Twee jaar werken aan Rationeel Energiegebruik in Gent 2008-2009
4
M a rt i n e D e R egge V o o r z i tter v z w R E G e n t
Voorwoord Minder energie verbruiken is niet alleen goed voor het milieu maar vooral voor de portemonnee. Dit uitgangspunt was de basis om vanuit de Stad Gent een energiebedrijf op te richten. Eén van de vele middelen die de stad wil inzetten om van Gent een klimaatneutrale stad te maken. Vzw REGent werd een feit: een dynamisch bedrijfje tussen het stadsbestuur, OCMW, middenveld en bevolking. Met raad en daad de Gentenaars steunen bij allerhande ingrepen om minder energie en water te gebruiken, steeds met extra aandacht voor hen die het minder breed hebben. In deze brochure kan u lezen hoe de voorbije 2 jaar gewerkt werd, welke acties ondernomen zijn om de bewoners van Gent aan te zetten minder energie en water te gebruiken. Voor een nieuwe organisatie is het geen sinecure om geloofwaardigheid op te bouwen. Hiervoor werd de voorbije 2 jaar intensief samengewerkt met verschillende organisaties uit het middenveld. Vzw REGent doet het goed, er zijn meer energiescans uitgevoerd dan vooropgesteld, meer en meer wordt de vzw gecontacteerd met allerlei vragen over rationeel energie- en watergebruik, gaande van inwinnen van informatie tot begeleiding voor REG-renovatie. Om mensen uit kansarme groepen te bereiken werden doelgroepgerichte prospecties uitgevoerd en extra financiële stimulansen uitgewerkt. 5
Andere doelgroepen werden aangesproken zoals onthaalmoeders, scholen, handelaars en deelnemers van de klimaatwijken. Vzw Regent is natuurlijk best gekend omwille van de gratis energiescans. In 2 jaar tijd zijn 2720 energiescans uitgevoerd. De ingrepen die daaruit voortvloeiden, resulteerden in 1119 ton minder CO2-uitstoot per jaar! Wat overeenkomt met een jaarlijkse besparing voor de betrokken gezinnen van 419.066 euro. Zo is vzw REGent effectief een hefboom om rationeler om te gaan met energie, de CO2-uitstoot te verminderen én geld uit te sparen.. Een dynamische vzw. Ervaring leert. Deze kennis wordt gebruikt om de werking bij te sturen, om meer gezinnen aan te spreken, meer besparingen te bewerkstelligen en CO2-uitstoot en waterverbruik te reduceren.
M a rt i n e D e R egge V o o r z i tter v z w R E G e n t
6
Inhoudstafel 9 Ambities 11 11 14 16 18 20 21 24 26
bij de start
Kernactiviteiten Energiescans Advies Trajectbegeleiding Leningen
Specifieke inspanningen Doelgroepgerichte prospectie Buurtgerichte aanpak Financiële stimuli
27 Andere projecten 27 Klimaatwijken 28 Kinderdagverblijven en scholen 29 Handelaars 30 Bijlage Overzicht scans 32
Partners
7
8
Ambities bij de start Op 18 december 2007 werd op initiatief van Stad Gent de vzw REGent opgericht. Dit gebeurde in samenwerking met vier andere partners: het OCMW Gent, Samenlevingsopbouw Gent vzw, het Gents Milieu Front vzw en Gent, Stad in werking vzw. De naam REGent is een verwijzing naar de doelstelling: Rationeel Energiegebruik in Gent. De vzw kreeg immers als opdracht initiatieven te ontwikkelen om het energie- en waterverbruik van de Gentenaars naar beneden te krijgen, zonder aan comfort in te boeten. Dit kaderde zowel in het Gentse bestuursakkoord als in het stedelijke milieubeleidsplan. Gent heeft immers de ambitie om haar CO2-uitstoot te reduceren en op termijn een klimaatneutrale stad te worden. Van bij de start was het uitdrukkelijk de bedoeling om in de werking bijzondere aandacht te hebben voor Gentenaars die het financieel moeilijk hebben (mensen met een leefloon, met schuldbemiddeling, met een OCMW-dossier, senioren,…). Zij wonen vaak in woningen in een slechte staat en in tijden van stijgende energieprijzen hebben zij het meest nood aan het beheersen van hun energiefacturen. Bovendien wilden de oprichters inspelen op het project ‘energiesnoeiers’, een initiatief van het Vlaamse Ministerie van Sociale Economie. Vzw REGent zou een aantal jobs creëren voor mensen die het moeilijk hebben op de arbeidsmarkt. Deze ‘energiesnoeiers’ krijgen tal van opleidingskansen en kunnen daarna terugstromen naar de reguliere arbeidsmarkt. Eind 2009 bestond het team van vzw REGent uit 10 medewerkers, waarvan drie scanners en drie snoeiers.
