u vh j a a r v e r s l a g u n i v e r s i t e i t v o o r h u m a n i s t i e k u t r e c h t

jaarverslag

2008 universiteit voor humanistiek

universiteit

voor

humanistiek

Kromme Nieuwegracht 29, 3512 HD Utrecht T (030) 239 01 00 E [email protected]

F (030) 234 07 38

www.uvh.nl

u vh j a a r v e r s l a g 2 0 0 8 universiteit

voor

humanistiek utrecht

universiteit voor humanistiek


UvH jaarverslag universiteit

voor

2008

humanistiek utrecht

Utrecht, juni 2008

INHOUD

T e n G e l e id e

Ten geleide

2

Bestuursverslag

3

Kengetallen

4

Missie

5

Woord vooraf

6

1 Bestuur en medezeggenschap

7

2 Onderwijs

11

3 Onderzoek

17

4 Bedrijfsvoering en personeel

25

5 Bibliotheek

27

6 Praktijkcentrum Zingeving & Professie

28

7 Het Kosmopolis Instituut

29

8 Financieel verslag Stichting Universiteit.......... voor..Humanistiek

31

33

Balans

34

Toelichting op de balans

36

Overige gegevens

45

Resultaatbestemming

46

Gebeurtenissen na balansdatum

46

Accountantsverklaring

47

Bijlage Lijst van publicaties

48

Het jaar 2008 stond vooral in het teken van de onderzoeksvisitatie die succesvol is verlopen, en de voorbereidingen op veranderingen in de bestuurlijke organisatie, die nodig zijn omdat er vermoedelijk in 2009 een wijziging komt in de Wet op het Hoger Onderwijs en het Wetenschappelijk Onderzoek (WHW). Ook ging veel aandacht uit naar voorbereidingen voor de verhuizing van de universiteit naar de Kromme Nieuwegracht in 2009. Het Stichtingsbestuur kijkt terug op een succesvol 2008 en spreekt daarbij haar waardering uit voor de inzet van allen die hebben bijgedragen aan dit succes. Namens het Stichtingsbestuur, Prof. dr. J.H. Dijkhuis voorzitter

Foto: Jos Kuklewski

Jaarrekening

Voor u ligt het jaarverslag van de Universiteit voor Humanistiek 2008 dat wij in onze vergadering van 4 juni 2009 hebben vastgesteld.

2

UNIVERSITEIT VOOR HUMANISTIEK – JAARVERSLAG 2008

B e stuurs v e rslag 2 0 0 8

Universiteit voor Humanistiek – JAARVERSLAG 2008

3

Kengetallen 2008 2007 2006 2005 2004 Instroom studenten per 1 oktober Eerstejaars Bachelor 53 55 57 55 48 Eerstejaars Minor 37 33 33 26 45 Eerstejaars Master 42 29 14 26 0 Studentenpopulatie per 1 oktober Bachelor 165 164 154 124 84 Minor 40 39 37 29 45 Master 94 67 37 25 0 Doctoraal 69 103 135 180 226 Totaal 368 373 363 358 355 Rendementen per 31 december Graden Bachelor 30 25 27 25 17 Graden Master 1 - - - Graden Doctoraal 31 37 21 29 20 Doctorsgraden (promoties) 8 4 7 2 2 Exploitatie (bedrag x 1.000) Rijks- en overige bijdragen 4.500 4.216 3.998 3.806 3.793 Opbrengst werk voor derden 405 313 236 205 189 Exploitatie resultaat 356 325 384 165 -139 Vermogen (bedrag x 1.000) Eigen Vermogen 2.444 2.088 1.607 1.223 1.058 Totaal Vermogen 5.119 4.460 4.158 2.614 2.408 Solvabiliteitsratio 0,48 0,47 0,39 0,47 0,44 Liquiditeit (bedrag x 1.000) Liquide middelen 4.410 3.757 3.392 1.778 1.687 Netto werkkapitaal 2.154 1.633 1.401 888 579 Current ratio 1,9 1,7 1,6 1,8 1,4 Beleggingen - - - - 1.563 Personeel Gemiddelde personeelsbezetting (fte) 58 57 55 57 57 Totale lasten personeel in dienst 3.762 3.477 3.371 3.534 3.480

De opening van het academisch jaar op 1 september 2008 had de titel 'Gevarieerd Humanisme' en ging over de diversiteit van het hedendaags humanisme. Tijdens de opening werden ideeën uitgewisseld over de verschillende manieren waarop aan een humanistische levensbeschouwing invulling kan worden gegeven.

4


M issi e De Universiteit voor Humanistiek bevordert een zinvol leven en een humane samenleving door wetenschappelijk onderwijs en onderzoek vanuit humanistische beginselen.

Zingeving en humanisering De Universiteit voor Humanistiek verzorgt wetenschappelijke (beroeps)opleidingen, doet wetenschappelijk onderzoek en zet zich in voor het gebruik van ontwikkelde kennis. Zowel bij onderwijs en onderzoek als bij kennisbenutting staan zingeving en humanisering als leidende principes centraal. De academische benadering is multi- en interdisciplinair. De universiteit houdt zich bezig met eigentijdse sociale, ethische en levensbeschouwelijke vraagstukken en mengt zich actief in het wetenschappelijk en maatschappelijk debat. Studenten worden opgeleid tot creatieve en kritische professionals die functioneren op hoog theoretisch en praktisch niveau.

Humanistisch gedachtegoed Bij dit alles laat de universiteit zich inspireren door het humanistisch gedachtegoed. Dit kenmerkt zich door een moreel, politiek en esthetisch streven naar een zinvol en menswaardig bestaan, waarin mensen zich veelzijdig kunnen ontplooien. Aandacht voor dialoog, kunst en cultuur zijn typerend voor een humanistische levensvisie. Humanisme staat voor waarden als zelfbeschikking, rechtvaardigheid en waardering voor de kracht van diversiteit.

Humanistiek Humanistiek en humanisme zijn verschillende begrippen. Humanistiek is een wetenschappelijke studie die bijdraagt aan het doordenken van het humanisme als levensbeschouwing in de samenleving. Uitgangspunt bij deze studie is dat het humanistisch gedachtegoed en humanistische waarden enerzijds naast – soms ook tegenover – andere levensbeschouwingen staan, maar anderzijds ook onderdeel zijn van andere al dan niet religieuze levensbeschouwingen. De universiteit bestudeert het humanisme in deze brede ‘inclusieve’ zin.


5

W oord v ooraf De hoofddoelstelling van de Universiteit voor Humanistiek, zoals verwoord in het Strategisch Plan 2008-2011, is zich te positioneren als hét academisch kenniscentrum in Nederland op het gebied van zingeving en humanisering. De universiteit verzorgt kwalitatief hoogstaand wetenschappelijk onderwijs en onderzoek dat zich richt op het bevorderen van een zinvol leven in een humane samenleving, geïnspireerd door humanistische beginselen. Ons onderwijs en onderzoek is academisch én praktijkgericht. Het omvat uiteenlopende praktijken waarin zingeving en humanisering een centrale plaats innemen, zoals die van humanistisch geestelijk verzorger, docent Humanistisch Vormingsonderwijs, beleidsadviseur en onderzoeker. Hoe verschillend hun werkterrein ook zal zijn, wij leiden onze studenten op tot normatieve professionals die bewust werken vanuit humane waarden. In het afgelopen jaar is veel werk verzet om deze doelstelling te realiseren. Allereerst natuurlijk in ons bachelor- en masteronderwijs. Het jaar 2008 was het laatste jaar dat studenten een doctoraalbul konden halen. Dat betekende voor studenten en docenten een extra inspanning, doorgaans met positief resultaat. Vanaf 2009 reiken wij alleen bachelor- en masterdiploma’s uit. Bij de masterdiploma’s gaat het niet alleen om de driejarige master Humanistiek, maar ook om de eenjarige master Sociale Interventie, die de UvH samen met het Landelijk Expertisecentrum Sociale Interventie (LESI) aanbiedt. Ons onderzoek stond het afgelopen jaar in het teken van de onderzoeksvisitatie door Quality Assurance Netherlands Universities (QANU). Het schrijven van een zelfevaluatie en de toelichting daarvan in gesprekken met de visitatiecommissie, gaven ons de kans om ons onderzoek onder de loep te nemen en voorstellen voor verbetering te ontwikkelen. We zijn trots op de positieve uitslag en de komende jaren profiteren we van de feedback en adviezen van de visitatiecommissie. We werken inmiddels aan de ontwikkeling van onderzoeksprojecten waarin onderzoekers uit meerdere disciplines samenwerken op het gebied van een actueel maatschappelijk probleemveld. In 2008 begon het praktijkcentrum Zingeving & Professie met cursusaanbod, advieswerk en opdrachtonderzoek. Bijgestaan door een wetenschappelijke adviesraad ontwikkelt een kleine, enthousiaste staf aanbod waarin normatieve professionalisering een centrale plaats inneemt. Zo kan de UvH haar doelstellingen ook buiten het reguliere onderwijs en onderzoek realiseren en uiteenlopende doelgroepen bereiken. In dit jaarverslag vindt u meer informatie over de geschetste activiteiten en al datgene waar ik in dit voorwoord geen recht aan kan doen: de voorbereidingen van onze verhuizing naar de Kromme Nieuwegracht in 2009, het project organisatieontwikkeling – in anticipatie op de nieuwe wetgeving die van de UvH een levensbeschouwelijke universiteit maakt in plaats van een aangewezen instelling – de ontwikkelingen in onze universiteitsbibliotheek, en nog veel meer. Al diegenen die zich voor dit alles hebben ingezet, medewerkers en studenten, wil ik bedanken voor hun inspanningen. We hebben ons ambitieuze doelen gesteld in ons strategisch plan. Het is verheugend om te zien met hoeveel motivatie en talent gewerkt wordt om die te bereiken.

Foto: Arnaud Mooiji

Namens het College van Bestuur, Prof. dr. H.A. Alma, rector

6


1 B e stuur e n m e d e z e gg e nschap Het verslagjaar stond in het teken van de voorbereidingen voor de pandenruil met de Universiteit Utrecht in de zomer van 2009, het voortgaande proces van organisatieontwikkeling en de voorbereiding van de onderzoeksvisitatie in het najaar 2008.

Beleidsthema’s Strategisch plan 2008-2011 Aan het begin van het verslagjaar is het Strategisch Plan 2008-2011 vastgesteld. Daarin stelt de universiteit zich ten doel uit te groeien tot hét academisch kenniscentrum in Nederland op het gebied van zingeving en humanisering. Om dat te bereiken realiseert de UvH de komende vijf jaar het volgende: 1 De universiteit heeft een sterke positie binnen hoger en postinitieel onderwijs en een goede bekendheid onder de diverse doelgroepen door de eigen identiteit, kwaliteit en aantrekkelijkheid van de bachelor- en masteropleidingen en het overige onderwijsaanbod. 2 Het onderzoek van de universiteit heeft een herkenbaar profiel, waarvoor zowel in academische kringen als in de samenleving erkenning is verworven. 3 Er is een degelijk financieel fundament voor de toekomstige ontwikkeling van de universiteit. De omvang van de eerste geldstroom is op peil en daarnaast is de afhankelijkheid daarvan beperkt door een degelijk en continu aanbod van tweede en derde geldstroomactiviteiten.

Huisvesting In 2008 is de pandenruil voorbereid die in 2007 met de Universiteit Utrecht is overeengekomen. In het nieuw verworven gebouw in de binnenstad van Utrecht komen alle activiteiten van de UvH samen onder één dak. De bibliotheek krijgt een prominente plaats en er komen grotere onderwijsruimtes met vernieuwde faciliteiten. Er is een plan gemaakt voor de bouwkundige aanpassingen in het nieuwe pand aan de Kromme Nieuwegracht 29. Doorvoor zijn bij de gemeente Utrecht en Monumentenzorg vergunningen aangevraagd, die in het najaar van 2008 zijn verleend. Het transport vindt plaats op 12 januari 2009. Er is een draaiboek gemaakt voor de verhuizing in de week van 20 juli 2009.

Oprichting Netwerk van Levensbeschouwelijke Universiteiten De UvH heeft samen met de Protestantse Theologische Universiteit en de Theologische Universiteit der Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland het Netwerk van Levensbeschouwelijke Universiteiten (NLU) opgericht. Door de nieuwe Wet op het Hoger onderwijs en het Wetenschappelijk onderzoek gaan

foto: Jos Kuklewskie

De tuin van het nieuwe pand aan de Kromme Nieuwegracht 29.


7

deze drie universiteiten gezamenlijk deel uitmaken van de nieuwe categorie ‘levensbeschouwelijke universiteiten’. De minister van OCW wil dat het bestuurlijk overleg met de instellingen in beginsel via de Vereniging van Universiteiten – de VSNU – loopt. Aangezien de levensbeschouwelijke universiteiten niet als lid tot deze vereniging worden toegelaten, overlegt de NLU met het presidium van de VSNU over andere mogelijkheden om intensiever samen te werken.

Samenwerking in de Humanistische Alliantie De UvH is actief betrokken bij de humanistische beweging en werkt samen met andere organisaties die zijn aangesloten bij de Humanistische Alliantie. Zo ontwikkelt ze in overleg met het Humanistisch Verbond de ambtsopleiding voor geestelijk werk. Ook werkt de universiteit samen met het Humanistisch Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking (Hivos) aan een kennisprogramma in het instituut Kosmopolis. Met de Stichting Humanistisch Vormingsonderwijs (HVO) werkt de UvH intensief samen in een postinitiële hbo-masteropleiding HVO en Levensbeschouwing. Middels de bijzondere leerstoel Humanisering van de zorg ontwikkelt de universiteit onderzoek en onderwijs in samenwerking met Stichting Humanitas. In 2008 heeft de UvH een aantal taken overgenomen van de Humanistische Alliantie. Dat zijn het gastheerschap – formeel werkgeverschap, personeelsadministratie en huisvesting – voor het Humanistisch Archief, het redactiesecretariaat van de Humanistic University Press en het werkgeverschap voor de studentenraadsman.

Organisatie Voortgaande organisatieontwikkeling Een wijziging in de Wet op het Hoger onderwijs en het Wetenschappelijk onderzoek (WHW) brengt naar verwachting in 2009 verandering in de formele status van de UvH. In plaats van een aangewezen instelling wordt zij voortaan beschouwd als een levensbeschouwelijke universiteit. Dit heeft belangrijke

De organisatiestructuur in 2008 Stichtingsbestuur

College van Bestuur Portefeuillehouder Voorzitter Voorzitter Rector onderwijs CG-Z CG-H (voorzitter)

verenigde vergadering (VV) SR

OR

Onderzoeksoverleg

Ondersteunend en beheerspersoneel onderwijs

Bibliotheek Mastercommissie Capaciteitsgroep Zingeving

Opleidingscommissie

Ondersteunend en beheers personeel bestuur, beleid, communicatie, bedrijfsvoering

Capaciteitsgroep Humanisering Kosmopolis

Bachelorcommissie

DBA-opleiding LESI

8


gevolgen voor de bekostiging van de universiteit en de inrichting van de bestuurlijke organisatie. Onder meer als voorbereiding op deze wetswijziging is een projectgroep ingesteld die advies uitbrengt over de noodzakelijke veranderingen in de bestuurlijke organisatie. Tegelijk adviseert de groep hoe de organisatie eenvoudiger, slagvaardiger en transparanter kan worden ingericht. Het advies van de projectgroep is in mei 2009 beschikbaar.

Nieuwe activiteiten In 2008 is verder gewerkt aan de voorbereiding van de oprichting van het J.P. van Praag Instituut. Binnen het instituut wordt onderzoek gedaan naar het ontstaan, de ontwikkeling, de context en de betekenis van het Nederlands geïnstitutionaliseerd humanisme. Het onderzoeksprogramma maakt deel uit van het onderzoek van de Capaciteitsgroep Zingeving van de universiteit. De universiteit heeft het Centrum voor Zingeving & Professie opgericht om de praktische toepassing te faciliteren van hoogwaardige wetenschappelijke kennis van de universiteit. Het centrum ontwikkelt cursussen, advieswerk en onderzoek op het gebied van zingeving, levensbeschouwing, normatieve professionalisering, morele educatie, maatschappelijk verantwoord ondernemen en humanisering van organisaties. Tenslotte is in het verslagjaar gestart met de voorbereiding van een graduate school aan de universiteit.

Leerstoelen In het verslagjaar gingen prof. dr. Ilja Maso en prof. dr. Adri Smaling met emeritaat. Mevrouw prof. dr. Gerty Lensvelt-Mulders is benoemd tot hoogleraar Wetenschapstheorie, methodologie en onderzoeksleer. Aan de universiteit waren in 2008 bijzondere leerstoelen gevestigd op het terrein van Interpretatieve Gerontologie, Educatie, Meaning in Organization, Grondslagen van het Maatschappelijk Werk, Humanisering van de zorg en Sociale Interventie, Lokaal Sociaal Beleid en Bijzondere ervaringen.

