Deel 1 van de serie In dit eerste deel van de Vista-serie leert u vier zaken: 1. Wat is er nieuw aan Windows Vista? 2. Welke versies van Windows Vista zijn er? 3. Waarom zou ik wel of niet overstappen? 4. Hoe gaat overstappen naar Vista in zijn werk? 1. Nieuw in Windows Vista De verschillen tussen Windows Vista en Windows XP zijn niet heel groot, maar wel talrijk. De meest opvallende vernieuwingen zijn: • • •
• •
Vista heeft een ander uiterlijk genaamd Aero Glass, met halfdoorzichtige vensterranden en vloeiende animaties. De Windows Verkenner is opnieuw ingedeeld. Zo is er een nieuw detailvenster met informatie over het geselecteerde document. In het Menu Start klappen submenu’s niet rechts naast het menu uit, maar binnen het menu.
De zoekfunctie is sneller en beter bereikbaar. Er is een zoekvenster in het Startmenu en in alle vensters. De beveiliging is opgevoerd. Voor sommige vertrouwde handelingen wordt nu eerst toestemming gevraagd; waarschuwingsvensters geven meer informatie, bijvoorbeeld bij het downloaden van een programma; de Firewall kan naast inook uitgaand verkeer blokkeren; en Internet Explorer 7 beschikt over een antiphishingfilter.
•
Er zijn enkele nieuwe programma’s: de Sidebar, de Fotogalerie, de Agenda, Windows Mail (de opvolger van Windows Express), DVD Maker, Movie Maker versie 6, en een aantal nieuwe spelletjes: Chess Titans, Mahjong Titans en Purble Place. De programma’s Internet Explorer 7, Media Player 11 en Live Messenger zijn ook nieuw, maar tevens onder XP te gebruiken.
Uitgebreide informatie over de vernieuwingen van Vista vindt u op Wikipedia. 2. Vista-versies Drie van de vijf Vista-versies zijn geschikt voor thuisgebruikers: • • •
Vista Home Basic. Zeer beperkte versie, zonder het nieuwe uiterlijk Aero en zonder Media Center. Vista Home Premium. De meestgebruikte versie, geschikt voor de veeleisende thuisgebruiker. Vista Ultimate. Dure en extreem uitgebreide versie, met extra’s op het gebied van netwerken, opslag, mobiel gebruik en faxen.
Zie voor alle verschillen tussen de Vista-versies het overzichten van Microsoft of nog uitgebreider op Vista info.
Tip: welke versie heb ik? Weet u niet welke versie van Vista er op uw pc staat? Klik op Start > Configuratiescherm > Systeem en onderhoud > Introductiecentrum. De Vista-versie wordt boven in het venster weergegeven. Opmerking: Er is ook een 64-bits versie van Vista beschikbaar, voor pc’s met een 64bits processor. Koop deze liever (nog) niet: alle stuurprogramma’s die u op een 64-bits besturingssysteem gebruikt moeten ook 64-bits zijn, en lang niet alle stuurprogramma’s zijn dat. Met een 32-bits besturingssysteem is uw pc snel genoeg. En met de 32-bits versie van Vista kunt u ook werken op 64-bits pc’s.
3. Wel of niet overstappen? Twijfelt u of u wilt overstappen op Windows Vista? Ons advies is afhankelijk van uw situatie: •
•
U bent toe aan een nieuwe computer. Wilt u binnenkort een nieuwe pc kopen, koop er dan een met Windows Vista. U computert dan veiliger en (medeafhankelijk van de eigenschappen van de pc) sneller dan met Windows XP. Uitzondering: Alleen als u randapparatuur wilt blijven gebruiken, waarvoor op korte termijn geen stuurprogramma voor Vista beschikbaar komt (informeer hiervoor bij de producent van het betreffende randapparaat), kunt u beter geen Vista-pc aanschaffen. U bent nog niet toe aan een nieuwe computer. Werkt u nog tevreden met Windows XP op uw bestaande computer, wacht dan met overstappen op Vista tot u toe bent aan een nieuwe pc: o Het kost minimaal 99 euro om op een bestaande pc te 'upgraden' (bij te werken) van Windows XP naar Windows Vista. o Vista stelt zwaardere eisen aan uw pc. Dus als u Vista op een wat oudere pc installeert, is er een gerede kans dat uw pc trager wordt. o Windows XP wordt nog tot 2014 door Microsoft ondersteund. Dit betekent dat u tot die tijd veilig gebruik kunt maken van Windows XP. Of uw bestaande pc überhaupt geschikt is voor Windows Vista kunt u nagaan met de Upgrade Advisor. Besluit u om Vista op uw bestaande Windows XP computer te zetten, dan vindt u op de website van Vista info goed advies.
4. Overstappen Wilt u een nieuwe pc kopen met Vista erop of hebt u er net een aangeschaft? Lees dan onderstaande wenken voor het overzetten van uw bestanden, enkele basisinstellingen, en het aansluiten van internet en randapparatuur. •
•
Installatie Vista Na het aansluiten van uw nieuwe pc start u de pc op en doet u Windows Vista-dvd in het dvd-station. Nu installeert u Vista door de aanwijzingen te volgen. Tijdens de installatie geeft u enkele basisinstellingen op, zoals de computernaam, de juiste taal, datum en tijd. Als u een wachtwoord opgeeft, noteer deze dan, want u moet het invoeren de volgende keer dat u de pc opstart. Introductiecentrum Na de installatie van Vista zal altijd eerst het Introductiescherm getoond worden. Klik voor meer informatie op de opties die u interessant lijken, bijvoorbeeld De details van uw computer weergeven of Basiskennis van Windows. Klik eventueel eerst op de link Alle 14 items weergeven om deze opties in beeld te krijgen. Door een dubbelklik opent u een optie. Dubbelklik op Windows aan persoonlijke voorkeuren aanpassen om instellingen op te geven voor de muisaanwijzer, het Bureaublad en lettergrootte (aan de linkerkant).
•
Aansluiten randapparatuur Voor het aansluiten van een printer, scanner of andere randapparatuur volgt u de handleiding van uw nieuwe computer en de handleiding van de randapparatuur. Gebruikt u iets oudere randapparatuur, dan kan het nodig zijn een nieuw stuurprogramma (‘driver’) te installeren. U vindt de nieuwste stuurprogramma’s op de website van de fabrikant van de betreffende randapparatuur (meestal 'www.mijnfabrikant.com'). Vaak kunt u zoeken op het modelnummer van het apparaat of kunt u klikken op een knop Software, Download, Support of Service. Tijdens de installatie van de nieuwe driver wordt aangegeven wanneer u het randapparaat met de pc moet verbinden.
•
Aansluiten internet Uw breedbandinternet sluit u aan door de kabel van het modem in de nieuwe pc te pluggen. Het gaat meestal om een usb-kabel, aan te sluiten op de usb-poort (links op de afbeelding), of om een ethernet-kabel, aan te sluiten op de ethernetpoort (rechts op de afbeelding).
Bij draadloos internet moet u dezelfde instellingen maken (en indien van toepassing een draadloze ontvanger aansluiten), als op uw oude computer, om contact te maken met het draadloze modem. Zorg er altijd voor dat u direct na het aansluiten van de internetaansluiting een antivirusprogramma installeert. Een goed gratis antivirusprogramma is AVG. •
Overzetten van bestanden van oude naar nieuwe pc Windows Vista heeft een speciaal programma voor het overzetten van bestanden en instellingen van uw oude naar uw nieuwe pc. Het heet Easy Transfer. U vindt het door in Windows Vista te klikken op Start > Alle Programma’s > Bureauaccessoires > Introductiescherm > Bestanden en instellingen overzetten. U wordt nu door een Wizard geleid die u begeleidt bij het overzetten van allerhande instellingen en documenten. Het overzetten zelf gaat via een Easy Transfer-kabel, of via een beschrijfbare cd/dvd, usb-stick of externe harde schijf.
Vista-serie (deel 2) In een serie van 10 artikelen bespreken we alle onderdelen van het nieuwe besturingssysteem Windows Vista. Deel 2: Bureaublad en Menu Start. In deel 1 hebt u kunnen lezen wat er nieuw is in Windows Vista. In dit tweede deel gaan we dieper in op het onderdeel van Windows dat u het vaakst ziet en tegenkomt: het Bureaublad. Ook het Menu Start, dat een onderdeel is van het Bureaublad, komt uitgebreid aan bod. Nadat u Vista hebt gestart, verschijnt op uw beeldscherm het Bureaublad. U ziet drie duidelijk herkenbare onderdelen: de taakbalk onderaan (A); de Windows Sidebar rechts (C) en de rest van het venster, het eigenlijk bureaublad (B). In dit artikel bespreken we deze drie onderdelen die tezamen het bureaublad vormen.
A. De taakbalk Detaakbalk dat is de horizontale balk die u onderaan uw scherm ziet. Standaard is deze taakbalk altijd zichtbaar, welk programma u ook start of gebruikt.
De balk bestaat uit vier onderdelen: 1. De knop Start waarmee u het menu Start opent. 2. De werkbalk Snel starten, waarmee u programma's met één muisklik kunt starten. 3. Het middelste gedeelte, waarop de programma's en documenten worden weergegeven die u hebt geopend, en waarmee u snel hiertussen kunt schakelen. 4. Het systeemvak, met de klok en pictogrammen (kleine afbeeldingen) die de status aangeven van bepaalde programma's en computerinstellingen. 1 De knop Start Met het menu Start voert u de volgende activiteiten uit: · Programma's starten · Veelgebruikte mappen openen · Zoeken naar bestanden, mappen en programma's · Computerinstellingen aanpassen · Help-informatie over het Windows-besturingssysteem weergeven · De computer uitzetten · Afmelden bij Windows of naar een andere gebruikersaccount omschakelen U ziet dat dit menu eigenlijk de toegangspoort tot uw computer is. U activeert het menu met de knop Start. Klik op de knop Start, of druk op de toets met het Windows-logo. Het menu Start verschijnt.
Dit menu bestaat uit drie onderdelen: •
• •
a. Het grote witte deel links bevat een korte lijst van programma's die op uw computer staan. De precieze lijst hangt af van wat u hebt geïnstalleerd en welke programma's u vaak gebruikt. Wanneer u op Alle programma's klikt, ziet u de volledige lijst met programma's. b. In de linkerbenedenhoek ziet u het zoekvak, waarmee u programma's en bestanden op de computer kunt zoeken door zoektermen te typen. c. Het grijze deel rechts geeft toegang tot veelgebruikte mappen, bestanden, instellingen en functies. Onderaan vindt u de knop waarmee u de computer uitzet.
a. Het linkerdeelvenster van het menu Start Programma's openen vanuit het menu Start: Met behulp van dit linkerdeelvenster opent u de programma's die op uw pc zijn geïnstalleerd. Dit kan op twee manieren: •
•
Als u een van de programma's in het linkerdeelvenster van het menu Start wilt openen, klikt u erop. Het programma wordt geopend en het menu Start wordt gesloten. Als u het programma dat u zoekt niet ziet klikt u op Alle programma's onder aan het linkerdeelvenster. Nu wordt in het linkerdeelvenster een alfabetische lijst van programma's weergegeven, gevolgd door een lijst met mappen. Wanneer u op een van de programmapictogrammen klikt, wordt het programma gestart en het menu Start gesloten. De mappen bevatten meerdere programma's. Klikt u bijvoorbeeld op Bureau-accessoires dan ziet u een lijst met programma's die zich in de deze map bevinden. Klik op een van de programma's om het te openen.
