Tweetalig onderwijs op PENTA en Farel

CVOpen 3 Jaargang 8 April 2008

Tweetalig onderwijs op PENTA en Farel

• Schooloudercontactpersonen op meer CVO-scholen • Elektronische leeromgeving in opmars • Opleiding voor onderwijsassistenten

Colofon

In dit nummer

CVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk

1 De school in de toekomst

Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO). 2

Tweetalig onderwijs op PENTA en Farel

4

Schooloudercontactpersonen op meer CVO-scholen

5

Littooij: Verandering houdt niet op… gelukkig!

6

De opmars van de elektronische leeromgeving

9

Interview met Flip Erisman, ambassadeur voor het pro

10

Opleiding voor onderwijsassistenten

12

De week van Juul de Backer en Dilys van Duijn

14

Makelaarsrol voor Pot met Goud op Zuid

Anja de Zeeuw.

16

De stelling: Leerling ook klant?

Redactieadres

17

De (CVO)pen aan een gast: Marja van Bijsterveldt

18

Nieuws van de scholen

E-mail [email protected]

22

Vutter met fut: Elzo Huising

Eindredactie

23

Gedicht en Personalia

24

De hobby van Robert van Atten

Het verschijnt vier keer per jaar en wordt toegestuurd aan alle 2.200 medewerkers van CVO en aan relaties. Uitgever Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) Goudsesingel 14a, 3011 KA Rotterdam Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam Tel. (010 ) 217 13 99 Fax (010 ) 411 42 78 E-mail [email protected] Internet www.cvo.nl Redactie Robert van Atten, Albert Bosma, Ramona Montfrooij, Annelies de Rooij, Ad van Schelven, Sven Terheijde en

Verenigingsbureau CVO, t.a.v. redactie CVOpen, Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam

Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda Ontwerp hAAi, Rotterdam Beeld Rick Keus, Daniëlle van der Schans (p. 9), PR Ministerie van OCW (p. 17), Leen Rademaker (Melanchthon Schiebroek, p. 20), PR Comenius College (p. 21) Coverfoto Joyce van Belkom Druk

2

6

12

22

Koninklijke De Swart, Den Haag Aan dit nummer werkten mee: Karin van Breugel (tekst van breugel), Ramona Montfrooij (CSG Calvijn), Marijke Nijboer, De Nieuwe Lijn tekst & communicatie, Kees den Ouden (bureau CVO), Annelies de Rooij (bureau CVO), Linda Seine (Melanchthon Schiebroek), Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw)

Actueel

De school in de toekomst Visie van leerlingen en leraren op onderwijs in 2015 Een ‘computerleraar’, een roltrap in de school, minder files doordat leerlingen thuis kunnen werken, dat zijn trends die leerlingen voorspellen voor het onderwijs tot 2015. Docenten vragen aandacht voor het behoud van de christelijke identiteit in de toekomst.

De Raad van Bestuur, de Raad van Toezicht

de ander geeft aan niet te verwachten dat

Enkele docenten hebben zelfs de verwach-

en het managementteam van CVO formu-

het klassikaal onderwijs met een echte

ting dat de christelijke grondslag eerder

leerden eind 2007 een aanzet voor een

leraar snel verdwijnt.

sterker dan zwakker wordt.

nieuwe missie en visie, getiteld ‘CVO op

Verder leggen veel leerlingen verbanden

weg naar…2015’. Tijdens dit proces werd

met andere aandachtsgebieden, zoals de

Sociale contacten

opgemerkt dat de visie van leerlingen en

milieuproblematiek: meer computers

In het toenemend gebruik van ICT zien veel

personeelsleden vrijwel ontbrak. Vanuit

betekent ook meer milieuschade. Ook het

leerlingen ook een nadeel. Bijna iedereen

deze gedachtegang ontstond het plan om

fileprobleem mag zich verheugen in een

merkt op dat een schoolsysteem dat volledig

leerlingen en docenten van de CVO-scholen

dosis aandacht. Immers, als leerlingen thuis

geleid wordt door computers negatieve

te vragen om hun ideeën voor en verwach-

al hun schoolwerk kunnen doen, hoeven ze

effecten heeft voor sociale contacten.

tingen over het onderwijs van de toekomst

niet meer met de auto of het openbaar

De school is meer dan alleen een plek om

op papier te zetten. Met deze inzichten zal

vervoer naar school en naar huis gebracht

vakken te leren en klaargestoomd te worden

CVO de concept-missie en visie herschrijven.

te worden. Leerlingen beschouwen dat als

voor het vervolgonderwijs. Het is ook een

Het nieuwe document moet dit schooljaar

een gunstige ontwikkeling.

omgeving waar vriendschappen tot volle

nog verschijnen.

Brugklassers hebben een heel eigen visie

bloei komen, en waar de leerlingen zichzelf

op het onderwijs van de toekomst. Zij pleiten

vormen. Dit is een onmisbaar element van

Digitalisering

voor popcorn bij het televisiekijken, luxe

het pad naar volwassenheid, onderkennen

In de reacties van de leerlingen zitten

stoelen met zachte kussentjes en een

ook de leerlingen.

diverse parallellen. Zo denkt de overgrote

lounge om tussenuren in door te brengen.

(AdR/KdO)

meerderheid dat ICT een steeds grotere plek

Er is vooral een grote roep om een roltrap

zal innemen in het onderwijs. Over de wijze

in de school.

waarop zijn de meningen verdeeld. De één

Zie voor de inhoud van de concept-missie en visie CVOpen 8-1, november 2007, p. 2-4.

ziet een toekomst waarin werkelijk álles

Christelijke identiteit

computergestuurd zal verlopen, de ander

Ook docenten hebben hun visie op de school

verwacht vooral een bredere toepassing van

van de toekomst gegeven. Vooral uit de

ICT-faciliteiten, zonder dat die huidige

reacties van het onderwijzend personeel van

middelen en methoden zullen vervangen.

het Farelcollege komt naar voren dat het

Ook over de gevolgen die de digitalisering

behoud van de christelijke identiteit een

zal hebben voor het onderwijzend personeel,

aandachtspunt is. Overigens hoeft er volgens

zijn de meningen verdeeld. De één denkt dat

de meesten geen angst voor te bestaan dat

een ‘computerleraar’ de uitkomst zal zijn,

deze identiteit zomaar verloren gaat.





1

C VOpen

April 2008 2008

Springplank voor toekomstige wereldburgers De beste manier om een taal te leren is een langdurig verblijf in het buitenland. ‘Near best’ is het volgen van Tweetalig Onderwijs (TTO) in eigen land. Meestal gaat het hierbij om Engels en Nederlands. TTO levert wereldburgers af met een uitstekende taalbeheersing en een internationale oriëntatie. Reden voor steeds meer scholen om zich te wagen aan dit onderwijsprogramma. Binnen CVO hebben het PENTA college CSG Jacob van Liesveldt in Hellevoetsluis en het Farelcollege in Ridderkerk inmiddels ervaring met TTO.

Tweetalig onderwijs op PENTA en Farel

Het PENTA college CSG Jacob van Liesveldt startte tien jaar

Lef

geleden met TTO op het vwo, vijf jaar geleden gevolgd door TTO op

Het goed opzetten van TTO kan alleen als het team en de school-

havoniveau. Dit jaar zal de eerste lichting havoleerlingen eindexa-

leiding er voor honderd procent achter staan, stelt Anja. ‘Specia-

men doen. TTO-leerlingen die van school gaan, krijgen een

listisch onderwijs stelt nu eenmaal altijd extra eisen aan de

regulier diploma vwo of havo en een International Baccalaureate

organisatie. Denk alleen maar aan de claims op het rooster

(IB) Diploma. TTO-coördinator Anja Lindaart (foto linksboven):

als je één groep opdeelt in twee aparte groepen. TTO vraagt om

‘De kracht van TTO ligt in de dubbele focus: in de vaklessen leren

een blijvende inspanning van de docenten. Je moet permanent

de leerlingen de taal, in de taallessen leren ze de vakkennis.

bijscholen en alert blijven. Goede ondersteuning vanuit het

Dit creëert de noodzaak de taal te beheersen om het vak te

management en voldoende faciliteiten zijn een voorwaarde,

begrijpen en andersom. En dat werkt enorm goed. TTO-leerlingen

want anders zie je teamleden opbranden. Het ontwikkelen van

zijn gewend om over de grenzen heen te kijken. Je ziet dat ze

TTO kost tijd en lef: je moet risico’s durven nemen en ervoor

gemakkelijker de stap maken naar het buitenland, om te stude-

blijven vechten. Zo loopt het bijvoorbeeld geen storm met de

ren, een stage te lopen of te werken.’

inschrijvingen voor het havo-TTO. Dat betekent dat je met kleine en dus dure groepen werkt. Er zijn al diverse scholen in het land

Prachtopleiding

om die reden weer afgehaakt. Dat vind ik doodzonde. Ik ben ervan

Anja: ‘De vraag naar TTO is hoog; van de 1.275 leerlingen op onze

overtuigd dat havo-TTO een succes kan worden. Het kost alleen

school doen er 400 TTO. Ze komen van heinde en verre, soms

wat meer tijd en we zullen leerlingen en ouders actiever moeten

helemaal uit Nieuwe Tonge. Je merkt dat de regio Europoort is

voorlichten en enthousiasmeren.’

gericht op het internationale bedrijfsleven en dat leerlingen en ouders de meerwaarde van TTO inzien. Ook op havoniveau is er vraag naar TTO, al is dit minder dan op het vwo. Toch wilden we leerlingen die het vwo net niet aankunnen, de tweetalige opleiding kunnen aanbieden. Het idee dat TTO alleen geschikt is voor de top van de vwo-leerlingen is achterhaald. Ook op de havo heb je leerlingen die capaciteit over hebben en gemotiveerd zijn voor TTO. Dat betekent wel dat je het programma op maat moet snijden voor deze groep. Havoleerlingen vereisen een geheel eigen benadering. TTO is een prachtopleiding, je geeft leerlingen echt iets moois mee. En havoleerlingen verdienen dat.’





2

C VOpen

April 2008

Het Farelcollege startte zes jaar geleden met tweetalig vwo en

zich dat TTO een voorsprong geeft bij vervolgstudies en het vinden

heeft op dit moment 145 TTO-leerlingen in de onderbouw en 84

van een stageplaats bij een internationaal bedrijf. Dit jaar willen

in de bovenbouw. Meteen al in de onderbouw wordt vijftig procent

we het bedrijfsleven nog beter gaan voorlichten over TTO. Dat een

van de lesuren in het Engels gegeven en volgen de leerlingen

TTO-leerling naast de beheersing van het Engels nog veel meer

extra lesuren Engels. Als de leerlingen van school gaan hebben

pluspunten heeft, is nog niet zo goed bekend. Maar dit zal met de

ook zij naast het reguliere diploma vwo een IB-diploma op zak.

intrede van steeds meer TTO-leerlingen in de maatschappij,

Renee van den Berg, teamleider TTO (foto boven, zittend links):

vanzelf blijken.’ Renee: ‘Apetrots zijn we op onze derdejaarsleer-

‘We bereiden leerlingen goed voor op de steeds internationaler

ling die de regionale ronde van de Junior Speaking Competition

wordende samenleving. Daarvoor is talenkennis onmisbaar, maar

heeft gewonnen en op 2 april meedingt naar de hoofdprijs in de

even belangrijk is een Europees en internationaal perspectief. Het

finale. Dat zegt toch iets over de kwaliteit van de opleiding.’