Het Stichtingsbestuur Het bestuur van de stichting UvH houdt overeenkomstig artikel 9 van de statuten van de stichting controle en toezicht op de instelling. Het is als zodanig vergelijkbaar met de raden van toezicht aan de meeste andere universiteiten. Tot de taken van het bestuur behoren onder meer het benoemen van hoogleraren en de leden van het college van bestuur, en goedkeuring van de begroting en strategische plannen. In 2008 is het stichtingsbestuur vijf keer bijeen geweest. Het heeft zich intensief beziggehouden met de pandenruil met de Universiteit Utrecht, de financiering en de aanbesteding van de verbouwing van de nieuwe huisvesting van de universiteit. Ook heeft het bestuur zich gebogen over het Strategisch plan 2008-2011, het formatiebeleid voor de wetenschappelijke staf van de universiteit, de oprichting van het Praktijkcentrum Zingeving & Professie, de samenwerking met Hivos in het Expertisecentrum Kosmopolis, de voorbereiding van de onderzoeksvisitatie, de introductie van een nieuw bekostigingsmodel, de nieuwe inrichting van de bestuurlijke organisatie, en het onderbrengen van de bibliotheekvoorziening bij de Shared Service Organisation van de Universiteitsbibliotheek Utrecht. Op 31 december 2008 bestond het stichtingsbestuur uit de volgende leden: Dhr. prof. dr. J.H. Dijkhuis - voorzitter Mw. dr. Ir. J. Bot - secretaris Dhr. M.J.A. van der Hooft - penningmeester Dhr. drs. J.J. Dijkstra Dhr. drs. R. Zunderdorp

Medezeggenschap Vorm en samenstelling In de Verenigde Vergadering van de universiteit werken de Ondernemingsraad en de Studentenraad samen aan belangenbehartiging van het personeel en de studenten. Ook in 2008 trokken Ondernemingsraad en Studentenraad zoveel mogelijk samen op om de medezeggenschap slagvaardig, kritisch en opbouwend in te vullen, in een goede en zakelijke relatie met het College van Bestuur. De Verenigde Vergadering heeft zich dit jaar extra ingezet om het contact met haar achterban te verstevigen. In de Ondernemingsraad hadden in 2008 zitting: Gerard Linde (voorzitter), Roy Jansen (secretaris), en


9

na verkiezingen in mei Bert Gasenbeek en Saskia van Goelst Meijer, die Joep Dohmen en Willeke Los vervingen. De Studentenraad bestond tot mei 2008 uit Evert van As (voorzitter), Hanne Laceulle (secretaris), Eveline Olling, Esther Wierda en Iris Hartog. Na de verkiezingen in mei hadden de volgende leden zitting: Iris Hartog (voorzitter SR en VV), Anne Helms (secretaris), Bart Mijland (StudentenForum), Samira Zafar (PR) en Gerben Sanders (PR). Marleen Manshanden ondersteunde de Verenigde Vergadering als ambtelijk secretaris.

Toekomst van de medezeggenschap Met de wijziging van de Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek kan de medezeggenschap voor het eerst worden ingericht in een ongedeelde structuur. Onder voorbehoud van de definitieve wetsteksten heeft de Verenigde Vergadering in 2008 haar voorkeur uitgesproken voor een ongedeelde medezeggenschapsstructuur. Dit betekent dat de Verenigde Vergadering waarschijnlijk in de eerste helft van 2010 overgaat in een ongedeelde Universiteitsraad, met een personeels- en studentengeleding. Over de samenstelling van de Universiteitsraad wordt in de loop van 2009 besloten.

Thema’s De Verenigde Vergadering boog zich in 2008 over de volgende thema’s: de aanstaande verhuizing, de organisatieontwikkeling, het Strategisch Plan 2008-2011, de jaarrekening 2008 en de begroting 2009. Voor advies over deze twee laatstgenoemde onderwerpen stelde de Verenigde Vergadering een nieuwe financiële commissie in. De Ondernemingsraad hield zich ook bezig met personeelsbelangen, zoals de verlofregeling, de dienstverlening van Achmea ARBO en het leeftijdsbewust personeelsbeleid. De Studentenraad concentreerde zich naast haar inbreng in de Verenigde Vergadering op zaken als de verbetering van de ICT-voorzieningen, het evaluatiebeleid en de studenten- en kantinevoorzieningen in het nieuwe pand. Ook ontwikkelde zij plannen voor een discussieforum en wierf zij diverse studenten voor benoemingsadviescommissies en de opleidingscommissie.

Foto: Jos Kuklewski

Op 10 november 2008 sprak prof. dr. Ilja Maso zijn afscheidsrede uit in het Academiegebouw in Utrecht. Maso was hoogleraar Wetenschapstheorie sinds de oprichting van de UvH in 1989. Hij is twee keer rector geweest. In zijn afscheidsrede ‘De wetenschappelijke houding als het streven naar voortreffelijkheid’ pleitte Maso voor een wetenschappelijke houding die lijkt op een roeping.

10


2 ond e rwi j s

Regulier onderwijs Het reguliere onderwijs aan de UvH bestaat uit een bachelor- en masteropleiding Humanistiek, beide met een omvang van 180 EC. Daarnaast biedt de universiteit een minorprogramma van 30 EC aan, dat ook fungeert als pre-master. Masterstudenten kiezen voor een of twee van de vier afstudeervarianten: Geestelijke begeleiding, ‘Educatie’, ‘Kritische organisatie- en interventiestudies’ en ‘Levensbeschouwing & Onderzoeksleer’. Eind 2008 verliep de accreditatie van de doctoraalopleiding Humanistiek, die sinds de invoering van de bachelor-masterstructuur werd afgebouwd. Inmiddels is de doctoraalopleiding officieel opgeheven. Doctoraalstudenten zetten hun studie voort aan de masteropleiding Humanistiek op basis van een overgangsregeling.

Postinitiële opleidingen De universiteit is ook betrokken bij enkele postinitiële opleidingen: de master Sociale interventie, de opleiding tot Integriteitsfunctionaris en de internationale promotieopleiding Meaning in Organization. Verder verzorgt zij onderwijs voor de postinitiële hbo-masteropleiding HVO en levensbeschouwing, in nauwe samenwerking met Stichting HVO (Humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding).

Summer school, cursussen en trainingen Elke zomer organiseert het instituut Kosmopolis – een samenwerkingsverband van de UvH met het Humanistisch Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking – een summer school over ontwikkelings samenwerking en mensenrechten. Deze summer school heeft een internationale staf en is bedoeld voor een internationale groep studenten. Meer hierover is te vinden in hoofdstuk 7. Het praktijkcentrum van de UvH – het centrum voor Zingeving & Professie – verzorgt korte cursussen en trainingen voor bedrijven en particulieren, zie hiervoor ook hoofdstuk 6. In HOVO Utrecht (Hoger Onderwijs Voor Ouderen) werkt de UvH samen met de Universiteit Utrecht, de Hogeschool Utrecht en de faculteit Katholieke Theologie (locatie Utrecht) van de Universiteit van Tilburg. Zij bieden in het voor- en najaar cursussen aan.

Studenten en resultaten Na een aantal jaren van groei is het aantal studenten in 2008 licht afgenomen tot 368. Van hen was 45% bachelorstudent, 26% masterstudent, 19% doctoraalstudent en 11% volgde het minor programma. Bijna driekwart van de studentenpopulatie is vrouw. In 2008 behaalden in totaal 62 studenten hun diploma.

Studenten totaal +/- t.o.v. 2007 man/vrouw % buitenlandse nationaliteit

368 -2% 28 / 72 1%

Diploma’s Bachelordiploma’s waarvan doctoraalstudenten waarvan bachelorstudenten

30 12 18

Masterdiploma’s Doctoraaldiploma’s

1 31


11

Onderwijsbeleid en -kwaliteitszorg Nota onderwijsbeleid 2008 – 2011 In december 2008 is de nota Onderwijsbeleid 2008-2011 vastgesteld. Deze nota beschrijft de doelen uit het Strategisch Plan 2008-2011 en belangrijke ontwikkelingen en aandachtspunten op het gebied van onderwijs en werkt deze nader uit in resultaten. Hoofdthema’s zijn de wetswijziging WHW en de nieuwe bekostigingssystematiek, het Bolognaproces en het belang van internationalisering, ontwikkelingen binnen het Hoger Onderwijs, onderwijsontwikkeling en -kwaliteitszorg, en studenten en alumni. De nota is het uitgangspunt voor projecten en activiteiten op het terrein van het onderwijsbeleid.

Pilot Basiskwaliteit onderwijs (BKO) In 2008 startte een pilot om de regeling certificering BKO aan de UvH te implementeren. Deze regeling gaat uit van de basiscriteria in het VSNU-convenant en krijgt een vorm die past bij de eigen cultuur en kleinschaligheid van de UvH. Aan de pilot doet een aantal docenten op eigen initiatief mee. De activiteiten omvatten het screenen van competenties, intervisie en scholingsbijeenkomsten. Een commissie met interne en externe leden zorgt voor de beoordeling. Om de deskundigheid van haar docenten te bevorderen streeft de UvH naar samenwerking met de Theologische Universiteit Apeldoorn en de Theologische Universiteit Kampen.

Prioriteit voor toetsbeleid Bij de vorige onderwijsvisitatie bleek dat het toetsbeleid beter kan. De kwaliteit van het toetsen wordt steeds belangrijker voor het verwerven van de accreditatie. De komende jaren krijgt de uitwerking en implementatie van een samenhangend en actueel toetsbeleid prioriteit.

Bacheloropleiding Humanistiek De instroom in de driejarige bacheloropleiding Humanistiek ligt al jaren rond de 55 studenten. Het aantal VWO’ers neemt toe, net als het aandeel studenten met het profiel Cultuur & maatschappij. Het percentage ingestroomde vrouwelijke studenten ligt ook in 2008 ruim boven het landelijk gemiddelde van 53%. Vier eerstejaars bachelorstudenten behaalden aan het eind van het eerste studiejaar minder dan dertig EC studiepunten en kregen in augustus het bindend studieadvies (BSA) om te stoppen met de studie. Dit is een daling van 9% ten opzichte van 2007. Eind 2008 had 22% van de bachelorstudenten uit cohort 2003, de eerste lichting, binnen vier jaar de bachelorbul behaald en in totaal 37% na meer dan vier jaar. Van cohort 2004 is dit respectievelijk 27% en 29%. De ontwikkeling van deze cijfers wordt nauwkeurig gevolgd voor het nieuw op te stellen rendementsbeleid. Instroom bachelor +/- t.o.v. 2007 man/vrouw % buitenlandse nationaliteit vooropleiding BSA cohort 2007

Bachelor totaal +/- t.o.v. 2007 man/vrouw % buitenlandse nationaliteit

53 -4% 26 / 74 0% vwo 81% 25% (zeer) positief advies 5% bindend negatief advies

165 +1% 34 / 66 1%

Studiesucces in de bachelor Het ministerie van OCW en de Nederlandse universiteiten streven naar meer studiesucces en kwaliteit in het wetenschappelijk onderwijs. Zij hebben in 2008 dan ook de meerjarenafspraak Naar een ambitieuze studiecultuur: Studiesucces in het wetenschappelijk onderwijs ondertekend. In het verlengde hiervan beziet de universiteit de komende jaren de regelingen op het gebied van selectie, studievoortgang en rendement op effectiviteit. Zo nodig zal de UvH deze beter afstemmen en verder ontwikkelen. In 2008 is onderzocht of de maatregelen om de studievoortgang in de bacheloropleiding te bevorderen, ook

12


daadwerkelijk tot resultaten leiden. De eerste bevindingen zijn positief. Dit blijft de komende jaren een belangrijk aandachtspunt.

Eindwerkstuk bacheloropleiding Tijdens de visitatie in 2006 stelde de commissie het ontbreken van een eindwerkstuk voor de bachelor opleiding ter discussie. Hoewel er goede redenen bestonden voor de huidige opzet, heeft de UvH dit onderwerp opnieuw onder de loep genomen. Naar blijkt hebben ook studenten behoefte aan een duidelijke afronding van de bacheloropleiding in de vorm van een ‘proeve van bekwaamheid’. Daarom is in 2008 het besluit genomen om een eindwerkstuk voor de bacheloropleiding in te voeren. Dit besluit wordt in 2009 nader uitgewerkt.

Minorprogramma en pre-master Afgestudeerden van andere universiteiten en hogescholen die met goed gevolg het minorprogramma Humanistiek hebben afgerond, kunnen doorstromen naar de master Humanistiek. In 2008 had meer dan de helft van de minorinstroom een hbo-diploma. Ruim driekwart volgde de minor als contractant. Minorstudenten konden in 2008 een extracurriculaire cursus ‘Wetenschappelijk lezen en schrijven’ volgen, om tegemoet te komen aan de behoefte aan meer training op dit gebied. Ook is in 2008 een onderzoek gestart naar de vraag of de minor voldoende basis biedt om de master succesvol te doorlopen. De eventuele verbetervoorstellen uit het onderzoek, dat doorloopt tot zomer 2009, worden in studiejaar 2009-2010 ingevoerd. 37 +12% 32 / 68 5% hbo 54%, wo 32% externe student 22% contractant 78%

Minor totaal +/- t.o.v. 2007 man/vrouw % buitenlandse nationaliteit minorcertificaten in 2008

40 +8% 35 / 65 5% 24

In 2008 behaalden 30 studenten hun bachelordiploma en studeerden 31 studenten af in het doctoraalprogramma. Het was het laatste jaar dat er doctoraalbullen werden uitgereikt.

foto: Gerard Linde

Instroom minor +/- t.o.v. 2007 man/vrouw % buitenlandse nationaliteit vooropleiding inschrijfstatus


13

Masteropleiding Humanistiek De instroom in de driejarige masteropleiding Humanistiek, die in 2005 van start ging, is in 2008 spectaculair gestegen met 45%, waarschijnlijk omdat de doorstroom vanuit de bachelor goed op gang komt. Van deze eerstejaars masterstudenten is 62% ingestroomd met het bachelordiploma Humanistiek. Studenten kunnen masterstages kiezen voor een of twee van de afstudeervarianten. Net als in de doctoraalopleiding is het merendeel van de stages een stage voor Geestelijke Begeleiding, met als goede tweede een stage voor Kritische Organisatie-interventie studies. Er is een aantal stageplaatsen in het buitenland beschikbaar. Doctoraalstudenten die op 31 december 2008 hun studie nog niet hadden afgerond, zetten hun studie voort als masterstudent. Het eerste masterdiploma werd in 2008 behaald. Instroom master 42 +/- t.o.v. 2007 +45% man/vrouw % 26 / 74 buitenlandse nationaliteit 0% vooropleiding bachelor Humanistiek 62% minor Humanistiek 38% Master totaal 94 +/- t.o.v. 2007 +40% man/vrouw % 45 / 55 buitenlandse nationaliteit 0% afgeronde stages in 2008 18, waarvan 44% GB stages in buitenland 6% afgeronde scripties in 2008 1, Engelstalig Doctoraal totaal 69 +/- t.o.v. 2007 -66% man / vrouw % 19 / 81 buitenlandse nationaliteit 1% afgeronde stages in 2008 32, waarvan 45% GB stages in buitenland 9% afgeronde scripties in 2008 42, geen Engelstalige

Normatieve professionalisering In 2008 is verder gewerkt aan de plannen om normatieve professionalisering nadrukkelijker te profileren als derde dragende concept in de masteropleiding naast zingeving en humanisering. Vanaf studiejaar 2009-2010 wordt het onderwijsonderdeel normatieve professionalisering geïntegreerd in het gemeenschappelijk deel van de masteropleiding. Ook binnen het variantonderwijs wordt systematischer aandacht besteed aan normatieve professionalisering.

De toekomst van de masteropleiding Een van de doelen in het Strategisch Plan 2008-2011 is het versterken van de concurrentiepositie van de masteropleiding. Dat gebeurt door de identiteit van de master duidelijk te profileren, een combinatie van praktijkgerichtheid en academische kwaliteit te bieden en door de opleiding voor nieuwe doelgroepen toegankelijk en aantrekkelijk te maken. In de nota Onderwijsbeleid 2008-2011 is dit uitgewerkt. In 2008 zijn vijf voorstudies opgestart voor een werkgroep, die in 2009 een advies opstelt over de toekomst van de masteropleiding. De besluitvorming over het advies is voorzien in oktober 2009.

