UIT HET GOEDE HOUT GESNEDEN Gebruik makend van het knooppuntennetwerk fietsten Riky en ik afgelopen zomer door het land van Vincent van Gogh. Via Neerwetten en Opwetten kwamen we onder meer terecht in het gehucht Eeneind. De route voerde ons langs een onder hoge bomen gelegen kapel, een idyllische plek, ware het niet dat vlak achter de kapel door, met grote regelmaat een personen- of goederentrein voortraasde. De banken onder de hoge bomen waren echter zo uitnodigend, gaven zoveel bescherming tegen de in alle heerlijkheid jubelende zomerzon, dat we toch afstapten. Even uitrusten en … een kaarsje branden. We liepen de kapel binnen, zagen een beeld van Sint Antonius van Egypte met zijn Tau-staf en … meteen was daar de herkenning. Dit beeld, dat kon haast niet anders, moest wel gemaakt zijn door Omer Gielliet, die pastoor – beeldhouwer uit het Zeeuwse Breskens, die, zoals u inmiddels weet, ook de maker is van het beeld van Frans van Sales en Jeanne de Chantal, waarvan de afbeelding ons blad siert. Wat een verrassing om, nu eens niet ergens in Zeeuws- of Belgisch Vlaanderen, maar zo dicht bij huis, zomaar in Nuenen, een beeld van hem te ontdekken. Zou dat echt zo zijn? Dat moest ik thuis toch maar eens nazoeken! En, ja hoor, op internet vond ik al snel een bevestiging van mijn veronderstelling. Dit Antoniusbeeld was inderdaad gemaakt door Omer Gielliet en in 1987 door de Sint Antoniusschut in deze nieuwe kapel geplaatst. Maar tijdens deze zoektocht ontdekte ik meer! Ik las ook dat er in 2012 niet alleen een boek van Omer Gielliet verschenen was, maar ook dat anderen in datzelfde jaar een boek over 36
hem hadden geschreven. Die moest ik beide te pakken zien te krijgen. Bij lezing van het boek over hem – het zal velen van u niet verbazen – moest ik direct denken aan de in 1996 overleden oblaat, Kees Koning. Omer komt namelijk in dit boek, dat als titel draagt ‘Omer Gielliet, uit het goede hout gesneden′, niet alleen naar voren als priester en kunstenaar maar ook als een vredes- en milieuactivist, als vluchtelingenhelper, wereldreiziger, filosoof, schrijver en dichter. Dat wisten Riky en ik niet toen we tijdens onze fietsvakantie in 2010 in Sluis ook de Sint Barbarakerk aan de Europastraat in Breskens aandeden en het geluk hadden bij hem op de koffie te mogen.
Toegangsdeur Sint Barbarakerk Breskens
Omer Gielliet was en is, evenals Kees Koning, een opvallende verschijning, niet passend in het gewone plaatje, een bijzondere priester, een toch wat excentrieke pastoor. In ‘Omer Gielliet, uit het goede hout gesneden′ komt duidelijk naar voren dat deze boerenzoon, geboren in 1925 in Biervliet, priester gewijd in 1950 en werkzaam in Breskens vanaf 1968, wars is van regels. Met grote regelmaat durft hij zijn hoofd boven het maaiveld uit te steken, af te wijken van gebaande paden en op zijn eigen gevoel af te gaan. Hij heeft lak aan structuren. Hij verfoeit de kerk als systeem en is van mening dat de mensen daardoor misvormd 37
worden. Gelukkig heeft Omer als kapelaan en als pastoor zijn bisschop Huub Ernst steeds aan zijn zijde gehad. Dat was hard nodig, want in de communicatie met het kerkbestuur en zijn parochianen verliep het niet altijd even vlotjes. Vooral in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw timmerde Omer als activist aan de weg. In het kader van de landelijke protesten tegen de plaatsing van kruisraketten voerde hij in Breskens vreedzaam actie en zette zich in voor een volkspetitie tegen de kruisraketten. Hij plaatste de bekende zwarte vlaggen van het landelijk comité bij de kerk, hield een vredeswake en ging zelfs enkele malen op bezoek bij het vredeskamp in Woensdrecht. Als symbool in de strijd voor een schoner milieu laat hij een boot met de kleuren en het embleem van de milieuorganisatie Greenpeace plaatsen op het grasveld voor de kerk. Hij protesteert tegen gifdumping in Het Kanaal in de Noordzee en is een van de initiatiefnemers van de actie Redt de Schelde. In dat kader organiseert hij met vele anderen een