Union royale belge des amateurs-émetteurs Koninklijke Unie van de Belgische Zendamateurs
01/02-2012
Königliche Union der Belgischen Funkamateure Prix de vente - Verkoopprijs € 3,00 Revue bimestrielle - Tweemaandelijks tijdschrift
UBA News
Technical Info
Technical Info
HF
Atténuateur à réglage digital Digitaal instelbare verzwakker
Belgique/België P.B. 8500 Kortrijk 1 - 2 3/ 5709
Inhoud Sommaire
01/02-2012
CQ-QSO
3 3 5 5 8 8 8 9
UBA News Message de Nouvel An JOTA 2011 à Lokeren
Technical Info Memo Matériel radio utilisé sur le front pendant la première guerre mondiale 3ème Partie Atténuateur à réglage digital
UBA News Nieuwjaarsboodschap JOTA 2011 te Lokeren De UBA-velddag SSB 2011 Bekeken door de bril van de secties GBN en NNV Technical Info Memo Radioapparatuur gebruikt aan het front tijdens W.O. I Deel 3 Digitaal instelbare verzwakker
17
Operating Practice Les situations de conflit
Operating Practice Conflictsituaties
Le syndrome HB9CV Enigme VHF UHF Microwaves Nouvelles de l'ATV HF Contest News CQ-QRP (1ère partie) Agenda
Het HB9CV-syndroom Doordenker VHF UHF Microwaves ATV Nieuws HF Contest News CQ-QRP (deel 1) Agenda
20 27 29 29 30 30 31 35
COTISATION / LIDGELD Membres de moins de 21 ans € 29,00 Leden onder 21 jaar Membres de 21 ans+ € 45,00 Leden vanaf 21 jaar 2e membre sous le même toît € 26,00 2de lid onder hetzelfde dak 3e membre (et suivant) sous le même toit € 15,00 3de lid (en volgende) onder hetzelfde dak Handicapés € 29,00 Andersvaliden Membres résidant à l’étranger € 50,00 In het buitenland verblijvende leden Payement au compte bancaire Te betalen op bankrekening 001-3074035-84 UBA Rue de la Presse, 4 Drukpersstraat, 4 B-1000 Bruxelles - Brussel • CQ-QSO est la revue de l’Union Royale Belge des Amateurs-émetteurs (asbl) • CQ-QSO is het tijdschrift van de Koninklijke Unie van de Belgische Zendamateurs (vzw) • CQ-QSO ist die Zeitschrift der Königliche Union der Belgischen Funkamateure (VoE) RÉDACTION / REDACTIE Johan Smet ON5EX
[email protected] Dorp 12 bus 1, 9840 Zevergem Collaborateurs/Medewerkers: Walter Vervoort ON8LW Paul Raemdonck ON2WTN Benoît Depireux ON4BEN Georg Barbary ON8AIR IMPRIMERIE / DRUKKERIJ Drukkerij Verraes Bissegemsestraat 54, 8501 Heule Tel.: 056 - 37.24.68 Fax : 056 - 37.24.35 E-mail:
[email protected] Url: www.verraes.be
CQ-QSO
Stuur uw teksten door aan
[email protected] vóór:
Envoyez vos articles à
[email protected] avant le:
1-2
1 november
1er novembre
3-4
1 januari
1er janvier
5-6
1 maart
1er mars
7-8
1 mei
1er mai
9-10
1 juli
1er juillet
11-12
1 september
1er septembre
Lees ook eCQ-QSO, het elektronisch supplement van CQ-QSO, via www.uba.be Lisez également eCQ-QSO, le supplement électronique du CQ-QSO, via www.uba.be
ADMINISTRATION DES MEMBRES / LEDENADMINISTRATIE Cotisations, changements d’adresse et nouveaux indicatifs / Lidmaatschap, adresveranderingen en nieuwe roepnamen: Claude van Pottelsberghe de la Potterie ON7TK Bruggesteenweg 77, 8755 Ruiselede Tel.: 051 - 68.62.25 E-mail:
[email protected] Verantw. mindervaliden / Responsable pour les handicapés: Frank Pletinck-ON4AAC Potaardestraat 72, 9190 Stekene Tél.: 03 - 779.55.66 E-mail:
[email protected] REEXPEDITION / NAZENDING Claude van Pottelsberghe de la Potterie ON7TK Bruggesteenweg 77, 8755 Ruiselede Tel.: 051 - 68.62.25 E-mail:
[email protected] PUBLICITEIT - PUBLICITE Johan Smet ON5EX
[email protected] L’UBA BÉNÉFICIE DU SOUTIEN DE LA COMMUNAUTÉ FRANÇAISE, SERVICE DE L’ÉDUCATION PERMANENTE PRIX DE VENTE CQ-QSO VERKOOPPRIJS CQ-QSO
Bezoek eveneens onze UBA-site: Visitez également notre site sur:
http://www.uba.be
€ 3,00
VER. UITG. / EDIT. RESP. Claude van Pottelsberghe de la Potterie Bruggesteenweg 77 8755 Ruiselede
UBA News Message de Nouvel An Nieuwjaarsboodschap Bonne et heureuse année à toutes et tous! Puisse 2012 être une année sans problèmes pour vous et pour ceux qui vous sont chers.
Aan allen een gelukkig nieuwjaar toegewenst! Moge 2012 voor u en uw dierbaren een voorspoedig jaar zijn.
En ce début de 2012 le temps est venu de faire une pause et de dresser le bilan de l'année écoulée. 2011 restera-t-il marqué par la crise de l'euro? Ou d'autres sujets nous ont-ils passionnés l'an dernier? Des sujets plus en relation avec notre hobby? En ce qui concerne notre UBA, je peux vous dire qu'il y a eu beaucoup de choses à vivre...
Bij het begin van 2012 is het tijd om even stil te staan en de balans te maken van het voorbije jaar. Zal 2011 getekend blijven door de eurocrisis? Of zijn er andere topics die ons in het voorbije jaar hebben geboeid? Topics die meer met onze hobby gerelateerd zijn? Wat onze UBA betreft, kan ik je nu al vertellen dat er heel wat te beleven was...
Au changement d'année il convient d'avoir une pensée pour tous les amis qui nous ont quittés définitivement l'an dernier. Ils furent particulièrement nombreux. Ils nous manqueront tous.
Bij de jaarwisseling is het gepast om even terug te denken aan alle vrienden die ons het voorbije jaar definitief hebben verlaten. Het zijn er weer bijzonder veel geweest. We zullen hen allemaal missen.
Grâce à l'enthousiasme de nos CM et de leurs proches collaborateurs notre agenda UBA est toujours bien rempli. En 2011 de nombreuses formations furent organisées tant pour l'obtention du certificat HAREC que pour la licence de base. Naturellement ceci a pour conséquence un renforcement de la communauté radioamateur. Je veux profiter de cette occasion pour remercier tous les présidents de sections et leurs collaborateurs pour tout le travail qu'ils y fournissent.
Dankzij de inzet van onze CM en hun naaste medewerkers is onze UBA-agenda steeds goed gevuld. In 2011 werden tal van opleidingen georganiseerd, zowel voor het behalen van het HAREC- als basiscertificaat. Uiteraard heeft dit als gevolg dat onze radioamateurgemeenschap versterkt wordt met nieuwe krachten. Ik wil van deze gelegenheid gebruik maken om alle sectievoorzitters en hun medewerkers te bedanken voor al het werk dat ze verricht hebben binnen hun sectie.
Notre hobby comporte de nombreuses facettes. Pour faire prendre en compte toutes ces facettes de l'une ou l'autre manière, notre association dispose d'un certain nombre de groupes de travail et de commissions. Ces commissions ont pour mission de fournir un travail de soutien aux membres et, ceci, pour la spécialité dont ils sont responsables. Année après année nos managers essaient de mener leur tâche à bonne fin. Leur travail, également, concerne des activités nécessaires au sein de notre association. Eux aussi méritent un mot de remerciement.
Onze hobby heeft tal van facetten. Om al die facetten op de een of andere manier aan bod te laten komen, beschikt onze vereniging over een aantal werkgroepen of commissies. De commissies hebben als taak ondersteunend werk te verrichten naar de leden toe en dit voor de specialiteit waarvoor ze verantwoordelijk zijn. Jaar na jaar proberen onze managers en hun medewerkers hun taak tot een goed einde te brengen. Ook hun werk zorgt voor de nodige activiteiten binnen onze vereniging. Ook zij verdienen een woord van dank.
Exactement comme de nombreuses autres organisations, l'UBA a son administration. Le conseil d'administration de l'UBA, fort de neuf membres, est étroitement aidé par les présidents provinciaux qui sont toujours invités à ses réunions. Nous veillons à ce que le conseil d'administration de l'UBA soit au courant de ce qui se passe dans les différentes sections. Lors de prises de décisions les avis de nos présidents provinciaux sont toujours écoutés. Il y a une très bonne collaboration entre le conseil et les présidents provinciaux et nous les en remercions. Etant donné que quelques administrateurs sont surchargés par les tâches qui maintiennent l'organisation, il a été décidé d'élargir l'équipe avec deux administrateurs en 2012. Nous espérons trouver suffisamment de candidats pour renforcer notre conseil d'administration de telle sorte que les tâches fixes soient encore mieux et plus rigoureusement exécutées.
Net zoals vele andere organisaties heeft de UBA haar bestuur. Het negen man sterke UBA-bestuur wordt nauw bijgestaan door de provinciale voorzitters die steeds uitgenodigd worden op de bestuursvergaderingen. Zij zorgen ervoor dat het UBA-bestuur op de hoogte is van wat zich in de verschillende secties afspeelt. Bij het nemen van beslissingen wordt steeds geluisterd naar de mening van onze provinciale voorzitters. Er is een zeer goede samenwerking tussen het bestuur en de provinciale voorzitters, waarvoor dank. Omdat sommige bestuurders de handen vol hebben met de vaste taken die de organisatie in stand houden, is besloten om in 2012 de ploeg met twee bestuurders uit te breiden. We hopen voldoende kandidaten te vinden om ons bestuur te versterken zodat de vaste taken nog beter en stipter kunnen worden uitgevoerd.
Nous avons débuté l'année avec un certain nombre de dossiers ouverts, notamment le nouvel arrêté royal et
We zijn het jaar gestart met een aantal lopende dossiers, namelijk het nieuw koninklijk besluit
01/02-2012 CQ-QSO
3
4
le dossier rayonnement en Flandre. En ce qui concerne l'arrêté royal, on peut estimer que quasi aucun progrès n'a été fait. Le manque de gouvernement de plein exercice n'y est pas étranger. Début 2011 le décret concernant les normes de rayonnement en Flandre a été publié. Peu après nous avons reçu les arrêtés d'exécution. Le contraste aigu avec Bruxelles et la Wallonie a généré de chaudes discussions. Même un entretien avec le ministre ne put offrir une solution efficace. Soyez rassurés, on continue à travailler dans les coulisses. Un groupe de travail ad-hoc s'est réuni à plusieurs reprises pour continuer à définir la stratégie et pour passer à l'action.
en het stralingsdossier in Vlaanderen. Wat het koninklijk besluit betreft, kunnen we stellen dat er zo goed als geen vordering werd gemaakt. Het ontbreken van een volwaardige regering is hier niet vreemd aan. Begin 2011 werd het besluit omtrent de stralingsnormen in Vlaanderen gepubliceerd. Kort daarna kregen we de uitvoeringsbesluiten. Het schril contrast met Brussel en Wallonië zorgde voor heel wat verhitte discussies. Zelfs een gesprek met de minister kon geen afdoende oplossing bieden. Wees gerust, achter de schermen werd naarstig verder gewerkt. Een ad-hoc werkgroep kwam meermaals bijeen om de strategie verder vast te leggen en om tot actie over te gaan.
Qu'en est-il des perspectives pour 2012? Nous avons naturellement notre arrêté royal auquel nous nous dévouons toujours afin de l'amener à bonne fin. Les nombreuses nouveautés doivent nous permettre de vivre notre hobby encore beaucoup plus intensément. Les actions autour des normes de rayonnement continuent elles aussi. Nous espérons naturellement une conclusion favorable de ce dossier. Comme conséquence de la conférence IARU en Afrique du Sud, de nouvelles directives doivent être introduites. Afin de rendre certaines directives exécutables il faudra encore un peu de temps et de concertation. Nous comptons sur le fait que tout soit exécuté jusque dans les détails.
Hoe zit het met de perspectieven voor 2012? We hebben uiteraard ons koninklijk besluit waar we onverminderd verder voor ijveren om dit tot een goed einde te brengen. De vele nieuwigheden moeten ons in staat stellen om onze hobby nog veel intenser te kunnen beleven. Ook de acties rond de stralingsnormen blijven verder lopen. We hopen uiteraard op een gunstige afloop van dit dossier. Als gevolg van de IARU-conferentie in Zuid-Afrika moeten verschillende richtlijnen verder worden ingevoerd. Om sommige richtlijnen tot uitvoering te brengen is nog wat tijd en overleg nodig. We rekenen erop dat alles tot in de puntjes wordt uitgevoerd.
Entre-temps le B-EARS (l'ancien réseau d'urgence) est devenu une commission à part entière au sein de l'UBA. De nombreux collaborateurs se sont déjà inscrits via le website UBA. Chaque province a ses responsables et, à côté d'exercices au niveau provincial, l'organisation d'un exercice national a commencé. Les entretiens avec les collaborateurs du Ministère de l'Intérieur se poursuivent toujours. Nous espérons conclure un accord de collaboration entre l'UBA et le Ministère de l'Intérieur dans le courant 2012.
Intussen is B-EARS (het vroegere radionoodnet) een volwaardige commissie geworden binnen de UBA. Via de UBA-website hebben zich heel wat medewerkers aangemeld. Elke provincie heeft haar verantwoordelijken en naast oefeningen op provinciaal vlak, is men begonnen met het organiseren van een nationale oefening. De gesprekken met medewerkers van het Ministerie van Binnenlandse Zaken gaan onverminderd voort. Hopelijk kunnen we in de loop van 2012 een samenwerkingsakkoord sluiten tussen het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de UBA.
D'autres sujets encore nous occupent. Au cours de la journée pour les cadres UBA d'octobre dernier, différents sujets ont été abordés, surtout en relation avec la communication. Il ne s'agissait pas simplement de communication interne mais également de communication vers le public. Depuis des années nous essayons de sensibiliser les jeunes pour qu'ils s'intéressent à nos occupations. Employons-nous bien les bonnes méthodes pour attirer la jeunesse? Il y a donc beaucoup de choses à discuter autour de la communication. Des conversations à Horizon 2000, un groupe de travail est né. Entre-temps une première enquête a été envoyée aux présidents de sections et aux autres cadres afin de leur demander leur opinion. Le but est d'également en discuter avec les membres, dans les sections. Si vous le pouvez, essayez aussi d'y apporter votre pierre.
Er zijn nog meer onderwerpen waar we mee bezig zijn. Tijdens de dag voor de UBA-kaderleden in oktober jl. kwamen verschillende onderwerpen aan bod die vooral te maken hadden met communicatie. Het ging niet enkel over de interne communicatie, maar ook over de communicatie naar het publiek toe. We proberen al jaren jongeren te sensibiliseren om zich aan onze bezigheden te interesseren. Gebruiken we wel de juiste methodes om de jeugd aan te trekken? Er valt dus heel wat te bespreken rond communicatie. Uit die gesprekken op Horizon 2000 is een werkgroep ontstaan. Intussen is een eerste enquête naar de sectievoorzitters en andere kaderleden gestuurd om hun mening te vragen. Het is de bedoeling om dit ook met de leden in de sectie te bespreken. Als je kan, probeer ook jouw steentje bij te dragen.
Le projet concernant la promotion a, entre-temps, engendré un folder qui est mis à la disposition des sections. Ce folder peut être utilisé lors de journées portes ouvertes ou lors d'autres manifestations publiques. Ceci aussi est un produit qui a été adapté par le groupe de travail sur la communication. Il reste cependant du boulot! On envisage de faire du brainstorming autour du sujet “Communication interne et processus décisionnel”. Au fur et à mesure de l'évolution de la technologie et de certains usages il est normal que quelques aspects de notre organisation soient mis en question. C'est ainsi que cela doit être. Cela doit nous conduire vers une UBA meilleure qui vient encore mieux à la rencontre des aspirations de ses membres.
Het project omtrent promotie heeft intussen een promotiefolder opgeleverd, die ter beschikking gesteld wordt van de secties. Deze folder kan gebruikt worden tijdens opendeurdagen en andere publieke manifestaties. Ook dit is een product dat werd bijgestuurd door de werkgroep rond communicatie. Er is echter nog meer werk aan de winkel! Het is de bedoeling om te brainstormen rond het onderwerp “Interne communicatie en besluitvorming”. Naargelang de evolutie van de technologie en sommige geplogenheden is het normaal dat sommige aspecten van onze organisatie in vraag worden gesteld. Dat moet ook zo zijn. Het moet ons leiden naar een nog betere UBA waarbij ze nog beter tegemoet komt aan de verzuchtingen van haar leden.
Comme vous pouvez le voir, chers amis, il reste du boulot. Bienvenue à celui qui se sent appelé à apporter sa petite pierre à notre association et qui veut faire partie des plus de 120 bénévoles qui sont responsables du bon fonctionnement.
Zoals u kunt zien, beste vrienden, is er nog veel werk aan de winkel. Wie zich geroepen voelt om zijn steentje bij te dragen aan onze vereniging en deel wil uitmaken van de meer dan 120 vrijwilligers die instaan voor de goede werking, is welkom.
Je veux remercier chacun pour sa participation au bon fonctionnement de notre UBA. Au nom de tous les collaborateurs UBA, je vous souhaite encore une fois, à toutes et tous, santé et bonheur en 2012 et beaucoup de plaisir avec notre merveilleux hobby.
Ik wil iedereen bedanken voor jullie deelname aan de goede werking van onze UBA. In naam van alle UBA-medewerkers, wens ik u allen nogmaals een gezond en voorspoedig 2012 en veel plezier met onze prachtige hobby.
Votre président, Claude van Pottelsberghe de la Potterie - ON7TK
Uw voorzitter, Claude van Pottelsberghe de la Potterie - ON7TK
CQ-QSO 01/02-2012
Door/par: ON3LK – Traduit par: ON4BEN
Le Jamboree On The Air (JOTA) s’est déroulé le samedi 15 octobre 2011 et la section WLD de l’UBA a pris part à cette manifestation scoute avec la troupe de Sint-Laurentius basée à Lokeren. Lorsque les scouts sont arrivés sur site, ils ont tous regardé en direction de notre grand mât sur lequel étaient placées toutes les antennes nécessaires à cet événement. Nous avions prévu une station HF et une autre en VHF avec autant d’antennes que nécessaires tant en polarisation verticale qu’horizontale.
JOTA 2011 à Lokeren JOTA 2011 te Lokeren Zaterdag 15 oktober 2011 was het Jamboree On The Air (JOTA). Aan dit jaarlijks scoutsevenement nam de UBA-sectie WLD deel met de scoutsgroep Sint-Laurentius in Lokeren. Toen de scouts toekwamen stonden ze wel even te kijken naar onze grote mast met daarop de nodig antennes. We hadden een HF-station en een VHF-station met zowel verticale als horizontale polarisatie opgesteld.
Après une rapide prise de contact et quelques mots d’explications concernant le mode opératoire qui allait être utilisé, les scouts ont débutés les contacts avec des stations locales et d’autres, situées à l’étranger. Des QSO furent établis avec notamment les USA, la Pologne et le Portugal. Au total, nous avons su contacter une dizaine d’autres stations JOTA participantes. Le virus du micro a semble-t-il touché toutes les catégories d’âges, des lutins (8 ans) jusqu’aux dirigeants (18 ans), chacun avec leurs questions spécifiques aux stations contactées. Le caque vidéo (RiSX) fut tout autant une activité fort appréciée par les participants (mieux décrite par comment envoyer quelqu’un dans une fausse direction). Nous avions prévu d’organiser aussi une chasse aux renards sur le 70cm mais malheureusement, l’heure était déjà venue de tout remballer, descendre le mât et tout doucement rentrer à la maison! Merci à tous les participants (ON4BB, ON6HE, ON3JK, ON5JK, ON2BV) et nous leurs avons donné rendez-vous l’an prochain pour un nouveau JOTA.
Na een korte kennismaking en uitleg over de operating practice en het station, konden de scouts in groepjes contacten maken met andere buiten- en binnenlandse stations. Er werden QSO gemaakt met ondermeer de VS, Polen, Portugal. In totaal hebben we toch een tiental andere JOTA-stations kunnen werken. De microfoonmicrobe beet bij alle leeftijden, van kabouter (8 jaar) tot leiding (18 jaar), elk met zijn specifieke vragen aan de tegenstations. Ook de videohelm (RiSX) was een leuke activiteit waar grondig mee geëxperimenteerd werd (hoe ver kan je iemand verkeerd sturen?). Wij hadden ook nog een 70cm vossenjachtdemonstratie voorzien maar voor we het goed en wel beseften was het alweer tijd om alles in te pakken, de mast naar beneden te halen en huiswaarts te keren. Bedankt aan alle helpers (ON4BB, ON6HE, ON3JK, ON5JK, ON2BV) en hopelijk tot volgend jaar voor een nieuwe JOTA.
Plus de photos sont disponibles sur le website de WLD: www.wld.uba. be, jongerenwerking (coopération avec les jeunes). Si vous aussi, vous désirez prendre part au prochain JOTA, contactez le RiSX via www.risx.be.
Nog meer foto’s staan op onze WLD-website: www.wld.uba.be, jongerenwerking. Wil je zelf ook eens deelnemen aan de JOTA, contacteer dan RiSX op www.risx.be.
73, ON3LK
73, ON3LK
De UBA-velddag SSB 2011 Bekeken door de bril van de secties GBN en NNV GBN en NNV zijn twee kleine ‘buursecties’ en aangezien ze beide interesse hebben voor de velddag, besloten we vier jaar geleden om in samenwerking mee te doen. Ook waren we de laatste twee jaren aanwezig op de CW-velddag, puur competitief om te winnen, en met onverhoopt succes. Twee jaren op rij was GBN/NNV winnaar in de categorie Restricted. Bij de SSB-velddag gaan we niet voor de overwinning, daar we minder ervaren en beginnende operatoren de kans willen geven om de stiel te leren. Ook het opstellen van het station brengt de nodige know-how bij en geeft onze leden de kans om wat meer te leren over antennes, antenne-analyzers en ander belangrijk veldwerk. Bij de meeste secties is de velddag een soort van gezellig samenzijn, meestal met barbecue voor de clubleden en hun XYL en QRP. Wij bekijken dit iets anders en proberen zoveel mogelijk publiek naar
ons station te lokken om onze hobby in de kijker te plaaten. Onze PR-man, Freddy (ON3FDS), zorgt voor extra nevenactiviteiten, zodat de bezoekers niet enkel onze, voor veel mensen saaie en vreemd lijkende hobby voorgeschoteld krijgen, maar ook nog andere interessante dingen te zien krijgen. Zaterdag 3 september, 09:00 uur lokale tijd. Zoals afgesproken beginnen we aan de opstelling van ons velddagstation. Er is al heel wat volk, en het weer is schitterend. Onze locatie bevindt zich bovenop de Bosberg te Moerbeke/Galmaarden, wereldberoemd als de laatste heuvel van de Ronde van Vlaanderen. Een drukbezochte plek door wielertoeristen met op zondag tevens de doortocht van De Gordel. Gezien de geografische ligging uiteraard ook een schitterend QTH voor ons velddagstation.