Masteropleiding Sociale Interventie Het Landelijk Expertisecentrum Sociale Interventie (LESI) wil wetenschappelijke inzichten bruikbaar maken voor sociale interventiepraktijken. Ook bestudeert en evalueert het centrum concrete sociale interventiepraktijken op hun werkingskracht en betekenis voor burger, professionele organisaties, overheid en wetenschap. Het LESI heeft vier pijlers: onderwijs, onderzoek, publicaties en conferenties. Sinds enkele jaren biedt het LESI in samenwerking met de UvH een zeer succesvolle geaccrediteerde masteropleiding aan voor ervaren werkers in het sociale domein: de masteropleiding Sociale Interventie. Deze voorziet in de behoefte aan hooggeschoolde sociale professionals, die beschikken over brede, disciplineoverstijgende kennis en vaardigheden. Het is een tweejarige academische masteropleiding in deeltijd.

14



De 19 de dies natalis van de UvH op 28 januari 2008 stond in het teken van humanistische waarden in de Nederlandse samenleving. Er werd gediscussieerd over de stelling dat centrale humanistische waarden de beste grondslag zijn voor een pluriforme Nederlandse samenleving.

In 2008 nam meer dan de helft van de masterstudenten van de eerste opleidingsgroep de bul in ontvangst. De tweede opleidingsgroep die in februari 2007 begon, volgde eind 2008 de laatste masterclass. Na een intensieve wervingsronde startte in november 2008 de derde opleidingsgroep. Inmiddels hebben 67 professionals, managers, beleidsmedewerkers en bestuurders de masteropleiding geheel of gedeeltelijk doorlopen. Een aantal van hen heeft een of meerdere losse masterclasses gevolgd. In 2008 waren dit er tien. In 2008 is het onderwijsaanbod verbreed: • Onder de noemer ‘Naar een methodiek zonder keurslijf’ is een nascholingsaanbod ontwikkeld voor docenten van hogescholen en professionals uit het werkveld; • Er is voor een externe opdrachtgever een masterclass voorbereid over Sociale Interventie en het maatschappelijke middenveld; • Eveneens voor een externe opdrachtgever is een leergang ontwikkeld voor beleidsmedewerkers en professionals van enkele samenwerkende regionale welzijnsorganisaties.

DBA-opleiding In 2008 meldden zich voor het DBA programma dertien nieuwe kandidaten aan uit verschillende landen: Japan, VS, Ghana, Engeland en Nederland. De balans in sekse is met een deelname van zeven vrouwen en zes mannen evenwichtiger geworden. De bestaande opzet van het programma bleef gehandhaafd, ook tot tevredenheid van de deelnemers. Aan het eind van het eerste jaar is één deelnemer gestopt. In het verslagjaar zijn er twee internationale conferenties en workshops georganiseerd: Organization and Belief systems in Tampa, Florida in samenwerking met Tampa University, University of Western England en Essex University, van 17 tot en met 19 maart 2008. En op 5 en 6 november Aesthetics and Organization: Taste, in samenwerking met Essex University en Copenhagen Business School, in Southend on Sea. In 2008 waren er drie promoties binnen het DBA programma, net als in 2007 en 2006: • Richard Ahl: Dialectics in process: rationality, knowledge and middle managers in the bid process • Rieki Crins: Meeting The Other: Living in the Present; Gender and Sustainability in Bhutan • Marc Steen: The fragility of human-centred design (TU Delft) De toekomst van het programma ziet er goed uit. Het aantal deelnemers groeit. Op termijn zal het programma opgaan in de graduate school die binnen de universiteit in ontwikkeling is.

Hoger Onderwijs voor Ouderen Het Hoger Onderwijs voor Ouderen (HOVO) biedt mensen van vijftig jaar en ouder cursussen op universitair en hbo niveau. In HOVO Utrecht werkt de UvH samen met de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht, inclusief de daarmee gefuseerde Hogeschool De Horst en de Faculteit Katholieke Theologie, locatie Utrecht. De UvH verzorgde in het voorjaar van 2008 de cursussen ‘Kan de filosofie


15


Freek Zwanenburg was de winnaar van de Leo Polak Scriptieprijs 2008. Hij ontving de prijs op de dies natalis op 28 januari 2008 voor zijn UvH-scriptie ‘Mediawijsheid op school’. Zwanenburg onderzocht hoe de kritische reflectie van leerlingen op hun digitale identiteit bevorderd kan worden in het voortgezet onderwijs. Hij ontwikkelde een kader om leerlingen te laten nadenken over de sociale en morele kant van internetgebruik. Samen met leerlingen uit de bovenbouw en andere onderzoekers werkte hij aan een lessenserie voor leerlingen in de onderbouw.

leren hoe te leven’ door prof. dr. Joep Dohmen en ‘Milieufilosofie en spiritualiteit’ door dr. Tatjana Meira. In het najaar werden vier cursussen gegeven: ‘Geschiedenis van het humanisme in het moderne tijdperk’ door dr. Martien Schreurs, dr. Fernando Suárez Müller en dr. J. Duyndam; ‘Spiritualiteit in het dagelijkse leven’ door dr. Suzette van IJssel, ‘Zingeving in de humanistiek’ door prof.dr. Adri Smaling, prof. dr Hans Alma, dr. Laurens ten Kate en dr. Joachim Duyndam; en ‘Ruimte voor Wijsheid’ door drs. Ina Brouwer e.a.. De belangstelling was groot.

Humanistisch Vormingsonderwijs De stichting HVO, het Humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding, richt zich op onderwijs, kinder- en buitenschoolse opvang, justitie, defensie en uitvaartbegeleiding. Het centrum biedt docenten, opvoeders en begeleiders praktische of theoretische ondersteuning, bijvoorbeeld in de vorm van coaching, training en advies. De UvH werkt op een aantal gebieden nauw samen met de stichting, zoals bij de postinitiële Hbo-masteropleiding HVO en Levensbeschouwing. Ook heeft het HVO een leerstoel aan de UvH: die van bijzonder hoogleraar Theorie en Praktijk van Educatie in Humanistisch Perspectief, in het bijzonder van Humanistisch Vormingsonderwijs.

Ondersteunende activiteiten Onderwijs- en studentenzaken Externe ontwikkelingen noodzaakten de UvH in 2008 om de werkprocessen bij de afdeling Onderwijsen studentenzaken (OSZ) aan te passen. Zo heeft de nieuwe bekostigingssystematiek ingrijpende gevolgen voor de registratie en aanlevering van de benodigde bekostigingsgegevens. Ook wil de UvH aansluiten bij het landelijke Studielink. Daarom is in 2008 besloten over te stappen naar een nieuwe versie van het studentinformatiesysteem (SIS) ProgRESS.NET, de programmatuur voor de studentadministratie. Deze wordt in 2009 geïmplementeerd. Dit vergroot de behoefte aan beter vergelijkbare en eenduidig interpreteerbare cijfers over het onderwijs. Mede daarom is in 2008 het project ‘Kengetallen onderwijs’ gestart.

Internationalisering De UvH heeft in 2007 de Gedragscode buitenlandse student ondertekend. In 2008 is daarop aansluitend de ondertekening van twee convenanten met het IND in voorbereiding genomen. Ook is besloten een diplomasupplement bij het masterdiploma te ontwerpen dat voldoet aan de Bologna vereisten.

16


3 O nd e rzo e k

Voortgang realisatie onderzoeksdoelen strategisch plan De universiteit concentreert zich in de periode 2008-2010 in haar onderzoek op de volgende doelstellingen: • het vergroten van de (inter)nationale academische zichtbaarheid en erkenning door het onderzoek nader te specialiseren en de deelname aan relevante netwerken te intensiveren; • het verder vergroten van de maatschappelijke betekenis van het onderzoek; • het verbreden van de financiële basis door het verwerven van een groter aantal subsidies en onderzoeksopdrachten; • het verbeteren van het onderzoeksklimaat aan de universiteit.

Versterking onderzoeksklimaat Met ingang van 2008 wordt een deel van het onderzoek naar de verschillende onderzoeksthema’s ondergebracht in projecten. Zo concentreert het onderzoek zich duidelijker op een beperkt aantal belangrijke probleemvelden. Tegelijkertijd bevordert dit de samenwerking tussen onderzoekers en krijgt het interne onderzoeksklimaat een impuls. In het voorjaar van 2008 begonnen twee onderzoeksprojecten, te weten ‘Burgerschap in een interculturele samenleving’ en ‘Goed ouder worden’. Verder is een derde project met de werktitel ‘Geestelijke weerbaarheid en empowerment’ in ontwikkeling en wordt onderzocht of het onderzoeksthema ‘Normatieve professionalisering’ ingericht kan worden als project.

Brede promotieopleiding In 2008 zijn de eerste schetsen gemaakt van een brede graduate school. Het plan wordt in 2009 verder uitgewerkt. In 2010 biedt de graduate school promovendi een nieuwe brede opleiding die nauw is afgestemd op de bestaande PhD-opleiding ‘Meaning in Organization’ en de masteropleidingen Humanistiek en Sociale Interventie.

Verbetering informatie over onderzoek In 2007 is de universiteit overgestapt op een ander systeem voor de registratie van publicaties en andere onderzoeksresultaten (METIS). Het systeem werd in 2008 intensief gebruikt om informatie te genereren voor zelfstudie. De UvH wil het in 2009 inzetten om informatie over recent verschenen publicaties op de website te tonen. In 2009 zal ook een substantiële hoeveelheid publicaties opgenomen worden in het digitaal archief van de universiteit. In 2008 is informatie over de inhoud van het onderzoeksprogramma op de website gepubliceerd en per thema en project in beeld gebracht welke onderzoekers daar aan bijdragen.

Versterking relatie tussen onderwijs en onderzoek In 2008 zijn masterstudenten voor het eerst uitgenodigd bij het inhoudelijk deel van de vergaderingen van de capaciteitsgroepen. Dit versterkt de relatie tussen onderwijs en onderzoek. Ook participeren enkele masterstudenten in de hiervoor genoemde onderzoeksprojecten. In 2009 worden deze initiatieven verder uitgebreid. Zo kunnen masterstudenten deelnemen aan seminars die worden georganiseerd vanuit de onderzoeksprojecten.

Plannen voor 2009 Het jaar 2009 staat in het teken van de versterking van het onderzoeksklimaat, de ontwikkeling van een graduate school, de verbetering van de informatie over onderzoek en de versterking van de relatie tussen onderwijs en onderzoek. Daarnaast heeft de UvH de volgende plannen: • de planning en evaluatie van de inhoudelijke voortgang van het onderzoek systematischer aanpakken; • meer werk maken van de verwerving van externe financiering van onderzoek; • bepalen met welke (internationale) academische en maatschappelijke partners actiever en structureler samenwerking zal worden gezocht; • realiseren van een slagvaardiger en transparantere onderzoeksorganisatie. In deze plannen zijn de aanbevelingen van de onderzoeksvisitatie geïntegreerd.


17

Onderzoeksvisitatie In 2008 is een omvangrijke zelfstudie opgesteld ter voorbereiding op de onderzoeksvisitatie aan het einde van het jaar. De beoordeling betrof de jaren 2002 tot en met 2007. De visitatie werd georganiseerd door de QANU (Quality Assurance Netherlands Universities) en uitgevoerd door een onafhankelijke commissie onder voorzitterschap van prof. dr. Freddy Mortier van de Universiteit Gent. De visitatiecommissie bezocht de universiteit in december 2008 en stelde in het voorjaar van 2009 haar beoordelingsrapport op. Daaruit blijkt dat de commissie het onderzoeksprogramma van de universiteit als volgt heeft beoordeeld: • kwaliteit: goed tot zeer goed (3-4 op een schaal van 1-5) • productiviteit: zeer goed (4 op een schaal van 1-5) • relevantie: excellent (5 goed op een schaal van 1-5) • levensvatbaarheid: zeer goed (4 op een schaal van 1-5) In het rapport zijn verdere aanbevelingen opgenomen. Deze gaan onder meer over de verbreding van het gebruik van onderzoeksmethoden, de ontwikkeling van een graduate school en de externe financiering van het onderzoek en de (inter)nationale samenwerking.

Onderzoeksprogramma

foto: Roeland Troost

Het onderzoeksprogramma van de UvH heet ‘Humanisme en Humaniteit in de 21e eeuw’. Het heeft tot doel de twee grondbegrippen van de humanistiek – zingeving en humanisering – en hun onderlinge samenhang, verder uit te diepen. Daarbij richt het zich op persoonlijke bestaansvragen en actuele maatschappelijke vragen. Het onderzoek beoogt bij te dragen aan de ontwikkeling van een eigentijds humanisme, dat aansluit op de dynamiek en de pluriformiteit van de multiculturele, globaliserende samenleving. Ook wil de UvH de humanistiek verder ontwikkelen van een multidisciplinaire menswetenschap in de richting van een interdiscipline. Het onderzoeksprogramma omvat zeven thema’s: • levensbeschouwing, in het bijzonder de humanistische • geestelijke begeleiding • humanistiek als wetenschap • morele educatie en democratisch burgerschap • de verhouding tussen overheden en burgers en de kwaliteit van sociale arrangementen • humaniteit, integriteit en duurzaamheid in organisaties • normatieve professionalisering

18


foto: UvH

Op 21 februari 2008 discussieerden studenten en docenten naar aanleiding van het boek van Ilja Maso ‘Onsterfelijkheid, van twijfel naar zekerheid’.

Een deel van het onderzoek naar deze thema’s wordt uitgevoerd in de vorm van projecten, waarin onderzoekers uit verschillende secties samenwerken. Eerder genoemd zijn al de onderzoeksprojecten ‘Burgerschap in een interculturele samenleving’ en ‘Goed ouder worden’.

Thema’s Levensbeschouwing, in het bijzonder de humanistische Het onderzoeksthema ‘Levensbeschouwing, in het bijzonder de humanistische’ gaat in de eerste plaats over de kritische articulatie en verdieping van het humanisme, ten tweede over levensbeschouwelijke diversiteit: humanisme in relatie tot andere levensbeschouwingen (christendom, islam), en ten derde over filosofie/theorie van de levensbeschouwing. Op het eerste terrein verschenen verschillende publicaties over humanisme (Alma, Derkx, Duyndam), de geschiedenis van het humanisme en van humanistische praktijken zoals Geestelijke begeleiding en ontwikkelingssamenwerking (Gasenbeek), humanistische ethiek (Duyndam) en een aantal hooggeklasseerde publicaties over de humanistisch-existentiële betekenis en waarde van ouder worden (Baars). Een deel van het onderzoek op dit terrein krijgt gestalte in het onderzoeksproject ‘Goed Ouder Worden’ en in het onderzoeksproject i.o. ‘Geestelijke Weerbaarheid en Empowerment’. Het onderzoek op het gebied van life extension (Derkx) vindt plaats in het kader van het door NWO gesubsidieerde programma Towards a ‘lingua democratica’ for the Public Debate on Genomics (2004-2009). Op het gebied van levensbeschouwelijke diversiteit verschenen belangwekkende publicaties over hedendaagse interpretaties van judeo-christelijke noties en hun relatie tot humanisme (Ten Kate) en een groot aantal publicaties die relaties tussen humanisme en islam onderzoeken, onder meer vanuit een humanistische lezing van de Koran (Abu Zayd). Een deel van het onderzoek op dit terrein krijgt gestalte in het onderzoeksproject ‘Burgerschap in een Interculturele Samenleving’. In het onderzoek naar levensbeschouwing verschenen er publicaties over de betekenis van verbeelding en empathie (Alma, Duyndam), levensbeschouwing en feminisme (Jansz) en de dissertatie van Jacques Graste over spirituele filosofie. Een deel van het onderzoek op dit terrein wordt uitgevoerd in het kader van het onderzoeksproject i.o. ‘Geestelijke Weerbaarheid en Empowerment’. De onderzoeksgroep organiseerde congresbijdragen en verzorgde lezingen en gastcolleges die een belangrijke bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over levensbeschouwing en religie. In mei 2008 vond een symposium over humanisme en atheïsme plaats, dat veel bezoekers trok, mede door de discussie die ontstond na het uitkomen van het boek van Ilja Maso over onsterfelijkheid. Prominente sprekers als Cliteur, Kunneman, Vanheste, Alma en Zunderdorp gingen met elkaar in debat over het inclusieve dan wel exclusieve karakter van het humanisme. Derkx bekleedde in 2008 bovendien de Willy Calewaert leerstoel aan de Vrije Universiteit Brussel.


19

Geestelijke begeleiding Onderzoek op het gebied van geestelijke begeleiding beslaat een breed terrein. In 2008 is onderzoek gedaan naar: • geestelijke begeleiding (Jorna) • levensthema’s (Alma, Brouwer, Jorna) • verbeelding (Alma, Smaling, Mooren) • levensbeschouwingen vergelijkenderwijs (Alma, Anbeek) • spiritualiteit (Alma, Brouwer, Jorna) • geestelijke verzorging en psychotherapie (Mooren) • geestelijke verzorging en mindfulness (Anbeek) • methodiek en gespreksvoering (Bru, Jorna, Mooren) In het onderzoek stonden vooral de aard, thema’s en methodiek van humanistische geestelijke begeleiding centraal.

