Twee vliegen in een klap slaan
Praat met elkaar in tweetallen. - Heb je weleens een vlieg gevangen? - Hoe heb je dit gedaan? - Heb je weleens twee vliegen in een klap gevangen? - Wat zou deze uitdrukking betekenen? De leerkracht legt de uitdrukking uit en leest het verhaaltje. Bedenk zelf een voorbeeld van de betekenis van deze uitdrukking. Je kunt hier een tekening over maken.
Wist je dat? Dit spreekwoord gebruiken ze ook in het Engels. Ze zeggen het alleen iets anders maar bedoelen hetzelfde. In het Engels zeggen ze: To kill a bird with one stone Wat is het verschil tussen het Nederlandse spreekwoord en het Engelse spreekwoord?
BETEKENIS VAN HET DE UITDRUKKING Twee dingen die je in een moeite kunt bereiken.
VERDIEPING Elk land heeft zijn eigen spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegdes. In Engeland kennen ze een variant op de uitdrukking ‘Twee vliegen in een klap slaan’. Zij zeggen dan: ‘twee vogels met een steen doden’.
VOOR DE LEERKRACHT De kinderen maken kennis met het spreekwoord aan de hand van vragen over de foto. Lees het verhaaltje voor en bespreek kort de betekenis van het spreek woord. De kinderen verwerken de uitdrukking, door een situatie te benoemen die op de uitdrukking slaat. Eventueel maken zij hier een tekening van.
VOORBEELD VERHAAL Bas zit sip voor zich uit te staren. Voor hem ligt een blad voor de topografierepetitie. Bas vindt leren helemaal niet leuk. ‘Ik wou dat ik kon computeren’ moppert Bas. ‘Topografie leren, is het stomste wat er is!’ ‘He, wat is er met jou aan de hand?’ vraagt zijn broer Tim. Bas wijst naar het Topografieblad. ‘Aha. Jij moet topografie leren, de steden van Europa. Kom mee ik laat je zien hoe je dat doet! Tim zet de computer aan. ‘Niet doen, ik mag niet op de computer van mama’ zegt Bas. Tim luistert niet en typt wat in. ‘Tadaaa! ’roep hij. ‘Op deze site kun je de plaatsen van Europa oefenen met een spelletje’. ‘Echt waar?’ vraagt Bas. Tim legt uit hoe het spel werkt. Even later zit Bas fanatiek te spelen. ‘Wat ben jij aan het doen’ hoort hij zijn moeder zeggen. ‘Jij zou je topografie leren en niet computeren’. Bas zegt: ‘Ik ken het allang, vraag maar eens wat’. Zijn moeder overhoort hem. Bas heeft nul fout! Hij is heel blij en roept: ‘Ik heb een super leuke middag gehad door dit spel en ik ken mijn topografie!’
Appels met peren vergelijken
Bekijk de kledingstukken die de leerkracht laat zien. Welk van de kledingstukken vind je beter om te gebruiken? Maak in tweetallen twee lijstjes met de verschillen tussen de kledingstukken. Praat in klas over de verschillen die jullie hebben ontdekt: - Kan je de kledingstukken goed met elkaar vergelijken? Waarom wel/ niet? -Wat zou je beter kunnen vergelijken Wat betekent deze uitdrukking?
Wist je dat? De uitdrukking is figuurlijk bedoeld. Maar wat als je de uitdrukking letterlijk neemt? Ga naar de site: http://www.bomenkennis.nl/paginas/a ppelsenperen Lees de informatie. Zijn de volgende zinnen waar of niet waar? - Appels en peren horen bij de appelfamilie binnen de rozenfamilie - De appels en de peren hebben beide witte bloesem - Perenbomen worden meestal ouder dan appelbomen - Echte wilde appel- en perenbomen zijn zeer zeldzaam geworden in Nederland
BETEKENIS VAN DE UITDRUKKING Twee dingen met elkaar vergelijken die totaal verschillend zijn, zodat het eigenlijk niet mogelijk is om een goede vergelijking te maken.
