschappelijk bosbezit English Abstracts

141 blz., € 14,90 isbn 978-90-8704-401-5 ingenaaid, geïllustreerd reeds verschenen nur 680/944

34

Zie ook: Natuur en milieu in Belgische en Nederlandse koloniën [jeg 2009], isbn 978-90-382-1530-3, € 14,90; Mensen en dieren in het verleden [jeg 2004], isbn 90-382-0804-9, € 14,90; Steden en water [jeg 2010], isbn 978-90-8704-307-0, € 14,90


Leen Roels Het tekort Studies over de arbeidsmarkt voor mijnwerkers in het Luikse kolenbekken vanaf het einde van de negentiende eeuw tot 1974

Het centrale thema van dit boek is het structurele tekort aan mijnwerkers in de Luikse kolenindustrie. In de meeste mijnbekkens in WestEuropa was het moeilijk voldoende arbeiders te vinden en deze langdurig aan de mijn te binden. Men maakte dan ook overal gebruik van arbeidsmigranten. In het Luikse bekken echter werd het arbeidstekort na de Tweede Wereldoorlog zo acuut dat er een extreem groot beroep moest worden gedaan op buitenlandse arbeidskrachten. Leen Roels gaat in op de strategieën die door de mijnwerkgevers werden aangewend om voldoende arbeidskrachten te vinden. De oorzaken en pogingen tot oplossing van het arbeidstekort worden besproken in vijf deelstudies waarin verschillende groepen op de arbeidsmarkt aan bod komen: behalve lokale mijnwerkers betreft dit vrouwen, migranten, pendelaars, grensarbeiders en, gedurende en na de Tweede Wereldoorlog, ook krijgsgevangenen en displaced persons.

Zie ook: Gales, Delven en slepen. Steenkolenmijnbouw in Limburg: techniek, winning en markt gedurende de achttiende en negentiende eeuw, isbn 90-6550-788-4, € 30,–; Langeweg, Mijnbouw en arbeidsmarkt in Nederlands-Limburg. Herkomst, werving, mobiliteit en binding van mijnwerkers tussen 1900 en 1965, isbn 978-90-8704-254-7, € 32,–; Versteegh, De onvermijdelijke afkomst? De opname van Polen in het Duits, Belgisch en Nederlands mijnbedrijf in de periode 1920-1930, isbn 90-6550398-6, € 32,–


± 256 blz., ± € 25,– isbn 978-90-8704-428-2 gebonden, geïllustreerd (deels kleur) reeks mm deel 77 verschijnt april 2014 nur 696/693

35

Het Frans als lingua franca: gevallen van histoire croisée in de Lage Landen, 1800-1914 [=themanummer De Negentiende Eeuw 37 (2013) 3]

In de negentiende eeuw fungeerde het Frans als lingua franc, als gemeenschappelijk communicatiemiddel. Het werd zowel gebruikt voor culturele contacten binnen de Lage Landen en het Franssprekend deel van België, als voor de interactie met Frankrijk en verafgelegen gebieden. Dat leverde discussies en vragen op over de culturele en ideologische dominantie van Frankrijk, over taalvaardigheid en over de relatie tussen taal en visibiliteit, taal en macht, taal en ideologie. Die discussies en vragen worden in dit themanummer onderzocht. Leidraad in deze beschouwingen is het theoretische concept van de zogenaamde histoire croisée, zoals dat door Michael Werner en Bénédicte Zimmerman is geïntroduceerd. Inhoud: Elke Brems/Mathijs Sanders/Liselotte Vandenbussche, Het Frans als lingua franca in de Lage Landen (1800-1914) Guy Rooryck, De verloren zege van een lingua franca. Het Frans aan de vooravond van de negentiende eeuw Pieter Boulogne, De Rus uit Parijs. Dostojevski en de autonomie van de Nederlandse literatuur Fieke de Hartog / Rob van de Schoor, Een wijsgeer onder de hanebalken (1858) van Émile Souvestre in (het) Nederland(s) Piet Couttenier, ‘Il parle tout simplement le français’. Een merkwaardig pleidooi van Guido Gezelle voor het Frans Liselotte Vandenbussche, Het Frans als doorgeefluik voor Vlaamse cultuur. Hendrik Conscience en Georges Eekhoud

83 blz., € 10,– isbn 978-90-8704-4440-4 ingenaaid, geïllustreerd dne 37 (2013) 3 reeds verschenen nur 694/621

36

Zie ook: Civil Society [=dne 32 (2008) 2], geen isbn, € 10,–; De negentiende eeuw revisited [=dne 36 (2012) 1], isbn 978-90-8704-329-2, € 10,–; De waarde van kennis [=dne 33 (2009) 1], geen isbn, € 10,–; Wereldburgerschap [=dne 35 (2011) 1-2], isbn 978-90-8704-268-4, € 10,–


Computationele benaderingen in de literatuurwetenschap [=themanummer Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 129 (2013) 4] Onder redactie van Karina van Dalen-Oskam e.a.

‘Stop met lezen, ga tellen’, zo luidde een decennium geleden de aansporing van Franco Moretti. Inmiddels is distant reading niet meer weg te denken uit het literatuurwetenschappelijke bedrijf. De artikelen in dit themanummer vormen een staalkaart van het actuele onderzoek op dit terrein. Daarnaast is er ook nadrukkelijk plaats ingeruimd voor kritische reflectie op de plaats van de digital humanities in de literatuurwetenschappelijke onderzoekspraktijk. Inhoud: Karina van Dalen-Oskam, Inleiding Stephan Besser/Thomas Vaessens, Digital Humanities: the Next Big Thing? Enkele notities bij een ontluikend debat Els Stronks, De afstand tussen close en distant: methoden en vraagstellingen in computationeel letterkundig onderzoek Peter Boot, Online boekdiscussies van een afstand gelezen Thomas Crombez, Canoniseringsprocessen in de hedendaagse theaterkritiek. Een frequentie-analyse van de ‘Vlaamse golf ’ in het podiumtijdschrift Etcetera Marjolein Hogenbirk/Mike Kestemont, Het werk van een klerk. Een stylometrische verkenning van het auteurschap achter Der ystorien bloeme Folgert Karsdorp, Het is groen en leeft nog lang en gelukkig: classificatie van volksverhaalgenres op basis van formules

Zie ook: Kwantitatieve benaderingen in de taal- en letterkunde [=tntl 123 (2007) 1], geen isbn, € 15,–; Receptie naar behoefte. Buitenlandse literatuur in Vlaanderen en Nederland [=tntl 128 (2012) 3-4], isbn 978-90-8704-339-1, € 15,–


102 blz., € 15,– isbn 978-90-8704-413-8 paperback, geïllustreerd tntl 129 (123) 4 reeds verschenen nur 617/621