Humanistiek als wetenschap Ter gelegenheid van het afscheid van Adri Smaling werd het boek Deugden van de humanistiek. Kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht samengesteld. UvH-onderzoekers uit verschillende secties werkten mee aan deze bundel. In 2009 gaan onderzoekers uit de sectie ‘Wetenschap, methodologie en onderzoek’ onder leiding van de nieuwe hoogleraar prof. dr. Gerty Lensvelt-Mulders intensiever samenwerken met onderzoekers uit andere secties. Dit bevordert de wetenschappelijke identiteit van de humanistiek als wetenschap. Ook wordt de expertise in onderzoeksleer en -methoden van onderzoek verder verbreed en nuttig ingezet binnen de andere onderzoeksthema’s en projecten.

Foto: Jos Kuklewski

Prof. dr. Adri Smaling ging in 2008 met emeritaat en nam op 2 april 2008 afscheid als hoog leraar methodologie en onderzoeksleer. Ter ere van zijn afscheid werd het symposium ‘Dialoog en empathie in de methodologie’ gehouden.

20


Humaniteit, integriteit en duurzaamheid van Organisaties De voortgang van het onderzoek naar dit thema is internationaal goed zichtbaar geworden. Er verschenen Engelstalige publicaties in gerefereerde wetenschappelijke tijdschriften. Ook is er een goed bezocht Engelstalig symposium georganiseerd over Ethics of complexity en zijn de banden met buitenlandse universiteiten aangehaald, zoals met de Universiteit van Stellenbosch. In dat verband was het verblijf van prof. dr. Paul Cilliers als gastonderzoeker aan de UvH van groot belang. Hij besprak nieuwe ontwikkelingen in het complexiteitsdenken en leverde daarmee een belangrijke bijdrage aan het verruimen en verdiepen van het theoretische perspectief van de onderzoeksgroep. Met het nieuwe kader voor ‘Kritische Organisatie en Interventiestudies (KOIS)’ is meer samenhang in het onderzoek gebracht. Het kader biedt een samenhangende formulering van onderwijs, onderzoek en maatschappelijk gerichte activiteiten vanuit de sectie KOIS. In de herfst van 2008 startte de UvH met een maandelijks KOIS-colloquium, waar docenten, studenten en geïnteresseerde buitenstaanders onderzoek in bredere kring bespreken. Zo groeit een inhoudelijk platform waar het eigen perspectief van de organisatiehumanistiek verder ontwikkeld kan worden. Het komend jaar wil KOIS de kwaliteit en kwantiteit van publicaties op peil houden. Ook concentreert KOIS zich op de verdere inhoudelijke integratie van het onderzoek binnen dit thema.

De verhouding tussen overheden en burgers en de kwaliteit van sociale arrangementen In 2008 was er weinig onderzoekstijd beschikbaar voor de uitvoering van onderzoek naar dit thema. Douwe van Houten werkt aan de publicatie van een boek over goede praktijken in onder meer het onderwijs en de zorg.

Morele educatie en (wereld)burgerschap De medewerkers van de sectie Educatie hebben zonder uitzondering in 2008 meer onderzoek gedaan en meer gepubliceerd dan het jaar daarvoor. Voor de sectie als geheel is het resultaat als het gaat om het aantal publicaties en de spreiding over de diverse categorieën meer dan goed. Wel is het aantal publicaties ongelijk verdeeld over de diverse categorieën, in het bijzonder bij de wetenschappelijke gerefereerde en internationale publicaties. In 2009 worden de onderzoeksactiviteiten mede in het licht van de uitkomsten van de visitatie verder geïntensiveerd. Daarbij is er met name aandacht voor het afronden van de bijdragen aan de internationale bundel Education and Humanism, voor empirisch onderzoek, participatie in de UvHonderzoeksprojecten en activiteiten als Kosmopolis en het J.P. van Praag Instituut. Ook wil men het internationale netwerk uitbreiden met de universiteiten van Barcelona (Buxairras), Helsinki (Tirri), Fribourg (Oser), Praag (Moree) en Tel Aviv (Aloni).

Normatieve professionalisering In juni 2008 verscheen Goed Werk; Verkenningen van normatieve professionalisering, een boek over de vele vormen van normatieve professionalisering aan het begin van de 21e eeuw. Twintig auteurs beschrijven in deze bundel theoretische en praktische ontwikkelingen rond normatieve professionalisering in zeer uiteenlopende werkvelden. In november is in het verlengde hiervan een conferentie georganiseerd met als thema ‘De manager als professional’. In 2008 is empirisch onderzoek gedaan naar de ervaringen rond normatieve professionalisering van humanistici die in het onderwijs werkzaam zijn. De resultaten worden in 2009 gepubliceerd.

Praktijkcentrum Zingeving & Professie Met ingang van 2009 concentreert het praktijkcentrum Zingeving & Professie zich op aanbod over normatieve professionalisering en aanbod over integraal kwaliteitsbeleid dat normatieve professionalisering omvat. De ontwikkeling van bij- en nascholingen, trainingen, coachingstrajecten, organisatieadvies en opdrachtonderzoek binnen het praktijkcentrum wordt nauw afgestemd op het onderzoek naar het thema normatieve professionalisering. Voor 2010 is een publicatie van de directeur van het praktijkcentrum gepland over normatieve professionalisering en integraal kwaliteitsbeleid in de maatschappelijke dienstverlening.


21

Onderzoeksprojecten Burgerschap in een interculturele samenleving Het onderzoeksproject ‘Burgerschap in een interculturele samenleving’ spitst zich toe op de vraag hoe burgerschapsvorming binnen interculturele spanningsvelden gestalte kan krijgen. De laatste decennia is de culturele en religieuze diversiteit in de Nederlandse maatschappij beduidend toegenomen. De complexe, interculturele samenleving vormt de achtergrond voor een tendens naar polarisatie en angst voor culturele verschillen. Deze nationale ontwikkelingen worden beïnvloed door mondiale processen als globalisering. Hoe kunnen burgers goed functioneren in de hedendaagse samenleving met al deze ingrijpende veranderingen? Het onderzoeksproject richt zich op een bijdrage van de humanistiek aan: • de formulering en toetsing van nieuwe concepten van burgerschap en identiteitsvraagstukken • de praktische ontwikkeling van nieuwe burgerschapsvormen en de vaardigheden en praktijken die daarbij horen • het Nederlands en internationaal debat over intercultureel burgerschap In 2008 en 2009 vergelijken de leden van de projectgroep hun onderling verschillende disciplinaire invalshoeken met elkaar om te komen tot gedeelde wetenschappelijke begrippen. Deze verkenning moet in 2009 resulteren in een interdisciplinair humanistiek perspectief op interculturaliteit en burgerschap. In 2009 besluit de projectgroep op welk concreet onderwerp het onderzoek zich richt.

Goed ouder worden Het multidisciplinaire onderzoeksproject ‘Goed ouder worden’ startte in maart 2008. De vraag naar ‘goed’ ouder worden is belangrijk, nu de levensverwachting in de ‘Westerse’ landen in relatief korte tijd is gestegen. Steeds meer mensen leiden een relatief lang leven als ‘oudere’, terwijl nog weinig is nagedacht over optimale vormen daarvan. Wel is er een wijdverbreid discours ontstaan over de te verwachten financiële gevolgen van deze ontwikkelingen voor pensioenvoorzieningen en kosten van de zorg, waarbij ouderen worden vergeleken met andere leeftijdsgroepen. Ook komt er steeds meer onderzoek naar de biologische en pathologische processen van veroudering. ‘Goed ouder worden’ kan niet worden los gezien van de gangbare discussies over ‘ouderen’ en ‘veroudering’. Zij raken aan belangrijke voorwaarden voor goed ouder worden. Omgekeerd mogen overwegingen over het ‘goed ouder worden’ ook gevolgen hebben voor het denken over ‘veroudering’ en de maatschappelijke inrichting van de levensloop. Het project wordt uitgevoerd door twaalf onderzoekers (onder wie zes hoogleraren, waarvan vier bijzonder hoogleraren) die wijsgerig, sociaalwetenschappelijk, organisatiekundig en methodologisch onderzoek doen naar goed ouder worden. In 2008 bouwden zij aan een gezamenlijk kennisbestand en een gedeelde visie. Verder hebben zij publicaties onder handen, en bereidden zij de organisatie voor van het congres ‘Goed ouder worden: iets anders dan jong blijven’ op 12 maart 2009. Ook is intern een formatieplaats voor een promotieonderzoek verworven. In 2008 zijn de onderzoekers gaan samenwerken met de agogisch-gerontologische onderzoeksgroep van prof. Dominique Verté aan de Vrije Universiteit Brussel. De leden van de projectgroep verzorgden zowel populariserende als vooraanstaande wetenschappelijke publicaties. Zo verscheen in 2008 het hoofdstuk Problematic Foundations: Theorizing Time, Age, and Aging van prof. dr. Jan Baars in Vern L. Bengtson et al. in het Handbook of Theories of Aging (Springer, New York). Op de website www.goedouderworden.nl publiceert de projectgroep de plannen, activiteiten en resultaten.

22


Kerngegevens onderzoek Publicaties in aantallen Soort Aantal Dissertaties 8 Wetenschappelijk gerefereerde publicaties Artikelen in tijdschriften 16 Artikelen in proceedings 3 Boeken - bundels 1 Hoofdstukken in bundels 9 Themanummers tijdschriften 1 Subtotaal Wetenschappelijk gerefereerde publicaties 30 Wetenschappelijk niet-gerefereerde publicaties Artikelen in tijdschriften 3 Artikelen in proceedings 4 Boeken - monografieën 3 Boeken - bundels 2 Hoofdstukken in bundels 18 Rapporten 4 Afscheidscolleges 2 Subtotaal Wetenschappelijk niet gerefereerde Publicaties 36 Totaal wetenschappelijke publicaties 66 Vakpublicaties Artikelen in tijdschriften 11 Boeken - monografieën 2 Hoofdstukken in bundels 6 Rapporten 1 Themanummers Tijdschriften 1 Totaal Vakpublicaties 21 Populariserende publicaties Artikelen in tijdschriften 7 Boeken - monografieën 1 Hoofdstukken in bundels 3 Totaal Populariserende publicaties 11

Zie de bijlage bij dit jaarverslag voor een overzicht van titelbeschrijvingen van deze publicaties (pagina 48-51).

Publicaties in artikelequivalenten Voor wetenschappelijke publicaties is de basisnorm dat per 0,4 fte onderzoekstijd jaarlijks drie wetenschappelijke artikelen moeten worden gepubliceerd, of een equivalent daarvan. Verder moet de helft van het totaal aantal wetenschappelijke publicaties – in artikelequivalenten – internationaal zijn. Bovendien moet een derde van de wetenschappelijke publicaties – eveneens in artikelequivalenten – gerefereerd zijn. Voor het aantal vak- en populariserende publicaties is de jaarlijkse norm één artikel per 0,4 fte onderzoekstijd of een equivalent daarvan. Aan deze normen is in 2008 ruimschoots voldaan. Norm in artikelequivalenten (AE) Gerealiseerd Input in fte 8,93 Wetenschappelijke publicaties basisnorm Wetenschappelijke publicaties internationaal Wetenschappelijke publicaties gerefereerd Vakpublicaties en populariserende publicaties

3 AE per 0,4 fte 1,5 AE per 0,4 fte 1 AE per 0,4 fte 1 AE per 0,4 fte

67 AE 33,5 AE 22,3 AE 22,3 AE

111,5 AE 70,5 AE 57 AE 46,5 AE

Financiering Het onderzoek wordt grotendeels gefinancierd uit de lumpsum die de universiteit via de eerste geldstroom van de overheid ontvangt. Met ingang van 2009 gelden nieuwe bekostigingsregels en wordt het onderzoeksdeel van de bekostiging afhankelijk van het aantal promoties en het aantal bachelor- en mastergraden dat wordt toegekend.


23

Momenteel subsidiëren NWO en ZonMw een aantal projecten, te weten: • het project Towards a ‘lingua democratica’ for the public debate on genomics, in het kader van het NWO-programma ‘De maatschappelijke component van Genomics onderzoek’ • het project ‘De ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van een action learning programma “Participatief werken en empowerment” voor professionals in de gezondheidsbevordering en preventie’, in het kader van het ZonMW-programma ‘Gezond leven’

Promotieonderzoek De UvH heeft vier formatieplaatsen voor promovendi. In de periode van 1998 tot en met 2003 zijn zeven promovendi aan een promotieonderzoek begonnen. Daarvan zijn er eind 2008 twee (29%) gepromoveerd en zijn er vier (57%) nog bezig met hun onderzoek, waarvan één buiten de UvH. Terwijl de UvH streefde naar een verhoging van het rendement naar minstens 50% aan het eind van 2008 is het rendement ten opzichte van vorig jaar nog wat verder gedaald. De ontwikkeling van een graduate school moet hierin verandering brengen. Niet alleen promovendi in dienst van de universiteit verrichten onderzoek, er zijn ook zogenaamde buitenpromovendi. Een deel daarvan doet dat in het kader van de PhD-programma Meaning in Organization. 31-12-2008 # promovendi Meaning in Organization Nog niet geregistreerd door het college 55 van hoogelraren Geregistreerd door CvH 2 Totaal 57

# promovendi Totaal overig 7 62 17 24

19 81

In 2008 hebben aan de UvH acht promoties van buitenpromovendi plaatsgevonden; twee van deze buitenpromovendi promoveerden in het kader van het PhD-programma Meaning in Organization. Het (promotie)onderzoek dat in het kader van dit programma wordt uitgevoerd past binnen de onderzoeksthema’s ‘Humaniteit, integriteit en duurzaamheid in organisaties’ danwel ‘Humanistiek als wetenschap’.

foto: Arnaud Mooij

In april 2008 sprak Joep Dohmen over zijn essay ’Het leven als kunstwerk‘, dat hij schreef voor de Maand van de Filosofie. Dohmen is hoogleraar Wijsgerige en praktijkgerichte ethiek aan de Universiteit voor Humanistiek.

24


4 B e dri j fs v o e ring e n p e rson e e l Nieuw pand Eind december 2008 zijn alle vergunningen voor de verbouwing van de nieuwe locatie aan de Kromme Nieuwegracht 29 door de gemeente Utrecht verleend. Begin 2009 wordt de definitieve overeenkomst met de Universiteit Utrecht getekend. De UvH maakt tot de verhuizing in juli 2009 gebruik van de huidige huisvesting aan de Drift en de Asch van Wijckskade in Utrecht. Een verhuiswerkgroep coördineert de verhuizing. De projectcoördinatie van de verbouwing is in handen van ASWA Architecten uit Rotterdam.

Bekostigingsstelsel De UvH werd in 2008 voor het laatst bekostigd via lumpsum financiering door het Ministerie van OCW. Met ingang van 2009 verloopt de bekostiging van de UvH volgens dezelfde systematiek die geldt voor de andere bekostigde universiteiten. De omvang van de rijksbijdrage hangt daarbij af van het aantal eerstejaars studenten en het aantal getuigschriften. Over de onderzoeksbekostiging waren er al in 2006 afspraken gemaakt. Het jaar 2008 is ijkjaar voor de budgetneutrale overgang.


In 2008 werden de voorbereidingen getroffen voor de pandenruil met de Universiteit Utrecht. Vanaf 20 juli 2009 komen alle medewerkers en studenten onder één dak aan de Kromme Nieuwegracht 29. In het grachtenpand krijgt de bibliotheek een prominente plaats.


25

Personeelsbezetting wetenschappelijk personeel per 31-12-2008 fte fte Categorie Vrouw Man Pmv 4,40 0,80 doc/ond 2,91 2,21 Ud 5,90 2,85 Uhd 0,00 3,20 Bhl 0,00 1,20 Hl 1,00 4,93 Totaal 14,21 15,19

Ziekteverzuim

Totaal 5,20 5,12 8,75 3,20 1,20 5,93 29,40

Personeelsbezetting ondersteunend en beheerspersoneel per 31-12-2008 fte fte Functieniveau Vrouw Man Totaal Sa 3,12 0,49 3,61 II 3,27 6,09 9,36 III 7,50 3,66 11,16 IV 2,70 4,90 7,60 V 0,00 1,00 1,00 Totaal 16,59 16,14 32,73 Legenda: Sa studentassistentschaal II wml, inleen & schaal 4-6 III schaal 7-9 IV schaal 10-12 V schaal 13-14

Leeftijdsopbouw personeel per 31-12-2008 personen Categorie wp obp <36 jaar 6 5 36-45 jaar 4 15 46-55 jaar 12 14 56-65 jaar 12 10 > 65 jaar 4 0

Ziekteverzuim over 2008 % Categorie Kort 0,51 Middellang 0,65 Lang 4,83 Totaal 5,98 Legenda: kort < 1 wk Middellang 1-6 wkn Lang > 6 wkn

26


Totaal 11 19 26 22 4

Het ziekteverzuim is in 2008 (5,98%) flink gestegen vergeleken met 2007 (4,45%). De stijging wordt veroorzaakt door een toename van het aantal langdurig zieken. Begin 2009 worden de eerste WIA-beslissingen – over regelingen die ingaan na twee jaar ziekte – verwacht.

