Traverse. Verkeersmanagement krijgt professioneel vorm bij decentrale wegbeheerders

Tr a v e r s e Nummer 35, juli 2014

Verkeersmanagement krijgt professioneel vorm bij decentrale wegbeheerders • Onderzoek en beoordeling verkeersregelinstallaties ­Havenbedrijf Rotterdam • Coördinatie EU project bike sharing ‘VeloCittà’ • Focus op fietsers met TRIPZOOM • Cursussen, opleidingen en masterclasses najaar 2014

fietsen en lopen

innovatie

internationaal

milieu

mobiliteitsmanagement

openbaar vervoer

openbare ruimte

parkeren

procesbegeleiding

verkeerslichten

verkeersmanagement

verkeersveiligheid

column Sharing, meer dan een hype?

colofon

Zij die zich het afgelopen jaar een tijdje in een klooster teruggetrokken hebben om de hectiek van het ­moderne leven te ontvluchten, had het hen zomaar kunnen over­ komen. Ineens is er die nieuwe term ‘sharing’, die een volstrekt nieuwe houding ten opzichte van bezit etaleert. Het kunnen gebruiken van een object lijkt belangrijker te worden dan het bezit ervan. En dat mag je best wel revolutionair noemen. Sinds het ontstaan van de mensheid zijn we immers bezig geweest met het verwerven van eigendommen als de hoogste vorm van een geslaagd leven. Eeuwenlang hebben heersers bloedige oorlogen uitgevochten om stukjes land te veroveren en daar imposante kastelen op te bouwen. Hoe groter het land, hoe meer geknechte onderdanige belastingbetalers, hoe groter de macht.

Colofon

Traverse is een uitgave van DTV Consultants B.V. en verschijnt twee maal per jaar. Op de voorzijde Leon Deckers, consultant

Redactie-adres DTV Consultants T.a.v. Anne-Lieke Joosten Postbus 3559 4800 DN Breda Telefoon (076) 513 66 00 Fax (076) 513 66 06 E-mail: [email protected] www.dtvconsultants.nl Bezoekadres Markendaalseweg 44 4811 KC Breda

Redactie/eindredactie Anja Schievink Anne-Lieke Joosten Hans Godefrooij Marcel Kant Tanja Steenhorst

Ontwerp en opmaak Script unlimited, Utrecht

Fotografie cover Else Loof Fotografie, Breda

Door de eeuwen heen zijn er natuurlijk altijd zieners ­geweest, die het belang van eigendom relativeerden. Zo had Jean de La Fontaine aan het eind van de zeventiende eeuw al een eigen, dwarse kijk op bezit toen hij stelde: ‘Slechts dat wat men gebruikt bezit men’. Wijze woorden, al bleef het daarbij. Twee eeuwen later ging Karl Marx een heel stuk verder, toen hij met zijn revolutionaire ideeën de basis legde voor een nieuwe maatschappelijke orde. Voor hem was niet het privé- maar gemeenschappelijke bezit van productie- en consumptiegoederen het hoogste goed. Zowel het socialisme als het (extremere) communisme ontlenen hun bestaansrecht aan zijn ideeën. Gekscherend werd wel gezegd dat een communist iemand is die niets heeft en dat met anderen wil delen. Dat er toch iets langzaam aan het veranderen was, bleek eind jaren zestig van de vorige eeuw met de flower-power beweging, die bezit en rijkdom verfoeide en vooral liefde (en geliefden) deelde. Zelf heb ik de praktische voordelen van ‘sharen’ al begin jaren tachtig ervaren. In ons studentenhuis hadden we een gemeenschappelijke huishoudpot. Tegen betaling van een vast bedrag per brood- of warme maaltijd kon je mee-eten. Eens per week moest je inkopen doen en koken; de rest van de week kon je onbekommerd aanschuiven. Als een product op raakte hoefde je het alleen maar op te schrijven, het werd dagelijks aangevuld. Wij hadden altijd vers brood, een ruime keuze aan broodbeleg en er stond maar één (gedeeld) bakje margarine in de koelkast. Weggooien