37

Studies in Textiel 1 (2013) Redactie Marjan Blomjous e.a

Studies in Textiel, een gezamenlijke uitgave van de Textielcommissie.nl en de Stichting Textielgeschiedenis, richt zich op een brede groep lezers die in textiel is geïnteresseerd. Textielthema’s worden vanuit diverse invalshoeken belicht, zoals conservering en restauratie, (kunst)geschiedenis, techniek, industrie en vormgeving. Inhoud: Voorwoord Van de redactie In Memoriam Dr. A.L. (Nout) van Schelven (1913-2013) Feest!: Annette Kipp, Vijftig jaar Textielcommissie Daphne Reijs, Een achttiende-eeuws rederijkersvaandel uit Haarlem: onderzoek en conservering Trudie Rosa de Carvalho, Twee gekostumeerde hofbals uit 1823 en 1845: een getuigenis Paul Faber, Vijftig jaar Afrikaanse feestdoeken Ebeltje Hartkamp-Jonxis, oorlog en vrede. Linnendamast geweven naar aanleiding van de Spaanse successieoorlog en de Vrede van Utrecht Textiel van alle tijden: Loan Oei, Van spinnenweb tot World Wide Web. Textiel, de rode draad van de geschiedenis Maarten van Bommel/Regina Hofmann-de Keijzer/Ineke Joosten/ Anna Hartl/Art Néss Proaño Gaibor, Van prehistorisch textiel tot eenentwintigste-eeuwse mode Sandra Niessen, Terug naar de dorpen Jolanda Branderhorst/Hanneke Kal, Wereldwijven, een bijzonder handwerkatelier in Dordrecht Ninke Bloemberg, Shifting realities Jalila Essaïdi, Kogelwerende huid: spinnenzijde afkomstig van genetisch gemanipuleerde organismen en menselijke huis Summaries Auteurs Advertenties Colofon

248 blz., € 20,– isbn 978-90-82128-80-2 ingenaaid, geïllustreerd (kleur) reeds verschenen nur 694/696

38

Zie ook: Kant en passement [=thb 40 (2000)], isbn 90-71715-15-9, € 18,50; Patronen in beweging. Veranderingen in de Nederlandse textielgeschiedenis 1960-2010 [=thb 50 (2010)], isbn 97890-71715-25-9, € 19,–; Winkeldochters. Vrouwen in de handel en als consument van textiel 1600-2000 [=thb 47 (2007)], isbn 978-90-71715-22-8, € 18,50


Verschenen in 2013

Alexander en Darius. De Macedoniër in de spiegel van het Nabije Oosten. (Zenobiareeks 1), onder redactie van Diederik Burgersdijk, Wouter Henkelman en Willemijn Waal, 267 blz., ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-908704-383-4, € 25,– Nog altijd zijn Oost en West gefascineerd door Alexander van Macedonië, de roemruchte veroveraar van het Perzische Wereldrijk, die in 323 v.Chr. in Babylon stierf. Iedere periode en iedere streek heeft haar eigen Alexander en waardeert diens erfenis op eigen wijze. Deze bundel gaat over de historische en de literaire Alexander, met name vanuit een Perzisch perspectief.

Amoureuze en pikante geschiedenis van het congres en de stad Utrecht. Augustinus Freschots verhaal achter de Vrede van Utrecht. Ingeleid en toegelicht door Erik Tigelaar, vertaald door Roland Fagel, 176 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-908704-361-2, € 15,– In de jaren 1712-1715 verbleef een kleurrijk internationaal gezelschap in Utrecht om een einde te maken aan de Spaanse Successieoorlog. Achter de schermen speelden zich echter heel andere zaken af, zoals blijkt uit de Amoureuze en pikante geschiedenis van het congres en de stad Utrecht, geschreven in de stijl van de contemporaine Franse schandaalkronieken.

Arnhem 1813. Bezetting en bestorming. (ag 1), redactie Onno Boonstra, Paul van Lunteren, Jan de Vries; beeldredactie Meet Becker, 175 blz., ingenaaid, geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-8704-379-7, € 19,– Op dezelfde dag dat de toekomstige koning Willem i landde op het strand van Scheveningen, 30 november 1813, vielen in een helse bestorming van Arnhem tweeduizend slachtoffers, Nederlanders en Pruisen. Deze bundel beschrijft het effect van de Franse bezetting en de Pruisische bestorming op het leven van bestuurders, bedeelden, katholieken en soldaten in Arnhem.

40

verschenen in 2013

Anita Boele, Leden van één lichaam. Denkbeelden over armen, armenzorg en liefdadigheid in de Noordelijke Nederlanden 1300-1650. (msb 143), 367 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-343-8, € 35,– In een breed corpus van literaire, historiografische en educatieve teksten onderzoekt Anita Boele de noties en motieven die door stedelijke overheden, religieuze instanties en culturele intermediairs werden ingezet om mensen aan te zetten tot liefdadigheid. Bezwaren worden weerlegd en aansprekende metaforen en voorbeeldfiguren gepresenteerd.

Bossen in de Lage Landen. [=Jaarboek voor Ecologische Geschiedenis 2011], themaredactie Piet van Cruyningen, 141 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-908704-401-5, € 20,– Dit themanummer bevat een overzicht van natuurwetenschappelijk en historische onderzoek in de twintigste eeuw naar gebruik en beheer van de Nederlandse bossen, en artikelen over het belang van bossen voor de laatmiddeleeuwse economie en samenleving in Brabant, de Amerikaanse vogelkers en modernisering van de bosbouw in de achttiende eeuw.

Kees Briët, Het proces van Rijck van Prehn en Johannes Wilhelmus Winter. Een bijzondere zaak voor het Hooggerechtshof van Nederlands-Indië in 1820. (Extra bij pm 14 (2012) 2), 125 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-340-7, € 15,– Rijck van Prehn, de Nederlandse resident aan het hof van de soesoehoenan op Java, en zijn tolk-vertaler Johannes Wilhelmus Winter stonden in 1820 terecht op beschuldiging van omkoping en machtsmisbruik. Na een beschouwing over het Hooggerechtshof van Nederlands-Indië reconstrueert Briët deze strafzaak aan de hand van processtukken.

verschenen in 2013

41

Constantijn Huygens op dienstreis. Zijn verslag van een tocht naar Eindhoven en Spa, Luxemburg en Meurs, 1654. Uitgegeven en ingeleid door S. Groenveld, 140 blz., gebonden, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-365-0, € 19,– Dit boek bevat een levendig, nooit gepubliceerd verslag van een reis die Huygens in 1654, in dienst van het Oranjehuis, maakte naar prinselijke goederen in Luxemburg en Meurs. Hij schrijft over de gevaren van reizen, de verkoop van bomen, de controle van kastelen, de vernieuwing van waterkeringen et cetera. De illustraties zijn deels van de hand van zijn zoons.