01/02-2012 CQ-QSO
5
Ondanks de tegenvallende score, houden Eric ON4ABL en Marc ON3MDW er toch de sfeer in!
een lagere rate, want collega's in dezelfde categorie geven eveneens lage volgnummers. We worden enorm genekt door de All Asian SSBcontest. Mijn shift zit erop en ik haal slechts 50 QSO in 2 uur! Open All Band is blijkbaar toch niet de beste keuze, niettegenstaande dat de spiderbeam perfect werkt. Ik laat de micro aan andere operatoren en ga een paar uurtjes slapen, want er volgt nog een nachtshift van 4 uur. De weersvoorspellingen beloven weinig goeds en ik kan maar beter fris en uitgerust aan de nacht beginnen.
Tussen een hoogtewerker en een kraan spannen we een dipool voor 160m, hangen we een vertical voor 80m en voorzien we tevens een inverted V voor 40 en 80m. Aangezien we voor de eerste maal deelnemen in de categorie Open All Band, hebben we ditmaal ook antennes nodig voor 20, 15 en 10m. Hiervoor kozen we voor een homebrew spiderbeam geleverd door Fernand ON6UF en Jos ON5SD; deze wordt op een 20 m hoge hoogtewerker gemonteerd.
Mijn shift begint om 01:00 lokale tijd, dus mijn plan was om rond middernacht op te staan en dan naar het terrein te rijden. Door donder en bliksem werd ik vroeger wakker, en met een klein hartje vertrok ik naar het velddag-QTH. Het noodlot had daar al toegeslagen: blikseminslag aan de rand van het terrein, een windhoos, de schuiltent en het station QRT, de inverted vees losgerukt… geen activiteit meer! Gelukkig zijn radioamateurs enorme plantrekkers en met de moed der wanhoop beginnen we het station weer operationeel te krijgen. Na anderhalf uur QRT hebben we alles weer werkend gekregen en kan ik aan mijn nachtshift beginnen. Strategie: multipliers gaan zoeken op 160m. Helaas zit heel de band potdicht door static en kan ik slechts 1 PA-station werken. Ik voel het al aankomen, het zal een velddag worden in de Olympische gedachte... Zondagvoormiddag keer ik nog eens terug naar het QTH. Ik begin een soort jetlag te krijgen en de vermoeidheid slaat toe. Ik zie inmiddels nogal wat jong volk richting Wetenschapstruck trekken (één van onze nevenactiviteiten). Het weer is opnieuw rustig, met af en toe wel nog fikse regenbuien, gelukkig zonder onweer. Het gaat naar 15:00 uur en de laatste QSO worden gemaakt. We klokken af op 441 QSO, geen winnende score, maar we hebben ons goed geamuseerd en een mooie ervaring meegemaakt door het nachtelijke onweer! Het station wordt ontmanteld en het terrein in onberispelijke staat achtergelaten. Het zit er weer op voor een jaar. De samenwerking tussen de beide secties was opnieuw fantastisch. Met vereende krachten bereik je heel wat, en toch blijft de eigenheid van beide secties bestaan. Hierna volgt nog wat meer duiding over de nevenactiviteiten op ons velddag-QTH.
Rechts de shack, links een schuiltent om toch wat schaduw te hebben.
Het loopt inmiddels tegen de middag, de zon laat het niet afweten en brengt het terrein op een zwoele 30 °C. Het leven van een radioamateur kan hard zijn! Inmiddels is ook de shack bijna klaar. Die bevindt zich in de inmiddels legendarische plooicaravan van Marc ON3MDW. De coaxkabels worden van de antennes naar de shack gelegd en tegen 14 uur zijn we operationeel. Zoals steeds liep alles van een leien dakje en in een zeer gemoedelijke sfeer. Er waren nog wat perikelen met de voicekeyer en de audiobekabeling van de transceiver, maar een kwartier voor de start bleek alles dan toch te werken. Ik geef de aftrap om 15:00 u lokale tijd, samen met Hans ON3HBB. Het gaat traag, ik haal geen rate en begin lichtjes te panikeren. Ik roep op 20 en 15, maar krijg heel weinig respons. Open All Band geeft blijkbaar
6
CQ-QSO 01/02-2012
Aan alle medewerkers mijn dank voor het ontspannend en soms ook wel spannend weekend. 73, Wim ON4BHQ (contestmanager van de sectie Ninove NNV)
Nevenactiviteiten bij de Velddag GBN-NNV Voorbereidingen ruim vooraf De voorbereidingen begin je liefst niet enkele dagen vooraf. Eind 2010 was er al contact tussen de secties Geraardsbergen en Ninove en enkele radioamateurs uit Galmaarden om opnieuw deel te nemen aan de SSB-velddag. Een gans raderwerk zette zich vanaf dan in beweging. Toestemming vragen aan de eigenaar van het terrein en een overeenkomst tekenen, dan op zoek gaan naar activiteiten die naast het eigenlijke velddagwerk ook het publiek en vooral de jongeren moeten overtuigen van het nut om radioamateur te worden.
Een radioamateur uit Galmaarden vroeg in een brief aan het gemeentebestuur de medewerking om van de velddag 2011 iets speciaal te maken. De velddag zou opnieuw plaatsvinden in Galmaarden in de uiterste zuidwesthoek van het Pajottenland met prachtig panoramisch zicht vanaf de 108 meter hoog gelegen weide boven de Bosberg. Enerzijds met zicht op de torengebouwen van Brussel en anderzijds op een deel van Wallonië met in de verte de oplaaiende vlam van de verbranding van restgassen in de raffinaderij van Feluy, het hellend vlak van Ronquières en de begroeide terrils van de voormalige Waalse mijnen. Concretisering van de contacten Korte, krachtige respons van het schepencollege Galmaarden: de gemeente betaalt de komst van de Wetenschapstruck van het Museum voor Natuurkunde, zorgt voor een plaatselijke snelheidsbeperking, voorziet dranghekkens en helpt ons bij het klaarmaken van het terrein. Vervolgens op tocht om de hele zaak zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Uiteindelijk konden wij voor onze gratis tombola voor de jeugd die de Wetenschapstruck zou bezoeken beschikken over een gloednieuwe tabletcomputer, een geavanceerde touch screen gsm, nog een gsm, een communicatieset met pmr walkietalkies en enkele internettelefoons voor VoIP. Gesterkt door de prachtige samenwerking van beide clubs en de radioamateurs uit Galmaarden, maar eveneens door de puike uitslag behaald tijdens de CW-velddag in Galmaarden, regelden wij samen alles tot in de puntjes: • Pers verwittigen en vragen om bekendheid te geven aan onze activiteiten • Door lobbywerk bekomen dat wij duizenden flyers gratis konden laten drukken • Vooraf aan 65 scholen in de regio een fax gezonden met de mededeling dat wij op de eerste schooldag deze flyers zouden bezorgen in de scholen • En vervolgens op de eerste schooldag iedereen op stap in de regio met vriendelijk en enthousiast onthaal door de schooldirecties Opstelling op het terrein Van biologe Saartje die uitleg geeft bij de experimenten in de Wetenschapstruck hadden wij vernomen welke proeven het jonge volkje moest uitvoeren. Op zaterdagmorgen om 8.30 uur kwam de imposante Wetenschapstruck ter plaatse. De stroom werd betrokken uit een naburig huis terwijl wij de opgewekte stroom met de fotovoltaïsche zonnepanelen op het net plaatsten van deze bereidwillige mensen. Dan op zoek naar de reële voorbeelden van enkele proeven. Een experimentele windmolenbouwer uit Brakel werd bereid gevonden om zijn windmolen van het Savoniustype op ons terrein te plaatsen. Een bedrijf uit Zottegem, Van Poucke, plaatste de zonnepanelen op een grote aanhanger om aan het jonge volkje en de bezoekers live te demonstreren hoeveel kWh zonnepanelen in werkelijkheid produceren. Een verlichtingsbedrijf uit Galmaarden, Euro-Luce, installeerde een gloednieuwe straatverlichting die uitsluitend op leds werkt en draadloos regelbaar is.
Van bij een radioamateur thuis werd over een afstand van één kilometer maar met zichtverbinding op het terrein, een draadloze wifi-verbinding gelegd naar ons terrein. Een andere radioamateur, ON6RY, zorgde met zijn unieke opstelling voor gratis internet voor iedereen in een straal van 500 meter rond de weide. De gasten van de nabij gelegen camping waren in niet geringe mate verrast over de plotse mogelijkheid, evenwel beperkt in downloadbaar volume en tot ernstige zaken, gratis internettoegang te hebben. Een andere radioamateur, Peter van Telcomserv, die beroepshalve over een hoogtewerker en shelter beschikt, zorgde ervoor dat beide zaken op zaterdagmorgen aanwezig waren en zondagavond terug van het terrein werden weggehaald. Uiteindelijk kwamen ongeveer duizend bezoekers, groot en klein, kennismaken met de Wetenschapstruck en onze installaties die daar twee dagen stonden opgesteld. Er was de klare uiteenzetting door de aanwezige radioamateurs over het radioamateurisme en het nut van draadloze communicatie. RiSX deed zijn best om de jeugd te begeesteren voor onze prachtige hobby. Op zondagnamiddag kwamen radioamateurs Julien en Patriek van UBA-sectie ODE (Oudenaarde), demonstratie geven met de draadloos bestuurde microcopter en het draadloos doorsturen en opslaan van beelden. Zondagavond bij het sluiten van de Wetenschapstruck ging de trekking door van de gratis tombola en kleine Oxana zorgde voor zes gelukkige winnaars. Uit de woonplaatsen van de winnende jeugd valt af te leiden dat onze organisatie ruim weerklank vond buiten onze eigen regio: Galmaarden, Zottegem, Waasmunster, Ternat, Hamme en Herzele.
Van links naar rechts: Hugo ON4AAA, Saartje Linders van de wetenschapstruck, Claude ON7TK, Freddy ON3FDS (Foto: Marc ON6HI)
Nut van nevenactiviteiten Wij hebben aan de bevolking en passanten laten zien dat radioamateurs nog wat anders zijn dan bezetenen die, urenlang gekluisterd aan hun zendtoestel, alle begrip van ruimte en tijd uit het oog verliezen. Bij contacten met de bezoekers toonden we dat onze interesse zich over meer uitstrekt dan over radioposten, antennes en walkietalkies. Het contact met de nabijgelegen camping waar we ook terecht konden voor sanitaire zaken tot een douche toe, zorgde voor aangename vriendschappelijke contacten. Radioamateurs en sympathisanten trokken dan ook met een 50-tal personen naar de mosseleting die de kampeerders daar elk jaar op de eerste zaterdag van september organiseren ten voordele van hun sociale werken. De snelheidsbeperking van 30 km/uur was effectief nodig voor alle automobilisten die vertraagden en zich vergaapten aan de opstelling van antennes en allerlei vreemde tuigen. Met weinig middelen (men zou versteld staan van de geringe uitgaven), maar dankzij belangeloze inzet van allen slaagden wij erin om dit evenement te organiseren. Onze grootste voldoening was uiteraard de positieve weerklank die onze organisatie vond in tal van kranten en weekbladen. Boven alles primeert de uiteindelijke kameraadschappelijke samenwerking. In teamverband lukt alles, als iedereen maar hetzelfde doel nastreeft.
Nevenactiviteiten: de stand van RISX, LED-straatverlichting, een windturbine en de blauwe Wetenschapstruck
73, ON3FDS
01/02-2012 CQ-QSO
7
Redactie
Johan Smet Rik Strobbe Jos Warnier
ON5EX ON7YD ON6WJ
[email protected] [email protected] [email protected]
Technical Info Memo Dans quelques semaines, les inscriptions de l’UBA Homebrew Challenge 2011-2012 vont se clôturer.
Binnen enkele weken worden de inschrijvingen voor de UBA Homebrew Challenge 2011-2012 afgesloten.
Envoyez la/les demande(s) pour votre section avant le 1er février 2012 à l’adresse
[email protected]. Veuillez préciser dans chaque demande :
Stuur de aanvraag/aanvragen van uw sectie vóór 1 februari 2012 aan
[email protected]. Vermeld in elke aanvraag a.u.b. :
- - - -
- - - -
votre section le titre du projet, de même qu’une courte et claire description les indicatifs de minimum cinq membres participants au projet l’indicatif, le nom et l’adresse e-mail du responsible du projet
73, Johan ON5EX
de sectie de titel van het project en een beknopte, duidelijke omschrijving de calls van minstens vijf deelnemende leden call, naam en e-mailadres van de projectverantwoordelijke
73, Johan ON5EX
Matériel radio utilisé sur le front pendant la première guerre mondiale Radioapparatuur gebruikt aan het front tijdens W.O. I
3ème Partie / Deel 3
Par/door ON6PW, UBA-WLD – Traduit par ON5JPJ
Equipements avec tubes radio
Apparatuur met radiolampen
D’abord quelques mots sur la naissance du tube radio. Le tube radio est né des premières ampoules d’éclairage (1879), développée par Thomas Alva Edison (1847 – 1931) en Amérique. Du fait que ces lampes étaient équipées de filaments de fils de carbone, et que lors de longues utilisations, un voile noir se déposait sur la face interne du ballon de verre, l’ampoule perdait beaucoup de sa puissance lumineuse. Afin d’éviter cela, nombre d’essais furent effectués, entre autre en plaçant une petite plaque de métal à coté du filament, et en y appliquant une tension, ce qui apportait une sensible amélioration. Durant ces essais, Edison découvrit qu’un courant d’électrons circulait du filament vers la plaquette au travers du vide de l’ampoule. Ceci fut appelé l’effet Edison.
Eerst iets over het ontstaan van de radiolamp. De radiolamp is ontstaan uit de eerste verlichtingslamp (1879), ontworpen door Thomas Alva Edison (1847-1931) in Amerika. Doordat deze lampen uitgerust waren met een koolstofdraad als gloeidraad en er zich na lang gebruik langs de binnenkant van de glazen ballon een zwarte neerslag afzette, verloor de lamp veel van haar lichtsterkte. Om dit te vermijden werden allerlei proeven genomen. O.a. door een metalen plaatje naast de gloeidraad te plaatsen en er een spanning op te zetten, bekwam men toch enige verbetering. Tijdens deze proeven ontdekte Edison dat er van de gloeidraad naar het plaatje dwars door het luchtledige van de lamp een elektronenstroom liep. Dit werd het edisoneffect genoemd.
Alexander Fleming, un professeur Anglais, fit également des expériences avec ces ampoules, et arriva en 1904, à la conclusion qu’un effet directeur apparaissait et que ces lampes pouvaient servir de détecteurs pour la réceptions de signaux radios ( alors, provenant d’émetteurs a étincelles, lampes a arcs et machines d’émissions). La diode était née. En 1905, Lee de Forest place une grille entre le filament et la plaque. Ainsi naquit la triode. Celle-ci, n’était au début utilisée que comme détecteur, mais par la suite également comme amplificateur BF (également dans les répéteurs téléphoniques). En 1912 A. Meissner met en pratique la rétro action. A partir de ce moment, la triode peut également servir de générateur d’oscillations non amorties. La première triode utilisable fût réalisée en France en 1915, équipée d’un pied à 4 tenons qui deviendra plus tard, la
8
CQ-QSO 01/02-2012
Alexander Fleming, een Engelse professor, begon ook met deze lamp proeven te doen en kwam in 1904 tot de vaststelling dat er een gelijkrichtende werking optrad en dat deze lamp kon dienen als detector voor ontvangst van radio signalen (toen afkomstig van vonkenzenders, booglamp- en machinezenders). Hiermee was de diode geboren. Lee de Forest brengt in 1905 een rooster aan tussen gloeidraad en plaat waardoor de triode ontstond. Deze wordt in het begin alleen als detector gebruikt, maar later ook LF-versterker (ook in telefoonrepeaters). In 1912 brengt A. Meissner de terugkoppeling in de praktijk. Vanaf dan kan de triode ook dienst doen als generator voor ongedempte trillingen.
TM – Métal France, 1915.
In 1915 kwam in Frankrijk de eerste bruikbare triode tot stand die uitgerust was met een voet met 4 pennen, die
Collection Marcel Cocset. Amplificateur SIF type BF3, France 1915.
Verzameling Marcel Cocset. Versterker SIF type BF3, Frankrijk 1915.
connectique standard en Europe (soquet Européen). Cette lampe était la TM-Métal, brevetée le 23 octobre 1915. Elle était produite par la Compagnie Générale des Lampes à Ivry. Données techniques: filament Tungstene 4 V, 0,6 à 0,8 A, anode de 40 à 120 V. De part sa haute capacité d’entrée de 15 pF, l’utilisation était limitée a 600kHz. Durant la première guerre mondiale, il en fût fabriqué environ 100.000 exemplaire, après l’armistice 1000 par jour. Ces lampes furent d’abord utilisées dans les appareil militaires Français. Par la suite, elle furent fabriquées sous licence en Angleterre pour l’armée, sous la dénomination Type “R” et plus tard encore, Type “B”. Elles étaient bien entendu mutuellement interchangeables avec la TM Française.
later de standaardvoet zou worden in Europa (europasokkel). Deze lamp was de TM-métal, gepatenteerd op 23 oktober 1915. Zij werd geproduceerd door de Compagnie Générale des Lampes te Ivry. Gegevens: tungsteen gloeidraad 4 V, 0,6 tot 0,8 A, anode 40 tot 120 V. Door de hoge ingangscapaciteit van 15 pF was de werking beperkt tot 600 kHz. Gedurende W.O. I zijn er ongeveer 100.000 exemplaren van gemaakt, na de wapenstilstand 1000 per dag. Deze lampen werden eerst gebruikt in de Franse legertoestellen. Later werden ze onder licentie gemaakt in Engeland voor het leger onder de benaming Type “R” en later als type “B”. Ze waren wel onderling uitwisselbaar met de Franse TM.
1st prize UBA Homebrew Challenge 2010-2011
Door/par: UBA-SNW
Atténuateur à réglage digital Digitaal instelbare verzwakker
Pour des mesures sur des récepteurs, des émetteurs, des antennes, pour la mesure d'atténuation ou d'amplification, etc, un atténuateur réglable est un appareil à la fois nécessaire et pratique. Dans notre section SNW, nous avons eu l'idée de présenter comme projet pour le Homebrew Challenge, un atténuateur réglable par bonds.
Voor metingen op ontvangers, zenders, antennes, meten van verzwakking/versterking enzoverder, is een regelbare verzwakker/attenuator een noodzakelijk en een handig hulpmiddel bij deze aard van metingen. In onze sectie SNW is het idee naar voor gekomen een instelbare stappenverzwakker als zelfbouwproject voor de Homebrew Challenge voor te stellen.
Dans la littérature radio amateur, ce thème a été abordé de nombreuses fois. La plupart des projets sont basés sur des interrupteurs DPDT (double pole, double throw) et sont réglables de manière binaire par pas de 1 dB. Nous avons donc cherché une autre approche que celle-là. Par la même occasion, la facilité d'emploi a aussi été ajoutée au cahier des charges. Etant donné qu'une commande programmée s'imposait, certaines fonctions spécifiques devennaient possibles, comme des mesures relatives par exemple.
In de hamliteratuur werd dit thema veelvuldig als zelfbouwproject beschreven. De meeste ontwerpen zijn gebaseerd op DPDT (double pole, double throw) schakelaars en zijn in stappen van 1dB op een binaire wijze instelbaar. Er werd dan ook gezocht naar een andere benadering dan de stappenverzwakker met schakelaartjes. Tevens werden gebruiksvriendelijkheid en gemak van bediening als doeleinden vooropgesteld. Daar een geprogrammeerde sturing aangewend wordt, zijn specifieke functies mogelijk, zoals relatieve metingen.
La mission “atténuateur à réglage digital” a été scindée en deux parties bien distinctes, à savoir une partie HF et une partie digitale. La partie HF est construite avec des relais bipolaires miniatures standards et la partie digitale se composera d'un microcontrôleur avec un écran LCD pour l'affichage de l'atténuation programmée. Le contrôle de l'appareil se fera au moyen d'un encodeur rotatif et d'un certain nombre de boutons poussoirs pour le choix des fonctions spécifiques. Le choix du pas de variation de l'atténuation a été fixé à 1 dB. Comme il est fait usage de relais miniatures standards, la fréquence limite supérieure d'utilisation de l'atténuateur a été estimée égale à 30 MHz. Une limite plus élevée, par exemple 50 MHz, est évidemment encore mieux.
De opdracht, ‘een digitaal instelbare verzwakker’, werd opgedeeld in twee duidelijk te onderscheiden gedeelten, nl. een HF- en een digitaal gedeelte. Het HF-gedeelte is opgebouwd met standaard dubbelpolige miniatuurrelais en het digitaal gedeelte zal bestaan uit een microcontroller met LCD-display voor de uitlezing van de ingestelde demping. Voor de bediening wordt gebruik gemaakt van een rotary encoder en een aantal drukknoppen voor het kiezen van specifieke functies. Er wordt voor gekozen om de instelbare stappen voor de demping op 1dB vast te leggen. Daar gebruik wordt gemaakt van standaard miniatuurrelais, wordt het vooropgestelde frequentiebereik van de stappenverzwakker op 30 MHz gelegd. Een hoger bereik, bijvoorbeeld 50 MHz, is wel mooi meegenomen.
Pour le schéma bloc de l'atténuateur par bonds, voir la figure 23.
Voor het blokschema van de stappenverzwakker: zie figuur 23.