Tip: Een programmapictogram vastmaken aan het menu Start Als u een programma vaak gebruikt kunt u een snelkoppeling naar dit programma maken door het programma-icoon aan het menu Start vast te maken. U vindt deze snelkoppelingen linksboven, boven de horizontale lijn. Klik met de rechtermuisknop op het programma dat u aan het menu Start wilt vastmaken, en klik daarna op Aan het menu Start vastmaken.
b. Het zoekvak Met dit zoekvak doorzoekt u alle programma's en alle mappen in uw persoonlijke map. Dat is de map die dezelfde naam heeft als uw gebruikersnaam. De map bevat de mappen Afbeeldingen, Bureaublad, Contactpersonen, Documenten, Downloads, Favorieten, Koppelingen, Muziek, Opgeslagen spellen, Video's en Zoekopdrachten. Daarnaast zoekt u met dit zoekvak in uw e-mailberichten. Maar let goed op: u doorzoekt dus niet uw hele computer! Als u het zoekvak wilt gebruiken, opent u het menu Start en begint u te typen. U hoeft niet eerst in het vak te klikken. Terwijl u typt, verschijnen de zoekresultaten boven aan het zoekvak in het linkervenster van het menu Start. Deze resultaten zijn geordend zoals u ziet in onderstaand voorbeeld. Zo ziet u snel of u te maken hebt met een programma, een internetlink, een bestand of een e-mail (onder het kopje Communicatie).
Klik op een zoekresultaat om het te openen. U kunt ook klikken op Alle resultaten weergeven, als u de zoekresultaten wilt weergeven in de Verkenner, of op Op internet zoeken, als u de Internet Explorer wilt openen om op internet te zoeken. Als uw zoekopdracht geen resultaat heeft, verschijnt de link Overal zoeken. Klik erop om de gehele computer te doorzoeken.
c. De inhoud van het rechterdeelvenster Het rechterdeelvenster van het menu Start bevat koppelingen naar gedeelten van Windows die u waarschijnlijk vaak gebruikt. Het gaat om de volgende gedeelten (van boven naar beneden): •
• • • • •
• • •
•
•
•
Persoonlijke map. Hiermee opent u uw persoonlijke map, die de naam heeft van degene die op dat moment bij Windows is aangemeld. Als de huidige gebruiker bijvoorbeeld Jan Jansen is, is de naam van de map Jan Jansen. Deze map bevat gebruikersspecifieke mappen en bestanden, waaronder de mappen Documenten, Muziek, Afbeeldingen en Video's. Documenten, Afbeeldingen, Muziek. Hiermee opent u de desbetreffende map. Ontspanning. Hiermee opent u de map Ontspanning, waarin u alle spelletjes op uw computer kunt openen. Zoeken. Hiermee opent u een venster met geavanceerde opties voor zoeken op de computer. Onlangs geopende items. Hiermee opent u een lijst met de bestanden die u onlangs hebt geopend. Klik op een van de bestanden in de lijst om het te openen. Computer. Hiermee opent u een venster dat toegang biedt tot schijfstations, camera's, printers, scanners en andere apparaten die op uw computer zijn aangesloten. Netwerk. Hiermee opent u een venster waarin u toegang kunt verkrijgen tot de computers en apparaten op uw netwerk. Verbinding maken met. Hiermee opent u een venster waarin u verbinding kunt maken met een nieuw netwerk. Configuratiescherm. Hiermee opent u het Configuratiescherm, waar u de vormgeving en functionaliteit van uw computer kunt aanpassen, programma's kunt toevoegen of verwijderen, netwerkverbindingen kunt instellen en gebruikersaccounts kunt beheren. Standaardprogramma's. Hiermee opent u een venster waarin u kunt kiezen welk programma door Windows moet worden gebruikt voor activiteiten zoals websurfen, het bewerken van foto's, het verzenden van e-mail en het afspelen van muziek en video's. Help en ondersteuning. Hiermee opent u Windows Help en ondersteuning, waar u kunt bladeren in en zoeken naar Help-onderwerpen over het gebruik van Windows en uw computer. Zie Help-informatie opvragen. Knop Aan/uit (links); knop Vergrendelen (rechts)Onder aan het rechterdeelvenster ziet u twee knoppen: de knop Aan/uit en de knop Vergrendelen. Klik op de knop Aan/uit om de computer uit te schakelen, of op de knop Vergrendelen om de computer te vergrendelen zonder deze uit te zetten. U kunt een vergrendelde computer pas gebruiken nadat u deze met het wachtwoord hebt ontgrendeld. Wanneer u op de pijl naast de knop Vergrendelen klikt, ziet u een menu met extra opties voor het schakelen tussen gebruikers, afmelden, opnieuw starten en afsluiten. Zie voor meer informatie Afmelden bij Windows en Een computer uitschakelen: veelgestelde vragen.
Tip voor gevorderde gebruikers: Het rechterdeelvenster aanpassen U kunt de zaken die aan de rechterkant worden weergegeven, aan uw wensen aanpassen als volgt: 1. Klik met de rechtermuisknop op de knop Start en selecteer Eigenschappen. 2. Klik op de knop Aanpassen. 3. Selecteer in het venster Menu Start aanpassen de gewenste opties. 4. Klik op OK en nogmaals op OK. 2 De werkbalk Snel starten Deze werkbalk bevat een aantal snelkoppelingen naar programma's. Omdat de werkbalk altijd in beeld blijft (hij bevindt zich immers op de taakbalk), kunt u op die manier heel snel bijvoorbeeld de Internet Explorer starten. Vandaar dat de werkbalk Snel starten is genoemd.
Tip: de werkbalk naar eigen smaak inrichten Snelkoppelingen toevoegen aan Snel starten doet u als volgt: 1. Zoek het programma dat u wilt toevoegen op in het menu Start. 2. Klik erop met de rechtermuisknop en klik daarna op Aan Snel starten toevoegen. Snelkoppelingen verwijdert u als volgt: 1. Klik met de rechtermuisknop op het icoon van de snelkoppeling die u wilt verwijderen. 2. Klik op Verwijderen. 3. Klik op Ja. De werkbalk Snel starten bevat standaard twee bijzondere koppen: Bureaublad weergeven en Schakelen. Met de eerste knop kunt u tijdelijk alle geopende vensters verbergen waardoor het bureaublad zichtbaar wordt. Nogmaals klikken op de knop maak alle vensters weer zichtbaar. De tweede knop stelt de optie Windows Flip 3D in werking.
Opmerking Als u snelkoppelingen toevoegt kan de werkbalk te smal worden. In dat geval ziet u dubbele punthaken. Klikt u daarop dan krijgt u toegang tot de niet zichtbare snelkoppelingen. Het is natuurlijk handiger in dat geval het formaat van de werkbalk aan te passen: 1. Klik met de rechtermuisknop op een leeg gebied van de taakbalk. 2. Klik op Taakbalk vergrendelen. 3. Sleep de formaatgreep ( de drie rijen puntjes die nu zichtbaar zijn geworden) van de werkbalk naar rechts totdat alle snelkoppelingen zichtbaar zijn. 4. Klik weer met de rechtermuisknop op een leeg gebied van de taakbalk. 5. Klik weer op Taakbalk vergrendelen 3 Het middelste gedeelte Alle programma's die u opstart worden als een knop zichtbaar in dit middendeel. In de knop ziet u steeds een icoon plus de naam van het programma of geopende document. Op deze manier houdt u overzicht over welke programma's u hebt geopend. Bovendien kunt u snel schakelen tussen programma's: klik op de knop van het (geopende) programma dat u wilt gebruiken en dit programma wordt actief. Het actieve programma is op de taakbalk zichtbaar als een ingedrukte knop (in het voorbeeld is dit het Worddocument). Als u de muis over de verschillende knoppen beweegt verschijnt boven de taakbalk een klein plaatje met miniatuurversie van het bijbehorende programma of document. Dit kan u helpen bij het vinden van het juiste programma / document dat u wilt activeren.
4 Het systeemvak Dit vak bevindt zich helemaal rechts op de taakbalk. U vindt er naast de klok een aantal icoontjes. Welke dat zijn hangt af van de programma's die u hebt geïnstalleerd. Als u met de muis over een icoon beweegt ziet u de naam ervan, dubbelklikt u erop dan wordt meestal het bijbehorende programma geopend. Klikt u erop met de rechtermuisknop dan wordt meestal een menu zichtbaar met bij het programma horende opties. Iconen in het systeemvak die u al een tijd niet meer hebt gebruikt worden verborgen zodat het systeemvak niet al te veel ruimte inneemt. U maakt ze zichtbaar door te klikken op de knop Verborgen pictogrammen.
B. Het bureaublad Het bureaublad is het hoofdschermgebied dat u ziet wanneer u de computer aanzet en zich aanmeldt bij Windows. Het dient net zoals bij een echt bureau als uitgangspunt voor uw werk. Wanneer u programma's of mappen opent, verschijnen deze op het bureaublad. U kunt ook dingen op het bureaublad plaatsen, zoals bestanden en mappen, en deze rangschikken zoals u dat wilt. De werking van dit deel is ongewijzigd ten opzichte van Windows XP.
C. De Windows Sidebar De Windows Sidebar is een nieuw onderdeel van Windows. Deze lange verticale balk ziet u in Vista voor het eerst. Het is een onderdeel waarin u miniprogramma's kunt plaatsen (gadgets genoemd), zoals een klok, een agenda, het weer, een diavoorstelling, een overzicht van het laatste nieuws, enzovoorts. U kunt de Sidebar volledig aan uw wensen aanpassen. Natuurlijk is het ook mogelijk hem in zijn geheel uit te zetten mocht u geen behoefte aan deze balk hebben. Standaard ziet u in de balk drie actieve programma's: een klok, een diavoorstelling en een gadget waarmee u zogeheten rss-feeds kunt weergeven.
De klok Als u de klok aanwijst, worden er rechts boven in de hoek van het gadget twee knoppen weergegeven: de knop Sluiten (de bovenste knop) en de knop Opties. Als u op de knop Sluiten klikt, wordt de klok uit Sidebar verwijderd. Met de knop Opties worden opties weergegeven waarmee u de klok een naam kunt geven, de tijdzone kunt wijzigen en de tweede wijzer kunt weergeven.
Diavoorstelling Het gadget Diavoorstelling geeft een doorlopende diavoorstelling van de afbeeldingen op uw computer weer. Plaats de muiswijzer op het gadget Diavoorstelling. Wanneer u Diavoorstelling aanwijst, worden rechts boven in de hoek van het gadget de knoppen Sluiten en Opties weergegeven. Als u op de knop Opties klikt, kunt u kiezen welke afbeeldingen er in de diavoorstelling worden weergegeven. Daarnaast kunt u instellen hoe snel de diavoorstelling wordt afgespeeld en u kunt de overgangen tussen afbeeldingen wijzigen. Het gadget Diavoorstelling geeft standaard de items in de map Voorbeelden van afbeeldingen weer.
Hoofdpunten van feeds Hoofdpunten van feeds geeft regelmatig bijgewerkte hoofdpunten uit het nieuws weer die afkomstig zijn van een website die zogeheten feeds verzorgt. Meer over feeds leest u in het artikel Feeds in IE7. Standaard worden door Hoofdpunten van feeds geen hoofdpunten weergegeven. U dient zich eerst in Internet Explorer te abonneren op feeds. Hoe dit werkt leest u in het bovengenoemde artikel. Gadgets toevoegen Voordat u een gadget aan Sidebar kunt toevoegen, moet u dit op uw computer installeren. U ziet als volgt welke gadgets al zijn geïnstalleerd op uw pc: 1. Klik boven aan Sidebar op het plusteken (+) om Gadget-galerie te openen. 2. Klik op een gadget en klik daarna op de knop Details weergeven om onder aan het dialoogvenster informatie weer te geven over het gadget. 3. Dubbelklik op een gadget als u dit aan Sidebar wilt toevoegen. Op internet vindt u vele aanvullende gadgets die u kunt downloaden. Klik daartoe op de link Meer gadgets downloaden. Op de webpagina die wordt geopend kunt u zoeken naar gadgets die u aan de Sidebar wilt toevoegen. Klik op downloaden en daarna op Openen en Installeren om een gadget toe te voegen.