9
Om haar doelstellingen te bereiken kreeg vzw REGent als opdracht: RR Gentenaars te sensibiliseren rond rationeel energie- en waterverbruik RR Gentenaars met concrete projecten en acties te stimuleren om hun energieverbruik te doen dalen (goed voor het milieu én voor hun portemonnee). RR Gentenaars die het moeilijk hebben financiële stimuli te bieden om dit soort ingrepen te doen (als lokale entiteit van het federale Fonds ter Reductie van de Globale Energiefactuur, kortweg FRGE) RR uit te groeien tot een lokaal overlegplatform, van waaruit projecten kunnen groeien naar specifieke doelgroepen. 10
Kernactiviteiten E n erg i esc a n s Wat? Energiescans zijn ongetwijfeld het uithangbord van vzw REGent. Elke Gentenaar kan gratis een energiescan van zijn woning aanvragen, en dit dankzij de financiële tussenkomst van Eandis en Stad Gent. Vzw REGent stuurt vervolgens een scanner en een snoeier ter plaatse. De scanner analyseert het energieverbruik in de woning en het gedrag van de bewoners. De snoeier installeert intussen enkele eenvoudige ingrepen, zoals spaarlampen, radiatorfolie, een tochtborstel of een spaardouchekop. Na afloop ontvangen de bewoners van vzw REGent een schriftelijk rapport met tal van energiebesparende (gedrags)tips.
2720 Bij de start werd de ambitie uitgesproken om op drie jaar tijd 2300 energiescans uit te voeren. Maar eind 2009, na twee jaar, stond de teller al op 2720. Een team met een scanner en een snoeier doet in principe drie energiescans per dag. Met drie teams permanent op de baan zijn dat 45 scans per week. Gaat het om kleine studio’s in appartementsblokken, dan kan het zelfs meer zijn.
11
Voor wie? Gratis voor alle Gentenaars. Vzw REGent heeft als opdracht om voldoende mensen uit kansarme groepen te bereiken en neemt daarvoor tal van specifieke initiatieven (zie punt 3).
Door wie? Scanners en snoeiers vzw REGent
“Het leuke aan de job is de afwisseling: van gigantische villa tot kleine rijhuisjes, elke energiescan is anders. En ook de bewoners zijn nooit hetzelfde: soms superenthousiast, soms eerder gelaten. Soms moeten we heel technisch worden om te overtuigen, soms lukt het alleen met heel eenvoudige voorbeelden. Gelukkig komen we meestal met een goed gevoel buiten. De meerderheid staat open voor onze tips en bedankt ons uitvoerig. Natuurlijk zijn er ook minder mooie momenten. Bijvoorbeeld wanneer we verplicht zijn om gevaarlijke CO-situaties door te geven. Dan weet je dat de woning soms ongeschikt zal verklaard worden.” L a u re n t , e n erg i esc a n n er v z w R E G e n t
Stand van zaken Op twee jaar tijd is het verloop van een energiescan enorm geëvolueerd. Bleef het bij de start beperkt tot een standaard vragenlijst van Eandis, dan kunnen de scanners en snoeiers dankzij opleiding en ervaring vandaag concrete oplossingen aanreiken en advies op maat geven. En dit op verschillende vlakken: gedragsverandering, technisch ingrepen, financiële ondersteuning,… De ambitie is om in de toekomst het rapport dat bewoners na afloop van een energiescan ontvangen gedetailleerder en persoonlijker te maken.