Partage des tâches
Taakverdeling
Les tâches ont été partagées entre les différents membres du club SNW comme suit:
Onder de SNW clubleden werden de taken als volgt verdeeld:
Herman ON1BES Omer ON7KO Kurt ON4CHE Marc ON4EZ Jos ON6WJ Rik ON8DC Gie ON7CH
Herman ON1BES Omer ON7KO Kurt ON4CHE Marc ON4EZ Jos ON6WJ Rik ON8DC Gie ON7CH
Programmation en BASCOM Construction du boîtier (travail de forage et fraisage) Simulation Rfsim99 Réalisation de la face avant Mise en oeuvre du circuit imprimé Mesures avec VNWA Chef de projet
Programma in BASCOM Bouw van de behuizing (boor- en freeswerk) Simulatie Rfsim99 Frontlayout Printontwerp Metingen met VNWA Projectleider
01/02-2012 CQ-QSO
9
Elke derde vrijdag van de maand heeft de sectie SNW een laboavond. Alle clubleden zijn uitgenodigd om mee te werken aan de clubprojecten waaronder ook de jaarlijkse Homebrew Challenge
RF-gedeelte
Chaque troisième vendredi du mois, nous avons à la section SNW, une soirée labo. Tous les membres sont invités à participer aux projets du club, parmi lesquels, le Homebrew Challenge annuel.
Partie RF Mesures sur un atténuateur existant Comme première prise de contact avec le concept d'atténuateur par bonds et ses propriétés, des mesures ont été effectuées sur des atténuateurs commerciaux de ce type. Les résultats des mesures effectuées sur deux de ces atténuateurs ont été pris en considération. Il s'agit du HP355D et d'un modèle commercial bon marché (ebay), le Tronson RA1728A. Les deux sont représentés à la figure 1. Toutes les mesures ont été effectuées avec le VNWA de DG8SAQ. Le modèle HP satisfait parfaitement à toutes les attentes concernant l'atténuation, le VSWR et la précision. Le modèle Tronson RA-1728A s'écarte fortement de ces attentes, tant en ce qui concerne l'atténuation que le VSWR et la précision. Les résultats des mesures effectuées sur l'atténuateur HP sont donnés à la figure 2, celles concernant l'atténuateur Tronson à la figure 3. Tous les membres de l'équipe du Homebrew Challenge voulaient relever le défi d'élaborer un atténuateur avec des relais bipolaires miniatures standards et dont les performances seraient supérieures à celles du modèle commercial Tronson.
10
CQ-QSO 01/02-2012
Metingen op een bestaande verzwakker Als eerste kennismaking met het begrip “stappenverzwakker” en de eigenschappen ervan, werden metingen gedaan op bestaande commerciële stappenverzwakkers. Van de uitgevoerde metingen worden de resultaten van twee attenuators in beschouwing genomen. Deze zijn de HP355D en een goedkoop ebay commercieel model Tronson RA-1728A. Beide zijn in figuur 1 afgebeeld. Alle metingen worden uitgevoerd met de VNWA van DG8SAQ. Het HP-model voldoet perfect aan de verwachtingen wat betreft verzwakking, VSWR en nauwkeurigheid. Het model Tronson RA-1728A wijkt sterk af van de verwachtingen zowel voor de verzwakker, de VSWR en de nauwkeurigheid. De meetresultaten van de HP-verzwakker zijn weergeven in figuur 2, deze van de Tronson verzwakker in figuur 3. Iedereen binnen het Homebrew Challenge team vond het een uitdaging te onderzoeken of een ontwerp met standaard miniatuur dubbelpolige relais beter kan dan dit commercieel ebay-model. Metingen op standaard dubbelpolige relais Het ligt voor de hand om de dubbelpolige schakelaars te vervangen door dubbelpolige miniatuurrelais. Deze kunnen dan aangestuurd worden door een programmeerbare sturing. Vooral via ebay en hambeurzen werden een aantal relaistypes verzameld welke in aanmerking kunnen komen voor de verzwakker. Deze relais hebben geen specifieke 50Ω-eigenschappen voor gebruik op HF. Daarom worden vergelijkende metingen opgezet om het HF-gedrag van de relais te evalueren.
Mesures sur des relais bipolaires standards Il est évident que les interrupteurs bipolaires doivent être remplacés par des relais bipolaires miniatures. Ceux-ci peuvent alors être contrôlés par programme. Un certain nombre de types de relais pouvant convenir pour l'atténuateur ont été acquis, principalement via ebay et des brocantes radioamateurs. Ces relais ne sont pas spécialement prévus pour des circuits HF avec impédances de 50 Ω. C'est pourquoi des mesures comparatives ont été effectuées pour évaluer le comportement en HF des relais.
De beschikbare relais zijn (zie ook figuur 4): Relais-nummer
Fabrikant
Type
1
Aromat
DS2YE-S-DC5V
2
NAIS
DS2Y-S-12V
3
SDS Relais
DS2Y-S-12V
4
SONGLE
SRC-12VDC-SH
5
TAKAMISAWA
A5W-K
6
TAKAMISAWA
RA12W-K
Les relais disponibles sont les suivants (voir aussi la figure 4): Relais-nummer
Fabrikant
Type
1
Aromat
DS2YE-S-DC5V
2
NAIS
DS2Y-S-12V
3
SDS Relais
DS2Y-S-12V
4
SONGLE
SRC-12VDC-SH
5
TAKAMISAWA
A5W-K
6
TAKAMISAWA
RA12W-K
Pour effectuer les mesures, on a opté pour une plaque cuivrée simple face, sur laquelle on a collé une bande cuivrée réalisée à partir d'une feuille de cuivre autocollante. On commence avec une bande cuivrée qui va d'un connecteur SMA à l'autre. On mesure le VSWR (S11) de cette bande cuivrée. La largeur de la bande peut alors, de manière simple, être adaptée pour obtenir le VSWR aussi bon que possible. Avec une bande initialement trop large, il suffit d'enlever de fines bandes jusqu'à l'obtention du VSWR voulu. Après cette étape, la bande cuivrée est coupée et les relais peuvent alors être montés, un à la fois, pour les mesures. Voir la figure 5. Voir la figure 6 comme exemple de mesure avec un relais unique.
Voor de meetopstelling werd gekozen voor enkelzijdige print waarop met zelfklevende koperfolie een ‘stripline’ gekleefd wordt. Er wordt gestart met een stripline die doorloopt van de ene SMA-connector naar de andere. Van deze stripline werd de VSWR (S11) gemeten. De breedte van de stripline kan op eenvoudige wijze aangepast worden om een zo goed als perfecte VSWR te realiseren. Van een te brede gekleefde stripline worden dunne reepjes afgesneden tot nagenoeg een perfecte VSWR bekomen wordt. Na deze stap wordt de stripline onderbroken en kunnen de relais één voor één op de print gemonteerd worden voor de meting. Zie figuur 5. Zie figuur 6 als voorbeeld van een meting van een enkel relais.
Les mesures comparatives (VSWR et Insertion Loss) ne montrent pas de grandes différences entre les différents types de relais. La construction de l'atténuateur par bonds a été démarrée avec les relais de type 2 et 5 étant donné que c'étaient ceux-ci qui présentaient la plus grande disponibilité chez les membres du club.
Uit de vergelijkende metingen (VSWR en insertion loss) zijn geen grote verschillen vast te stellen tussen de verschillende relaistypes. Van de types 2 en 5 zijn onder de clubleden de grootste aantallen beschikbaar. Daarom wordt met deze types gestart voor de bouw van de stappenverzwakker.
Premier prototype avec 6 relais type NAIS DS2Y-S-12V Voir la figure 6 pour le schéma.
Eerste prototype met 6 relais type NAIS DS2Y-S-12V Zie figuur 6 voor het schema.
Si les caractéristiques d'un relais unique peuvent paraître convenables, il en va tout autrement avec une cascade de 8 relais. C'est pourquoi on commence avec un prototype constitué des relais n° 2 avec 6 sections. Pour évaluer l'influence des 6 relais sur un circuit imprimé définitif, on a choisi de faire d'abord un montage sur un circuit imprimé constitué de bandes cuivrées autocollantes. La conception d'un circuit imprimé définitif, le dessin et la réalisation consomment en effet beaucoup de temps et les modifications sont difficiles à faire par après. On utilise une plaque cuivrée simple face dont la face cuivrée sert de plan de masse (un bon plan de masse est important). Sur le côté soudure, les bandes cuivrées (striplines) sont collées pour réaliser les liaisons HF. Les dimensions des striplines sont respectées autant que possibles afin d'éviter les discontinuités d'impédance (50 Ω). Les relais utilisés n'ont pas une impédance caractéristique de 50 Ω. Pour les 6 étages
De eigenschappen van één relais kunnen er behoorlijk goed uitzien, een cascade van 8 relais is een ander verhaal. Daarom wordt gestart met een prototype met relais nr. 2 met 6 secties. Om de invloed van de 6 relais op een definitieve print te evalueren, wordt gekozen om deze te monteren op een ‘soort’ gedrukte schakeling. Het ontwerpen van de layout, tekenen en het etsen is tijdrovend en wijzigingen zijn achteraf moeilijk uit te voeren. Een alternatief wordt bekomen met zelfklevende koperfolie om de printbanen te realiseren. Van een enkelzijdige print wordt het kopervlak gebruikt als integraal massavlak (een goed massavlak is belangrijk). Op de soldeerzijde worden koperen strips (striplines) gekleefd om de HF-verbindingen te realiseren. De afmetingen van de striplines worden zo goed als mogelijk gerespecteerd om discontinuïteiten in het 50- Ω-gedrag te vermijden. De toegepaste relais hebben geen karakteristieke impedantie van 50 Ω. Voor de 6-trappenverzwakker
01/02-2012 CQ-QSO
11
d'atténuation, cela constitue chaque fois une rupture de l'impédance entre l'entrée et la sortie.
is dit telkens een discontinuïteit in het 50Ω-impedantieverloop tussen ingang en uitgang.
Pour pouvoir régler l'atténuation par pas de 1 dB, les 6 sections ont été divisées en étages de 1, 2, 4, 8, 16 et 25 dB. Chaque étage est réalisé au moyen d'un atténuateur en Pi. Un choix correct des résistances de l'atténuateur en Pi donne la bonne atténuation et des impédances d'entrée et de sortie correctes. La théorie de l'atténuateur en Pi est décrite en détail sur différents sites. Pour les formules et le calcul des résistances, on pourra consulter les URL ci-dessous:
Om de verzwakker te kunnen instellen in stappen van 1 dB worden de 6 secties opgedeeld in trappen van 1, 2, 4, 8, 16 en 25 dB. Per trap wordt gekozen voor een pi-verzwakker. De correcte keuze van de weerstandswaarden voor de pi-verzwakker zorgen voor de juiste verzwakking en de impedantie van 50 Ω voor in- en uitgangsimpedantie. De theorie rond de pi-verzwakker wordt uitvoerig op verschillende sites op het www beschreven. Voor de formules en de berekening van de weerstandswaarden kunnen onderstaande url geraadpleegd worden:
www.eclecticsite.be/calc/attenuator.htm chemandy.com/calculators/matching-pi-attenuator-calculator.htm
www.eclecticsite.be/calc/attenuator.htm chemandy.com/calculators/matching-pi-attenuator-calculator.htm
Une recherche avec “pi attenuator calculator” sur Google fournit des centaines de liens. Les URL ci-dessus tiennent compte des résistances disponibles dans la série E96 ou même la série E192. Le tableau à droite donne les valeurs des résistances à utiliser en fonction des valeurs d'atténuation choisies pour les différents étages de l'atténuateur.
12
CQ-QSO 01/02-2012
PI-Netwerk – Réseau en PI Verzwakking (dB) Atténuation (dB) 1
R1 - R3 (Ω)
R2 (Ω)
866
5,76
2
432
11,5
4
221
23,7
8
115
52,3
16
68,1
154
25
56,2
442
Googelen naar “pi attenuator calculator” levert honderden hits op. De bovenstaande URL houden rekening met de beschikbare weerstandswaarden uit de E96-reeks of zelfs de E192-reeks. In de tabel hiernaast zijn de weerstandswaarden samengevat welke gebruikt worden in de 6-trappenverzwakker.
Les premières mesures (S11 insertion loss & S21 return loss) de ces 6 relais connectés en cascade sont rassemblées à la figure 8. Les étages d'atténuation à 10 dB ne sont pas idéals, mais les résultats sont encourageants en comparaison avec l'atténuateur Tronson RA1728A. Cependant, une amélioration est encore possible.
De eerste metingen (S11 insertion loss & S21 return loss) van deze 6 in cascade geschakelde relais zijn terug te vinden in figuur 8. De 10 dB verzwakkingstrappen zijn niet ideaal maar de resultaten zijn bemoedigend in vergelijking met de Tronson RA1728A verzwakker. Maar het kan nog verbeterd worden.
Réalisation définitive avec 8 relais de type TAKAMISAWA A5K-W Voir la figure 9 pour le schéma.
Definitieve uitvoering met 8 relais type TAKAMISAWA A5K-W Zie figuur 9 voor het schema.
Des mesures comparatives ont montré que les relais A5K-W de Takamisawa ont de meilleures caractéristiques pour une utilisation dans l'atténuateur par bond.
PI-Netwerk (weerstanden 1% E96) Réseau en PI (résistances à 1% E96) Verzwakking (dB) Atténuation (dB) 1
Le layout de l'atténuateur à 8 sections 2 a été réalisé avec le programme gra3 tuit de dessin de circuit imprimé TCI V4.3 de Bruno Urbani. 5 Les raccordements sont réalisés avec 10 des connecteurs BNC soudés directe20 ment sur le circuit imprimé. Les réalisations tout métal donnent les meilleurs résultats. Sur un circuit imprimé aux normes européennes, on peut placer exactement deux atténuateurs. Les détails du dessin du circuit imprimé sont donnés à la figure 10.
R1 - R3 (Ω)
R2 (Ω)
866
5,76
432
11,5
294
17,8
178
30,1
95,3
71,2
60,4
249
Mesures sur l'atténuateur AK5-W Dès que le premier atténuateur est monté, ses caractéristiques sont mesurées. L'atténuateur est dimensionné pour une impédance de 50 Ω. C'est l'impédance la plus courante pour les câbles coaxiaux chez les radioamateurs. Voir la figure 11 pour les résultats des mesures. Jusqu'à 30 MHz, l'écart reste inférieur à 1 dB jusqu'à une atténuation de 50 dB. Cela répond à l'objectif imposé.
Uit vergelijkende metingen is gebleken dat de relais A5K-W van Takamisawa betere eigenschappen hebben om gebruikt te worden in de stappenverzwakker. Met het gratis printtekenprogramma TCI V4.3 van Bruno Urbani is een layout getekend voor de verzwakker met 8 secties. De aansluitingen zijn verwezenlijkt met BNC-connectoren welke direct op de print gesoldeerd worden. De volledige metalen uitvoeringen geven de beste resultaten. Op een print met eurokaart afmetingen passen juist twee verzwakkers. De details van de printtekeningen zijn terug te vinden in figuur 10. Metingen op de AK5-W verzwakker Van zodra de eerste verzwakker in elkaar gesoldeerd is, worden de eigenschappen van de verzwakker opgemeten. De verzwakker is voor 50 Ω gedimensioneerd. Dit is de meest gangbare impedantie voor coaxkabels onder de radioamateurs. Zie figuur 11 voor de meetresultaten. Tot 30 MHz blijft de afwijking binnen 1 dB tot een demping van 50 dB. Dit beantwoordt aan het vooropgestelde doel.
01/02-2012 CQ-QSO
13
Sur les premiers prototypes, on a remarqué que dans les hautes fréquences, les caractéristiques de l'atténuateur devenaient plus mauvaises. La cause de ce comportement doit être recherchée dans les relais utilisés. Ces relais n'ont pas de caractéristiques 50 Ω spécifiques. Dans le domaine des VHF, la perte d'insertion et la constance dans l'atténuation deviennent plus mauvaises. Ces caractéristiques mineures peuvent-elles être améliorées? A étudier! La mesure de l'inductance série d'un relais (voir la figure 26) donne une valeur de 5 à 6 nH. Pour un atténuateur à 6 étages, cela signifie l'équivalent de 6 bobines de 6 nH connectées en série. Des principes appliqués dans le cas de l'adaptation d'impédances (par exemple avec un circuit LC) nous ont conduits à analyser un schéma équivalent au moyen du software de simulation RFSim99. Pour cette simulation, le contact d'inversion de chaque relais est représenté par une petite inductance de 6 nH. Cette inductance série est déduite de mesures effectuées avec le VNWA. Le schéma et les résultats de la simulation sont donnés à la figure 12. Pour compenser le caractère inductif, une petite capacité de 3 pF est placée entre chaque inductance. Le schéma et les résultats de la simulation sont donnés à la figure 13.
14
CQ-QSO 01/02-2012
Bij de eerste prototypes werd opgemerkt dat bij hogere frequenties de eigenschappen van de verzwakker slechter worden. De oorzaak van dit gedrag moet gezocht worden in de gebruikte relais. Deze relais hebben geen specifieke 50-Ω-eigenschappen. In het VHF-gebied gaan de insertion loss en de constantheid in de verzwakking achteruit. Kunnen deze mindere eigenschappen verbeterd worden? Te onderzoeken! Het meten van de serie-inductantie van één relais (zie figuur 26) geeft een waarde van 5 nH à 6 nH. Voor een verzwakker met 6 trappen betekent dit het equivalent van 6 in serie geschakelde spoeltjes van 6 nH. Principes welke toegepast worden bij impedantie-aanpassingen (bijvoorbeeld met een LC-circuit) hebben ons aangezet om een equivalent schema te analyseren aan de hand van de simulatiesoftware RFSim99. Voor deze simulatie wordt het wisselcontact van elk relais voorgesteld door een kleine inductantie van 6 nH. Deze serie-inductantie wordt afgeleid uit metingen met de VNWA. Het schema en de resultaten van de simulatie zijn in figuur 12 afgebeeld. Om het inductief karakter te compenseren wordt tussen elke inductantie een kleine capaciteit geplaatst van 3 pF. Het schema en de resultaten van de simulatie zijn in figuur 13 afgebeeld.
Lorsque l'on compare les deux diagrammes, on constate clairement une amélioration, tant au point de vue des pertes par réflexion (S11) qu'au point de vue des pertes d'insertion (S21). Conformément aux résultats de la simulation, 9 petits condensateurs de 3,3 pF ont été soudés entre les différentes sections de l'atténuateur (figure 14). Les résultats des mesures sont donnés aux figures 15 et 16. Ici aussi, on peut observer une amélioration en ce qui concerne le VSWR (S11), les pertes d'insertion (S21) et la constance de l'atténuation en fonction de la fréquence. La partie digitale: commande par microcontrôleur Dans la plupart des projets d'atténuation par pas, l'atténuation des différents étages est réglée au moyen d'interrupteurs, lesquels doivent être positionnés et lus de manière binaire, pour avoir l'atténuation totale. En remplaçant les interrupteurs par des relais, ceux-ci peuvent être commandés de manière intelligente par un microprocesseur. L'atténuation peut alors être lue plus facilement sur un écran LCD. Avec un encodeur rotatif, l'atténuation peut être réglée facilement. Un certain nombre de fonctions spécifiques peuvent être sélectionnées via des interrupteurs ou des boutons poussoirs additionnels; comme le choix direct d'une atténuation minimum ou maximum ou le choix de la grandeur du pas de l'atténuation. Cette dernière possibilité signifie que, par clic de l'atténuateur rotatif, l'atténuation varie de 1 dB, 3 dB, 6 dB ou 10 dB. Il existe aussi la possibilité de produire une atténuation relative, par comparaison avec une référence enregistrée dans la mémoire.
Als men de beide diagrammen vergelijkt, is duidelijk een verbetering van te stellen zowel qua S11 return loss als S21 insertion loss. Aansluitend op de resultaten van de simulatie, worden 9 kleine condensatoren van 3,3 pF tussen de verschillende secties van de verzwakker gesoldeerd (figuur 14). De meetresultaten zijn weergegeven in de figuren 15 en 16. Ook hier is een verbetering waargenomen voor de S11 VSWR en de S21 insertion soss en het constant blijven van de verzwakking in functie van de frequentie. Het digitaal gedeelte: de sturing met microcontroller Meerdere ontwerpen van een stappenverzwakker worden rechtstreeks bediend door schakelaars welke op een binaire wijze moeten ingesteld en gelezen worden om de totale verzwakking te bekomen. Door de schakelaars te vervangen door relais kunnen de relais op een intelligente manier aangestuurd worden door een microprocessor. De verzwakking kan dan gemakkelijker afgelezen worden op een LCD-display. Met een rotary encoder wordt de verzwakking op gebruiksvriendelijke manier ingesteld. Een aantal specifieke functies kunnen via bijkomende schakelaars/drukknoppen gekozen worden. Zoals het direct kiezen voor minimum- of maximumverzwakking of de keuze van de stapgrootte voor de verzwakking. Dit laatste betekent dat per klik van de rotary encoder de demping verandert met 1 dB, 3 dB, 6 dB of 10 dB. Ook bestaat de mogelijkheid een relatieve verzwakking in te stellen door de vergelijking te maken met de in het geheugen vastgelegde referentie.
01/02-2012 CQ-QSO
15
Langage de programmation et outil de développement pour le software Développer un programme consomme beaucoup de temps. On gagne du temps si le langage de programmation est connu. Le basic est un langage de programmation relativement facile, du moins pour le hobbyiste. BASCOM de Atmel est alors un choix possible. Pour un programme allant jusqu'à 4 kBytes, tous les outils peuvent être téléchargés gratuitement via le site d'Atmel. On peut trouver AVR Studio d'Atmel sur www.mcselec.com.
16
Programmeertaal en ontwikkeltool voor de software Ontwikkelen van software is tijdrovend. Als de programmeertaal gekend is, wordt tijd gewonnen. Basic is een, althans voor de hobbyist, relatief gemakkelijke programmeertaal. BASCOM van Atmel is dan een voor de hand liggende keuze. Voor een programma tot 4 kByte zijn alle tools via de site van Atmel gratis te downloaden. AVR Studio van Atmel vindt men op www.mcselec.com.
Pour développer et tester un software, il faut aussi du hardware, un système cible. Dans la revue Elektor, différents projets, basés sur le microcontrôleur Atmega d'Atmel et pouvant être utilisés pour cette application, ont été publiés dans le passé.
Om software te ontwikkelen en te testen is er ook hardware, een target systeem, nodig. In Elektor zijn in het verleden verschillende ontwerpen gepubliceerd, gebaseerd op de microcontroller Atmega van Atmel, welke gebruikt kan worden voor deze toepassing.
L'outillage de développement était déjà disponible (voir la figure 18). Presque tous les composants hardware, utilisés dans le projet final, sont disponibles sur ce circuit imprimé pour exécuter des tests.
Het ontwikkelgereedschap was al beschikbaar (zie figuur 18). Bijna alle hardwarecomponenten welke gebruikt worden in het uiteindelijk ontwerp zijn op deze print beschikbaar om testen te kunnen uitvoeren.