Mobiliteit In 2008 zijn de nog openstaande vacatures uit 2007 vervuld. Daarnaast zijn zeven vacatures ontstaan, waarvoor met succes nieuwe medewerkers zijn geworven. In de loop van 2008, met een uitloop naar 2009, zijn daarmee alle vrijgekomen plaatsen weer bezet. Het percentage vrouwelijke WP-leden is gestegen van 32,6% (2007) naar 42,5% (2008).

5 B iblioth e e k

Beleid In 2008 startte de UvH een proef, waarbij de bibliotheek deelneemt aan het Shared Service Center (SSC) van de Bibliotheek van de Universiteit Utrecht (UBU). De bibliotheek wil zo haar informatiediensten betaalbaar houden voor de UvH. De universiteit is kleinschalig, haar middelen zijn beperkt en de kosten voor wetenschappelijke informatievoorzieningen stijgen alsmaar. De proef die liep tot eind 2008, beoogde meer zicht te bieden op de (kwaliteit) van de dienstverlening en de bedrijfsvoering van de bibliotheek van de UvH (BUvH). Ook moet duidelijk worden hoeveel het gaat kosten om het beheer van de bibliotheek van de UvH definitief onder te brengen bij de UBU. In september 2008 verscheen de nota De bakens verzet, profielschets meerjaren bibliotheekbeleid UvH 2009-2011, over het meerjarenbeleid voor de bibliotheekfunctie. De uitgangspunten daarvan kunnen worden samengevat in de volgende trefwoorden: papier en digitaal, zelfstandig en in een groter bibliotheekverband, menselijke maat en professioneel. De nota wordt richtinggevend betrokken bij het besluit tot eventuele outsourcing. Ook in 2008 is er, net als in andere jaren, intensief samengewerkt met het Humanistisch Archief bij collectievorming, uitwisseling van expertise en het delen van faciliteiten.

Huisvesting In de nieuwe huisvesting aan de Kromme Nieuwegracht krijgt de bibliotheek een centrale plaats. De voorbereiding van de verhuizing vroeg veel aandacht. Het collectievormingsprofiel is geactualiseerd voor een selectie van ongeveer twaalfduizend boeken in de open opstelling. Omdat er minder boeken in de open opstelling kunnen worden geplaatst – twaalfduizend in plaats van de vijftienduizend uit het programma van eisen – komt er een adequaat depot.

Dienstverlening Het aantal uitleningen van boeken steeg sterk van 3.360 in 2007 naar 4.173 in 2008. Het aantal ingediende IBL-aanvragen steeg van 126 naar 187. De Database Praktische Humanistiek (DPH) nam in omvang toe met 390 artikelen; eind 2008 bestaat de Database uit 4.371 artikelen. Er werden 163 kopie-aanvragen voor artikelen uit de DPH gehonoreerd. De vakspecialist humanistiek verzorgde het onderdeel bibliotheekvaardigheden voor de drie bachelorjaren, in samenwerking met docenten en de Letterenbibliotheek van de UU.

Collectie Er werden ongeveer 400 boeken besteld. Het aantal lopende abonnementen op periodieken werd in verband met de verhuizing en de toekomstige beschikbaarheid van digitale abonnementen drastisch gesaneerd. Er werden 70 (betaalde) abonnementen opgezegd: daarmee kwam het aantal abonnementen op 100.

Personeel De functie van bibliothecaris is tijdelijk per 15 mei opgeheven vanwege de proefdeelname aan het SSC van de UBU. De taken van de bibliothecaris zijn overgenomen door de UBU locatiemanager. De bibliothecaris is aangesteld als voorzitter van de bibliotheekcommissie, met als speciale taken de inhoudelijke voorbereiding van de sanering van de collectie en de voorbereiding van de definitieve overgang van de BUvH naar de UBU. Hierover wordt in 2009 een besluit genomen.


27

6 P rakti j kc e ntrum Z ing e v ing & P rof e ssi e In juli 2008 is het praktijkcentrum Zingeving & Professie van de Universiteit voor Humanistiek officieel van start gegaan. De missie van het nieuwe praktijkcentrum is bij te dragen aan de aandacht voor zingeving en humanisering in beroepspraktijken en organisaties. Dit doet het centrum door bij- en nascholingen, trainingen, coaching, opdrachtonderzoek en organisatieadvies. Het praktijkcentrum ontwikkelt nieuwe instrumenten om de missie en doelstellingen van de universiteit door middel van maatschappelijke dienstverlening te realiseren. Het geeft een innoverende impuls aan het reguliere onderwijs en onderzoek van de universiteit. Ook verruimt het de mogelijkheden voor studenten en alumni om een stage- of werkplek te vinden bij organisaties waaraan het diensten levert. Het centrum biedt een organisatorisch platform voor bestaande derde geldstroom activiteiten van individuele medewerkers van de universiteit en van gelieerde instituten. Het praktijkcentrum bundelt en beheert deze activiteiten. Daarnaast wordt vanuit het centrum nieuw aanbod geïnitieerd, in samenspraak met potentiële afnemers.

Opbouw van het Centrum In 2008 is vooral gewerkt aan de opbouw van het praktijkcentrum. Er is een bureau ingericht dat de activiteiten ondersteunt Er is een wetenschappelijke adviesraad ingesteld die de rector en de directeur adviseert. Promotiemateriaal, promotieactiviteiten en een website zijn ontwikkeld. Vier maal per jaar verschijnt een nieuwsbrief, die inmiddels zo’n 600 abonnees heeft. Ook is er een ondernemingsplan beschikbaar.

Bij- en nascholing Het praktijkcentrum ontwikkelt in samenspraak met de Vereniging voor Geestelijk Verzorgers in de Zorg (VGVZ) bij- en nascholingsaanbod voor geestelijk verzorgers. Het cursusaanbod met open inschrijvingen is doelbewust tot een minimum beperkt omdat de ervaring leerde dat dit type cursussen doorgaans weinig aanmeldingen krijgt. Er wordt zoveel mogelijk aanbod in-company ontwikkeld of op een andere manier samen met de doelgroep gerealiseerd. Een training met voldoende open inschrijvingen is de training Groepsdynamica. Deze training is relevant voor een zeer brede groep professionals en wordt herhaald in najaar 2009. In het praktijkcentrum is de opleiding tot Integriteitsfunctionaris ondergebracht. Deze opleiding is in september 2008 (opnieuw) van start gegaan met elf deelnemers.

Opdrachtonderzoek en trainingen Het centrum werft opdrachtonderzoek en ontwikkelt in-company trainingen. In 2008 zijn twee opdrachtonderzoeken uitgevoerd: een evaluatieonderzoek naar begeleidingsweken van mantelzorgers, af te ronden in februari 2009, en een evaluatieonderzoek naar een bijscholingsproject voor ex-gedetineerden af te ronden eind 2009-begin 2010. Er zijn twee in-company trainingen verzorgd: een training structuurbegeleiding voor de dienst humanistisch geestelijke verzorging bij defensie en een training communicatievaardigheden voor verpleegkundigen in de thuiszorg bij de Vereniging voor Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN). In de periode 2009-2011 richt de dienstverlening van het centrum zich vooral op twee inhoudelijke pijlers: normatieve professionalisering en integraal kwaliteitsbeleid.

28


7 H e T K osmopolis I nstituut Het Kosmopolis Instituut is in 2004 opgericht door de UvH in samenwerking met het Humanistisch Instituut voor Ontwikkelingssamenwerking (HIVOS). Het instituut richt zich met interdisciplinair onderzoek, training en advieswerk op vraagstukken over wereldburgerschap en mondiale ethiek. Kosmopolis integreerde in 2008 zijn activiteiten in het Promoting Pluralism Kennisprogramma. De aanleiding voor dit programma is de toenemende intolerantie overal in de wereld. Dit uit zich veelal in fundamentalisme gebaseerd op religie, etnische achtergrond, nationalisme, sociale klasse en andere identiteiten of waardesystemen. Samen met Hivos initieerde Kosmopolis in India, Indonesië en Oeganda een programma waarin academici en praktijkdeskundigen samenwerken. Gezamenlijk brengen zij bestaande kennis over fundamentalisme en pluralisme in kaart en genereren kennis die bijdraagt aan het ontwikkelen van nieuwe strategieën en ruimte voor pluralisme.

Kennisdeling Het ontwikkelen van samenwerkingsverbanden in drie regio’s In 2008 is Kosmopolis nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan in Indonesië en in Oeganda. In India is het Centre for the Study of Culture and Society in Bangalore sinds 2007 verantwoordelijk voor het regionale kennisprogramma. De thema’s mensenrechten – pluralisme en de seculiere staat – geloof en diversiteit staan inhoudelijk centraal. In Indonesië wordt het regionale team geleid door het Center for Religious & Cross-cultural Studies van de Gadjah Mada Universiteit in Yogyakarta. Dit team richt zich op vijf strategische speerpunten: politieke trends, geweld, gender, de jeugd, cultuur en media. Civic Pluralism is de inhoudelijke focus. Na een studiebezoek in Oeganda in februari 2008 koos Kosmopolis voor CCFU (Cross-Cultural Foundation of Uganda) als samenwerkingspartner. Met een regioteam werkte CCFU aan de voorbereiding van een conferentie in 2009 waar de (onderzoeks)agenda bepaald wordt.

Promoting Pluralism in het noorden In 2008 werden twee film- en discussieavonden georganiseerd op de UvH. Voor medewerkers van Hivos in Den Haag werd een workshop gegeven over de Human Development en Capability benadering. Ook

foto: JKosmopolis

Een excursie van deelnemers en staf van ‘The International Summer School on Human Development and Human Rights’ in India. De summerschool wordt jaarlijks georganiseerd door Kosmopolis.


29

organiseerde Kosmopolis een bijeenkomst met Unesco Nederland en de Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs en verzorgde het colleges in het BaMa programma over de opgedane kennis. De website van Hivos is verbeterd. In december is een publieke lezing in Den Haag georganiseerd over Islam en pluralisme.

Internationale zomerschool De vijfde jaarlijkse international summer school on Human Development and Human Rights was in Bangalore op de campus van de National Law School of India University. De dertien deelnemers waren gelieerd aan partnerorganisaties uit India, Indonesië en Oeganda, vier van hen waren UvH doctoraal en master studenten.

Internationale presentaties, workshops en meetings Kosmopolis voerde een oriënterend gesprek over het Oeganda programma met de internationaal befaamde professor Mahmood Mamdani (Columbia University USA). Op de websites van de UvH en Hivos verscheen een blog over de zomerschool. In het kader van het onderzoek in India was er een bijeenkomst met het bestuur van het Patna Collective. Op de internationale Human Development conferentie in New Delhi werd een paper gepresenteerd en was er een bijeenkomst met de Indiase Supreme Court rechter Aftab Alam in voorbereiding op een internationale conferentie van Kosmopolis en Hivos in 2009, getiteld Promoting Pluralism through Civic Reason?. In november hield Kosmopolis een workshop over Humanism and Human development voor Hivos medewerkers in Jakarta, en verzorgde een lezing over Humanism, Human Development and Cosmopolitanism aan de Gajah Mada Universiteit, gevolgd door een reeks ontmoetingen met diverse maatschappelijke organisaties in Indonesië.

Kennisontwikkeling Artikelenreeks Working paper series In 2008 heeft het instituut studies uitgezet die de specifieke situatie van pluralisme in de deelnemende landen in kaart brengen. De studies vormen de basis voor de (onderzoeks)agenda van de regio’s in de komende jaren. Twee Indonesische studies en één Oegandese conceptstudie zijn verschenen in een nieuwe publicatiereeks op het internet.

Integratie van kennisprogramma en UvH-onderzoek Bij de integratie van het Kosmopolis onderzoek in het brede onderzoeksprogramma van de UvH is er een nauwe samenwerking gegroeid met het UvH onderzoeksproject ‘Burgerschap in een interculturele samenleving’.

Samenwerking tussen Tijdschrift voor Humanistiek (TvH) en het Hivos kennisprogramma Op initiatief van Manuela Monteiro (directeur Hivos), Josine Stremmelaar (hoofd Hivos Kennisprogramma), Harry Kunneman (hoofdredacteur TvH) en Caroline Suransky (Promoting Pluralism Kennisprogramma, Kosmopolis en TvH) zijn het Hivos Kennisprogramma en het Tijdschrift voor Humanistiek gaan samenwerken. Artikelen en themanummers van het Tijdschrift voor Humanistiek over onderwerpen die relevant zijn voor Hivos, krijgen een vaste plek in het tijdschrift. Hivos financiert deze samenwerking van mei 2008 tot mei 2011.

Verband tussen pluralisme kennisprogramma en HDCA In september 2008 introduceerde Kosmopolis het kennisprogramma bij de internationale Human Development and Capability Association onder leiding van Amartya Sen, Martha Nussbaum en Francis Steward. In multidisciplinair perspectief werd een conceptuele en strategische verbinding besproken tussen de Human Development benadering en de uitgangspunten en doelstellingen van het kennisprogramma. Er komt informatie over het programma op de HDCA website, zodat het onderwerp van discussie wordt in het netwerk.

Interregionale conferentie Kosmopolis organiseerde op 17 en 18 augustus een interregionale conferentie in samenwerking met CSCS, de partner in India. Onderwerp van gesprek waren lopende onderzoeken in India, Indonesië en Oeganda. Besloten werd tot een gezamenlijke onderzoeksfocus op civic pluralism. Dit onderwerp, aangereikt door Indonesië, is gebaseerd op An-Na’im’s werk over civic resason en secularisatie en is ook het hoofdthema op een internationale conferentie op de UvH in mei 2009.

30


8 F inanci e e l v e rslag S tichting U ni v e rsit e it v oor H umanisti e k

Toelichting Financieel resultaat 2008 Het jaar 2008 is met een positief resultaat afgesloten van € 356.401. De belangrijkste afwijkingen (vergelijking tussen realisatie en begroting 2008) zijn in overwegende mate toe te schrijven aan de volgende posten aan de batenzijde: – – – –

Hogere bijdrage van het Ministerie van OCW Hogere inkomsten college-, cursus- en examengelden Hogere opbrengsten werk voor derden Overige baten

€ € € €

141.000 68.000 401.000 46.000

De hogere bijdrage van het ministerie van OCW is het gevolg van de toegekende loon- en prijscompensatie. De hogere inkomsten van de ‘overige baten’ zijn onder meer het gevolg van baten van verkoop studie- en onderwijsmateriaal en opbrengsten restauratieve voorzieningen. In 2008 zijn de inkomsten ‘werk voor derden’ ca. € 400.000 hoger dan begroot, voornamelijk als gevolg van het door HIVOS gesubsidieerde project Kosmopolis. Aan de lastenzijde zijn hierdoor de kosten ook fors hoger uitgevallen dan begroot, namelijk: – Hogere personeelslasten € 197.000 – Hogere ‘overige lasten’ € 250.000 De toename van de personeelslasten is in 2008 daarom geheel toe te schrijven aan de inzet van personeel ten behoeve van het werk van derden; de personeelskosten in de 1e geldstroom hielden gelijke tred met die van de begroting. Hogere ‘overige lasten’ zijn onder meer het gevolg van extra kosten vanwege de onderzoeksvisitatie (Qanu) en de voorbereidingskosten voor de verbouwing van het in 2009 in gebruik te nemen pand Kromme Nieuwegracht 29. Vanwege het feit dat het pand Drift 6 begin 2009 is afgestoten en daarna door de nieuwe eigenaar ingrijpend wordt verbouwd, heeft er in 2008 nagenoeg geen groot onderhoud meer plaatsgevonden aan het gebouw. Hierdoor werden, evenals in 2007 het geval, uitgaven voor huisvesting en inventaris tot het uiterste beperkt. Bij dit positieve resultaat van € 356.401 moet worden bedacht dat: • aan de lastenkant een ‘hand op de knip’ beleid is gevoerd, zowel bij het aanstellen van nieuw personeel als bij de aanwending in de sfeer van inventaris en apparatuurkosten; • in 2007 al rekening is gehouden met de nieuwe huisvestingssituatie (verwerving uni-locatie), die tot structureel hogere lasten zal leiden; • in 2008 het personeelsbestand is uitgebreid tot het niveau van het vastgestelde formatieplan WP voorzover dit budgettair neutraal is aan de zittende formatie; • met ingang van 2009 door de minister van OCW de dynamisering van de bekostiging is doorgevoerd, met als gevolg een grotere onzekerheid (plus of min) over de omvang van de rijksbijdrage. Hierbij moet in ogenschouw worden genomen dat bij de verwerving van de uni-locatie de verantwoordelijk-


31

heid voor alle roerende en onroerende zaken, zoals onderhoud, renovatie, aanpassing e.d. volledig voor rekening en risico van de instelling komen. Dit betekent dat alle risico’s betreffende teloorgaan daarvan voor eigen rekening zijn (dit risico zal in belangrijke mate worden ‘afgekocht’ door middel van het sluiten van een verzekering). Financiële baten betreffen ontvangen rente op liquide middelen en waren in 2008 € 129.000 hoger dan begroot, dit als gevolg van het actief verplaatsen van niet direct benodigde liquide middelen van betaalrekening naar hoog renderende spaarrekeningen (zoals de ING ‘rentemeerrekening’). Het voordelig exploitatiesaldo 2008 is toegevoegd aan de algemene reserve en bedraagt ultimo 2008 € 1.838.174. Het totaal eigen vermogen nam hierdoor toe tot € 2.444.511. Hiermee komt de solvabiliteitsratio op 0,48: ruim boven de door de bank gehanteerde minimum ratio van 0,30. De reserve positie is daarmee op een aanvaardbaar niveau gebleven.

