Infobrochure
TVT-operatie of TOT-operatie voor urineverlies bij inspanning
mensen zorgen… voor mensen
Inleiding
Medicijnen Medicijnen bij inspanningsincontinentie zijn meestal weinig effectief, werken vaak maar
Binnenkort wordt u in het Mariaziekenhuis opgenomen voor een TVT- of TOT-operatie omdat u last heeft van inspanningscontinentie.
kort en kunnen veel bijwerkingen geven. Zij worden daarom bij deze klachten zelden gegeven.
In deze brochure vindt u informatie om uzelf goed te kunnen voorbereiden op deze operatie. Het is niet de bedoeling dat deze brochure de persoonlijke gesprekken met uw uroloog vervangt. Met problemen of vragen kunt u altijd bij hem terecht.
Fysiotherapie of bekkenbodem kinesitherapie Fysiotherapie heeft vaak als doel de bekkenbodemspieren te versterken door oefening en training. U leert uw bekkenbodemspieren bewust te gebruiken, waardoor u het urineverlies bij hoesten of lachen meestal kunt voorkomen of verminderen. Hiervoor zal de uroloog u verwijzen naar een gespecialiseerd bekkenbodemkinesitherapeut.
Wat is inspanningsincontinentie? Inspanningsincontinentie is een vorm van urineverlies die voorkomt bij inspanning zoals tillen, sporten of springen. Men spreekt ook wel van stressincontinentie. ‘Stress’ betekent hier dat het urineverlies optreedt als de druk in de buikholte plotseling toeneemt door het aanspannen van de buikspieren. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij niezen, hoesten, lachen, tillen, sporten of plotseling opstaan. U verliest dan urine zonder dat u aandrang voelt.
Operatieve behandelingen Als kinesitherapie onvoldoende oplossing biedt voor uw klachten, wordt doorgaans een operatie aangeraden. Het soort operatie is afhankelijk van uw klachten, het urologisch onderzoek en de uitkomsten van eventueel aanvullend onderzoek. Voor inspanningsincontinentie bestaan er verschillende soorten operaties. Vóór de komst van de TVT-operatie paste men vooral de Burch-operatie toe. Bij de Burch-operatie wordt de voorwand van de vagina omhoog getrokken en achter het schaambeen vastgezet. Bij deze operatie is de kans groot dat het urineverlies verdwijnt of vermindert, maar het is een relatief grote buikoperatie die ongeveer zes weken her-
Behandeling van inspannings-incontinentie
stel vraagt. De meest gangbare operatie voor inspanningsgebonden urineverlies is de TVT-opera-
Bij inspanningsincontinentie zijn verschillende behandelingen mogelijk: medicijnen, fysiotherapie of een operatie. De behandeling is afhankelijk van uw klachten en de gegevens van het onderzoek. Over het algemeen lijkt het logisch om met de minst ingrijpende behandeling te beginnen. Als er niet op een eenvoudige manier wat aan de klachten te doen is, kan de uroloog een ingrijpendere behandeling, zoals een operatie, voorstellen. U bent echter degene die de voor- en nadelen van een behandeling tegen elkaar moet afwegen Inspanningsincontinentie is niet gevaarlijk. U hoeft nooit onmiddellijk een beslissing te nemen.
2
tie. Het resultaat en de kans op complicaties zijn hetzelfde, maar het herstel is sneller. Als tegelijkertijd een andere buikoperatie nodig is, zoals een baarmoederverwijdering, wordt vaak wel een Burch-operatie gedaan. Een operatie heeft als voordeel dat uw klachten meestal verminderen of verdwijnen. Wel moet u er rekening mee houden dat de klachten na een aantal jaren kunnen terugkeren en dat er een kleine kans op complicaties is. Incontinentieproblemen zijn niet gevaarlijk. Er is dan ook nooit haast om tot een operatie te besluiten.