Configuration hardware minimum à laquelle la commande (électronique de commande du microcontrôleur) doit satisfaire pour pouvoir commander l'atténuateur par pas:
Minimum hardwarevereisten waaraan de sturing (microcontroller stuurelektronica) moet voldoen om de stappenverzwakker te kunnen aansturen:
- - - - - -
- - - - - -
Microcontrôleur programmable (ATmega16) Ecran LCD Encodeur rotatif pour le réglage de l'atténuation Un certain nombre de boutons poussoirs Des drivers pour la commande des relais (8 channels source driver) Alimentation 9 V DC extérieure
Programmeerbare µcontroller (ATmega16) LCD-scherm Rotaty encoder voor het instellen van de verzwakking Een aantal drukknoppen Driver voor het aansturen van de relais (8 channel source driver) 9 VDC voeding via een externe blokvoeding
A partir de ces exigences, le schéma de base de la commande a été établi (figure 17).
Vanuit deze vereisen werd de basis gelegd van het schema voor de sturing (figuur 17).
Pour la réalisation du premier modèle, il a été fait usage du circuit imprimé EPS050176-1 (Elektuur 5/2006) d'Elektor, celui-ci se conformant de très près aux besoins de l'électronique de commande (voir la figure
Voor de realisatie van het eerste model wordt gebruik gemaakt van de Elektor print EPS050176-1 (Elektuur 5/2006) welke zeer dicht aanleunt bij de noden van de stuurelektronica (zie figuur 19). Het aansturen
CQ-QSO 01/02-2012
Suite à la p. 19 / Vervolg op p. 19
Operating Practice
Les situations de conflit – Conflictsituaties
• Le fait que nous n’avons tous ensemble qu’un seul terrain de jeu (les ondes) pour y exercer notre hobby peut, presque inévitablement, conduire à des situations de conflit. La question est de savoir comment se comporter dans ces cas. • Notre comportement sur les bandes doit être basé sur le bon sens, les bonnes manières et le respect des autres. - Règle numéro 1: ne faites jamais ou ne dites jamais ce que vous ne voudriez pas que votre meilleur ami ou qui que ce soit au monde sache que vous l'ayez fait ou dit. - Le problème est que les émissions radio peuvent être anonymes. Celui qui fait des émissions non identifiées dans le but de nuire n’est pas digne d’être radioamateur. - N’interférez jamais intentionnellement avec l’émission d’une autre station. De telles pratiques, qui le plus souvent sont anonymes, témoignent d’une extrême lâcheté. Ce jugement est basé uniquement sur des considérations éthiques. Causer intentionnellement des interférences est moralement mal. - Il n’y a aucune excuse pour ce genre de comportement, y compris envers une station qui semble mériter un tel traitement. - Peut-être y a-t-il des situations qui, à votre avis, ont besoin d’être corrigées. Peut-être même légitimement, mais avant de faire quoi que ce soit, réfléchissez par deux fois à ce que sera la valeur ajoutée de votre acte, quant à notre hobby et quant à votre réputation. - Ne commencez jamais à vous disputer sur l'air. Il y a beaucoup de chances pour que d'autres s’en mêlent et en un rien de temps ce qui a peut-être commencé par une discussion plus ou moins amicale dégénérera. Les conflits personnels doivent être réglés d’une autre façon, et certainement pas sur l’air. Expliquez-vous par téléphone, par Internet ou en personne. Les gendarmes des fréquences • Les gendarmes des fréquences sont de soi-disant policiers auto-désignés qui pensent devoir réprimander d'autres radioamateurs qui ont commis une erreur, et cela, bien sûr, sur l'air. • Il est vrai que parfois un contrevenant (par exemple quelqu’un qui continue à appeler la station DX, trafiquant en split, sur sa fréquence d’émission) doit être averti qu’il commet une erreur. La question, évidement, est de savoir comment le faire. Sortes de gendarmes • La plupart des gendarmes sont bien intentionnés, sont courtois et réussissent bien souvent à libérer ou à conserver une fréquence libre. • D'autres gendarmes, tout aussi bien intentionnés, ne sont malheureusement pas aussi bien élevés et échouent dans leurs tentatives en adoptant un comportement ou un langage inapproprié. Ils engendrent le chaos plutôt que le calme. Ne réagissez cependant jamais si vous êtes témoin d’un tel comportement. Par manque de public ils s’arrêteront d’eux–mêmes. • Une troisième catégorie, moins bien intentionnée, utilise un langage souvent vulgaire dans le but de semer la zizanie. Leur langage explicite attire la foudre d'autres gendarmes, avec comme résultat le chaos total! Ne réagissez surtout pas quand vous entendez ce genre d’individus. Les ignorer totalement est la seule façon de les arrêter. Les bons pécheurs • Un bon nombre de radioamateurs ne connaissent pas les procédures opérationnelles appropriées dans toutes les circonstances possibles. Non pas qu'ils ne veulent pas être de bons opérateurs, mais ils ne savent pas toujours comment faire. Ils apprennent, font des faux pas, tombent, et se relèvent. Ils apprennent de cette façon. Ce n’est pas la procédure idéale pour apprendre, mais ce n’est pas leur faute. La cause en est qu’on ne leur a jamais appris les règles, ni fourni l’entraînement! Ce sont là les bons pécheurs… • Errare humanum est (l’erreur est humaine): même les prétendus experts commettent des erreurs. Aucun être d'humain n'est parfait. Nous avons tous occasionnellement transmis sur la fréquence de transmission d'une station DX. Simplement parce que nous étions distraits, ou peut être que nous étions fatigués. • La première chose à considérer dans une situation où le comportement de quelqu'un semble devoir être corrigé est comment délivrer le message. • Quand un gendarme des fréquences vous lance dans la figure ‘up, you idiot’ il est très difficile de ne pas lui répondre d’une manière tout
• Het feit dat we met zijn allen (en we zijn met vele honderdduizenden) onze hobby op eenzelfde terrein (de ether) beoefenen, zal onvermijdelijk af en toe tot conflicten leiden. Hoe die te behandelen, is de hamvraag! • Ons gedrag op de banden moet gebaseerd zijn op gezond verstand, goede manieren en wederzijds respect. - Regel 1: doe of zeg nooit iets waarvan je niet wil dat je beste vriend of wie dan ook ter wereld zou weten dat jij het zei of deed. - Een probleem is dat radio-uitzendingen anoniem kunnen zijn. Wie ongeïdentificeerde uitzendingen doet met kwaadwillige bedoelingen, is de naam radioamateur niet waard. - Stoor nooit doelbewust de uitzendingen van een ander station. Dit storen gebeurt meestal anoniem. Daarom is het een daad van uiterste lafheid: dit oordeel heeft enkel te zien met ethische beschouwingen. Anonieme uitzendingen verrichten is gewoon slecht. - Er is geen excuus voor dergelijk gedrag, ook niet als je ervan overtuigd bent dat een bepaald station het meer dan verdient. - Misschien zijn er toestanden waarvan je zelf vindt dat die moeten worden aangepakt? Wellicht met recht en reden, maar denk tweemaal na over wat de toegevoegde waarde zal zijn aan onze hobby en aan jouw reputatie, alvorens je wat dan ook doet of zegt. - Voer geen discussies op de radiogolven. De kans is groot dat in geen tijd andere stations zich zullen geroepen voelen om mee te doen. Wat misschien begon als een min of meer vriendschappelijke discussie, zal onvermijdelijk ontaarden. Een probleem kan je best uitpraten via de telefoon, het internet of, best van al, van persoon tot persoon. Flikken (de frequentiepolitie) • Ze hebben allerlei namen: flikken, cops, frequentiepolitie enz. Het zijn zelf aangestelde frequentieflikken die denken dat ze elke radioamateur die een foutje maakt, ter plaatse moeten terechtwijzen, spijtig genoeg veelal met wat scheldwoorden. • Soms is het inderdaad wenselijk dat iemand die een fout blijft maken (bijvoorbeeld herhaaldelijk in split-mode op de verkeerde frequentie zenden), erop gewezen wordt dat hij fout zit, maar er zijn manieren om dat te doen! Soorten flikken • De meeste flikken bedoelen het goed en zijn niet zo extreem in hun taalgebruik. Ze blijven beleefd en hebben dan ook dikwijls succes in hun poging om een frequentie vrij te houden/krijgen. • Andere flikken bedoelen het ook goed maar zijn niet al te subtiel in hun taalgebruik en oogsten het omgekeerde van wat ze beogen. Deze flikken veroorzaken chaos in plaats van rust. Reageer niet op hun uitdagend gedrag. Bij gebrek aan publiek zullen ze vanzelf ophouden. • Een derde categorie zijn deze die expliciet taalgebruik aanwenden met de enige bedoeling chaos te creëren. Hun zeer expliciet taalgebruik lokt dan weer commentaren uit van collega-flikken, met als resultaat een complete chaos! Reageer niet en blijf op afstand wanneer deze soort flikken hun show opvoeren, schreeuwen en beledigen. Dit is de enige zekere manier die hen zal doen stoppen. Wanneer komen flikken in actie? • Flikken verschijnen steevast waar een zeldzaam DX-station of een DXpeditie actief is, meestal als dit station in split-mode werkt. • Als een station vergeten heeft de split-functie van zijn transceiver in te schakelen en het DX-station op diens frequentie begint aan te roepen, is er zeker een of ander soort flik die hem zal terechtwijzen. De goede zondaars… • Een aanzienlijk aantal radioamateurs kent niet voor alle omstandigheden de juiste procedures. Niet dat zij geen goede operatoren willen zijn, maar zij weten niet hoe het allemaal moet. Zij leren het vak met vallen en opstaan. De reden: er is hen nooit uitgelegd hoe het precies moet! Dit zijn de goede zondaars. • Errare humanum est (missen is menselijk): ook zogenaamde deskundigen maken fouten. Geen enkel menselijk wezen is perfect. Iedereen heeft al eens op de verkeerde VFO gezonden. Misschien omdat men verstrooid was, of vermoeid, of afgeleid. • Als er een situatie ontstaat waar het verantwoord is tussen te komen, moeten we ons in eerste instantie afvragen hoe de boodschap te brengen. • Wanneer een flik iemand toeschreeuwt ‘UP YOU IDIOT’ is het moeilijk zich in te houden om niet op een even agressieve manier te antwoorden: ‘have you never made a mistake, you arrogant cop?’. Reageer niet in dergelijk geval, het is alleen olie op het vuur.
01/02-2012 CQ-QSO
17
aussi agressive: ‘have you never made a mistake, you arrogant cop?’. Surtout, ne réagissez pas de cette manière. • Et c’est de cette façon que le tumulte commence. … et les mauvais pécheurs • Quelques radioamateurs cependant semblent persévérer à cultiver des habitudes opérationnelles très condamnables. Dans ce cas la deuxième partie du proverbe latin est d’application: perseverare diabolicum (persévérer est diabolique). • Parmi ces mauvais pécheurs, il y a ceux qui se réjouissent de rendre la vie dure aux DX-men et cela avec tous les moyens à leur disposition. Dans de nombreux cas, ce sont des radioamateurs frustrés qui n’ont pas beaucoup de succès pour contacter des stations DX et qui étalent leurs frustrations devant leurs collègues qui en ont plus. • Parfois nous sommes témoins de l'utilisation par ces individus des pires vulgarités et obscénités. • Tout ce qu’ils cherchent est de faire réagir les ‘spectateurs’ de sorte que le chaos éclate sur la fréquence. • Alors, un bon conseil: ne réagissez jamais quand vous êtes témoin d'un tel acte. Si personne ne réagit, ces minables partiront par manque de public. • Ne réagissez pas non plus par l'intermédiaire du DX-Cluster. Vous pouvez être sûr que ces personnages ont un œil sur l’écran de leur PC… Voulez-vous vraiment jouer à la police vous-même? • Même si vous entendez quelqu'un commettre une (grave) erreur, songez qu’à vous aussi il est déjà arrivé de commettre semblable erreur. Soyez en premier lieu tolérant et généreux! • Si vous devez vraiment dire quelque chose pour corriger une erreur qui se répète, faites-le de manière amicale et positive, n'insultez pas, ne montrez ni du dédain ni du mépris. Si ON9XXX transmet par erreur sur le mauvais VFO, dites ‘9XXX up please’, et non ‘up you idiot’. Ce genre d’insultes n'apporte aucune valeur ajoutée au message. Cela indique seulement que vous êtes mal éduqué. • Songez que votre intervention peut causer plus d'interférence que l'erreur que vous voulez corriger! • Avant de jouer au policier, réfléchissez deux fois à la manière dont votre intervention peut avoir une valeur ajoutée positive. Si vous pensez toujours qu’une intervention doit se faire, réfléchissez bien comment vous allez vous y prendre pour apporter le message. • Soyez toujours poli et constructif. • Si vous corrigez la situation pour le cas où quelqu’un émet sur le mauvais VFO, ajoutez toujours deux lettres de l'indicatif de cette station au message, de façon à ce que la personne concernée sache que le message lui est adressé. Donc ‘9XXX up please’ et pas ‘up please’ ni ‘up up up’. • Si vous êtes la station qui a commis l’erreur, ne vous sentez pas trop embarrassé (errare humanum est!) et présenter vos excuses ne ferait qu’augmenter le QRM. • N'oubliez pas que chaque station qui joue le jeu de policier des fréquences commet une infraction. Nous n’entendons pas souvent ces stations s’identifier comme elles le devraient! • Une autre pensée: un bon flic peut parfois être une bénédiction, deux flics, c’est déjà trop.
18
…en de slechte zondaars • Sommige radioamateurs blijven ondanks alles fouten maken en verkeerde operationele procedures gebruiken. In dit geval is het tweede deel van het Latijnse spreekwoord van toepassing: perseverare diabolicum (volharden is des duivels). • Onder de slechte zondaars zijn er diegenen die ervan genieten om door storingen het leven van de DX-ers zuur te maken. In vele gevallen zijn dit gefrustreerde radioamateurs die door gebrek aan kennis en kunde geen succes hebben bij het contacteren van DX-stations en hun frustraties dan maar op meer succesvolle collega’s afreageren. • Soms zijn we getuige van het flagrante gebruik van vulgariteiten en obsceniteiten door deze karakters. • Waar ze vooral op uit zijn, is om reacties uit te lokken op de frequentie, zodanig dat er chaos losbarst. • Een goede raad: reageer nooit wanneer je dergelijke zaken meemaakt. Als niemand zou reageren, zouden deze individuen door gebrek aan een reagerend publiek snel verdwijnen... • Reageer evenmin via de DX-cluster. Je mag er zeker van zijn dat ze net zo goed de DX-cluster in de gaten houden. Wil je werkelijk flik spelen? • Als je iemand hoort die herhaaldelijk een (grote) fout maakt, denk dan aan de fouten die jij ooit hebt gemaakt. Wees verdraagzaam en vergevingsgezind! • Als je werkelijk iets wil zeggen of een zich steeds herhalende fout wil rechtzetten, zeg het dan op een vriendelijke en positieve manier zonder beledigend of betuttelend te klinken. Als ON9XXX door een fout op de verkeerde VFO zendt, zeg dan ‘9XXX up please’ en niet ‘up you idiot’. Beledigen heeft geen enkele toegevoegde waarde. Als je de boodschap alleen kan overbrengen mits te beledigen, zegt dat alleen iets over jou. • Wees je ervan bewust dat je interventie meer storing kan veroorzaken dan de fout die je wil verbeteren. • Denk tweemaal na hoe je interventie een positieve toegevoegde waarde zal hebben vooraleer als flik op te treden. Als je daarna toch nog denkt te moeten ingrijpen, draai dan eerst je tong tienmaal rond! • Blijf steeds beleefd en constructief. • Als je iemand moet vertellen dat hij reeds een aantal malen op de verkeerde VFO heeft aangeroepen, vermeld dan ook zijn call of een deel ervan, want hoe kan hij anders weten dat het bericht voor hem is bestemd? Zeg ‘9XXX up please’ en niet enkel ‘up please’ noch ‘up up up’. • Als jij het station bent die de fout maakte, voel je niet al te schuldig, want errare is slechts humanum; er is echt geen behoefte om je te verontschuldigen, dat zou ook alleen maar meer QRM veroorzaken. • Vergeet niet dat elke flik die dit flikkenspel speelt, in eerste instantie iets doet dat onwettig is als hij zich niet identificeert. Flikken die zich wel identificeren, zijn zeldzaam. • Een andere gedachte: één goede flik kan een zegen zijn, twee flikken zijn reeds van het goede teveel.
Et que devons nous faire au milieu de tout cela? En tant que DXer, vous comprendrez bien vite qu'il vaut mieux ne pas réagir aux commentaires des gendarmes. Essayez de transformer une situation négative en quelque chose de positif. Continuez à écouter (revoici le mot magique) la station DX à travers le tumulte. Dans bien des cas vous constaterez que vous réussirez à inscrire la station DX dans votre log, pendant que les gendarmes continuent à s'amuser à leur manière.
... en wat doen we in het midden van een flikkenparade? Als DX-er zal je snel doorhebben dat je meer voordeel haalt door helemaal niet op flikken te reageren. Probeer van iets negatiefs iets positiefs te maken. Blijf door het tumult heen luisteren (daar is het magische woord weer) naar het DX-station. In vele gevallen zal je in staat zijn om het DX-station te loggen terwijl de cops zich op hun manier amuseren.
Nous tenons à remercier l'UBA d'avoir rendu disponible dans CQ-QSO ce document très complet dans son ensemble. Nous espérons que celui qui s'est donné la peine de le lire en aura retiré quelque chose d'instructif.
We wensen de UBA te bedanken om dit uitgebreide document in zijn geheel aan bod te laten komen in CQ QSO. We hopen dat eenieder die zich de moeite getroost heeft om het te lezen, er iets aan gehad heeft en wat kunnen opsteken heeft.
Ce que nous entendons ces derniers temps dans les pile-ups sur les bandes HF ne nous rend hélas pas très heureux. Il y a encore beaucoup de radio amateurs, y compris des Belges, qui continuent à ignorer les règles les plus élémentaires qui sont nécessaires lors de la pratique du noble art du DX pour que chacun puisse profiter avec plaisir de notre merveilleux hobby. Est-ce un signe des temps? Est-ce qu'un peu de discipline et de bon sens ne sont vraiment plus possibles? Nous revendiquons le contraire et nous vous souhaitons beaucoup de plaisir dans ce hobby. A bientôt sur l'air.
Als we recente pileups op de HF-banden beluisteren, maakt ons dit jammer genoeg niet echt vrolijk. Er zijn nog heel veel radioamateurs, waaronder ook Belgische, die blijven zondigen tegen de meest elementaire regels die in de edele kunst van het DXen noodzakelijk zijn, opdat iedereen met plezier van onze prachtige hobby zou kunnen genieten. Is dit een teken des tijds? Kan een klein beetje discipline en gezond verstand echt niet meer aan bod komen? We duimen voor het tegenovergestelde en wensen jullie veel plezier met de hobby toe. Tot werkens!
73 - John ON4UN et Mark ON4WW
73 - John ON4UN en Mark ON4WW
CQ-QSO 01/02-2012
Suite de la p. 16 / Vervolg van p. 16 19). La commande de l'écran LCD est disponible, ainsi que le stabilisateur 5 V et le processeur ATmega16 d'Atmel. Il manque uniquement le driver 8 canaux UDN2981 pour la commande des relais. La place prévue pour le tableau de LED sur le circuit imprimé d'Elector, est utilisée pour le driver 8 canaux. Le circuit imprimé est adapté en coupant des pistes et en réalisant les liaisons nécessaires au moyen de fils. Les headers et les connecteurs sont utilisés pour faciliter l'assemblage de l'ensemble dans le boîtier. Réalisation pratique et mise en boîte Voir les figures 20 (vue du dessus), 21 (vue du dessous) en 22 (panneau avant).
van het LCD-display is beschikbaar, evenals de 5 V stabilisator en de Atmel ATmega16 processor. Enkel de 8 channel Source Driver UDN2981 ontbreekt voor het aansturen van de relais. Op de Elektor-print wordt de plaats, welke voorzien was voor de ledarray ingenomen door de 8-kanaalsdriver. De print wordt aangepast door baantjes te onderbreken en met draadjes de nodige verbindingen te maken. Headers en printconnectoren worden gebruikt om het geheel gemakkelijk te assembleren in de behuizing. Praktische uitvoering en inbouw in de behuizing Zie de figuren 20 (bovenaanzicht), 21 (onderaanzicht) en 22 (frontplaat). Het HF-gedeelte met zijn microcontrollersturing is gemakkelijk in te bouwen in een behuizing. Men kan zelfs overwegen het HF-gedeelte te scheiden van het stuurgedeelte. Een verbinding met een 10-aderige flatkabel volstaat. In het SNW-ontwerp is het geheel in éénzelfde kast ingebouwd. Zoals op de figuur 20 te zien is, kan men drie gedeelten onderscheiden:
La partie HF avec sa commande par microcontrôleur, est facile à installer dans un boîtier. On peut même envisager de séparer la partie HF de la partie commande. Un câble plat à 10 conducteurs suffit pour raccorder les deux parties. Dans le projet SNW, l'ensemble est installé dans un seul boîtier. Comme on peut le voir sur la figure 20, trois parties peuvent être distinguées: - La partie HF - L'électronique de commande avec son processeur - Le panneau avant avec l'écran LCD et les boutons de commande Les trois parties sont raccordées entre elles par des liaisons à plugs. L'ensemble est alimenté en 9 V DC à partir d'une alimentation secteur standard. La consommation totale s'élève à 150 mA.
- het HF-gedeelte - de stuurelektronica met zijn processor - de frontplaat met LCD en bedieningsknoppen
La commande est très simple. Sur le panneau avant (figure 22) se trouvent quatre éléments de contrôle:
De drie delen worden via plugverbindingen met elkaar verbonden. Het geheel wordt gevoed met 9 VDC uit een standaard stopcontact blokvoeding. Het geheel verbruikt 150 mA. De bediening is zeer eenvoudig. Op het front (figuur 22) zijn 4 bedieningselementen:
- L'encodeur rotatif - Un bouton poussoir pour le choix direct de l'atténuation minimum (0 dB) - Un bouton poussoir pour le choix direct de l'atténuation maximum (80 dB) - Un bouton poussoir pour le choix de la grandeur du pas de l'atténuation: 1, 3, 6 ou 10 dB (la grandeur du pas varie à chaque pression sur ce bouton). A titre d'illustration, on peut voir à la figure 25, quelques exemples d'affichage sur l'écran LCD de l'atténuateur par pas. Ce projet fut l'occasion de nombreuses discussions HF intéressantes pendant les réunions au labo. Le résultat final est certainement meilleur et d'un emploi plus convivial que l'atténuateur commercial RF de Tronson. Il faut cependant reconnaître que l'atténuateur professionnel de HP est clairement le vainqueur.
