Correspondenten in het Zuiden: handleiding kleuter- en 1ste graad lager onderwijs Concrete uitwerking stap 2: ONTDEKKEN EN UITWISSELEN VAN ERVARINGEN BINNEN HET THEMA MIJN DAG Overloop samen met de kinderen een dag en noteer wanneer en wat er gegeten wordt. Maak pictogrammen die passen bij elke maaltijd/tussendoortje. Mogelijke vragen: - Wanneer eet jij? - Wat eet jij? - Wat neem je mee naar school? - Wat is je lievelingseten? - Waarom hebben we voedsel nodig? - Heb je al eens honger gehad? - Heeft iedereen evenveel eten? KINDEREN BRENGEN VOORWERPEN MEE Geef de kinderen een briefje mee voor de ouders. Vraag hierin een voorwerp of foto mee te brengen in verband met het thema voeding waarbij de kinderen iets kunnen vertellen over zichzelf: een ervaring die betekenis heeft voor het kind. ZELF VOORWERPEN AANBRENGEN Indien je bepaalde deelthema's (zie verder) of ervaringen zeker wil bevragen, kan je zelf voorwerpen en beeldmateriaal meebrengen. De kinderen kunnen aan de hand hiervan hun ervaringen uitwisselen, met het oog op verschillen tussen elkaar en respectvol met elkaar omgaan. Vervang je de voorwerpen van de kinderen niet volledig door eigen voorwerpen om de betrokkenheid van de kinderen zo hoog mogelijk te houden. INTERESSANTE VOORWERPEN EN AFBEELDINGEN Interessante voorwerpen: Maatbeker Kookpotten Bestek/borden Keukenrobot Kookboek Recept Groenten/fruit Een koek Kruiden Deegwaren Rekening van de winkel/restaurant Menukaart Keukenschort (Lege) doos cornflakes Zakje rijst Lievelingsbeker …
Interessante afbeeldingen: Picknicktafel Kampvuur Fornuis Markt Winkel Kind dat kookt Refter Restaurant Eten Gezin dat samen eet Moestuin Verjaardagstaart …
Correspondenten in het Zuiden: handleiding kleuter- en 1ste graad lager onderwijs Concrete uitwerking stap 2: ONTDEKKEN EN UITWISSELEN VAN ERVARINGEN BINNEN HET THEMA KRINGGESPREK Laat de kinderen over hun voorwerp of afbeelding vertellen. Bespreek de ervaringen, bevraag de andere kinderen met aandacht voor de diversiteit tussen de kinderen. - Wie helpt bij het koken? Kookt mama of papa? - Wie heeft al eens een kookboek gebruikt? - Wie heeft al met oma of opa gekookt? - Wat eet jij als ontbijt? - Om hoe laat ontbijt jij? - Wie kwam al eens in de supermarkt? - Wie haalt de groenten en fruit bij de boer? - Wie heeft thuis een moestuin? - Wie heeft al eens iets gezaaid? -… DEELTHEMA'S De meegebrachte voorwerpen en afbeeldingen kan je ordenen in verschillende groepen, afhankelijk van de deelthema's die je aan bod wil laten komen. We suggereren hieronder enkele deelthema's om rond te werken: - Ik haal eten - Ik kook - Wanneer eten we? - Wat eten we? - Waar eten we?