Doopsgezinde Bijdragen. Nieuwe reeks nummer 38 (2012). Onder redactie van J.J. Bosma e.a., 398 blz., ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-90-8704359-9, € 35,– In aansluiting op het onderwerp van het najaarscongres van de Doopsgezinde Historische Kring zijn deze Doopsgezinde Bijdragen grotendeels gewijd aan het doopsgezinde identiteitsbesef sinds de negentiende eeuw. Wat gold als doopsgezind eigen? Was dit weerloosheid, vrijheid in het belijden, afwezigheid van een vast en sturend kerkverband of nog iets anders?

Annemarie Doornbos, Traditionele verhalen en revolutionaire vertellingen. Tegendraadse elementen in het werk van Geertruida Toussaint. Literatoren, 317 blz., paperback, isbn 978-90-8704-327-8, € 29,– Geertruida Toussaint (1812-1886) staat bekend als succesvol auteur van historische romans met een sterk religieuze inslag. Analyse van haar teksten vanuit het historisme laat zien dat haar romans ook subversieve aspecten kenden. Via haar literaire werk verzette Toussaint zich tegen de contemporaine cultuur, met name de opvattingen over plaats en taak van vrouwen.

42

verschenen in 2013

Gabrielle Dorren, Met de minsten der Mijnen. Geschiedenis van de Kleine Zusters van de H. Joseph. 696 blz., gebonden, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-367-4, € 49,– De congregatie van de Kleine Zusters van de Heilige Joseph werd op 21 juni 1872 gesticht in Heerlen. De Kleine Zusters werkten in de verpleging, zwakzinnigenzorg, voogdijinstellingen, bejaardentehuizen, seminaries, retraitehuizen en het onderwijs. Dit boek laat zien op welke wijzen zij gestalte gaven aan hun spiritualiteit van eenvoud, toewijding en overgave.

Ellendige levens. Nederlandse schrijvers in de negentiende eeuw. Onder redactie van Rick Honings & Olf Praamstra, 286 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 97890-8704-374-2, € 25,– De negentiende eeuw is lang afgeschilderd als een gezapig tijdperk met brave dominees die in de literatuur de toon aangaven. Maar achter de façade van huiselijk geluk ging een wereld van leed schuil. Lees over de moeizame levens van onder andere Boniface, HaverSchmidt, Toussaint, Haafner, Betsy Perl, Busken Huet, Emants, Melati van Java, Post, Potgieter en Kloos.

Gender & Genes.[=Yearbook of Women’s History/Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis 33]. Guest editors Klasien Horstman and Marli Huijer, 168 pp., paper bound, illustrated, (partly colour), isbn 978-90-8704-394-0, € 20,– The world of dna, genes and genomics has become a challenging field of research. Current literature on these topics does not abound in analyses of biomedical and socio-cultural realms where gender aspects are played out and exchanged. This Yearbook contributes to a field of analysis which contextualizes history from the viewpoint of current biotechnological developments.

verschenen in 2013

43

Geschiedschrijving 1900-1940, in het bijzonder over Friesland. Onder redactie van Phillipus, Breuker, Goffe Jensma en Hylkje de Jong, 116 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-396-4, € 16,– De inaugurele rede van Fruin uit 1860 wordt gezien als het begin van de academische geschiedschrijving in Nederland. Aan de universiteiten ontstonden nieuwe perspectieven en werden andere en strengere methodes ingevoerd. De auteurs in deze bundel laten zien hoe en wanneer deze academische praktijk doordrong in de Friese regionale geschiedschrijving.

Geuzen en papen. Katholiek en protestant tussen Vecht en Eem 1550-1800. Redactie Henk Michielse, Jan Out en Gerrit Schutte, 403 blz., ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-90-8704-390-2, € 29,– Na de Reformatie kende het gebied tussen Vecht en Eem een opmerkelijke religieuze verdeling. Sommige dorpen bleven bijna geheel katholiek, andere werden protestants en een enkel dorp had een gemengde bevolking. Dit boek beschrijft per plaats het verloop van de Reformatie en de manier waarop katholieken en protestanten met elkaar omgingen.

Graven spreken. Perspectieven op grafcultuur in de middeleeuwse en vroegmoderne Nederlanden. Onder redactie van Peter Bitter, Viera Bonenkampová en Koen Gou driaan, 256 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-320-9, € 25,– De vormgeving van graven en de gebruiken rond het begraven, zo blijkt uit deze bundel, laten ontwikkelingen zien die niet in de pas lopen met gangbare historische tijdvakindelingen. Ze lijken ook onafhankelijk te zijn van evoluties in de opvattingen over dood en hiernamaals. Constant element is dat ze de identiteit uitdrukken van individuen en groepen.

44

verschenen in 2013

Gerard van Gurp, Reformatie in Brabant. Protestanten en katholieken in de Meierij van ’s-Hertogenbosch, 1523-1634. 272 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-908704-356-8, € 29,– In de Meierij van ’s-Hertogenbosch begon de vervolging van aanhangers van de Reformatie in 1526. Aanvankelijk durfden maar weinig mensen openlijk voor hun nieuwe geloof uit te komen. Dat veranderde rond 1565. Gedetailleerd beschrijft Gerard van Gurp de ontwikkeling van de Reformatie in de Meierij en de gevolgen daarvan voor de stedelijke samenleving.

Donald Haks, Vaderland en vrede 1672-1713. Publiciteit over de Nederlandse Republiek in oorlog. 352 blz., ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-90-8704337-7, € 29,– Veertig jaar lang voerde de Republiek oorlog tegen Frankrijk. De publieke belangstelling voor deze strijd was zeer groot. Wat sinds de Opstand was verworven en opgebouwd, mocht niet verloren gaan. Men sprak over het behoud van het ‘vaderland’. Dit rijk geïllustreerde boek laat zien welke rol dit gemeenschappelijk identiteitsbesef in deze periode speelde.

Havens in Hollands [=themanummer Holland, Historisch Tijdschrift 45 (2013) 3-4], onder redactie van Sanne Muurling, Demelza van der Maas en Matthias van Rossum, 96 blz., ingenaaid, geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-70403-65-2, € 15,– Holland is onlosmakelijk verweven met haar havens. Veel oude havenomgevingen hebben zich in de loop van de tijd ontwikkeld van werkplek en overslagplaats naar recreatieoord en woonplek. Uitgaande van het belang van het menselijk gebruik van deze plaatsen belicht dit themanummer de geschiedenis van de Hollandse haven.

verschenen in 2013

45

Hella S. Haasse [=themanummer Indische Letteren 28 (2013) 2], onder redactie van Olf Praamstra e.a., 80 blz., geniet, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-370-4, € 12,50 Met haar boeken heeft Hella Haasse grote invloed uitgeoefend op de beeldvorming van Nederlands-Indië in Nederland. Ze heeft verhoudingsgewijs weliswaar niet veel over Indië geschreven, maar haar boeken bereikten een groot en breed publiek. Dit themanummer is gewijd aan de Indische wereld van deze grote schrijfster.