Sidebar sluiten Hebt u geen behoeft aande Sidebar sluit deze dan als volgt: Klik met de rechtermuisknop op Sidebar en selecteer daarna op Sidebar sluiten.
Vista-serie (deel 3) In een serie van 10 artikelen bespreken we alle onderdelen van het nieuwe besturingssysteem Windows Vista. Dit is deel 3, dat gaat over mappen en bestanden. In deel 1 las u wat er nieuw is in Windows Vista. In deel 2 las u over het Bureaublad en het menu Start. Windows Vista verschilt op veel belangrijke punten van zijn voorganger Windows XP. Ook het werken met de Windows Verkenner is flink veranderd. Het principe ervan is gelijk gebleven: u gebruikt de Verkenner om mappen en bestanden op uw computer weer te geven. Ook kunt u bepaalde mappen en bestanden opzoeken. Maar hoewel de functionaliteit gelijk is gebleven, is de vormgeving flink aangepast. Wat zijn bestanden en mappen? Een bestand is een object op uw computer. Dat kan van alles zijn: een muzieknummer (bijvoorbeeld mp3), een tekstbestand van Word, een tekening die u met Paint hebt gemaakt. Bestanden kunnen van alles bevatten, maar ze hebben twee zaken gemeen: 1. Alle bestanden hebben een unieke naam. 2. Alle bestanden staan opgeslagen in een map op uw computer. Een map is niet meer dan een bewaarplaats waarin u bestanden kunt bewaren. Papieren documenten worden voor de goede orde bewaard in archiefkasten, digitale bestanden in computermappen. In Windows XP werden persoonlijke bestanden bijvoorbeeld opgeslagen in de map Mijn Documenten of de map Mijn Muziek. Deze mapnamen zijn verdwenen uit Vista. Daarvoor in de plaats zijn de zogenoemde 'persoonlijke mappen' gekomen. Daarvan zijn er vijf: • Documenten. U kunt deze map gebruiken voor het opslaan van uw tekstverwerkingsbestanden, werkbladen, presentaties en (meestal tekst-)bestanden. • Pictures/Afbeeldingen. U kunt deze map gebruiken voor het opslaan van uw digitale afbeeldingen. • Muziek. U kunt deze map gebruiken voor het opslaan van al uw digitale muziekbestanden. • Video's. U kunt deze map gebruiken voor het opslaan van video's, zoals videoopnamen die u met uw digitale camera of camcorder hebt gemaakt. • Downloads. U kunt deze map gebruiken voor het opslaan van bestanden en programma's die u vanaf het web hebt gedownload.
De Verkenner U kunt veelgebruikte mappen openen via het menu Start van Windows Vista. Rechtsboven ziet u uw gebruikersnaam (in dit geval 'Saskia'), daaronder de koppelingen naar de genoemde mappen.
Om een map te openen, klikt u op de naam ervan, bijvoorbeeld op Muziek (of in ons voorbeeld op Saskia, de overkoepelende map). De Verkenner opent nu de bijbehorende map. Dat ziet er globaal als volgt uit:
De verschillende onderdelen Dit venster ziet er in eerste instantie misschien wat overweldigend uit. Maar als u het nader bestudeert, ziet u dat het eigenlijk heel makkelijk is. Nieuw: het kruimelpad In Windows XP werkte de Verkenner aan de hand van ingewikkelde adresregels. U kent ze misschien nog wel, de C:\program files\microsoft… en dergelijke. Vista is overgestapt op het zogeheten kruimelpad. Bovenin de Verkenner staat een adresregel. Daarin staat van links naar rechts te lezen precies in welke mappen u bent geweest voor u op de huidige plek aankwam:
Rechts staat de map waar u nu in zit (hier: Software-bestanden). Links daarvan de map waar die map in zit (hier: Documenten). Helemaal links staat Saskia, de hoofdmap. Bij u staat daar uw eigen computernaam.
Het mooie aan het ' kruimelpad' is dat u alle onderdelen van deze adresregel kunt aanklikken. Stel dat u nu helemaal in de verkeerde map aan het zoeken bent, dan kunt u met een klik op Saskia weer terugspringen naar de hoofdmap. Of met een klik op Documenten naar die map. Het idee is dat u hiermee als een echt kruimelpad op uw schreden kunt terugkeren.
Tip: Soms is het toch handiger om de adresregel op de oude manier te zien. Dat kan. Klik met de rechtermuisknop op het kruimelpad en kies voor Adres bewerken. U ziet nu de adresregel weer in de bekende vorm, in dit voorbeeld 'C:\Saskia\Documenten\Software-bestanden'. De knoppen Vorige en Volgende U kunt de knoppen Vorige en Volgende (pijl naar links en pijl naar rechts) gebruiken als u wilt navigeren naar andere mappen die u al eerder hebt geopend.
Zoeken naar bestanden Rechtsboven in beeld vindt u het vak Zoeken. Typ een woord of zin in het vak Zoeken. Het zoeken wordt gestart, zodra u met typen begint. Als u bijvoorbeeld B typt, worden alle bestanden in de map die met de letter B beginnen als eerste in de lijst met bestanden weergegeven.
Handig zoeken in de hoofdmap Zoeken werkt het handigst door eerst uw hoofdmap te openen (dus uw eigen gebruikersnaam, in ons voorbeeld Saskia). Dit is de overkoepelende map, die uiteindelijk alle bestanden bevat die u in een van de onderliggende mappen (Documenten, Muziek) hebt staan. Daarna typt u de eerste letter(s) van het gezochte bestand in. Windows zoekt nu in de mappen en presenteert u een lijst met resultaten. De werkbalk De werkbalk staat onder de adresbalk. Hij bestaat uit meerdere knoppen, bijvoorbeeld Organiseren, Beeld en Branden, Openen. Welke knoppen hier staan, hangt af van welke map u geopend hebt. Vista past de knoppen namelijk aan, aan het soort bestanden. Als u bijvoorbeeld op een afbeelding hebt geklikt, worden er op de werkbalk andere knoppen weergegeven dan wanneer u op een muziekbestand hebt geklikt. Onderstaand is een voorbeeld als u een map in Documenten hebt geselecteerd:
Favoriete koppelingen Links bovenaan in de Verkenner ziet u een klein vak met wat koppelingen naar veel bezochte mappen. U kunt erop klikken met de muis om in het rechtervak de inhoud te tonen.
In het rechtervak staat nu de inhoud van de links gekozen map. U kunt deze inhoud op allerlei manieren sorteren. Klik op de knop Naam om de bestanden op alfabet te sorteren. Met Gewijzigd op sorteert u ze chronologisch:
Linksonder: nogmaals de mappen Linksonder in de Verkenner vindt u alle mappen op de computer waar u in kunt kijken. U ziet hier niet alleen koppelingen naar het Bureaublad, maar ook naar uw persoonlijke mappen. Klik erop met de muis om de inhoud weer te geven.
Weergave veranderen U kunt elke keer zelf bepalen op welke manier u een bestand wilt tonen. Wilt een lijst met details van alle bestanden in een map, of wilt u liever de miniatuurweergaven van bijvoorbeeld alle foto's in een map? Klik op de knop Beeld en kies de gewenste optie:
Nieuwe mappen maken Als u net begint met computeren, is de map Documenten nog leeg. Om structuur te bewaren, raden wij aan om submappen te maken voor de verschillende soorten documenten die u gaat maken. Gaat u veel tekstbestanden maken, zoals brieven aan familie of instructies voor de computerclub? Maak dan nieuwe mapjes aan om deze in op te slaan. Dat doet u als volgt: 1. Open de Verkenner en navigeer naar de map waarin u submappen wilt maken. 2. Ga naar het menu Organiseren > Nieuwe map. 3. In het rechtervenster verschijnt nu een nieuwe, lege map. Het vakje voor de naam knippert, en u kunt daar een goede naam in typen, zoals Correspondentie. U kunt zoveel (sub)mappen aanmaken als u zelf denkt nodig te hebben.
Bestanden verplaatsen De Verkenner wordt veel gebruikt om bestanden te verplaatsen. Dat gaat via de functies Selecteren, Kopiëren/Knippen en Plakken. Kopiëren is precies wat het woord zegt: u selecteert een bepaald bestand, daarvan maakt u een kopie. Die kopie kunt u op een andere locatie opslaan. De functie Knippen is bedoeld voor het verplaatsen van een bestand van de ene naar de andere locatie. Een voorbeeld: Op onze computer hebben we een afbeelding per ongeluk in Documenten gezet. We willen deze graag verplaatsen naar de map Pictures. We gaan dan naar Start > Documenten. We zien de afbeelding staan en selecteren die door het met de muis aan te wijzen en te klikken op de linkermuisknop. Dan gaan we naar het menu Organiseren en klikken we op Knippen. We gaan terug naar de Verkenner en bladeren naar de map Pictures. Dan gaan we naar het menu Organiseren en kiezen we voor Plakken. De door ons geselecteerde afbeelding verschijnt nu in deze map. Hij is nu verplaatst van de ene naar de andere map. U kunt bestanden ook kopiëren in plaats van knippen. Dan maakt u een kopie van het bestand om het elders op te slaan. Dit raden wij af: u raakt al snel in de war doordat er meerdere versies van hetzelfde bestand op uw computer staan.
Voor de duidelijkheid: bestanden maken De gebruikelijkste manier om nieuwe bestanden te maken, is met een programma. U kunt bijvoorbeeld een tekstdocument maken in een tekstverwerkingsprogramma. Het opslaan van een bepaald bestand, doet u vanuit de bijbehorende toepassing. Stel dat u een brief typt in Word, dan gaat u in Word naar het menu Bestand > Opslaan als. U kiest een map voor het bestand, en geeft het een naam. Dan klikt u met de muis op Opslaan. Het bestand staat nu veilig weggeborgen. U kunt het later weer openen in Word, via Bestand > Openen. U kunt ook de Verkenner gebruiken om het bestand te zoeken. Dubbelklik vervolgens op de bestandsnaam om het te openen. Het opent dan automatisch in het programma Word.
Bestand verwijderen via de Verkenner Als u een bestand niet meer nodig hebt, kunt u het via de Verkenner van de vaste schijf van uw computer verwijderen. Op deze wijze bespaart u ruimte en u voorkomt dat uw computer vol komt te staan met ongewenste bestanden. Als u een bestand wilt verwijderen, opent u in de Verkenner de map waarin het bestand is opgeslagen. Dan selecteert u het bestand. Druk op de toets Delete en klik in het nieuwe venster op Ja om het bestand te verwijderen.
Tip: Deze methode is niet bedoeld om programma's te verwijderen. Dat gaat heel anders, namelijk via het Configuratiescherm. Een bestaand bestand openen Als u een bestand wilt openen, dubbelklikt u op het desbetreffende bestand. Het bestand wordt vervolgens geopend in het bijbehorende programma. Als het een tekstbestand betreft, wordt het bestand bijvoorbeeld geopend in uw tekstverwerkingsprogramma.
Vista-serie (deel 4) In een serie van 10 artikelen bespreken we alle onderdelen van het nieuwe besturingssysteem Windows Vista. Deel 4: Windows Defender en het Beveiligingscentrum. Eerder verschenen delen • • •
In deel 1 las u wat er nieuw is in Windows Vista. In deel 2 las u over het Bureaublad en het menu Start. In deel 3 las u over mappen en bestanden.
Wat is het Beveiligingscentrum? Het Windows Beveiligingscentrum controleert uw computer op bepaalde gebieden die met veiligheid te maken hebben. Het bevat de volgende functies: •
•
•
•
Firewall Een firewall beschermt de computer doordat onbevoegde gebruikers geen toegang kunnen krijgen tot de computer via een netwerk of via internet. Windows controleert of de computer wordt beschermd door een firewall. Automatische updates Met Automatische updates kunt u op regelmatige basis door Windows laten controleren of u de meest recente, belangrijke updates voor de computer hebt. U kunt ze automatisch laten installeren. Beveiliging tegen ongewenste software Hier wordt bijgehouden of uw pc gebruik maakt van up-to-date antispyware- en antivirussoftware. Het ingebouwde programma Windows Defender beschermt u tegen de eerste categorie. U dient zelf een, gratis of betaald, antivirusprogramma te installeren. Andere beveiligingsinstellingen Windows checkt of de instellingen voor internetbeveiliging en Gebruikersaccountbeheer op het juiste, veilige, niveau zijn ingesteld.