- de rotary encoder - drukknop voor directe keuze van minimumverzwakking = 0 dB - drukknop voor directe keuze van maximumverzwakking = -80 dB - drukknop voor de keuze van de stapgrootte van de verzwakking: 1, 3, 6 of 10 dB (telkens bij het indrukken van deze knop verandert de stapgrootte). Ter illustratie zijn in figuur 25 een aantal LCD-uitlezingen van de stappenverzwakker weergegeven. Naar aanleiding van dit project werden meerdere interessante HFdiscussies gevoerd tijdens de labovergaderingen. Het uiteindelijk resultaat is zeker beter en gebruiksvriendelijker dan de commerciële Tronson RF Attenuator, maar toegegeven, de professionele verzwakker van HP is duidelijk de winnaar.
01/02-2012 CQ-QSO
19
Le syndrome HB9CV Het HB9CV-syndroom
Door/par: Eddy ON5JK (UBA-WLD) – Traduit par: ON3ZL
Dans le sillage des petites “armes à renard” en 70cm que nous avons construit dans l'atelier WLD, il restait encore une conversation loin d'être close sur les petites antennes. Afin d’aller plus en profondeur, il a été rassemblé une documentation la plus large possible, depuis différents sites Internet jusqu’au livre de DL7VFS “L'antenne HB9CV”. La publication du “maître” lui-même, HB9CV a été lue attentivement. C’était devenu un peu une obsession, un syndrome “HB9CV”.
Als nasleep van de 70cm-vossengeweertjes die we maakten in de WLDworkshop, ontspinde zich een nog lang niet beëindigde conversatie aangaande de ‘antennetjes’. Teneinde dat eens wat dieper uit te spitten, werd zoveel mogelijk documentatie verzameld, gaande van verschillende internetsites tot het boekje van DL7VFS “Die HB9CV-Antenne”. Ook de publicatie van de ‘master’ himself, HB9CV werd grondig gelezen. Het werd een beetje een obsessie, een HB9CV-syndroom.
Comme il y a beaucoup d'équipements de mesure en 2m auprès de nos membres de WLD, mais moins en 70cm, il a été décidé tout d'abord de développer et mesurer un modèle en 2m. Plus tard, nous pourrions par extrapolation faire un modèle pour le 70cm. Basé sur huit descriptions et / ou des plans de construction trouvés il a été tenté de trouver un consensus. Il y avait effectivement beaucoup de différences à découvrir.
Gezien er wel veel meetapparatuur bij onze WLD-leden bestaat voor 2m, maar minder voor 70cm, werd besloten eerst een model uit te werken en te meten voor 2m. Later kan men door extrapolatie een model maken voor 70cm. Aan de hand van een achttal gevonden beschrijvingen en/ of constructietekeningen werd getracht tot een consensus te komen. Er waren immers zoveel verschillen te ontdekken.
La construction suivant les modèles décrits
De nabouw volgens beschreven modellen
Dans la construction suivant le modèle décrit dans le livre de DL7VFS, une chose a été perdue de vue: la distance entre les deux émetteurs. Contrairement aux autres modèles qui tous notent 248mm, on donne un distance de 260mm entre les émetteurs. Ce modèle a été construit avec, par analogie à nos “petites armes”, la ligne de déphasage au-dessus des émetteurs. Erreur flagrante, car les 260mm étaient prévus pour placer la ligne de déphasage entre les émetteurs (driven elements). Tous les anciens parlent de 248mm. Une exécution théorique a été aussi réalisée par Dirk ON6DK, d’où il découle que la distance entre les émetteurs doit être de 248 mm, afin de monter tous les éléments d’alimentation au-dessus (ou en-dessous) des émetteurs. Nous avons vu après cela les deux éléments ‘front driven’ et ‘rear driven’ – respectivement FDE et RDE – alimentés et rayonnants.
Bij nabouw van het model beschreven in het boekje van DL7VFS, werd één zaak uit het oog verloren: de afstand tussen de twee stralers. Anders dan bij de andere modellen die allen 248 mm noteerden, gaf men een afstand van 260 mm aan tussen de stralers. Dit model werd nagebouwd met, analoog met onze geweertjes, het fazestuk bovenop. Flagrant verkeerd, want de 260 mm waren bedoeld om het fazestuk tussen de stralers (driven elements) te plaatsen. Overal elders sprak men van 248 mm. Door Dirk ON6DK werd ook een theoretische uitvoering gemodelleerd, waarbij 248 mm als afstand tussen de stralers werd weerhouden. Dit laat toe om alle feedelementen boven (of onder) de stralers te monteren. Wij hebben het hierna over het ‘front driven’ en het ‘rear driven’ element – FDE respectievlijk RDE - gezien de beide elementen gevoed worden en actief stralen.
Pourquoi notre choix pour une ligne de déphasage de 248mm? Pour les meilleures propriétés possibles de la HB9CV, les émetteurs doivent être alimentés avec une différence de phase de 225°. Pour inverser un émetteur, on obtient déjà 180°, grâce à une alimentation gauche/droite. Les 45° restants proviennent d’une liaison d’un 1/8 de longueur d’onde. Pour Fo = 144,927 MHz, la longueur d’onde est de 207 cm. Ce chiffre rond (207) est couplé à la fréquence rare de 144,927. Ce 207 est plus facile d’utilisation dans les formules ci-après. Pour une ligne de déphasage isolée, on doit compter sur le facteur de vélocité. Prenons pour cela 0,96. Ce qui pour 207 cm nous amène à 0,96 x 207 = 198,72 cm. Donc 1/8e de cela donne 24,84 cm. Arrondissons donc à 248 cm (centre à centre). Toutes les données trouvées ont été mise en tableau pour comparaison. Notez qu’il y a des exécutions pour une alimentation 50 ohms et 75 ohms.
Voor de best mogelijke eigenschappen van de HB9CV moeten de stralers gevoed worden met een faseverschil van 225°. Door één straler om te keren, krijgt men reeds 180°, vandaar de links/rechts-voeding. De resterende 45° bekomt men door een tussenstukje van 1/8 golflengte.
Le modèle 50 ohms
Het 50Ω-model
Il y a une tendance générale visible si on compare les modèles pour 50 ohms. On peut configurer l’antenne de trois manières: a) Pour un gain maximum: FDE = 0,47 – RDE = 0,49. b) Meilleure rapport avant/arrière: FDE = 0,455 – RDE = 0,505. c) Pour une bon compromis entre gain et rapport avant/arrière: FDE = 0,46 – RDE = 0,5.
Er is een algemene tendens zichtbaar als men de modellen voor 50 Ω vergelijkt. Men kan de antenne op drie manieren configureren: a) voor maximum winst: FDE = 0,47 λ, RDE = 0,49 λ b) beste voorachterverhouding: FDE = 0,455 λ, RDE = 0,505 λ c) voor een goed compromis tussen winst en voorachterverhouding: FDE = 0,46 λ, RDE = 0,5 λ
Nous avons opté pour la configuration c. Comme il s’agit de conducteurs nu, il n’y a pas lieu de tenir compte du facteur de vélocité. L’élément ‘rear driven’ est donc effectivement 207/2 donc 103,5 cm de long (top to top). Un côté est donc 1035mm / 2 = 517,5 mm de longueur.
20
Waarom onze keuze voor een fasestuk van 248 mm?
CQ-QSO 01/02-2012
Voor Fo = 144,927 MHz is de golflengte 207 cm. Dit rond cijfer (207) is aanleiding voor de rare frequentie van 144,927. Deze 207 is verder gemakkelijk te bewerken met formules. Door het fasestuk te maken met geïsoleerde draad, moet men rekening houden met de velocityfactor. Neem daarvoor 0,96. Dat brengt ons voor 207 cm naar 0,96 x 207 = 198,72 cm. Dus 1/8e daarvan is: 24,84 cm. Afronden dus naar 248 mm (center to center). Alle gevonden data werden in tabel gezet ter vergelijking. Noteer dat er uitvoeringen zijn voor 50Ω-voeding en voor 75 Ω.
Wij opteerden voor de configuratie c. Doordat het om naakte geleiders gaat, komt hier geen velocityfactor bij te pas. Het rear driven element is dus effectief 207/2 of 103,5 cm lang (top to top). Een zijde is dus 1035 mm / 2 = 517,5 mm lang.
Modèle / Model
Ligne de déphasage / Fasestuk
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
T
251
475
120
355
130
385
515
5
120
251
130
5
3 75 ohm
B
248
476
129,37
346,6
139,7
377,8
517,5
?
129,3
248
139,7
?
4 50 ohm
B
248
476
121,09
354,9
130,4
387,0
517,5
?
121,1
248
130,4
?
5 75 ohm
B
248
476
129,37
346,6
139,7
377,8
517,5
?
129,3
248
139,7
?
6 50 ohm
B
248
476
121,09
354,9
130,4
387,0
517,5
?
121,1
248
130,4
?
8 75 ohm
B
248
476
129,30
346,6
129,30
377,8
517,5
129,30
248
129,3
Construction maison / zelfbouw
B
260
481
125
356
135
382
516
11
125
260
135
11
Modèle / Model ON6DK
B
248.2
475
116
359
125.2
371.8
497
15
116
248.2
125.2
15
1 2 nvt
7 =5
Fig. 1. Dessin de construction Fig. 1. Constructietekening
Het fasestuk kan tussen (T) of boven (B) de boom en stralers liggen. Het eerste zelfbouwmodel valt buiten beschouwing wegens ‘verkeerd’. De 260 mm (stuk 1) waren voor tussenmontage bedoeld.
Enkele berekeningen Model 3-9 voor 144,92753 MHz. Neem V-elec = 300.000 km/sec, fase: T = tussen stralers, B = bovenop stralers. Bij Fo = 144,927 MHz: Golflengte (gl) = 2,07 m of 207 cm, dus 0,96(Vf) x gl = 198,72 cm (met isolatie) ½ gl = 103,50 cm, voor faselijn: 1/8 gl = 24,84 cm 1/8 gl = 25,875 cm 0,92 x ½ gl = 95,220 cm (gemiddelde = 0,96 x ½ gl) 0,117 x ½ gl = 12,109 cm 0,126 x ½ gl = 13,041 cm 0,125 x ½ gl = 12,937 cm 1035 / 2 = 517,5 mm (stuk 7) 0,135 x ½ gl = 13,972 cm 952 /2 = 476 mm (stuk 2) La ligne de déphasage peut être entre (T) ou au-dessus (B) des émetteurs. La première construction maison tombe hors considération, car “erronée”. Les 260 mm (fig.1 - 1) devaient être compris pour un montage entre les émetteurs.
Quelques calculs Modèle 3-9 pour 144,92753 MHz. Prenons V-elec = 300.000 Km/s; déphasage: T = entre émetteurs, B = au-dessus émetteurs. Avec Fo = 144,927 MHz: Longueur d’onde (gl) = 2,07 m of 207 cm, donc 0,96(Vf) x gl = 198,72 cm (avec isolation) ½ gl = 103,50 cm, pour ligne de déphasage: 1/8 gl = 24,84 cm 1/8 gl = 25,875 cm 0,92 x ½ gl = 95,220 cm (moyenne = 0,96 x ½ gl) 0,117 x ½ gl = 12,109 cm 0,126 x ½ gl = 13,041 cm 0,125 x ½ gl = 12,937 cm 1035 / 2 = 517,5 mm (fig1.- 7) 0,135 x ½ gl = 13,972 cm 952 /2 = 476 mm (fig.1- 2) Dans le livre de DL7VFS, nous trouvons qu’un coefficient de raccourcissement joue pour les longueurs d’antenne, afin qu’elles entrent en résonnance. Non seulement les facteurs d’environnement jouent un rôle, mais aussi le rapport de formes, c.à.d. le rapport entre le diamètre des émetteurs et la longueur d’onde est très importante. Pour
In het handboek van DL7VFS vinden we dat er een ‘verkortingsfactor’ speelt voor antennelengtes, om ze in resonantie te krijgen. Niet enkel de omgevingsfactoren spelen een rol. Ook de vormverhouding, t.t.z. de verhouding golflengte versus stralerdiameter is zeer belangrijk. Praktisch zullen we naar een verkortingsfactor van 0,96 evolueren, als men voor de stralers aluminiumbuisjes neemt van 8 mm. Daarom nemen we als basislengte: 0,96 maal de halve golflengte. Voor 144,927 MHz of 207 cm golflengte, komen we dus uit bij: 103,5 cm x 0,96 = 99,36 cm.
Fig. 2. A: Gain maximum, B: Rapport avant/ arrière maximum Fig. 2. A: Maximum Gain, B: Maximum Front to Back
De resonantiefrequentie van het systeem zal niet veranderen als we het ene element procentueel evenveel verkorten als we het andere element verlengen. Met bijvoorbeeld FDE = 0,95 λ en RDE = 0,97 λ blijft het gemiddelde 0,96 λ. In de grafiek van figuur 2 zien we het verloop van de GAIN (A) en de Front-to Back (B) volgens het procentueel verschil tussen de beide stralers. Men ziet dat winst (gain) maximaal is bij een verschil van 4 %. De Front/Back is maximaal bij een verschil van 11 %. Het voorbeeld dat we nastreefden is het beste compromis tussen die beide. We hanteren dus een verschil van circa 8 %. RDE maken we dus
01/02-2012 CQ-QSO
21
144,927 MHz ou 207 cm de longueur d’onde, nous parvenons donc à: 103,5 cm x 0,96 = 99,36 cm.
4 % langer, t.t.z. een echte halve golflengte of 103 cm. FDE maken we 4% korter of 0,92 golflengte, of 95,22 cm.
La fréquence de résonance du système ne changera pas si on réduit la longueur d’un élément en allongeant la longueur de l’autre d’un même pourcentage. Avec, par exemple, FED = 0,95 λ et RDE = 0,97 λ, la moyenne reste 0,96 λ. Dans le graphique de la figure 2, nous voyons que la courbe du GAIN (A) et du rapport avant/arrière (B) suit la différence de pourcentage entre les deux émetteurs. On voit que le gain maximal est atteint avec une différence de 4%. Le rapport Avant / Arrière est maximal avec une différence de 11%. L’exemple que nous poursuivons est le meilleur compromis entre les deux. Nous retiendrons donc une différence de 8%. Nous allongeons donc RDE de 4%, c.à.d. Une longueur d’onde réelle de 103 cm. FDE est raccourci de 4%, soit 0,92 de longueur d’onde, donc 95,22 cm.
Het gemiddelde tussen FDE (0,46 λ) en RDE (0,5 λ) is dus 0,48 λ. Zowel FDE als RDE stralen en hebben ook een onderlinge wederzijdse koppeling. Het blijkt dat in dit geval, als FDE evenveel korter is als RDE, de resonantiefrequentie op de ‘gemiddelde’ lengte blijft, alleen wordt de antenne breedbandiger.
La moyenne entre FDE (0,46 λ) et RDE (0,5 λ) est donc 0,48 λ. Tant FDE que RDE rayonne et ont également un couplage mutuel réciproque. Il ressort que dans ce cas, si FDE est éventuellement plus court que RDE, la fréquence de résonnance sur la longueur “moyenne” reste inchangée, seule la largeur de bande augmente. Le dessin de l’antenne a été transformé par Dirk ON6DK en “wires” afin de pouvoir modéliser celle-ci, comme ils sont utilisés dans le programme de modélisation EZNEC (ces “wires” ont été à leur tour divisé en “segments”). N.B. dans le tableau ci-dessus les dimensions ont été mentionnées, non les numéros des “wires”. Les numéros des colonnes 1-12 ne se réfèrent pas au modèle EZNEC, mais au dessin de la construction de la Fig.1. Nous construisons les antennes numéro 4 et 6 du tableau (50 Ω). Donc ont a: 1 et 10 = 248 mm 2 = 476,1 mm (0,92 λ) ou 476,0 mm 3 en 9 = 121,1 mm ou 121,0 mm 5 en 11 gelijk aan 130,4 mm ou 130,5 mm 7 = 517,5 mm(1/2 λ) ou 517,5 mm Nous construisons d’abord les éléments trop longs, pour pouvoir alors les réduire par 2mm après mesures. Ce ne sont pas des mesures absolues, vu qu’elles proviennent d’un analyseur MFJ via un câble de mesure de 2m. Le boom en alu utilisé est de 15/15 mm. Les émetteurs sont en tubes d’alu de 8 mm. Les lignes d’alimentation sont en VOB de 2,5 mm². Après la réduction pour trouver la fréquence de résonnance (Fo), nous avons coupé un peu plus les émetteurs qui étaient clairement trop court. Fo était devenu trop haute. Après cela, des vis M6 sans tête ont été insérées dans les tubes, permettant de régler exactement la longueurs éléments. Beaucoup de vissage et de mesures ont été la suite. Le trimmer dans le boitier d’alimentation doit aussi être réglé. Certaines mesures étaient insignifiantes et ne sont pas mentionnées ici. Finalement, les émetteurs ont été réglés respectivement sur 939 mm et 1021 mm pour un meilleur résultat.
De tekening van de antenne is door Dirk ON6DK verdeeld in ‘wires’ om de antenne te kunnen modelleren, zoals dat in het modelleringsprogramma EZNEC gebruikelijk is (deze wires worden op hun beurt ingedeeld in ‘segmenten’). N.B. in de bovenstaande tabel worden de afmetingen vermeld, niet de wirenummers. De kolomnummers 1-12 verwijzen evenmin naar het EZNEC-model, maar naar de constructietekening in de figuur 1. We maakten de antennes nummer 4 en 6 uit de tabel (50 Ω). Dan zijn: 1 en 10 = 248 mm 2 = 476,1 mm (0,92 λ) of 476,0 mm 3 en 9 = 121,1 mm of 121,0 mm 5 en 11 gelijk aan 130,4 mm of 130,5 mm 7 = 517,5 mm(1/2 λ) of 517,5 mm Constructief maakten wij de elementen eerst te lang, om dan per 2 mm te gaan inkorten na metingen. Dit zijn geen absolute metingen, daar ze gebeurden met de MFJ-analyser via een meetkabel voor 2m. De gebruikte alu-boom is 15/15 mm. De stralers zijn alubuisjes van 8 mm. Voedingsstukken zijn naakte VOB van 2,5 mm2. Na het inkorten om de gewenste resonantiefrequentie (Fo) te vinden, knipten we nog wat verder tot de stralers duidelijk te kort werden. Fo werd dus te hoog. Nadien werden in de buisjes M-6 vijzen zonder kop gedraaid, zodat de lengte van de elementen exact kon geregeld worden. Veel draaien en meten was het gevolg. Ook de trimmer in het voedingsdoosje diende afgeregeld. Sommige metingen waren onbeduidend en worden hier niet vermeld. Uiteindelijk werden de stralers geregeld op 939 respectievelijk 1021 mm voor het beste resultaat.
Metingen Meting van VSWR, reële Z & imaginaire Z Hiervoor wordt een VNWA gebruikt. Deze Vector Network Analyzer ontworpen door DG8SAQ bezit, los van de meethardware met TX-poort en RX-poort, krachtige software. Hier meten we alle parameters van de antenne, zoals VSWR, Real Z en Imag Z van de antenne, maar ook de stralingskarakteristiek in het horizontale vlak met een verticale opstralingshoek van 0°. Meting op onze antenne (figuur 3)
Mesures Mesure du VSWR, Z réel et Z imaginaire - L’antenne a été installée 4m au-dessus du sol - La mesure a été faite entre 130 MHz et 150 MHz - Appareil de mesure: GD8SAQ VNWA, hardware et software - Courbe bleue: donne le VSWR. Les mesures VSWR balancent entre 1,22 et 1,38 - Courbe rouge: donne le Z vrai. Les mesures balancent entre 53,51 Ω et 40,40 Ω - Courbe orange: donne le Z imaginaire qui varie entre 9,72 Ω et -11,08 Ω
22
CQ-QSO 01/02-2012
Fig. 3.
- de antenne werd 4 m boven maaiveld opgesteld - er werd gemeten tussen 130 MHz en 150 MHz - meettoestel: DG8SAQ VNWA, hardware en software - blauwe curve: geeft de VSWR aan. De gemeten VSWR schommelt tussen de 1,22 en 1,38 - rode curve: geeft de Real Z aan. De gemeten waarden schommelen tussen 53,51 Ω en 40,40 Ω - oranje curve: geeft de Imag Z aan en varieert tussen 9,72 Ω en -11,08 Ω
Très bons résultats, mais mais les vraies valeurs diffèrent encore de l'hypothèse. Peut-être l’effet de proximité et d’environnement jouentt-ils un rôle. Egalement le diamètre des éléments, etc.
Vrij goede resultaten, maar de echte waarden wijken toch af van de vooropgestelde. Waarschijnlijk spelen hier het eindeffect en het omgevingseffect een rol. Ook de doormeter van de elementen enz.
Mesure du diagramme de rayonnement horizontal (figure 4).
Meting van het horizontale stralingsdiagram (figuur 4)
Le hardware et software VNWA ont été ici utilisés comme base. Ce software permet via une mesure S21 de quantifier la perte (en dB) entre les ports Tx et RX. La fonction RADAR-plot montre sur un cercle de 360° la différence entre le port TX et le port RX. Pour cela le software et le rotor sont démarrés simultanément.
Fig. 4.
Ce qui est nécessaire pour ce setup:
De VNWA hardware en software werden hiervoor als basis gebruikt. Deze software laat toe om via een S21-meting het verlies (in dB) te meten tussen de Tx- en de RX-poort. De functie RADAR-plot laat toe om in een 360° vlak het verschil tussen TX-poort en Rx- poort weer te geven. Daarvoor worden de rotor en de software gelijktijdig gestart.
Wat is voor de setup nodig:
• Une antenne détecteur, de type dipôle demi-onde. Celle-ci est couplée au port RX du VNWA • Une antenne DUT, à savoir notre antenne HB9CV. Cette antenne est, grâce à un rotor léger, tournée dans un plan horizontal à vitesse constante. Cette antenne est couplée au port TX du VNWA. • Le temps de rotation du moteur est de 73 secondes. Le temps de mesure dans le VNWA est pour cela adapté. Au total il y a 8291 point de mesure (total maximal des points de mesure) Fig. 5. L’antenne Detecteur • Hauteur des deux antennes: 4m Fig. 5. De detectorantenne (2λ) • Espacement des antennes dans le plan horizontal: 20 mètres (10λ) • VNWA hardware et software • 2 morceaux de câble coaxial avec connecteurs pour la liaison entre les deux antennes et le VNWA hardware. Chaque câble a environ 10 m de longueur.
