Uitgangspunten bouw nieuwe traverse en liften station Bussum Zuid 2011
Versie 6: 18 februari 2011
1. Inleiding Prorail is voornemens een nieuwe traverse met liften te bouwen bij station Bussum zuid en is gestart met het ontwerp daarvan. Afgesproken is dat de gemeente de randvoorwaarden hiervoor opstelt. Doel is de liften zo in te passen dat deze toekomstige ontwikkelingen zoals verdiept spoor, vernieuwing viaduct en spoorverbreding niet blijvend belemmert. Deze notitie is mede gebaseerd op de lange termijnvisie op station Bussum zuid van 2001. Deze visie is weliswaar niet meer helemaal uptodate maar is als referentiekader (wat zijn de ideeën en mogelijkheden/kansen) nog steeds leidend. In • • • •
deze notitie worden achtereenvolgens: de visie uit 2001 kort beschreven de analyse van het station en omgeving geactualiseerd de randvoorwaarden voor de liften omschreven en een mogelijke uitwerking gepresenteerd.
2. Visie 2001 In 2001 is na overleg met Prorail en NS een ontwikkelingsvisie voor station Bussum Zuid door de raad vastgesteld. Deze visie is een uitwerking op basis van bestaand beleid zoals de Landschapsvisie Zuid Westrand en de Visie Bussum 2025. De in 2001 opgestelde visie heeft een hoge ambitie. Het doel is het creëren van een hoogwaardig knooppunt. Hier worden functies die veel publiek trekken gekoppeld aan een OV halte (spoor en bus), waarbij de bijzondere ruimtelijke mogelijkheden meerwaarde bieden. De visie wordt gekenmerkt door: • Pleinen aan de oost en westzijde • Functies als diensverlening, leisure, lichte horeca en kantoren • Het overkluizen van het spoor • Het uitbreiden en verbergen van parkeren • Het creëren van een zichtlocatie (b.v. showroom) • Een HOV halte (bussen) • Meer treinstops • Uitbreiding/ facelift hotel • Ontsluiting van de mooie begraafplaatsen • Opwaardering van het Toeristisch knooppunt • Versterking van de relatie met natuur • Het verhogen van de kwaliteit van de openbare ruimte De visie sluit spoorverbreding niet uit.
Het programma voor station Bussum zuid is ambitieus en sluit aan bij de landelijk visie op een robuust landelijk spoornet van ‘Olympische Kwaliteit in 2028’(citaat rijk). Kortom: Het station en haar omgeving hebben geweldige potenties. Het station is uitstekend geschikt om te ontwikkelen voor functies waarbij veel personen betrokken zijn. Het station blijft daarmee een goede opstapplaats met veel parkeergelegenheid. De ligging naast de hei maakt het mogelijk een
bijzonder milieu te creëren. Het blijft een vertrekpunt voor de landelijk meest gebruikte NS wandelroute. Ook voor de kortere termijn moeten er intussen voorzieningen worden getroffen. Bij de uitwerking daarvan zal de hoofddoelstelling uit de visie uit 2001 leidend blijven: een goed ingepast hoogwaardig knooppunt, zowel ruimtelijk als functioneel. Hieronder staat de vastgestelde visie verbeeld.
Verbeelding van de ontwikkelingsvisie Bussum Zuid 2001
3. Analyse ProRail heeft verschillende programma’s in ontwikkeling en uitvoering die op de kortere termijn al van invloed zijn op het station Bussum Zuid. Dit zijn de programma’s Ruimte voor de Fiets en Sanering spoorweggeluid. Het is van belang om deze programma’s in samenhang met de nieuwe traverse en liften te bezien. In dit hoofdstuk worden de programma’s en hun gevolgen voor Bussum zuid beschreven. Daarna worden de belangrijkste kan sen en aandachtspunten in relatie tot de traverse met liften beschreven.
Programma Ruimte voor de Fiets ProRail (het rijk) vernieuwt bestaande stallingen en zoekt nieuwe uitbreidingsplekken. Dit is voor station Bussum zuid een moeilijke opgave. Stallingen nemen veel ruimte in en kunnen niet zonder meer worden uitgebreid.
Een mogelijke nieuwe locatie is de huidige keerlus aan de oostzijde (naast rotonde). Bij de inpassing van de nieuwe traverse met liften moet hiermee rekening worden gehouden. Aandachtspunten hierbij zijn: looproutes, sociale veiligheid, ruimtelijke kwaliteit (groen). Ook aan de westzijde van het spoor moet een uitbreidingslocatie worden gezocht. Het sextantvormige stationsloket (achtergrond) moet daarbij zorgvuldig worden ingepast want het heeft de zogenaamde ‘Collectie-status’ van NS. De gewenste verbetering van het spoor impliceert hoe dan ook dat in het kader van de huidige plannen rekening moet worden gehouden met (toekomstige) uitbreiding van fietsenstallingen.