UITVOERING VAN DE ACTIVITEIT
Bespreek het voorbeeld. Welke verschillen ontdekken de kinderen?
Benoem de betekenis van de uitdrukking. Kunnen de kinderen zelf de link leggen naar de voorbeeld situatie?
VERDIEPING De kinderen gaan op internet op zoek naar informatie over appels en peren. Door de informatie van de aangeven site te lezen kunnen ze nagaan of de stellingen waar of niet waar zijn. - appels en peren horen bij de appelfamilie binnen de rozenfamilie WAAR - De appels en de peren hebben beide witte bloesem NIET WAAR - Perenbomen worden meestal ouder dan appelbomen WAAR - Echte wilde appel- en perenbomen zijn zeer zeldzaam geworden in Nederland WAAR
VOORBEELDSITUATIE Laat de kinderen twee kledingstukken zien die totaal verschillend zijn. Bijvoorbeeld een regenjas en een sok of een muts en een T-shirt. Bespreek de eerste opdracht. Zien de kinderen in dat zij twee verschillende dingen niet goed met elkaar kunnen vergelijken?
Als het kalf verdronken is dempt men de put. Bespreek in je groepje de vragen: - De koe ligt in de sloot. Wat denk je dat er met de koe gebeuren gaat? - Had dit ook voorkomen kunnen worden? - Hoe kan de boer er voor zorgen dat de andere koeien blijven leven?
Zijn er woorden in het spreekwoord die je niet begrijpt? Zoek ze op in het woordenboek. Wat is de betekenis van het spreekwoord?
Bedenk een regel in de klas die te maken heeft met dit spreekwoord.
In Japan hebben ze een ander spreekwoord met dezelfde betekenis: Graaf een bron als je dorst hebt.
Bespreek de betekenis van dit spreekwoord: - Wat zou dit betekenen? - Waarom heeft dit Nederlandse spreekwoord iets met het Japanse spreekwoord te maken? - Wat is het verschil in beide spreekwoorden?
BETEKENIS VAN HET DE UITDRUKKINGEN Mensen bedenken pas een oplossing of een maatregel als het te laat is.
VOOR DE LEERKRACHT
De kinderen bespreken de vragen en verplaatsen zich in de situatie. Welke verschillen ontdekken de kinderen?
Benoem de betekenis van de VERDIEPING Kinderen die extra verdieping kunnen gebruiken bespreken de betekenis van het Japanse spreekwoord in vergelijking met het Nederlandse spreekwoord. Bij het Japanse spreekwoord gaat het erom dat pas als iemand dorst heeft er een bron wordt gegraven. Met de les: ‘probeer vooruit te denken en de te plannen’. Het verschil in de spreekwoorden is dat er bij het Japanse spreekwoord het plannen meer naar voren komt. Het graven van een bron kost namelijk tijd. Deze kinderen zouden dit in een subgroepje kunnen doen en later aan de klas presenteren, terwijl de andere kinderen een klassenregel bedenken.
uitdrukking. Kunnen de kinderen zelf de link leggen naar de voorbeeld situatie?
Bedenk een klassenregel. Je kunt denken aan: - Schrijf je huiswerk in je agenda zodat je het niet vergeet en het af krijgt. - Daag elkaar niet uit, zodat er geen ruzie komt. - Vertel als je ergens mee zit zodat je, je niet rot voelt hierom.
Los de rebus op! Praat met elkaar over de volgende vragen: - Wat vind je leuker, de regen of de zon? - Schijnt de zon altijd? Waarom wel waarom niet?
Wat betekent deze uitdrukking? Vouw een tekenvel in tweeën zodat je een blad hebt met twee vlakken. Teken in het linkervlak iets wat je mee hebt gemaakt wat vervelend was. In het rechtervak mag je tekenen hoe het is opgelost.
Wiste je dat? In Engeland en Duitsland kennen ze dit spreekwoord ook. - Every cloud has a silver lining - Auf jeden Regen folgt Sonnenschein
- Welk spreekwoord is letterlijk hetzelfde als in het Nederlands? - Betekenen de spreekwoorden ook hetzelfde?