Farelcollege heeft veel energie gestopt in het leggen van interna-

Geen elitegroepje

tionale contacten. De leerlingen verblijven jaarlijks een aantal dagen in het buitenland. Ze ervaren hoe het daar is én gebruiken

TTO was de eerste vorm van specialistisch onderwijs op het

de taal in een natuurlijke omgeving. Ook samenwerkingsprojecten

Farelcollege. Hoe werd daarop gereageerd? Dirk: ‘Het opzetten

met buitenlandse scholen en het gebruik van buitenlands

van het programma slokte in het begin veel tijd en geld op. Intern

lesmateriaal zorgen voor een wijdere blik.’

werd de TTO-afdeling soms als een apart ´elitegroepje´ gezien. Sindsdien ontwikkelde het Farelcollege meer onderwijsteams met

Pittige eisen

een eigen identiteit, zoals de sportklas, de schakelklas waarin

TTO is zwaarder dan het reguliere vwo. Kan iedere leerling met

leerlingen met een taalachterstand worden bijgespijkerd en het

een vwo-advies dat aan? Renee: ‘De leerling moet een stevig

vmbo-bk-team ´Studieplein Farel´. Nu hebben we elf teams, die

vwo-advies hebben en taalgevoelig zijn. Maar verder draait het

onderling ervaringen uitwisselen, van elkaar leren en positief

vooral om motivatie en inzet. Dat laatste geldt ook voor een

aankijken tegen specialistisch onderwijs. Een eilandjesstructuur

TTO-docent. De ideale TTO-docent heeft naast een opleiding

proberen we te voorkomen door schoolbrede activiteiten, zoals de

Engels op hoog niveau (de officiële eis is Cambridge Proficiency)

jaarlijkse musical. Een prima manier om leraren en leerlingen

de bevoegdheid om specifieke vakkennis te doceren, en is bekend

met elkaar te verbinden.’

met de didactiek van TTO. Dit pittige pakket aan eisen maakt het Certificaten

lastig om native speakers te vinden (docenten die Engels als moedertaal hebben – red.) die aan al die eisen voldoen. Maar tot

Het Europees Platform bewaakt de kwaliteit en regelt de certifice-

nu toe zijn we daar goed in geslaagd; in ons team van 24 docenten

ring van TTO-scholen. De eerste toetsing is in het vierde jaar na

zitten drie native speakers. De professionalisering van TTO-

de start en levert de school het ‘junior TTO-certificaat’ op, wat

docenten door middel van cursussen, workshops en intervisie is

inhoudt: goedkeuring voor de onderbouw. De tweede toetsing in

een voortdurend proces. Onze leerlingen zijn zeer kritisch en

het zevende jaar leidt tot een ‘volledig TTO-certificaat’

verlangen het beste onderwijs. Ze houden ons scherp en juist

(leerjaar 1 tot en met 6).

dat maakt TTO een leuke uitdaging.’

Jacob van Liesveldt is gecertificeerd als volledige TTO-school, voor zowel het vwo als de havo. Het Farelcollege behaalde vorig

Bewuste keuze

jaar het junior TTO-certificaat voor vwo-TTO en gaat enthousiast verder voor het volledige certificaat.

Met het TTO voorziet het Farelcollege in de vraag van een groep leerlingen uit een brede regio. Sommige leerlingen reizen meer

(DNL)

dan een uur om het programma te kunnen volgen. ‘Leerlingen en ouders kiezen heel bewust voor TTO,’ stelt Dirk Wakker, rector van het Farelcollege (foto boven, zittend rechts). ‘Ze realiseren



Meer informatie: www.netwerktto.europeesplatform.nl



3

C VOpen

April 2008

Schooloudercontactpersonen op meer CVO-scholen Ervaringen op Accent en Melanchthon Om de contacten met ouders te versterken krijgt CVO voor de periode van drie à vier jaar in Rotterdam de beschikking over zogenoemde schooloudercontactpersonen (SOCP). Ouders zijn immers een belangrijke factor bij de ontwikkeling en de schoolloopbaan van hun kinderen. Vooral bij specifieke groepen ouders kan de betrokkenheid bij school worden versterkt. Ook kunnen schooloudercontactpersonen hen begeleiding en opvoedingsondersteuning bieden.

Inloopochtenden

uit voor gesprekken op school. Dat werkt beter dan een brief, die

Bij een informatieve bijeenkomst over SOCP eind januari op het

ze vaak niet of maar gedeeltelijk begrijpen. Bijkomend voordeel is

verenigingsbureau van CVO waren er twee schooloudercontact-

dat de SOCP de cultuur van binnenuit kent. Zodoende kunnen

personen aanwezig: Gladys Roberts, SOCP bij Accent Praktijk-

ouders ook op een voor hen correcte manier benaderd worden.´

onderwijs, en Fatima El Jaoui, werkzaam bij Melanchthon.

‘Bij veel ouders bestaat een taalprobleem’

Zij vertelden over de ervaringen die ze in hun functie hebben opgedaan.

Invoering

’Ouders weten heel goed wat ze willen,’ zei Gladys Roberts. ´Het behoort dan ook tot mijn taken om te peilen waar de behoeften

Met ingang van het volgende schooljaar zullen op vijftien Rotter-

van de ouders liggen, maar ook om te kijken wat zij de school zelf

damse vestigingen van CVO-scholen SOCP actief zijn. Elke

te bieden hebben. Dit gebeurt op een laagdrempelige manier.´

betrokken school maakt een deelplan. Op het CVO-bureau worden

Naast het leggen en onderhouden van contacten met de ouders,

al deze plannen gebundeld tot één integraal CVO-plan. Zodra de

worden er bij Accent Praktijkonderwijs verschillende activiteiten

gemeente akkoord gaat met het plan kunnen de SOCP die er al

georganiseerd waaraan de ouders actief kunnen deelnemen.

zijn versterking krijgen van enkele nieuwe collega’s.

Het gaat bijvoorbeeld om thema-avonden, inloopochtenden, een

(AdR)

theateravond of een activiteitendag.

Taalgebieden Accent Praktijkonderwijs en Melanchthon verschillen in hun werkwijze met de schooloudercontactpersonen. Waar op Accent alleen Gladys Roberts actief is, heeft Melanchthon drie schooloudercontactpersonen, verdeeld naar meest voorkomende taalgebieden. Fatima El Jaoui is SOCP voor de Marokkaanse ouders. Daarnaast is er een SOCP voor de Turkse ouders: Sengül Atabay. Voor de Kaapverdische ouders en leerlingen is Ariana Ortet–Moniz actief. Fatima El Jaoui zegt over de reden dat Melanchthon voor deze structuur koos: ´Opgemerkt werd dat er bij veel ouders een taalprobleem bestaat. Daarom is het goed om ouders in hun eigen taal te kunnen benaderen. Wij nodigen de ouders ook persoonlijk





4

Een thema-avond voor ouders op Accent Praktijkonderwijs Centrum.

C VOpen

April 2008

Littooij

Verandering houdt niet op… gelukkig! Wim P. Littooij is voorzitter van de Raad van Bestuur van de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving.

onze docenten gewoon worden om geregeld

Wij allen weten dat het onderwijs veel

informatie tot zich neemt. We kunnen niet

veranderingen doormaakt. Daar hebben we

negeren dat het leven sneller is dan

aan deskundigheidsbevordering te doen.

geen rapport van de parlementaire onder-

voorheen – kijk maar eens naar oude films,

De jaarlijkse gesprekken over het persoon-

zoekscommissie-Dijsselbloem voor nodig.

ze zijn vooral gedateerd en traag. Willen we

lijk ontwikkelingsplan (pop) moeten ook

Niet alleen worden er veranderingen vanuit

de leerling nu ‘binden en boeien’ dan moeten

gaan over de mogelijkheden van scholing.

‘Den Haag’ over ons uitgestort, maar we

we inspelen op deze veranderingen, zoals de

Dit kan scholing zijn binnen het eigen

voeren ook zelf vernieuwingen door op

automonteur en de huisarts dat ook doen.

vakgebied, maar ook op het terrein van

school, zoals vakkenintegratie, zorgadvies-

Voor ons geldt de noodzaak extra sterk, want

onderwijs, didactiek, jeugdproblematiek of

teams, een elektronische leeromgeving,

we hebben niet alleen te maken met

identiteit. Ten tweede willen we medewer-

extra stages en praktijkleren. Deze zaken

verandering van de leerling, maar we

kers meer mogelijkheden bieden om hun

hadden we twintig jaar geleden niet. De

bereiden voor op de toekomstige samenle-

scholing af te stemmen op de ontwikkeling

veranderingen lijken soms over elkaar heen

ving. Die zal nog sterker in ontwikkeling zijn.

van hun loopbaan. In de toekomst zullen de taken steeds meer op teamniveau worden

te buitelen. Aanpassen aan verandering kan zwaar zijn,

verdeeld. Dan is het ook mogelijk voor

Toch valt aan verandering en vernieuwing

zeker wanneer de jaren gaan tellen, maar

mensen om werkzaamheden te kiezen

niet te ontkomen. Dat geldt voor alle

het heeft toch vooral positieve kanten. Wij

waar ze extra goed in zijn of extra voor

beroepen: Zou u op consult gaan bij een

hebben doorgaans voor het onderwijs

gemotiveerd zijn. Ze kunnen zich zo speciali-

huisarts die de laatste twintig jaar verzuimd

gekozen vanuit betrokkenheid bij de jeugd,

seren in hun vak, in de zorg of in de onder-

heeft de ontwikkelingen in zijn of haar

dus is het een uitdaging om de jeugd in hun

wijsontwikkeling. Soms kan dit ook een stap

vakgebied te volgen? Zou u het onderhoud

ontwikkeling te kunnen volgen. We houden

in de carrière opleveren. Daarnaast kan

van uw auto met de nieuwste boardcompu-

van ons vak, dus is het aantrekkelijk om bij te

CVO op deze wijze leeftijdsbeleid voeren.

ter, airco en elektronica toevertrouwen aan

blijven in vakgebied, onderwijs en didactiek.

Oudere docenten bijvoorbeeld kunnen dan

een garage waarvan de monteurs na hun

Het is voor de hedendaagse mens geen

meer tijd besteden aan het begeleiden van

basisopleiding niets hebben bijgeleerd?

uitdaging om veertig jaar hetzelfde te doen.

collega’s of het ontwikkelen van lessen,

Het antwoord is ‘nee’. Zo kunnen ook ouders

De meesten van ons willen meedoen aan

terwijl de lesgevende taak wat afneemt.

hun kinderen niet toevertrouwen aan

verandering, wanneer die ons perspectieven

De baan van leraar wordt op deze wijze veel

scholen die niet met de tijd meegaan.

biedt in plaats van zorgen. CVO wil op twee

aantrekkelijker.

manieren hierop inspelen. Allereerst willen

Verandering is noodzakelijk, maar biedt

We kunnen er niet aan voorbijgaan dat de

we met de personeelsleden actiever inzetten

bovenal mogelijkheden voor een aantrekke-

hedendaagse leerling opgroeit met msn en

op hun ontwikkeling. Net als voor de

lijker en afwisselender invulling van de

Hyves en daardoor op een nieuwe wijze

huisarts en de automonteur zal het ook voor

functie!





5

C VOpen

April 2008

Digitaal lesmateriaal vervangt schoolboeken In het hoger onderwijs en het mbo zijn elektronische leeromgevingen niet meer weg te denken. Dat ligt op scholen voor voortgezet onderwijs nog anders, maar de opmars van de ‘elo’ is duidelijk niet meer te stuiten. Bij CVO is het Comenius College een early adopter. Ook andere CVO-scholen zijn ervan doordrongen dat leren met de elo de toekomst heeft.

‘De leerling kietelen met de elo’ Boek en schrift tegelijk

‘Kijk’, zegt Reinier Schmidt, leerling 3-vmbo kader van de unit Pelikaanweg van het Comenius College, ‘bij Mijn lopende studie-

Van de zeven units van het Comenius College gebruiken vooral

routes kun je de projecten zien waarmee je bezig bent. Bij Mijn

de unit Pelikaanweg (met de ICT-route) en de vier units met het

Nieuws staat de informatie die je nodig hebt. De Opslagruimte is

vmbo-vak technologie de elo (P.C. Boutenssingel, Nieuwerkerk

voor het inleveren van je werk en daarin kun je kort een logboek

aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel en Rotterdam-Alexander).

bijhouden.’ Met een paar muisklikken demonstreert Reinier de

Op de unit met havo (Lijstersingel) wordt er voor het vak wiskunde

elektronische leeromgeving N@tschool. Hij is deze middag met

gebruik van gemaakt. De rol van N@tschool in het leerproces kan

een andere leerling bezig aan een project Marketing & Sales.

dus nog groeien, en Frits Hoorweg en Annemiek Kroonen hebben

Ze hebben de opdracht een skateshop opnieuw in te richten, en

de taak dit te stimuleren. ‘Iedereen kan N@tschool als boek en

doen dat in N@tschool. Voor het ontwerpen van een nieuw logo

schrift tegelijk gebruiken. Hier, bij de ICT-route, hebben we geen

werken ze in het tekenprogramma Paint. Reinier vindt het werken

boeken meer. Leerlingen leveren ook niets meer schriftelijk in;

in N@tschool ‘wel goed’. ‘Het is makkelijk en snel.’ N@tschool is

alles gebeurt digitaal. En na afloop van school krijgen de leerlin-

geen doolhof voor hem, ‘ik weet alles te vinden.’ Hij kan thuis ook

gen een cd met hun portfolio. Vervolgopleidingen vragen er al om.’

inloggen, en dat is makkelijk als hij een deadline moet halen.