Geluidsschermen [Sanering spoorweglawaai] Spoorweglawaai wordt ook in Bussum gesaneerd. In Bussum betekent dit dat er in grote delen van het dorp raildempers op het spoor zijn gekomen. Daar waar de dempers niet voldoende reductie opleveren moeten ook schermen geplaatst worden. In Bussum is dat bijna overal. In de meest actuele ontwerpen is er aan de oostzijde een scherm gedacht op het perron van Bussum Zuid tot aan het verhoogde plateau. Daar achter blijft het talud met een hellingbaan naar fietsenstallingen. Nut en noodzaak worden nog verder geanalyseerd. Een dergelijke ingreep vraagt aandacht in verband met de ruimtelijke kwaliteit. Hieronder een overzicht van de geplande schermen.
Geluidssc her men i n Bussum.
Kansen Ligging Het station Bussum Zuid ligt aan de rand van de Bussumse hei. In de omgeving zijn waardevolle natuurgebieden. Recent is de Watertoren in gebruik genomen als kantoor. Het station ligt op de doorgaande route naar Hilversum en is een toeristisch knooppunt (wandelroute). Zichtlijnen De zichtlijnen vanuit en naar de omgeving kunnen worden versterkt. Door de hogere ligging van de oostzijde ontstaat een goed zicht op het groen en het hotel aan de westzijde. Ook de zichtlijn naar de Watertoren en de omliggende hei kan worden benut. Voorzieningen Het hotel met restaurant is ruimtelijk en sociaal een aanwinst voor het gebied. De situering van de traverse met liften kan de functie van het hotel en het restaurant versterken. Bereikbaarheid De entrees van de traverse met liften moeten aansluiten bij de in/uitstappunten (auto’s bussen, taxi’s).
Vanuit het oosten w ordt het station benaderd op een hoger niveau.
Aandachtspunten Ligging Het station ligt in een kom en is vanuit de openbare weg slecht zichtbaar. Knelpunten zijn herkenbaarheid en sociale veiligheid. Zichtlijnen Bij de situering van de nieuwe traverse met liften moeten belangrijke zichtlijnen en oriëntaties (hotel, Watertoren) niet worden geblokkeerd. Voorzieningen Het hotel met restaurant is ruimtelijk en sociaal een aanwinst voor het gebied maar wordt nog onvoldoende benut. Op de perrons zijn in de loop der tijd voorzieningen bijgeplaatst zoals automaten, noodoproeppalen, banken en wachtruimtes waarbij de onderlinge relatie is verzwakt. Bereikbaarheid De ruimtes voor de entrees vragen aandacht.
Conclusie Bussum Zuid is een klein station met een aantrekkelijke landschappelijke ligging. De aanwezigheid van taluds, lommerrijk groen en de nabijheid van de heide maken het tot een bijzonder station. Dit beeld wordt aangetast door fietsenstallingen en auto’s.
De afzonderlijke programma´s hebben aanzienlijke ruimtelijk effecten op het kleine station. Zonder afstemming en gebruikmaking van de aanwezige kwaliteiten zou de uitvoering van de plannen leiden tot een rommelzone: zonder ruimtelijke kwaliteit.