BETEKENIS VAN HET DE UITDRUKKING Na een moeilijke periode komt er altijd weer een betere tijd.
VERDIEPING De kinderen leren dat de Engelse en de Duitse uitdrukkingen dezelfde betekenis hebben als de Nederlandse uitdrukking. De kinderen kunnen verwoorden waarmee de Engelse uitdrukking vergeleken wordt en wat het verschil is met de Nederlandse uitdrukking.
VOOR DE LEERKRACHT De kinderen lossen de rebus op. Bespreek de vragen. Het doel is dat de kinderen helder krijgen dat de zon geassocieerd wordt met geluk en de regen met pech.
Wat betekent deze uitdrukking? De kinderen verwerken de uitdrukking door er een tekening van te maken.
Iemand het gras voor de voeten wegmaaien
Praat met elkaar over de volgende
vragen: - Hebben jullie thuis een grasveld in de tuin? - Heb je dat weleens gemaaid? - Hoe werkt een grasmaaier? - Stel je voor je gaat het grasmaaien, wie doet er dan het werk? Je bent van plan om het gras te maaien maar als je wilt beginnen is iemand anders met een grasmaaier die het veld al aan het maaien. Vlak voor jouw voeten stopt die persoon -Leg in je eigen woorden uit wat deze uitdrukking betekent. Bedenk in tweetallen een situatie waar de betekenis van deze uitdrukking naar voren komt en beeld dit uit.
Wist je dat? In verschillende landen komen spreekwoorden voor die over gras gaan. Steeds hebben ze een andere betekenis. In China kennen ze deze uitdrukking: Have patience, the grass will be milk soon enough.
Wat is je eerste idee van de betekenis van dit spreekwoord? - Hoe zou gras melk kunnen worden? Bedenk in tweetallen een situatie waar de betekenis van deze uitdrukking naar voren komt en beeld dit uit.
BETEKENIS VAN DE UITDRUKKING
Een taak helemaal uitvoeren voordat iemand anders dit kan gaan doen. Een idee uitleggen voordat een andere persoon met dit idee komt.
VERDIEPING
De kinderen leren een Chinese uitdrukking waar ook het begrip gras in voorkomt. Deze uitdrukking heeft weer een hele andere betekenis. Het Chinese spreekwoord betekent dat als een koe gras eet hij later gemolken kan worden en melk geeft. Als je geduld hebt zal je uiteindelijk resultaat zien. De bedoeling na denken over de betekenis van het spreekwoord door de vraag te beantwoorden. De afbeelding in het kader kan een denkhulp zijn.
VOOR DE LEERKRACHT
De kinderen bespreken welke ervaringen zij hebben met grasmaaien. Leg de letterlijke betekenis van de uitdrukking uit aan de kinderen Vervolgens leggen de kinderen in hun eigen woorden uit wat de uitdrukking betekent. Kunnen de kinderen een koppeling maken naar een situatie die niks met grasmaaien te maken heeft? De kinderen bedenken in tweetallen een situatie waarin deze uitdrukking naar voren komt.
QUIZ
Elk groepje heeft een pen en papier. Kies iemand uit het groepje die schrijft. Luister eerst goed naar de quizvraag. Overleg met elkaar over het goede antwoord. Als iedereen het met elkaar eens is dan schrijft de schrijver het antwoord op. Als alle groepjes het antwoord hebben, wordt er gekeken naar het goede antwoord. Het juiste antwoord is twee punten waard. Een half antwoord is een punt waard Voor een fout antwoord krijg je geen punten.
VRAAG 1: Welk spreekwoord hoort bij deze plaat?
VRAAG 2: Wat is de betekenis van de uitdrukking: ‘Twee vliegen in een klap slaan’?
VRAAG 3:
Welke uitdrukking hoort bij deze plaat?
VRAAG 4: Waar of niet waar? ‘Appels met peren vergelijken’ betekent dat je bekijkt hoe veel geld iets kost.