3
Wat is een TVT-operatie? Net als bij andere operaties voor inspanningsincontinentie, is het doel het afsluitmechanisme van de blaas te verstevigen. In vergelijking met andere operaties is de TVT-operatie weinig belastend. De kans is groot dat de klachten verbeteren. Bij de operatie wordt een bandje onder de plasbuis gelegd. Bij verhoogde buikdruk wordt de plasbuis tegen dit bandje gedrukt, zodat de urine minder gemakkelijk uit de blaas wegstroomt. Een tension-free vaginal tape (TVT) is een draagband van fijngeweven kunststof en is niet-oplosbaar. Het bandje wordt niet vastgemaakt omdat het door weerstand niet kan verschuiven en binnen korte tijd vergroeit met het weefsel eromheen. Soms wordt het bandje vaak ook horizontaler gelegd zodat de beentjes van het bandje niet achter het schaambeen, maar in de liesplooi uitkomen (TOT-procedure). TOT staat voor trans-obturator tape en is een variant op de TVT-procedure.
onder de blaas ligt de urinebuis, en de urinebuis ligt op de bodem van de U. Beide eindjes van de benen van de U komen net boven het schaambeen uit. Op deze plaats maakt de uroloog twee sneetjes. Door een kleine snede in de vagina steekt de arts links en rechts van de urinebuis het bandje door naar de twee sneetjes in de onderbuik. De twee uiteinden van de band worden dan net
TVT
onder de huid afgeknipt. Tijdens de operatie controleert de arts via een kijkbuis in de blaas of er geen beschadiging van de urinebuis of de blaas optreedt. Daarna wordt de huid gehecht. De huisarts verwijdert de hechtingen na één week. Om ontstekingen te voorkomen, krijgt u tijdens de operatie een antibioticum. Bent u
Heeft een TVT-operatie altijd resultaat?
overgevoelig voor een bepaald soort antibioticum? Meld dit dan tijdig, zodat de arts er rekening kan mee houden.
De kans dat het urineverlies helemaal verdwijnt, is ongeveer 86%. Bij 8% van de geopereerde vrouwen vermindert het urineverlies duidelijk, maar zij zijn niet helemaal droog. Bij 6% van de vrouwen helpt de operatie niet. Bedenk dus dat er geen garantie op succes is.
Na de operatie
De resultaten van de TVT-operatie zijn wel minstens even goed als die van de Burch-ope-
Na de operatie gaat u terug naar de afdeling. Meestal hebt u een blaaskatheter en een
ratie.
vaginale wiek, die de volgende dag worden verwijderd. Na twee à drie keer plassen lukt
Ook op langere termijn (meer dan 10 jaar), voor zover nu bekend, is de verbetering
dit meestal goed. Soms moet de katheter een of meer dagen in de blaas blijven tot u
blijvend en lijken de klachten niet terug te keren.
goed kunt uitplassen. De eerste dagen krijgt u medicijnen tegen de pijn. Het antibioticum moet u meestal enkele dagen innemen.
De TVT-operatie
Het wondje in de vagina veroorzaakt vaak enkele dagen wat bloedverlies en/of een bloederige afscheiding.
De operatie gebeurt in de operatiekamer en kan plaatsvinden onder narcose of met een ruggenprik.
4
Het bandje dat tijdens de operatie wordt ingebracht, komt in een U-vorm te liggen. Net
De dag na de operatie (of enkele dagen later) mag u naar huis.
5
Weer thuis • Regelmatig plassen De eerste weken na de operatie hoeft u niet extra te drinken. Wel is het belangrijk regelmatig te plassen, minstens vijf keer per dag. De eerste weken treedt soms nog ongewild urineverlies op. Ook kunt u tijdelijk meer aandrang voelen. Sommige vrouwen hebben het gevoel ‘over een weerstand’ te plassen. Dit gevoel verdwijnt later vanzelf. • Niet zwaar tillen De eerste twee weken is het belangrijk om niet zwaar te tillen, dus geen kinderen optillen, geen zware boodschappentassen dragen en geen ander zwaar werk doen.
• Een kleine bloeduitstorting in de buikwand Bij een bloeduitstorting ziet u een rode bult van opgehoopt bloed onder de sneetjes. Vaak verdwijnt dit vanzelf. De bloeduitstorting verspreidt zich onder de huid, waardoor het omringende gebied alle kleuren van de regenboog aanneemt. Soms komt het bloed via de sneetjes naar buiten. Dit kan geen kwaad. Als het bloed en het wondvocht naar buiten gekomen zijn, genezen de wondjes vanzelf. Gebruik in die tijd een pleister of een gaas om uw kleren te beschermen. • Het lukt niet om te plassen Bij sommige vrouwen lukt het na de operatie niet om te plassen, een tijdelijke blaaskatheter is dan noodzakelijk.