• Een detectorantenne, type halvegolfdipool. Deze is gekoppeld aan de RX-poort van de VNWA. • Een DUT-antenne, namelijk onze HB9CV-antenne. Deze antenne wordt d.m.v. van een lichte antennemotor in het horizontale vlak tegen constante snelheid rondgedraaid. De antenne is gekoppeld aan de TX-poort van de VNWA. • De omlooptijd tijd van de motor is 73 seconden. De meettijd in de VNWA werd hiervoor aangepast. In totaal zijn er 8291 meetpunten (maximaal aantal meetpunten). Fig.6. DUT antenne mesurée • Antennehoogte van beide antenFig.6. DUT meetantenne nes: 4 m (2 λ) • Scheiding van de antennes in het horizontale vlak: 20 meter (10 λ) • VNWA hardware en software • 2 stukken coaxkabel met connectoren voor de verbinding tussen de beide antennes en de VNWA hardware. Elke kabel is ongeveer 20 m lang.
Attention: pour ne pas influencer les mesures on doit placer le matériel de mesure en dehors du champ rayonnant direct des antennes.
Opgelet: om de metingen niet te beïnvloeden moet men de meetopstelling uit het directe stralingsveld van de antennes plaatsen.
Dans le diagramme des caractéristiques de rayonnement horizontal (Figure 7) est donnée la courbe mauve des valeurs mesurées. Il y a 3 marqueurs placés sur la circonférence de la courbe.
In de plot van de horizontale stralingskarakteristiek (figuur 7) geeft de paarse curve de gemeten waarde weer. Er werden 3 markeerpunten geplaatst op de omloop van de curve.
Point 1: sur cercle 0°, Back sur -54,86 dB Point 2: sur 108°, Lobe latéral sur -64,44 dB Point 3: sur 180°, Front sur -42,52 dB
Punt 1: op circa 0 °, Back op -54,86 dB Punt 2: op 108 °, Zijlobe op -64.44 dB Punt 3: op 180 °, Front op -42.52 dB
La différence entre Front et Back se monte à environ 12 dB. Le lobe latéral est à 22 dB du Front.
Het verschil tussen Front en Back bedraagt circa 12 dB. De zijlob zit op 22 dB t.o.z. van de frontlob.
Mesure d’une antenne commerciale
Meting op een commerciële antenne
FREQ.
SWR
R=
X=
144,000
1,5/1
53
144,250
1,2/1
144,300
Remarks
FREQ.
SWR
R=
X=
0
144,000
1,5/1
53
0
60
0
144,250
1,2/1
60
0
1,1/1
59
0
144,300
1,1/1
59
0
144,400
1,1/1
59
0
144,400
1,1/1
59
0
144,500
1,2/1
61
0
144,500
1,2/1
61
0
146,00
1,3/1
69
0
146,00
1,3/1
69
0
146,500
1,5/1
77
4
146,500
1,5/1
77
4
Fig.7. Plot caractéristiques de rayonnement horizontal Fig.7. Plot horizontale stralingskarakteristiek
Remarks
01/02-2012 CQ-QSO
23
EZNEC-modèle (figure 8)
EZNEC-model (figuur 8)
Fig. 8a.
Fig. 8b.
Antenneconstructie Tijdens het ontwerpen van het proefmodel voor 144 MHz werd alles variabel gemaakt. Het was de bedoeling was om elk element te kunnen veranderen om de gevolgen van de wijziging te kunnen observeren (achteraf zou blijken dat een en ander als juist werd ervaren, en er dus weinig variatie nodig was). Fig. 8c.
Construction de l’antenne Pendant le développement du modèle d’essai pour le 144 MHz toutes les variables ont été créées. C’était le but de pouvoir changer chaque élément pour pouvoir observer les suites des modifications (ensuite il semble que l'une ou l'autre ont été expérimentées correctement et qu'il n'y avait pas besoin de beaucoup de variation). Le modèle d’essai a été créé pratiquement entièrement en aluminium. A contrario, le modèle 432 MHz ultérieur a été fabriqué en cuivre ou laiton.
Le modèle 2m Comme support, un carré de 15/15 mm en aluminium a été utilisé. Un morceau de 42 cm a servi de base. Les émetteurs sont des buses d’aluminium de 8 mm, de récupération. Les mesures sont comme auparavant prise pour la “version C”, un compromis entre gain maximum et le meilleur ratio avant / arrière. L’élément “Rear driven” est alors 1023 mm, l’élément “Front Driven” 938 mm. Les terminaisons sont étanchéifiées avec les produits habituels. D’un profilé en U de 20/20 mm a été coupé deux morceaux de 20 mm. Ainsi si on met les émetteurs et ces morceaux (forés ensemble) sur le boom, on peut avec un ou deux boulons enserrer les éléments avec les morceaux de U.
24
CQ-QSO 01/02-2012
Het proefmodel is praktisch volledig uit aluminium gemaakt. Het eropvolgende 432MHz-model werd daarentegen in koper of messing gemaakt.
Het 2m-model Als drager werd een vierkant aluprofiel van 15/15 mm gebruikt. Een stuk van 42 cm werd de basis. De stralers zijn alubuisjes van 8 mm, uit recuperatie. De afmetingen zijn zoals eerder aangehaald voor de ‘versie C’, een compromis tussen maximum winst en maximum voorachterverhouding. De eindstukjes (inbusvijsjes) werden hier afgeregeld, maar bij nabouw is dat niet meer nodig. Men kan gewoon de opgegeven maten volgen. Het Rear Driven Element is dan 1023 mm, en het Front Driven Element 938 mm. Stop de eindjes waterdicht af met om het even wat. Van een 20/20 mm U-profiel werden twee stukjes van 20 mm afgezaagd. Als men de stralers door de boom en deze stukjes steekt (samen doorboren), kan men met een of twee boutjes door het U-stukje de elementen vastklemmen. Zie figuur 9.
Fig. 9.
Fig. 10.
Fig. 11.
Fig. 12.
Comme boitier de connexion, une boite en PVC 50/50 mm avec une fermeture en néoprène a été utilisée (Figure 10) et le directeur a été mis à 25 mm de la fin. Le boitier vient alors se fixer au bout du boom. Dans le boitier vient la connexion de l’antenne à un plug BNC, via le trimmer réglable.
Als aansluitdoosje werd een 50 x 50 PVC-box met neopreendichting gebruikt (figuur 10) en werd de director op 25 mm van het einde gezet. Het doosje komt dan gelijk met het einde van de boom. In het doosje komt de aansluiting van de antenne aan de BNC-plug, via de regeltrimmer.
L’élément “Rear Driven” vient exactement 248 mm plus loin sur le boom. La fin du boom est insérée dans une fixation d’ancienne antenne TV de récupération (Figure 11). Comme cela le mât support ne vient pas entre les éléments, mais derrière.
Het Rear Driven Element komt dan exact 248 mm verder op de boom. Het einde van de boom komt in een recuperatieklem van vroegere TV-antennes (figuur 11). Zodoende komt de draagmast niet tussen de elementen maar erachter.
Sur le modèle de test variable, les lignes de déphasage ont été fixées aux émetteurs avec des fixations en laiton (Figure 12). Ce qui permet les modifications. Pour une construction définitive, cela n’est plus nécessaire. Il est bien mieux de ne pas assembler deux matériaux différents, pour prévenir l’électrolyse et la corrosion. On peut juste courber les lignes vers le bas et les fixer via une vis ou un rivet. On peut aussi souder à la ligne en cuivre un bourrelet de soudure ou une cosse de câble et plier perpendiculairement. Les longueurs sont alors augmentées de 10 mm, pour plier vers l’émetteur. Là ou les deux matériaux se rencontrent on doit dans tous les cas imperméabiliser l’ensemble avec un coating, spray plastic ou époxy, ou une colle à 2 composants (UHU-plus).
Op het variabel testmodel werden de faselijnstukken aan de stralers gezet met messing-klemstukken (figuur 12). Dat laat toe deze te verschuiven. Voor een definitieve constructie is dit niet nodig.Het is zelfs beter om geen twee verschillende materialen samen te voegen, om electrolyse en corrosie te voorkomen. Men mag de lijnstukjes gewoon naar beneden plooien en via een vijsje of poprivet vastmaken. Men kan ook aan de koperdraad een soldeerlip of kabelschoentje solderen en haaks omplooien. Dan zijn ze dus 10 mm langer, om naar de straler te plooien.Waar de beide materialen samenkomen moet men het geheel in ieder geval waterdicht afdekken met een coating, plasticspray of epoxy, of tweecomponentenlijm (UHU-plus).
Les lignes de déphasage elles-mêmes ensuite: une est pliée perpendiculairement, 248 x 130 mm (plus 10 mm vers l’émetteur pour une liaison via un bourrelet de soudure). L’autre est un morceau droit de 121 mm (plus 10 mm). J’ai utilisé un fil de VOB de 2,5 mm². Au morceau de 248 mm l’isolation a été conservée. Pour maintenir au milieu de sa place le grand morceau (Forme en L) un morceau de plastic ou de matériel d’impression blanc est utilisé (Figure 13). Les lignes de déphasage sont placées 10 mm au-dessus du boom.
De fasestukken zelf dan: één is haaks geplooid, 248 x 130 mm (plus 10 mm naar de straler toe ter verbinding via soldeerlip). Het andere is een recht stukje van 121 mm (plus 10 mm). Ik gebruikte VOB-draad van 2,5 mm². Aan het stuk van 248 mm werd de isolatie gelaten. Om het grootste (L-vormig) stuk middenin op zijn plaats te houden,kwam er nog een stukje plastiek of blank printmateriaal bij (figuur 13). De fasestukken worden op 10 mm boven de boom geplaatst.
Dans le boitier d’alimentation sont amené les deux lignes de déphasage, et via un trimmer de 20 pF (éventuellement 10 pF en parallèle avec une 10 pF fixe) sont raccordées au centre du plug BNC (Figure 14). On peut également connecter directement au coax, sans BNC. Ce modèle a été conçu pour une utilisation portable. On règle le trimmer pour le meilleur SWR. Le réglage peut se faire avec simple analyseur d’antenne MFJ ou un SWR-mètre et un émetteur. Nous ne rencontrons pas le modèle théorique, avec deus vrai “nuls” sur les côtés du diagramme d’émission, mais nous ne pouvons pas effectuer de mesures
In het aansluitdoosje komen de twee fasestukken samen,en gaan via een trimmer van 20 pF (eventueel 10 pF variabel in parallel met vaste 10 pF) naar het center van de BNC-plug (figuur 14). Men mag ook direct naar coax gaan, zonder connector. Dit model was gemaakt voor draagbaar gebruik. Men regelt de trimmer voor de beste SWR. Afregelen kan met een eenvoudige (MFJ-) antenneanalyser of SWR-meter en zender. We bereikten misschien niet het theoretische model, met twee echte ‘nullen’ op de zijkanten van het stralingspatroon, maar we konden ook niet meten in een ‘vrije ane-
Fig. 13.
Fig. 14.
Fig. 15.
01/02-2012 CQ-QSO
25
dans un espace ‘anéchoïque libre’. Avec un rapport Av/Ar de 16 à 18 dB, nous sommes quand même satisfaits. Peut-être que les prochains constructeurs pourront encore apporter des améliorations?
choische’ ruimte.Met een V/A-verhouding van 16 à 18 dB waren we wel tevreden. Misschien kunnen de eventuele nabouwers dit nog verfijnen?
Le modèle 70 cm (figure 15)
Het 70cm-model (figuur 15)
Le modèle 70 cm a été réalisé entièrement en laiton. Le montage directement au-dessus du connecteur BNC permet d’installer cette antenne directement sur un petit portable. Avec un boulon en laiton fixé en dessous du boom, on peut visser cette antenne sur un mât support en PVC en la connecter au portable avec un coax. Incroyable comment on peut par exemple travailler le relais ON0VRT avec un portable (0,5W) à partir de Hamme en Flandre Orientale!
Het model voor 70 cm werd volledig in messing gemaakt. De directe montage bovenop de BNC-connector laat toe om deze antenne direct op een portabeltje te zetten. Met een messing M6 bout onder de boom kan men de antenne op een draagmast in PVC-buis schroeven en met coax naar de portabel gaan. Ongelofelijk hoe men met een portabel (0,5 W) bvb. het relais van ON0VRT kan werken vanuit Hamme in OostVlaanderen!
Transition vers 70 cm
Overgang naar 70 cm
Si nous extrapolons les valeurs trouvées ver 435 MHz, nous arrivons aux valeurs suivantes:
Als men de gevonden waarden extrapoleert naar 435 MHz, komt men tot de volgende waarden:
- - - - -
- - - - -
Demi-onde = 344,82 mm, la moitié est 172,41 mm 0,92 demi-onde = 317,23 mm, la moitié de cela est 158,6 mm 1/8 longueur d’onde = 86,2 mm 0,126 demi-onde = 43,448 mm 0,117 demi-onde = 40,34 mm
Nous mettons ces valeurs sous forme de tableau et comparons avec les mesures des antennes réalisées pour les “petites armes aux renards”. Prenons 50 Ω. Les mesures 8 et 12 ne sont pas importantes, comme elles sont plus petites. L’antenne entière est réalisée en matériel blanc (cuivre ou laiton). Les mesures sont en mm. 4
5
halve golf = 344,82 mm, de helft daarvan is 172,41 mm 0,92 halve golf = 317,23 mm, de helft daarvan is 158,6 mm 1/8 golf = 86,2 mm 0,126 halve golf = 43,448 mm 0,117 halve golf = 40,34 mm
We zetten deze waarden in tabelvorm en vergelijken met de maten van de gemaakte antennes voor de vossengeweertjes. We gaan voor 50 Ω. Maten 8 en 12 zijn niet belangrijk, als ze maar klein zijn. De ganse antenne wordt uitgevoerd in blank materiaal (messing of Cu). De maten zijn in mm.
1
2
3
Théorie 50 Ohm Theorie 50 Ohm
86,2
158,6
40,34
118,26 43,448 128,95 172,4
40,34 86,2
43,448
Théorie 75 Ohm Theorie 75 Ohm
86,2
158,6
43,1
115,5
46,55
125,85 172,4
43,1
86,2
46,55
Renards / Vosjes
86,2
152
51
101
56
110
51
86,2
56
Les morceaux 3 et 5 sont les deltamatchs. On note entre les deux antennes un assez grand écart de taille.
WLD workshopblog WLD dispose d’un blog sur ses ateliers. Vous y trouverez d’éventuelles modifications à cet article. Allez vers wldworkshop.blogspot.com, label HB9CV. Pour plus d’information ou des questions: wld.workshop@ gmail.com. P.S. Eddy ON5JK a effectué le travail de recherche, la construction et la composition de ce document. Dirk, ON6DK apporta son expertise EZNEC et Luk ON4BB a effectué la mise en place des mesures et la mise en page de ce document.
6
7
8
166
9
10
11
12
Stukken 3 en 5 zijn de deltamatchers. Men stelt tussen beide antennes een vrij grote afwijking vast in afmetingen.
WLD workshopblog WLD beschikt over een workshopblog. Hierop zijn eventuele aanpassingen van dit artikel te vinden. Ga naar wldworkshop.blogspot.com, label HB9CV. Voor meer informatie of vragen:
[email protected]. P.S. Eddy ON5JK zorgde voor het opzoekwerk, de constructie en de samenstelling van dit document. Dirk, ON6DK voegde er zijn EZNEC-expertise aan toe en Luk ON4BB zorgde voor de meetopstelling en de vormgeving van het document.
tijdschriften - brochures - boeken jaarboeken - catalogi - folders revues - brochures - livres annuels - catalogues - dépliants Bissegemsestraat 54, B-8501 Kortrijk Tel. 056 37 24 68 – Fax 056 37 24 35
26
CQ-QSO 01/02-2012
door/par: ON5WF – Vertaald door: ON5EX
Enigme Doordenker
Solution énigme “Capacités en série et en parallèle”
Oplossing doordenker “Condensatoren in serie en in parallel”
Deux capacités C1 = 4 μF et C2 = 6 μF sont raccordées en série et chargées sous une tension continue U = 300 V. Calculer les tensions U1 et U2 aux bornes des capacités.
Twee condensatoren C1 = 4 μF et C2 = 6 μF worden in serie geschakeld en geladen met een gelijkspanning U = 300 V. Wat zijn de spanningen U1 et U2 aan de condensatorklemmen?
Les deux capacités sont ensuite connectées en parallèle comme indiqué sur la figure ci-jointe. Quelle sera la tension finale aux bornes des capacités lorsque l'interrupteur S sera fermé?
Vervolgens worden dezelfde condensatoren parallel geschakeld. Hoeveel bedraagt de eindspanning aan de condensatorklemmen als de schakelaar S wordt gesloten?
Solution
Oplossing
1° Les deux capacités sont en série Dans ce cas, les charges Q1 et Q2 des capacités doivent être égales. En effet, la charge négative sur l'armature inférieure de C1 ne peut être qu'égale mais de signe opposé à la charge positive sur l'armature supérieure de C2. Il en va donc de même pour les charges sur l'armature supérieure de C1 et l'armature inférieure de C2.
De twee condensatoren zijn in serie geschakeld Beide condensatoren hebben in dit geval dezelfde lading Q1 en Q2. De negatieve lading op de onderste plaat van C1 kan immers niet anders dan gelijk zijn, maar met tegengesteld teken, aan de positieve lading op de bovenste plaats van C2. Hetzelfde geldt dus voor de ladingen op de bovenste plaat van C1 en de onderste plaat van C2.
Par conséquent, on a, en appliquant la relation Q = CU reliant la tension aux bornes d'une capacité C à la charge Q de cette capacité:
Door toepassing van de formule Q = CU die het verband bepaalt tussen de spanning over de klemmen van een condensator C en zijn lading Q, volgt:
(1)
(1)
Par ailleurs, si on remplace les deux capacités en série par leur capacité équivalente C, la charge sur C doit aussi être égale à Q et la relation (1) peut encore s'écrire:
Indien de beide condensatoren in serie worden vervangen door hun equivalente capaciteit C, moet de lading op C ook gelijk zijn aan Q en kan de formule (1) ook worden uitgedrukt als:
(2)
Ce qui donne:
(2)
Hieruit volgt:
et
en
2° Les deux capacités sont en parallèle Dans ce cas, lorsque l'on ferme l'interrupteur S, la charge ΔQ1 perdue par C1 doit être égale à la charge ΔQ2 gagnée par C2, avec:
De twee condensatoren staan in parallel In dit geval moet, na het sluiten van de schakelaar S, het ladingverlies ΔQ1 van C1 gelijk zijn aan de ladingwinst ΔQ2 van C2, met:
et
(3)
en
(3)
Uf étant la tension finale aux bornes des deux capacités. Ce qui donne:
Hierin is Uf de uiteindelijke spanning aan de klemmen van de twee condensatoren. Na uitwerking:
(4)
(4)
De la relation (4) on tire Uf:
Uit deze uitdrukking (4) wordt Uf berekend:
Variante (plus rapide) proposée par Yvan de ON4CY
(Snellere) berekening voorgesteld door Yvan ON4CY
La capacité équivalente à C1 en parallèle avec C2 doit avoir une charge égale à la somme des charges de C1 et de C2. Donc:
De lading van de equivalente capaciteit van C1 in parallel met C2 moet gelijk zijn aan de som van de ladingen van C1 en C2. Derhalve:
(microcoulombs)
Avec:
Met:
La tension finale vaut donc:
De eindspanning is dus:
(microcoulomb)
01/02-2012 CQ-QSO
27
Nouvel énigme: alimentation d’une lampe
Nieuwe doordenker: voeding van een lamp
Dans le circuit de la figure ci-jointe, la tension UL aux bornes de la lampe L doit être égale à 50 V avec un courant I dans le circuit égal à 0,1 A (valeurs efficaces).
In de afgebeelde schakeling moet de spanning UL aan de klemmen van de lamp L 50 V bedragen, bij een stroom van 0,1 A door de schakeling (effectieve waarden).