Jaap den Hertog, Anthoni van Noordt en zijn Tabulatuurboeck in het kader van de Amsterdamse orgelcultuur tussen 1630 en 1675. 1074 blz.+cd, 2 bnd., paperback, geïllustreerd, isbn set 978-90-8704-409-1, € 75,– Van Anthoni van Noordt zijn alleen een Tabulatuurboeck (1659) met psalmbewerkingen en fantasieën overgeleverd. Jaap den Hertog beschrijft het leven en werk van deze componiste en organist tegen de achtergrond van het Amsterdamse muziekleven. Tevens analyseert hij de toegepaste vormen en technieken en de orgels waarvoor Van Noordts muziek is gecomponeerd.

Historische buitenplaatsen [=themanummer De Nederlandsche Leeuw 129 (2012) 4], redactie M. van Bourgondiën, D.C. de Clercq en R.G. de Neve, 48 blz., ingenaaid, geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-8704-357-5, € 15,– Dit themanummer bevat acht artikelen over de geschiedenis van de Nederlandse buitenplaatsen, met name in de negentiende en twintigste eeuw. Er wordt onder andere gekeken naar de spanning tussen de motieven voor aankoop en de exploitatie, de instandhouding als familiebezit, de buitenplaats als statussymbool en als microkosmos van familie en personeel.

46

verschenen in 2013

Jaarboek voor Middeleeuwse Geschiedenis 15 (2012). Onder redactie van A.J.A. Bijsterveld e.a., 224 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-344-5, € 29,– In dit Jaarboek bijdragen over de mannelijke identiteit van cisterciënzermonniken, de historiografie rond de cisterciënzerabdij van Ten Duinen, de transformatie van de landsvergaderingen van het Friese Oostergo en Westergo in standenvergaderingen, de vestiging van karmelieten in Utrecht en de memorie stichtingen en het uitdelen van aalmoezen in Kortrijk.

Janneke de Jong-Slagman, Hofpredikers in de negentiende eeuw. Een carrière bij de koning. 350 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-372-8, € 29,– Onder invloed van staatkundige, (kerk)politieke en maatschappelijke veranderingen en ontwikkelingen binnen de Oranjefamilie zelf veranderden taak en functie van de hofprediker. Janneke de Jong-Slagman onderscheidt hierin drie fasen. Haar boek biedt een bijzondere inkijk in het hofleven en geeft de negentiende-eeuwse hofpredikers een gezicht.

Kasteel Keukenhof: schilders en schrijvers. (jkk 7), onder redactie van Gerard Jaspers e.a., 117 blz., gebonden, geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-8704-406-0, € 12,– Dit zevende Jaarboek Kasteel Keukenhof bevat artikelen over een teruggevonden middeleeuws getijdenboek, brieven van Hein van Lynden over zijn pogingen op Java een suikerfabriek op te zetten, de restauratie van het interieur, twee cassettenplafonds van de Haagse schilder Johan Stortenbeker en de mysterieuze wapenschilden in de entreehal.

verschenen in 2013

47

Judith Keßler, Princesse der rederijkers. Het oeuvre van Anna Bijns: argumentatie analyse – structuuranalyse – beeldvorming. (msb 145), 336 blz., ingenaaid, isbn 978-90-8704-347-6, € 33,– Anna Bijns (1493-1575) reageerde als een van de eerste Nederlanders op de nieuwe leer van Luther. Vaak wordt gesteld dat zij vooral haar ‘haat’ ventileerde en dat haar gedichten geen argumentatieve waarde bezitten. Keßlers onderzoek laat zien dat de bundels programmatisch zijn ingericht en dat Bijns verschillende argumentatiestrategieën hanteerde om haar publiek te overtuigen.

De klassieke oudheid in de islamitische wereld [=themanummer Lampas. Tijdschrift voor classici 43 (2013) 3], onder redactie van Michele Campopiano en Rolf Strootman, e.a., 96 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-384-1, € 11,− In dit themanummer belichten zes specialisten de doorwerking van Grieks-Romeinse beschaving in de postklassieke Arabische, Perzische en Turkse cultuur. De heersende opvatting dat de islam haaks zou staan op de klassieke cultuur wordt genuanceerd en gemeenplaatsen over tegenstellingen tussen Oost en West worden ter discussie gesteld.

De klassieken en de populaire cultuur [=themanummer Lampas. Tijdschrift voor classici 46 (2013) 4], onder redactie van Hugo Koning en Suzanne Luger, 128 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-385-8, € 11,− Dit themanummer verkent de raakvlakken tussen de oudheid en populaire media als films, tv-series, popsongs, strips en tatoeages. Onderzocht wordt hoe de antieke bronnen worden gebruikt en aangepast aan de eisen van nieuwe media en het grote publiek. Overkoepelend thema is de vraag of de wetenschap zich moet bezighouden met deze vorm van receptie.

48

verschenen in 2013

Diederick Klein Kranenburg, ‘Samen voor ons eigen’. De geschiedenis van een Nederlandse volksbuurt: de Haagse Schilderswijk 1920-1985. 420 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-375-9, € 25,– Was de Haagse Schilderswijk vroeger een gezellige volksbuurt of een achterbuurt? En klopt het dat het karakter van de wijk compleet veranderde toen koloniale migranten en gastarbeiders er vanaf de jaren zestig kwamen wonen? Diederick Klein Kranenburg onderzoekt de historische realiteit achter de beeldvorming en biedt een nieuwe kijk op het fenomeen achterstandswijk.

Bert Koene, Schijngestalten. De levens van diplomaat en rokkenjager Gerard Brantsen (1735-1809). 408 blz., ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-908704-336-0, € 29,– Gerard Brantsen, telg uit de deftigste regentenfamilie van Arnhem, noemde zich een aristocratisch patriot, maar had de instincten van een regent van de oude stempel. Hij bekleedde diverse politieke en diplomatieke functies en stond bekend als rokkenjager. Op basis van duizenden nagelaten brieven heeft Bert Koene zijn levensloop gereconstrueerd.