deden we ­weinig, alles was op voordat het te oud was. Hoe pragmatisch de oplossing ook was, voor vele medestudenten waren we een woongroep, zo niet een commune. ‘Delen’ was op zijn minst verdacht en had nog wat tijd nodig om als ­modern alternatief voor eigendom te worden (h)erkend. De ommekeer kwam na 2008, toen de economische crisis ons hardhandig en zonder coulance heeft laten ervaren, dat eindeloze consumptie niet bestaat en dat de hele westerse wereld verslaafd was geraakt aan bezit. Alles moest veranderen en geleidelijk aan is een nieuw gedachtengoed ontstaan, de Sharing Economy genaamd. De nadruk ligt hierbij op duurzaamheid, door objecten niet sporadisch maar continue te gaan gebruiken. Inmiddels is er een variëteit aan sharing-initiatieven ontstaan. Je woning kun je tijdens vakanties via AIRbnb aan anderen verhuren, muziek leen je van Spotify, foto’s deel je met Flickr, bewonersgroepen schaffen gemeenschappelijk gereedschap aan (waarom zou ieder huishouden een boormachine moeten hebben die je amper gebruikt?) en het ‘huren’ van kleding voor eenmalige gelegenheden is helemaal uit de taboesfeer. Door bezit te delen, nemen de kosten af en wordt het ­gebruik geïntensiveerd. Zelfs het succes van de zzp’er is terug te voeren op het principe van sharing. Sharing lijkt ook binnen ons vakgebied meer dan een hype te zijn, die mobiliteit wezenlijk kan gaan veranderen. We kennen al een tijdje de deelauto en ook de OV-fiets is in relatief korte tijd erg populair geworden. De stormachtige groei van UBER, een app waarmee reizigers in contact worden gebracht met bestuurders, heeft de bedenkers binnen enkele jaren tot (virtueel) miljardair gemaakt. UBER lijkt een bedreiging te zijn voor de taxi-branche, maar is toch in eerste instantie gericht op rideshare: het aanbieden van plaatsen in je auto voor ritten die je toch al wilde maken. Hype of niet, wij houden u graag op de hoogte van ver­ anderingen binnen ons werkveld, zowel van de incidentele als van de duurzame. Al sinds de oprichting delen we onze kennis en ideeën met onze klanten. Dat doen we in de vorm van cursussen, opleidingen en studiedagen. Maar ook door u regelmatig een nieuwe Traverse toe te sturen. Ook deze staat weer vol met nieuwe initiatieven. Ik wens u veel inspiratie toe. Bo Boormans – Directeur

In deze Traverse onder andere:

Er zijn meer dan 600 steden in 52 landen met moderne bike sharing programma’s, met een totale vloot van meer dan

300

36

3

Bike sharing 570.000

Het gratis fietssysteem in Cambridge startte met bijna 300 gedeelde fietsen.

In de Verenigde Staten zijn 36 moderne bike sharing programma’s. In 2014 wordt het aantal fietsen verdubbeld tot 37.000.

en gericht op vijf groepen gebruikers inwoners, toeristen, werknemers, studenten en forenzen

1965 1995

De eerste generatie Witte Fietsen in Nederland. De tweede generatie bike sharing, met muntinworp, werd gelanceerd in Kopenhagen als Bycyklen. Fietsen konden worden ontgrendeld met 20 Kronen.

Oplage 3.000 exemplaren

130.000 RITTEN PER DAG worden in Parijs gemaakt door inwoners en bezoekers.

Het meest populaire

fietssysteem is

Velib

Gestart in 2007

pagina 2

HANGZHOU Heeft

Het is de eerste stad in

60.600 CHINA FIETSEN

300% meer dan Parijs!

Verkeersmanagement krijgt professioneel vorm bij decentrale wegbeheerders 5 Onderzoek en beoordeling verkeersregel­installaties Havenbedrijf Rotterdam 6 Cursus op maat: ook voor u alleen 7 Coördinatie EU project bike sharing ‘VeloCittà’ 8 CROW lanceert dit jaar Afwegingskader Kruispuntvormen 9 Focus op fietsers met TRIPZOOM 10 Verkeerseducatie voor alle Amsterdamse scholieren 11 Verkeersstromen en bezetting ­gebouwen Universiteit Leiden 12 Op weg naar coöperatieve systemen 13 Masterclasses, opleidingen en cursussen najaar 2014

met een structureel programma voor bike sharing.

pagina 2

Foto: https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaat / Harry van Reeken