Treasury De UvH belegt niet in effecten. Liquide middelen zijn ondergebracht in zo hoog mogelijk renderende, direct opvraagbare renterekeningen. De bestuurlijke goedgekeurde begroting 2009 ziet er als volgt uit: Begroting 2009 STAAT VAN BATEN EN LASTEN (in euro’s) BATEN Rijksbijdragen College-, cursus-, examen gelden Baten werk in opdracht van derden Overige baten Totale baten LASTEN Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totale lasten

Begroting 2009 4.780.000 700.000 597.000 131.300 6.208.300

4.400.000 121.000 295.000 1.492.800 6.308.800

Financiële baten en lasten RESULTAAT

4.000 -96.500

Het College van Bestuur van de Universiteit voor Humanistiek Utrecht, 4 juni 2009

32


Jaarr e k e ning 2 0 0 8


33

BALANS PER 31 DECEMBER (in euro’s)

ACTIVA 2008 2007 Vaste activa (1) 534.463 584.408 Vlottende activa (2) Voorraden 4.953 8.868 Vorderingen 170.419 109.542 Liquide middelen 4.409.530 3.756.845 4.584.902 3.875.255 TOTAAL ACTIVA 5.119.365 4.459.663 PASSIVA 2008 2007 Eigen Vermogen (3) 2.444.511 2.088.110 Voorzieningen (4) 243.762 129.726 Kortlopende schulden (5) 2.431.092 2.241.827 TOTAAL PASSIVA 5.119.365

4.459.663

STAAT VAN BATEN EN LASTEN (in euro’s) Rekening Begroting Rekening 2008 2008 2007 BATEN Rijksbijdragen (6) College-, cursus-, examengelden (7) Baten werk in opdracht van derden (8) Overige baten (9)

4.500.000 742.751 404.628 311.368

4.359.000 675.000 4.000 265.600

4.216.000 674.344 312.567 210.881

TOTALE BATEN

5.958.747

5.303.600

5.413.792

Personeelslasten (10) Afschrijvingen (11) Huisvestingslasten (12) Overige lasten (13)

4.405.230 77.437 245.240 1.055.412

4.208.300 75.000 246.000 805.000

4.156.605 76.853 84.809 855.501

TOTALE LASTEN

5.783.319

5.334.300

5.173.768

SALDO baten en lasten

175.428

- 30.700

240.024

Financiële baten en lasten (14)

180.973

52.000

84.674

RESULTAAT

356.401

21.300

324.698

LASTEN

34


KASSTROOMOVERZICHT (bedragen x euro 1.000) 2008 2007 Kasstroom uit operationele activiteiten Saldo baten en lasten 175 240 Aanpassingen voor: – Afschrijvingen 77 77 – Mutaties voorzieningen 124 -168 Mutaties eigen vermogen (rechtstreekse vermogensmutatie stelselwijziging) 155 201 64 Verandering in vlottende middelen – voorraden 4 -6 – vorderingen -61 62 – schulden 180 -13 123 43 Kasstroom uit bedrijfsoperaties 499 347 Ontvangen rente 184 87 Betaalde rente 3 2 181 Totaal kasstroom uit operationele activiteiten

680

85 432

Kasstroom investeringsactiviteiten Investeringen materiele vaste activa -28 -68 Totaal kasstroom investeringsactiviteiten

-28

-68

Mutatie liquide middelen

652

364

Beginstand liquide middelen Mutatie liquide middelen

3.757 652

3.393 364

Eindstand liquide middelen

4.409

3.757


35

TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2008 EN DE EXPLOITATIEREKENING OVER 2008 Waarderingsgrondslagen Toegepaste standaarden De jaarrekening is opgesteld volgens de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs. In deze regeling is bepaald dat de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving (in het bijzonder RJ 660 Onderwijsinstellingen) van toepassing zijn en met inachtneming van de daarin aangeduide uitzonderingen. De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaatbepaling Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de organisatie zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, de functionele valuta van de organisatie. De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. Inventaris en apparatuur boven € 500 worden geactiveerd. De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op terreinen, materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven. De volgende afschrijvingsperioden worden hierbij gehanteerd: • gebouwen 30 jaar • inventaris en apparatuur 5 of 10 jaar De investeringen in het pand Drift inclusief de aanpassingen zijn gefinancierd uit de Algemene Reserve. Het pand Drift 6 is op 2 september 1991 aangeschaft. Voor de berekening van de afschrijving wordt uitgegaan van een restwaarde van nihil. Financiële vaste activa De overige financiële vaste activa worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voorraden De voorraden boeken en syllabi zijn gewaardeerd tegen kostprijs of lagere verkoopwaarde. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde, inclusief de transactiekosten.

36


Eigen vermogen Onder het eigen vermogen worden de algemene reserves, de bestemmingsreserves en de bestemmingsfondsen gepresenteerd. De algemene reserve bestaat uit de reserves die ter vrije beschikking staan van het bestuur. Indien een meer beperkte bestedingsmogelijkheid door de organisatie is aangebracht, dan is het aldus afgezonderde deel van het eigen vermogen aangeduid als bestemmingsreserve. Voorzieningen Onder de voorzieningen worden de personele voorzieningen en de overige voorzieningen gepresenteerd. Op de balans worden voorzieningen opgenomen voor verplichtingen die op de balansdatum als waarschijnlijk of als vaststaand worden beschouwd, maar waarvan niet bekend is in welke omvang of wanneer zij zullen ontstaan. Tevens kunnen voorzieningen worden opgenomen tegen uitgaven die in een volgend boekjaar worden gedaan, voor zover het doen van die uitgaven zijn oorsprong mede vindt voor het einde van het boekjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal jaren. Tenzij anders aangegeven worden de voorzieningen opgenomen tegen de nominale waarde. Toevoegingen aan voorzieningen vinden plaats ten laste van de staat van baten en lasten. Uitgaven vinden rechtstreeks plaats ten laste van de voorzieningen. Een voorziening in verband met verplichtingen als bedoeld in artikel 2:374 lid 1, eerste volzin BW wordt uitsluitend opgenomen indien op de balansdatum aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: a. de rechtspersoon heeft een verplichting (in rechte afdwingbaar of feitelijk); b. het is waarschijnlijk dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen noodzakelijk is; en c. er kan een betrouwbare schatting worden gemaakt van de omvang van de verplichting. Uitzondering op voorgaande voorwaarden betreft de egalisatievoorziening voor groot onderhoud. De toevoegingen aan deze voorziening zijn bepaald op basis van het geschatte bedrag van het groot onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden voor groot onderhoud verloopt, gebaseerd op een meerjarenonderhoudsplan. Personeelsvoorzieningen worden gewaardeerd op basis van contante waarde. Langlopende schulden Schulden met een resterende looptijd van meer dan één jaar worden aangeduid als langlopend. Het aflossingsbedrag van het lopende jaar wordt onder de kortlopende schulden opgenomen. Schulden worden gewaardeerd tegen de reële waarde. Kortlopende schulden Schulden met een op balansdatum resterende looptijd van ten hoogste één jaar worden aangeduid als kortlopend. Schulden worden niet gesaldeerd met activa. Schulden worden gewaardeerd tegen de reële waarde. Overlopende passiva betreffen vooruitontvangen bedragen (waaronder geoormerkte bijdragen) en nog te betalen bedragen terzake van lasten die aan een verstreken periode zijn toegekend. Van bedragen die voor meerdere jaren beschikbaar zijn gesteld, wordt het nog niet bestede gedeelte op deze post aangehouden. Vrijval ten gunste van de staat van baten en lasten geschiedt naar rato van de besteding. Rijksbijdragen, overige overheidsbijdragen en -subsidies Rijksbijdragen, overige overheidsbijdragen en -subsidies uit hoofde van de basisbekostiging worden in het jaar waarop de toekenning betrekking heeft, volledig verwerkt als baten in de staat van baten en lasten. Indien deze opbrengsten betrekking hebben op een specifiek doel, dan worden deze naar rato van de verrichte werkzaamheden als baten verantwoord. Collegegelden De collegegelden worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben, waarbij ervan uitgegaan is dat reguliere onderwijsen onderzoekstaken gelijkmatig over het collegejaar zijn gespreid. Opbrengsten van les- en cursusgelden, waaronder Contractonderwijs en de DBA/Phd-opleiding aan de Universiteit voor Humanistiek worden met ingang van de jaarrekening 2008 afzonderlijk weergegeven. In eerdere jaren waren deze opbrengsten verantwoord onder overige opbrengsten.


37

Pensioenen De Universiteit voor Humanistiek neemt deel in het bedrijfstakpensioenfonds voor het onderwijs ondergebracht bij ABP. De pensioenregeling is te classificeren als een toegezegde pensioenregeling. In overeenstemming met RJ 660 mag de Universiteit voor Humanistiek de pensioenregeling in haar jaarrekening echter verwerken als zou sprake zijn van een toegezegde bijdrageregeling. De Universiteit voor Humanistiek heeft geen verplichting voor eventueel financieren van tekorten anders dan verrekening in hogere toekomstige premienota’s. Impairment of vervreemding van vaste activa De instelling verantwoordt materiële en financiële vaste activa in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Volgens deze grondslagen dienen de activa met een lange levensduur te worden beoordeeld op impairment wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de toekomstige nettokasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte toekomstige kasstroom wordt een bedrag voor impairment ten laste van het resultaat geboekt voor het verschil tussen de boekwaarde en de actuele waarde van het actief. Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere actuele waarde, onder aftrek van verkoopkosten. Werk in opdracht van derden Het resultaat van door derden gefinancierde projecten is bepaald volgens de ‘completed contractmethode’. In deze methode wordt het resultaat bepaald na gereedkomen c.q. afloop van het project. Van de projecten die aan het eind van het boekjaar niet zijn afgesloten, wordt geen tussentijds resultaat bepaald, tenzij al gedurende de looptijd blijkt dat het project verliesgevend is.

Vaste activa (1) Pand Meubilair Computers Overige Totaal Stand per 1 januari 2008 Historische aanschafprijs 830.782 501.183 771.419 252.534 2.355.918 Cumulatieve afschrijvingen 421.541 438.804 664.118 247.048 1.771.511 Boekwaarde 1 januari 2008

409.241

62.379

107.301

5.486

584.407

Mutaties 2008 Investeringen Afschrijvingen

0 17.794

518 12.185

26.059 44.861

916 2.597

27.493 77.437

Mutaties 2008

-17.794

-10.467

-18.802

-1.681

- 49.944

Stand per 31 december 2008 Historische aanschafprijs Cumulatieve afschrijvingen

830.782 439.335

501.701 450.989

797.478 708.979

253.450 249.645

Boekwaarde per 31 december 2008

391.447

50.712

88.499

3.805

2.383.411 1.848.948 534.463

De actuele waarde van het pand betreft € 2.200.000. Deze actuele waarde is gebaseerd op een op 12 januari 2009 afgesloten verkoopovereenkomst met de Universiteit Utrecht.

38


Vlottende activa (2)

2008 2007 Voorraden Voorraad boeken en syllabi

4.953

8.868

Vorderingen en transitoria Debiteuren 81.353 34.571 Overige vorderingen 89.066 74.971 Totaal 170.419 109.542 Liquide middelen Bank Kas

4.408.499 1.031

3.755.715 1.130

Totaal

4.409.530

3.756.845

Bestemming exploitatie

Stand 31-12

347.409 30.110 -21.118 356.401

1.838.174 439.345 166.992 2.444.511

Eigen vermogen (3) Stand 1-1 Algemene reserve Bestemmingsreserve gebouw Bestemmingsreserve inverdiende gelden

1.490.765 409.235 188.110 2.088.110

Voorzieningen (4) Stand per Dotaties Onttrek- Vrijval Rente mutatie Stand per Kortlopende Langlopende 01.01.08 kingen (contante 31.12.08 Deel < 1jaar Deel > 1 jaar waarde) Wachtgeldvoorziening 119.853 228.807 66.159 43.894 238.607 41.830 196.777 Voorziening verlieslatende projecten 9.873 9.873 0 Voorziening jubilarissen 0 5.155 5.155 5.155 129.726 233.962 66.159 9.873 43.894 243.762 41.830 201.932

Wachtgeld Ten laste van deze voorziening worden de kosten gebracht, die ontstaan door wachtgeld verplichtingen. De voorziening is bepaald op basis van de maximale uitkeringsrechten ultimo boekjaar. De contante waarde is bepaald op basis van een indexeringspercentage van 3,5% (CBS-index CAO-lonen gesubsidieerde sector) en een disconteringspercentage van 5% gebaseerd op het marktrendement van hoogwaardige ondernemingsobligaties (Financiële dbase Bloomberg). Voor een tweetal voormalige medewerkers is inzake wachtgeldverplichting in 2008 de voorziening volledig gevormd hetgeen tot aanvullende dotaties heeft geleid.


39

kortlopende schulden (5) 2008 2007 Crediteuren 259.645 199.747 Salarissen, sociale lasten en belastingen Vakantiedagen 292.862 409.689 Vakantietoeslag & eindejaarsuitkering 146.754 151.730 Loonheffing en premies 152.118 146.445 Pensioenpremies 47.374 47.867 Totaal schulden uit hoofde van salarissen, sociale lasten en belastingen 639.108 755.731 Overlopende collegegelden Ontvangen bijdrage OCW verhuizing Vooruitontvangen termijnen projecten Transitoria

272.996 900.000 233.158 126.185

247.743 900.000 56.632 81.974

Totaal schulden op korte termijn en transitoria

2.431.092

2.241.827

Het ministerie van OCW heeft voor de beoogde verhuizing van de Universiteit voor Humanistiek een bijdrage gedaan van € 900.000. De definitieve vaststelling van de bijdrage is afhankelijk van de realisatie van de voorgenomen verhuizing.

Niet in de balans opgenomen verplichtingen en activa Pand Drift Op het pand is de Algemene Voorwaarde van de Bekostigingsvoorwaarden van toepassing, deze houden onder meer in, dat bij vervreemding of bezwaring van het pand de goedkeuring van de minister is vereist. Bij beëindiging van de activiteiten, waarvoor de rijksbijdrage wordt gegeven, dient de waarde van het pand aan het Rijk te worden uitgekeerd.

Pand Van Asch Van Wijckskade De Universiteit heeft een overeenkomst afgesloten voor huur van het pand aan de Van Asch Van Wijckskade. De overeenkomst wordt geacht voor onbepaalde tijd van maand tot maand door te lopen en kan door elk der partijen worden opgezegd, met inachtneming van een opzegtermijn van zes maanden. In 2008 is de Universiteit een huurprijs verschuldigd van € 9.789 per maand.

Kopieermachines De Universiteit heeft overeenkomsten afgesloten voor de huur van kopieermachines. De overeenkomsten lopen af in maart 2012. In 2008 is de Universiteit een huurprijs verschuldigd van € 31.756.

Baten Rijksbijdragen (6) Rijksbijdragen

40


Rekening 2008

Begroting 2008

Rekening 2007

4.500.000

4.359.000

4.216.000

College-, cursus-, les- en examengelden (7) Rekening Begroting Rekening 2008 2008 2007 College-, cursus-, les- en examengelden Collegegelden sector WO 526.870 500.000 499.366 Collegegeld opleiding DBA/Phd 184.191 175.000 174.978 Collegegeld opleiding Integriteitsfunctionaris 25.960 0 0 Cursusgelden Zingeving en Professie 5.730 0 0 742.751 675.000 674.344 De collegegelden worden evenredig toegerekend aan de tijd gedurende het exploitatiejaar.

Baten werk in opdracht van derden (8) Contractonderwijs Contractonderzoek Af: Vooruitbetaalde kosten projecten Bij: Vrijval voorziening verlieslatende projecten

Rekening 2008 12.660 558.658 176.562 9.873

Begroting 2008 3.000 200.000 199.000 0

Rekening 2007 15.300 251.385 -47.448 -1.566

404.628

4.000

312.567

In 2008 is een (door Hivos) extern gefinancierd project van start gegaan met een looptijd tot 2010. De totale contractwaarde gedurende de looptijd van het project bedraagt € 1.433.380.