Jan Konijnenburg, Visioen van vrijheid. Mémoire sur la liberté des cultes (1827), Proeve eener Verhandeling over den slaavenhandel (1790). (bdn 10), vertaling uit het Frans, inleiding en commentaar Simon Vuyk, eindredactie Jaap Gruppelaar, 152 blz., paperback, isbn 978-90-8704-376-6, € 20,– Dit boek bevat twee teksten van predikant, wetenschapper, hoogleraar, patriot, politicus en vrijdenker Jan Konijnenburg (1758-1831). In zijn (voor Nederland vroege) protest tegen slavenhandel en slavernij pleit hij voor zelfbestuur in Suriname. In de tweede tekst fundeert Konijnenburg de vrijheid van godsdienst en geweten op het evangelie en het natuurrecht.

verschenen in 2013

49

Koninginnen aan de Noordzee. Scheveningen, Oostende en de opkomst van de badcultuur rond 1900. (Rythmus 2), redactie Ben de Pater, Tom Sintobin; met medewerking van Anne van Buul en Hans Vandevoorde, 272 blz., ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-90-8704-352-0, € 25,– Rond 1900 regen de badplaatsen zich aaneen. Er werden grand hôtels en casino’s gebouwd, men flaneerde over de boulevards en duizenden gingen per koets het water in. Deze bundel laat zien hoe Scheveningen en Oostende zich tot mondaine vakantieoorden ontwikkelden, hoe zij hun rivalen voorbleven, wie de gasten waren en hoe zij hun dagen doorbrachten.

Bernadette Kramer, Een lekenboek in woord en beeld. De Spegel der minschliken zalicheid. (msb 144), 279 blz.+ cd-rom, ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-90-8704-346-9, € 29,– Het Speculum humanae salvationis (ca. 1300) behoorde al snel tot de standaardwerken met typologische verklaring van de Bijbel. In de vijftiende eeuw werd de tekst aangepast voor een ander gebruik en een ander publiek. Analyse van een Middelnederlandse bewerking maakt duidelijk hoe tekst, illustraties en woordbeeldrelaties de performatieve leeservaring sturen.

Gerard van Krieken, Syb Talma (1864-1916). Een biografie. (pr 42), 272 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-354-4, € 27,– Als predikant zag Talma dat veel arbeiders alleen in naam vrije en zelfstandige mensen waren. Daarom werd hij actief in het protestantse werkliedenverbond Patrimonium. In 1901 werd hij Kamerlid voor de arp, in 1908 minister. Deze biografie, gebaseerd op uitvoerig bronnenonderzoek, beschrijft de verschillende facetten van Talma’s leven en werk.

50

verschenen in 2013

D.B.R. Kroeze, Een kwestie van politieke moraliteit. Politieke corruptieschandalen en goed bestuur in Nederland, 1848-1940. 335 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-369-8, € 32,– De ontwikkeling van de democratische rechtsstaat ging gepaard met corruptieschandalen, zoals de Limburgse brievenaffaire, het Billitonschandaal en de zaak-Oss. Wat opvalt is, dat in Nederland corruptieschandalen als morele in plaats van strafrechtelijke kwesties werden behandeld. Daarmee ontstond een bestuurlijke traditie die tot op heden merkbaar is.

Charlotte Laarman, Oude onbekenden. Het politieke en publieke debat over postkoloniale migranten in Nederland, 1945-2005. (hm 4), 295 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-371-1, € 29,– Sinds de oorlog zijn circa één miljoen Indische Nederlanders, Molukkers, Surinamers en Antillianen naar Nederland gekomen. Dit leidde tot debatten over de collectieve identiteit van de Nederlanders en het lidmaatschap van postkolo niale migranten van de Nederlandse natie. Laarman analyseert de invloed van het taalgebruik op de in- en uitsluiting van migranten.

Clé Lesger, Het winkellandschap van Amsterdam. Stedelijke structuur en winkelbedrijf in de vroegmoderne en moderne tijd, 1550-2000. 472 blz., gebonden, rijk geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-8704-373-5, € 40,– Lesger beschrijft de grote veranderingen in aanzicht en interieur van de Amsterdamse winkels in samenhang met architectonische en technologische ontwikkelingen en de opkomst van warenhuizen. Daarnaast laat hij zien dat de locaties aansluiten bij patronen van toegankelijkheid van de stad. In de buitenwijken ontstond een fundamenteel ander bewinkelingspatroon.

verschenen in 2013

51

Het liederenhandschrift Berlijn 190. Hs. Staatsbibliothek zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz germ. oct. 190. (mvn 12), kritisch uitgegeven door Thom Mertens en Dieuwke E. van der Poel (eindredactie); Gisela Gerritsen-Geywitz, Koen Goudriaan, Hermina Joldersma, Ike de Loos (†) en Johan Oosterman m.m.v. Amand Berteloot, 725 blz., gebonden, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-387-2, € 56,– Dit handschrift bevat een rijke en gevarieerde verzameling Middelnederlandse en Latijnse (berijmde) religieuze teksten en muziek, met het kerstfeest en de verering van Maria als belangrijke thema’s. Het is een van de belangrijkste bronnen voor de bestudering van het laatmiddeleeuwse geestelijk lied. De inleiding behandelt teksten, dialect, melodieën en het handgeschreven boek.

Maarten van der Linde en Johan Frieswijk, De Volkshogeschool in Nederland, 19252010. 552 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-382-7, € 39,– Dit boek schetst het ontstaan en de ontwikkeling van de verschillende volkshogescholen in Nederland in al hun facetten. Ze vormden een beweging die via vakscholing en maatschappelijke vorming het maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef wilde bevorderen en de samenleving wilde democratiseren.

De menselijke maat in de wetenschap. De geleerden(auto)biografie als bron voor de wetenschaps- en universiteitsgeschiedenis. (u&s 11), redactie L.J. Dorsman en P.J. Knegtmans, 136 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-397-1, € 14,– De menselijke maat in de wetenschap laat zien, dat een (auto)biografie van een wetenschapper niet alleen inzicht kan geven in zijn of haar opleiding en studentenleven, maar ook in de ontwikkelingen in een bepaald vakgebied, de onderlinge verhoudingen, de netwerken, het onderwijs, het werk achter de schermen, ruzies rond een benoeming et cetera.

52

verschenen in 2013

Met andere ogen … Reizen in Overijssel [=themanummer Overijsselse Historische Bijdragen. Verslagen en mededelingen van de Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis 128e stuk 2013], onder redactie van Lydie van Dijk e.a., 266 blz., ingenaaid, geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-8704-398-8, € 19,– Van eind zestiende tot eind negentiende eeuw verschenen er meer dan honderd beschrijvingen van reizen door Overijssel. Opvallend is dat de schrijvers niet alleen belangstelling hadden voor steden met mooie monumenten, maar ook voor vervuilde buurten, de industriële ontwikkeling en het onderwijs. Dit themanummer beschrijft deze reisliteratuur en de routes.