In Vista hebt u eigenlijk geen omkijken naar het Beveiligingscentrum: de meeste taken worden achter de schermen goed geregeld. Hebt u weinig computerervaring dan kunt u de Firewall en de verschillende instellingen met een gerust hart op standaard laten staan.
Windows Defender Windows Defender is een nieuw, standaard onderdeel van Windows Vista. Daarom gaan we in dit artikel uitgebreider in op dit programma.
Na de installatie van Windows Vista of na de ingebruikname van een computer waarop Windows Vista is geïnstalleerd, doet u er goed aan direct een scan met Windows Defender uit te voeren. Dat doet u als volgt: 1. Kies Starten > Configuratiescherm > Beveiliging > Windows Defender. 2. Klik in Windows Defender op de optie Scan uitvoeren. Tijdens deze scan ziet u wanneer het controleren is gestart, hoeveel tijd is verstreken en hoeveel objecten (bestanden) al zijn gescand. Het is mogelijk het scannen te onderbreken met de knop Scan stoppen. Verstandiger is de eerste scan even zijn werk te laten doen. Het scannen duurt zelfs op een overvolle harde schijf maar enkele minuten. Daarna verschijnt - als het goed is - een groene balk met de tekst Er is geen ongewenste of schadelijke software gedetecteerd.
Het startvenster van Windows Defender In het startvenster ziet u wat de status is van het programma. Als u een eerste scan hebt uitgevoerd, zoals hierboven beschreven, ziet u in een groene balk de tekst De computer wordt normaal uitgevoerd. Het vak Status daaronder toont de datum en tijd van de laatste scan en welk type scan dit was. Verder ziet u of het programma een automatische scan uitvoert en wanneer dat gebeurt. De standaardwaarde is dagelijks om 2:00 uur (dat is dus midden in de nacht.)
Menuopties Bovenaan het venster ziet u een aantal menuopties.
• •
• •
•
De knop Startpagina brengt u te allen tijde terug naar het startvenster. Met de knop Scan uitvoeren wordt direct een scan uitgevoerd. Wilt u meer controle, klik dan op de pijl naast de tekst Scan uitvoeren. Een keuzemenu opent met de volgende opties: Snelle scan, Volledige scan en Aangepaste scan. Met de laatste optie kunt u zelf bepalen welke schijven of mappen u wilt laten scannen. De knop Geschiedenis laat een lijst zien van gevonden problemen en de actie die werd ondernomen. Via de knop Hulpprogramma's bereikt u een venster met instelmogelijkheden. Een belangrijke optie is Opties. Hier stelt u onder meer de automatische scanfunctie in en wijzigt u het standaardgedrag van waarschuwingen. Via de optie Microsoft SpyNet kunt u lid worden van deze onlinegemeenschap en anderen helpen bij het oplossen van spywareproblemen met Windows Defender. In het vak Hulpprogramma's kunt u verder bij Items in quarantaine een lijst zien van programma's die in quarantaine geplaatst zijn en bij Toegestane programma's een lijst van programma's zien die door u expliciet zijn toegelaten. Een bijzondere optie is Softwareverkenner. Hiermee kunt u zien welke programma's momenteel op uw computer draaien en waar zij vandaan komen. Er is zelfs een sectie die toont welke programma's automatisch worden opgestart. Programma's die u niet vertrouwt kunnen worden uitgeschakeld. Via de optie Website van Windows Defender kunt u de website van het programma bezoeken. De laatste optie is de knop Help. Deze toont een venster met helpteksten voor het programma.
Windows Defender instellen Het programma wordt dagelijks bijgewerkt zodat het altijd actuele informatie bevat over mogelijke dreigingen. Deze zogeheten 'definities' worden automatisch gedownload. Het automatisch scannen van uw pc gebeurt standaard elke dag om twee uur 's nachts. Computert u doorgaans niet op dat tijdstip verander deze instelling dan. Volg de onderstaande stappen: 1. Klik op de knop Hulpprogramma's. 2. Klik op Opties. 3. Controleer of er een vinkje staat bij Scan automatisch op mijn computer uitvoeren (aanbevolen), en bij Zoeken naar bijgewerkte definities voordat scan wordt uitgevoerd. Is dat het geval, dan worden de definities elke keer automatisch bijgewerkt voordat er wordt gescand. 4. Wekelijks scannen is meer dan voldoende: selecteer daarom onder Frequentie een dag waarop u computert. Bijvoorbeeld de dinsdag. Selecteer dan onder Geschatte tijd een tijdstip waarop de pc zeker aanstaat. Bijvoorbeeld 14:00 uur. 5. Klik op Opslaan. Uw computer wordt nu automatisch elke dinsdag vanaf 14:00 gescand op spyware, nadat eerst de definities zijn bijgewerkt. Met deze instellingen bent u goed beschermd tegen spyware.
Zelf scannen U kunt als u dat wilt op elk moment zelf een scan starten. Dat is alleen nodig als u merkt dat de pc hapert en u vermoedt dat dit door spyware veroorzaakt zou kunnen worden. Laat Windows Defender in dat geval een volledige scan uitvoeren: Klik in het menu op het pijltje naast Scan uitvoeren en kies voor Volledige scan. Deze scan controleert uw hele computer in tegenstelling tot de Snelle scan die Defender automatisch uitvoert. U merkt dit verschil aan de tijd die het programma nodig heeft om de scan uit te voeren. De Snelle scan is hooguit enkele minuten bezig, de Volledige scan aanmerkelijk langer. Daarom kunt u de laatste beter alleen in uitzonderingsgevallen gebruiken.
Vista-serie (deel 5) In een serie van 10 artikelen bespreken we alle onderdelen van het nieuwe besturingssysteem Windows Vista. Deel 5: werken met randapparatuur. Eerder verschenen: In deel 1 las u wat er nieuw is in Windows Vista. In deel 2 las u over het Bureaublad en het menu Start. In deel 3 las u over mappen en bestanden. In deel 4 las u over Windows Defender en het Beveiligingscentrum Wat is randapparatuur? Randapparatuur is de overkoepelende naam voor alle apparaten die u op de computer kunt aansluiten. Doorgaans worden er vooral zaken als printers, scanners en externe harde schijven mee bedoeld. Windows Vista stond er in het begin om bekend dat het niet overweg kon met veel randapparatuur. In de praktijk blijkt dat gelukkig mee te vallen. Desondanks moet u er rekening mee houden dat veel oudere apparaten, vooral printers, niet herkend worden. Eerst leert u hoe apparaten aansluit, daarna geven we tips over hoe u kunt proberen niet-herkende apparaten alsnog aan de praat te krijgen. Apparatuur aansluiten Vrijwel alle computerapparatuur wordt tegenwoordig aangesloten met een usb-stekker:
Daarnaast worden bijvoorbeeld printers doorgaans geleverd met een installatieprogramma op cd-rom, en een handleiding over hoe u de boel moet aansluiten. Doorgaans komt het erop neer dat u ofwel eerst de software moet installeren en dan het apparaat aan de pc koppelen, of andersom. Een apparaat aansluiten doet u altijd als de computer uitstaat. U stopt de usb-stekker in een lege usb-poort en zet dan de computer en het apparaat aan. Vista zal proberen of het apparaat wordt herkend. Daarvoor zoekt het in zijn eigen database met bekende merken en types. Indien uw apparaat bekend is, zal het goede installatieprogramma worden toegepast. In andere gevallen kunt u de software van de fabrikant gebruiken.
Help, mijn printer doet het niet! Het is een bekende situatie: u hebt net uw oudere printer aan de computer aangesloten, en het wordt niet herkend. Met andere woorden: de printer is niet geschikt voor Vista. In veel gevallen houdt het hierbij op. In sommige gevallen is de redding echter nabij. Apparaten worden op de computer bestuurd door zogeheten drivers. Dat is software die ervoor zorgt dat uw commando’s goed worden uitgevoerd. Veel fabrikanten hebben sinds de komst van Vista nieuwe drivers ontwikkeld, waardoor de apparatuur ineens wel bruikbaar is. Het is zaak om dan op internet te gaan zoeken naar de juiste driver. Daarvoor moet u het merk en typenummer van uw apparaat weten. Via een zoekmachine als Google zoekt u vervolgens de website van de fabrikant van de printer. Vaak is daar een sectie aanwezig met de naam Help, Service of Downloads. U zoekt op de site naar de drivers voor de producten. Vaak zult u dan alsnog een driver voor Vista vinden. U kunt ook bij Google de termen ‘Vista driver Canon Pixma MP150’ intypen, waarbij u uiteraard het merk en type van uw eigen apparaat moet invoeren. Tussen de zoekresultaten vindt u vaak snel wat bruikbaars.
Stuur desnoods een e-mail naar de fabrikant met de vraag of er een geschikte driver beschikbaar is. Na installatie daarvan zou het apparaat uiteindelijk toch goed moeten werken.
Opslagmedia aansluiten Opslagmedia zijn apparaten zoals externe harde schijven of usb-schijven. Zodra u deze aansluit en aanzet, zal Vista een venster openen met opties om de inhoud van het medium weer te geven. U kunt elke keer zelf kiezen wat er gebeurt. De vaakst gebruikte optie is het weergeven van de bestanden met de Verkenner.
U dubbelklikt hier op de gewenste optie en u zult zien dat het betreffende programma direct wordt geopend om de bestanden weer te geven. Back-up maken met externe apparatuur Het maken van een back-up van uw gegevens, is een onderhoudsklusje dat in Vista een fluitje van een cent is. Sterker nog: het kan zelfs volledig geautomatiseerd plaatsvinden. Wat wel belangrijk is om te bedenken: u maakt een back-up voor het geval uw computer ineens wat mankeert. Dan is het dus niet praktisch om de back-upbestanden op de computer zelf op te slaan. Die doet het dan immers niet meer. Een back-up moet u dus altijd opslaan op een extern medium, zoals een externe harde schijf, een usb-stick of een cd-rom of dvd. In dit artikelen laten we zien hoe dat moet. Op welk medium u zelf opslaat, uw uw eigen keus. Wij gebruiken een externe harde schijf, die door onze computer wordt voorzien van stationsletter H. Bij u kan dat een andere letter zijn.
Om te beginnen, gaat u naar de Windows-knop en kiest u voor het Configuratiescherm. Onder Systeem en onderhoud staat de optie Een back-up van uw computer maken. Ziet u dit niet staan, dan moet u in het linkervak Configuratiescherm kiezen, in plaats van Klassieke Weergave.
U ziet dan een nieuw venster, waarin u kunt kiezen voor het maken van een back-up, of het terugzetten van bestanden. Omdat we eerst willen bepalen wat er precies opgeslagen zal worden, en waarop, kiezen we voor Instellingen wijzigen.
Nu komt u in weer een ander venster. Helemaal onderaan staat de mogelijkheid om de instellingen te wijzigen. Klik daarop.
Eerst wordt er gevraagd waar u de bestanden wilt opslaan, Wij kiezen hier station L, maar op uw computer kan dat dus een andere letter zijn. Daarna klikken we op Volgende, dat onderaan het venster staat.
Als u meerdere vaste schijven hebt in uw systeem, krijgt u vervolgens de vraag welke schijven er allemaal meegenomen moeten worden in de back-up. Kies de juiste optie en klik daarna weer op Volgende. Nu krijgt u de vraag van welke soort bestanden er een back-up moet worden gemaakt. Zet een vinkje bij de opties die u wilt, en klik daarna weer op Volgende.