wandeltocht van de monding van de Schelde tot aan de bron, van Breskens tot in Abbaye de Vaucelles-Gouy in Noord-Frankrijk, een 430 kilometer lange tocht. Leden van het kerkbestuur hadden het er maar moeilijk mee. Daarnaast was en is er zijn warme belangstelling voor de derde wereld. Samen met enthousiaste parochianen zet hij zich in voor diverse projecten in India en Malawi. Hij gaat er zelf naar toe, bezoekt onder andere een melaatsenkolonie in Madras en bezorgt speciale injectienaalden bij Moeder Theresa. Hij reist zelfs naar Brazilië om daar een bezoek te brengen aan de indianen in het Amazonegebied. Dat verwacht je niet van een pastoor. Van een pastoor verwacht je ook niet dat hij zich daadwerkelijk inzet voor de opvang van vluchtelingen. Is dat niet een taak die je moet overlaten aan de wereldlijke macht? Omer vraagt zich dat niet af. Hij trekt zich het lot van deze mensen aan, ook van illegale vluchtelingen, en verleent ze daadwerkelijk onderdak, desnoods in zijn eigen huis. Het gaat hem aan het hart dat zoveel mensen gedwongen zijn hun land te verlaten om elders asiel aan te vragen. Vluchtelingen en onderdrukten vinden bij hem altijd een warm onthaal. En dan dat beeldhouwen ... ook daarover valt met hem niet te discussiëren. Als hij commentaar krijgt dat hij voortdurend als pastoor in zijn werkplunje rondsjouwt en vele uren per dag hakkend, zagend en beeldend in zijn atelier doorbrengt, reageert hij daar heel onorthodox op. Hij ziet voortaan af van zijn pastoorsinkomen en gaat leven van het geld dat hij verdient met beelden maken. 38
Een bijzondere pastoor. Sinds 1 augustus 1995 is Omer Gielliet met emeritaat. Op verzoek gaat hij nog wel voor in vieringen. Hij blijft zijn diensten aan-bieden. In feite gaat hij als emeritus alleen nog voor als de Interparochiële Vereniging het goed vindt, soms ook nog wel bij een doop of uitvaart. In zijn boek lees ik verder dat hij graag zou zien dat kerk en samenleving meer een eenheid is. Hij wil graag priester zijn zonder grenzen, solidair met mensen en dingen die onze steun hard nodig hebben. Ik voel me, aldus Omer, solidair met alles waar het leven bedreigd wordt. Als ik iets zie of hoor dat niet goed is, voel ik me nogal eens geroepen om er wat voor te doen. Daar maak ik me niet altijd populair mee, maar waarom zou ik bang zijn om mezelf te zijn. God houdt toch van ons, zoals hij ons geschapen heeft? Bisschop Huub Ernst zegt in het boek over Omer, dat hij altijd een toegewijde priester was die veel interesse had in het reële leven van de mensen. Ik heb hem altijd de kans gegeven zich in alle vrijheid te ontwikkelen in zijn geloof, interesses en maatschappelijk opzicht. Zoals Omer was er maar een in het bisdom. Niemand moest proberen om hem in een bepaald keurslijf te plaatsen, want dat was gedoemd te mislukken, aldus de bisschop. En de inwoners van Breskens waren het in 2010 helemaal met de bisschop eens. Omer Gielliet werd in dat jaar gekozen tot Bressiaander van het jaar. Later werd zelfs besloten hem deze titel voor het leven te geven. Mocht u nieuwsgierig zijn geworden naar deze unieke pastoor, dan raad ik u aan het boek ‘Omer Gielliet, uit het goede hout gesneden′, ISBN - nummer 978-94-91528-00-2, eens te lezen. Ook het boek van zijn hand ‘Het geloof van de Bressiaander′, ISBN – nummer 978-94-91528-01-9, is bijzonder lezenswaardig. Het is echter uitverkocht, maar met een beetje geluk kunt u het misschien in de bibliotheek of in een tweedehands - boekwinkel nog op de kop tikken. 39
En … mocht u meer willen lezen over onze eigen Kees Koning: het boek ‘Al ga je eraan kapot!′ is nog te verkrijgen op ons Salesianum. Ik beveel al deze drie boeken van harte bij u ter lezing aan. Wellicht komt u dan tijdens deze donkere, koude winterdagen met mij tot de conclusie dat juist priesters van het kaliber als Omer Gielliet en Kees Koning kunnen zorgen voor meer licht en warmte. Zij zijn, wat mij betreft, uit het goede hout gesneden!
Omer Gielliet, Breskens 2010
Jan van de Vossenberg 40