12
13
Adv i es Wat? Vzw REGent wil alle Gentenaars zo goed mogelijk informeren en adviseren rond rationeel energie- en waterverbruik. Dat gebeurt: RR via de website www.vzwregent.be, die sinds 1 september 2008 actief is. De site bevat zowel actuele achtergrondinformatie als aanvraagformulieren, die kunnen gedownload worden. RR aan het loket (in de lokalen van vzw REGent in de Kastanjestraat), dat elke voormiddag vrij open is en elke namiddag op afspraak. Bovendien wordt het loket wekelijks gedurende drie uur versterkt met een architect van de MilieuAdviesWinkel (een project van het Gents Milieu Front vzw en met de financiële steun van de Milieudienst van de Stad). Op die manier hoeven bewoners niet naar de kantoren van de MilieuAdviesWinkel nabij het SintPietersstation, maar kunnen zij in hun eigen buurt terecht voor gratis duurzaam bouwadvies.
814 In 2008 kreeg vzw REGent 162 loketaanvragen, waarvan 55 uit kansarme doelgroepen. In 2009 steeg de naambekendheid en vonden 652 mensen hun weg naar het loket. 402 van hen hadden vragen in verband met premies. 14
De meest frequente vragen zijn: aanvragen voor energiescans, vragen rond energiebesparende ingrepen, vragen naar ‘duurzame’ architecten en aannemers en vragen rond premies en leningen. Daarnaast kunnen alle Gentenaars bij vzw REGent gratis een energiemeter ontlenen. Daarmee kunnen ze ontdekken hoeveel energie hun elektrische toestellen verbruiken.
Voor wie? Gratis voor alle Gentenaars. Vzw REGent heeft als opdracht om voldoende mensen uit kansarme groepen te bereiken en neemt daarvoor tal van specifieke initiatieven (zie punt 3).
Door wie? Loketbediende vzw REGent, bijgestaan door een architect van de MilieuAdviesWinkel
“Met onze website hopen we veel vragen te beantwoorden. De mensen die bij ons binnenkomen zijn dan ook vaak mensen die geen toegang hebben tot internet of die verloren lopen in de wirwar van technische regels en premiestelsels. Wanneer je zo’n mensen wegwijs maakt, meezoekt naar de goedkoopste leverancier of voor hen een premieaanvraag invult, help je hen echt wel vooruit. En voor de technische kant verwijzen we door naar de MilieuAdviesWinkel of naar onze eigen trajectbegeleiding.” J i ll , l o ketver a n t w o o rdel i jke v z w R E G e n t
Stand van zaken Ook hier heeft vzw REGent een hele evolutie doorgemaakt. Enerzijds slaagt de organisatie er steeds beter in antwoorden te formuleren op concrete vragen en noden, anderzijds kan ze ook steeds meer terugvallen op Gentse netwerken om mensen naar de juiste instanties door te verwijzen. Het stijgend aantal vragen bewijst dat de naambekendheid toeneemt en dat de nood aan informatie zeer groot is, vooral rond de beschikbare premies. In de toekomst wil vzw REGent hierop een antwoord bieden door de opgebouwde ervaring nog beter te vertalen in de website en in een vernieuwd aanbod aan folders en brochures. 15
T r a jectbegele i d i n g Wat? Indien tijdens een energiescan grote tekortkomingen opduiken op essentiële punten (ramen met enkel glas, ontbrekende dakisolatie, een oude verwarmingsketel of geen gebruik van regenwater), stuurt vzw REGent de bewoner een bijkomende brief met advies rond oplossingen en mogelijke premies. In het geval van een huurwoning kan vzw REGent de eigenaar van de woning contacteren en adviseren. De volgende stap is een telefoon met de vraag of hulp nodig is. Die hulp kan minimaal zijn (bijvoorbeeld assistentie bij het vergelijken van offertes), maar kan ook zeer uitgebreid zijn. Een volledige trajectbegeleiding omhelst zowel de voorbereiding als de opvolging van de werken. Zo kan de trajectbegeleider een stappenplan opstellen, de kostprijs berekenen (inclusief premies en toekomstige besparingen), een aannemer zoeken, offertes vergelijken en de uitvoering van de werken ter plaatse begeleiden.