Middeleeuwse communicatie [=themanummer Madoc. Tijdschrift over de Middeleeuwen 26 (2012) 4], onder redactie van Ludo Jongen e.a., 80 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-355-1, € 8,– Communicatie wordt nu in de eerste plaats geassocieerd met het uitzenden en ontvangen van boodschappen per telefoon, internet, radio of tv. Maar er zijn natuurlijk veel meer mogelijkheden. Hoe deed men dat eigenlijk in de Middeleeuwen? Dit themanummer laat zien dat de wens om een boodschap over te dragen verrassende vormen kon aannemen.

David Onnekink en Renger de Bruin, De Vrede van Utrecht (1713). (zpr 32), 120 blz., ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-90-8704-312-4, € 14,– De eerste wereldwijde oorlog, de Spaanse Successieoorlog, eindigde in 1713 met de Vrede van Utrecht. Door de lens van deze oorlog en vrede wordt de politieke en culturele constellatie van de vroegmoderne wereld geanalyseerd: internationale betrekkingen, diplomatie, continentale en maritieme oorlogvoering, propaganda, publiek debat, slavenhandel, kolonisatie en religie.

verschenen in 2013

53

Oorlogsliteratuur in de vroegmoderne tijd. Vorm, identiteit en herinnering. Redactie Lotte Jensen & Nina Geerdink, 240 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-908704-341-4, € 25,– Hoewel oorlogen verwoestend zijn, gaat er ook een productieve kracht van uit: ze hebben een schat aan literatuur opgeleverd. Deze bundel richt zich op de literaire verbeelding van oorlog in de vroegmoderne Republiek. Wie waren erbij betrokken en waarom? Wat is de verhouding tussen fictie en werkelijkheid? Welke oorlogen werden onthouden, welke niet?

Overstromingen [=dubbelnummer Tijdschrift voor Waterstaatsgeschiedenis 21 (2012) 1-2], redactie D. Aten e.a., 68 blz., ingenaaid, geïllustreerd, geen isbn, € 16,– Volgens Petra van Dam was er tot ver in de negentiende eeuw in Laag Nederland sprake van een amfibische cultuur, een grote vaardigheid in het omgaan met water. De auteurs van dit dubbelnummer besteden aandacht aan de strategieën die men ontwikkelde, de hulpverlening en de herdenking van grote overstromingen.

Ada Peele, Een uitzonderlijke erfgenaam. De verdeling van de nalatenschap van KoningStadhouder Willem iii en een consequentie ervan: Pruisisch heerlijk gezag in Hooge en Lage Zwaluwe, 1702-1754. 488 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704393-3, € 49,– Na de dood van Koning-Stadhouder Willem iii in 1702 streden Johan Willem Friso van Nassau en de Pruisische koning Frederik i om zijn nalatenschap. Ada Peele beschrijft deze strijd, de verdeling van de nalatenschap en een consequentie daarvan: Pruisisch heerlijk gezag in Hooge en Lage Zwaluwe. In 1754 kwamen ze in handen van Anna van Hannover.

54

verschenen in 2013

Anton Poot, Crucial years in Anglo-Dutch relations (1625-1642). The political and dip lomatic contacts. 192 pp., paper bound, illustrated, isbn 978-90-8704-380-3, € 25,– This book analyses the relations between the young Dutch Republic and the England of King Charles i. The Republic had gradually developed into an independent state with an increasing self-confidence, but it still needed support against Spain. The monarchs of France and England only provided this when it served their own interests thus necessitating the Dutch to find their own ways.

Burcht Pranger, god (1000-1300) en andere essays over literaire aspecten van het christendom. (msb 142), 192 blz., ingenaaid, isbn 978-90-8704-322-3, € 25,– Burcht Pranger onderzoekt het spanningsveld dat in het vroege en middeleeuwse christendom bestond tussen de vaste genres van de antieke retorica en lossere literaire taal van de Bijbel. Aan de hand van bekende auteurs demonstreert hij hoe de moderne lezer methodisch te werk kan gaan om het literaire gehalte van deze religieuze teksten op waarde te schatten.

Receptie naar behoefte. Buitenlandse literatuur in Vlaanderen en Nederland [=themanummer Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 128 (2012) 3-4], onder redactie van Jan Oosterholt e.a., 208 blz., ingenaaid, isbn 978-90-8704-339-1, € 15,– De ‘Nederlandse’ cultuur, ingeklemd tussen drie grote taalgebieden, heeft altijd opengestaan voor uitheemse invloeden. Dit themanummer brengt theorie en praktijk van het onderzoek naar literatuurtransfers samen. Centraal staan auteurs, vertalers en literatuurbemiddelaars die de ‘Nederlandse’ literatuur een grens overstijgend karakter hebben gegeven.

verschenen in 2013

55

Rechtspraak in Roermond. Van Soevereine Raad naar Rechtbank Limburg (1580-2012). Onder redactie van A.M.J.A. Berkvens, H.J.J.M. van der Bruggen, R.M.L.M. Magnée, 336 blz., gebonden, geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-8704-351-3, € 29,– Vanaf de vestiging van de Soevereine Raad in 1580 tot aan de opheffing van het arrondissement Roermond per 31 december 2012 is Roermond een belangrijk zelfstandig centrum van rechtspraak geweest. Dit boek behandelt belangrijke aspecten van de rechtspraak in deze periode en bevat tevens biografieën van presidenten en andere markante betrokkenen.

De reis van Sint Brandaan. Kritische editie van de Middelnederlandse tekst naar het Comburgse handschrift, met vertalingen van de Middelnederlandse en Middelhoogduitse Reisversie en van de Oudfranse en Middelnederlandse Navigatio-versie. Door Ludo Jongen, Julia Szirmai en Johan H. Winkelman, (mt 13), 256 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-137-3, € 25,– De zeereis die de Ierse abt Sint Brandaan als straf voor zijn ongeloof in de wonderen van God ondernam en die hem tot het eind van de wereld voerde, is in verschillende talen overgeleverd. Naast een editie van de twaalfde-eeuwse Middelnederlandse tekst met hertaling bevat dit boek vertalingen van Latijnse, Oudfranse en Middelhoogduitse versies.

Herman van Rens, Vervolgd in Limburg. Joden en Sinti in Nederlands-Limburg tijdens de Tweede Wereldoorlog. (mm 76), 447 blz., gebonden, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-90-8704-353-7, € 39,– Ook in Limburg werden joden en Sinti tijdens de Tweede Wereldoorlog opgepakt en gedeporteerd naar concentratiekampen. Ongeveer de helft van de circa 1500 Limburgse joden kon op tijd onderduiken en ook werden joden van elders opgevangen. Herman van Rens beschrijft de regionale verschillen wat betreft het aantal onderduikers en de overlevingskansen.