Overige baten (9) Verhuur Detachering personeel Overige

Rekening Begroting 2008 2008 17.400 78.058 215.910 311.368

265.600

Rekening 2007 8.625 17.325 184.931 210.881

De overige baten hebben onder meer betrekking op de verkoop van studie- en onderwijsmateriaal en opbrengsten uit de restauratieve verzorging.


41

Lasten Personeelslasten (10) Rekening 2008 Begroting 2008

Rekening 2007

Brutolonen en salarissen 3.151.912 3.000.000 2.951.623 Sociale lasten 225.769 175.000 175.084 Pensioenpremie 384.061 350.000 350.632 Lonen en salarissen 3.761.742 3.525.000 Dotatie personele voorzieningen Personeel niet in loondienst

184.912 422.429

200.000 433.300

3.477.339

239.418 450.582

Overige 62.092 50.000 -5.667 Overige personele lasten 669.433 683.300 684.333 Af: uitkeringen 25.945 0 5.067 Totale personele lasten

4.405.230

4.208.300

4.156.605

Hogere personeelslasten houden met name verband met hogere lasten voortvloeiend uit extern gefinancierde project Hivos.

Bezoldiging van bestuurders en toezichthouders Duur dienstverband in het verslagjaar in dienst

vanaf College van bestuur Voorzitter Vice-voorzitter Lid Lid

01.10.05 01.01.90 01.01.90 01.09.03

tot

Belastbaar loon in dienst

Voorzieningen ten Uitkeringen in verband behoeve van beloningen met beeindiging van betaalbaar op termijn dienstverband

Totalen

2008

2007

2008

2007

2008

2007

2008

2007

78.227 87.982 88.593 68.373

62.026 81.320 85.195 66.689

10.637 13.560 13.560 9.984

8.392 12.182 12.619 9.239

0 0 0 0

0 0 0 0

88.684 101.542 102.153 78.357

70.418 93.502 97.814 75.928

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Stichtingsbestuur Voorzitter Secretaris Penningmeester Lid Lid

Wet openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) In 2008 is het norminkomen op basis van de WOPT niet overschreden.

Afschrijvingen (11)

Materiële vaste activa

42


Rekening 2008 77.437

Begroting 2008 75.000

Rekening 2007 76.853

Huisvestingslasten (12) Rekening 2008 Begroting 2008

Rekening 2007

Huur 117.469 120.000 115.658 Onderhoud 13.918 20.000 21.534 Energie en water 45.792 50.000 47.881 Schoonmaakkosten 39.020 40.000 39.020 Heffingen 11.228 11.000 11.013 Overige 17.813 5.000 -150.297 245.240 246.000 84.809

Hogere overige huisvestingslasten houdt verband met vrijval in 2007 van de onderhoudsvoorziening pand.

Overige lasten (13) Rekening 2008 Begroting 2008

Rekening 2007

Inventaris, apparatuur en leermiddelen 34.884 35.000 35.925 Bureaukosten 91.337 125.000 126.405 Documentatie 39.344 25.000 25.265 Reis-, verblijf-, representatiekosten 162.634 100.000 102.035 Accountantskosten 35.020 20.000 47.808 Overige 692.193 500.000 518.063 1.055.412 805.000 855.501

Hogere overige lasten houden met name verband met voorbereidings- en begeleidingskosten verhuizing, kosten voortvloeiend uit extern gefinancierde project Hivos en accreditatiekosten.

Financiële baten (14) Rente baten Af: rentelasten en bankkosten

Rekening 2008 184.108 3.135

Begroting 2008 55.000 3.000

Rekening 2007 87.340 2.666

180.973

52.000

84.674

Hogere rente baten in 2008 zijn gegenereerd door treasury beleid.


43

Honoraria van de accountant De volgende honoraria van de accountant zijn ten laste gebracht van de organisatie, een en ander zoals bedoeld in artikel 2:382a BW. KPMG Accountants N.V. 2008

Overig KPMG Totaal netwerk KPMG 2008 2008

Onderzoek van de jaarrekening 35.020 0 Andere controleopdrachten 0 0 Adviesdiensten op fiscaal terrein 0 0 Andere niet controlediensten 0 0 35.020 0

35.020 0 0 0 35.020

KPMG Overig KPMG Totaal Accountants N.V. netwerk KPMG 2007 2007 2007 Onderzoek van de jaarrekening 44.655 0 44.655 Andere controleopdrachten 3.153 0 3.153 Adviesdiensten op fiscaal terrein 0 0 0 Andere niet controlediensten 0 0 0 47.808 0 47.808

44


O v e rig e g e g e v e ns


45

Resultaatbestemming Het Stichtingsbestuur heeft in zijn vergadering d.d. 4 juni 2009 het besluit genomen het resultaat van € 356.401 als volgt te bestemmen:

Resultaatbestemming Algemene reserve Bestemmingsreserve gebouw Bestemmingsreserve inverdiende gelden Totaal

347.409 30.110 -21.118 356.401

gebeurtenissen na balansdatum Medio 2007 hebben er gesprekken met het Ministerie van OCW plaatsgevonden over de bekostiging van de UvH in de komende jaren. Dit heeft geresulteerd afspraken tussen het Ministerie en de UvH, waarbij de onderwijsbekostiging met ingang van 2009 volgens de systematiek, zoals die geldt voor de andere bekostigde universiteiten, is ingevoerd. De omvang van de rijksbijdrage hangt nu af van het aantal te bekostigen eerstejaars studenten en het aantal te bekostigen getuigschriften. Voor wat betreft de onderzoeksbekostiging waren er al in 2006 afspraken gemaakt. Het jaar 2008 geldt hierbij als ijkjaar voor de budgetneutrale overgang. Per 2009 is hiermee een einde gekomen aan de huidige lumpsum financiering.

Foto: Jos Kuklewski

Op 12 januari 2009 is het pand Drift 6 verkocht aan de Universiteit Utrecht (UU) en tegelijkertijd is het pand Kromme Nieuwegracht 29 door de UvH van de UU in eigendom verkregen. Nadat gedurende de maanden januari tot en met juni 2009 de nodige aanpassingen aan het gebouw aan de Kromme Nieuwegracht zijn uitgevoerd, zal de beoogde verhuizing in juli 2009 plaatsvinden. Hiermee zal de UvH beschikken over een passende en unieke locatie in hartje centrum van Utrecht, waar de onderwijsen onderzoeksactiviteiten voortaan onder één dak zullen plaatsvinden. Als gevolg van de aankoop van het pand, de verbouwing, de verhuizing maar ook de uitvoering van een aantal uitgestelde investeringen, waaronder de aanschaf van onderwijsmeubilair, zal de samenstelling van de balans per ultimo 2009 beduidend veranderen.

46


Aan: het College van Bestuur van de Universiteit voor Humanistiek

Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2008 van de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht bestaande uit de balans per 31 december 2008 en de staat van baten en lasten over 2008 met de toelichting gecontroleerd.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de universiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming de Regeling jaarverslaggeving onderwijs (WJZ/2007/50507). Tevens is het bestuur van de universiteit verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante weten regelgeving opgenomen bepalingen. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle als bedoeld in artikel 2.9, derde lid van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht waaronder het controleprotocol OCW 2008. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de universiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de universiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de Universiteit voor Humanistiek per 31 december 2008 en van het resultaat over 2008 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs (WJZ/2007/50507). Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2008 voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante weten regelgeving opgenomen bepalingen, zoals die in het controleprotocol OCW 2008 zijn vermeld.

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Den Haag, 4 juni 2009 KPMG ACCOUNTANTS N.V., W.A. Touw RA


47

bijlage Lijst van Publicaties

Ahl, R. (2008, mei 13). Dialectics in Progress. Rationality, knowledge and middle managers in the bid process. UvH Universiteit voor humanistiek (313 pag.) (ISBN 9789162873844). Prom./coprom.: prof. dr. H. Letiche & G. Lightfoot (ISBN 9789162873844). Crins, H. C. W. (2008, september 10). Meeting the ’other‘. Living in the Present: Gender and Sustainability in Bhutan. UvH Universiteit voor Humanistiek (200 pag.) (Delft: Eburon) (ISBN 9789059722613). Prom./coprom.: prof. dr. H. Letiche & A. J. J. A. Maas (ISBN 9789059722613). Delleman, O. R. J. (2008, maart 12). Naar een integrale psychiatrie. UvH Universiteit Utrecht (227 pag.). Prom./ coprom.: prof. dr. H. P. Kunneman & W. van Tilburg. Graste, J. M. G. A. (2008, oktober 23). Spirituele filosofie en de ziel. UvH Universiteit voor Humanistiek (197 pag.) (Amsterdam: Klement) (ISBN 978 90 8687 0288). Prom./ coprom.: prof. dr. P. H. J. M. Derkx, R. Velde & dr. A. M. G. van Dijk (ISBN 978 90 8687 0288). Jagt, L. J. (2008, april 29). Van Richmond naar Reid. UvH Univeristeit voor Humanistiek (412 pag.) (Houten: Bohn Stafleu Van Loghum) (ISBN 9789031 352906). Prom./ coprom.: prof. dr. G. van der Laan (ISBN 9789031 352906). Kröber, H. R. Th. (2008, juni 18). Gehandicaptenzorg inclusie en organiseren. UvH Universiteit voor Humanistiek (344 pag.) ( Pameijer) (ISBN 9789090231303). Prom./coprom.: prof. dr. D. J. van Houten & prof.dr. A. A. de Roo (ISBN 9789090231303). Moree, D. (2008, november 24). How Teachers Cope with Social and Educational Transformation. UvH Universiteit voor Humanistiek (270 pag.) (Benesov: EMAN) (ISBN 9788086211626). Prom./coprom.: prof. dr. W. M. M. H. Veugelers & prof.dr. J. Sokol (ISBN 9788086211626). Tauber, Y. (2008, oktober 27). Trauma Therapists in Israel: A Qualitative Study into Personal, Familial and Societal Sources of A Priori Countertransference. UvH Universiteit voor Humanistiek (329 pag.) (Enschede: Gildeprint) (ISBN 9789659130207). Prom./coprom.: prof. dr. H. P. Kunneman & prof.dr. Chr. Brinkgreve (ISBN 9789659130207).

Wetenschappelijk gerefereerde publicaties Artikelen in tijdschriften Alma, H. A. (2008). Self-development as a spiritual process: The role of empathy and imagination in finding spiritual orientation. Pastoral psychology, (ISSN 0031-2789), 57(12), 59-63. Boeschoten, R. M. van, Letiche, H. & Jong, F. de (2008). Workplace learning: narrative and professionalization. Journal of Organizational Change Management, (ISSN 0953-4814), 21(5), 641-654. Brown, S. D. (2008). The Quotation marks have a certain importance: Prospects for a ‘ memory studies’. Memory

48


Studies, (ISSN 1750-6980), 1(3), 261-271. Gupta, J. A. (2008). Embodied subjects and fragmented objects: Women’s bodies, assisted reproduction technologies and the right to self-determination. Journal of Bioethical Inquiry, 5(4), 239-249. Houten, D. J. van (2008). Werken aan inclusie. Sociale interventie, (ISSN 0926-3977), 2008(3), 45-57. Jansz, U. (2008). De ergste vijand. Levensbeschouwing en feminisme in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw. Tijdschrift voor genderstudies, (ISSN 13883186), 11(3), 19-32. Kate, L. ten (2008). Intimate Distance: Rethinking the Unthought God in Christianity. Sophia, (ISSN 0038-1527), Vol 47-3(Nov. 2008), 327-343. Kate, L. ten (2008). Outside in, inside out: Notes on the Retreating God in Nancy’s Deconstruction of Christianity. Bijdragen, (ISSN 0006-2278), 69(3)2008, 305-320. Leenders, H., Veugelers, W. M. M. H. & Kat, E. de (2008). Teachers; Views on Citizenship in Secondary Education in the Netherlands. Cambridge journal of education, (ISSN 0305-764X), 38(2), 155-170. Letiche, H. (2008). Aging, Micro-Sociology versus Globalization. International Journal of Qualitative Studies in Mental Health and well-being, (ISSN 1748-2623), 3(4), 195-203. Letiche, H. (2008). Liedership - Songs that are (un-)sung. Revue Sciences de Gestion, 65(2008), 221-236. Letiche, H., Boeschoten, R. M. van & Jong, F. de (2008). Workplace learning: narrative & professionalization. Journal of Organizational Change Management, (ISSN 0953-4814), 21(5), 641-654. McGrath, L., Reavey, P. & Brown, S. D. (2008). The Scenes and spaces of anxiety: Embodied expressions of distress in private and public fora. Emotion, Space and Society, (ISSN 1755-4586), 1(1), 56-64. Moree, D., Klaassen, C. & Veugelers, W. M. M. H. (2008). Teachers’ ideas about multicultural education in a changing society: the case of the Czech Republic. European Educational Research Journal, (ISSN 1474-9041), 7, 60-73. Schuitema, J. A., Dam, G. ten & Veugelers, W. M. M. H. (2008). Teaching Strategies for Moral Education. Journal of Curriculum Studies, (ISSN 0022-0272), 40(`), 69-89. Veugelers, W. M. M. H. (2008). Het nieuwe denken over onderwijs. Pedagogiek, (ISSN 1567-7109), 28(2), 149-158.

Artikelen in proceedings Pieters, C. P. (2008). Complex Systems and Patterns. In N Callaos, W Lesso, C.D Zinn, H Chu, J Baralt & J.R. Tzeng (Eds.), Twelfth World Multi-Conference on Systemics, Cybernetics and Informatics KGCM (pp. 268-275). IIIS (ISBN 193427237). Pieters, C. P. (2008). Rethinking the Obvious. In I. van der Poel & D. Goldberg (Eds.), Engineering meets Philosophy WPE

(pp. 80-81). Delft: Delft University. Pieters, C. P. (2008). Symbiotic Networks. In CEC 2003, The 2003 Congres on Evolutionary Computation (pp. 921-927). IEEE.

Boek - bundel Veugelers, W. M. M. H. & Oser, F. K (Eds.). (2008). Getting Involved. Citizenship education and sources of moral values. Rotterdam/Taipeh: SensePublishers (ISBN 978-908790-635-1).

Hoofdstukken in bundels Baars, J. (2008). Problematic foundations: Theorizing time, age and aging. In V. Bengtson & M. Silverstein (Eds.), Handbook of theories of aging. Second edition (pp. 87-99). New York: Springer (ISBN 9780826126519). Baars, J. (2008). The challenge of a critical gerontology. In S. McDaniel (Ed.), Ageing (Key Issues for the 21st Century) (pp. 227-262)). London: SAGE (ISBN 9781412935586). Houten, D. J. van (2008). Inclusive Education in a Varied Society. In J. Ax & P. Ponte (Eds.), Critiquing Praxis. Conceptual and Empirical Trends in the Teaching Profession (pp. 145-160). Rotterdam / Paipei: Sense Publishers (ISBN 978 90 8790 454 8). Leenders, H., Veugelers, W. M. M. H. & Kat, E. de (2008). Moral Education and Citizenship Education at PreUniversity Schools. In W. Veugelers & F.K. Oser (Eds.), Getting involved. Citizenship education and sources of moral values (pp. 1-16). Rotterdam/taipeh: SensePublishers (ISBN 978-90-8790-634-4). Letiche, H. (2008). Al op de schop. In R. Masselink, R. van den Nieuwenhof & J. de Jong (Eds.), Waarderend organiseren (pp. 207-215). Amsterdam: Gelling Publishers (ISBN 978 90 7844 0260). Letiche, H. (2008). Ethics of Regognition. In D.M. Boje (Ed.), Critical Theory Ethics for Business and Public Administration (pp. 299-318). New York: IAP (ISBN 978 1 59311 786 3). Letiche, H. (2008). Humanist Organizational Studies: An intersubjective research agenda. In D. Barry & H. Hansen (Eds.), New approaches in Management and Organization (pp. 255-265). Londen: Sage (ISBN 9781412912181). Veugelers, W. M. M. H. (2008). Introduction. In W. Veugelers & F.K. Oser (Eds.), Getting involved. Citizenship education and sources of moral values (pp. 1-16). Rotterdam/taipeh: SensePublishers (ISBN 978-90-8790-634-4). Veugelers, W. M. M. H. (2008). Youngsters in Transformative and Reproductive Processes of Moral and Citizenship Education. In K. Tirri (Ed.), Moral Sensibilities in Urban Education (pp. 79-91). Rotterdam/Taipeh: SensePublishers (ISBN 978-90-8790-685-6).