Voor wie? Gratis voor alle Gentenaars, al is de begeleiding niet even intensief voor iedereen. Het criterium is vooral de zelfredzaamheid: wie zijn weg kwijtraakt in het doolhof van werken en premies wordt geholpen. Een specifieke groep zijn de ESCO-dossiers (Energy Service Company). Dat zijn mensen uit de FRGE-doelgroep (zie verder) die bij hun lening een volledige trajectbegeleiding aangeboden krijgen.
Door wie? Trajectbegeleider vzw REGent
“Prijs en kwaliteit van isolatiemateriaal of cv-ketels vergelijken is op zich al behoorlijk ingewikkeld. Maar het uitzoeken van mogelijke premies is zo mogelijk nog complexer. Er zijn maar liefst acht instanties die premies verstrekken, elk met hun eigen criteria: de federale, de Vlaamse, de provinciale en de stedelijke overheid en ook nog het OCMW, vzw REGent en Eandis. Als je mensen helpt om door dit bos de bomen te zien, dan kan je echt wel het verschil maken. Zeker voor mensen die het niet breed hebben.” B a rt , tr a jectbegele i der V z w R E G e n t
16
Stand van zaken Ook op dit punt is de werking van vzw REGent geëvolueerd: ging de organisatie in het begin op allerlei soorten vragen in, dan probeert ze nu de beschikbare tijd en middelen steeds meer te oriënteren naar de zwakste groepen in de samenleving. Vzw REGent stelt vast dat de vraag vele malen groter is dan het aanbod. Dit is één van de uitdagingen voor de komende jaren en deze kan niet alleen opgenomen worden door vzw REGent binnen het grondgebied van Stad Gent.
172 In 2008 werden 438 brieven met tekortkomingen gestuurd en werden 38 dossiers trajectbegeleiding gestart. In 2009 gingen 987 brieven de deur uit en werden 134 dossiers gestart.
17
L e n i n ge n Wat? Het federale Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) bestaat sinds 2006 en biedt gemeenten met meer dan 50.000 inwoners de financiële middelen om goedkope leningen te verstrekken voor energiebesparende verbouwingen. Vzw REGent verkreeg de erkenning als lokale FRGE-entiteit voor het grondgebied van Gent. Aan de leningen zijn een reeks voorwaarden verbonden: ze kunnen enkel gebruikt worden voor verbouwingen of vernieuwbouw, niet voor nieuwbouw. Vanzelfsprekend kunnen ze enkel aangevraagd worden voor investeringen met een energiebesparend effect: de plaatsing van dakisolatie, muurisolatie, vloerisolatie, een condensatieketel, isolerende beglazing, zonnepanelen of een zonneboiler. Het gaat om leningen met een maximum bedrag van € 10.000, een looptijd van maximum vijf jaar en een intrestvoet van 2% (JKP). De lening is erkend als ‘groene lening’, waardoor de federale overheid 1,5% terugbetaalt
205 Eind 2009 stond de teller op 225 kredietaanvragen, voor een bedrag van € 1.797.155,00, waarvan 35 uit de FRGE-doelgroep (voor een bedrag van € 241.512,55) en 5 ESCO-dossiers (voor een bedrag van € 17.664,75). 205 aanvragen waren reeds goedgekeurd (voor een bedrag van € 1.641.478,22). Vzw REGent haalde eind 2009 met 23,6% ingeleide dossiers dus ruimschoots de limiet voor de FRGE-doelgroep.
18
als interestbonificatie. De resterende 0,5% kan ingebracht worden in de personenbelasting. Voor mensen uit de FRGE-doelgroep (zie verder) heeft vzw REGent beslist een extra tussenkomst te voorzien van 0,5%.