Daarna kunt u uw gewone werkzaamheden gaandeweg hervatten.
Meestal lukt het plassen na een paar dagen wel, maar bij enkele vrouwen (minder
Bespreek (voor de operatie) met de arts of het verstandig is extra hulp voor deze
dan 1 %) blijft de klacht bestaan. Zij moeten leren om zelf de blaas met een katheter
periode te regelen.
leeg te maken. Het bandje kan dan losgemaakt worden. Soms is het noodzakelijk
• Douchen Direct na de operatie kunt u weer douchen. Wacht met het nemen van een bad tot de bloederige afscheiding uit de vagina gestopt is. • Tampons & seksuele gemeenschap Gebruik geen tampons de eerste twee weken na de operatie, en wacht vier weken met seksuele gemeenschap.
dit binnen enkele dagen na de operatie te doen, maar meestal gebeurt dit pas vele maanden na de operatie om te voorkomen dat weer ongewenst urineverlies optreedt. • Een beschadiging van de urinebuis of de blaas Bij deze zeldzame complicatie wordt de beschadigde urinebuis of blaas, waar een gaatje in is ontstaan, niet direct hersteld. U krijgt dan een blaaskatheter en moet langer in het ziekenhuis blijven. Een beschadiging van de blaas of de urinebuis geneest meestal goed. • Aandrangsincontinentie
Risico’s en complicaties Bij elke operatie, hoe klein ook, kunnen er problemen optreden. De kans op complica-
In de eerste dagen en weken na de operatie ontstaat soms een nieuwe klacht, namelijk aandrangsincontinentie. Er is dan zeer vaak een aandrang om te plassen. Meestal is dit tijdelijk, een enkele keer niet. Het is een complicatie die ook bij andere incontinentie-operaties voorkomt.
ties bij een TVT-operatie is klein en niet groter dan bij andere operaties in verband met inspanningsincontinentie. • Een blaasontsteking Soms treedt na de operatie een blaasontsteking op, maar bij gebruik van een antibioticum komt dit zelden voor. • Een vaginale schimmelinfectie Door het antibioticum dat u moet innemen, ontstaat soms een vaginale schimmelinfectie. U merkt dit doordat u een jeukerig gevoel heeft. Ook plassen is dan vaak pijnlijk. Vraag de (huis)arts om een medicijn.
6
7
Controle De uroloog verwacht u ongeveer twee weken na de operatie voor een eerste controle. Daarna volgen misschien nog enkele controleafspraken. Bij deze controles is het beter dat de blaas niet volledig leeg is. Zo kan worden nagegaan of de plasbuis goed is opgehangen en kan de arts een indruk krijgen van de mate van eventueel urineverlies bij hoesten. Neem bij onverwachte gebeurtenissen zoals koorts, veel pijn, veel bloedverlies of niet goed kunnen uitplassen, contact op met de behandelende arts of een plaatsvervanger.
Tot slot Deze brochure is een algemene voorlichting en is bedoeld als extra informatie naast het gesprek met uw arts. Bijzondere omstandigheden kunnen aanleiding tot wijzigingen zijn. Uw uroloog zal u dit altijd kenbaar maken. Als u door ziekte of een andere reden verhinderd bent om uw afspraak na te komen, neem dan zo snel mogelijk contact op met het secretariaat urologie. In uw plaats kan dan een andere patiënt geholpen worden. Als u wilt, kunt u een nieuwe afspraak maken.
Dr. W. Vervecken Dr. S. Schapmans Dr. S. Vermeersch Dr. P. Fransen Tel. secretariaat: 011 826 160
Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen? Dan kunt u op werkdagen tussen 9 uur en 17 uur contact opnemen met het secretariaat urologie.
De medewerkers van het Mariaziekenhuis wensen u een spoedig herstel. Versie: 21 mei 2015
Mariaziekenhuis vzw Tel. +32 11 826 000
Maesensveld 1 3900 Overpelt Fax +32 11 826 001
[email protected]
www.mariaziekenhuis.be
