Uit India Theater • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Ranga Theatre uit Mumbai Karna, de edelmoedige strijder Met Engelstalige boventiteling Karna, de edelmoedige strijder is de eerste productie van de jonge theatergroep Ranga Theatre, die in 2007 in première ging. Het stuk beleeft in Nederland zijn Europese première. Ranga Theatre staat onder leiding van de charismatische Kulvinder Bakshish. Hij gaf het stuk een sobere, krachtige enscenering. Karna, de edelmoedige strijder vertelt een verhaal uit de Mahabharata, het grote Indiase epos dat gaat over existentiële dilemma’s die ook in deze tijd actueel zijn. Karna is de onwettige zoon van Kunti. Kunti ziet geen andere mogelijkheid dan haar zoon achter te laten als zij met Prins Pandu trouwt. Karna wordt opgevoed in een lagere kaste en moet zich de
nodige vernederingen laten welgevallen. Hij laat zich er niet door ontmoedigen. Karna wordt beroemd als boogschutter en is een heroïsche strijder aan de zijde van de Kaurava’s. In de voorstelling zijn traditionele dansvormen verwerkt zoals thang ta, krijgsdansen uit Manipur, en de rijke dansvorm chhau uit Orissa. Ook de aankleding kent elementen uit thang ta. In de workshop op zondag werkt Kulvinder Bakshish deze vormen met de deelnemers uit. Bewerking en regie: Kulvinder Bakshish, spelers: Bijon Mondal, Mridul Sharma, Kulvinder Bakshish en Ruchita Chopra. De muziek is van Satish Krishnamurthi.
Wo 16 september 20.30 uur Utrecht, Stadsschouwburg (voorpremière) Vr 18 september 20.30 uur Den Haag, Grote Zaal (Europese première)
In de sporen van
Uit India Muziek en dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Surangama uit Bihar Eigentijdse nautanki
Surangama brengt ‘nautanki’, een vorm van volksopera die specifiek is voor de Indiase noordelijke deelstaat Bihar. Voor de komst van de film was dit het meest populaire genre. Mythologische en volksverhalen worden verteld in afwisseling met zang en dans. Nautanki, genoemd naar de prinses die het onderwerp van de eerste verhalen was, is een typische vrouwenaangelegenheid. De drie zussen Sumisha, Nimisha en Piyusha Shankar brengen samen met hun moeder Pushpa Prasad de traditie van folklorezang en -dans een stap verder. Zij kiezen in choreografie, onderwerp en theatrale bewerking een gestileerde vorm, waardoor de voorstellingen overal ter wereld
aantrekkelijk zijn om te zien. Op fenomenale wijze vermengen zij folklore met licht-klassieke Noord-Indiase zang en de klassieke NoordIndiase dansvorm kathak. Met hun tour in 2006 door Suriname en het Caribisch gebied liet Surangama een onuitwisbare indruk achter. Pushpa Prasad richtte Surangama in 1985 op. Zij is getraind in klassieke zang bij Shyam Lal Mishra, in volkszang en in kathakdans. Zij zet zich in voor een sterkere positie van de vrouw, onder meer door het maken van theaterstukken met sociale thema’s waarin vrouwen de hoofdrol spelen. De danseressen en zangeressen worden begeleid op tabla, dholak en harmonium.
Do 17 september 20.30 uur Utrecht, Stadsschouwburg (voorpremière) Za 19 september 16.15 uur Den Haag, Grote Zaal (Europese première) Zo 20 september 21.45 uur Den Haag, Grote Zaal
In de sporen van
Uit India Muziek en dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Monalisa Ghosh & musici uit Kolkata Odissi
Monalisa Ghosh is een van de meest toonaangevende beoefenaars van odissidans. Zij is danseres, choreografe en docent met internationale allure en treedt sinds 1983 op. Zij is opgeleid in de KalaVikash Kendra in Cuttack in Orissa. Monalisa presenteert jaarlijks ruim vijftig odissi-solo’s en lezing-demonstraties in westerse landen, waaronder de Nritya Vikash-school in Den Haag. Haar specialiteit is de verfijning in handgebaren en gezichtsuitdrukkingen. Haar poses inspireerden menig beeldhouwer. Om de rijke Indiase klassieke
danstraditie te bewaren richtte zij in Kolkata het centrum Kalajyoti op, waar studenten les krijgen in dans, zang, percussie, yoga en esthetiek. Monalisa Ghosh wordt begeleid door een live ensemble met zanger Subhankar Chatterjee. Hij behaalde zijn diploma aan de Universiteit van Kolkata en trad vanaf 1996 over de hele wereld op. Daarbij is hij een inspirerende docent. Het ensemble wordt gecompleteerd door Prabir Mitra op tabla en Amit Biswas op de kleine harp surmandal en metalen handcimbalen manjeera.