Daarna kunt u instellen hoe vaak er een back-up gemaakt moet worden. Heb er erg in, dat dit alleen zal lukken als het betreffende apparaat op dat tijdstip is verbonden met de computer. U moet er dus voor zorgen dat uw opslagmedium (usb-stick, harde schijf, dvd, cd-rom) beschikbaar is op het tijdstip van de volgende back-up. Kies de frequentie die u bevalt.
Om de back-up daadwerkelijk te beginnen, klikt u op deze knop:
Het maken van de back-up zal nu automatisch beginnen. U hoeft verder niks te doen. Op het terugzetten van de back-up bestanden gaan we nu niet in, dit artikel is bedoeld om u te tonen hoe u om kunt gaan met randapparatuur. Het gebruiken van externe opslagmedia is daar slechts een voorbeeld van. U kunt trouwens uw externe harde schijf of usb-stick ook gebruiken om bestanden op te slaan. Vanuit bijvoorbeeld Word kiest u voor Bestand > Opslaan als… en als opslaglocatie kiest u vervolgens het externe opslagmedium. Uw bestand wordt dan niet op de harde schijf, maar op de externe locatie opgeslagen. In het Back-up centrum kunt u vervolgens de status zien van de laatste back-up. De volgende keer hoeft u de instellingen niet meer te wijzigen, maar kunt u direct de knop Back-up van bestanden maken gebruiken.
Dvd maken met Vista Tot slot van dit artikel willen we u laten zien hoe u werkt met DVD Maker. Dat is een gratis programma dat standaard bij Vista wordt geleverd. U start het programma via de Windows-knop > Alle Programma’s > Windows DVD Maker. Wat het doet, is uw foto’s of afbeeldingen op een dvd branden. U kunt de ‘voorstelling’ vervolgens afspelen op een andere computer of op de televisie. Het programma werkt erg simpel. In het hoofdscherm is er maar één mogelijkheid, namelijk Foto’s en video’s selecteren.
Het werkvenster bestaat feitelijk maar uit enkele onderdelen: linksboven kunt u bestanden toevoegen. Rechtsboven kiest u de dvd-brander, onderaan geeft u de schijf een toepasselijke naam.
Als u klikt op Items toevoegen opent de Verkenner en kunt u foto’s en afbeeldingen toevoegen, zoveel als de capaciteit van een dvd toelaat. Doe dat tot u tevreden bent, en klik dan op Volgende.
In het volgende venster kunt u uw diavoorstelling aanpassen. Met Menutekst voegt u teksten toe, met Menu aanpassen kunt u wat extra opties eraan toevoegen. Rechts kunt u de stijl van presentatie uitkiezen. U ziet direct welke uitwerking dit heeft, dus probeer gerust eens wat uit. Is het allemaal naar uw zin, dan klikt u op Branden. Zorg dat er een lege dvd-schijf in uw brander zit. De dvd wordt gemaakt, en uw ziet de voortgang in het venster rechts onder in uw beeldscherm. Zodra de schijf klaar is, zal de computer hem uitwerpen. U kunt het programma dan sluiten.
Nu weet u in grote lijnen hoe u omgaat met randapparatuur onder Windows Vista.
Vista-serie (deel 6) In een serie van 10 artikelen bespreken we alle onderdelen van het nieuwe besturingssysteem Windows Vista. Deel 6: E-mail en internet. Eerder verschenen: In deel 1 las u wat er nieuw is in Windows Vista. In deel 2 las u over het Bureaublad en het menu Start. In deel 3 las u over mappen en bestanden. In deel 4 las u over Windows Defender en het Beveiligingscentrum. In deel 5 las u over werken met randapparatuur. E-mail E-mail, elektronische post, is een van de populairste toepassingen van de pc. U kunt met e-mail berichten sturen naar andere computergebruikers die over internet beschikken. U kunt ook documenten en foto’s meesturen met de e-mail. Om een bericht te versturen naar iemand anders hebt u diens e-mailadres nodig, dat u herkent aan het apenstaartje (@). Bijvoorbeeld:
[email protected] Windows Mail vervangt Outlook Express Het e-mailprogramma Outlook Express was jarenlang een van de meest gebruikte mailprogramma’s, omdat het standaard met Windows werd meegeleverd. Maar Outlook Express zal over een aantal jaar samen met Windows XP van het toneel verdwijnen. De plek van Outlook Express wordt overgenomen door Windows Mail, het standaard emailprogramma van Windows Vista. Twee mailprogramma’s van Microsoft Verwar Windows Mail niet met Windows Live Hotmail. Windows Live Hotmail is de emaildienst van Microsoft op internet. Het voordeel daarvan is dat u uw e-mail op elke computer met een internetaansluiting kunt benaderen. Windows Mail is het mailprogramma dat op uw eigen pc draait. Het voordeel daarvan is dat u niet eerst internet op hoeft om uw e-mail te benaderen. Windows Mail instellen U hebt een aantal gegevens nodig om Windows Mail voor de eerste keer te gebruiken: • • • • • •
Uw naam Uw e-mailadres Het postkantoor voor binnenkomende post: de POP- of IMAP-server Het postkantoor voor te versturen post: de SMTP-server Uw gebruikersnaam Uw wachtwoord
Al deze gegevens, behalve uw naam, hebt u van uw internetprovider gekregen (bijvoorbeeld Ziggo, KPN of Xs4All). Beschikt u niet over deze gegevens, neem dan contact op met uw internetprovider. Upgrade vanaf XP Hebt u Windows Vista geïnstalleerd als upgrade over Windows XP? Dan zijn de juiste instellingen automatisch overgenomen en kunt u Windows Mail direct gebruiken.
We gaan de gegevens nu invoeren in Windows Mail. • •
• •
•
•
Start Windows Mail door in Windows Vista te klikken op Start > Alle programma’s > Windows Mail. Klik in het menu Extra op Accounts.
Klik op Toevoegen > E mailaccount > Volgende. Typ achter Weergegeven naam uw naam. Deze naam wordt als afzender boven aan uw e-mailberichten weergegeven. Het kan elke naam zijn die u kiest, bijvoorbeeld Ida Jansen. Klik op Volgende. Typ uw volledige e-mailadres. Dus bijvoorbeeld:
[email protected] . Klik op Volgende.
Kies nu de server voor de inkomende mail, bijvoorbeeld POP3. Typ het adres van de server voor inkomende mail in, bijvoorbeeld pop.xs4all.nl Typ het adres van de server voor uitgaande mail, bijvoorbeeld smtp.xs4all.nl Deze adressen hebt u van uw internetprovider gekregen. Klik op Volgende.
Let op: Soms is het adres van de POP/IMAP-server hetzelfde als die van de SMTP-server. Dan wordt de post door dezelfde computer (server) binnengehaald als hij wordt verstuurd. Typ dan in de tekstvakjes twee keer hetzelfde adres. •
•
Typ uw gebruikersnaam en wachtwoord. Ook deze gegevens hebt u van uw provider gekregen. Vaak is uw gebruikersnaam uw volledige e-mailadres, maar niet altijd. Vink het vakje Wachtwoord onthouden aan, dan hoeft u niet telkens als u uw email wilt ophalen het wachtwoord in te vullen. Klik op Voltooien. Windows Mail gaat nu direct de e-mail ophalen die op uw adres is binnengekomen. U keert terug in het venster Internetaccounts. Klik op Sluiten om dit venster af te sluiten.
Windows Mail is nu klaar voor gebruik. U kunt berichten versturen en berichten ontvangen en beantwoorden. Meerdere accounts Wilt u e-mail van twee of meer e-mailadressen (bijvoorbeeld die van u en uw partner) kunnen ophalen met Windows Mail, dan kunt u twee e-mailaccounts instellen. Herhaal daarvoor bovenstaande stappen, maar dan met de gegevens van het tweede of volgende e-mailadres.
Berichten sturen Open Windows Mail door te klikken op Start > Alle programma’s > Windows Mail.
• •
• • •
• •
Als u een nieuw e-mailbericht wilt maken, klikt u op de knop Nieuw bericht in de werkbalk. Er wordt een venster voor een nieuw bericht geopend. In het vak Aan typt u het e-mailadres van een of meer geadresseerden. Als u het bericht aan meerdere geadresseerden wilt sturen, typt u een puntkomma (;) tussen de e-mailadressen. In het vak CC kunt u eventueel de e-mailadressen typen van mensen die u wel op de hoogte wilt stellen van de e-mail, maar aan wie u de e-mail niet richt. In het vak Onderwerp typt u een titel voor het bericht. Als u een bestand (bijvoorbeeld een foto of tekstdocument) als bijlage wilt toevoegen aan het bericht, klikt u op de knop Bestand aan bericht toevoegen (de paperclip) op de werkbalk. Ga naar het bestand op uw computer, klik het aan en klik vervolgens op Openen. Het bestand verschijnt nu in het vak Bijlage in de berichtkop. Het bericht zelf typt u in het grote lege gebied. Klik op de knop Verzenden om het bericht te verzenden. Het bericht wordt nu via internet naar de geadresseerde(n) gestuurd.
Berichten ontvangen en beantwoorden Open Windows Mail door te klikken op Start > Alle programma’s > Windows Mail. Er wordt automatisch gecontroleerd of u e - mail hebt ontvangen wanneer u Windows Mail start en vervolgens elke half uur daarna. E - mail die u ontvangt wordt weergegeven in uw Postva k IN. Het Postvak IN is een van de mappen die e - mail bevatten. Als u een lijst wilt zien van de e - mailberichten die u hebt ontvangen, klikt u op Postvak IN in de lijst Mappen. Uw e - mailberichten worden aan de rechterkant weergegeven in de berichtenlijst. • • • • •
Klik op een bericht in de berichtenlijst en om het bericht in het Voorbeeldvenster rechtsonder te lezen. Dubbelklik op een bericht in de berichtenlijst om dat bericht te openen, te lezen en te kunnen beantwoorden. Wilt u het bericht na lezing beantwoorden? Klik dan op de knop Beantwoorden. U kunt nu een bericht schrijven en versturen op de hierboven beschreven manier (zie paragraaf ‘Berichten sturen’). Wilt u het bericht (ook) doorsturen aan anderen? Dan kunt u hun adressen toevoegen in het vak Aan of het vak CC, voordat u op Verzenden klikt. Zet tussen de verschillende e-mailadressen een puntkomma en een spatie.
Internet Internet is die andere toepassing waarvoor veel mensen een computer aanschaffen. Internet is een wereldwijd netwerk van computers die onderling met elkaar in verbinding staan. Op internet kunt u informatie vinden, u kunt betalen via internet, u vindt er software, spelletjes, winkels en routeplanners en u kunt zelfs (video)bellen en televisiekijken via internet.
Internet Explorer 7 Hebt u de beschikking over een internetverbinding, dan start u internet eenvoudigweg door in Windows Vista te klikken op Start > Internet. De internetbrowser Internet Explorer 7 start en u kunt gaan ‘surfen’ (rondkijken) op internet. Omdat Internet Explorer 7 ook gebruikt wordt door Windows XP-gebruikers is deze browser al eerder behandeld op de website van SeniorWeb. U leest er alles over in deze twee artikelen: • •
Werken met IE7 (deel 1) (vanaf de paragraaf 'Standaardvenster'). Werken met IE7 (deel 2)
Vista-serie (deel 7) In een serie van 10 artikelen bespreken we alle onderdelen van het nieuwe besturingssysteem Windows Vista. Deel 7: Fotogalerie. Eerder verschenen: In deel 1 las u wat er nieuw is in Windows Vista. In deel 2 las u over het Bureaublad en het menu Start. In deel 3 las u over mappen en bestanden. In deel 4 las u over Windows Defender en het Beveiligingscentrum. In deel 5 las u over werken met randapparatuur. In deel 6 las u over e-mail en internet. Fotogalerie is het programma van Windows Vista om foto’s mee te ordenen en kleine bewerkingen op foto's uit te voeren, zoals het contrast vergroten of verkleinen, en rode ogen verwijderen. Het is gebruiksvriendelijk en omdat het standaard al bij Windows Vista zit, hoeft u er niets extra’s voor te downloaden. U start het programma via Start > Alle programma’s > Windows Fotogalerie. Het programma opent standaard met het overzichtsscherm. Links staan allerlei mappen en labels, bovenaan vindt u de menubalk en in het grote venster rechts staan kleine afbeeldingen van de gevonden foto’s.