‘Papierwerk tegengaan’ is ook een doel van de elo, zeggen Frits en Annemiek. Frits voegt eraan toe: ‘Als leerling kun je je overal

Lege kast

bevinden en iets aan je werk voor school doen. Bovendien vinden

Reinier is een van de zestien leerlingen uit leerjaar 3 die de

leerlingen de computer erg belangrijk. Je kunt hen er dus mee

vmbo-ICT-route volgt. De coördinator van deze route, Frits

kietelen. Voor de jeugd van tegenwoordig is het aantrekkelijk om

Hoorweg, is tevens de N@tschoolcoördinator van Comenius. Hij

zo te leren.’ Annemiek ziet als voordeel dat het lesmateriaal

vertelt dat het feit dat de unit Pelikaanweg vier jaar geleden deze

actueel blijft. ‘In N@tschool zitten links naar sites waardoor je

ICT-route ging aanbieden, het proces versnelde om een elektroni-

altijd over de laatste versie of laatste informatie beschikt.

sche leeromgeving aan te schaffen en in te richten. Annemiek

Digitaal lesmateriaal is snel aan te passen.’

Kroonen, demand manager en beleidsmedewerker Onderwijs ICT van het Comenius College, legt uit: ‘N@tschool is in feite een lege kast, die ingericht kan worden met mappen voor alle vakken. Elk vak kan zijn leerstof in zo’n map plaatsen. Leerlingen slaan hun materiaal in eigen mappen op; de docent kan het daar bekijken. In dit zogeheten inleverportaal kan hij of zij een beoordeling plaatsen. Leerlingen kunnen als ze dat willen ook tussentijds aan de docent vragen of ze op de goede weg zijn.’





6

C VOpen

April 2008

Frits Hoorweg (links), Reinier Schmidt en Annemiek Kroonen van het Comenius College

Zelf digitale content ontwikkelen

Communicatieplatform

Op het Comenius College zijn ze tevreden over N@tschool. Frits:

PENTA college CSG werkt sinds kort met de elo Teletop, afkom-

‘Wat we merken is dat sommige docenten weerstand hebben.

stig van de Technische Universiteit in Eindhoven. Daarvoor deed

Ze noemen het een ingewikkeld programma. Maar leerlingen hoor

de scholengemeenschap ervaring op met Viadesk, maar dit

je daar niet over. Docenten moeten vaak over een drempel heen.

programma werd niet verder ontwikkeld. De docenten kregen

Komt iemand nu met een vraag, dan ga ik naast hem of haar

ruim een half jaar de tijd om hun materiaal over te zetten naar

zitten, en gaan we de vraag stukje voor stukje beantwoorden.

de nieuwe elo. Dat ze zich opnieuw moesten scholen, was een

De beste manier is om dingen in N@tschool samen te realiseren.

tegenvaller. De scholing zelf was gratis, want daarvoor kreeg

Het werkt alleen als docenten bij hun collega’s zien hoe het werkt,

PENTA subsidie via Kennisnet. Teletop wordt op verschillende

en daarna zelf ook iets willen proberen. Maar als docent sta je

vestigingen gebruikt, in wisselende mate, vertelt Ad Redert,

toch met je rug tegen de muur als een leerling je vraagt: “kan het

coördinator van de elo op PENTA. ‘Een aantal mensen is heel

niet in N@tschool?”’ Ook technisch is Comenius blij met

enthousiast, anderen kijken nog even de kat uit de boom. We

N@tschool. Het programma valt zelden uit en er hoeft niet vaak

stellen op termijn een minimum-eis aan alle docenten: ze moeten

onderhoud plaats te vinden. Updates gebeuren aan het begin of

hun studiewijzer in de elo zetten. Dit is belangrijk, omdat de

aan het eind van de dag en worden aangekondigd.

studiewijzer het centrale punt is vanwaaruit de leerstof benaderd

In de toekomst komt er misschien een koppeling met het

wordt. In de studiewijzer staan links naar opdrachten en toetsen.’

leerlingvolgsysteem @VO, waardoor cijfers maar één keer

Ad onderstreept dat Teletop het leren aantrekkelijker maakt voor

ingevoerd hoeven te worden.

leerlingen, onder meer omdat er met animaties en films gewerkt

Het Comenius College heeft plannen om zelf digitale content te

kan worden. En schoolboeken kunnen op termijn deels vervangen

ontwikkelen. Comenius Interne Opleidingen (CIO), het instituut

worden door content in de elo te zetten. Ad: ‘De elo is ook een

dat de deskundigheid binnen de school bevordert, biedt koppels

goed platform voor samenwerking en communicatie tussen

van vakdocenten hiervoor een cursus aan. Hierbij wordt gebruik

leerlingen, en tussen leerlingen en docenten. Ook kan ze gebruikt

gemaakt van de ‘Handreiking kwaliteit digitaal leermateriaal’, een

worden als communicatieplatform voor docententeams, vakgroe-

uitgave van Kennisnet. Zo probeert de school ook een financiële

pen en geledingen in de school zoals de medezeggenschapsraad.

slag te slaan, want de digitale content die uitgeverijen aanbieden

Daarnaast willen we de elo inzetten voor internationalisering –

is vrij prijzig.

Zweedse leerlingen waarmee de vestiging Jacob van Liesveldt contact had, konden inloggen in onze vorige elo. De elo is verder

Tips van het Comenius College:

een instrument voor toetsing, inschrijving voor activiteiten en

1. Dwing mensen niet om de elo te gebruiken; de motivatie moet

herkansingen en het houden van enquêtes.‘

uit henzelf komen. 2. Ga bij verschillende scholen kijken naar hun elo voor je er een aanschaft. Kijk bijvoorbeeld eens op http://natschool.comenius.nl , inlognaam: gastcomenius, wachtwoord: comenius 3. Benoem iemand tot coördinator, en geef hem of haar de taak te bewaken dat content volgens bepaalde conventies in de elo wordt gezet, anders wordt de elo een vuilnisbak.





7

C VOpen

April 2008

Eén aanspreekpunt per vestiging

Digibeten

Leerlingen zijn in de regel enthousiast over het werken met

Gerrit hoopt op een olievlekwerking bij het werken met de elo.

de elo, weet Ad. ‘Ze weten er vrij snel de weg in te vinden.

‘Vorig jaar deden acht docenten van verschillende vakken en drie

Het aardige van Teletop is dat je kunt zien wie er online zijn.

verschillende vestigingen mee aan een training. Dit jaar hebben

Zo weten we dat leerlingen tot laat in de avonduren aan het werk

drie groepen van acht docenten – dus vierentwintig in totaal – een

zijn. Ook kunnen leerlingen zien wie zich aan deadlines houden,

training gevolgd, plus zes zogeheten functionele applicatiebeheer-

want de elo registreert de datum en tijd waarop iemand iets

ders, één per vestiging. Deze functionele applicatiebeheerders zijn

inlevert.’Een groep docenten begeleidt de implementatie van

ook docenten, zij kunnen andere docenten bijstaan bij onderwijs-

Teletop op de vestigingen van PENTA. PENTA heeft bovendien per

kundige vragen over de elo, zoals: hoe zet ik er een toets in?

vestiging een aanspreekpunt: er is één persoon per vestiging die

De pioniers zijn in ieder geval mensen die gemotiveerd zijn voor

als beheerder van Teletop fungeert. Na de basiscursus die iedere

de elo, maar niet per se heel vaardig met de computer.‘

docent heeft gevolgd, worden er op aanvraag cursussen georgani-

De groepen die training kregen, waren gemêleerd: er zaten ook

seerd, bijvoorbeeld over het maken van toetsen in de elo.

digibeten bij. Want juist als zij met de elo kunnen omgaan,

Ook op PENTA krijgt de content nu de volle aandacht. De school

stimuleert dat andere docenten.

overweegt, als ze het geld voor de gratis schoolboeken ontvangt,

Er volgen geen nieuwe docententrainingen meer, want de

liever docenten de tijd te geven om leerstof voor de elo te

vestigingen van Calvijn moeten het nu zelf gaan doen. Gerrit:

ontwikkelen.

‘Niet de centrale directie zegt wat de vestigingen moeten doen. Het gaat om de vragen die secties en teams zelf hebben. Dan is er

Tips van PENTA college CSG:

wel ondersteuning op maat mogelijk door trainers van N@tschool.’

1. Bied docenten de tijd om materiaal te ontwikkelen voor de elo.

Inmiddels heeft Gerrit met een aantal onderwijsteamleiders ook

2. Stel vanaf het begin een minimale verplichting om met de

een digitaal portfolio ingericht voor de leerlingen. Daarmee is de elo op hoofdlijnen klaar, concludeert Gerrit.

elo te werken.

Inmiddels heeft de school 1.500 licenties voor leerlingen om in

3. Zorg voor een goede cursus en ondersteuning ter plekke.

N@tschool te werken, en een aantal leerlingen is er al geruime tijd mee aan de slag. Vanaf september gaan de leerlingen aan de

Jaar van testen en spelen

slag met het digitale portfolio.

Twee jaar geleden bezocht een delegatie van CSG Calvijn, bestaand uit de centrale directie en zeven vestigingsdirecteuren, de unit Pelikaanweg van het Comenius College. Ze kregen daar

Tips van CSG Calvijn:

van leerlingen van de ICT-route uitleg over de elektronische

1. Maak iemand op het niveau van de centrale directie duidelijk eigenaar van de elo.

leeromgeving N@tschool. De introductie sloeg aan, want inmid-

2. Laat als centrale directie zien dat je het werken met een elo

dels heeft Calvijn ook N@tschool aangeschaft als elo. Het is sinds februari vorig jaar in gebruik. Gerrit Elings, directeur onderwijs

belangrijk vindt door de docententrainingen te bezoeken.

van Calvijn, vertelt: ‘We zitten in de opbouwfase; ik kan nog geen

Zo is ook duidelijk dat je belangstelling hebt voor de ontwikkeling van docenten.

echte halleluja-verhalen vertellen. Maar ik beschouw dit ook als

3. Regel zo snel mogelijk het eigenaarschap op vestigingsniveau.

een jaar van testen en spelen. We lopen nog tegen allerlei bugs in het systeem aan die opgelost moeten worden. Een voorbeeld

(AdZ)

is dat een filmpje in een Powerpointpresentatie die in de elo gehangen is, het niet doet. Het probleem blijkt te zitten in de beveiliging van ons systeem. We lopen het systeem helemaal door om de bugs op te sporen.’ Toch wordt er op sommige vestigingen al driftig met de elo gewerkt, bij andere is er sprake van een voorzichtig begin. Op één vestiging – Lombardijen (Fichtestraat) – is de invoering van de elo uitgesteld tot na de verbouwing. Pas dan is daar genoeg ruimte voor meer computers.