Calculez:
Bereken:
1) La valeur de la résistance Rx 2) La puissance PRx dissipée dans cette résistance 3) Les tensions (en valeurs efficaces) UC et URx aux bornes de C et de Rx
1) De waarde van de weerstand Rx 2) Het in de weerstand gedissipeerd vermogen PRx 3) De spanningen (effectieve waarden) UC en URx aan de klemmen van C en Rx
(Réponses: Rx = 1019 Ω; PRx = 10,19 W; UC = 159,2 V; URx = 101,9 V)
(Oplossing: Rx = 1019 Ω; PRx = 10,19 W; UC = 159,2 V; URx = 101,9 V)
Deze advertentie kost € 54 per editie of € 307 per jaar. Heeft u interesse om ook uw bedrijf te laten vermelden, stuur een mail naar
[email protected]
Cette annonce ne coûte que € 54 par édition ou € 307 par an. Pour toute information, envoyez un mail à
[email protected]
VDV Communicatie
aes Electronics nv
TELECOMMUNICATIE IMPORT-EXPORT OPENING HOURS: Mon.-Friday: 9h00-12h30 en 13h30-17h00 and on request
Van Durmestraat 131 B-9100 SINT-NIKLAAS Tel. 03/789.33.02 Fax. 03/789.33.53
e-mail:
[email protected] - www.maes-electr.be
28
CQ-QSO 01/02-2012
Wingenestraat 36 8020 HERTSBERGE Tel: 050.28 00 15 Fax: 050.28 00 23
Open: woe, vrij en zat. telkens van 14h-18h Officiële KENWOOD dealer voor Vlaanderen DAIWA - DIAMOND - FRITZEL - TONNA - PROCOM - PILOT www.vdvcom.be
[email protected]
Gelukkig Nieuwjaar Bonne Année Glückliches Neues Jahr
VHF-commissie / Commission VHF –
[email protected] VHF Manager VHF Assistant Manager
Jacques Verleijen Stefan Dombrowski
ON4AVJ ON6TI
VHF Microwave Manager VHF 6m-band Manager VHF Contest Manager VHF Technical Manager VHF Digital Modes Manager VHF EME Manager
Peter Pauwels Johan Van De Velde Jacques Verleijen Filip Schollaert Patrick Najlepszy Peter Nagy
ON7BPS ON4IQ ON4AVJ ON4PC ON4PN ON4KNG
VHF Satellite Manager VHF ATV Manager VHF Assistant ATV Manager
Eric Knaps Frans Van de Velde Patrick De Rocker
ON4HF ON4VVV ON7ARQ
Gasmeterlaan 165, 9000 Gent Rue du Bâtonnier Braffort 22, 1200 Woluwé-Saint-Lambert Elshoutbaan 17, 2900 Schoten Goteringen 75, 1755 Gooik Gasmeterlaan 165, 9000 Gent Solleveld 10, 9500 Geraardsbergen Gemeenteplein 20 bus 99, 8790 Waregem Avenue D. Poplimont 43 - Bte 4, 1083 Bruxelles Waterstraat 30, 3980 Tessenderlo Brusselsesteenweg 339, 9050 Gent Steenstraat 20, 9820 Merelbeke
09 2240955
[email protected]
02 7368657 03 6517451
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
09 2240955 054 415529 0473 561991 0473 204652 0472 985876 09 2312111
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
VHF UHF Microwaves TDoor/par: ON4VVV – Traduit par: ON4KCY
Nouvelles de l'ATV – ATV Nieuws
Chers amis de l’ATV,
Beste ATV-vrienden,
Mi-octobre, nous avons reçu un message de l’IBPT nous demandant d’éteindre toutes les stations non desservies par un opérateur, donc aussi les répéteurs ATV, parce qu’elles interféraient avec le système de navigation GLONASS. Comme vous le savez peut-être, GLONASS est la contrepartie russe de notre bien connu système GPS (américain). Maintenant, Vous allez me dire: qu’est ce qu’un système russe à faire ici? Et bien, vu que le système américain GPS n’offre pas une précision suffisante en plus de sa fiabilité, des organisations de géomètres belges mettent en œuvre des récepteurs de référence des deux systèmes dans tout le pays pour gagner en précision. Les signaux du système GLONASS utilisent en partie des fréquences de notre bande 23cm. On les retrouve profond dans le bruit (de l’ordre de -130 à -135 dBm) et sont donc détectés par des récepteurs très sensibles. On peut donc facilement comprendre qu’une émission d’un répéteur sur ces fréquences et sur un grande surface, interfèrent dans une plus ou moins grande mesure sur ces récepteurs. En tant que radioamateurs, nous sommes utilisateurs secondaires sur ces fréquences, mais les systèmes de navigation satellitaires le sont aussi et l’IBPT leur donne priorité. Nous devons donc éviter. Ce n’est d’ailleurs pas toujours évident. Il faut tenir compte du plan de bande et avec les autres répéteurs qui fonctionnent dans le reste de la bande 23cm. De plus, la partie de spectre entre 1260 et 1270 MHz est réservée aux communications satellitaires, bien qu’à ma connaissance, pas utilisée. Peut-être, le plan de bande doit-il être profondément revu et adapté. Avec un déménagement (si possible) vers une fréquence plus élevée dans la bande 23cm, la solution ne sera pas encore finalisée. De bonne source, je sais déjà, qu’une fois le système GALILEO opérationnel et prévu en 2015, le reste du spectre 23cm sera aussi interdit aux stations sans opérateurs. Donc, ces fréquences seront-elles encore autorisées pour les radioamateurs? Aucune information n’est encore (temporairement) disponible. En tant que manageur ATV pour l’UBA, je suis occupé faire des recherches et des mesures pour savoir quels “modes” sont perturbés et voir si un ‘modus vivendi’ est possible avec les géomètres. Pour cela, un échange de données est prévu avec les pays voisins et dans toute l’Europe. Comme déjà mentionné dans une publication récente du CQ-QSO, il n’y aura sans doute pas grand chose d’autre que de migrer vers le 6cm, chose que nous avons déjà depuis pas mal de temps envisagé avec ON0TVO. Mais, je trouve qu’il faut quand même essayer de trouver une solution pour le 23cm. Un NON, nous l’avons déjà, nous pouvons essayer d’obtenir un OUI, éventuellement assorti de certaines conditions. Ce qui est écrit ici est la situation connue au moment d’écrire cet article, mi-novembre. Espérons quelques progrès au moment de sa publication en janvier 2012. A suivre...
Half oktober ontvingen we een bericht van het BIPT dat alle onbemande stations, dus helaas ook alle ATV-repeaters werkende tussen 1240 en 1260 MHz, moesten uitgeschakeld worden wegens storingen op het GLONASS navigatiesysteem. Zoals je misschien weet, is GLONASS de Russische tegenhanger van het ons bekende (Amerikaanse) GPS navigatiesysteem. Nu zal je zeggen: wat heeft dit Russiche systeem hier nu in de pap te brokken? Wel, het zit zo. Vermits het Amerikaanse GPS-systeem naast onvoldoende betrouwbaar ook verre van precies is, gebruiken organisaties van onze Belgische landmeters met referentie-ontvangers die verspreid zijn over het ganse land, beide systemen samen om een hogere precisie te bewerkstelligen. De signalen van het GLONASS systeem gebruiken voor een gedeelte frequenties in onze 23cm-band. Ze zitten zeer diep in de ruis (grootteorde -130 à -135 dBm) en worden door supergevoelige ontvangers gedetecteerd. Het hoeft dus geen betoog dat alle uitzendingen van repeaterstations in het bewuste frequentiegebied en die toch een vrij grote oppervlakte bestrijken, deze ontvangers in mindere of meerdere mate storen. Als radioamateurs zijn we secundaire gebruikers van deze frequenties, maar ook satellietnavigatiesystemen zijn dat en het BIPT geeft voorrang aan deze laatste. We moeten dus helaas uitwijken. Dit is echter niet altijd evident. Er moet rekening gehouden worden met de bandplanning en de bestaande repeaters in het overblijvende 23cm-gedeelte. Bovendien is een breed spectrum van 1260 tot 1270 MHz voorbehouden voor satellietcommunicatie waar – bij mijn weten – totaal niets mee gebeurt. Misschien moet die bandplanning toch maar eens grondig nagekeken en aangepast worden. Met een verhuis (indien mogelijk) naar een hogere frequentie in de 23cm-band is de kous nog niet af. Uit goede bron weet ik dat, zodra het GALILEO systeem operationeel wordt, en dit is voorzien tegen 2015, ook de rest van het 23cm-spectrum waarschijnlijk verboden gebied zal worden voor onbemande stations. Tot dusver is het gebruik van deze frequenties door radioamateurs nog toegelaten, een input op 23cm zit er dus gelukkig (voorlopig?) nog in. Als UBA ATV-manager ben ik bezig onderzoek en metingen te doen welke ‘modes’ de storingen veroorzaken en of er een ‘modus vivendi’ met de landmeters mogelijk is. Hierbij is ook gegevensuitwisseling met buurlanden en gans Europa gepland. Zoals ik reeds in een vorige publicatie in CQ-QSO heb gemeld, zal er op termijn waarschijnlijk niet veel anders op zitten dan te verhuizen naar 6cm, iets wat we met ON0TVO reeds geruime tijd geleden hebben aangevat. Maar ik vind dat we tenminste toch moeten proberen om een oplossing te vinden voor 23cm. Een NEE hebben we al, een JA kunnen we misschien toch nog krijgen, al is het onder bepaalde voorwaarden. Wat hierboven te lezen is betreft de situatie zoals bekend bij het schrijven van dit artikel half november, hopelijk is er al enige vooruitgang tegen de tijd van publicatie in januari 2012. Wordt vervolgd...
73, Frans ON4VVV
73, Frans ON4VVV
01/02-2012 CQ-QSO
29
HF Manager HF Technical Consultant HF Contest Manager HF Fieldday Manager HF Award Manager Checkpoint WAZ & WAS & DXCC HF Software Manager HF FAX Info Manager HF QRP Manager
Carine Ramon John Devoldere Marc Domen Francis Bauweraerts Egbert Hertsen Egbert Hertsen Dimitri Du Bois Winfried Besancon Jos Warnier
ON7LX ON4UN ON7SS ON6LY ON4CAS ON4CAS ON4IT ON7BW ON6WJ
(TRA) (TLS) (OSA) (NOK) (MCL) (MCL) (AST) (LIR) (SNW)
Bruggesteenweg 77, 8755 Ruiselede Poelstraat 215, 9820 Merelbeke Ferdinand Coosemansstraat 32, 2600 Antwerpen Lokerenstraat 110 bus 5, 2300 Turnhout Postbus 85, 2800 Mechelen Postbus 85, 2800 Mechelen Witgerstraat 31, 9310 Herdersem Lange Repeldreef 5, 2970 Schilde Kalendijk 28, 9200 Dendermonde
Tel.: 051 - 68.62.25 Tel./Fax: 09 - 362.64.55 Tel.: 0471 - 88.79.80 Tel.: 014 42.67.08 Tel.: 015 - 33.03.82 Tel.: 015 - 33.03.82 Tel.: 053 - 41.82.90 Tel.: 03 - 383.13.30
Raadgevende leden – Collaborateurs conseillers ON4JZ, Joseph Ziegelshiffer - ON5AZ, Gaby Van Genegen – ON5PV Philippe Van Houte – ON7ZV, Guy Berger – ON3GEO Geo De Baets E-mail adressen van de HF-medewerkers / Adresses E-mail des collaborateurs: HF Manager HF Contest Manager HF Award Manager HF QRP Manager HF Technical Consultant HF Software Manager (1)
: : : : : :
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
HF Field Day Manager HF Fax Info Manager
:
[email protected] :
[email protected]
Home BBS van de medewerkers / Les BBS des collaborateurs: HF Award Manager : ON4CAS@ON0AR HF FAX Info Manager : ON7BW@ON0ANR-5
HF Contest News
Door/par ON7SS
Contest Calendar Date Start
UTC Start
Date End
UTC End
Name
Mode
JANUARI - JANVIER 2012 01-01-2012 01-01-2012 01-01-2012 02-01-2012 07-01-2012 07-01-2012 08-01-2012 08-01-2012 08-01-2012 08-01-2012 09-01-2012 14-01-2012 14-01-2012 14-01-2012 16-01-2012 16-01-2012 21-01-2012 21-01-2012 21-01-2012 21-01-2012 23-01-2012 23-01-2012 27-01-2012 28-01-2012 28-01-2012 28-01-2012 28-01-2012 30-01-2012
30
00:00 08:00 09:00 19:30 18:00 20:00 00:00 04:00 09:00 10:00 19:30 00:00 12:00 18:00 16:00 19:30 00:00 12:00 12:00 18:00 16:00 19:30 22:00 00:00 06:00 12:00 13:00 19:30
CQ-QSO 01/02-2012
01-01-2012 01-01-2012 01-01-2012 02-01-2012 08-01-2012 07-01-2012 08-01-2012 08-01-2012 08-01-2012 08-01-2012 09-01-2012 15-01-2012 15-01-2012 15-01-2012 16-01-2012 16-01-2012 21-01-2012 22-01-2012 22-01-2012 22-01-2012 23-01-2012 23-01-2012 29-01-2012 29-01-2012 29-01-2012 29-01-2012 29-01-2012 30-01-2012
23:59 11:00 12:00 20:30 23:59 23:00 23:59 07:00 10:59 14:00 20:30 23:59 12:00 06:00 16:59 20:30 04:00 11:59 12:00 06:00 16:59 20:30 22:00 23:59 18:00 12:00 13:00 20:30
ARRL Straight Key Night SARTG New Year Contest AGCW Happy New Year Contest UBA QRP Foxhunt ARRL RTTY Roundup ON5ME - EU CW 160 Meter Contest - 1 VERON SWL’s New Year Contest ON5ME - EU CW 160 Meter Contest - 2 DARC 10 meter Contest Midwinter Contest UBA QRP Foxhunt Mongolian DX Contest WW PMC Contest North American QSO Party OK1WC Memorial Activity (MWC) UBA QRP Foxhunt LZ Open Contest Hungarian DX Contest UK DX RTTY Contest North American QSO Party OK1WC Memorial Activity (MWC) UBA QRP Foxhunt CQ WW 160-Meter Contest VERON SLP Contest - Part 1 REF Contest BARTG RTTY Sprint Contest UBA DX Contest (**) UBA QRP Foxhunt
CW RTTY CW CW/PSK31 DIGI CW SWL CW CW/SSB CW/SSB CW/PSK31 RTTY CW/SSB CW SSB CW/PSK31 CW CW/SSB RTTY SSB CW CW/PSK31 CW SWL CW RTTY SSB CW/PSK31
FEBRUARI - FEVRIER 2012 04-02-2012 04-02-2012 04-02-2012 04-02-2012 04-02-2012 04-02-2012 04-02-2012 04-02-2012 05-02-2012 06-02-2012 11-02-2012 11-02-2012 11-02-2012 11-02-2012 11-02-2012 12-02-2012 13-02-2012 13-02-2012 15-02-2012 17-02-2012 18-02-2012 20-02-2012 20-02-2012 24-02-2012 25-02-2012 25-02-2012 25-02-2012 26-02-2012 26-02-2012 27-02-2012 27-02-2012
00:00 00:01 12:00 12:00 14:00 16:00 17:00 18:00 00:00 19:30 00:00 11:00 12:00 17:00 21:00 00:00 13:00 19:30 19:00 21:00 00:00 16:00 19:30 22:00 06:00 13:00 18:00 09:00 15:00 16:00 19:30
05-02-2012 05-02-2012 05-02-2012 05-02-2012 04-02-2012 04-02-2012 06-02-2012 05-02-2012 05-02-2012 06-02-2012 12-02-2012 11-02-2012 12-02-2012 11-02-2012 12-02-2012 12-12-2012 17-02-2012 13-02-2012 15-02-2012 18-02-2012 19-02-2012 20-02-2012 20-02-2012 26-02-2012 26-02-2012 26-02-2012 26-02-2012 26-02-2012 26-02-2012 27-02-2012 27-02-2012
23:59 23:59 11:59 12:00 23:59 19:00 01:00 17:59 04:00 20:30 23:59 13:00 12:00 21:00 01:00 04:00 23:59 20:30 20:30 21:00 23:59 16:59 20:30 22:00 18:00 13:00 06:00 11:00 17:00 16:59 20:30
Vermont QSO Party 10-10 International Winter QSO Party Black Sea Cup International EPC WW DX Contest Minnesota QSO Party AGCW Straight Key Party 80m Delaware QSO Party Mexico International RTTY Contest North America Sprint Contest UBA QRP Foxhunt CQ World-Wide RTTY WPX Contest Asia-Pacific Sprint Dutch PACC Contest FISTS Winter Sprint RSGB1,8 MHz Contest North America Sprint Contest School Club Roundup UBA QRP Foxhunt AGCW Semi Automatic Key Evening Russian WW PSK Contest ARRL International DX Contest OK1WC Memorial Activity (MWC) UBA QRP Foxhunt CQ WW 160-Meter Contest REF Contest UBA DX Contest (**) North American QSO Party High Speed Club CW Contest - 1 High Speed Club CW Contest - 2 OK1WC Memorial Activity (MWC) UBA QRP Foxhunt
CW/SSB/Digital SSB CW/SSB BPSK63 CW/SSB/Digital CW CW/Phone RTTY CW CW/PSK31 RTTY CW CW/SSB CW CW SSB CW/SSB CW/PSK31 CW PSK CW SSB CW/PSK31 SSB SSB CW RTTY CW CW CW CW/PSK31
Door/par: ON6WJ – Traduit par: ON3ZL
CQ-QRP
La “Tinker Box” (1ère partie)
De Tinker Box (deel 1)
Mon récit commence cette fois par une lecture d’anciens exemplaires de périodiques amateurs, la plupart émanant de QST. Ils sont ici dispersés, attendant une pause-lecture. Quelques mois passés, le QST de janvier 2008 a fait d’une courte pause-lecture tout un aprèsmidi, avec une extension jusqu’au repas du soir.
Mijn verhaal begint ditmaal bij het lezen van oudere exemplaren van amateurtijdschriften, meer bepaald QST. Die liggen hier her en der verspreid, wachtend op een inkijkpauze. Enkele maanden geleden was QST januari 2008 aan de beurt, met een artikel dat van een korte inkijkpauze een complete inkijknamiddag maakte, met verlenging tot ver na het avondmaal.
“Tired of searching the antique radio transmitter? Here’s how two hams build their own” – by Jerry Fuller W6JRY en Lee Hutchins KA6IRL
“Tired of searching the antique radio transmitter? Here’s how two hams build their own” – by Jerry Fuller W6JRY en Lee Hutchins KA6IRL
C’est tout un récit sur la manière dont monsieur Fuller, après la lecture du livre “The Secret Wireless War”, a été intéressé par un petit émetteur de type “MK3”, aussi nommé “Tinker Box” (par une manière de parler, avec les opérateurs en point de mire). Soudainement pensons-nous au défi que cela serait après tant d’année de faire une réplique de ce singulier petit émetteur.
Het is een gans verhaal hoe die meneer Fuller bij het lezen van het boek “The Secret Wireless War” geïnteresseerd geraakte in de kleine zender type ‘MK3’, ook wel ‘Tinker Box’ genaamd (zette bij wijze van spreken de operatoren aan het denken). Plots bedacht hij wat een uitdaging het zou betekenen om na zovele jaren een replica te maken van dit bijzondere zendertje.
La ‘Tinker Box’ était un émetteur radio clandestin, développé et construit par Wil Lilburn et Bob Hornbe vers 1938 sur commande des services secret Anglais (Secret Intelligence Service) et, à partir de 1939, porté en production dans le quartier général à Whaddon Hall. Le MK3 remplaça le prédécesseur MK2, un transceiver dont le récepteur régénérateur (TRF) ne fonctionnait pas formidablement bien. A côté du MK3, il y avait aussi un récepteur “companion”, le K3 de la même période: le récepteur
De ‘Tinker Box’ was een Britse clandestiene radiozender, ontworpen en gebouwd door Wil Lilburn en Bob Hornbe rond 1938 in opdracht van de Britse Geheime Dienst (Secret Intelligence Service) en vanaf 1939 in productie gebracht in het SIS-hoofdkwartier te Whaddon Hall. De MK3 zou zijn voorganger MK2 vervangen, een transceiver waarvan de regeneratieve (TRF) ontvanger niet zo denderend goed werkte. Bij de MK3 hoorde dan ook een ‘companion’ ontvanger, de K3 van die peri-
01/02-2012 CQ-QSO
31
HRO de la firme américaine National (hé oui, celui avec la fameuse boîte permutable à filtres en face). Ce récepteur était l’oeuvre de James Millen W1AXL, ingénieur en chef auprès de la National Company, mais connu auparavant de milliers de radio-amateurs des années trente comme collaborateur technique et auteur de beaucoup d’articles sublimes dans QST. La combinaison MK3 & HRO était l’équipement standard auprès des “Corps Diplomatiques” pendant la Seconde Guerre Mondiale et a été à la fois beaucoup employé par les opérations militaires et clandestines. A noter qu’il y a deux versions du MK3. Les premières productions antérieures étaient avec une alimentation interne, plus tard, la taille fut réduite et l’alimentation séparée et externe (comme d’ailleurs tous les récepteurs HRO qui avaient une unité d’alimentation externe)
ode: de HRO-ontvanger van de Amerikaanse firma National (jawel, deze met de fameuze spoelschuiven vooraan). Deze ontvanger was het geesteskind van James Millen W1AXL, hoofdingenieur bij de National Company, maar vooral bekend bij vele duizenden radioamateurs in de dertiger jaren als technisch medewerker en schrijver van vele hoogstaande artikels in QST. De combinatie MK3 & HRO was zowat de standaardset bij het Britse ‘Corps Diplomatique’ tijdens WW2 en werd tevens veel gebruikt bij clandestiene en militaire operaties. Te noteren valt dat er twee versies van de MK3 bestonden. De eerste of vroege productieruns waren met ingebouwde voeding, de latere sets waren kleiner en hadden een aparte of externe voeding (zoals trouwens alle HRO-ontvangers een externe voedingseenheid hebben).
Pour info: dans le volume 4 de Louis Meulstee, Fig. 1. Emetteur construit par Hornbe tel que “Wireless for the Warrior” il y a une belle repré- visible dans la salle “Station X”. Ter info: in Louis Meulstee’s “Wireless for the sentation d’une dernière version d’un MK3, avec Warrior” volume 4 staat een prachtige afbeelFig. 1. Zender gebouwd door Hornbe welke te zien l’alimentation externe correspondante et avec ding van zo een latere versie MK3, met bijis in zaal “Station X”. toutes sortes de pièces de réserve pour l’émetteur, horende externe netvoeding plus allerhande de bobines à insérer, tubes, cristaux, jusqu’aux antennes filaires et reserveonderdelen voor de zender, van insteekspoelen, buizen, xtallen isolateurs en porcelaine. tot en met de antennedraad en porceleinen isolatoren toe. Les deux clés morse complètent le trophée exposé: une ‘straight key’ rolls des clés à double roulement à billes et même pour cette époque une superbe clé semi-automatique “Mac Elroy”! Mister Mc Elroy était le recordman mondial de télégraphie à haute vitesse (envoi et réception) avec 69 mots/min en 1935 (notre ami Léon, ON6ZJ, SK, jouait de sa Mc Elroy comme un virtuose). Cette photo est prise par un policier d’état allemand en 1941 avec cette légende: “Funkgerate des Fallschirmagenten Frantisek Pavelka”. Ce qui est arrivé à ce malchanceux propriétaire Pavelka n’est pas mentionné, mais se laisse tristement deviner. Voici le spécifications du MK3:
32
De twee morsesleutels maken de uitgestalde trofee compleet: een ‘straight key’ of kanjer van dubbelgelagerde sleutel en zelfs de voor die tijd prachtige “Mac Elroy” semi-automatische sleutel! Mister Mc Elroy was de wereldrecordhouder snelheidstelegrafie (seinen en opnemen) met 69 wpm in 1935 (ook vriend Leon ON6ZJ, SK, bespeelde zijn Mc Elroy keyer als een virtuoos). Deze foto is genomen door de Duitse Statspolizei te Praag in 1941 met volgend opschrift: “Funkgerate des Fallschirmagenten FrantisekPavelka”. Wat er met deze onfortuinlijke eigenaar Pavelka is gebeurd wordt niet vermeld, maar laat zich spijtig genoeg wel raden.
- “higly portable”, 20 W output, CW-only, émetteur contrôlé par quartz à double trappe - Champ de fréquence de 1,7 à 8 MHz en 3 bandes (e.a.t aussi notre 160/80 et 40 m - bandes amateurs) - Pour chaque bande est prévues une bobine PA à insertion séparée - Tubes: 6V6 (ou 6F6) oscillateur, 807 dans le PA, 5Z3 redresseur - Coffret: boitier en chêne d’environ 30 x 23 x 25 cm
Dit zijn de technische specificaties van de MK3:
Le Bletchley Park Museum, dans les environs de Londres, est l’unique lieu où le MK3 est exposé. Tony Walton VK3NHL, bon ami avec Jerry W6JRY, lors de ses vacances en Angleterre fait parfois une petit tour le long de Bletchley Park avec l’espoir de pouvoir photographier le MK3. Hélas, l’appareil n’est nulle part en vue. Après quelques questions polies au garde de la salle, Tony a été conduit à la Station ’X’ (inaccessible au public). Là trône le MK3 en condition “collector” comme décrit dans le livre “Secret Wireless War” de George Pidgeon.