Correspondenten in het Zuiden: handleiding kleuter- en 1ste graad lager onderwijs Concrete uitwerking stap 2: ONTDEKKEN EN UITWISSELEN VAN ERVARINGEN BINNEN HET THEMA DEELTHEMA 'IK HAAL ETEN' Vertrek van de voorwerpen en afbeeldingen die de kinderen zelf meebrachten (of die je zelf aanbracht). Voorbeelden: - Marieke bracht een pompoen uit de moestuin mee en vertelt dat ze graag helpt om de moestuin in orde te maken. - Myra brengt een foto mee van een marktje in Zuid-Frankrijk waar haar mama in de vakantie inkopen deed. Kringgesprek organiseren Via een kringgesprek afgewisseld met toonopdrachten geef je de kinderen de kans om hun ervaringen uit te wisselen. - Wie is er al eens naar de winkel geweest? - Wat vind je in de winkel? - Hoe ziet een winkel eruit? Ziet elke winkel er hetzelfde uit? - Hoe ga je naar de winkel? - Met wie ga je naar de winkel? - Mag je de producten gratis meenemen? - Wie is er al eens naar de markt geweest? - Hoe ziet de markt eruit? - Wat vond je allemaal op de markt? - Wie heeft er thuis een moestuin? - Heb je al eens geholpen in de moestuin? - Ben je al eens op een boerderij geweest? -… Onderzoeken Beslis samen met de kinderen wat ze verder willen onderzoeken: - Hoe zaadjes uitgroeien tot groenten. - Hoe geraken de voedingsmiddelen tot in de winkel? - Hoe vaak we op een dag iets eten. -… Uitstap organiseren Organiseer met de kinderen een uitstap naar een supermarkt, een kruidenierszaak, een Marokkaanse winkel, de plaatselijke markt , een (bio-)boer. Je zorgt er voor dat de kinderen in aanraking komen met verschillende soorten voeding ( fruit, groenten, vlees, vis, koeken,…). Je kan de kinderen ook bewust maken van bio-voeding. De kinderen kunnen proeven en vergelijken. Ze geven hun voorkeur weer. Prentenboek Werk met het boek Haas wil worteltjestaart van Annemarie Bon om duidelijk te maken dat producten in de winkel ergens vandaan komen. Haas gaat naar Bakker Big om een worteltjestaart te kopen, maar hij heeft alleen het recept. Haas zal de taart zelf wel bakken, alleen heeft hij geen worteltjes. Hij zal de worteltjes zelf moeten kweken, maar wat duurt dat lang…
Correspondenten in het Zuiden: handleiding kleuter- en 1ste graad lager onderwijs Concrete uitwerking stap 2: ONTDEKKEN EN UITWISSELEN VAN ERVARINGEN BINNEN HET THEMA DEELTHEMA 'IK KOOK' Vertrek van de voorwerpen en afbeeldingen die de kinderen zelf meebrachten (of die je zelf aanbracht). Voorbeelden: - Raïsa heeft een keukenschort bij die ze draagt als ze mama helpt met koken. Mama heeft dezelfde keukenschort. Ze kreeg hem voor haar verjaardag van tante. Maar soms gaat ze ook liever spelen dan helpen! - Mieke heeft een kookboek bij waaruit ze al verschillende dingen gemaakt heeft. Op haar verjaardagstaart mocht ze zelf de hagelslag aanbrengen. - Maher heeft een kookpot meegebracht waarin hij en zijn oma tomatensoep hebben gemaakt in de vakantie. - Lucas heeft wafels bij die hij gisteren met papa heeft gebakken. Dit vond hij heel leuk. Kringgesprek organiseren Via een kringgesprek afgewisseld met toonopdrachten geef je de kinderen de kans om hun ervaringen uit te wisselen. - Wie heeft er al eens gekookt? - Wat heb je toen klaargemaakt? - Mag je dat alleen? - Wie heeft je daarbij geholpen? - Wat heb je nodig om te koken? - Waarop moet je letten als je kookt? - Waar kook je? - Hoe ziet jouw keuken eruit? - Vind je het altijd leuk om te helpen? -… Poppenhoek De poppenhoek kan je in richten als keuken. Leg er verschillende soorten kookgerei: kookpotten, een klopper, een plastic mesje, houten pollepel, een mixer, een aardappelstamper, een blikopener, een deegroller, … Waarvoor dient dit allemaal? Wat kan je hiermee maken?