8

C VOpen

April 2008

Flip Erisman werkt sinds kort bij Koers VO, als ambassadeur/ beleidsmedewerker voor het praktijkonderwijs. Een nieuwe functie, waaraan grote behoefte was. [Fotobijschrift] Flip Erisman, ambassadeur voor het praktijkonderwijs

De schijnwerpers op het praktijkonderwijs

Waarom is deze functie gecreëerd?

campagne plaats voor personeel. Individuele scholen zitten daar

´In de regio Rotterdam zijn twaalf scholen voor praktijkonderwijs

niet aan tafel, maar een speciale pro-ambassadeur kan wellicht

(pro), waaronder vier van CVO, en die timmeren de laatste jaren

wél binnenkomen, contacten leggen en onderhouden.

flink aan de weg. Er zijn veel interessante initiatieven om leerlin-

Ander punt: scholen gaan steeds meer samenwerken met

gen te diplomeren, certificeren en maatwerk te leveren. De

ketenpartners, zoals jeugdzorg, UWV, MEE, CWI en branche-

scholen werken al jaren samen vanuit het directienetwerk Pro,

organisaties. Het is zinvol om die samenwerking centraal te

maar het ontbrak aan tijd om bovenschools een aantal zaken goed

stimuleren, om met alle relevante partners afspraken te maken

te regelen. Daarom is besloten om op centraal niveau een

over de samenwerking met het praktijkonderwijs.´

ambassadeur te benoemen, die de samenwerking bevordert, initiatieven afstemt en gezamenlijk beleid ontwikkelt. Daarbij is de

En andere aandachtsgebieden?

keus op mij gevallen. Ik loop al zo’n twintig jaar mee in het

´Ik zal de komende drie jaar – want zo lang heb ik vooralsnog

Rotterdamse praktijkonderwijs en heb zo’n beetje alle mogelijke

de tijd gekregen – mijn aandacht richten op uiteenlopende zaken.

functies binnen twee scholen vervuld – van conciërge tot en met

Bijvoorbeeld op de belangenbehartiging op bestuurlijk en politiek

teamleider. Ook verzorgde ik voor het Seminarium voor Orthope-

niveau, het uitwerken van beleidsvoorstellen, monitoren van de

dagogiek in Utrecht opleidingen voor docenten praktijkonderwijs.

uitstroomgegevens en bevorderen van afstemming met ROC’s,

Omdat ik de laatste jaren deelnam aan het directie- en stagedo-

onder meer op het gebied van Arbeidsmarkt Kwalificerende

centennetwerk, ben ik nauw betrokken geraakt bij verschillende

Assistentenopleidingen (AKA) in het pro en opvang van “onze”

projecten voor Rotterdamse pro-leerlingen.´

leerlingen. Wij zien dat een aantal voormalige pro-leerlingen het niet redt op het ROC, maar ook op de arbeidsmarkt blijvend een

Waar ga je je tanden in zetten?

vorm van ondersteuning nodig heeft. Afstemmen van financiën en inzet zijn daarin heel hard nodig.´

´In het imago van het praktijkonderwijs! Veel ouders, basisscholen en bedrijven hebben geen of een negatief beeld van dit

Wat merken CVO-scholen van dit alles?

onderwijs. Dat gaat me echt aan het hart. Er gebeuren hier zoveel dingen die de moeite waard zijn. Die moeten meer over het

‘Natuurlijk ben ik ook de ambassadeur van de praktijkscholen van

voetlicht worden gebracht. Neem bijvoorbeeld de intensieve zorg

CVO; zij zijn dus direct betrokken bij mijn activiteiten. Op termijn

en begeleiding die de leerlingen binnen het pro krijgen. Mede

wil ik mijn aandacht ook gaan richten op de vmbo-scholen binnen

daardoor stroomt ongeveer de helft door naar het ROC.

CVO. Vmbo- en pro-docenten staan namelijk deels voor dezelfde

Ander punt: de niveau 1-opleidingen die het pro vanaf dit school-

vraagstukken: hoe kun je maatwerk leveren op het gebied van

jaar mag aanbieden. Da’s echt een interessante ontwikkeling!´

onderwijs, zorg en begeleiding en hoe zorg je ervoor dat elke leerling op de juiste plek terechtkomt? Beide groepen docenten kunnen veel van elkaar leren en dat wil ik in de toekomst zeker

Op welke gebieden wil je samenwerking en afstemming bevorderen?

stimuleren en faciliteren.´ (KvB)

´Veel individuele scholen hebben contact met bedrijven. Ik wil die contacten gaan verbreden, bijvoorbeeld naar nieuwe sectoren.

Meer informatie: Flip Erisman, tel.010-484 25 76 of

Zo vindt op dit moment in de haven een grootschalige wervings-

e-mail: [email protected], website: www.koers-vo.nl





9

C VOpen

April 2008

Pilot project met Albeda en Zadkine De drie Rotterdamse schoolbesturen voor voortgezet onderwijs starten in september een opleiding voor onderwijsassistenten. Het gaat om een pilot met een groep van circa twintig personen. Zij volgen een traject van werken en leren: vier dagen per week aan de slag op een school, en één dag zelf naar school. De opleiding duurt één of anderhalf jaar en wordt afgerond met een examen en een landelijk erkend diploma.

Opleiding voor onderwijsassistenten Ook CVO doet mee aan deze pilot. Kees den Ouden, beleidsmede-

van het opleidingsniveau van de mensen als het daarbij blijft. Want

werker op het verenigingsbureau van CVO, vertelt: ‘Onderwijs-

de derde rol vergt organisatorische vaardigheden, maar de eerste

assistenten worden veel ingezet op scholen die aan onderwijs-

twee ook didactische, sociaal-emotionele en begeleidingsvaardig-

vernieuwing doen, en dus met verschillende groepen en

heden. Speciaal in die laatste vaardigheden zullen we de onder-

werkvormen werken. We hebben steeds meer behoefte aan deze

wijsassistenten scholen.’

medewerkers. Nu halen we onderwijsassistenten overal vandaan

De opleiding zal een sterk praktijkgericht karakter krijgen, dat is

– ze zijn niet opgeleid voor dit beroep – en dat zal in de toekomst

ook al duidelijk. Simon: ‘Er moet een intensieve uitwisseling zijn

nog meer het geval zijn. Tegelijk willen we als goede werkgevers

tussen de opleiding en de werkplek. De cursisten zullen ook

onze medewerkers carrièremogelijkheden bieden. Daarom

begeleiding op de werkplek krijgen van iemand uit het schoolteam

beginnen we bij wijze van proef met een opleiding voor onderwijs-

die hiervoor uren krijgt. Voor deze begeleiding op de werkplek en

assistenten in het voortgezet onderwijs. Die is er namelijk nog niet.

voor het ontwikkelen van de opleiding krijgen we subsidie van het

Elk schoolbestuur vraagt zijn scholen één persoon te leveren voor

Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt (SBO). Dat geld moet niet

de eerste groep. Zo komen we hopelijk aan twintig deelnemers.’

gaan zitten in het schrijven van deftige documenten, vandaar dat

De opleiding is op mbo-4-niveau, oftewel de beroepsbegeleidende

meer dan de helft gaat zitten in de begeleiding. Dat is de Rotter-

leerweg (bbl). Tot en met mei zullen medewerkers van het Albeda

damse aanpak!’

College en Zadkine de opleiding ontwikkelen, samen met drie

Onderwijsassistenten worden leraarondersteuner

docenten die de drie schoolbesturen vertegenwoordigen. In de periode juni-juli vindt de intake van de cursisten plaats. Van kandidaten wordt verwacht dat zij werken en denken op mboniveau, en geen taalachterstand hebben. In september gaat de opleiding dan van start.

Geen deftige documenten Simon Snel is hoofd van de afdeling HR-Ontwikkeling van het Albeda College, en is ook betrokken bij dit initiatief. Hij kan nog niet vertellen waaruit de opleiding precies zal bestaan, maar wel voor welke drie rollen de onderwijsassistenten worden opgeleid. ‘In de eerste plaats voor zogeheten remediërende begeleiding aan leerlingen op het gebied van taal en rekenen. In de tweede plaats voor het begeleiden van een aantal groepjes leerlingen, terwijl de leerkracht de instructie verzorgt en ook groepjes begeleidt. En in

Een certificaat en een bos bloemen voor de onderwijsassistenten van het Comenius College.

de derde plaats voor praktische zaken als het klaarzetten van leermiddelen. Die laatste rol is het meest bekend en die is in het verleden ook het meest gebruikt,’ zegt Simon. ‘Maar het is zonde





10

C VOpen

April 2008

Simon is enthousiast over de opleiding. ‘Het is een Rotterdams initiatief dat we met onze gezamenlijke kwaliteiten realiseren. Wij als ROC’s hebben de opleiding, jullie hebben geschoolde onderwijsassistenten nodig. Door de koppen bij elkaar te steken gaat het lukken. Een ander pluspunt vind ik dat er uitwisseling is op het niveau van docenten, niet van managers. En ik vind de opleiding ook aantrekkelijk voor de cursisten. Dat ze binnen de opleiding kunnen werken, en daarnaast nadenken over hun werk, is leuker dan dat ze alleen maar in de schoolbanken zitten.’ Hij verzekert ook dat de opleiding geen kopie zal zijn van die

Scholen voor voortgezet onderwijs hebben steeds meer behoefte aan onderwijsassistenten.

voor onderwijsassistent in het basisonderwijs. Die opleiding bestaat al langer.

>‘Het is een Rotterdams initiatief dat we met onze gezamenlijke kwaliteiten realiseren.’ < Veel afgestudeerden van dit traject blijken overigens te kiezen voor verder studeren tot leerkracht. Daardoor blijft de schaarste aan deze medewerkers bestaan in het basisonderwijs. Het leerwerktraject dat wordt opgezet voor het Rotterdamse voortgezet onderwijs kan dit probleem voorkomen doordat de cursisten al vier dagen per week op een school werken. (AdZ)

Onderwijsassistenten werken met verschillende groepen en werkvormen.

Tien onderwijsassistenten van het Comenius College hebben eind januari een certificaat gekregen van de lerarenopleiding van de Universiteit Leiden (ICLON) en het interne opleidingsinstituut Comenius Interne Opleidingen (CIO). Zij volgden een kort incompany leertraject in het kader van hun professionalisering. Dit leertraject staat los van het initiatief van de Rotterdamse schoolbesturen en ROC’s. Tijdens vier bijeenkomsten werd onder andere aandacht besteed aan pedagogische en didactische vaardigheden, samenwerkingsvaardigheden, aansturing door de docent en weerbaarheid. Een aantal geselecteerde cursisten is begin maart gestart met een maatwerk-opleiding tot leraarondersteuner. Dit is een functie met meer verantwoordelijkheid en dus ook een hoger salaris (schaal 7 in plaats van schaal 4). Het ICLON heeft deze opleiding ontwikkeld; ze duurt tot en met juni 2009. Net als in het leertraject speelt tijdens de Voor het begeleiden van leerlingen zijn specifieke vaardigheden nodig.

opleiding coaching on the job een belangrijke rol.





11

C VOpen

April 2008

Het OOP in de spotlights

De week van Juul de Backer en Dilys van Duijn Juul de Backer en Dilys van Duijn werken op de salarisadministratie van het CVO-verenigingsbureau. Samen met een aantal collega’s zorgen zij ervoor dat alle mensen die in dienst zijn bij CVO maandelijks op tijd hun salaris en eventuele vergoedingen krijgen uitbetaald.

Woensdag Juul: ´Ik was er vanmorgen, zoals gewoonlijk, rond half acht.

Daarna snel aan de slag met de retour. Wat een pak! Het zijn wel

’s Ochtends beginnen we altijd met het doornemen van de

dertig pagina’s, waarmee ik tot na elven zoet ben.

“retour”: een uitdraai van alle mutaties die we de dag ervoor

Tussendoor komt er iemand langs die een huis wil kopen en een

hebben verwerkt. Het gaat dan bijvoorbeeld om de uitbetaling

werkgeversverklaring nodig heeft. Er werken bij CVO circa 2.300

van reiskosten, overuren, declaraties of andere aanpassingen.

mensen; per dag vullen we gemiddeld wel zo’n drie werkgevers-

Maar ook als iemand bijvoorbeeld meer of minder gaat werken

verklaringen in. Meestal willen de mensen erop wachten, dus dat

of een andere functie krijgt, moeten we dat in het systeem

zijn klusjes die we altijd tussendoor moeten doen.

veranderen. Ook dan spreken we over een mutatie. Bij het

> Per dag vullen we gemiddeld drie

controleren van de retour kijken we of we alles goed hebben verwerkt en of het helemaal klopt.

werkgeversverklaringen in voor mensen

Daarna ga ik aan de slag met de gegevens van een aantal nieuwe personeelsleden. Ik voer in op welke school ze gaan werken, voor

die een huis willen kopen. <

hoeveel uur, in welke functie, de inschaling et cetera. Nu is het wachten op hun verklaring van goed gedrag. Zodra zo’n verklaring binnen is, kan het salaris uitbetaald worden.

Er werken ongeveer 35 mensen op het verenigingsbureau. Qua

Ik werk inmiddels een klein jaar op de salarisadministratie.

werk hebben we niet zoveel met de andere afdelingen te maken;

Daarvoor deed ik ander werk, dus het gebeurt nog regelmatig dat

alleen met het blok Personeel werken we nauw samen. Daarom

ik iets niet weet. Dat zorgt gelukkig nooit voor problemen. Als ik

is het des te leuker om de collega’s van andere afdelingen wél

ergens tegenaan loop, staat er altijd direct een collega klaar om

op andere momenten te spreken. Vandaag halen we met een heel

me te helpen. Want ja, niemand wil dat het werk stagneert of dat

stel lekkere broodjes, en eten die gezamenlijk op in onze multi-

er fouten worden gemaakt. Fijn, zulke collega’s!´

functionele ruimte. Hartstikke gezellig! Na de lunch heb ik het druk, dus de middag vliegt voorbij.