VRAAG 5: Maak de uitdrukking af: na regen………
ANTWOORDEN
Vraag 1: Als het kalf verdronken is, dempt men de put Vraag 2: Twee dingen die je in een moeite kunt bereiken. Vraag 3: Het gras voor iemand zijn voeten wegmaaien Vraag 4: Nietwaar Vraag 5: Na regen komt zonneschijn
Als een vis op het droge
Praat met elkaar over de volgende
vragen: - Wat zou er met deze vis gebeuren als je hem op het gras liet liggen? - Hoe denk je dat deze vis zich voelt? - Hoe zou de vis zich voelen in het water? Wat betekent deze uitdrukking volgens jou? - Heb jij je wel eens ‘als een vis op het droge’ gevoeld? Bedenk een situatie waarin de betekenis van het spreekwoord naar voren komt. Schrijf hier een gedichtje van vier regels over.
Wist je dat? In Nederland kennen we meer dan honderdvijftig spreekwoorden en uitdrukkingen die over vissen gaan. Een bekende is deze: Als een vis in het water. Heb jij deze uitdrukking wel eens gehoord? - Wat zou volgens jou de betekenis daarvan zijn? Maak twee tekeningen van deze uitdrukkingen. Laat aan de gezichten van de vissen zien waar zij zich het prettigst voelen.
BETEKENIS VAN DE UITDRUKKING
Je voelt je in een bepaalde omgeving niet op je gemak.
VERDIEPING
De kinderen leren de tegenovergestelde betekenis van deze uitdrukking. Namelijk, ‘als een vis in het water’ je voelt je in een bepaalde omgeving op je gemak. Ze verwerken de uitdrukkingen in een tekening. De bedoeling is dat de kinderen duidelijk de emoties van de twee vissen laten zien.
VOOR DE LEERKRACHT De kinderen bespreken de vragen aan de hand van de foto. De kinderen bespreken de betekenis van de uitdrukking en bespreken praktijkvoorbeelden van de betekenis van het spreekwoord. Deze uitdrukking heeft te maken met een gevoel wat je kunt hebben in een bepaalde omgeving. De kinderen maken hierover een gedichtje.
Voor sinterklaas spelen
Maak een woordweb van het woord sinterklaas. Vergelijk met een ander kind je woordweb. Bespreek de vragen: - Waar zou sinterklaas de meeste tijd mee bezig zijn? Wat betekent deze uitdrukking volgens jou? Bedenk hoe jij voor iemand voor Sinterklaas kan spelen. Schrijf dit idee op en voer het zomogelijk uit.
Wist je dat? In het Engels kennen ze het gezegde: Sometimes you have to spoil yourself.
Vertaal in tweetallen deze uitdrukking. Spoil = verwennen
Boris koopt een zak drop voor zich zelf. Hij komt thuis en zegt tegen zijn zusje Loekje: Sometimes you have to spoil yourself. Wie is er in die situatie de sinterklaas: A. Boris B. Loekje
BETEKENIS VAN DE UITDRUKKING
Alle wensen van iemand vervullen.
VERDIEPING
De vertaling van het Engelse gezegde is: ‘Soms moet je jezelf eens verwennen’. In het Nederlands wordt dit ook wel eens zo gezegd. De bedoeling is dat de kinderen een link leggen tussen de uitdrukking ‘voor sinterklaas spelen’ en de Engelse uitdrukking. In het voorbeeld is Boris de Sinterklaas omdat hij zichzelf verwent.
VOOR DE LEERKRACHT
De kinderen maken een woordweb van het woord sinterklaas. Uit dit woordweb zal waarschijnlijk onder anderen naar voren komen dat sinterklaas iemand is, die anderen verwent. De kinderen vergelijken hun woordweb met het web van iemand anders. Bespreek de betekenis van deze uitdrukking. Kunnen de kinderen zelf op de betekenis komen? De kinderen bedenken hoe zij iemand kunnen verwennen. Ze schrijven dit op. Bespreek de ideeën en inventariseer of dit idee ook uitvoerbaar is. Laat de kinderen motiveren voor wie zij iets hebben bedacht en waarom.