Voor wie? Voor alle Gentenaars. De federale overheid bepaalt dat minimum 12,38% van de leningen moet verstrekt worden aan de zogenaamde FRGE-doelgroep. Dat zijn mensen met een zeer laag inkomen, mensen die in aanmerking komen voor een verhoogde tegemoetkoming van het ziekenfonds, mensen die een schuldbemiddeling hebben lopen of mensen die door het OCMW budgettair begeleid worden. Wanneer aan hen een lening wordt toegekend en zij dit wensen, treedt de lokale entiteit op als ESCO. Concreet betekent dit een totale trajectbegeleiding: van informeren en stimuleren tot het plannen en opvolgen van de werken.
Door wie? Vzw REGent (in samenwerking met het federale FRGE)
“Als een huis grote tekortkomingen heeft, dan kunnen de kosten voor aanpassingswerken snel oplopen. Premies en energiebesparingen zijn op dat moment nog toekomstmuziek. Wat doe je dan, als je het financieel niet breed hebt? Hoe overbrug je de periode tussen de investering en de premie? Wat beslis je als blijkt dat de investering pas na vijf jaar is terugverdiend? Op zo’n momenten kan deze lening echt wel bijdragen tot een oplossing.” A y se , f i n a n c i eel mede w erkster v z w R E G e n t
Stand van zaken Vzw REGent draait intussen op volle toeren als lokale FRGE-entiteit, maar er blijven specifiek voor de FRGE-doelgroep belangrijke obstakels. Zo is er ondanks de lening nog vaak een probleem van voorfinanciering en is het afbetalingsplan soms nog te zwaar. Vzw REGent heeft al signalen gegeven naar het federale FRGE dat een derdebetalersysteem en een verlenging van de termijn van vijf jaar een oplossing zou kunnen bieden. Vzw Regent wil in de toekomst hierin een voortrekkersrol opnemen. 19
Specifieke inspanningen Vzw REGent kreeg van bij de start de opdracht om specifieke inspanningen te leveren om kansarme groepen in Gent te bereiken. In 2008 en 2009 heeft de organisatie daarom stapsgewijs een netwerk opgebouwd en het vertrouwen van de doelgroep en hun vertrouwenspersonen gewonnen.
20
D o elgr o epger i chte pro spect i e Vzw REGent heeft onmiddellijk geprobeerd om ook kwetsbare groepen warm te maken voor een energiescan, hetzij door hen rechtstreeks aan te spreken, hetzij via organisaties of instanties die als tussenpersoon konden optreden. Dit gebeurde op verschillende manieren: RR via infostands Zo bezocht vzw REGent alle voedselverdelingen van Kras-diensten in regio Gent en nam het deel aan tal van wijkfeesten. Telkens werden de bezoekers actief aangesproken om een gratis energiescan te laten uitvoeren. RR via voordrachten Soms op eigen initiatief, soms op vraag van externen gaf vzw REGent tientallen voordrachten om de werking te promoten: op het welzijnsoverleg van het OCMW, in buurtorganisaties, in lokale dienstencentra voor senioren en zelfs aan klasgroepen van het CBE volwassenenonderwijs (anderstaligen). Af en toe werd daarbij een beroep gedaan op tolken om de voordracht te vertalen voor allochtone groepen.