4. Randvoorwaarden Traverse met Liften Algemeen Initiatieven die zich aandienen worden zodanig uitgewerkt dat er een stationsomgeving met een uitstekende ruimtelijke kwaliteit blijft bestaan. Lange termijn ontwikkelingen zoals een nieuw viaduct, spoorverbreiding en/of verdiept spoor mogen niet door korte termijn plannen worden geblokkeerd. Met in achtneming hiervan is voor de korte termijn het volgende ruimtelijk kader ontwikkeld. De uitvoering daarvan kan integraal of gefaseerd plaatsvinden: • Nieuwe traverse met liften • Meer fietsenstallingen en verplaatsen hellingbaan • Geluidsschermen
Oostzijde: Verkeer De in/uitstapplaatsen voor auto’s en taxi’s dienen in de omgeving van de entrees van de traverse te worden gesitueerd. In de omgeving moeten minimaal 2 stopplaatsen en 4 parkeerplaatsen voor kortparkeerders (halen/brengen) worden gerealiseerd. Voorzieningen De samenhang in de voorzieningen moet worden verbeterd in relatie tot de nieuwe traverse met liften. Groen en natuur Bestaande kwaliteiten worden versterkt. Langs de Brinklaan liggen bermen met beplanting. Deze bepalen het lommerrijke karakter van de omgeving. Door deze bermen door te zetten om het hooggelegen Kiss +Ride plein heen ontstaat er een kader waarbinnen een plek is voor de fietsenstallingen en de traverse zonder dat de ruimtelijke kwaliteit wordt aangetast (twee vliegen in één klap). Zorgvuldige uitwerking is noodzakelijk met het oog op het behoud van visuele relaties. De grote groene zone vanaf de rotonde richting het viaduct dient volledig open gehouden te worden. Het contrast tussen de open zone en de beplante taluds zorgt voor een helder beeld. Het is een aankondiging van de bijzondere natuurkwaliteit die voorbij het viaduct ligt en andersom is het een goede overgang tussen natuur en stedelijke omgeving. De bomen langs de voormalige Brinklaan worden op voorhand als zeer behoudenswaardig gekenmerkt. Deze bomen en hun groeiplaats mogen niet worden aangetast. Te kappen andere bomen dienen door herplant gecompenseerd te worden. Sociale veiligheid Bijzondere aandacht vergt de sociale veiligheid. Visuele relaties Traverse en liften versterken waardevolle zichtlijnen en visuele relaties in het gebied (watertoren, hei, hotel). Samenhang Op het perron bevinden zich erg veel elementen. Om de verrommeling enigszins te beperken moet er gestreefd worden naar integratie van elementen. Voorzieningen zoals hellingbaan en traverse mogen niet conflicteren. Gezocht wordt naar oplossingen voor voorzieningen die de ruimtelijke kwaliteit en logische routes versterken. Mogelijke uitwerkingsrichting Om een conflict tussen aanlanding van de traverse en fietshellingbaan te voorkomen kan de hellingbaan verplaatst worden en langs een nieuw aan te leggen bomenrand aangelegd worden. Dit maakt het mogelijk de traverse iets naar het zuiden te plaatsen. Hiervoor zal het bestaande talud uitgebreid moeten worden. Door dit te doen komt de traverse niet in de boomkransen van de bomen aan de voormalige Brinklaan. Bij de reeds nieuw geplaatste stallingen beneden is nog ruimte voor een zomereik naast de rij van drie zomereiken die er al staan. Deze aanvulling zal het groene beeld vanaf het perron versterken. Een mogelijk te plaatsten geluidsscherm wordt bij voorkeur in de groene afscherming geïntegreerd.
Westzijde: Verkeer De aansluiting van de toegangen tot het station op de aanwezige wegen en het parkeerterrein dient op een zorgvuldige manier te gebeuren. Ook de locaties van P&R voorzieningen en kortparkeerplaatsen moeten zorgvuldig worden verwerkt. Groen en natuur De locatie van de traverse is zodanig dat de behoudenswaardige bomen worden behouden. De laanstructuur van de Brinklaan is met name zeer behoudenswaardig en moet zo mogelijk worden versterkt. Te kappen andere bomen dienen door herplant gecompenseerd te worden. Sociale veiligheid
De inrichting van de traverse en omgeving versterkt de sociale veiligheid van het gebied. Daarbij wordt ook gebruik gemaakt van voorzieningen in de omgeving (sociale controle). Visuele relaties Aan de oostzijde wordt de connectie met de heide weer hersteld door de oorspronkelijke Brinklaan weer te laten herleven. De bomenstructuur met wandelroute zal een flinke kwaliteitsimpuls aan het gebied geven. Samenhang Integratie met andere elementen zoals abri’s, rookpalen, uitcheckpunten, infoborden is uitgangspunt. Dit voorkomt ‘verrommeling’ van de ruimte. Mogelijke uitwerkingsrichting De inrichting van het maaiveld bij de aanlanding van de traverse moet kwaliteit hebben. Nu ligt er een mooie groene strook. De groene inrichting dient voldoende maat te houden. De traverse krijgt een verbinding met de in ere te herstellen voormalige Brinklaan. Parkeren tussen de bomen zal onmogelijk zijn, ook in de toekomst. De traverse krijgt ook een logische directe verbinding met het parkeerterrein. Dit is te maken door een ‘plein’ te maken om het sextantvorminge stationshuisje (‘Collectie-status’) heen en deze door te trekken naar de traverse. Het huisje krijgt zo ook een bijzondere plek.
Verbeelding mogelijke uitw erking