Donderdag

Ik verwerk een hele stapel reiskostendeclaraties. Per week zijn er

Dilys: ´Gisteren was ik vrij, dus toen ik vanmorgen om kwart voor

gemiddeld zo’n dertig à veertig reiskostendeclaraties; die verwerk

acht binnenkwam, keek ik eerst of er klusjes voor mij zijn blijven

ik meestal in één keer. Daarna snel nog wat archiefklusjes doen.

liggen. Dat was inderdaad het geval. Dinsdag was ik bezig geweest

Dat gaat eigenlijk dag in dag uit door; we bewaren hier werkelijk

met de ehbo-vergoedingen, en bij één persoon was er een mutatie

alles. Natuurlijk hebben alle personeelsleden een eigen dossier

per 1 december én per 1 januari. Toen Juul gisteren de retour

– zeven kasten, zes rijen hoog – maar een aantal zaken archiveren

controleerde, vroeg ze zich af of dat wel klopte. Aan mij nu dus de

we thematisch. Zo zijn er bijvoorbeeld mappen met ehbo-/

vraag om dit even op te helderen.

bhv-vergoedingen, dienstreizen, fietsenplan en voordrachten.´





12

C VOpen

April 2008

Vrijdag Dilys: ´Na het controleren van de retour en het afhandelen van de post is het een mooi moment om te beginnen met het verwerken van alle jubilea. Eenmaal per drie maanden doe ik al het voorbereidende werk: ik kijk voor welke mensen een ambtelijk of een CVO-jubileum voor de deur staat, bereken de hoogte van hun gratificatie en bereid de brieven voor die zij ontvangen. Het is prettig om dat per kwartaal te regelen. Daarna hoef ik alleen nog maar eenmaal per maand een fax naar de bloemist te sturen, voor het bestellen van alle boeketten. Vanmiddag ook weer wat archiefwerk gedaan. Ik berg ehbodiploma’s op, waarvan ik kopieën heb ontvangen, en leg alvast een nieuwe archiefmap aan voor het fietsenplan 2008.´

Maandag Juul: ´Het belooft een drukke week te worden. We hebben namelijk donderdag ‘maandsluiting’. Alle mutaties die tot en met donderdag zijn verwerkt, worden meegenomen in de salarisbetaling. De ervaring leert dat scholen juist in die laatste dagen nog heel veel zaken opsturen, die wij moeten verwerken. Reiskosten, overwerk, enzovoort, enzovoort. Dat zie je trouwens sowieso in ons werk: er is echt een bepaald ritme, met pieken en dalen. In elk kalenderjaar zijn augustus en

Dinsdag

december de echte piekmaanden. In augustus zijn er natuurlijk veel nieuwe docenten. De laatste weken van de zomervakantie is

Dilys: ´Vandaag was het – zoals verwacht – hartstikke druk.

het bij ons spitsuur; dan werken we hard door om alles op tijd

Gelukkig hadden Juul en ik tussen de middag nog wel even tijd om

rond te krijgen. Ook december is druk, met een reguliere

naar de markt te gaan, op een steenworp afstand van ons kantoor.

maandsluiting én een dertiende maand.

Lekker een Turkse pizza als lunch gekocht, en een tas vol fruit

Ook per maand zie je een duidelijk ritme. In de eerste week is het

voor thuis.´

altijd erg druk. Dan komen er veel vragen over de loonstrookjes

Juul vult aan: ´Het is inderdaad druk, maar dat is niet erg. Ook

en controleren we de maandsluiting. De tweede week is relatief

als we het druk hebben, zorgen we ervoor dat we het hartstikke

rustig. Dan kunnen we klusjes doen die iets minder tijdgebonden

gezellig hebben met elkaar. Ja, we hebben echt een leuke

zijn. In de derde week hebben we maandsluiting – altijd heel druk!

afdeling, waar iedereen altijd wel in is voor een lolletje. En da’s

De vierde week is voor de puntjes op de i. Tot de zogenoemde

maar goed ook; dat maakt het werk alleen maar leuker!´

blokkeringsdag kunnen er nog dingen veranderd worden, daarna

(KvB)

niet meer. Dan gaan alle salarisbetalingen de deur uit.´

Juul de Backer (links) en Dilys van Duijn hebben het vooral in augustus en december druk met de salarisadministratie.





13

C VOpen

April 2008

Lokale pilot rond maatschappelijke stage In Rotterdam-Zuid lopen tot juli 2009 zo’n 2.500 leerlingen een maatschappelijke stage van 30 uur. Pot met Goud op Zuid – een initiatief van CSG Calvijn – fungeert als bemiddelaar tussen scholen, bedrijven en instellingen. Bij de aftrap van de Rotterdamse pilot, op 19 februari bij Calvijn Maarten Luther, zei onderwijswethouder Leonard Geluk dat de maatschappelijke stages hard nodig zijn om het blikveld van jongeren te verbreden.

Makelaarsrol voor Pot met Goud op Zuid Eerder dit schooljaar gaven minister-president Balkenende en

van de televisie in aanraking komen met de buitenwereld.’

staatssecretaris Van Bijsterveldt (Onderwijs) op Melanchthon

Peter van Olst, vestigingsdirecteur van Maarten Luther, sloot

Laanslootseweg de landelijke aftrap voor de maatschappelijke

daarbij aan. ‘Wij vinden het van belang, zeker hier op Zuid, dat

stage (zie CVOpen 8-2). Her en der experimenteren scholen, ook

leerlingen buiten de school treden en daar een positieve indruk

binnen CVO, er al mee. Scholieren trainen bijvoorbeeld de F-jes bij

maken. Via Pot met Goud hebben veel van onze leerlingen al

de voetbalvereniging, of geven computerles aan ouderen. Zo

vrijwilligerswerk gedaan. Ze gingen bijvoorbeeld als Sinterklaas

maken de jongeren kennis met aspecten van de samenleving die

en zwarte pieten naar een instelling voor gehandicapte kinderen,

nieuw zijn voor hen. De verwachting is dat daardoor hun maat-

en waren met de kerst in een bejaardenhuis. Je ziet dat ze, door

schappelijke betrokkenheid groeit.

op een positieve manier bezig te zijn, een veel positiever zelfbeeld

Aan de Rotterdamse pilot doen naast CSG Calvijn mee: het Zuider-

krijgen. Ze blijken ook meer te kunnen dan ze zelf dachten.’

park College, Wartburg College, NOVA, Nieuw Zuid, De Passie en

Zelf de stage inrichten

het Scheepvaart- en Transport College. Elke school staat in de startblokken met een eigen plan, gebaseerd op de eigen identiteit

Scholen kunnen samen met de bedrijven of instellingen bepalen

en manier van werken. Maar om de pilot te laten slagen zijn wel

hoe ze de stage inrichten. De scholieren kunnen bijvoorbeeld drie

snel 2.500 stageplekken nodig. In Rotterdam-Zuid gaat Pot met

maanden lang elke week twee dagdelen op stage, een half jaar

Goud op Zuid bemiddelen tussen scholen, instellingen en

lang een dag in de week, of gedurende meerdere schooljaren een

bedrijven. Ettie Huberts, de nieuwe stagemakelaar van Pot met

week lang. Stage lopen kan individueel, of met de hele klas. ‘Met

Goud op Zuid, coördineert de zoektocht naar stageplekken. Dat

name kwetsbare leerlingen kunnen gebaat zijn bij een stage in het

scheelt scholen een hoop werk, en zo wordt meteen ook voorko-

bedrijf waar de eigen ouders of andere familieleden werken,’ zegt

men dat bedrijven en instellingen worden bedolven onder de

Gré Reiniers, waarnemend directeur van het Zuiderpark College.

aanvragen.

Maar ook voor andere leerlingen is het belangrijk dat ze op een passende plek terechtkomen. De werkzaamheden moeten liefst

Talenten ontwikkelen

afwisselend en uitdagend zijn. Een duidelijke taakomschrijving

Maar keert de tijdgeest zich niet tegen de maatschappelijke

maakt de stage behapbaar. Liefst zou de stage ook een certificaat

stage? De parlementaire onderzoekscommissie-Dijsselbloem

moeten opleveren. ‘Ook voor de bedrijven,’ opperde bij de aftrap

heeft toch gezegd dat scholen juist gevrijwaard moeten worden

iemand in de zaal.

van dit soort maatschappelijke opdrachten? Onderwijswethouder

De maatschappelijke stage levert wat op, maar vergt ook een

Leonard Geluk gaf bij de aftrap van de Rotterdamse pilot een

investering. Scholen zullen energie moeten steken in de begelei-

krachtig tegengeluid. ‘De politiek zegt: bemoei je niet met het

ding van leerlingen, moeten overleggen met derden, en het

onderwijs. Wij zeggen ook niet hoe scholen moeten lesgeven,

inbedden van de stage vereist een goede organisatie. ‘Maar als

maar geven alleen de norm aan,’ zei hij. ‘Die houdt in dat kinderen

scholen en instellingen goed samenwerken en we bereid zijn onze

hun talenten maximaal moeten kunnen ontwikkelen. Dat gebeurt

krachten te bundelen, kunnen we de nadelen zo gering mogelijk

nu vaak niet, en dat is een drama. Een maatschappelijke stage is

maken,’ aldus Diny Roodvoets, voorzitter van de stichting Pot met

cruciaal in een wereld waarin veel jongeren alleen door middel

Goud en rector van Calvijn.





14

C VOpen

April 2008

Leerlingen als vrijwilliger aan het werk in de Wereldtuin op Katendrecht.

Een cameraploeg van de KRO filmde hen voor het programma ‘Opvoeden doe je zo’, uitgezonden op 2 november 2007 en nog te zien via http://opvoedendoejezo.kro.nl

Wind in de zeilen Waarom ‘Pot met Goud’?

Vanaf het schooljaar 2011-2012 moeten alle leerlingen in het voortgezet onderwijs verplicht 72 uur in de samenleving aan het

Elk uur vrijwilligerswerk levert punten op in de vorm van ‘gouden

werk. Het wordt nog een hele toer om genoeg passende stage-

munten’ op een digitale spaarrekening via www.potmetgoudop-

plekken te vinden. Al was het alleen al omdat de verplichting om

zuid.nl De jongeren kunnen deze punten inruilen voor bijvoorbeeld

deze stages te regelen eenzijdig aan scholen is opgelegd. Maar

een bioscoopbon of een toegangsbewijs voor de bowlingbaan.

mogelijk brengt de populariteit van het ‘maatschappelijk ondernemen’ het stagegebeuren wat wind in de zeilen. Sommige bedrijven

Hoe helpt Pot met Goud scholen?

zien de maatschappelijke stage als een passende manier om hier

‘Makelaar’ Ettie Huberts zoekt maatschappelijke-stageplekken.

gestalte aan te geven.

Ze streeft naar een goede match tussen scholieren, bedrijven en

De stagiaires hebben de instellingen wel degelijk iets te bieden,

instellingen. Daarbij maakt ze gebruik van het uitgebreide netwerk

zei Diny Roodvoets: naast het werk dat ze verzetten bieden ze ook

van Pot met Goud op Zuid, dat al sinds begin 2005 scholieren aan

een frisse, onbevangen kijk. ‘Bovendien kan dit een impuls

vrijwilligerswerk helpt. Pot met Goud bewaakt de kwaliteit van de

betekenen voor het vrijwilligerswerk.’

stages en registreert ze. Zo ontstaat zicht op hoe de stages zich

Agnes Bonnen van De Stromen Opmaat Groep, een koepel van

ontwikkelen, en kan gezorgd worden voor blijvende afstemming.

verzorgings- en verpleeghuizen, zag nog een ander voordeel: ‘Wij

Meer informatie: projectleider Stella de Witte, tel. 010-291 70 70,

hebben incidenteel al dit soort stagiaires in huis gehad. Dat waren

e-mail: [email protected]

heel gemotiveerde jongeren en het klikte met de ouderen. Wie weet krijgen zij wel interesse in werken in de zorg.’ Bestuursvoorzitter Hans Becker van Humanitas riep instellingen en bedrijven op om hun eventuele reserves opzij te zetten. ‘Ik zie veel voordelen voor mijn organisatie. Denk alleen al aan je imago, en aan de vergrijzing. Het is helemaal niet moeilijk, je moet het gewoon doen. Straks moeten de jongeren onze rol overnemen, en daarvoor is het nodig dat zij gevoel hebben voor waar het om draait in onze instellingen. We gaan er wat van maken.’ (MN) Meer informatie: www.minocw.nl/onderwijs, dossier Maatschappelijke stage, www.samenlevenkunjeleren.nl www.potmetgoudopzuid.nl





15

C VOpen

April 2008

Leerling ook klant? De stelling Al een aantal jaar bestaat bij velen de opvatting dat klantgerichtheid ook in het onderwijs van belang is. CVOpen legde de volgende stelling voor bij de algemene directie op CSG Calvijn, maar ook op vestiging Juliana in Rotterdam en op vestiging Groene Hart in Barendrecht:

‘Een leerling is niet alleen leerling, maar tegelijkertijd klant.’