Labels In het linkergedeelte staan diverse mappen en labels. Een label is een ‘etiket’ aan de hand waarvan u foto’s kunt sorteren. Denk daarbij aan woorden als ‘vakantie’, ‘de tuin’ of ‘kleinkinderen’. De achterliggende gedachte is dat u zelf labels kunt toekennen aan foto’s, en die dan aan de hand van de steekwoorden later weer kunt terugvinden.
Weergave Momenteel worden alle afbeeldingen die zijn aangetroffen, weergegeven in het venster. U kunt dat echter veranderen door links een andere map te kiezen, dan worden alleen de afbeeldingen uit die betreffende map weergegeven. In eerste instantie staan ze gesorteerd op het jaar waarin de foto’s genomen zijn.
Boven de kleine afbeeldingen vindt u de menubalk. De volgende opties zijn beschikbaar: Bestand, Bewerken, Info, Afdrukken, E-mail, Branden, Film maken en Openen. Sommige opties zijn alleen beschikbaar als u een of meerdere foto’s of afbeeldingen met de muis geselecteerd heeft. De optie om een film te maken bespreken we hier niet, daarvoor start Vista namelijk een ander programma op. De knop Openen is ook niet relevant voor dit artikel want het zorgt ervoor dat u verwante programma’s snel kunt starten. Dit is sterk afhankelijk van welke programma’s u hebt geïnstalleerd en zal dus van computer tot computer verschillen.
Afbeeldingen of mappen toevoegen Het kan zijn dat u zelf foto’s hebt staan op een cd-rom, uw harde schijf, een digitale camera of een ander opslagmedium. U kunt deze gemakkelijk toevoegen aan de databank van afbeeldingen. Daarvoor gaat u naar het menu Bestand en kiest u voor Map aan galerie toevoegen. Gaat het om een digitale camera, dan kiest u voor Bestand > Van camera of scanner importeren. Blader nu naar de map die u wilt toevoegen en klik vervolgens op OK.
Er zal nu een hulpprogramma starten dat u helpt om de foto’s op de juiste plaats te krijgen. Klik in het eerste venster op Importeren.
Rechtsonder in uw beeldscherm zal een venster verschijnen met een kleine afbeelding van de aangetroffen foto’s en de mogelijkheid er een label aan toe te kennen. U kunt hier een of meerdere woorden intypen. Klik dan op Importeren. De foto’s worden nu toegevoegd aan het totaaloverzicht.
Een afbeelding bewerken Met Fotogalerie kunt u enkele eenvoudige bewerkingen gebruiken om de foto’s wat te verbeteren, als ze bijvoorbeeld te donker zijn geworden. Klik op een afbeelding en vervolgens op de knop Bewerken. De gekozen afbeelding wordt groot geopend, met de mogelijkheden er rechts naast. U kunt de foto automatisch laten verbeteren, het beeld lichter of donkerder maken, de kleuren veranderen, een stuk uitsnijden of rode ogen verwijderen.
Om een van deze functies te gebruiken, klikt u erop. Wilt u de belichting aanpassen? Klik op de knop Belichting aanpassen en u zult zien dat er twee schuifbalkjes verschijnen waarmee u dit naar eigen inzicht kunt doen.
Onder uw foto ziet u ook een knoppenbalk. De meest linkse knop is bedoeld om in te zoomen op de geselecteerde afbeelding. Met de tweede knop geeft u de foto op de werkelijke grootte weer. In het midden vindt u een pijltje naar links en rechts, om door de foto’s in de mappen te bladeren. In de ronde blauwe knop staat het plaatje van een dia, hiermee kunt u een diavoorstelling maken. De gebogen pijlen zijn bedoeld om foto’s mee te roteren en met het kruis verwijdert u de geselecteerde foto.
Bent u niet tevreden over uw bewerking? Klik dan rechts onderaan op Ongedaan maken.
Als u klaar bent, kunt u terug naar het overzicht met een klik op de knop Terug naar galerie.
Een foto zoeken Wie veel afbeeldingen op de computer heeft, vindt het misschien fijn om precies de juiste foto snel te kunnen zoeken. Dat kan bijvoorbeeld met het zoekvak rechts boven in Fotogalerie. U kunt daar trefwoorden intypen. Dat werkt het handigst als u zelf labels aan een foto hebt toegekend. Immers: als u geen beschrijving aan een foto geeft, kan de computer er ook niet naar zoeken. Links van het zoekvak vindt u een knop om de weergave-instellingen te wijzigen. Als u veel met het programma werkt, kan het prettig zijn alles helemaal naar uw zin in te stellen.
Labels aan foto’s toevoegen Eerder is al genoemd dat het programma Fotogalerie werkt aan de hand van labels. Om labels aan foto’s toe te voegen, selecteert u de gewenste afbeelding en klikt u op de knop Info in de menubalk. Rechts verschijnt nu een informatiebalk met een knop om labels toe te voegen aan de foto. U kunt alle woorden kiezen die in u opkomen, al is het raadzaam om het uzelf niet te moeilijk te maken en duidelijke termen te kiezen. U sluit de informatiebalk door te klikken op het kruisje rechts bovenin.
Diavoorstellingen maken en weergeven Een leuke toepassing van Fotogalerie is de mogelijkheid om van een reeks foto’s een diavoorstelling te maken. Dat houdt in dat door u gekozen foto’s om de beurt een tijdje in beeld komen, zonder dat u daar zelf wat voor hoeft te doen. Veel mensen vinden het leuk om bijvoorbeeld van hun vakantiefoto’s een voorstelling te maken. Selecteer de gewenste foto’s en klik onderaan op de Dia-knop.
De ‘diavoorstelling’ gaat nu van start. U kunt naar behoefte de instellingen wijzigen door onderaan op een van de knoppen te klikken. Ook kunt u de voorstelling op die manier stoppen. Afdrukken en branden Wellicht wilt u een of meerdere foto’s afdrukken op uw printer of branden op een cd-rom. Selecteer de gewenste foto(‘s) en klik dan op de knop Afdrukken of Branden in de menubalk. Kies de gewenste optie en volg de instructies. Uiteraard kunt u alleen een cdrom of dvd maken als u beschikt over een cd- of dvd-brander.
Foto per e-mail verzenden Als u een mailprogramma gebruikt zoals Windows Mail (de opvolger van Outlook Express) kunt u ook vanuit Fotogalerie een of meerdere afbeeldingen verzenden. Selecteer ze met de muis en klik dan op de knop E-mail in de menubalk. Er verschijnt een venster waarin u kunt aangeven op welk formaat de foto gemaild moet worden. Kies de gewenste afmetingen en klik op Bijsluiten om de foto aan een e-mailbericht te koppelen. Uw mailprogramma zal starten en u kunt het bericht verder opstellen en versturen zoals u dat gewend bent.
Mogelijkheden Fotogalerie is bij uitstek een programma dat ontzettend veel mogelijkheden biedt op een toegankelijke manier. We hebben hier alleen in grote lijnen beschreven hoe dit gaat. U leert het programma het beste kennen door er geregeld mee te werken.
Vista-serie (deel 8) In een serie van 10 artikelen bespreken we alle onderdelen van het nieuwe besturingssysteem Windows Vista. Deel 8: Media Player en Movie Maker. Eerder verschenen: • • • • • • •
In In In In In In In
deel deel deel deel deel deel deel
1 2 3 4 5 6 7
las las las las las las las
u u u u u u u
wat er nieuw is in Windows Vista. over het Bureaublad en het menu Start. over mappen en bestanden. over Windows Defender en het Beveiligingscentrum. over werken met randapparatuur. over e-mail en internet. over Fotogalerie.
Media Player Windows Media Player 11 (WMP 11) is het programa van Windows Vista waarmee u muziek en films beluistert en bekijkt, en ordent. Ook het rippen en branden van muziek is een fluitje van een cent. Het programma is ook verkrijgbaar als gratis download voor XP-bezitters. Een uitgebreide bespreking van WMP 11 vindt u in het artikel op onze website: Media Player 11. En hoe cd's brandt met de speler leest u in het artikel Cd’s branden met Media Player 11. Movie Maker Windows Movie Maker is een onderdeel van Windows Vista waarmee u zelf-opgenomen films en diavoorstellingen op uw computer kunt maken. En als u klaar bent, kunt u Windows Movie Maker gebruiken om uw film te publiceren.
Een filmpje importeren vanaf uw camcorder 1. Starten > Alle programma's > Movie Maker). 2. Sluit uw camcorder aan op de pc. Zet de camera aan en selecteer de afspeelstand. Windows herkent de camera en start de wizard 'Video Importeren'. 3. Geef het filmpje dat u wilt importeren een naam. 4. Standaard wordt het filmpje in de map Video opgeslagen. Klik op Bladeren om een andere map aan te wijzen, als u dat wilt. 5. Selecteer het gewenste videoformaat. Aanbevolen wordt Windows Media Video (een bestand per scéne). 6. Klik op Volgende. 7. Vink de optie 'Gehele videoband importeren' aan en klik op Volgende. 8. Alle opnamen worden nu vanaf uw camcorder gekopieerd naar uw computer. Dit kan enige tijd duren. Daarna klikt u op de knop Voltooien, waarna het hoofdvenster van Movie Maker verschijnt. U ziet alle geïmporteerde filmpjes terug in kleine afbeeldingen in het midden van het scherm. Opmerking: Wordt de wizard 'Video Importeren'niet gestart kies dan uit het menu Bestand > Van digitale videocamera importeren. De filmpjes monteren en bewerken Onderin Movie Maker ziet u een brede horizontale band: dat is het Storyboard, de plek waar u alle filmpjes monteert tot een geheel. Ook kunt u op die plek effecten en overgangen toevoegen en delen uit filmpjes knippen. De originele filmpjes blijven daarbij behouden, dus wat u ook doet in het Storyboard u kunt altijd terugvallen op de originelen. U voegt een filmpje toe aan het Storyboard door met de rechtermuisknop te klikken op het filmpje en te kiezen voor de optie Toevoegen aan het storyboard. U verwijdert een filmpje uit het Storyboard door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Verwijderen.
Nadat u een filmpje op het Storyboard hebt geplaatst kunt u het splitsen in twee filmpjes, of een deel uit het filmpje knippen. Splitsen gaat als volgt: 1. Klik op het filmpje in het Storyboard. 2. U ziet het filmpje nu in het Voorbeeldvenster rechts. Speel het filmpje af tot het moment waarop u het in tweeën wilt delen. Klik dan in het Voorbeeldvenster op de knop Splitsen.
Opmerking: Onder het filmpje in het Voorbeeldvenster staan drie knoppen: een grote knop 'Afspelen' en aan weerszijden daarvan de kleinere knoppen 'Vorig frame' en 'Volgend frame'. Met de knop Afspelen kunt u een filmpje starten of pauzeren. De andere knoppen laten de film steeds één beeldje voor- of achteruit zien. Met behulp van deze knoppen kunt u nauwkeurig de plek bepalen waar u het filmpje wilt splitsen. Als u bijvoorbeeld een bepaalde overgang in een filmpje wilt aanbrengen kan dat nadat u het filmpje op die plek hebt gesplitst. Een deel uit een filmpje knippen doet u als volgt: 1. Klik op het filmpje in het Storyboard. 2. Speel het filmpje af tot het moment waarop u wilt knippen. 3. Selecteer uit het menu de optie Clip > Begin knippen of de optie Clip > Einde knippen. Opmerking: •
•
Het verschil tussen de opties 'Begin knippen' en 'Einde knippen' is belangrijk: met 'Begin knippen' verwijdert u het deel van het filmpje dat al is afgespeeld; met 'Einde knippen' verwijdert u het deel dat nog moet worden afgespeeld. U verwijdert geen filmdelen uit de originele film. Deze blijft ongewijzigd staan op uw harde schijf.