Za 19 september 20.30 uur Grote Zaal
Uit India Muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Fingerprints uit Kolkata Cross-over muziek
Vingers tokkelen op de snaren van de gitaar, vingers doen het vel van de trommel trillen, vingers drukken op de toetsen van de synthesizer. De muziek van Fingerprints is zo uniek als een vingerafdruk. Het zijn hun vingers die de muziek tot pure magie maken. De groep creëert een fusie van eigentijdse westerse muziek en Indiase klassieke muziek. De oprichter van Fingerprints is percussionist Rishabh Dhar. Zijn moeder is Ashoka Dhar Nandy, de eerste vrouwelijke dhrupadzangeres in India. Sinds zijn derde jaar speelt Rishabh de dubbelvellige trommel pakhawaj. Hij speelde zowel in klassieke ensembles als in fusieprojecten en geeft les in Londen en Venlo. Gitarist Aditya Benia ontwikkelde zijn eigen stijl: hij plukt en speelt slides op de manier zoals een sarod of sitar bespeeld wordt. Fingerprints bestaat verder uit Saptarshi Roy op keyboards, John Wubbenhorst op zowel westerse fluiten als de Indiase bansuri en Sankho Subra Ghosh op basgitaar. Supriyo Dutta neemt de zang voor zijn rekening.
Za 19 september 16.30 uur Paul Steenbergenfoyer
In de sporen van
Muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Raj Mohan’s Vistar Indian Jazzfusion De Hindoestaanse zanger Raj Mohan is geschoold in Noord-Indiase klassieke en licht klassieke muziek, maar experimenteert ook met verschillende hedendaagse stijlen als Hindi-pop en Asian Underground. Met Vistar, dat hij in 2001 oprichtte, onderneemt hij reizen naar verschillende werelden, zoals die van de Arabische muziek, westerse jazz of dance met dj’s. Voor deze formatie schrijft hij zelf de composities. Speciale gasten zijn Denise Jannah en Anthony Heidweiller. Denise Jannah geniet wereldfaam als jazz-zangeres. In 1994 ontving ze een Edison voor haar tweede album A Heart Full Of Music. Anthony Heidweiller is (opera)zanger, regisseur en artistiek leider van YO Opera. Hij initieerde de
afdeling jeugdopera aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Met Raj Mohan delen Denise en Anthony een diverse Surinaamse etnische achtergrond. In dit concert brengen zij hun passie voor Indiase klassieke muziek, jazz en opera mee en dagen zij elkaar uit deze muziektradities ineen te vlechten tot een indringende en swingende harmonie. De bezetting van Vistar is: Raj Mohan: zang, Suresh Sardjoe: tabla, Mark Alban Lotz: fluit en bansuri, Lourens van Haaften: gitaar en Meinrad Kneer: contrabas. Gasten: Denise Jannah en Anthony Heidweiller, zang.
Za 19 september 15.00 uur Grote Zaal
Muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Swareed Ghazal
Naar het Sanskriet woord voor de zuivere en evenwichtige middentoon waarmee mantra’s uit de Veda’s gezongen worden, is Swareed een streven tot zuivere muziek. De groep voorziet de luisteraar van melodische muziek van alle tijden en genres, of het nu ghazal is of qawwali, filmi of bhajan. Swareed speelt in een bezetting van harmonium, tabla, dholak en akoestisch gitaar met zang.
Zanger en harmoniumspeler Ravinder Singh Bedi begon op driejarige leeftijd met zanglessen van zijn vader. Toen hij zes was, trad hij voor het eerst op voor een groot publiek. Naast het zingen in Swareed treedt Ravinder ook regelmatig op als gastzanger bij onder andere Avishkar, Shaindia en verschillende projecten. Het ensemble bestaat verder uit Sathyam Sheoratan, Rinee Farzan, Satyakam Mokhamsingh en Soeredj Sewlal.
Za 19 september 14.00 uur Paul Steenbergenfoyer
In de sporen van
Muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Het Raj Mohan Ensemble Ghazal Zie onder lezing over ghazal en nazm.
Za 20 september 14.00 uur Paul Steenbergenfoyer
Muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Marianne Svasek, Lenneke van Staalen en Siddharth Kishna Dhrupad en khayal Dhrupad is de oudste vorm van Noord-Indiase klassieke muziek. Het is een ingetogen, meditatieve muziekstijl, ontstaan uit het reciteren van heilige teksten in de tempels. Aan de hoven van de Moghulvorsten in de 16de en 17de eeuw heeft deze sobere muziekstijl zich verder ontwikkeld tot een krachtige en uitdagende muziekvorm, die uitnodigt tot verstilling en contemplatie. Na de alap, een geïmproviseerd gedeelte, volgt een compositie waarbij de zanger in samenspel met een pakhawaj, een liggende drum, zingt over de liefde, de natuur, de filosofie, het hindoeïsme of het soefisme. Khayal is een iets jongere vorm van klassieke Noord-Indiase muziek, die meer vrijheid van ritme en improvisatie kent.
Haar muziek resoneert een diepe passie, die op virtuoze en lyrisch wijze tot uiting komt. Zij geeft eveneens les aan het Rotterdams Conservatorium. Siddharth Kishna begon op zijn tiende sitar te spelen bij Ustad Jamaluddin Bhartiya. Hij vervolgde zijn studie aan het Rotterdams Conservatorium. Onlangs speelde hij in de opera Marco Polo met het Nederlands Kamerorkest. Siddharth geeft sitarles aan het Rotterdams Conservatorium en treedt ook regelmatig buiten Nederland op. Tijdens dit concert wordt hij bijgestaan door zanger Subhankar Chatterjee en Prabir Mitra op tabla uit Kolkata (zie onder dans, Monalisa Ghosh).