Bletchley Park Museum, in de buurt van Londen, is de enige plaats waar de MK3 te bezichtigen is. Tony Walton VK3NHL, goed bevriend met Jerry W6JRY, maakte tijdens zijn vakantie in Engeland een ommetje langs Bletchley Park met de hoop om er de MK3 te kunnen fotograferen. Helaas viel het toestel nergens te bespeuren. Na beleefd vragen aan de zaalwachter, werd Tony naar Station’X’ geleid (ontoegankelijk voor het publiek). Daar stond de MK3 in ‘pristine condition’ zoals afgebeeld in het boek “Secret Wireless War” van George Pidgeon.
Encore un détail piquant: il s’agit ici de l’émetteur construit et utilisé par Hornbe lui-même pendant son “job” d’agent des services secrets Anglais MI6. Tony Walton a pu faire énormément de photos et faire des esquisses des détails. Il est important de mentionner que David White G3ZPA, le conservateur actuel du musée, était en outre, le dernier radio-opérateur auprès du MI6. Après le mort de Hornbe, il a conservé le MK3 en question et grâce à lui, les auteurs de l’article du QST ont pu porter à l’attention des radio-amateurs ce petit émetteur. Un schéma? Désolé, il n’en reste aucun exemplaire. Donc seulement prendre l’émetteur hors de son boîtier et dessiner le schéma. C’est le schéma dessiné à la main envoyé par David White à Jerry Fuller, qui à son tour l’a placé sur le world wide web.
Nog een pittig detail: het betreft hier dé zender welke gebouwd en gebruikt werd door Hornbe himself tijdens zijn ‘job’ als agent van de Britse geheime dienst MI6. Tony Walton mag uitgebreid foto’s en detailschetsen maken. Belangrijk om te vermelden is dat David White G3ZPA, de huidige museumconservator, tevens de laatste radio-operator bij MI6 was. Hij heeft na het overlijden van Hornbe de bewuste MK3 al die jaren bewaard en dankzij hem konden de schrijvers van het QST-artikel dit zendertje onder de aandacht van de radioamateurs brengen. Een schema? Sorry, hiervan was geen enkel exemplaar overgebleven. Dan maar de zender uit het kastje genomen en een schema getekend. Dit met de hand getekende schema stuurde David White naar Jerry Fuller, die het op zijn beurt op het world wide web plaatste.
Ce qui frappe, c’est que le schéma dans QST diffère du schéma que David White dessina. Cela apparaît avec la remarque dans l’article: “a revision version was developed utilizing some modern components and reproducible coil winding techniques…”. Je pensai en moi-même:
Hetgeen opvalt is dat het schema in QST afwijkt van het schema dat David White tekende. Dat strookt met de opmerking in het artikel “a revision version was developed utilizing some modern components and reproducible coil winding techniques…”. Ik denk bij mezelf:
CQ-QSO 01/02-2012
- “higly portable”, 20 W output, CW-only, xtalgestuurde tweetrapszender - frequentiebereik van 1,7 tot 8 MHz in 3 banden (m.a.w. ook onze 160/80 en 40m-amateurbanden) - voor elke band is een aparte PA-insteekspoel voorzien - buizen: 6V6 (of 6F6) oscillator, 807 in de PA, 5Z3 gelijkrichter - behuizing: eiken kastje van ca. 30 x 23 x 25 cm
Fig. 2. Schéma du MK3 comme dessiné par David White G3ZPA. Fig. 2. Schema van de MK3 zoals opgenomen door David White G3ZPA.
veramerikaniseren tot daaraan toe, maar waarom dan niet gelijk Amidon-ringkernen gebruiken (nog makkelijker om wikkelen)? Toch maar niet doen. Ik wil het originele schema zo getrouw mogelijk volgen. Dus opnieuw David White’s schets erbij gehaald. Een tweetrappenzendertje, dat kan toch niet moeilijk zijn? Hoewel, hier klopt blijkbaar iets niet. Die oscillatorschakeling kan zo niet werken! Hier heeft David wel degelijk iets over het hoofd gezien bij het optekenen van de schakeling. Ik begin “a revision version” al een beetje in een ander daglicht te zien. Tegenwoordig vind je zelfs voor de meest onmogelijke onderwerpen een internetforum, dus met wat geluk ook voor de MK3. Ja hoor: uk.groups.yahoo.com/group/sis-whaddonmkIII/. Via dit forum wordt na een poosje de oplossing aangedragen door Ian G3ROO. Ian stuurt enkele foto’s naar het forum van een originele MK3, al meer dan en halve eeuw bewaard door een vriend. Duidelijke foto’s van zowel de kast, het chassis en – hoera - ook van het inwendige met praktisch alle componenten. Het wordt nu meteen duidelijk dat de vreemde weerstandswaarden van bijvoorbeeld 7,45 kΩ eigenlijk weerstanden van 22 kΩ in parallel zijn, vermoedelijk met de multimeter nagemeten. Nu werd het voor mij een stuk makkelijker om aan de hand van David White’s opgenomen schema en de tamelijk gedetailleerde foto’s het schema te hertekenen. Ik kan de oscillatorkring ontrafelen en kom tot de ontdekking dat dit in feite zeer simpel, maar geniaal is opgelost. Met 2 enkelvoudige schakelaars, 2 variabele condensatoren op de frontplaat en een aftakking op de spoel wordt de oscillatorkring afgestemd van 1,7 tot 8 MHz in 3 banden. Even de oscillatorkring van naderbij bekeken. In de stand 1.7-2 MCS (160m-band) is SW2 open en SW1 gesloten: de ganse spoel wordt gebruikt. Parallel over de ‘Xtal tuning’ américaniser jusqu’à ce point, mais pourquoi ne pas utiliser des tores Amidon (encore plus facilement bobinables)? Mais à ne pas faire. Je veux suivre le schéma original le plus fidèlement possible. Donc, à nouveau, récupérer les croquis de David White. Un petit émetteur à deux trappes, ça ne doit pas être si difficile? Cependant, quelque chose ici ne va pas. La commutation des oscillateurs ne peut pas fonctionner! Ici David White a laissé passer quelque chose au-dessus de sa tête en dessinant la commutation. Je commence alors “a revision version” déjà un peu sous un nouvel éclairage. A l’heure actuelle, on trouve les sujets les plus improbables sur les forums internet, donc aussi chanceusement pour le MK3. Oui bien sûr: uk.groups.yahoo. com/group/sis-whaddon-mkIII/. Fig. 3. Schéma du MK3, redessiné par l’auteur. Fig. 3. Schema van de MK3, hertekendd door de auteur.
01/02-2012 CQ-QSO
33
Via ce forum après un post, il a été apporté une solution par Ian G3ROO. Ian envoya quelques photos du MK3 originel vers le forum, conservées depuis un demi-siècle par un ami. Photos claires du boitier, du châssis et – youpie – aussi de l’intérieur avec pratiquement tous les composants. Il était maintenant devenue évident que l’étrange valeur de résistance de par exemple 7,45 Ω est en réalité des valeurs de 22KΩ en parallèle, vraisemblablement mesurées au multimètre. Maintenant il m’est un peu plus facile de prendre en main le schéma pris par David White et les assez détaillées photos pour redessiner le schéma. Je peux démêler le circuit des oscillateurs et arriver à la découverte que ceci est en fait assez simplement, mais génialement résolu. Avec deux simples interrupteurs, deux condensateurs variables en façade et une prise sur la bobine le circuit oscillateur est ajusté de 1,7 à 8 MHz en 3 bandes. Examinons juste le circuit oscillateur d’un peu plus près. Dans la situation 1.7-2 MCS, SW2 est ouvert et SW1 est fermé: l’entièreté de la bobine est utilisée. Parallèlement au-dessus du ‘Xtal tuning’, condensateur variable, vient maintenant une deuxième capacité parallèle qui est ‘Trim1.7-2’ MCs et la capacité fixe de 200pF. Le condensateur trimmer est ajusté de telle façon que au moyen du condensateur variable la résonnance puisse toujours être obtenue dans ce segment de bande.(la résonnance est la luminosité maximale de la “lampe de vélo”, couplée avec un enroulement sur le circuit tank). Un fois terminée cette procédure de réglage, il ne doit plus être touché au condensateur trimmer. C’est la raison au demeurant pour laquelle il n’y a pas de bouton sur cette capacité variable. Sur la position 2.5-4 MCs SW1 est ouvert et l’extra capacité est accouplée. Seulement le condensateur variable ‘Crystal tuning’ sert pour la résonnance. Remarquez que le condensateur variable est isolé du DC par un condensateur mica de 5 nF, vraisemblablement parce que des ‘midget capacitors’ sont utilisés ici avec un distance minimale entre les plaques de réglages et un claquage possible pourrait intervenir quand les alternances HF positives s’ajouteraient aux hautes tensions appliquées. Avec l’extension haute 4-8 MCs une partie de la bobine est court-circuitée et accroît la fréquence de résonnance. Le tube oscillateur est une 6F6 ou 6V6, un tube amplificateur LF beaucoup utilisé qui peut facilement donner quelques watts de puissance HF, ou entre d’autres mots donner un signal de commande plus que suffisant pour que la 807 (une ‘beam power tetrode’) fonctionne en classe C. Le signal oscillateur RF n’est pas dévié vers l’anode, mais via une prise sur la bobine: - amplitude plus petite (et c’est sûrement un signal plus que suffisant), mais plus important … - l’oscillateur se déplacera à peine en fréquence par la charge changeante que le tube final montre par le bricolage de ceci. Avec la clé up, il n’y a pas de courant de grille et le circuit oscillateur n’est pas chargé. Avec la clé down les alternances positives du signal HF font passer un courant de grille. Ce courant va provoquer une chute de tension d’environ 60V sur les 20KΩ plus la résistance DC du RCF dans le circuit de grille PA par rapport à la masse ou … un courant de grille de plus ou moins 3mA se charge d’un ‘bias automatique’ du tube final.
draaibare condensator komt nu een tweede capaciteit parallel te staan zijnde ‘Trim 1.7-2 MCs’ en de vaste capaciteit van 200 pF. De trimcondensator wordt zodanig afgesteld dat d.m.v. de draaibare condensator steeds resonantie kan bekomen worden in dit bandsegment (resonantie is het maximum oplichten van het ‘fietslampje’, gekoppeld met 1 wikkeling op de tankkring). Eenmaal deze afregelprocedure gedaan, moet aan de trimcondensator niet meer gedraaid worden. Dit is trouwens ook de reden waarom dat deze variabele capaciteit geen draaiknop heeft. In de stand 2.5-4 MCs is SW1 open en wordt de extra capaciteit wordt afgekoppeld. Enkel de “Crystal tuning” draaibare condensator zorgt voor resonantie. Merk op dat de draaibare condensator van DC geïsoleerd is door door de micacondensator van 5 nF, vermoedelijk omdat hier ‘midget capacitors’ worden gebruikt met minimale afstand tussen de afstemplaten en er mogelijks doorslag zou optreden wanneer de positieve HF-alternanties opgeteld worden bij de aangelegde DC-hoogspanning. Bij het hoogste bereik 4-8 MCs wordt een deel van de spoel kortgesloten en stijgt de resonantiefrequentie. De oscillatorbuis is een 6F6 of 6V6, een veel gebruikte LF-versterkerbuis die gemakkelijk enkele watt HFvermogen kan afgeven, of m.a.w. meer dan genoeg stuursignaal om de 807 (een ‘beam power tetrode’) in klasse C te sturen. Het RF-oscillatorsignaal wordt niet afgetakt aan de anode, maar via een tap op de spoel: - kleinere amplitude (er is immers meer dan genoeg signaal) maar belangrijker… - de oscillator zal nauwelijks in frequentie verschuiven door de wisselende belasting die de eindbuis vertoont bij het sleutelen hiervan. Bij key up loopt er geen roosterstroom en word de oscillatorkring niet belast, bij key down zorgen de positieve alternanties van het HFsignaal dat er stuurroosterstroom gaat lopen. Deze stroom zal over de 20 kΩ plus de DC-weerstand van de RFC in de roosterkring PA een spanningsval veroorzaken van ongeveer - 60 V t.o.v. de massa of… een roosterstroom van om en bij de 3 mA zorgt voor een ‘automatische bias’ van de eindbuis. Met de ‘anode tune’ CV en natuurlijk de passende insteekspoel wordt afgestemd op resonantie, te merken aan de dip in de mA-meter in de kathodelijn van de PA-buis. D.m.v. ‘Aerial Tune’ in serie met de antennekoppelspoel wordt een doublet of long wire aangesloten (afhankelijk van de kortsluitstrip tussen massa en 1 uiteinde van de koppelspoel). Om ‘luie’ xtals makkelijker aan de praat te krijgen werd nogal eens gebruik gemaakt van een extra capaciteit tussen output en input van de oscillatorbuis (Miller effect): een extra stukje geïsoleerde draad komende van de anode wordt enkele keren rond de draad van het stuurrooster gedraaid (of een extra geïsoleerde draad komende van G1 enkele keren rond deze komende van anode). Deze ‘gimmick capacitor’ is duidelijk op de foto van figuur 4 te zien. Hierdoor vergroot de capaciteit tussen anode en stuurrooster met enkele pF. De grotere ‘meekoppeling’ maakt dat de buis altijd op de frequentie (of harmonische) van het xtal oscilleert.
Avec le ‘anode tune’ CV et naturellement la bobine insérable adéquate est ajustée la résonnance, à trouver au dip dans le mA-mètre dans la ligne de cathode du tube PA. Par l’intermédiaire de ‘Aérial Tune’ en série avec la bobine coupleuse d’antenne est branchée un doublet ou long wire. (dépendant du strip court-circuit entre la masse et 1 extémité de la bobine de couplage). Afin de faire ‘parler’ plus facilement des Xtals ‘fainéants’ il était assez utilisé autrefois une extra capacité entre output et input du tube oscillateur (Effet Miller): un extra morceau de fil isolé provenant de l’anode était tourné quelques fois autour du fil de la grille de commande (ou une extra fil isolé provenant de G1 tourné quelques fois autour de celui provenant de l’anode). Cet ‘gimmick capacitor’ est clairement visible sur la Photo de la figure 4. Ceci augment la capacité entre l’anode et la grille de commande de quelques pF. La plus grande ‘rétroaction’ fait que le tube oscille toujours sur la fréquence (ou harmonique) du Xtal.
34
CQ-QSO 01/02-2012
Fig. 4. Vue sur le ‘gimmick capacitor’ / Fig. 4. Zicht op de ‘gimmick capacitor’.
Il n’y a plus beaucoup à dire sur ce simple émetteur, à part que seul le PA a été bricolé de telle façon que le récepteur est tout le temps sous la pression du puissant signal de l’oscillateur. Mais réception et émission se font toujours sur une fréquence différente.
Veel meer valt er over dit simpele zendertje niet te zeggen, behalve dat enkel de PA wordt gesleuteld, zodat de ontvanger steeds dichtgedrukt wordt door het knalharde oscillatorsignaal. Maar ontvangen en zenden gebeurden toen altijd op een verschillende frequentie.
La commutation TX-RX de l’antenne est aussi manuelle (même avec un simple interrupteur, vissé sur la table de l’opérateur). Cela doit être autrement, car je ne veux pas reconstruire cet émetteur pour le mettre dans une armoire ou parader avec, mais pour émettre. Tout doit devenir facile pour l’utilisateur.
Ook de antenne TX-RX-omschakeling gebeurde manueel (zelfs met een eenvoudige lichtschakelaar, vastgeschroefd op de operatortafel). Dit moet toch wel anders, want ik wil deze zender niet nabouwen om in de kast te plaatsen of ermee te pronken, maar om ermee uit te zenden. Alles moet iets gebruikersvriendelijker worden:
1. l’oscillateur doit être débranché pendant la réception (je n’ai pas l’intention de travailler en split) 2. de préférence un commutateur d’antenne qui commute automatiquement l’antenne d’émission vers réception et vice et versa, car je sais déjà maintenant qu’un simple interrupteur (séparé) assure pendant les courtes fois où je bricole l’émetteur sans antenne! 3. comme QRP-amateur, l’émetteur doit pouvoir travailler aussi avec max 5 W de sortie.
1. de oscillator moet uitgeschakeld zijn tijdens het ontvangen (ik heb geen zin om split-band te werken) 2. liefst een antenneschakelaar die automatisch de antenne omschakelt van zenden naar ontvangen en vice versa, want ik weet nu al dat ik met een eenvoudige (aparte) schakelaar gegarandeerd binnen de kortste keren de zender sleutel zonder antenne! 3. als QRP-liefhebber moet het zendertje ook met maximum 5 W output kunnen werken
Le point 3 est venu de luiPunt 3 is er als vanzelf gekomême. Je n’avais en effet men. Ik heb namelijk geen voepas de transfo d’alimentation dingstrafo met 2 x 400 V, enkel avec 2 x 400 V, seulement un een oude 2 x 275 V Socora transvieux 2 x 275 V Socora (la tenformator (de klassieke spansion classique pour une radio ning voor de huis-tuin-keuken à tube DIY d’antan). Avec une buizenradio van vroeger). Met haute tension entre 250 et een hoogspanning tussen 250 275 V vous êtes partant pour en 275 V zit je gebeiteld om 5 une puissance d’émission de W HF uitgangsvermogen output 5 W HF. Mais une 807 peut te maken. Maar een 807 kan produire beaucoup plus que heel wat meer dan 5 wattjes 5 petits watts, avec une haute produceren, mits een hogere Fig. 5. Le schéma d’alimentation modifié / Fig. 5. Het aangepaste voedingsschema. tension plus élevée. Avec un hoogspanning. Met een truukje, truc, seulement un interrupteur inverseur et 2 diodes Si, nous faisons slechts 1 wisselschakelaar en 2 Si-diodes, maken we van die aangelegde habilement de ce 275V presque 550 V. Référez vous en au schéma 5. 275 V plots 550 V. Bekijk maar eens het schema in de figuur 5. Met SW3 Avec SW3 dans la position QRP le tout fonctionne comme un redresseur in de stand QRP werkt het geheel als dubbelfazige gelijkrichter, 275 V double alternance, 275 V sur les deux anodes de la 5Z3 et le point op de beide anodes van de 5Z3 en middenpunt van de wikkelingen aan milieu du bobinage à la masse. Avec SW3 en position QRO, les 2 diodes massa. Met SW3 in de stand QRO vormen de 2 Si-diodes en de gelijkSi et le tube redresseur forme un pont redresseur de Graetz. La tension richterbuis een graetzschakeling. De aangelegde wisselspanning is nu transformée est maintenant de 550 V et la sortie de la 807 devient pour 550 V en de output van de 807 wordt voor alle banden (160/80/40m) toutes les bandes (160/80/40m) un gros 20 W, quatre fois plus qu’en QRP. een dikke 20 W, viermaal zoveel als in QRP. A suivre
Wordt vervolgd
Agenda Activiteiten / Activités 29/01/2012 WTN 19/02/2012 NOK 10/03/2012 VERON 10/03/2012 WLD 01/04/2012 RAC 09/04/2012 DST 14/04/2012 WLD
Hambeurs Wetteren / Brocante à Wetteren Hambeurs te Turnhout / Brocante à Turnhout Landelijke Radio Vlooienmarkt te/à Rosmalen (NL) Busreis naar Rosmalen Brocante à Fleurus / Hambeurs te Fleurus New Dirage 2012 hambeurs te Lummen / Brocante New Dirage 2012 à Lummen Hambeurs te Sinaai-Waas / Brocante à Sinaai-Waas
Voordrachten / Exposés 14/01/2012 ATH Gain de sol Opleidingen / Formations Basisvergunning / Licence de base 08/01/2012 ONZ Knokke-Heist 13/01/2012 LVN Leuven 15/01/2012 KTK Kortrijk 18/01/2012 RST Sint-Truiden 31/01/2012 NOK Turnhout 29/02/2012 OSA Wilrijk
Raadpleeg www.uba.be en eCQ-QSO voor meer informatie over de vermelde activiteiten. Consultez www.uba.be et eCQ-QSO pour plus d’infos sur les activités mentionnées.
01/02-2012 CQ-QSO
35
UBA Service Bureau Luc ON8CL meldt dat soms het oude rekeningnummer van het Servicebureau wordt gebruikt. Dit leidt tot allerlei misverstanden en vertragingen. Hieronder staan de juiste gegevens. Luc ON8CL nous communique qu’on utilise parfois encore l’ancien numéro de compte en banque du Service Bureau, ce qui mène à de malentendus et délais inutiles. Nous reprenons ci-dessous les co-ordonnées.
UBA Service Bureau IBAN BE48 0016 3604 3527 – BIC GEBABEBB Coucke Luc - ON8CL, Doornenbilkstraat 36, B-8450 Bredene GSM: 0477-64.94.02 – E-mail:
[email protected]
Horkheimer Prize 2012 Rudolf Horkheimer was one of the first radio amateurs in Germany. His name stands as a synonym for the active amateur, who earns merits of amateur radio in a selfless manner. The prize bearing his name is awarded by DARC (Deutscher Amateur-Radio-Club) for merits of amateur radio, its further development and the targets of DARC. The prize can be awarded to one or more persons or institutions and is not restricted to members of DARC. Any member of an amateur radio society in the IARU is entitled for proposals. Self proposals are permitted. The prize consists of an etched glass-sheet and a money prize for non-personal use. This money may be spent for promotion of amateur radio fully in the judgement of the receiver. The prize is awarded during the opening of HAM RADIO 2012 fair in Friedrichshafen, Germany. The proposals must be submitted by March 30, 2012, to DARC, Lindenallee 4, 34225 Baunatal, Germany or via email:
[email protected]. They shall list name and address of the proposed amateur, a short substantiation, and possibly further information. The decision of the jury is final and cannot be voided. Should no suitable candidate be suggested, the prize will not be awarded.
OPTIMALE HET QRP
WONDER
FLEX-1500 HF-6M
QRP
PERFECTIONISME!
DE COMPACTE...
FLEX-3000 HF-6M
VOOR
FLEXIBILITEIT
FLEX-5000A HF-6M
BETAALBARE PERFECTIE! THUIS EN OP REIS! >99 db dynamisch bereik (RX)
kHz breed spectrum display Optie voor tweede ontvanger 3 TX/RX Antenne aansluitingen Transverter aansluitingen Optie voor Auto Tuner 100 Watt Output IEEE1394a aansluiting > PC Distributie voor de Benelux: Parma Communicatie BV | Ommelanderdrift 41 | 9781 LB Bedum Meer informatie op www.flex-radio.nl of www.flexradio.com (English) Prijzen op www.sdrwinkel.nl
[email protected] **31625050255
>86
db dynamisch bereik (RX) 48 kHz breed spectrum display Transverter aansluiting 5W PEP Output Slechts 900 gram USB 2.0 aansluiting > PC
36
CQ-QSO 01/02-2012
>90
db dynamisch bereik (RX) 96 kHz breed spectrum display ingebouwde Auto Tuner 100 Watt output slechts 3 kg! IEEE1394a aansluiting > PC
192