Verkeersmanagement krijgt professioneel vorm bij decentrale wegbeheerders Tal van wegbeheerders hebben het afgelopen decennium veel energie gestoken in de voorbereidende werkzaamheden voor verkeersmanagement. Beleidsplannen, ­gebiedsgericht benutten, uitgewerkte regelscenario’s, beschikbare budgetten en actuele verkeersdata hebben de weg geplaveid voor de invoering van professioneel verkeersmanagement. Eigenlijk ontbreekt het vooral nog aan voldoende verkeers­ managementinstrumenten en geschikte software in de verkeerscentrales. Door dit samen met andere wegbeheerders op te pakken en uit te voeren, vallen betere resultaten te behalen tegen gemiddeld lagere kosten. In veel regio’s wordt min of meer structureel samengewerkt. Verkeersproblemen stoppen immers niet bij de grenzen van een ­beheersgebied. Zo zijn er vele regionale regelscenario’s onder gezamenlijke regie opgesteld. Ook andere werkzaamheden worden nauw op elkaar afgestemd, of tussen de samenwerkende wegbeheerders verdeeld. Het plannen van wegwerkzaamheden, strooien van ­wegen en de gezamenlijke inkoop van verkeersdata zijn slechts enkele voorbeelden. Regelmatig neemt een van de wegbeheerders een bepaalde taak op haar schouders, of neemt de leiding op een bepaald onderwerp.

Op het gebied van verkeersmanagement heeft Rijkswaterstaat vaak een trekkende rol vervuld. Zij zit het Landelijk Verkeersmanagement Beraad voor en biedt onderdak aan enkele regiodesks, van waar regionaal verkeersmanagement wordt gecoördineerd en/of ingezet. Rijkswaterstaat kan echter aan steeds minder karren trekken. Ze heeft net een versoberingsopgave en reorganisatie achter de rug. Daarnaast heeft ze de sterke wens om –in ieder geval ­intern – te uniformeren. Dit staat op gespannen voet met het leveren van regionaal maatwerk. Decentrale wegbeheerders die toch verder lees verder op pagina 4

pagina 3

pagina 3

willen, of zich niet kunnen conformeren aan de uniformering die Rijkswaterstaat wil doorvoeren, voelen zich geroepen om het zelf maar op te pakken. Hieronder volgt een aantal voorbeelden. Zelf DRIPs realiseren In het Netwerkprogramma BrabantStad Bereikbaar werken de provincie Noord-Brabant en de vijf grote steden – Breda, Eindhoven, Helmond, ’s-Hertogenbosch en Tilburg - samen met andere partijen om de stedelijke bereikbaarheid op peil te houden. De wegbeheerders hebben daarvoor regionale regelscenario’s opgesteld, inclusief een reeks benodigde maatregelen langs stedelijke wegen, provincia­ le wegen en rijkswegen. Denk daarbij aan groene golven, DRIPs en kleine infrastructurele maatregelen. Zo maken in Tilburg en Breda een aantal nieuwe DRIPs deel uit van de regelscenario’s. Een aantal van deze DRIPs komen te staan langs de rijkswegen, om informatie te bieden over het stedelijke wegennet. Alhoewel Rijkswaterstaat de ideale partij zou zijn om deze DRIPs te laten realiseren, heeft ze hiervoor onvoldoende capaciteit. Aansluiten op haar verkeerscentrale is ook niet aan de orde, wegens de ophanden zijnde verhuizing van Geldrop naar Helmond. Zowel de gemeente Tilburg als Breda krijgt daardoor de uitdaging om zelf de realisatie van DRIPs langs stedelijke wegen en rijkswegen aan te besteden. De DRIPs langs de rijkswegen moeten voldoen aan de richtlijnen van Rijkswaterstaat. Dat geldt voor de locaties en de vormgeving, maar ook voor de uitvoering van de onderhoudswerkzaamheden. Daarnaast moeten de gemeentes software aanschaffen waarmee zij de DRIPs kunnen bedienen. Er moeten automatische (reistijd)teksten kunnen worden geplaatst, maar ook voorgeprogrammeerde scenarioteksten. Rijkswaterstaat moet op termijn in staat zijn deze scenario’s te kunnen inschakelen vanuit haar verkeerscentrale. DTV Consultants ondersteunt de gemeentes door de voorbereidingen, afstemming en bestekswerkzaamheden op het gebied van DRIPs en software uit te voeren. Voor de gemeente Tilburg stellen we ook de tekststrategie op. Scenario’s inschakelen Iets vergelijkbaars speelt zich ook af in Maastricht, waar de ondertunneling van de A2 grote gevolgen heeft voor de gemeente. De nieuwe tunnelwet vereist namelijk dat stilstaand verkeer in een tunnel moet worden voorkomen. Dat betekent dat bij dreigende problemen, het verkeer dat de tunnel in wil rijden wordt gedoseerd. Lokale omleidingen over voorgedefinieerde routes moeten op dat moment zorgen dat de wachtrijen op de A2 niet onnodig lang ­worden, met sluipverkeer tot gevolg. De gemeente wil dat de verkeerslichten op de omleidingsroutes dan automatisch de doorstroming voor dit extra verkeer faciliteren. Via een nieuw netwerkmanagementsysteem en verkeerslichtencentrale, wordt dit mogelijk. Maastricht eist dat het DVM-Exchange protocol