21
RR via de media Naast algemene media (AVS, de Gentenaar, Stadsmagazine, TiensTiens, Les Cahiers, Gentblogt, radio CityMusic, PassePartout, de Huurdersbond, het Ledenblad van het Koninklijk Eigenaarsverbond, enz…) werd de werking van vzw REGent ook voorgesteld in enkele specifieke publicaties: ‘Uit in je buurt Muide-Meulestede’, ‘Uit in je buurt Brugse poort’ en het succesvolle adresboekje van Samenlevingsopbouw Gent ‘Met weinig geld (over)leven in Gent’. In samenwerking met Samenlevingsopbouw Gent ging vzw REGent tijdens drie denkfora op zoek naar manieren om zich nog beter bekend te maken bij de doelgroep. Telkens was er ruimte voor de deelnemers (waaronder mensen uit de doelgroep) om specifieke problemen op tafel te leggen en samen met experten naar oplossingen te zoeken. RR 17 juni 2008: ‘(Z)onderstroom rond armoede en energiebesparing’, met een uitgebreide voorstelling van de werking van vzw REGent. RR 6 oktober 2009: ‘Van (energie)scan tot energielening’, met een discussie over strategieën om kansarmen nog beter te bereiken en informatieve, financiële en praktische drempels weg te werken. RR 9 februari 2010: een voorstelling van FRGE en de energiecel van het OCMW, een kijk op de realisaties in het stadsvernieuwingsgebied ‘Ledeberg Leeft!’ en een opvolging van de actiepunten uit het vorige forum. Uit deze denkfora groeiden aangepaste strategieën om in de toekomst kwetsbare groepen nog beter te bereiken: RR via middenveldorganisaties Kansarmen bereiken is een moeizaam proces. Bovendien is het niet eenvoudig om ze te overtuigen. Daarom is het veel efficiënter om vertrouwenspersonen in te schakelen, die veel meer contact hebben met de doelgroep: maatschappelijk werkers, opbouwwerkers, buurtwerkers en medewerkers van vakbonden, mutualiteiten of seniorenverenigingen. Er is zeker interesse bij hen om de werking van vzw REGent aan hun cliënten of leden bekend te maken en ze door te verwijzen. Zo bezorgt het OCMW maandelijks aan vzw REGent adressen van bewoners die prioritair moeten gecontacteerd worden voor een energiescan. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die hun hoge energie- of waterfacturen niet meer kunnen betalen. 22
RR via samenwerking met diverse diensten Ook van Eandis krijgt vzw REGent adressen van mensen die een energiescan willen. Een aantal energiescans werden gerealiseerd dankzij de samenwerking met sociale huisvestingsmaatschappijen (WoninGent, ABC, Gentse Haard en Goede WerkmansWoning, Stadswoningen van Stad Gent). RR via mond-tot-mondreclame en getuigenissen Mond-tot-mondreclame van tevreden klanten zorgt voor een continue toevoer van adressen. Daarom wil vzw REGent ook tijdens voordrachten getuigenissen brengen van mensen uit kansarme groepen die een traject van energiezuinige aanpassingen achter de rug hebben.
23
B u u rtger i chte a a n pa k Om historische redenen is de armoede in Gent vaak geconcentreerd in bepaalde wijken, de zogenaamde 19e-eeuwse gordel. Vzw REGent is van bij de start op zoek gegaan naar strategieën om in deze wijken aan de slag te kunnen. Een aantal kleinschalige projecten zijn het resultaat. In opvolging van de denkfora met Samenlevingsopbouw Gent wil vzw REGent deze piste in de toekomst verder bewandelen.
Sociale woonblok Rabot Reeds in 2008 voerde vzw REGent samen met de lokale consulenten 97 energiescans uit in een woonblok van de sociale huisvestingsmaatschappij WoninGent aan de Rabottorens. Het gebouw, dat dateert uit de jaren ’70, bleek nog uitgerust met een collectieve stoominstallatie, ramen met enkel glas en een open traphal. De constructie leent zich echter niet tot ingrijpende renovaties en zal op termijn vervangen worden door nieuwe sociale woningen. Om het verbruik toch te doen dalen, concentreerden de scanners en snoeiers zich op gedragstips en op kleine aanpassingen met snel effect.
Sociale woonwijk in Wondelgem Ook in 2008 werden in overleg met de huisvestingsmaatschappij in de sociale woonwijk in de Vledermuisstraat ongeveer 40 energiescans uitgevoerd. Daarbij werd het verbruik per woning vergeleken, rekening houdend met het aantal bewoners en de bebouwing (gesloten, halfopen of appartement). Vervolgens werd in samenwerking met de MilieuAdviesWinkel een advies geformuleerd naar de huisvestingsmaatschappij: het winddicht maken van het zadeldak, het afbreken van niet-gebruikte schouwen tot op de zoldervloer en het isoleren van deze zoldervloer. De huisvestingmaatschappij besliste om bij de renovatie hiermee rekening te houden.