Hoewel dhrupad van oorsprong alleen aan mannen was voorbehouden zijn er tegenwoordig ook vrouwen die deze zangstijl beoefenen. Marianne Svasek studeerde Indiase klassieke muziek bij Ustad Zia Mohiuddin Dagar en Ustad Zia Fariduddin Dagar. Zij is cum laude afgestudeerd en geeft nu les aan het Rotterdams Conservatorium. Zij brengt een bijzonder duet, in jugalbandi, met Jean-Christophe Bonnafous op bansuri, Indiase bamboefluit, ondersteund door pakhawaj en tanpura. Lenneke van Staalen groeide op in een Westerse klassieke muziek familie, en begon in 1992 in New Delhi haar studie in Noord-Indiase klassieke muziek bij violist Joy Shrivastava. In 2003 behaalde zij cum laude haar master-diploma aan het Rotterdams Conservatorium. Lenneke van Staalen treedt op in traditioneel Indiase ensembles als westers klassieke en wereldmuziekensembles.
Zo 20 september 15.15 uur Paul Steenbergenfoyer
In de sporen van
Muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Baithak Power, Swastika en All in One Baithak gana Baithak Power, Swastika en All in One spelen baithak gana. Baithak gana is de Hindoestaanse folklore die 136 jaar geleden door de Brits-Indische contractarbeiders onder Nederlands bewind is meegenomen naar Suriname. Deze bijzondere muziekstijl bestaat in deze vorm alleen bij de Hindoestanen in Suriname en Nederland. Terwijl de baithak gana terrein verliest in Suriname, kent deze stijl juist in Nederland enorme populariteit. De jonge generatie maakt furore met zowel authentieke vertolkingen als met het toevoegen van nieuwe elementen. Bezetting: zang, harmonium en percussie op dholak en dhantaal.
Zo 20 september 20.30 uur Grote Zaal
Muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Triwish Rap Triwish Hanoeman uit Utrecht kwam tijdens de middelbare school in contact met de Nederlandse rap. Door de jaren heen heeft Triwish een geheel eigen stijl ontwikkeld in het schrijven van Nederlandse rapteksten. Hij maakt voornamelijk rauwe tracks met pittige onderwerpen en staat bekend om zijn ‘catchy refreintjes’. In zijn tracks geeft hij zijn visie over het leven, de maatschappij en de wereld. In dit festival voorziet hij de lezing over Hindoestaanse immigratie van een geheel eigen noot.
Za 19 september 14.00 uur Koning Willem I-foyer
Muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Rishi Dhir & Party Qawwali/soefimuziek Qawwali is devotionele soefimuziek van India en Pakistan. Op meeslepende wijze zingt een groep met een of twee leidende zangers mystieke poëzie en gewijde aanroepen. Een qawwali kan een paar minuten duren, maar gaat vaak twintig minuten of langer door, voortgestuwd door kreten uit het publiek en door gedreven handgeklap op de juiste momenten. Zo inspireren zangers, instrumentalisten en luisteraars elkaar en zwepen elkaar op. Rishi Dhir is een jonge zanger, die cum laude afstudeerde aan het Rotterdams Conservatorium onder begeleiding van Koustuv Ray. Hij brengt qawwali met een ensemble in een bezetting van twee harmoniums en de percussie-instrumenten tabla, dholak en surmandal.
Zo 20 september 17.00 uur Paul Steenbergenfoyer
In de sporen van
Muziek / Afterparty • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • DJ Alwin
Bollywood Dj Alwin’s specialiteiten zijn merengue, chutney, bhangra, sranang poku, r&b, dancehall en Bollywood remixes. Hij heeft veel plezier in het draaien op feesten en evenementen. Deze avond draait hij in de foyer Bollywood-repertoire
Vr 18 september 19.30 en 22.30 uur Sol LeWitt-foyer
Muziek / Afterparty • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Lexes Hindipop
Lexes is een heel populaire Hindipop band. Hindipop is een vermenging van de Indiase filmmuziek (Bollywood) met ondermeer Caribische, Surinaamse en Top-40-muziekstijlen. De Hindipop bands zoals ze heten zijn erg populair in het Hindoestaanse uitgaanscircuit waar elk weekend duizenden naar toe gaan. De nieuwste Bollywood-hits worden in no time ingestudeerd en nagezongen door de talentvolle vrouwelijke en mannelijke Hindoestaanse vocalisten die Nederland rijk is.
Za 19 september 19.45 en 23.00 uur Sol LeWitt-foyer
Muziek / Afterparty • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Avishkar Hindipop
Ook Avishkar is een populaire Hindipop band. Avishkar staat onder leiding van Ronny Bikharie. Zie verdere toelichting over Hindipop onder Lexes.