pagina 4

pagina 4

wordt gerealiseerd, waardoor de Rijkswaterstaat Verkeerscentrale Zuid-Nederland op termijn op haar systeem kan aansluiten. Zo doende wordt het mogelijk dat Rijkswaterstaat handmatig omleidingsroutes kan in- of uitschakelen. Daarnaast kunnen wegbeheerders in de Zuid-Limburgse regio hun verkeerslichten aan de Maastrichtse centrale aansluiten, waarmee het technisch en functio­neel beheer van deze instrumenten ook efficiënter georganiseerd kan worden. Voor de gemeente Maastricht heeft DTV Consultants het bestek opgesteld voor een verkeerslichtenbeheer- en netwerkmanagementsysteem. Aanbesteding van dit bestek heeft onlangs plaatsgevonden. State-of-the-art De provincie Zuid-Holland heeft in 2012 een verkeersmanagement desk ingericht. Naast het uitvoeren van functioneel beheer van systemen, managen de medewerkers sindsdien het verkeer ook operationeel. De aanwezige verouderde software stond echter snel reageren op doorstromingsproblemen in de weg. De provincie heeft daarop besloten om praktisch al haar verkeersmanagement en beheersoftware te vervangen door één geïntegreerd pakket. Alle verbeterwensen, nieuwe mogelijkheden en toekomstige ontwikkelingen zijn door DTV Consultants verwerkt in een bestek voor een nieuw verkeersmanagementsysteem. De gemeente Den Haag en provincie Zuid-Holland willen dezelfde software gaan gebruiken, wat naast schaalvoordelen ook directe winst oplevert in de samenwerking. Op termijn kunnen de wegbeheerders eenvoudig elkaars wegennet in de gaten houden en de kosten voor centrale bemensing zo in de hand houden. De gemeente Den Haag wilde daarom aansluiten op het Europese aanbestedingsproces, waarvoor het bestek eerst moest worden aangepast. De opdrachten zijn in mei definitief verstrekt, de realisatie loopt door tot uiterlijk maart 2015. DTV Consultants mag de ­provincie blijven ondersteunen bij de begeleiding en toetsing van de realisatie. In de bestekken voor software is rekening gehouden met de geldende open standaarden voor data inwinning (V-log), gegevensuitwisseling (Datex-II) en systeemkoppelingen (DVM-Exchange). Ook het nieuwe Disperanto protocol is van toepassing om te communiceren met de DRIPs in Tilburg en Breda. Daarnaast zijn – daar waar relevant – de in het Landelijk Verkeersmanagement Beraad vastgestelde specificaties voor Netwerkmanagementsystemen opgenomen in de eisenpakketten. Enerzijds maakt dit het koppelen aan Netwerkmanagementsystemen van andere wegbeheerders in de toekomst eenvoudiger. Anderzijds blijft er lokaal maatwerk ­mogelijk, naar de behoeften van de betreffende wegbeheerder. Die kan zo lokale wensen invullen, zonder af te doen aan afspraken met regionale samenwerkingspartners.

i Leon Deckers

Projecten

Onderzoek en beoordeling verkeersregel­ installaties Havenbedrijf Rotterdam DTV Consultants heeft voor het Havenbedrijf Rotterdam een onderzoek uitgevoerd om het systeem te beoordelen dat inzicht geeft in het functioneren van haar verkeersregelinstallaties. Aanleiding voor het onderzoek waren de vele negatieve ­beoordelingen en twijfel over de juistheid van de beoordelingen.