56

verschenen in 2013

George Sanders, Het present van Staat. De gouden ketens, kettingen en medailles verleend door de Staten-Generaal, 1588-1795. 682 blz., gebonden, geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-8704-348-3, € 59,– Uit naam van de Republiek gaven de Staten-Generaal presenten en vereringen aan buitenlandse gezanten, brengers van belangrijke berichten en dappere soldaten en zeelieden. Na 1630 werden de gouden ketting, de gouden medaille of een combinatie hiervan het standaardgeschenk. Sanders beschrijft en toont de geschiedenis van dit ordinaris present.

J.P. Sigmond, Zeemacht in Holland en Zeeland in de zestiende eeuw. 431 blz., ingenaaid, rijk geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-8704-349-0, € 38,– Peter Sigmond beschrijft hoe de zeemacht zich gedurende de zestiende eeuw heeft ontwikkeld tot een volwaardige zeemacht met een eigen identiteit. Hij gebruikt daarbij niet alleen scheepsjournalen en andere geschreven bronnen, maar ook kaarten, tapijten, liedteksten, prenten en schilderijen. Het resultaat is een fraai geïllustreerde en helder geschreven synthese.

Henk Singor, Sicilië in de Oudheid. De Griekse periode. (Zenobiareeks 2), 144 blz. ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-90-8704-386-5, € 15,– Sicilië is zo’n tweeëneenhalfduizend jaar een brug geweest tussen volken en beschavingen. In de eenwording van het Middellandse Zeegebied speelde Sicilië een cruciale rol als doorgeefluik van politieke organisatievormen en economische concepten, van literatuur en beeldende kunst, van religieuze en filosofische ideeën.

verschenen in 2013

57

Patricia Stoop, Schrijven in commissie. De zusters uit het Brusselse klooster Jericho en de preken van hun biechtvaders (ca. 1456-1510). (msb 127), 495 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-195-3, € 39,– In 1459 vatte Maria van Pee, kanunnikes in het Brusselse klooster Jericho, het plan op de preken van haar rector en biechtvader Jan Storm uit haar geheugen op te schrijven. Zij en haar medezusters produceerden een omvangrijke en unieke verzameling biechtvaderpreken. Patricia Stoop analyseert de manier waarop de zusters te werk gingen.

Studies in Textiel 1 (2013). Redactie Marjan Blomjous e.a., 248 blz., ingenaaid, geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-82128-80-2, € 20,– Studies in Textiel, een gezamenlijke uitgave van de Textielcommissie.nl en de Stichting Textielgeschiedenis, richt zich op een brede groep lezers die in textiel is geïnteresseerd. Textielthema’s worden vanuit diverse invalshoeken belicht, zoals conservering en restauratie, (kunst)geschiedenis, techniek, industrie en vormgeving.

Paul van Trigt, Blind in een gidsland. Over de bejegening van mensen met een visuele beperking in de Nederlandse verzorgingsmaatschappij, 1920-1990. (pr 43), 203 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-408-4, € 22,– Blinden en slechtzienden werden in twintigste-eeuws Nederland vooral benaderd als ontvangers van langdurige zorg en als afhankelijke mensen. Elders in Europa en in de vs was dat niet zo. Paul van Trigt laat aan de hand van de casus van het blindeninstituut Sonneheerdt zien, dat dit te maken had met de manier waarop de staat de sociale zorg had georganiseerd.

58

verschenen in 2013

Van felle kritiek tot feuilleton. De Indische pers en de literatuur. Onder redactie van Geert Onno Prins, Inge Tromp en Peter van Zonneveld, 166 blz., paperback, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-381-0, € 15,– De pers van Nederlands-Indië was kritisch, boosaardig, scherp en onderhoudend. Felle polemieken, geestige beschouwingen en amusante verhalen wisselden elkaar af. Ze waren doorgaans geschreven in die typische tropenstijl: vitaal, geestig en op-de-man. In deze bundel worden de vele relaties tussen kranten, tijdschriften en de letteren beschreven

Van kikvors tot droomprins. De wording van het sprookje. Onder redactie van Theo Meder, 149 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-407-7, € 17,– Tweehonderd jaar geleden verscheen het eerste deel van de Kinder- und Hausmär chen van Jacob en Wilhelm Grimm. Hun romantische Germaans-mythologische theorie over het ontstaan van sprookjes is inmiddels verlaten. Deze bundel belicht vanuit moderne wetenschappelijke inzichten ontstaansgeschiedenis, receptie en voortbestaan van het sprookje.

Q.M.R. Ver Huell, Christina Martha. Oosters romantisch tafereel. Bezorgd en toegelicht door Hans Straver, 140 blz., ingenaaid, geïllustreerd (deels kleur), isbn 978-90-8704-342-1, € 19,– Q.M.R. Ver Huell, die in 1817 de opstand in de Molukken had meegemaakt, schreef een fascinerend ‘romantisch historisch tafereel’ rond Christina M artha, die haar oude vader als wapendraagster vergezelde. In het huidige Indonesië wordt zij als nationale heldin vereerd. Het verhaal is een oproep om koloniale onderdanen als ‘evenmensen’ te behandelen.

verschenen in 2013

59

Dolly Verhoeven, Werken met gevoel. Geschiedenis van het beroep haptotherapeut in Nederland. 102 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-350-6, € 15,– In de jaren vijftig ontwikkelde Frans Veldman de leer van de haptonomie. In 1980 ontstonden diverse opleidingen voor haptonomie en haptotherapie. In 1993 werd de Vereniging van Haptotherapeuten vvh. Werken met gevoel beschrijft de geschiedenis van het beroep en de beroepsvereniging als een turbulent proces van gedrevenheid en botsende visies.

Gerlof Verwey en Johan W. van Hulst, De dichter en het Boek. Albert Verwey (18651937) en het religieus non-conformisme. (bdn 9), 100 blz., paperback, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-411-4, € 15,– Kan de dichter-literator Albert Verwey als erfgenaam van een traditie van religieus non-conformisme getypeerd worden en tegelijk te boek staan als spinozist? Volgens de auteurs van dit boek wel. Gerlof Verwey belicht de religieus-historische achtergronden van het spinozisme van zijn grootvader, Johan W. van Hulst stelt Verwey als dichter centraal.

Roemer Visscher, Brabbeling (1614). Een bloemlezing. Samengesteld en toegelicht door Anneke C.G. Fleurkens, 318 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-908704-391-9, € 29,– Met merkbaar plezier en veel inventiviteit verkende de Amsterdamse koopman Roemer Visscher in zijn dichtbundel Brabbeling de mogelijkheden van het Nederlands. Hij hanteerde nieuwe dichtvormen, introduceerde onbekende klassieke auteurs, vertaalde moderne Franse schrijvers en reikte zijn lezers levenswijsheid aan als wapen tegen de valkuilen van het dagelijks bestaan.