Wetenschappelijke niet-gerefereerde publicaties Artikelen in tijdschriften Brookfield, H., Brown, S. D. & Reavey, P. (2008). Vicarious and postmemory practices in adopting families: The construction of the past in photography and narrative. Journal of Community and Applied Social Psychology, (ISSN 10529284), 18(5), 474-491. Duyndam, J. (2008). Autonomie en heteronomie: van Kant naar Levinas. Een humanistische visie. Mededeling van de Levinas Studiekring, (ISSN 1385-4739), 13(1/2), 25-41. Gupta, J. A. (2008). Trade secrets from a semen bank in India. Indian Journal of Medical Ethics, (ISSN 0972-1339), 5(1), 9-12.

Artikelen in proceedings Alma, H. A. & Smaling, A. (2008). The meaning of empathy and imagination in human inquiry. In New frontiers of Phenomenology, beyond Postmodernism in Empirical Research.. Rovereto Italië (ISBN 978-88-8443-218-6). Anbeek, C. (2008). Boeddhisme en christendom: confrontatie en dialoog. In J. Frishman & S. Hellemans (Eds.), Het christendom en de wereldreligies. Dialoog en confrontaties (pp. 146-165). Westervoort: Gruting (ISBN 97890-75879-469). Anbeek, C. (2008). De schoonheid van tienduizend bloeiende bloemen. Levensverhalen en ecosophie als interreligieuze reisgidsen. In C. Doude van Troostwijk, E. van den Berg & L. Oosterveen (Eds.), Buigzame gelovigen. Essays over religieuze flexibiliteit (pp. 152-161). Amsterdam: Boom (ISBN 9789085065272). Maso, I. (2008). The impact of empirical phenomenological researchers. In M. Tarozzi & J. Bertolani (Eds.), Beyond Postmodernism in Empirical Research. Rovereto Italie: University of Trento.

Boek - monografie Dohmen, L. J. M. C. (2008). Het leven als kunstwerk. Rotterdam: Lemniscaat (ISBN 978 90 4770065). Jorna, A. A. M. (2008). Echte woorden. Authenticiteit in de geestelijke begeleiding. Amsterdam: Humanistics University Press SWP (ISBN 978 90 6665 956 0). Letiche, H. (2008). Making Healthcare Care. New York: IAP (ISBN 978-1593 119225).

Boeken - bundels

Themanummers tijdschriften

Duyndam, J., Alma, H. A. & Maso, I. (Eds.). (2008). Deugden van de humanistiek: Kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht. Utrecht: Humanistic University Press, SWP (ISBN 978 90 6665 9223). Mooren, J. H. M. (Ed.). (2008). Horen, verstaan en uitwisselen in professionele gespreksuitvoering. Amsterdam: Humanistic University Press, SWP (ISBN 978 90 6665 983 4).

Boeschoten, R. M. van (Ed.). (2008). Journal of Organizational Change Management, (ISSN 0953-4814), 21(5).

Hoofdstukken in bundels Abu Zayd, N. H. (2008). Trail of Thought: Modern Inquisition in Egypt: A Case Study. In W.B. Drees & P.S. van Koningsveld (Eds.), The study of Religion and the Training of Muslim Clergy in Europe: Academic and Religious Freedom in the 21st Century (pp. 153-173). Leiden: Leiden University Press (ISBN 978 9087280253).


49

Alma, H. A. (2008). Religious and Aesthetic Experiences. A Psychological Approach. In T.H. Zock (Ed.), At the crossroads of art and religion: Imagination, Commitment, Transcendence (pp. 23-38). Leuven: Peeters (ISBN 978 90 429 2173 3). Alma, H. A. (2008). Wetenschappelijk onderzoek en verbeelding, aan de hand van Baron von Münchhausen. In J. Duyndam, H. Alma & I. Maso (Eds.), Deugden van de humanistiek. Kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht (pp. 9-20). Utrecht: Humanistic University Press SWP (ISBN 978 90 6665 9223). Baars, J. (2008). Sociale dimensies van veroudering. In H. Herwaarde, van & N. Van ‘t Leven (Eds.), Paramedische Zorgverlening aan ouderen (pp. 119-134). Den Haag: Lemma (ISBN 9789059312036). Brown, S. D. & Middleton, D. (2008). La mémoire et l’espace dans les travaux de Maurice Halbwachs. In B. Madiot, E. Lange & A. Arruda (Eds.), Une approche engagée en psychologie social: L’oevre de Denis Jodelet. Ramonville SaintAgne: Éditions Érés (ISBN 978-2-7492-0931-9). Derkx, P. H. J. M. (2008). Onafhankelijkheid. De onafhankelijkheid van de onderzoeker in een multidisciplinaire context: humanisme, ethiek en verouderingsonderzoek. In J. Duyndam, H. Alma & I. Maso (Eds.), Deugden van de humanistiek: kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht (pp. 113-125). Amsterdam: SWP, Humanistics University Press (ISBN 978 90 6665 922 3). Duyndam, J. (2008). De metafysische traditie: Levinas. In A. van Melle & P. van Zilfhout (Eds.), Woorden & daden. Een inleiding in de ethiek (pp. 125-170). Amsterdam: Uitgeverij Boom i.s.m. Open Universiteit Nederland (ISBN 978 90 8506 526 5). Duyndam, J. (2008). Empathisch denken. Over zingeving, creativiteit en de ervaring van anderen. In J Duyndam, H Alma & I Maso (Eds.), Deugden van de Humanistiek. Kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht (pp. 35-47). Humanistics University Press. Houten, D. J. van (2008). Tussen eigenwijsheid en boekenwijsheid. In J. Duyndam, H. Alma & I. Maso (Eds.), Deugden van de Humanistiek. Kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht. Amsterdam: Humanistics university press (ISBN 9789066659223). Jorna, A. A. M. (2008). Spiritualiteit en de zoektocht naar zin: aantrekking en weerstand. In G. Coene (Ed.), De kunst buiten het zelf te treden. Naar een spiritueel atheïsme (pp. 77-94). Brussel: VUB press (ISBN 978 90 54875 024). Kaulingfreks, R. G. A. (2008). Over schrijven in weerwil van twijfel. In J. Duyndam, H. Alma & I. Maso (Eds.), Deugden van de Humanistiek. Kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht (pp. 35-48). Amsterdam: Humanistics university press (ISBN 9789066659223). Kunneman, H. P. (2008). De spanning tussen rationaliteit en solidariteit. In J. Duyndam, H. Alma & I. Maso (Eds.), Deugden van de humanistiek. Kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht (pp. 49-76). Amsterdam: Humanistics University Press (ISBN 978 90 6665 922 3). Maso, I. (2008). Scepsis: van ongezond scepticisme naar gezonde twijfel. In J. Duyndam, H. Alma & I. Maso (Eds.), Deugden van de humanistiek: kwaliteiten en valkuilen

50


van wetenschap met een menselijk gezicht (pp. 141-150). Utrecht: Humanistic University Press, SWP (ISBN 978 90 6665 9223). Middleton, D. & Brown, S. D. (2008). Experience and memory: Imaginary futures in the past. In A. Erll & A. Nünning (Eds.), An International and Interdisciplinary Handbook (pp. 241-251). Berlijn: Walter de Gruyter (ISBN 978-3-11018860-8). Mooren, J. H. M. (2008). Bestaansoriëntatie en verbeelding. Over de betekenis van de verbeelding in de geestelijke verzorging. In F. Boon (Ed.), Verbeelding, Geestelijk Verzorging en Psychiatrie. Zes perspectieven vanuit wetenschap, kunst en theologie (pp. 19-48). Delft: Eburon (ISBN 978-90-5972272-9). Pelzer, P. & Case, P. (2008). The Displaced World of Risk Management: Covert Enchantment in a Calculative World. In M. Kostera (Ed.), Mythical Inspirations and Storytelling for Organizational Realities (pp. 121-135). Palgrave. Schreurs, M. (2008). Sensibele rationaliteit. De wijsheid van de roman. In J. Duyndam, H. Alma & I Maso (Eds.), Deugden van de humanistiek: kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht (pp. 21-34). Amsterdam: Humanistic University Press, SWP (ISBN 978 90 6665 922 3). Sools, A. M. (2008). Een methodologische evaluatie van de dialogische relatie in emprisch kwalitatief onderzoek. In J. Duyndam, H. Alma & I. Maso (Eds.), Deugden van de Humanistiek. Kwaliteiten en valkuilen van wetenschap met een menselijk gezicht (pp. 35-48). Amsterdam: Humanistics university press (ISBN 9789066659223).

Rapporten Maas, A. J. J. A., Cath, A. G., Letiche, H. & Masselink, R. (2008). Op jaren en nog iets te kiezen ...? Verhalen van ouderen en hun verzorgers over zorg en welzijn, diverse werelden en reflecties daarop. Utrecht: ZonMW. Veugelers, W. M. M. H. (2008). Levensbeschouwing en onderwijs. Pedagogische dimensie (Ext. rep. 55). Amsterdam: UvA / ILO i.s.m. UvH (ISBN 978-90-78087-15-1). Veugelers, W. M. M. H. (2008). Mondiale vorming en wereldburgerschap. De pedagogische Dimensie (Ext. rep. 70). Amsterdam: UvA / ILO i.s.m UvH (ISBN 978-90-7808-717-5). Veugelers, W. M. M. H. (2008). Mulitculturele contacten in het onderwijs. De pedagogische dimensie (Ext. rep. 72). Amsterdam: UvA / ILO i.s.m. UvH.

Afscheidscolleges Maso, I. (2008). De wetenschappelijke houding als streven naar voortreffelijkheid (afscheidsrede). Amsterdam: Humanistisc University Press, SWP (ISBN 978 90 88500015). Smaling, A. (2008). Dialoog en empathie in de methodologie. Amsterdam: Humanistics University Press SWP.

Vakpublicaties Artikelen in tijdschriften Coene, G., Verplaetse, J., Suransky, A. C. & Veugelers, W. M. M. H. (2008). Actuele thema’s in het onderwijs. Inleiding op het themanummer. Tijdschrift voor humanistiek, (ISSN 1567-7117), 36(9), 4-8.

Derkx, P. H. J. M. (2008). Inclusief humanisme. Tijdschrift geestelijke verzorging, (ISSN 1567-3499), 11(december), 59-64. Kaulingfreks, R. G. A. (2008). Humanisme en esthetica. Tijdschrift voor humanistiek, (ISSN 1567-7117), 9(35), 3-11. Kroneman, M., Meijer, W., Pols, W., Suransky, A. C. & Veugelers, W. M. M. H. (2008). De pluriforme school en leren. Pedagogische overwegingen. Tijdschrift voor humanistiek, (ISSN 1567-7117), 36(9), 84-91. Maas, A. J. J. A. (2008). India, on social cohension, networking and inner coherence. IBS Magazine, november, 59-62. Maso, I. (2008). De hemel en de humanist. Tijdschrift voor humanistiek, (ISSN 1567-7117), 9(35), 63-70. Mooren, J. H. M. (2008). Onsterfelijkheid: wensvervulling of levensbeschouwing. Tijdschrift voor humanistiek, (ISSN 1567-7117), 9(35), 77-81. Schreurs, M. (2008). De humanistische roman (Over de literaire verbeelding van de strijd tussen humanisme en nihilisme). Tijdschrift voor humanistiek, (ISSN 1567-7117), 9(35), 20-27. Schreurs, M. (2008). De mens in de roman. Tijdschrift Esthetica (NGE), (ISSN 1875-3809). Suransky, A. C. & Manschot, H. A. M. (2008). Promoting Pluralism, an international collaboration of academics and development practitioners. Tijdschrift voor humanistiek, (ISSN 1567-7117), 36(9), 120-129. Veugelers, W. M. M. H. (2008). Docenten en levensbeschouwing. Tijdschrift voor humanistiek, (ISSN 1567-7117), 36(9), 22-32.

Kunneman, H. P. (2008). Moraliteit in relaties en opvoeding. Een kritisch-humanistisch perspectief. In G. Jennes (Ed.), Zin in gezin. Kan levensbeschouwing de duurzaamheid van relaties veranderen (pp. 59-81). Tiel: Lannoo (ISBN 9789020980929). Maso, I. (2008). Het humanisme en de hemel. In B. van der Woude (Ed.), Wie kan er aarden hier beneden: Over de betekenis van de hemel (pp. 67-79). Zoetermeer: Boekencentrum (ISBN 978 90 23922995).

Rapporten Kroneman, M., Meijer, W., Pols, W., Suransky, A. C., Veugelers, W. M. M. H. & Vriens, L. (2008). Pluriformiteit is een manier van leren. Almere: Vereniging Openbaar Openbaar.

Themanummers tijdschriften Coene, G., Verplaetse, J., Suransky, A. C. & Veugelers, W. M. M. H. (Eds.). (2008). Tijdschrift voor humanistiek, (ISSN 1567-7117), 36.

Populariserende publicaties Artikelen in tijdschriften

Abu Zayd, N. H. (2008). Gottes Menschenwort: für ein humanistisches Verständnis des Koran. Freiberg Germany: Herder (ISBN 978 3451 299728). Mooren, J. H. M. (2008). Geestelijke verzorging en psychotherapie. Utrecht: Uitgeverij de Graaff (ISBN 978-90-7702427-0).

Baars, J. (26-03-2008). De ouderdom komt steeds eerder. Trouw Forum Baars, J. (2008). Van leeftijd naar Leven in de tijd. Spes Speciaal (Erasmus Universiteit), 16(2), 18-23. Dohmen, L. J. M. C. (2008). Levenskunst. Humanistische Canon (HV). Dohmen, L. J. M. C. (2008). Levenskunst en de onzekerheid van het bestaan. Proviand, 10(2), 2-4. Duyndam, J. (2008). Humanisme en onsterfelijkheid. Civis mundi, (ISSN 0030-3283), 47(1), 33-37. Duyndam, J. (2008). Verlangen naar onsterfelijkheid. Het eeuwige leven krijg je van de ander. Volzin, (ISSN 1571-4004), 7(6), 16-19. Jorna, A. A. M. (2008). Intensief leven in Westerbork. Dagblad Trouw, 13.

Hoofdstukken in bundels

Boek - monografie

Alma, H. A. (2008). Religie en humanisme. In M. ter Borg, E. Borgman & M. Buitelaar (Eds.), Handboek Religie in Nederland: Perspectief - overzicht - debat (pp. 309-323). Zoetermeer: Meinema (ISBN 978 90 211 4188 6). Gasenbeek, B. & Kuijlman, W. (2008). Verantwoording. In E. van Alphen & W. Kuijlman (Eds.), Zingeving achter de tralies: Veertig jaar Humanistisch Geestelijke Verzorging bij de inrichtingen van Justitie (pp. 148-150). Breda: De Papieren Tijger (ISBN 978 90 6728 220 8). Gasenbeek, B. (2008). Woord vooraf. In E van Alphen & W Kuijlman (Eds.), Zingeving achter de tralies: veertig jaar Humanistisch Geestelijke Verzorging bij de inrichtingen van Justitie (pp. 5-6). Breda: De Papieren Tijger (ISBN 9789067282208). Houten, D. J. van (2008). Chronisch zorgafhankelijk zijn. In H Kort, A Cordia & L Witte, de (Eds.), Langdurige zorg en technologie (pp. 123-132). Den Haag: Lemma (ISBN 978 90 5931 485 6).

Abu Zayd, N. H. & Sezgin, H. (2008). Mohammed und die Zeichen Gottes. Der Kroan und die Zukunft des Islam. Freiberg Germany: Herder (ISBN 978 3451 292743).

Boek - monografie

Hoofdstukken in bundels Gasenbeek, B. (2008). Voorwoord. In V Stolk (Ed.), De dageraad van het positief atheisme: Jan Hoving over godsdienst en seksualiteit in het Interbellum (Humanistisch Erfgoed, 9) (pp. 7-8). Breda: De Papieren Tijger (ISBN 9789067282178). Gasenbeek, B. (2008). Woord vooraf. In J. Brabers (Ed.), Humanistisch geïnspireerde ontwikkelingssamenwerking: voorgeschiedenis en opbouw van HIVOS (Humanistisch Erfgoed, 8) (pp. 5-6). Utrecht: Het Humanistisch Archief (ISBN 978 90 73742 10 9). Jorna, A. A. M. (2008). Inleiding. In Het denkende hart van de barak. Brieven van Etty Hillesum. Amsterdam: Vangennip (ISBN 978 90 551 59000).


51

Colofon Productie Universiteit voor Humanistiek Vormgeving CARTA, Utrecht Foto‘s omslag Gerard Linde, Lilian van Rooij, Jos Kuklewski Druk ZuidamUithof Drukkerijen © 2009 Universiteit voor Humanistiek


jaarverslag

2008 universiteit voor humanistiek

universiteit

voor

humanistiek

Kromme Nieuwegracht 29, 3512 HD Utrecht T (030) 239 01 00 E [email protected]

F (030) 234 07 38

www.uvh.nl

u vh j a a r v e r s l a g 2 0 0 8 universiteit

voor

humanistiek utrecht

u vh j a a r v e r s l a g u n i v e r s i t e i t v o o r h u m a n i s t i e k u t r e c h t

Recommend Documents