Gerrit Elings, directeur onderwijs:

een allochtoon of autochtoon. Een leerling is meer dan alleen

Ja en nee. Ik vind dat een leerling meer is dan een klant. Een klant

een puber of iemand uit de klas. Een leerling is meer dan alleen

kan de ene dag naar de ene winkel gaan en, als het hem niet

een leerling of klant. Een leerling is alles wat hierboven is

bevalt, de volgende dag naar een andere winkel. Dat noemen we

genoemd en nog zoveel meer. Elke leerling is een bijzonder

consumentengedrag. In het onderwijs willen we geen consumen-

individu dat aan onze zorg is toevertrouwd en samen met Calvijn

tengedrag (lees: eenrichtingsverkeer), maar binding met onze

aan zijn of haar toekomst bouwt.

leerlingen en hun ouders, we willen een relatie aangaan. Dat gaat veel verder dan leerlingen als een klant beschouwen. Een klant

Albert Boschma, docent wiskunde en onderwijsteamleider op

kun je, als zijn gedrag je niet bevalt, de winkel uit (laten) zetten.

vestiging Groene Hart:

In een school kan dat niet zomaar. En dat is maar goed ook.

Samen met de ouders vormen de leerlingen onze klanten. En om

We hebben een inspanningsverplichting, een maatschappelijke

klanten te behouden is klanttevredenheid belangrijker dan ooit.

opdracht, om zo’n leerling te helpen.

Klanttevredenheid wordt vanzelfsprekend voornamelijk positief

Een zekere klantgerichtheid is in het onderwijs wel wenselijk.

beïnvloed door het leveren van een goed product (= onderwijs).

Ik bedoel het in die zin dat we goed kijken wat een leerling nodig

Dat is echter tegenwoordig niet meer voldoende. De klant (lees:

heeft, wat hij of zij van ons vraagt. Daarom raak ik niet echt

de leerling) gaat namelijk niet meer vanzelfsprekend naar de

geïnspireerd door docenten die jaar in jaar uit hetzelfde verhaal

winkel (school) waar de ouders vroeger ook naartoe gingen.

afdraaien, met hun vaste grapjes in de kantlijn van hun methode.

De concurrentie tussen de scholen wordt alleen maar groter.

Maar als we de leerling alleen als klant behandelen, vergeten we

We moeten dus voortdurend méér doen om de leerling binnen

de pedagogische opdracht van de school. Die staat voor mij

te halen en tevreden te houden. Klantenbinding is een continu

helemaal bovenaan. Leerlingen zitten in een proces van mens-

proces en dat gaat iedereen aan op school! Het valt me op dat

wording. Alle medewerkers van de school hebben een taak hen

dit besef in het onderwijs bij veel mensen nog moet groeien.

daarin te begeleiden. Ik ben voor wat meer klantgericht denken,

We kunnen hierbij veel leren van het bedrijfsleven, maar we

maar er is meer. Wat daarboven uitstijgt is die pedagogische

zullen wel snel moeten zijn.

opdracht.

(RM)

Tamara Breur, docente mens & maatschappij, geschiedenis, godsdienst en coördinator op vestiging Juliana: Een leerling is meer dan alleen alpha of bèta. Een leerling is meer dan alleen een cijfer of dossier. Een leerling is meer dan een brugklasser of examenkandidaat. Een leerling is meer dan





16

C VOpen

April 2008

De (CVO)pen aan een gast

Samenleving in het klein Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart, staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

(Beleidsmakers hebben de neiging) ‘alle maatschappelijke kwesties

Voor jongeren is het goed om kennis te maken met kanten van de

bij het onderwijs over de heg te gooien. Seksuele voorlichting, het

samenleving die anders waarschijnlijk onzichtbaar voor ze zouden

tegengaan van radicalisering, lessen over dikke en dunne kinderen:

blijven.

we moeten de onderwijstijd schonen van dit soort dingen. Op school leer je lezen en schrijven.’

Leerlingen die al vrijwilligerswerk hebben gedaan, bloeien ziender-

Dat waren de woorden van Kamerlid Jeroen Dijsselbloem bij de

ogen op. Zo gingen leerlingen van Calvijn Maarten Luther als

presentatie van het rapport van de parlementaire onderzoekscommis-

Sinterklaas en zwarte pieten naar een instelling voor gehandicapte

sie naar onderwijsvernieuwing.

kinderen. Dat was een positieve ervaring voor de leerlingen, maar

Een paar weken voor het verschijnen van dat rapport was ik op de

de Goedheiligman en zijn assistenten. Leren dat je meer kunt dan je

nieuwjaarsbijeenkomst van CVO. Ik zei toen:

dacht, dat is mooi, maar leren dat je iets kunt betekenen voor anderen

‘Van de 168 klokuren die er in een week zitten, zitten kinderen zo’n

– dat is toch vooral waar die stages om te doen zijn. Dat is die

25 uur op school. Je kunt van scholen niet verwachten dat zij in die

maatschappelijke vorming die zo dringend noodzakelijk is in onze

25 uur rechtbuigen wat er in al die andere uren van de week eventueel

geïndividualiseerde samenleving – om het nog maar eens op zijn

is kromgetrokken.’ Ook zei ik: ‘De belangrijkste maatschappelijke

Van Doorns te zeggen.

ook de kinderen in de instelling waren verguld met het bezoek van

opdracht van de school is: goed lesgeven’. De samenleving lijkt dat heel goed aan te voelen. Maar liefst 73% Tussen de woorden van Dijsselbloem en die van mij zit dus helemaal

van de Nederlanders staat volmondig achter de invoering van de

niet zo veel licht. Maar om nu te zeggen dat onderwijs alleen maar

maatschappelijke stages.

over lezen en schrijven gaat?

En nu het maatschappelijk verantwoord ondernemen in het bedrijfs-

Dat zou een erg armoedige bedoening worden. Natuurlijk moet er

leven steeds meer terrein wint, komt er ook in die hoek steeds meer

meer aandacht komen voor taal en rekenen. Daar gaan we zeker

belangstelling voor maatschappelijke stages.

mee aan de slag, ook in het voortgezet onderwijs Want de taal– en rekenvaardigheden moeten ècht beter.

Het draagvlak voor de stages is dus groot. Laten we dat zo houden.

Maar je mag een school niet reduceren tot een leermachine.

Sinds het verschijnen van de ‘Dikke Dijsselbloem’ is er heel wat

Socioloog/columnist Van Doorn schreef het zó in Trouw:

kritiek geleverd op het onderwijsbeleid van de afgelopen twee

‘(Een school) is ook een cultureel en maatschappelijk instituut en

decennia. Die kritiek neem ik heel serieus; een officiële reactie op

een organisatie waar vele morele omgangsvormen die in de grote

het rapport volgt nog.

maatschappij gelden, in het klein kunnen worden beoefend. Onderwijs is tevens vorming, ook maatschappelijke vorming, extra dringend in

Maar laten we ook nuchter blijven. En ervoor waken dat de maat-

een samenleving als de onze, die zo sterk is geïndividualiseerd.’

schappelijke vorming straks bij het vuilnis wordt gezet. Dat zou een ongelooflijke gemiste kans zijn. Voor onze samenleving en

En zo is het maar net. De school is de samenleving in het klein.

voor de leerlingen.

En dus kun je onder andere leren samenleven op school. Op allerlei

Want met die maatschappelijke stage hebben we goud in handen:

manieren, met lesprogramma’s rond burgerschap, maar ook door

een nationale Pot met Goud!

een maatschappelijke stage te doen.





17

C VOpen

April 2008

Nieuws van de scholen

Accent Avondschool krijgt avondschool Jacob Juch erbij

Leerlingen Accent Avondschool exposeren ‘rommel’

Accent Avondschool heeft het LMC Novacollege Avondschool

Van 1 tot en met 30 maart exposeren 32 leerlingen van de Accent

Jacob Juch in Rotterdam-Zuid overgenomen. Door deze fusie

Avondschool hun werk in Villa Zebra. Deze expositie draagt de titel

kunnen de Rotterdamse avondscholen voortaan onder één krachtig

‘Rommel Trommel’. De opening vond plaats tijdens de

bestuur nog meer betekenen voor de doelgroep: mensen met een

Rotterdamse Museumnacht, en werd verricht door Mai Elmar, chief

verstandelijke beperking. Ze zullen onder één naam optreden:

marketing officer van de stad Rotterdam en Havenvrouw van het

Accent Avondschool, met locaties in Rotterdam-Centrum,

jaar 2004. Na deze opening vond een optreden plaats van djembé-

op Zuid en in Delfshaven.

groep Down-etc.2Africa.

Op dinsdagavond 20 mei wordt de fusie tot Accent Avondschool met

In hun werk lieten de kunstenaars, die allemaal een verstandelijke

een groot Fusiefeest voor alle cursisten, teams en hun sociale

beperking hebben, zien wat er mogelijk is met rommel, en vooral

netwerk in theater Zuidplein gevierd. Artiesten zullen samen met de

met het hergebruik daarvan. De Roteb had deze ‘rommel’ belange-

cursisten de avond invullen. Wethouder Leonard Geluk van

loos ter beschikking gesteld.

Onderwijs laat de fusie daar officieel van start gaan.

Van de materialen is één grote trommelinstallatie gemaakt,

De Avondscholen van Accent verzorgen al tientallen jaren cursussen

de RommelTrommel. Naast deze installatie waren er schilderijen

voor mensen met een verstandelijke beperking. Hen wordt geleerd

en fotografisch werk van de leerlingen te zien op de expositie.

hoe zij zich staande moeten houden in de maatschappij.

Bezoekers konden samen met de kunstenaars trommelen, en ze

Enthousiaste docenten en vrijwilligers verzorgen algemeen vormen-

mochten zelf ook aan de slag om trommels te maken. Speciaal

de cursussen (rekenen, taal, lezen) en cursussen op het gebied van

voor kinderen werden diverse workshops georganiseerd.

vrijetijdsbesteding (muziek, sport, creatief, fotografie).

Wie de expositie heeft gemist, kan toch een impressie krijgen van

Om goed en kwalitatief onderwijs te kunnen bieden, is naast

het werk van de leerlingen van de Accent Avondschool.

enthousiasme ook een onderwijskundige kwaliteitsstandaard nodig.

Op www.youtube.nl staat een filmpje van het beschilderen van de

De afgelopen jaren vond er binnen de Accent Avondscholen dan ook

RommelTrommel. Typ in de zoekbalk ’rommeltrommel’ en dit

professionalisering plaats. Er is een krachtige organisatie ontstaan

filmpje komt direct tevoorschijn.

die kwalitatief hoog avondonderwijs biedt. Andere avondscholen willen graag delen in de expertise die Accent Avondschool heeft opgebouwd; Jacob Juch is daar een voorbeeld van. www.avondschool.com en www.cvoaccent.nl > Accent Avondonderwijs

Trommelen op de RommelTrommel tijdens de opening. De Avondschool helpt cursisten om zich staande te houden in de maatschappij.