Zo 20 september 19.45 en 23.00 uur Sol LeWitt-foyer
10
In de sporen van
Poëzie • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Raj Ramdas, Rabin Gangadin, Mala Kishoendajal, Pushpita Awashti, Raj Mohan met Sandeep Badloe en ensemble Gedichten en muziek In dit gecombineerde programma dragen verschillende dichters voor uit eigen werk. Na de pauze volgen drie prozavoordrachten. Raj Ramdas draagt voor uit zijn Sarnami-gedichtenbundel Kahan hai u / Waar is zij. Sarnami, dat letterlijk Surinaams betekent, is de taal van de Hindoestanen in Suriname en Nederland. Raj Ramdas komt oorspronkelijk uit Brits Guyana en vertrok al jong naar Suriname. In 1974 kwam hij naar Nederland om Engels en Vergelijkende Literatuurwetenschappen te studeren. Zijn gedichten schrijft hij in het Sarnami, maar proza ook in het Nederlands. Hij publiceerde in verschillende tijdschriften en bloemlezingen en trad verschillende malen op tijdens Winternachten. Pushpita Awasthi draagt Hindi gedichten voor uit haar vorig jaar verschenen bundel In woorden bestaat ze, vertaald door Lodewijk Brunt en Dick Plukker. Awasthi behaalde haar doctoraat Hindi aan de Benares Hindu University. In 2006 vestigde ze zich in Nederland waar zij de Hindi Universe Foundation oprichtte. Zij heeft verschillende dichtbundels op haar naam staan. Zanger en componist Raj Mohan debuteerde in 2008 met zijn bundel Bapauti/erfenis bij uitgever In de Knipscheer. Hij draagt voor uit deze bundel met Sarnami gedichten met Nederlandse vertaling. Rabin Gangadin werd geboren in Paramaribo. Hij studeerde 1986 af als arbeidssocioloog en promoveerde in 1998 tot doctor in de socialeeconomie. In 1981 werd in het maandblad Avenue het hele literaire katern gewijd aan proza en poezie van de debuterende Rabin Gangadin. Hij verwierf bekendheid met zijn van cynisme en scherpe kritiek doorschoten essays en literaire kritieken.
Za 19 september 16.30 uur Het Paradijs
Mala Kishoendajal draagt gedichten voor uit haar debuutbundel, getiteld Pijn in Parlando, een Nederlandstalige bundel met een Hindustani hart, die op deze dag wordt gelanceerd. Zanger Sandeep Badloe zingt met dholakspeler Varun Nanda gedichten in het Hindi en Sarnami van verschillende Indiase en Surinaamse dichters. Deze zijn speciaal voor dit programma gecomponeerd en in het Nederlands vertaald door Raj Mohan.
In de sporen van
Proza • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Usha Marhé, Mala Kishoendajal en Rabin Gangadin …lezen voor uit eigen werk Usha Marhé begon haar schrijfcarrière als journalist in haar geboorteland Suriname. In 1990 verhuisde zij naar Nederland, waar zij publiceerde in tijdschriften als De Groene Amsterdammer, Opzij en Onze Wereld. Voor het dagblad Trouw interviewde zij de Indiase megaster Amitabh Bachchan, een persoonlijk hoogtepunt in haar carrière. Marhé doorbrak met het boek Tapu Sjén / Bedek je schande - Over Surinamers en incest een groot taboe. Zij durfde tegen de Surinaamse code van stilzwijgen tapu sjén (bedek je schande) in te gaan. In 2007 werd haar fictiedebuut gepubliceerd, Dulari – De weg van mijn naam. In 2008 trad zij op tijdens het internationale literatuurfestival Winternachten in Den Haag. Romancier, dichter en theatermaker Mala Kishoendajal werd geboren in Paramaribo. Zij organiseerde het literaire theaterevenement Het
Tagore festival in Den Haag. Kishoendajal emigreerde in 1968 met haar ouders naar Nederland. Zij zag haar drie ‘thuis’landen India, Suriname en Nederland eerst gestaag en daarna genadeloos snel verkleuren en probeert de verwarringen die dat met zich meebracht, in haar romans als Dame Blanche en Het Boegbeeld en gedichten een plek te geven. Zo ook in de omnibus in wording: ’s-Gravenstaanse vertellingen. De eerste in de reeks is getiteld Dagdromen van een doodgewone dwaas en zal in 2010 verschijnen bij Uitgeverij In de Knipscheer. Het is het relaas van de onvindbaarheid van een leven. Usha Marhé, Mala Kishoendajal en Rabin Gangadin lezen voor uit eigen prozawerk. Daarna worden ze geïnterviewd door Frank Siddiqui over hun werk en ervaringen als Hindoestaanse schrijvers in diaspora.
Za 19 september 16.30 uur Het Paradijs
Proza / Interview • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Anil Ramdas Zonder liefde valt best te leven Interview met Joris Luyendijk
Anil Ramdas draagt voor uit Zonder liefde valt best te leven. Dit boek is de neerslag van drie jaar correspondentschap in India voor NRC Handelsblad. Natuurlijk komt ook zijn nieuwste roman Paramaribo, de vrolijkste stad in de jungle, die onlangs verscheen, ruimschoots aan de orde. Drs. Anil Ramdas, essayist, columnist en correspondent vanuit India voor het NRC Handelsblad, studeerde sociale geografie te Amsterdam. Hij schreef onder andere de verhalenbundel De papegaai, de stier en de klimmende bougainvillea en De beroepsherinneraar. Hij was werkzaam als programmamaker en presentator voor de VPRO en redacteur bij het weekblad De Groene Amsterdammer.