Handen uit de mouwen Zorg dat je kleding met lange mouwen aan hebt, als je korte mouwen aan hebt doe dan je jas aan. Je gaat zo je laatje opruimen maar je mag je handen niet laten zien, zorg dat je hand verborgen is in je mouw. Praat met elkaar over de volgende vragen: - Lukt het om je laatje op te ruimen? - Op welke manier zou je sneller je laatje kunnen opruimen?
Wat betekent deze uitdrukking? Wat heeft de uitdrukking te maken met het opruimen van je laatje?
Wist je dat? In Engeland kennen ze dit gezegde: Hands down
Vertaal dit gezegde in het Nederlands. - Wat zou dit betekenen? Ruim nog een keer je laatje op. Maar nu mag je, je handen alleen naar beneden houden.
Streep door wat niet klopt: Hands down betekent hard doorwerken/ rustig aan je werk doen.
BETEKENIS VAN DE UITDRUKKING Hard aan het werk gaan.
VERDIEPING De kinderen maken kennis met de uitdrukking Hands down. Deze uitdrukking heeft de tegenovergestelde betekenis dan de Nederlandse uitdrukking. De kinderen kunnen hier achter komen door hetzelfde te doen als de andere kinderen, namelijk het opruimen van hun laatje. Alleen nu is de opdracht om dit te doen zonder hun armen uit strekken. De kinderen zullen merken dat dit langzamer gaat.
VOOR DE LEERKRACHT
De kinderen ervaren dat zij hun laatje niet goed en snel kunnen opruimen als zij hun handen in hun mouwen hebben zitten. De kinderen bespreken de vragen. Merken de kinderen op dat zij sneller hun laatje zouden kunnen opruimen als zij hun handen uit de mouwen steken? Leg de uitdrukking uit aan de hand van het opruimen van de laatjes.
Alles loopt in de soep Praat met elkaar over de volgende vragen: - Heb je deze uitdrukking wel eens gehoord? - Denk je dat de betekenis positief is of negatief is? Luister naar het verhaaltje. Vertel in je eigen woorden wat deze uitdrukking betekent. Schrijf een kort verhaaltje waarin de betekenis van de uitdrukking naar voren komt. Het verhaaltje mag tien regels zijn. Iemand anders leest het verhaaltje en bedenkt oplossingen voor de problemen.
Wist je dat? In Engeland kennen ze deze uitdrukking: To be out of luck
Vertaal dit gezegde in het Nederlands. - Wat zou dit betekenen? Bedenk een toneelstukje waarin de hoofdpersoon ‘out of luck’ is. Voer het toneelstukje op. Leg aan de klas uit wat deze uitdrukking betekent en laat de klas raden wie er ‘out of luck is’.
VOOR DE LEERKRACHT
BETEKENIS VAN DE UITDRUKKING
De kinderen bespreken of zij deze
Alles wat er gebeurt mislukt.
VERDIEPING De kinderen maken kennis met de uitdrukking To be out of luck. De uitdrukking betekent ‘pech hebben’ Letterlijk kunnen de kinderen vertalen: ‘uit van geluk zijn’. De kinderen presenteren deze uitdrukking aan de klas. Ze doen dit door de uitdrukking uit te leggen en een toneelstukje op te voeren waarin dit naar voren komt.
uitdrukking weleens hebben gehoord. Ze bedenken of deze uitdrukking negatief of juist positief gebruikt wordt. Lees het voorbeeld verhaaltje voor. Vraag of de kinderen nu zelf de betekenis van de uitdrukking kunnen verwoorden. De kinderen schrijven een kort verhaaltje waarin deze uitdrukking naar voren komt. Hierna wisselen ze de verhaaltjes uit en bedenken ze voor de problemen in het verhaaltje een oplossing.