Overgangen en effecten Overgangen brengt u aan tussen twee filmpjes, effecten past u toe op een filmpje zelf. Overgangen brengt u als volgt aan: 1. Klik links in het deelvenster 'Taken' op Overgangen. U kunt kiezen uit een zestigtal overgangen. 2. Klik op de overgang die u wilt aanbrengen en sleep deze naar de juiste plek.
U verwijdert een overgang door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Verwijderen. Opmerking: • • •
Klik op een willekeurige overgang en daarna op de knop Afspelen in het Voorbeeldvenster om te zien wat de overgang inhoudt. In het Storyboard onderaan ziet u tussen twee filmpjes steeds een kleine rechthoek. Sleep een overgang naar die rechthoek. Slepen doet u als volgt: klik met de linkermuisknop op een overgang en houdt de muis ingedrukt. Beweeg de muis nu naar de kleine rechthoek tussen twee filmpjes en laat dan de muisknop los. Vindt u dit niet prettig werken dan is er een alternatief: Klik op een overgang met de rechtermuisknop en selecteer Kopiëren. Klik daarna met de rechtermuisknop op de kleine rechthoek tussen twee filmpjes en selecteer Plakken.
Effecten brengt u als volgt aan in de filmpjes: 1. Klik links in het deelvenster 'Taken' op Effecten. U kunt kiezen uit bijna vijftig effecten. 2. Klik op het effect dat u wilt aanbrengen en sleep dit naar het gewenste filmpje.
U verwijdert een effect door in het Voorbeeldvenster met de rechtermuisknop te klikken op het sterretje linksonder in een filmpje en te kiezen voor Effecten verwijderen. Opmerking: •
Klik op een willekeurig effect en daarna op de knop Afspelen in het Voorbeeldvenster om te zien wat het effect inhoudt.
Een film publiceren naar uw computer Bent u klaar met de totale film dan is het tijd deze te publiceren. U kunt de film publiceren naar uw eigen pc als volgt: 1. Klik links in het deelvenster 'Taken' op Deze computer. 2. Geef het filmproject een naam en selecteer de map waarin u de film wilt opslaan. Klik daarna op Volgende. 3. Laat in het volgende venster de standaardinstellingen staan en klik op Publiceren. 4. Uw film wordt nu gepubliceerd. Dit kan een tijd duren, afhankelijk van de lengte van uw film. 5. Wilt u de film meteen bekijken laat dan het vinkje staan bij Film afspelen als ik op Voltooien heb gelikt, en klik op Voltooien.
Een film opslaan op dvd Als u klaar bent met uw filmproject kunt u dit meteen branden op dvd als volgt: 1. Klik links in het deelvenster 'Taken' op Dvd. 2. Het project wordt automatisch opgeslagen en gesloten. Daarna verschijnt Windows DVD Maker. Klik op OK. 3. Geef uw filmproject een naam en klik op Opslaan. 4. Klik op Volgende. 5. DVD Maker bouwt een menuscherm, standaard met wat bewegende videoclips uit uw film. U kunt het dvd-menu aanpassen (via de knop Menu aanpassen) en een menustijl kiezen. Plaats een lege dvd in de brander in uw pc en klik op de knop Branden rechts onderin.
Vista-serie (deel 9) In een serie van 10 artikelen bespreken we alle onderdelen van het nieuwe besturingssysteem Windows Vista. Deel 9: Onderhoud. Eerder verschenen: • • • • • • • •
In In In In In In In In
deel deel deel deel deel deel deel deel
1 2 3 4 5 6 7 8
las las las las las las las las
u u u u u u u u
wat er nieuw is in Windows Vista. over het Bureaublad en het menu Start. over mappen en bestanden. over Windows Defender en het Beveiligingscentrum. over werken met randapparatuur. over e-mail en internet. over Fotogalerie. over Media Player en Movie Maker.
Uw computer goed onderhouden zorgt ervoor dat het systeem snel en betrouwbaar blijft. In Vista is onderhoud eigenlijk een fluitje van een cent. We loodsen u door de belangrijkste zaken heen, en vertellen u welke acties u regelmatig moet (laten) uitvoeren om een goed draaiende computer te behouden. Beveiliging De eerste belangrijke stap in het onderhoud van uw pc betreft de beveiliging ervan. Zorg dat u een anti-virusprogramma hebt geïnstalleerd dat regelmatig wordt geüpdatet. In het artikel Virussen vangen leest u alles over de werking van deze software en geven we u ook een paar namen van goede anti-virusprogramma's. Meer over beveiliging en Vista leest u in deel 4 van deze reeks: Windows Defender en het Beveiligingscentrum. Stapsgewijs onderhoud Bent u goed beveiligd dan is het onderhouden van uw comptuter vooral een kwestie van regelmaat. •
•
•
De automatische update van Vista en uw antivirusprogamma zorgen ervoor dat uw computer dagelijks wordt bijgewerkt. Verander niets aan deze updateinstellingen. Stel Windows Defender zodanig in dat wekelijks automatisch wordt gescand naar spyware op uw pc. Hoe u dat doet leest u in het al genoemde artikel 'Windows Defender en het Beveiligingscentrum'. Ruim elke maand de computer op in deze volgorde: o Maak eerst een herstelpunt via Systeemherstel. Mocht er iets mis gaan kunt u altijd de computer terugzetten naar de huidige instellingen. o Maak daarna een back-up van uw gegevens. o Verwijder software die u niet gebruikt van uw pc. o Start daarna schijfopruiming om overbodige bestanden te verwijderen en uw prullenbak te legen. o Ten slotte start u Schijfdefragmentatie zodat uw computer weer wordt geoptimaliseerd
Hieronder zullen we deze stappen uitgebreid beschrijven.
Updates Twijfelt u of op uw computer Vista wel automatisch de updates ophaalt controleer dan als volgt of Windows Update aanstaat: • • •
Klik op Starten en vervolgens op Configuratiescherm. Klik op Beveiliging. Klik op Beveiligingscentrum.
Standaard staat Automatische updates op Ingeschakeld. Is dat niet het geval, klik dan op Automatische updates en klik op Automatische updates inschakelen. Systeemherstel Met Systeemherstel maakt u als het ware een momentopname van uw pc. Gaat er op een later moment iets mis met de computer kunt u altijd terug naar die momentopname toen de pc nog goed werkte. Systeemherstel is niet bedoeld voor het maken van backups van persoonlijke bestanden. U kunt Systeemherstel dus niet gebruiken als u een beschadigd of verwijderd persoonlijk bestand wilt terugzetten. Daarvoor gebruikt u het Back-upcentrum dat verderop wordt besproken. Herstelpunt maken Vista maakt automatisch herstelpunten aan. Daarnaast kunt u zelf herstelpunten maken. Het is aanraden dit te doen elke keer voordat u de computer een grondige onderhoudsbeurt geeft.
Herstelpunt maken Zo maakt u een herstelpunt aan: • • •
•
•
• •
Klik op Starten > Alle programma's > Bureau-accessoires > Systeemwerkset > Systeemherstel. Als u een beveiligingswaarschuwing krijgt klikt u op Doorgaan. Het venster ‘Systeemherstel’ opent. U gaat nu een herstelpunt maken van de huidige staat van uw computer.
Onderaan het venster leest u Gebruik Systeembeveiliging als u een herstelpunt wilt maken. Klik in die regel op Systeembeveiliging. Het venster 'Systeemeigenschappen' wordt geopend, met het tabblad Systeembeveiliging. Klik onderaan op de knop Maken. Maak een beschrijving van het herstelpunt. Beschrijf bijvoorbeeld de reden van het nieuwe herstelpunt. Belangrijk is dat u het herstelpunt later kunt herkennen. Datum en tijd hoeft u niet in te vullen, deze worden door Windows automatisch bijgehouden. Klik op Maken. Windows maakt nu een herstelpunt. Gedurende die tijd ziet u een voortgangsvenster. Windows Vista voegt zelf de juiste datum en tijd toe. Sluit het venster door op OK en nogmaals op OK te klikken.
Herstelpunt terugzetten Dit doet u als volgt: • •
• • •
•
•
Klik op Starten > Bureau-accessoires > Systeemwerkset > Systeemherstel . Standaard is de optie Aanbevolen herstelpunt geselecteerd. Dit kunt u laten staan: Vista zet dan een zelfgekozen herstelpunt terug. Dit voldoet in de meeste gevallen prima. Wilt u meer controle kies dan voor de optie Een ander herstelpunt selecteren. Klik op Volgende. U ziet een lijst met alle beschikbare herstelpunten. Selecteer een herstelpunt en klik op Volgende. Het herstelpunt kan worden teruggezet. Klik daartoe Voltooien. U krijgt de melding dat deze actie niet kan worden onderbroken. Klik op Ja. Uw computer wordt nu automatisch afgesloten. Vlak voor de computer wordt afgesloten krijgt u een drietal meldingen: ‘U wordt afgemeld’; ‘Voorbereiden van herstel’; ‘Bezig met het herstellen van instellingen’. Een blauwgekleurd balkje laat zien hoe ver Windows is met het herstellen. Daarna start de computer automatisch opnieuw op. Log zo nodig in. Uw persoonlijke instellingen worden nu geladen. Dit kan iets langer duren dan u gewend bent. Tot slot krijgt u een scherm met de melding dat het herstellen voltooid is. In dit venster kunt u lezen naar welke datum uw computer is hersteld en wat de omschrijving van het herstelpunt is. Klik op Sluiten.
Back-ups maken Omdat u nooit vooraf weet of en wanneer uw pc in de problemen raakt, is het raadzaam regelmatig een reservekopie (back-up) te maken. Zo kunt u altijd belangrijke documenten terugzetten, zoals brieven of foto’s. Een back-up maakt u niet van uw gehele computer, maar alleen van de zaken die belangrijk zijn voor u, zoals documenten, vakantiefoto's, e-mails en dergelijke. U kunt op verschillende manieren reservekopieën maken van uw gegevens. De reservekopie kunt u op verschillende plekken opslaan: een cd of dvd, een externe harde schijf of internet zijn veelgebruikte opslaglocaties. Een makkelijke manier om back-ups te maken is het gebruiken van het Back-upcentrum van Windows Vista.
Werken met het Back-upcentrum Het Back-upcentrum opent u als volgt: • • •
Klik op Starten > Configuratiescherm. Klik op Systeem en onderhoud. Klik op Back-upcentrum.
• • • •
Klik op de knop Back-up van bestanden maken. Als u een beveiligingswaarschuwing krijgt klikt u op Doorgaan. Geef aan waar u de back-up wilt opslaan. Klik daarna op Volgende. Vink aan welke types bestanden (zoals bijvoorbeeld afbeeldingen, muziek, e-mail, enzovoorts) u wilt back-uppen. U hoeft niet de locaties van de bestanden op te geven: Vista zoekt alle bestanden voor u op. Klik daarna op Volgende. Hier geeft u aan wanneer u de volgende back-up automatisch wilt laten starten. Vul dit naar uw wensen in. In het voorbeeld wordt wekelijks op zondag om 19.00 uur een back-up gemaakt. Vista kopieert alleen bestanden die nog niet eerder zijn geback-upt of, bestanden die sinds de laatste back-up zijn veranderd. Omdat u voor het eerst een back-up maakt start u deze zelf: de volgende keren verzorgt Vista dit automatisch voor u. Klik nu op Instellingen opslaan en maken van back-up starten. De back-up wordt gestart. Gedurende die tijd ziet u onderstaand voortgangsvenster.