Correspondenten in het Zuiden: handleiding kleuter- en 1ste graad lager onderwijs Concrete uitwerking stap 2: ONTDEKKEN EN UITWISSELEN VAN ERVARINGEN BINNEN HET THEMA DEELTHEMA 'WANNEER ETEN WE?' Vertrek van de voorwerpen en afbeeldingen die de kinderen zelf meebrachten (of die je zelf aanbracht). Voorbeelden - Furkan vertelt dat hij 's ochtends het liefst cornflakes eet, maar soms moet hij ook een boterham eten van papa. - Silke bracht een stuk fruit mee. Zij eet in de voormiddag altijd fruit omdat dit moet van mama. Maar ze zou liever een koek eten. - Tristan laat zijn eetbonnetjes zien. Warm eten doet hij 's middags op school. 's Avonds eet hij met mama en papa boterhammen, soms mag dat voor de tv! - Rune bracht zijn mok mee waaruit hij voor het slapen gaan warme melk drinkt. Daar droomt hij heerlijk van! Kringgesprek organiseren Via een kringgesprek afgewisseld met toonopdrachten geef je de kinderen de kans om hun ervaringen uit te wisselen. - Om hoe laat eet je 's ochtends? Eet iedereen 's ochtends? - Wat eet je als ontbijt? - Eet je in de voormiddag/namiddag iets? - Wanneer eet je boterhammen/warme maaltijd? - Helpt je mama of papa je bij het eten? - Mag je altijd snoepen van je mama of papa? -… Logisch rangschikken Overloop samen met de kinderen de daglijn (zie boven). Bespreek wat ze wanneer eten aan de hand van foto's/prenten/pictogrammen. Laat verschillende kinderen de volgorde bepalen en bespreek aan de hand hiervan de onderlinge diversiteit. Laat de kinderen dit nadien zelfstandig doen en gebruik de reeks van prenten later om te vergelijken met leeftijdsgenootjes in het Zuiden (zie stap 3 en 4).
Correspondenten in het Zuiden: handleiding kleuter- en 1ste graad lager onderwijs Concrete uitwerking stap 2: ONTDEKKEN EN UITWISSELEN VAN ERVARINGEN BINNEN HET THEMA DEELTHEMA 'WAT ETEN WE?' Vertrek van de voorwerpen en afbeeldingen die de kinderen zelf meebrachten (of die je zelf aanbracht). Voorbeelden: - Roel heeft een appel mee omdat dit zijn lievelingsfruit is. - Tom heeft een zakje rijst bij. Op vakantie in Thailand heeft hij superveel rijst gegeten, net zoals de mensen daar. Ze hadden daar ook kokosnoten! - Mieke heeft een foto van een ijsje bij. Als ze een echt ijsje zou meebrengen zou het immers smelten. Op vakantie mocht ze elke dag 1 ijsje eten! - Saar heeft een doos cornflakes bij. Dit eet ze elke morgen als ontbijt zodat ze heel de dag fit is. Kringgesprek organiseren Via een kringgesprek afgewisseld met toonopdrachten geef je de kinderen de kans om hun ervaringen uit te wisselen. - Wat eet je het liefst? - Wat lust je niet? - Heb je al eens kokosnoot gegeten? - Wat eet je op je boterham? Mag je kiezen? - Moet je altijd je bord leeg eten? - Eet je soms iets tegen je zin? - Is er soms eten over? - Eet je altijd al je koekjes op tijdens de speeltijd? Deel je soms je koekjes? -… Thematafel opbouwen Bouw samen met de kinderen een thematafel op in de klas. De voorwerpen, prenten, foto’s en boeken worden tentoongesteld en geven aanleiding tot verdere verkenning en vraagstelling. Uitbeelden Een kind beeldt uit hoe hij iets eet (bijvoorbeeld: een banaan schil je eerst, vlees snij je in stukken, soep kan je slurpen, …) of een situatie die met voeding te maken heeft. Geef