Uit het onderzoek bleek dat een aantal ­criteria te streng was ingesteld. Zo bleek ­bijvoorbeeld dat tijdens de spits geen e­ nkele keer ‘overstaan’ mocht voorkomen. Bij een eenmalige gebeurtenis werd de hele dag ­afgekeurd. Daarnaast bleek dat het nood­ zakelijk was om de werking van het systeem in detail te controleren. Bij de functionele beoordeling kwamen onder andere de volgende zaken naar boven: • onrealistische criteria (overstaan en onnodig wachten);

Bij databeschikbaarheid bleek dat er vaak minder data werden doorgerekend dan beschikbaar was. Ook bij technische beoordeling bleek dat hele dagen werden afgekeurd op basis van één detectorfout. Om de beoordelingen te toetsen aan de werkelijkheid is voor twee installaties een schouw uitgevoerd. Ook hebben we enkele lokale deskundigen geïnterviewd. Hieruit bleek dat het managementdashboard vooral als hulpmiddel moet worden gezien bij het stellen van prioriteiten. Locatiebezoek blijft periodiek noodzakelijk. Door de instellingen te wijzigen zijn de beoordelingen in het managementdashboard al veel realistischer geworden. Op basis van de nieuwe instellingen kan nu makkelijker worden bepaald welke installaties op korte termijn nadere aandacht vragen. Voor sommige aanbevelingen zijn echter softwarewijzigingen noodzakelijk. Er is ook een planning opgesteld om het gebruik van het managementdashboard te intensiveren zodat de tool optimaal benut wordt.

i

Carl Stolz

Kennisuitwisseling op Europees niveau CIVINET Nederland Vlaanderen is een netwerk van CIVITAS. Binnen CIVITAS krijgen consortia van steden de gelegenheid om voorstellen in te dienen waarbij ze gezamenlijk met een pakket van maat­regelen hun steden leefbaar en duurzaam inrichten voor de toekomst. Doel van het netwerk CIVINET is om kennis, opgedaan in CIVITAS en de onderwerpen van ­CIVITAS, te bediscussiëren en te implementeren. In Europa zijn er ­momenteel tien CIVINET netwerken, waar in de moedertaal wordt gediscussieerd. Dit bevordert niet alleen de discussie, maar zorgt ook voor een binding. In Nederland en Vlaanderen hebben steden via dit netwerk de gele­genheid om met elkaar kennis te maken. De steden die lid zijn, profiteren van de workshops, excursies en kennisverspreiding die wordt aan­

geboden. De provincie Noord-Brabant is de manager van het netwerk, DTV Consultants zorgt voor het secretariaat en voor de kennisuitwisseling op Europees niveau. Het netwerk heeft veel aandacht van gemeenten en regio’s. Naast Brabant zijn inmiddels ook ’s-Hertogenbosch, Turnhout, Helmond, Eindhoven en Breda lid. Tijdens de start van het netwerk in januari 2014 hebben de aanwezigen via een interactieve workshop aangegeven welke onderwerpen zij prioriteit willen geven. De top drie: multi-modaliteit, fiets en ITS. In juni staat de volgende bijeenkomst gepland waar de jaarvergadering gekoppeld wordt aan een site-visit in Turnhout. In augustus staat een summercourse gepland met als onderwerp Horizon2020: subsidies en meer. Extra informatie vindt u op de website van CIVITAS onder netwerken. Heeft uw stad inte­ resse dan kunt u zich aanmelden via civinet-nederland-vlaanderen@ civitas.eu.

i

Annelien Venema

pagina 5

pagina 5

P ro j e c t e n

Het Havenbedrijf beschikt over een webapplicatie waarmee, op basis van data uit de verkeersregelinstallaties, het functio­ne­ren als managementdashboard wordt getoond. Verkeerskundig wordt inzicht ver­kre­gen in capaciteit (verzadigingsgraad), geloofwaardigheid (onnodig wachten), wach­ten (eerst wachtende tijd) en overver­zadiging (overstaan). Ook vindt er een technische beoordeling van de detectielussen plaats en geeft het systeem inzicht in de beschikbaarheid van alle data.

• verkeerde beoordelingen (wachten); • rekenfouten in algoritmes (verzadigingsgraden); • onduidelijke definities (onnodig ­wachten bij koppelingen).

Projecten

Cursus op maat: ook voor u alleen! Al onze cursussen kunnen wij ook voor u op maat verzorgen, desgewenst bij u op locatie. Het voordeel van een cursus op maat is dat deze optimaal is afgestemd op uw eigen wensen en leerdoelen. En: ook als u de enige bent met een specifieke leervraag kunnen wij wat voor u betekenen!