Stadsvernieuwingsproject Ledeberg Leeft! Samen met Samenlevingsopbouw Gent, de Gezondheidsdienst, de Dienst Wonen en het OCMW werkt vzw REGent mee aan het stadsvernieuwingsproject Ledeberg Leeft!. Zo heeft de trajectbegeleider om de twee weken een halve zitdag in het loket van de Woonzorgzone om vragen over premies en verbouwingen te beantwoorden.
24
Appartementsblokken aan de Afrikalaan en in de Scandinaviëstraat In samenwerking met straathoekwerkers werd in de loop van 2009 het energieverbruik in tal van appartementen vergeleken. De bewoners kregen heel wat tips en er werd een groepsaankoop georganiseerd voor superisolerend glas.
25
F i n a n c i ë le st i m u l i Dankzij de talrijke energiescans is vzw REGent uitstekend geplaatst om de belangrijkste tekortkomingen van Gentse woningen en de hoogste noden op het vlak van energiebesparende ingrepen te kennen. Op basis van die conclusies en als aanvulling op de bestaande premies werkte vzw REGent zelf een aantal financiële stimuli uit voor Gentenaars met een laag inkomen. Om te bepalen wie in aanmerking komt, worden de inkomensniveaus van het federale Stookoliefonds gehanteerd. De drie premies van vzw REGent op een rijtje: RR een premie voor kleine energie- en waterbesparende aanpassingen of dakisolatie. Hiervoor wordt samengewerkt met de energiecel van het OCMW. Na een energiescan bekijkt vzw REGent de noden. Via de maatschappelijk werker van de energiecel kunnen bewoners een ‘karWIJbon energiebesparing’ aanvragen. Energiesnoeiers van het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum (OTC) van het OCMW voeren de werken uit. Hun werkuren worden aangerekend aan sociaal tarief. De premie bedraagt maximaal € 400 voor werkuren en materiaal. Eind 2009 waren 72 karWIJbonnen aangevraagd. RR een premie voor het vervangen van slecht geïsoleerde ramen door houten ramen met FSC-label. De premie bedraagt maximaal € 600. Eind 2009 waren 32 premies toegekend. RR een premie voor een dakvernieuwing wanneer dakisolatie totaal ontbreekt. De premie bedraagt maximaal € 1000. Eind 2009 waren 12 premies toegekend.
In 2008 werd gestart met een premie voor kleine werken, vooral gericht op de grote groep huurders. In 2009 werd daar een premie voor dakvernieuwing en een premie voor hoogrendementsglas aan toegevoegd, enerzijds omdat deze ingrepen prioritair zijn voor verbruik en comfort, anderzijds omdat voor veel eigenaars met een beperkt inkomen de financiële drempels te hoog bleken. H i lde , pr o jectle i der v z w R E G e n t
26
Projecten naar andere doelgroepen
76
K l i m a at w i jke n
Gent telde 13 klimaatwijken met in totaal 126 deelnemende gezinnen. 76 van hen gingen in op het aanbod voor een energiescan. Slechts twee klimaatwijken haalden de doelstelling niet. Twee bespaarden ongeveer 8% energie, vier haalden 12%, nog eens vier 20% en het winnende team zelfs 36%.