daarvoor een kaartje met een tekening op aan het kind. De anderen raden wat uitgebeeld wordt. Proeverij organiseren Je kan de kinderen laten proeven van het eten dat ze meegebracht hebben. Je kan ze ook laten kennis maken met voedingsmiddelen waarvan jij denkt dat ze die nog nooit gegeten hebben. Wie durft alles proeven? Wie vind het lekker? Wie niet? Zou je het nog eens willen eten? Prentenboek In het boek Wat eten we vandaag van Eric Carle eet elke dag van de week een ander dier een ander soort eten. Op het einde van het boek zitten kinderen uit de hele wereld samen rond de tafel. Het bijhorend lied kan je beluisteren via deze link: http://www.youtube.com/watch?v=lGwWTauS3iQ&gl=BE
Correspondenten in het Zuiden: handleiding kleuter- en 1ste graad lager onderwijs Concrete uitwerking stap 2: ONTDEKKEN EN UITWISSELEN VAN ERVARINGEN BINNEN HET THEMA DEELTHEMA 'WAAR ETEN WE?' Vertrek van de voorwerpen en afbeeldingen die de kinderen zelf meebrachten (of die je zelf aanbracht). Voorbeelden: - Jutte heeft de menukaart van de pizzeria bij. Soms bestellen ze pizza's en eten ze de pizza's thuis op. Af en toe eten ze ook in de pizzeria. Jutte mag dan helemaal zelf kiezen wat er op zijn pizza ligt. - Tristan mag soms zijn boterhammen eten voor de tv. - Jef vertelt dat hij 's middags bij oma gaat eten. 's Avonds eet hij samen met mama en papa. Jef en mama wachten dan met eten tot papa thuis is. Ze eten dan elke avond samen aan de grote tafel in de keuken. - Lucas blijft elke middag op school eten. Hij eet boterhammen en een koek samen met vriendjes in de grote refter van de school. Kringgesprek organiseren Via een kringgesprek afgewisseld met toonopdrachten geef je de kinderen de kans om hun ervaringen uit te wisselen. - Ben je al eens op restaurant geweest? Wanneer ga je op restaurant? - Eet je altijd aan dezelfde tafel? In de keuken of in de eetkamer? - Heb je al eens in het park gegeten, wanneer je op de grond zit? - Eet je soms buiten? - Hoe ziet de tafel eruit als je gaat eten? - Heeft iedereen zijn eigen plaats? Tekening maken Laat de kinderen een tekening maken over de plek waar zij het liefst eten. Bespreek daarna de tekeningen. Wijs daarbij op de diversiteit onderling. Samen de tafel dekken Dek samen met de kinderen de tafel. Je kan dit doen aan de hand van een stappenplan: - Wat hebben we zeker nodig? - Kunnen we de tafel versieren? - Waar staat alles op tafel?
Correspondenten in het Zuiden: handleiding kleuter- en 1ste graad lager onderwijs Concrete uitwerking stap 2: ONTDEKKEN EN UITWISSELEN VAN ERVARINGEN BINNEN HET THEMA
GEVOELENS Laat de kinderen kiezen uit een lachende of droevige smiley na het bespreken van een situatie, ervaring, verhaal, … De smiley moet bij hun gevoel passen. Ze kunnen de smiley op het bord bij de afbeelding of foto kleven. Laat de kinderen goed verwoorden waarom ze een smiley kozen. Betrek eventueel ook andere gevoelens zoals 'bang' en 'boos'. MONDIALE ERVARINGEN VAN KINDEREN Ook al leggen we in deze stap nog niet expliciet de link met de wereld, kinderen kunnen zelf mondiale ervaringen aanbrengen die je al op de wereldkaart kan aanbrengen. Bijvoorbeeld: vakantie-ervaringen, Italiaans restaurant, Indische kruiden, … (Zie wereldkaartmethodiek stap 3)