Ramdas wordt geïnterviewd door journalist Joris Luyendijk. Luyendijk werd bekend als verslaggever vanuit diverse standplaatsen in het MiddenOosten. Over zijn ervaringen als journalist in het Midden-Oosten schreef hij het boek Het zijn net mensen, waarin de onmogelijkheid van goede, objectieve journalistieke berichtgeving in het Midden-Oosten centraal staat. Hiervoor ontving hij de Dick Scherpenzeelprijs en de NS Publieksprijs. Sinds 2006 presenteerde Luyendijk het VPRO-interviewprogramma Zomergasten en zijn tegenhanger Wintergasten. Daarnaast presenteert hij incidenteel het radioprogramma Met het oog op morgen.
Za 19 september 15.00 uur Paul Steenbergenfoyer
11
12
In de sporen van
Dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Massive Movement Dansgezelschap Massive Movement gebruikt dans om jonge mensen te boeien. Massive Movement mixt hedendaagse dansstijlen zoals klassiek ballet, hiphop en Bollywood tot een eigen stijl. De groep brengt herkenbare conflicten vaak met een flinke dosis humor voor het voetlicht, waarbij vooroordelen en generalisaties worden uitvergroot. Oprichter, choreograaf en danser Andy Ninvalle is afkomstig uit Guyana, Zuid-Amerika. Hij beheerst de vaardigheid van rappen, breakdancen en beatboxen. Hij is een vakman, die bereid is om met hiphop alles te doen behalve hiphop. Op vrijdag 18 september opent Massive Movement het programma met een speciaal voor het festival gemaakte choreografie op een gedicht uit de bundel Bapauti en compositie van Raj Mohan. Op zaterdag 19 september brengt de groep deze choreografie nogmaals en Mixed Up in het avondprogramma.
Vr 18 september 20.30 uur Grote Zaal Za 19 september 20.30 uur Grote Zaal
Dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Kalari Amsterdam Kalarippayat gevechtskunst rituelen Kalarippayat is een van de oudste krijgskunsten. Het is ontstaan in Kerala in Zuid-India en wordt beoefend door mannen en vrouwen van alle leeftijden en religies. Het verhaal gaat dat de Indiase prins Bodhi Dharma kalari leerde aan de Shaolin monniken. De schoonheid van kalari zit in de rituelen en de discipline waar het mee gepaard gaat. De training bestaat uit diep gebogen poses, dierenhoudingen, groepswerk, wapentraining en religieuze rituelen. Het zorgt voor kracht, flexibili-
Za 19 september 20.30 uur Grote Zaal
teit en concentratie. Kalari Amsterdam bestaat uit de leerlingen van E.P. Vasudeva Gurrukal: Shyne Gurrukal, Marianne Langenekker, Laurens van den Heiden, Anna Staedler en Djahan Manuela Mazhari. De groep brengt een mix van verschillende kalari rituelen en oefeningen die door Djahan Manuela Mazhari in samenwerking met de groep in een choreografie gezet zijn. Kalari Amsterdam wordt begeleid door dhrupad-zangeres Marianne Svasek.
In de sporen van
Dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Ashakiran Mix van Surinaamse folklore en kathak Dansgroep en dansschool Ashakiran staat onder leiding van Asha Ghurahoo. Zij begon in 1978 met het volgen van balletles. Niet veel later werd ze gegrepen door de klassieke Indiase dans. In 1996 haalde Asha haar diploma in de stijlen odissi, bharata natyam en kathak. Odissi, een sierlijke dans uit Oost-India, heeft Asha’s voorkeur vanwege de complexiteit aan bewegingen van het hele lichaam. Daarnaast heeft ze zich gespecialiseerd in Bollywood, volksdansen en moderne dansen. Dansgroep Ashakiran brengt een mix van Surinaamse folklore met de Noord-Indiase klassieke dans kathak in nieuwe choreografieën, onder meer op het beroemde baithak gana-lied Chaadar bichhao balmaa.
Za 19 september 20.30 uur Grote Zaal
Dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Madan’s Dance Groep Bollywood dansen Madan’s Dance Groep staat onder leiding van danser en choreograaf Madan. Madan is afkomstig uit Nepal, waar hij meewerkte aan talrijke Nepalese films. Na zijn middelbare school vertrok hij naar India om zich te specialiseren in diverse dansvormen. In Nederland verdiepte hij zich in onder andere jazz, hiphop en streetdance. Hij heeft zijn eigen unieke dansvorm gevonden,
waarin hij de westerse cultuur mengt met zijn eigen dansachtergrond. Hij werkte voor verschillende tv-programma’s en maakte choreografieën voor films. Met Madan’s Dance Groep verzorgt hij shows en optredens in heel Europa. De groep danst choreografieën van Madan op beroemde Bollywood-hits.
Za 19 september 20.30 uur Grote Zaal
Dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Eclectic India Dansers van Kalpana Raghuraman brengen haar choreografie met live muziek van allround gitarist en componist Andro Biswane.
Za 19 september 20.30 uur Grote Zaal
Kalpana Raghuraman is bekend als danseres en choreografe in bharata natyam en crossovers met hedendaagse dans.