18

C VOpen

April 2008

Leerlingen openen Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet

Nieuwbouw Máximacollege in oktober klaar

Met het planten van vijf bomen wordt op woensdag 26 maart de

De nieuwbouw van het Máximacollege in Ridderkerk zal in

vestiging van Accent Praktijkonderwijs in Hoogvliet officieel

november officieel geopend worden. Het nieuwe gebouw aan

geopend. De bomen krijgen een plek in de schooltuin van deze

de Sportlaan is bestemd voor in totaal 200 leerlingen. Naar

nieuwe loot aan de stam van Accent. Eén van de personen die een

verwachting zullen die er in 2010 ook daadwerkelijk zijn.

boom mag planten is de eerste leerling van de school, Joey

Het Máximacollege is een gezamenlijke school van het

Hoornweg. Verder is deze symbolische openingshandeling gevraagd

Farelcollege, het Gemini College en de gemeente Ridderkerk.

aan mevrouw J. Cornelissen, portefeuillehouder Onderwijs van de

De school biedt straks praktijkonderwijs aan 125 leerlingen en

deelgemeente Hoogvliet, Wim Littooij, Raad van Bestuur van CVO,

vmbo-plus aan 70 leerlingen. Vmbo-plus is een time-out-

Arie Kooijman, directeur van Accent en Chris van Houwelingen, tot

voorziening voor vmbo-leerlingen die tijdelijk niet functioneren

april vorig jaar directeur bedrijfsvoering. Leerlingen luisteren de

op het Farelcollege of Gemini College.

opening verder op met rap, streetdance, het zingen van een lied en

In augustus is het Máximacollege van start gegaan in noodlokalen,

het leggen van een straatje.

met 25 praktijkonderwijsleerlingen. Per augustus 2008 zullen er

Met het planten van bomen wil Accent Hoogvliet laten zien dat ze

zo’n 65 leerlingen terecht kunnen: 40 à 45 voor het praktijkonder-

een positieve bijdrage aan de wijk Westpunt wil leveren. ‘We doen

wijs en 20 voor vmbo-plus.

veel met “groen”’ zegt directeur Yvonne Laging. Eén van de bomen

De eerste paal voor de nieuwe school werd in oktober 2007

zal een appelboom zijn, zodat de leerlingen appeltaart kunnen

geslagen. In het ontwerp van GAJ Architecten uit Arnhem hebben

bakken met appels uit de eigen schooltuin.

de twee doelgroepen praktijkonderwijs en vmbo-plus een eigen

Op Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet zitten 28 leerlingen; de

deel van het gebouw gekregen. Daarnaast komt er een gezamen-

school is op 3 september 2007 gestart. In het nieuwe cursusjaar

lijke aula. Op de begane grond zijn de praktijkruimtes gepland,

komen er 28 leerlingen bij – de intake is in volle gang. De verbou-

zoals een keuken, een ruimte voor ‘groen’ en een voor zorg en

wing van de school aan de Max Havelaarweg is klaar, maar binnen-

welzijn. Op de eerste verdieping komen de theorielokalen.

kort starten de bouwers aan de voorkant. De school krijgt daar extra

In de inrichting komt de belevingswereld van de leerlingen terug,

praktijklokalen, die nodig zijn voor het behalen van de branchecerti-

met een huiselijke sfeer als doel. Zo wordt er voor het vmbo in

ficaten en vakdiploma’s in de bovenbouw.

plaats van een overblijfruimte een huiskamer ingericht, met

Meer informatie: www.cvoaccent.nl/hoogvliet

banken, zitjes en hangtafels. Docenten krijgen een eigen werkkamer, omdat ze worden gezien als pedagogen die gelegenheid moeten hebben om op hun werkplek het onderwijs te plannen met leerlingen. Ontwerp en inrichting zijn gebaseerd op het concept van de relatie tussen leerkracht en leerling, vanuit vertrouwen bouwen ze aan een relatie en vindt de begeleiding van de leerling door de leerkracht plaats. Op het Máximacollege staat het idee van belonen centraal: leerlingen kunnen met goed gedrag punten verdienen. Voor een bepaald aantal punten krijgen ze een kaartje voor bijvoorbeeld de bioscoop of het zwembad. Dit werkt stimulerend voor de leerlingen, vertelt Dirk Wakker, rector van het Farelcollege.





19

C VOpen

April 2008

Nieuws van de scholen

Nieuw brugklasgebouw voor Melanchthon Schiebroek

Henegouwerplein deels verhuurd aan De Meeuw

Melanchthon Schiebroek krijgt een nieuw brugklasgebouw, in plaats

CVO verhuurt sinds vorig jaar zomer 2.570 m2 kantoorruimte in

van het nostalgische gebouw aan de Molenvijver. In juli vorig jaar

het gebouw aan het Henegouwerplein aan de Rotterdamse stichting

werd de eerste paal voor deze nieuwbouw geslagen, twee maanden

De Meeuw. In dit karakteristieke gebouw zijn ook Via Melanchthon

geleden vierde de school dat de bouwers het hoogste punt bereikten.

en de directie van Melanchthon gehuisvest.

Het nieuwe gebouw staat aan de Van Bijnkershoekweg, naast het hoofdgebouw waar havo, atheneum en gymnasium worden aange-

Stichting De Meeuw is een begeleidingsorganisatie die werkt voor

boden. Het oude gebouw voldoet niet meer aan de eisen die aan

kansen voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 18 jaar. Ze geeft

eigentijds onderwijs gesteld mogen worden. De tweehonderd nieuwe

begeleiding, advies, training en nascholing aan welzijnswerkers en

brugklasleerlingen (acht klassen) van Melanchthon Schiebroek

docenten. Scholen en instellingen kunnen ook organisatieadvies op

volgen met ingang van het schooljaar 2008-2009 lessen in een

maat krijgen. Teams kunnen ondersteuning krijgen bij het uitvoeren

moderne leeromgeving met ruime faciliteiten voor activerend

van bepaalde projecten.

onderwijs. De brugklasvleugel krijgt drie vaklokalen (voor science,

Reden voor de verhuizing van de hoofdlocatie naar het

tekenen en muziek/godsdienst), vier flexibele stam-lokalen en

Henegouwerplein was het feit dat de activiteiten van De Meeuw zich

meerdere multifunctionele werkplekken. Dankzij een eigen ingang

steeds verder uitbreidden. Ook het aantal personeelsleden groeide:

en kantine zal de overstap van de basisschool naar ‘de grote school’

er zijn ongeveer honderd mensen werkzaam bij de stichting.

voor menig brugklasser minder eng zijn.

De Meeuw deelt de hoofdingang van het gebouw met de directie van

Melanchthon Schiebroek is een school voor gymnasium, atheneum,

Melanchthon. Ze huurt de begane grond, de eerste verdieping en

havo en mavo (tl), met ongeveer 1.450 leerlingen. Naast de gebou-

een deel van de tweede verdieping. Onderdeel van deze vestiging is

wen aan de Molenvijver en de Van Bijnkershoekweg is er nog een

het voorlichtings- en documentatiecentrum (VDC), waar materiaal

derde locatie: de Icarusstraat, waar de mavo (tl) is gehuisvest.

over onder meer de brede school, ouderactiviteiten en sociale competenties beschikbaar is. In dit centrum wordt nauw samengewerkt met Opvoedingsondersteuning Stadsregio Rotterdam (OSR) van Bureau Jeugdzorg Rotterdam. Een ander onderdeel van De Meeuw zit aan de St. Andriesstraat: Backpack Schoolloopbaan begeleiding. Deze afdeling houdt zich bezig met het begeleiden en coachen van jongeren die vroegtijdig uit het onderwijs dreigen weg te vallen.

Op het hoogste punt van de nieuwbouw. Eerste en derde van links de leerlingen Dorinde van Eck en Sara de Iongh, tweede en vierde van links brugklasleerjaarcoördinatoren Christine Willemse en Henri Stiksma. Geheel rechts bouwopzichter Leon Boele.





20

C VOpen

April 2008

Leerlingen van de unit Rotterdam-Alexander maakten een wandschildering ‘Kijk verder dan jezelf’.

Estafettedagen op het Comenius College

Marnixleerlingen op bezoek bij de rechtbank

Het Comenius College is afgestapt van één centrale identiteitsdag

Twintig leerlingen uit de bovenbouw van het Marnix Gymnasium

voor alle medewerkers in januari. In de eerste week van maart

brachten een oriënterend bezoek aan de arrondissementsrecht-

heeft elk van de zeven units (vestigingen) van de school een eigen

bank in Dordrecht. Zij deden dit op uitnodiging van rechter mr. Ad

identiteitsdag gehouden, gericht op medewerkers én leerlingen.

Hameete, voorzitter van het curatorium van het Marnix Gymnasium

De inhoud van de identiteitsdagen bestond uit bezinning op het

en ouder van vijf (deels oud-)Marnixleerlingen.

christelijk geloof en acties voor goede doelen.

De interesse voor dit rechtbankbezoek stijgt: in 2006 meldden

De ‘Comenius College Estafette’ ging van start op de unit Nieuwer-

tien leerlingen zich aan, in 2007 twintig. Het programma bestaat

kerk. De medewerkers en leerlingen van deze unit dachten

uit korte informatie over de organisatie van de rechtbank (verzorgd

‘s morgens na over de vraag: Is het geloof anno 2008 saai, onwaar

door een rechter die tevens ouder is van een Marnixleerling) en

en achterhaald? ‘s Middags gingen de leerlingen creatief aan de

over de mogelijkheden voor een rechtenstudie in Nederland

slag met dit onderwerp.

(verzorgd door een jonge raio), het bijwonen van een zitting van de

Op de unit P.C. Boutenssingel stond als thema centraal: ‘Vlakbij of

politierechter, het maken van een ‘togafoto’ en een lunch.

ver weg? Maakt niet uit, als je maar helpt!’ Vanuit dit thema zetten

De decaan van het Marnix Gymnasium geeft de leerlingen studiel-

de leerlingen zich in voor hulp aan een project in Zuid-Afrika

asturen voor deze beroepenoriëntatie.

– waarbij een vroegere docent als vrijwilliger werkt – en hulp aan

Volgens Ad Hameete reageren de leerlingen na afloop op de

een project aan de overkant van de school, het Dagcentrum 12+

manier die gebruikelijk is voor buitenstaanders: ‘Ze ontdekken

Noord van de Pameijer stichting. De unit Rotterdam-Alexander koos

dat de Nederlandse rechtspraak totaal anders in elkaar zit dan ze

als thema ‘Kijk verder dan jezelf’. Hier werd actie gevoerd voor het

dachten. Ze verwachtten een jury, terwijl wij die niet hebben –

werk van Mercy Ships, hulpverlening via hospitaalschepen.

we werken hier alleen maar met professionals.’ Ook verdiept het

De opbrengst was bijna 900 euro.

bezoek hun kennis: ‘Leerlingen zien dat er bij rechtspraak veel

De leerlingen van de unit Krimpen kregen informatie over drie

psychologie en mensenkennis komt kijken. Het is minder tech-

projecten: Zip your Lip, de Oost-Europa Zending en Amnesty

nisch, hard en streng. In veel zaken blijkt het niet zozeer erom te

International. Ze kozen uit voor welk project ze zich wilden laten

gaan of iemand een misdrijf heeft gepleegd, maar om wat je

sponsoren als ze 24 uur lang ‘iets’ niet deden, en benaderden

aanmoet met de hele situatie. Daarbij komt maatschappelijke

sponsors hiervoor. De leerlingen van de unit Pelikaanweg namen

ervaring kijken.’

deel aan één van de zestien workshops rond het thema ‘Je mag er

De rechtbank heeft overigens ook belang bij het bezoek van de

zijn zoals je bent’. ’s Avonds vond een speciale ouderavond plaats,

vwo-leerlingen: ze hoopt er toekomstige nieuwe collega’s door

waarop creatieve uitingen van leerlingen over dit thema te zien

te werven.

waren. Onder het motto ‘Een steentje bijdragen aan…’ kwamen de leerlingen van de unit Lijstersingel 2 in actie. Iedere klas bepaalde zelf een goed doel. De leerlingen van de unit Lijstersingel 18 begonnen hun actiedag met een lesmarathon. De sponsorgelden komen ten goede aan het project Childrens SURE house in Kiwangala (Oeganda). Dit meisjesinternaat zal in de zomervakantie bezocht worden door een twintigtal leerlingen uit de hogere klassen van havo en vwo van het Comenius College. Deze leerlingen zullen tijdens een werkvakantie daadwerkelijk aan het internaat bouwen. De opbrengst van de acties op Lijstersingel 18 was zo’n 5.000 euro. Meer informatie over de werkvakantie op

Een ‘togafoto’ staat standaard op het programma van het rechtbankbezoek door Marnixleerlingen.

www.comeniusnaaroeganda.tk





21

C VOpen

April 2008

Vutter met fut

‘Geraniums van de goede kant bekijken’ ‘Daar heb je Heintje Davids!’, roepen zijn collega’s van CSG Calvijn als oud-docent Elzo Huising weer eens opduikt. In juli 2008 is de 66-jarige docent twee jaar met pensioen. Af en toe vult hij nu gaten in het rooster op de vestiging Groene Hart in Barendrecht.