60

verschenen in 2013

Ingrid van der Vlis, ‘… ut semper sit in flore’. Honderd jaar Gemeentelijk Gymnasium Hilversum, 1913-2013. 138 blz., gebonden, geïllustreerd (kleur), isbn 978-908704-377-3, € 25,– Op basis van archiefmateriaal en persoonlijke herinneringen van docenten en leerlingen beschrijft Ingrid van der Vlis de geschiedenis van het Hilversumse Gymnasium. Daarbij besteedt zij ruime aandacht aan schoolorganisatie en huisvesting, de Hilversumse Gymnasiasten Bond, de Romereis, feestavonden en – hoe ongrijpbaar ook – de gymnasiale sfeer van toen en nu.

Hendrik de Vries & Constant van Wessem, Brieven 1919-1952. (Achter het Boek 42), bezorgd, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Jan van der Vegt, 335 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-399-5, € 35,– Dichter Hendrik de Vries en schrijver Constant van Wessem hebben tussen 1919 en 1952 intensief gecorrespondeerd. Belangrijke onderwerpen zijn de groei van De Vries’ bundel Tovertuin (1946), hun beider vriend J. Slauerhoff (†1936) en de levensomstandigheden tijdens de oorlog. De inleiding bij de uitgave schetst de literaire vriendschap tussen beide mannen.

Leo Willems, Boeren in de Roerstreek. Afkomst en leven van Maria Puts (1873-1952), boerin in Posterholt. 208 blz., ingenaaid, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-358-2, € 25,– Eeuwenlang slaagden de kleine boeren in de Roerstreek, het plattelandsgebied zuidoostelijk van Roermond, erin het hoofd boven water te houden. Na de Tweede Wereldoorlog lukte dat niet meer. Het bewogen levensverhaal van de Posterholtse boerin Maria Puts, en haar voorouders, verbindt de ‘grote geschiedenis’ met het alledaagse leven in de Roerstreek.

verschenen in 2013

61

H.E.S. Woldring, Een handvol filosofen. Geschiedenis van de filosofiebeoefening aan de Vrije Universiteit in Amsterdam van 1880 tot 2012. (pr 41), 540 blz., gebonden, geïllustreerd, isbn 978-90-8704-330-8, € 49,– In dit boek staan de filosofen centraal die sinds de oprichting van de Vrije Universiteit in 1880 aan deze instelling verbonden zijn geweest. Het gaat hierbij niet alleen om de inhoud van hun werk, maar ook om de personen zelf. Tevens wordt aandacht besteed aan de vele filosofiestudenten die actief betrokken waren bij wat er in hun faculteit gebeurde. Huib J. Zuidervaart, Ridders, Priesters en Predikanten in Schelluinen. De geschiedenis van een Commanderij van de Ridderlijke Duitsche Orde, Balije van Utrecht. Met een transcriptie van de oudste rekening (1373-1375) door Eef Dijkhof, (do 7), 204 blz., gebonden, geïllustreerd (kleur), isbn 978-90-8704-389-6, € 20,– De Duitse Orde, opgericht in 1190 in Jeruzalem, groeide al snel uit tot een ridderorde met allure. Vanwege hun moedige optreden in Damiate kregen de ridders grond in Schelluinen, waar zij een commanderij bouwden. De geschiedenis van deze vroegste vestiging in de Nederlanden biedt tevens een venster naar de Europese geschiedenis van de orde als geheel. Huib J. Zuidervaart & Rob H. van Gent, Between Rhetoric and Reality. Instrumental Practices at the Astronomical Observatory of the Amsterdam Society ‘Felix Meritis’, 17861889. 152 pp., illustrated (partly colour), paper bound, isbn 978-90-8704-363-6, € 19,– Felix Meritis (1788) accommodated the most ambitious attempt in the Netherlands for the integration of activities regarding literature, music, the visual arts, commerce, and the sciences. From the start, it was also equipped with an astronomical and meteorological observatory. This observatory was crucial for the training and early careers of various famous astronomers.

62

verschenen in 2013

Verschijningsschema voorjaar 2014 en bestelbiljet Reeds verschenen Bossen in de Lage Landen blz. 34 Computationele benaderingen in de literatuurwetenschap blz. 37 Ellendige levens blz. 19 Het Frans als lingua franca blz. 36 Hertog, Anthoni van Noordt en zijn Tabulatuurboeck blz. 10 Kasteel Keukenhof: schrijvers en schilders blz. 32 Trigt, Blind in een gidsland blz. 28 Studies in Textiel 1 blz. 38 Van kikvors tot droomprins blz. 24 Verwey/Hulst, De dichter en het Boek blz. 22

Januari 2014 Nieuwenhuis, Onder het mom van satire blz. 18 Veldhuizen, De ongetemd tong blz. 7 Februari 2014 Oostveldt, Tranen om het alledaagse blz. 20 Maart 2014 Brouwer, Levenstekens blz. 13 Eijt, In dienst van de zieken blz. 31 Kennis in beeld blz. 3 Nagel, 300 groeten uit Hilversum blz. 33 Seer teer beminde Heer Vader en Vrouw Moeder! blz. 17

naam: adres: pc, plaats: telefoon: e-mail adres: handtekening: datum: U kunt dit formulier opsturen naar Uitgeverij Verloren bv, Torenlaan 25, 1211 ja Hilversum, fax 035-6836557.

April 2014 Buul, In vreemde grond geworteld blz. 25 Daling, De Krans blz. 26 Flipse, Christelijke wetenschap blz. 27 Frederickx/Hal, Johannes Goropius Becanus (15191573) blz. 9 Haas, Theatrale zelfmoord blz. 21 Kuys, Repertorium van collegiale kapittels in het middeleeuwse bisdom Utrecht blz. 6 Melchers, De Beaufort blz. 16 Roels, Het tekort blz. 35 Van Adam tot Antwerpen blz. 8 Wasser, Dit is de pelgrimage van het Heilig Land en daaromtrent blz. 5

Mei 2014 Beck, Mijn voornaamste daden en ontmoetingen blz. 15 Dagnino, Twee Leeuwen, één Kruis blz. 22 Dlabačová, Literatuur en observantie blz. 4 Gennip, Controversen in Context blz. 14 Heijst, Gedreven helpers blz. 29 Ora et labora blz. 30 Rossum, Werkers van de wereld blz. 12 Juni 2014 Roding, Karel van Mander iii (Delft 1609Kopenhagen 1670) blz. 11

Uitgeverij. Verloren. voorjaar 2014

Recommend Documents