13
14
In de sporen van
Dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Ghoenghroe ki pukar Bollywood showdance De Indiase filmdans met de bijbehorende glitter en glamour is een enorme trend. De Haagse dansschool Ghoenghroe ki Pukar, dat roep van de dansbelletjes betekent, staat bekend als een gerenommeerde dansschool, waar vooral Hindoestaanse jongeren met veel plezier en toewijding danslessen volgen. Ghoenghroe ki Pukar is in 1999 opgericht door Sandhya Manniesing. Zij
heeft haar studie in de Indiase dans afgerond bij Shakuntala Bindresingh, Satishkoemar Makhan en Urmila Sathyanarayan. Sandhya verdiepte zich ook in andere dansstijlen zoals streetdance, ballroomdans, showdance, r&b en buikdans. Ghoenghroe ki Pukar brengt Bollywood showdance met Indiase folklore.
Za 19 september 20.30 uur Grote Zaal
Dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Nritya Vikash Nederland Odissi Nritya Vikash Nederland is een samenwerkingsverband van verschillende odissidanseressen onder leiding van Aasha Rambaran en Namita Mathura. Aasha Rambaran is een van de vertegenwoordigsters van odissi van het eerste uur in Nederland. Zij zet zich sinds jaren in voor de authenticiteit van odissi en het overdragen van de stijl in de meest
pure vorm. Namita Mathura verzorgt workshops en dansvoorstellingen in Nederland en in het buitenland. Tevens geeft zij lezingen over historie, muziek en ritme. De overige dansers zijn Sasvita Baldewsing en Sangita Kalloe. Zij brengen Mohana Pallavi, in raga mohana. Een pallavi is een technische en ritmische dans.
Za 19 september 20.30 uur Grote Zaal
Dans • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Dewi Dance Company In Between De voorstelling In Between toont de ontmoeting van de individuele bewegingstaal van de dansers met de geometrische vormen en kracht van bharata natyam. De choreograaf improviseerde met de dansers op de harmonieën en contrasten. De voorstelling verhaalt over het leven tussen twee culturen en de eigen identiteit die daardoor ontstaat. In Between kreeg de hoofdprijs van de choreografiewedstrijd in het Culturalis Indian Dance Festival 2009. Dewi Dance Company staat onder leiding van Renuka Chinkoe. Op jonge leeftijd maakte zij kennis met de klassiek Indiase dans, kathak,
Za 19 september 20.30 uur Grote Zaal
odissi en bharata natyam. Later kreeg ze interesse voor andere genres zoals streetdance, moderne dans en modern jazz. Zij studeert aan de Rotterdamse Dansacademie en specialiseert zich in bharata natyam bij Nisha Nannan.
In de sporen van
•
Lezing • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Sandew Hira Hindoestaanse immigratie
Dew Baboeram, bekend als publicist Sandew Hira, behandelt in zijn lezing de geschiedenis van Hindoestanen in Suriname en Nederland en de wijze waarop ze omgaan met hun culturele erfgoed. Hira is econoom en historicus. Hij publiceerde boeken over geschiedenis, Suriname en de multiculturele samenleving. Samen met Maurits Hassankhan ontwikkelde hij de Historische Database Suriname, met gegevens
van Hindoestaanse, Javaanse en Chinese contractarbeiders. Het gaat om 70.000 records van immigranten uit India, China, Indonesië en het Caribisch gebied. Daarnaast maakte hij tien documentaires, onder meer over de geschiedenis van Hindoestanen. Hira werkt momenteel aan de Global Atlas of the Indian Diaspora (GAID), een internationale database met gegevens over alle Hindoestaanse gemeenschappen in de wereld.
Za 19 september 14.00 uur Koning Willem I-foyer
Lezing / muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Roy Ramdharie en Het Raj Mohan Ensemble Ghazal en nazm
Roy Ramdharie en Raj Mohan behandelen in een coproductie de innige verbondenheid en verwevenheid van de theorie en praktijk van de HindiUrdu ghazal. De luisteraar wordt teruggevoerd naar het 10e eeuwse Iran om het ontstaan en de ontwikkeling van dit bijzonder complexe type gedicht te herbeleven. Het kwam tot volle wasdom in de 13e eeuw en werd kort daarna geïntroduceerd in India. Daar maakte de ghazal een grote ontwikkeling door. Roy Ramdharie typeert in zijn presentatie de ghazal, waarbij tekst en beeld tot leven worden gebracht door een muzikale vertolking door Het Raj Mohan Ensemble. Zij gaan daarbij in op thematiek en symboliek, geschiedenis en gedichtenleer (de theorie, de literaire aspecten) en zang (de praktijk, de uitvoeringsaspecten). Daarnaast besteden zij aandacht aan het bestaan van een lange, ononderbroken traditie van mushaira’s, bijeenkomsten van dichters. Ook in Nederland houden de Iraans-Afghaanse en Indo-Pakistaanse gemeenschappen deze kunstvorm in ere en brengen bovendien producten van Nederlandse bodem tot stand. Terwijl de ghazal binnen één gedicht per definitie verschillende thema’s aanroert, kent de nazm,
een Urdu-gedicht, één thema. Een nazm is niet gebonden aan een vast aantal strofen. Het Raj Mohan Ensemble heeft zich toegelegd op het brengen van onder meer ghazals en nazms in de klassieke, semi- en licht-klassieke zangstijl van Noord-India. Het Ensemble bracht drie cd’s uit. De cd Kaale baadal uit 1998 wordt tijdens In de Sporen van India opnieuw uitgebracht onder de titel Main ghazal hoon. Bezetting ensemble: Raj Mohan: zang en harmonium, Suresh Sardjoe: tabla, Bouke Feleus: viool en Remon Bhagwandin: gitaar.