•
•
Back-up terugzetten Als u gegevens op uw pc bent kwijtgeraakt, bijvoorbeeld doordat uw pc is gecrasht, kunt u de bewaarde gegevens uit de reservekopie met behulp van het Back-upcentrum weer terugzetten. Dat doet u als volgt: • • • • •
•
•
•
Klik op Start > Configuratiescherm. Klik op Systeem en onderhoud. Klik op Back-upcentrum. Klik op de knop Bestanden terugzetten. (Let wel: u kunt natuurlijk alleen bestanden terugzetten als u al een een back-up hebt gemaakt.) U kunt kiezen of u bestanden uit de meest recente of een eerdere back-up terug wilt zetten. Doorgaans kiest u voor de eerste (meest recente) optie. Deze is standaard geselecteerd. Klik op Volgende. Geef in dit venster aan welke bestanden u terug wilt zetten. U kunt bestanden toevoegen, mappen toevoegen of zoeken naar bestanden. Hebt u de bestanden die u wilt terugzetten toegevoegd, klik dan op Volgende. Vista vraagt op welke plek u de bestanden wilt terugzetten. Doorgaans zal dit de oorspronkelijke locatie zijn. Deze optie staat standaard geselecteerd. Klik op Terugzetten starten. Vista geeft een melding dat alle bestanden zijn teruggezet. Klik op Voltooien. Sluit daarna ook het Back-upcentrum af.
Software verwijderen Niet alle programma's die u installeert gebruikt u ook daadwerkelijk. Overbodige programma's weghalen ruimt lekker op en houdt Vista in conditie. Veel mensen denken dat software verwijderd kan worden via de Windows Verkenner, maar dat is een misvatting. Er is maar één juiste manier om programma’s te verwijderen, en dat is via het Configuratiescherm. Hieronder leest u hoe dit gaat. Let op: Programma’s die van de computer verwijderd worden, zijn ook echt weg. Als u later spijt krijgt, kunt u het betreffende programma alleen maar terugkrijgen door het opnieuw te installeren (of via Systeemherstel). Denk dus goed na over de programma’s die u verwijdert. Als u niet precies weet wat een bepaald programma is of doet, laat het dan maar gewoon staan. Overbodige software verwijderen doet u als volgt: • • • •
•
Klik op Start > Configuratiescherm. Klik op Programma's. Klik op Programma's en onderdelen. U ziet nu een alfabetische lijst met alle programma’s die op uw computer aanwezig zijn. U ziet informatie over dit programma, zoals de grootte en wanneer u het hebt geïnstalleerd. Klik op de naam van het programma dat u wilt verwijderen. Als u een beveiligingswaarschuwing krijgt, klikt u op Doorgaan. Klik op Verwijderen of Ja en volg de instructies. Die verschillen per programma, maar in grote lijnen zult u enkele keren op Volgende/Next moeten klikken. Soms is het nodig om de computer opnieuw op te starten.
Als het programma van uw computer verwijderd is, zal de naam uit de lijst met programma’s verdwijnen. Herhaal deze stappen voor elk programma dat u wilt verwijderen.
Schijfopruiming Gebruikt u de computer regelmatig dan raakt uw harde schijf steeds voller met allerlei bestanden die u niet meer nodig hebt, zoals tijdelijke internetbestanden en materiaal dat u naar de prullenbak hebt verwezen. Vista bevat een handig gereedschap waarmee u de computer controleert op ongebruikte en overbodige bestanden. Dit gereedschap heet Schijfopruiming. Het programma doorzoekt de harde schijf op ongebruikte en overbodige bestanden. Dit kan enige tijd duren, afhankelijk van de omvang van uw harde schijf. Als de berekening is afgerond ziet u onderstaand scherm. Windows Vista heeft een aantal bestandscategorieën voorgesteld voor verwijdering en alvast aangevinkt voor u. Klik op een bestandscategorie en u krijgt onder het kopje Beschrijving uitleg over het soort bestanden dat wordt verwijderd.
U start en gebruikt Schijfopruiming als volgt: • • • •
Klik op Start > Alle programma’s > Bureau-accessoires > Systeemwerkset > Schijfopruiming. Plaats een vinkje bij alle bestanden die u wilt verwijderen. U kunt veilig een vinkje zetten bij alle categorieën waar Schijfopruiming bestanden heeft gevonden. Klik op OK. Klik op Bestanden verwijderen.
Schijfopruiming verwijdert alle geselecteerde bestanden en sluit daarna automatisch af.
Opmerking: Hebt u de harde schijf onderverdeeld in partities (te herkennen aan de verschillende letters C:, D:, enzovoorts, dan volgt na stap 1 een extra stap waarin u wilt kiezen welk station u wilt laten controleren. U hoeft in principe alleen station C: te laten controleren. Schijfdefragmentatie Na verloop van tijd raken uw computerbestanden gefragmenteerd. Dat betekent dat verschillende delen van één bestand op andere plekken op uw pc worden bewaard. Dit komt de snelheid van uw systeem niet ten goede. Het gereedschap Schijfdefragmentatie plaatst de bestandsdelen weer bij elkaar en zorgt er op die manier voor dat uw computer optimaal functioneert. Vaak wordt de pc er weer iets sneller van. Vista defragmenteert uw pc standaard. U hebt er daarom geen omkijken naar. Controleer of Schijfdefragmentatie bij u aanstaat als volgt: •
Klik op Start > Alle programma’s > Bureau-accessoires > Systeemwerkset > Schijfdefragmentatie. Als u een beveiligingswaarschuwing krijgt klikt u op Doorgaan. Ziet u onderstaand venster dan werkt Schijfdefragmentatie automatisch. Staat er echter bij u geen vinkje bij Gepland uitvoeren plaats dit dan en klik op OK.
Vista-serie (deel 10) In een serie van 10 artikelen bespreken we alle onderdelen van het nieuwe besturingssysteem Windows Vista. Deel 10: Leuke extra’s. Eerder verschenen: • • • • • • • • •
In In In In In In In In In
deel deel deel deel deel deel deel deel deel
1 2 3 4 5 6 7 8 9
las las las las las las las las las
u u u u u u u u u
wat er nieuw is in Windows Vista. over het Bureaublad en het menu Start. over mappen en bestanden. over Windows Defender en het Beveiligingscentrum. over werken met randapparatuur. over e-mail en internet. over Fotogalerie. over Media Player en Movie Maker. over onderhoud.
In de vorige 9 artikelen in deze reeks hebben we alle belangrijke onderdelen van Windows Vista besproken. Rest ons nog de slagroom op de taart: de extra’s in en voor Vista. Want de computer is niet alleen nuttig, maar ook leuk. We bespreken achtereenvolgens: nieuwe spelletjes, leuke gadgets, het Media Center, de Live-diensten en gratis programma’s. Nieuwe spelletjes Er zijn nieuwe spelletjes in Vista! Naast de vertrouwde Patience, Mijnenveger, Hartenjagen, Spider Solitaire en Freecell kunt u spelen: Chess Titans (Schaken), Mahjong Titans en Inkball. Ook nieuw is Purble Place, leuk voor de kinderen. Pinball zit er helaas niet meer tussen. Alle spelletjes zijn grafisch verbeterd en er zijn nu ook geluidseffecten bij. De spelletjes vindt u via Start > Ontspanning.
Leuke gadgets Vista biedt rechts op het Bureaublad een aantal hebbedingetjes of ‘gadgets’ in de zogenoemde Sidebar (Zijbalk), zoals een klok en een diavoorstelling. Door te slepen kunt u de gadgets binnen de Sidebar verplaatsen. U kunt gadgets toevoegen door bovenin de Sidebar op het plusteken te klikken.
U ziet nu de Gadget-galerie. Hier kunt u een gadget kiezen door erop te dubbelklikken. U kunt ook klikken op Meer gadgets downloaden om gadgets op internet uit te kiezen om aan de galerie toe te voegen. Wilt u een gadget verwijderen uit de Sidebar, klik dan op het kleine kruisje dat rechts verschijnt als u de muis over de gadget beweegt. Enkele leuke gadgets zijn: • • • • • • • •
Buienradar Notities (een notitieblokje) De klok Kalender Het weer MiniRadio (internetradio) MiniTV (internet-tv) Nu.nl (het laatste nieuws)
Kennismaken met Media Center In Vista Home Premium (de versie die de meeste mensen bezitten) en Vista Ultimate is Media Center standaard aanwezig. Media Center is een aparte weergave van Windows die speciaal bedoeld is om foto’s, films en tv te bekijken en muziek te luisteren. Wilt u van alle mogelijkheden van Media Center gebruik maken, dan moet u een zeer snelle computer hebben die het liefst in uw huiskamer staat, met een HD-monitor die minimaal een 1920x1080 resolutie ondersteunt, en een tv-tunerkaart om tv te kijken (of twee tvtunerkaarten om tegelijkertijd tv te kijken en op te nemen). Ten slotte hebt u dan nog een Windows Media Center afstandsbediening nodig om vanaf de bank alle functies te kunnen bedienen. Maar ook zonder al deze benodigdheden, kunt u al een aardig idee krijgen van wat Media Center nu eigenlijk is. • • • •
Klikt u maar eens op Start > Alle programma’s > Windows Media Center. De eerste keer dat u Media Center start, wordt er gevraagd hoe u het wilt installeren. Wij kiezen in dat geval voor Snelle installatie > OK. Met de muis of de pijltjestoetsen bladert u door het menu. Klik bijvoorbeeld eens op Muziek. De muziek op uw pc staat als een rij albumcovers uitgebeeld.
• •
Klik op een albumcover en vervolgens op Afspelen om de muziek te beluisteren. U kunt terugbladeren met de behulp van de blauwe pijl linksboven en u kunt Media Center afsluiten met behulp van het kruisje rechtsboven.
Kennismaken met de Live-diensten Met haar Live-producten wil Microsoft de concurrentie met Google aangaan. De Liveproducten zijn gratis van internet te downloaden of gratis via internet te gebruiken. Micrsoft verdient hier toch geld aan door er advertenties bij te zetten. Een aantal interessante Live-diensten zijn: • • • • • • •
Live Hotmail , de opvolger van het webmailprogramma Hotmail. Live Messenger , de opvolger van MSN Messenger. Live Events , waarmee u verjaardagen, sportwedstrijden en andere groepsactiviteiten kunt plannen. Live Family Safety en Photo Gallery zijn een uitbreiding van de functionaliteit die al in Vista wordt aangeboden (namelijk Ouderlijk toezicht en Fotogalerie ) Live Spaces : uw eigen webpagina waarop u foto’s kunt zetten, een weblog kunt bijhouden en waarop vrienden in een gastenboek berichtjes kunnen achterlaten. Live SkyDrive om (5GB) online bestanden op te slaan en te delen met anderen. Let op: het beveiligingsprogramma Live OneCare is niet gratis.
U kunt zich via deze webpagina voor een of meer Live-diensten aanmelden. U moet wel eerst een account (Live ID) aanmaken om van de diensten gebruik te maken. Hebt u die nog niet, dan wordt dit vanzelf tijdens de aanmeldprocedure aan u aangeboden.
Programma’s Steeds meer gratis programma’s worden ook geschikt gemaakt voor Windows Vista. Handige programma’s die u onder Vista kunt gebruiken en die u van onze website kunt downloaden zijn: • • • • • • • • • • • • • • .
Ad-Aware, spyware verwijderen ArtRage, tekenprogramma Audacity, geavanceerd geluid bewerken AVG AntiVirus, antivirusprogramma CCleaner, uw pc opschonen DiskDefrag, sneller defragmenteren Google Desktop Search, zoeken in al uw bestanden tegelijk Irfanview, snel foto’s aanpassen MSN Encarta Winkler Prins gadget, zoeken in de online encyclopedie OpenOffice, het gratis kantoorpakket met onder meer een tekstverwerker Recuva, bestanden terugvinden Registry Defrag, register defragmenteren Skype, gratis bellen naar andere Skype-gebruikers Van Dale widget, zoeken in de online Van Dale