Wat? ‘Klimaatwijken’ is een project ontwikkeld door de milieubeweging (Bond Beter Leefmilieu), in samenwerking met provincies, gemeenten en netbeheerders. Een klimaatwijk is een groep gezinnen die de uitdaging aangaat om tijdens het stookseizoen (van oktober tot april) 8% energie te besparen. Elke groep kiest een ‘energiemeester’ die als taak heeft de groep samen te brengen, ervaringen uit te wisselen en de meetgegevens van alle deelnemers te verzamelen. In het stookseizoen 2008-2009 zette de Milieudienst van de Stad Gent zijn schouders onder dit project. Vzw REGent nam deel als contactpersoon voor vragen van Gentse deelnemers en energiemeesters. Het organiseerde verschillende contactmomenten en bood alle deelnemende gezinnen een energiescan aan. Het project werd door de Milieudienst wel als sensibiliserend geëvalueerd, maar voor de volgende jaren werd gekozen voor een meer structurele aanpak (groepsaankopen voor dakisolatie). 27
K i n derdagverbl i jve n e n sch o le n Wat? In de loop van 2009 werden energiescans aangeboden aan zelfstandige kinderdagverblijven en niet-stedelijke scholen. In geval van ernstige gebreken konden de kinderdagverblijven via vzw REGent een premie krijgen (maximaal € 500), onder andere voor de aankoop van isolatiemateriaal, het aanpassen van de verlichting of het vervangen van oude elektrische apparaten door energiezuinige toestellen. De niet-stedelijke scholen kregen na overleg met de directie een aangepast pakket aan energiebesparende materialen, die door de snoeiers onmiddellijk geïnstalleerd werden.
45 In totaal kregen 39 kinderdagverblijven en 6 scholen een energiescan. Opvallend element in de analyse was de menselijke factor (computers die blijven aanstaan, lichten die blijven branden, radiatoren die branden onder een open venster, enz…). Sensibilisering van leerlingen en leerkrachten lijkt dan ook aangewezen.
28
H a n del a a rs Wat? In 2009 werd gestart met een project voor kleinhandelszaken (met een verkoopsruimte < 1000m²). Zij konden een beroep doen op vzw REGent voor een lichtscan. Daarbij inventariseerden de scanners de bestaande verlichting in de etalage en de winkelruimte. Elke handelaar kreeg drie aanbevelingen om binnen de bestaande armaturen (dus met het oog op beperkte investeringen en een snel terugverdieneffect) energie te besparen en toch een mooie winkel en aantrekkelijke etalage te behouden. Daarnaast werd ook een advies geformuleerd voor het geval de handelaar een grondige aanpak van de belichting zou overwegen. Na de audit konden de handelaars intekenen op een premie. Met deze financiële tussenkomst (50% van de kosten met een maximum van € 500) konden ze de voorgestelde aanpassingswerken uitvoeren.
10 Er werden in 2009 10 lichtscans uitgevoerd en 4 premies toegekend. Het project wordt in het voorjaar van 2010 verder gezet, wanneer nog eens 40 lichtscans aangeboden worden aan Gentse handelaars.
29
Bijlage Overzichtskaart van de uitgevoerde scans d.d. eind 2009
ENERGIESCANS 9000 Gent 9030 Mariakerke 9031 Drongen 9032 Wondelgem 9040 Sint-Amandsberg 30
1822 84 51 87 195
9041 Oostakker 9050 Ledeberg 9050 gentbrugge 9051 Sint-Denijs Westrem 9052 Zwijnaarde
62 186 187 27 19
Overzichtskaart van de premies van het OTC en het aantal uitgegeven leningen d.d. eind 2009
PREMIE OTC / LENING 9000 Gent 30 / 95 9030 Mariakerke 2 / 12 9031 Drongen 3 / 12 9040 Sint-Amandsberg 4 / 24 9041 Oostakker 2 / 10
9042 Desteldonk - / 5 9050 Ledeberg 9 / 19 9050 Gentbrugge 3 / 15 9051 Sint-Denijs Westrem 1 / 2 9052 Zwijnaarde 1 / 4 31
Partners Stad Gent, Stadhuis, Botermarkt 1, 9000 Gent
Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn Gent, Onderbergen 86, 9000 Gent
Samenlevingsopbouw Gent vzw, Blaisantvest 70, 9000 Gent
Gents Milieufront vzw (GMF), Koningin Maria Hendrikaplein 5, 9000 Gent
Gent, Stad in werking-projecten vzw, Botermarkt 1, 9000 Gent
Komosie, Koepel van milieuondernemers in de sociale economie, Uitbreidingstraat 470, 2600 Berchem
Eandis, Brusselsesteenweg 199, 9090 Melle
FRGE, John Waterloo Wilsonstraat 11, 1000 Brussel
32