Zo 20 september 14.00 uur Paul Steenbergenfoyer
15
16
In de sporen van
Lezing / muziek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Annette van der Hoek met zanger Ravinder Bedi Bhagavad Gita
De groep van de Pandava’s verloor bij een gokspel hun koninkrijk aan hun neven, de Kaurava’s. Een oorlog brak uit. Maar Arjuna, een Pandava, wil eigenlijk geen oorlog voeren. Als hij met zijn wagenmenner en goddelijke vriend Krishna langs de opgestelde troepen rijdt, wordt het hem zwaar te moede. ‘Mijn ledematen trillen, mijn mond wordt droog, de haartjes [op mijn armen] staan recht overeind [...] hoe kunnen wij niet wijs genoeg zijn om te zien dat het vernietigen van familie iets slechts is...?’ Dit gesprek, tussen Arjuna en
Zo 20 september 14.45 uur Damesfoyer
Krishna, staat bekend als Bhagavad Gita: het lied van God. Het is als onderdeel van de Mahabharata hét gesprek waarin alle filosofische aspecten van dit epos zijn samengebald. In deze bijzondere presentatie van enkele belangrijke verzen wordt een aloude Indiase wijze van voordracht naar het Nederlandse heden gehaald: zanger Ravinder Bedi (zie onder Swareed) brengt de verzen ten gehore in het Sanskriet. Indologe Annette van der Hoek vertaalt ze in het Nederlands en geeft een korte duiding.
In de sporen van
Debat • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Surinaams-Hindoestaans cultureel erfgoed Gespreksleiding: Yvette Forster
In het debat staat het belang van het onderzoek naar het culturele erfgoed van Surinaamse Hindoestanen en hun maatschappelijke ontwikkeling in Nederland centraal. De huidige onderzoekers zijn op een hand te tellen en de toekomst lijkt in gevaar. De volgende panelleden gaan met elkaar en het publiek de discussie over de verwachtingen en ontwikkelingen aan: Rosemarijn Hoefte, Onderzoeker bij KILTV/Royal Netherlands Institute of
Southeast Asian and Caribbean; Chan Choenni, werkzaam bij het ministerie van VROM, directie Inburgering en Integratie; Ruben Gowricharan, hoogleraar Multiculturele Cohesie en Transnationale Vraagstukken aan de Universiteit van Tilburg; en Dew Baboeram, alias Sandew Hira, econoom en historicus (zie onder Lezing). Farsia Janmohamed coördineert dit debat, dat geleid wordt door Yvette Forster.
Zo 20 september 16.30 uur Damesfoyer
Arts Network India • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Kosmopolis Den Haag Europese netwerkbijeenkomst
Kosmopolis Den Haag heeft het Arts Network India opgezet, een cultureel netwerk van deelnemers binnen de Indiase diasporakunsten in Europa. Het doel is actuele ontwikkelingen zichtbaarder te maken voor zowel kunstenaars als instellingen en de uitwisselingsmogelijkheden te vergroten. Een van de activiteiten is het ontwikkelen van een digitale database.
Vr 18 september 14.00 uur besloten
Eind juni vond een verkennende bijeenkomst met experts uit Nederland plaats. Op vrijdag 18 september bouwen makers, aanbieders en vertegenwoordigers van kunst en cultuur uit verschillende Europese steden met een Indiase diaspora voort op zaken die in juni aan de orde kwamen. Meer informatie: www.artsnetworkindia.nl.
17
18
In de sporen van
Satishkoemar Makhan Bharata natyamdans Satishkoemar Makhan geeft een workshop bharata natyam met als titel ‘dansend vertellen’. De deelnemers werken aan een epos over de god Krishna, die een berg met zijn pink optilt om de mensen en dieren te beschermen tegen de zondvloed. Het verhaal wordt verteld door middel van gelaatsuitdrukkingen, handgebaren en lichaamshoudingen. Ook basispassen en meer complex voetenwerk krijgen aandacht. Satishkoemar Makhan leerde zijn vaardigheden als danser en choreograaf bij Geeta Ramlal en bij verschillende masterclasses in India. In 2004 richtte hij mede de Stichting Integration Dance Theater op.
Za 19 september 14.00 uur Damesfoyer
Surangama Zang en dans: folklore uit Bihar
Sumisha Shankar van Surangama leert op luchtige wijze een volksliedje en de basis van een dans uit Bihar aan. Volkskunst is volgens de groep een natuurlijke expressievorm, die een eigen grammatica kent. De deelnemers leren de basis begrijpen en al zingend de juiste stemmingen en de expressie vertolken, zodat ze het lied op livemuziek uit kunnen voeren. Een samenvatting van de tekst (in het Engels) is aanwezig.