Vanaf 1974 werkte Elzo Huising als docent Nederlands en

(Flexibel Pensioen en Uittreden). Die regeling is een prachtig

wiskunde, als leerjaarcoördinator van de eindexamenklassen en

middel tot afbouw van werkdruk. Ik heb echter de mogelijkheid

als voorzitter van de lerarenraad, de voorloper van de huidige

aangegrepen vijfentwintig procent te blijven werken als docent

medezeggenschapsraad, aan de scholengemeenschap Maarten

wiskunde in de onderbouw van het vmbo. Daardoor had ik het

Luther in Rotterdam-Zuid. Hij heeft de leerlingpopulatie in de loop

gevoel betrokken te blijven bij het schoolgebeuren.’

van de jaren zien verschuiven van hoofdzakelijk havo/vwo- naar

Het vervullen van ´invalbeurten´ ervaart Elzo als het ondergaan

mavo/vmbo-niveau. Dat had een uittocht van docenten naar de

van een ‘warm bad’. Hij is niet uitgekeken op de complexe

locatie in Barendrecht tot gevolg. ‘Lesgeven op Maarten Luther

onderwijswereld. ‘De angst van mensen die stoppen met werk is

of op het Groene Hart is een wereld van verschil,’ weet Elzo uit

meestal om vanaf de kant toe te moeten kijken. Ik blijf liever

ervaring. ‘In Rotterdam-Zuid zijn onze docenten in de praktijk

maatschappelijk georiënteerd bezig.’ Huising is een actief man.

nogal eens vaak bezig leerlingen in het juiste spoor te houden of

Zo gaf hij naast zijn reguliere baan al leiding aan een avondschool

te krijgen, in Barendrecht zijn leerlingen meer vanzelfsprekend

en momenteel is hij druk met een aantal curator- en mentor-

nieuwsgierig naar kennis.’

schappen. In geen geval zit hij thuis achter de geraniums. Elzo: ‘Collega’s vragen me wel eens of die niet al verdord zijn. Het is

Betrokken blijven

nog sterker: bij mij zijn nooit geraniums te vinden geweest. En ach, geraniums zijn alleen leuk als je ze van de goede kant bekijkt.’

‘Een aantal jaren terug maakte ik gebruik van de fpu-regeling

Elzo Huising vindt idealisme een belangrijke drijfveer voor het docentenvak.





22

C VOpen

April 2008





Gedicht

Die naar menselijke gewoonte Die naar menselijke gewoonte met een eigen naam genoemd werd toen hij in een ver verleden werd geboren, ver van hier (...) die, ten dage dat hij rondging door de dorpen van zijn landstreek, mensen aantrok en bezielde, hen verzoende met elkaar die niet steil en ongenaakbaar niet hooghartig, als een heerser, maar in knechtgestalte leefde die zijn leven voor zijn vrienden prijsgaf, door een vriend verraden, die, getergd tot op het kruis, voor zijn vijand heeft gebeden, die, van God en mens verlaten, is gestorven als een slaaf die gestrooid is in de akker als het kleinste van de zaden, die daar wacht een lange winter in de stilte van de dood, die als graan geoogst zal worden die als brood gedeeld wil worden om in mensen mens te worden die, verborgen in zijn God, onze vrede is geworden, onze ziel tot rust gekomen, die ons groet vanuit zijn verte die ons aankijkt van dichtbij als een kind, een vriend, een ander

Strenge docent Over onderwijsvernieuwingen heeft Elzo een scherpe en sceptische mening. ´Kennisoverdracht is voor mij de basis van onderwijs. In de loop der tijd heeft in het onderwijs een verschuiving plaatsgevonden. De ontwikkeling van vaardigheden van de

hem gedenk ik hier, hem noem ik en beveel hem bij je aan als je levende geliefde als de mens die naast je is.

leerling is meer centraal komen te staan, kennis verwerven lijkt van meer secundair belang geworden. Mijns inziens is opnieuw een kentering zichtbaar. Verder geloof ik nog steeds in het fenomeen dat kwaliteit van onderwijs te bereiken valt als er een

Huub Oosterhuis Fragment. Uit: Verzameld Liedboek, Kok, Kampen 2004

gedegen controle is op de uitvoering van opdrachten. Leerlingen en oud-leerlingen noemen me streng, maar ik ervaar het als compliment als ze me ook zien als iemand van wie ze veel leren en leerden. Dat vind ik mooi om te horen.’ Het aanzien van het docentenvak is tanende, merkt Elzo op. ‘De wekelijkse 26 uur voor de klas is zwaar. Daar komt nog de correctie van het leerlingenwerk bovenop. Veel en belangrijk



werk. Maar mensen van buitenaf zien het steeds meer als een

Personalia

gewoon “baantje”. Idealisme echter is en blijft een belangrijke drijfveer om dit werk te willen doen. Door de overregulering is

Op 1 maart is Marjo

het enthousiasme binnen de onderwijswereld zelf ook aan het

begonnen als vestigingsdirecteur. Marjo was eerder directeur

dalen. Betreurenswaardig, maar juist omdat invallen beperkt

vmbo van het Scheepvaart- en Transport College. Ze begon haar

blijft tot de essentie van onderwijs, lesgeven, keer ik graag van

loopbaan in het onderwijs als docente NXX (kinder-verzorging &

tijd tot tijd terug.’

opvoeding en handvaardigheid). Marjo volgt Nico den Braber op,

(DNL)

die gebruik maakte van de fpu-regeling.





23

C VOpen

Klaassen (54) bij Calvijn Buitenoord

April 2008

De hobby van…

Robert van Atten Docent Nederlands Melanchthon Schiebroek

Exposeren over De Schoolmeester

De Schoolmeester

´Sinds mijn studietijd héb ik iets met de dichter Gerrit van de Linde, ofwel De Schoolmeester. Hij werd tweehonderd jaar

Een hond is vermaard

geleden geboren, studeerde theologie in Leiden en leidde daar

Om zijn gezellige aard

een uitbundig leven. Toen hij een relatie kreeg met de vrouw van

En ‘t kwispelen van zijn staart.

een invloedrijke professor kwam hem dat duur te staan:

Zijn neus, doorgaans rond,

het betekende het abrupte einde van zijn carrièremogelijkheden

staat gewoonlijk in ‘t front,

in Nederland.

En zo lang die maar nat en fris is,

Hoewel hij geen Engels spreekt, vlucht hij – berooid – naar

Is ‘t een bewijs, dat meneer zo gezond als een vis is.

Londen. Daar werkt hij zich maatschappelijk op en sticht uiteinde-

(uit: ‘De hond’)

lijk met geld van zijn goede vriend Jacob van Lennep een schooltje. Hij wordt een alom gerespecteerde schoolmeester. Bewonderenswaardig hoe hij een compleet nieuw leven opbouwt! Van de Linde schreef een aantal toneelstukken, maar vooral grappige, korte gedichtjes, voornamelijk over alledaagse onderwerpen. Zijn stijl lijkt op die van drs. P en Ivo de Wijs, met veel associaties en woordgrapjes. De Schoolmeester is bescheiden over zijn talent en doet geen moeite zijn werk te publiceren. In Londen haalt Van Lennep hem echter over om gedichtjes te gaan schrijven voor de Holland Almanak. Nadat De Schoolmeester in 1858 overlijdt, besluit Van Lennep om alle gedichten van zijn vriend uit te geven. Deze dichtbundel is nog steeds te koop. Ruim een jaar geleden heb ik het initiatief genomen om een beeld voor De Schoolmeester op te richten (zie: www.eenbeeldvoordeschoolmeester.nl). Dat beeld moet natuurlijk in Rotterdam komen, want hier is hij geboren. Het is goed als deze stad wat meer herinneringstekens voor bekende literaire Rotterdammers krijgt. Mijn initiatief heeft er uiteindelijk toe geleid dat ik – samen met een aantal hoogleraren, columnisten en neerlandici – een tentoonstelling heb ingericht in de Rotterdamse Bibliotheek. Een aanrader voor iedereen die meer wil weten over deze opmerkelijke dichter!´ (KvB)

De tentoonstelling over De Schoolmeester is tot 4 april te zien in de Centrale Bibliotheek in Rotterdam (Hoogstraat 110).





24

C VOpen

April 2008

De CVO-scholen

Accent Praktijkonderwijs

CVO

Marnix Gymnasium

CVO bestuurt tien scholen voor voortgezet onderwijs in Rotterdam

Weegschaalhof 33

Essenburgsingel 58

en omgeving. Met ruim 20.000 leerlingen zijn we één van de grootste

Postbus 84017

3022 EA Rotterdam

schoolbesturen in Nederland. De meeste CVO-scholen zijn brede

3009 CA Rotterdam

Tel. (010) 244 50 44

scholengemeenschappen. Ze verzorgen onderwijs op alle niveaus,

Tel. (010) 209 99 26

Fax (010) 478 08 46

van gymnasium tot praktijkonderwijs, op 40 verschillende locaties.

Fax (010) 209 56 40

[email protected]

CVO is werkgever voor zo’n 2.200 mensen. CVO streeft kwalitatief

[email protected]

www.marnixgymnasium.nl

hoogstaand onderwijs na, waarin de christelijke identiteit goed verankerd is en de zorg voor de leerling centraal staat. CVO streeft

www.cvoaccent.nl

naar actieve betrokkenheid bij onderwijs- en jeugdbeleid op lokaal, regionaal en landelijk niveau.

Christelijke Scholen­gemeenschap Calvijn

Melanchthon

Verenigingsbureau

Henegouwerplein 16

CVO heeft een eigen verenigingsbureau waar ongeveer vijfendertig

Roerdomplaan 42

3021 PM Rotterdam

mensen werken. De medewerkers ondersteunen het bestuur,

Postbus 57613

Tel. (010) 476 73 00

het managementteam en de scholen van CVO. Ze houden zich bezig

3008 BP Rotterdam

Fax (010) 477 26 09

met onderwijsbeleid, personeelsbeleid, huisvestingsbeleid, com-

Tel. (010) 493 33 66

[email protected]

municatiebeleid, boekhouding, personeels- en salarisadministratie

Fax (010) 493 33 77

www.melanchthon.nl

en systeembeheer / ICT.

[email protected] www.calvijn.nl

Missie CVO staat midden in de samenleving. De vereniging is geworteld in het Evangelie en handelt vanuit een christelijke inspiratie met oog

Comenius College

PENTA college CSG

en respect voor haar vele verschijningsvormen. CVO biedt jonge

Lijstersingel 10

J.A. Heijwegenlaan 4

mensen stimulerend onderwijs en een brede vorming. We houden

Postbus 797

Postbus 220

daarbij zoveel mogelijk rekening met de individuele mogelijkheden

2900 AT Capelle aan den IJssel

3200 AE Spijkenisse

van de leerlingen. Vanuit een open houding werken we samen met

Tel. (010) 459 59 70

Tel. (0181) 600 200

vele verschillende partners. Om ons onderwijs op een zo hoog

Fax (010) 451 62 74

Fax (0181) 697 523

mogelijk peil te brengen en te houden.

[email protected]

[email protected]

www.comenius.nl

www.penta.nl

Farelcollege Kastanjelaan 50 Postbus 163 2980 AD Ridderkerk Tel. (0180) 411 777 Fax (0180) 418 904 [email protected] www.farelcollege.nl

Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving

CVO Goudsesingel 14a 3011 KA Rotterdam Postbus 22421 3003 DK Rotterdam T [010] 217 13 99 F [010] 411 42 78 www.cvo.nl

Kunst van leerlingen Melanchthon Schiebroek

CKV-opdracht: Schilder een patroon dat gebruikt kan worden als behang of bedrukte stof en laat daarbij een driedimensionale vorm ‘naar voren’ komen. Materiaal: verf op papier Vanaf linksboven met de klok mee: Imane Boumahdi, Iris van Wijngaarden, Thijs Poiesz en Lieske Senden, leerlingen 3-atheneum.