VOORBEELDVERHAAL
Manon heeft een leuk plannetje. Morgen is het vaderdag. Ze wil dan de auto van haar vader gaan versieren. Manon heeft ballonnen en slingers gekocht. De volgende ochtend staat Manon vroeg op. Iedereen slaapt nog. Ze blaast de ballonnen op en wil die op de auto plakken. Ze kan er alleen niet bij. Ze pakt snel een stoel uit de keuken. Ze klimt op de stoel en wil de ballonnen ophangen. ‘Waf, waf woef’ klinkt het opeens. Manon schrikt, ze struikelt en Manon valt met stoel en al tegen de auto. ‘Au’ wat doet dat zeer. De hond komt dichterbij en bijt in de ballonnen. ‘Pang’, daar knallen de ballonnen. De buurman komt snel kijken wat er aan de hand is. Hij stuurt zijn hond naar binnen. ‘Probeer eens op te staan’ zegt de buurman. Manon kan bijna niet meer staan. ‘Ik denk dat je even naar de dokter moet’ zegt de buurman. En je vader naar de autogarage. Er zit een flinke deuk in de auto. Manon moet huilen. Alles is in de soep gelopen.
Als je hem een vinger geeft, neemt hij de hele hand. Steek een vinger uit naar een ander kind. Het andere kind pakt jouw hele hand. Praat met elkaar over de volgende vragen: - Wat zou deze uitdrukking betekenen? - Heb je deze uitdrukking weleens gehoord? De leerkracht beeldt de uitdrukking uit. Wat is de betekenis van de uitdrukking?
Wist je dat? In het Arabisch kennen ze een spreekwoord met dezelfde betekenis. In Egypte wordt dit spreekwoord veel gebruikt. We let him in and he brought his donkey too. Vertaal dit gezegde in het Nederlands. - Wat betekent dit gezegde? In het spreekwoord staat: he brought his donkey too. Zouden mensen daar blij mee zijn? Maak een tekening over dit spreekwoord.
BETEKENIS VAN DE UITDRUKKING
Als je iemand helpt of iemand iets geeft wil die persoon veel meer (hulp) hebben.
VERDIEPING
De kinderen maken kennis met een Arabisch spreekwoord. We lieten hem binnen, maar hij bracht ook zijn ezel mee. De kinderen bedenken wat de link is tussen dit spreekwoord en de Nederlandse uitdrukking. Snappen de kinderen dat het stukje uit de Nederlandse uitdrukking ‘neemt hij de hele hand’ vergelijkbaar is met het stukje ‘he brought his donkey too’ ? De kinderen verwerken deze uitdrukking door er een tekening over te maken.
VOOR DE LEERKRACHT
De kinderen beelden in tweetallen de uitdrukking uit. De kinderen bespreken of zij de uitdrukking wel eens hebben gehoord en bespreken of zij de betekenis kennen. Speel de betekenis van het spreekwoord uit. Geef een kind een zak snoepjes of iets dergelijks. Kind: Wil je een snoepje Leerkracht: Ja lekker, geef me maar de hele zak. Kind: Zal ik je helpen met afwassen? Moeder: Je mag de hele vaat wel doen en ook even de keuken dweilen. Snappen de kinderen de betekenis van de uitdrukking?
QUIZ
Elk groepje heeft een pen en papier. Kies iemand uit het groepje die schrijft. Luister eerst goed naar de quizvraag. Overleg met elkaar over het goede antwoord. Als iedereen het met elkaar eens is dan schrijft de schrijver het antwoord op. Als alle groepjes het antwoord hebben wordt er gekeken naar het goede antwoord. Het juiste antwoord is twee punten waard. Een half antwoord is een punt waard Voor een fout antwoord krijg je geen punten.
VRAAG 1: Welke uitdrukking hoort bij deze plaat?
VRAAG 2: Wat is de betekenis van de uitdrukking ‘Alles loopt in de soep’?
VRAAG 3: Wat is de betekenis van het gezegde: ‘als een vis op het droge’?
VRAAG 4: Waar of niet waar? ‘Handen uit de mouwen’ betekent dat je hard aan het werk gaat.
VRAAG 5: Maak de uitdrukking af: Als je hem een vinger geeft………………………
ANTWOORDEN
Vraag 1: Voor sinterklaas spelen. Vraag 2: Alles mislukt Vraag 3: Je voelt je in een bepaalde omgeving niet op je gemak. Vraag 4: Waar Vraag 5: Neemt hij de hele hand