Za 19 september 14.00 uur Paradijs
In de sporen van
Henna Mathura Sari draperen en hennatattoo’s Henna Mathura-Dewkinandan geeft workshops sari draperen en verzorgt hennaversieringen.
Zo 20 september 14.00 uur en 17.00 uur Koning Willem I-foyer
Ranga Theatre Theater/dans Kulvinder Bakshish van Ranga Theatre uit Mumbai leert iedereen die geïnteresseerd is in dans en theater het gebruik van lichaamsbewegingen. Hij gebruikt als basis de zelden onderwezen traditionele krijgskunst thang ta uit Manipur en de dansvorm chhau uit Orissa. Hij laat zien hoe je beelden kunt creëren met het eigen geluid en de beweging van het lichaam.
Zo 20 september 15.30 uur Koning Willem I-foyer
Madan Bollywooddans Bollywood danser en choreograaf Madan leert delen uit zijn eigen choreografieën aan. Madan is afkomstig uit Nepal, waar hij meewerkte aan talrijke films. In Nederland verdiepte hij zich onder andere in jazz, hiphop en streetdance. Madan behandelt aan de hand van een eigen choreografie de fijne technieken van Bollywooddans.
Zo 20 september 14.00 uur Het Paradijs (masterclass) Zo 20 september 15.00 uur en 17.00 uur Het Paradijs (alle niveau’s)
19
20
In de sporen van
Surender Kisoentewarie Olieverfschilderijen
Indiase affiches Sanne Couprie
De Haagse beeldend kunstenaar Surender Kisoentewarie heeft gestudeerd aan twee kunstacademies, AKI in Enschede en de Academie voor Beeldende Kunsten in Arnhem. Zijn werk wordt gekenmerkt door een westerse manier van werken. Inhoudelijk hebben de thema’s betrekking op zijn Surinaams-Hindoestaans culturele afkomst. Hij exposeert zijn olieverfschilderijen.
Fotograaf Sanne Couprie maakte in 2008 in het zuiden van India de fotoserie Indiase affiches. Affiches in India zie je overal: op muren en billboards geplakt en opgehangen aan afgedankte riksja’s, vrachtwagens en ander straatmeubilair. Ook de straatkoeien kunnen de affiches wel waarderen. Met veel genot schrapen ze met hun tongen langs de met affiches beplakte muren. Wat overblijft zijn collages met een eigen karakter. Sanne Couprie studeerde af als socioloog aan de Universiteit van Amsterdam. Na twee lange reizen door India werkt hij als freelance hoofdredacteur aan een tijdschrift over India.
Global Exhibition: Show your hope: The world in India Schilderijen
Drie dagen lang staat er buiten de Koninklijke Schouwburg een bus met de mobiele expositie Show your hope. Deze reizende verhalen vertellende expositie bevat meer dan 350 schilderijen van artiesten over de hele wereld, die speciaal voor deze expositie gemaakt zijn. The World in India is de selectie uit 2008 die gemaakt is in samenwerking met de Vaishwik Art Environment uit Poona. Ook in de foyers exposeert Global Exhibition werk van kunstenaars uit India. Artistiek leider Martin Voorbij geeft uitleg over de werken en vertelt de universele verhalen over hoop.
In de sporen van
Reserveren en informatie: 0900-345678 (10 ct p.m.) Kaartverkoop via internet, www.ks.nl Kaartverkoop telefonisch en aan de kassa vanaf 17 augustus. Telefonische verkoop: maandag tot en met zaterdag 12.00 – 18.00 uur. Balie verkoop: maandag tot en met zaterdag 14.00 – 18.00 uur. Op voorstellingsavonden tot aanvang voorstelling, uitsluitend verkoop voor desbetreffende voorstelling. Op zaterdag 19 en zondag 20 september is de kassa vanaf 13.00 uur geopend. Prijzen Dagkaart E 27,50 (aanvang 14.00 uur. Let op: deze dagkaart is ook geldig voor het avondprogramma van de betreffende dag!) Avondkaart E 17,50. Een passe-partout is geldig voor alle drie de dagen en enkel verkrijgbaar aan de kassa van de Koninklijke Schouwburg vanaf maandag 17 augustus voor E 50. Bereikbaarheid Treinstation Den Haag Centraal ligt op zeven minuten loopafstand van de Koninklijke Schouwburg. Tram 10, 16 en 17 stoppen voor de deur, Korte Voorhout. Parkeergarage Muzenplein ligt op zeven minuten loopafstand van de Koninklijke Schouwburg. Tegen inlevering van uw inrijkaart (mits na 18.00 uur gestempeld) kunt u bij de informatiebalie in de hal van de Koninklijke Schouwburg een uitrijkaart voor E 8,- kopen.
Colofon Samenstelling programma: Raj Mohan Organisatie: Koninklijke Schouwburg Den Haag Productieleiding: Louise de Koning Publicitaire ondersteuning: Violet / Jolanda Keurentjes en Bureau Mail Service (Aniel Kienno) Grafisch ontwerp: Nevel Karaali Drukwerk: Bureau Mail Service Met dank aan Palime (Akbal Mohamed), Taj Events (Aniel Kienno & Monique Badloe ), Stichting Poorvi, Kiran Rana en Stadsschouwburg Utrecht www.indesporenvanindia.nl www.ks.nl
21