P ro j e c t e n

Afgelopen jaar hebben we diverse één op één trajecten aangeboden, om in te kunnen springen op een stijgende behoefte in het werkveld om op korte termijn en ­binnen beperkte tijd ingewerkt te worden binnen een bepaald verkeerskundig onderwerp. Docenten springen tijdens zo’n één op één traject gericht in op uw individuele leer­vragen, waardoor in minder tijd meer wordt geleerd. Een cursus die we recent op maat hebben aangeboden, is de cursus Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Wegverkeer (BABW) voor het team Vergunningen van “Ik vond het een zeer geslaagde cursus of beter: een gesprek” Niels Reyngoud, provincie Gelderland

“De cursus heeft mij andere i­ nzichten opgeleverd in mijn d ­ agelijkse werk op het gebied van ­verkeersmanagement’

Heeft u ook een leervraag waar u maar geen geschikte cursus voor kunt vinden? Of wilt u op korte termijn en binnen beperkte tijd meer over een onderwerp leren? Wij helpen u graag met een cursus op maat.



i Natalie Veenkamp Allard Visser

Richard Gijsbers, Gijsbers Consultancy

de gemeente Beverwijk. Tot nu toe hield de afdeling zich vooral bezig met allerhande juridische kwesties. Het onderwerp verkeer is daar nieuw bijgekomen. De cursus heeft de medewerkers op weg geholpen om hun nieuwe taken op een goede manier uit te kunnen voeren: verkeersbesluiten maken, verordeningen toetsen en ontheffingen toet­­sen en/of maken. Deelnemers vonden het een pluspunt dat de docenten goed ­konden schakelen naar aanleiding van hun vragen en eigen werkpraktijk.

DTV Consultants levert maatwerk!

Individuele benadering reizigers biedt nieuwe mogelijkheden! DTV Consultants verstrekte de afgelopen maanden tientallen persoonlijke reisadviezen aan bezoekers en (polikliniek-) patiënten van het St. Antonius ziekenhuis in Utrecht en ­Nieuwegein. Dit gebeurde vanuit een tijdelijk ‘Reisloket’, ­bemand door zogenaamde ‘OV-ambassadeurs’. Dit zijn vrijwilligers die met bezoekers in gesprek gaan over hun reis naar het ­ziekenhuis en de mogelijkheden promoten om met openbaar vervoer te reizen. Daarbij spelen ze in op persoonlijke omstandigheden en percepties en het kennisniveau van de bezoekers. Het is bekend dat OV-­ gebruikers tevreden zijn over hun reis met OV, maar dat OV bij automobilisten een slecht imago heeft. Voor driekwart bestaat de groep bezoekers van het ziekenhuis uit 55+-ers. Zij zijn over het algemeen

slecht op de hoogte van de mogelijkheden van openbaar vervoer (OV) en soms onzeker. Uit onderzoek van DTV Consultants blijkt dat OV voor veel bezoekers en patiënten die met de auto reizen een prima alternatief is. Door extra (persoonlijke) aandacht van de OVambassadeur wordt de drempel van het OV verlaagd en krijgen zij meer vertrouwen om zélf met het openbaar vervoer te reizen. De OV-ambassadeur beoordeelt of OV een alternatief is en stimuleert de bezoeker van het Reisloket het OV eens uit te proberen. Dit kan gratis met een meegegeven probeerkaart. Eventueel maakt de OV-ambassadeur samen met de bezoeker een (proef)reis naar het ziekenhuis. Zo worden de laatste onzekerheden weggenomen. Dit Reisloket is een proef van het programma Beter Benutten in de regio Midden-Nederland, uitgevoerd door Rijkswaterstaat in nauwe samenwerking met de gemeente Utrecht en de U15 (grote Utrechtse werkgevers). Doel is het realiseren van minder autogebruik in de spitsperioden, in het woon-werkverkeer maar ook naar grote publiekstrekkers, zoals ziekenhuizen. Een kleine 40% van de bezoekers aan het Reisloket kreeg een reisadvies op maat en 15% kreeg een advies op maat en kozen daarnaast ook voor een uitprobeeroptie. DTV Consultants beschikt over veel ervaring met het helpen van ziekenhuizen om de bereikbaarheid op niveau te houden en duurzaam vervoer te stimuleren.

i Ruben van den Hamsvoort

pagina 6

Projecten

Verkeersslang vernieuwd en uitgerold in Europa Het succesvolle project De Verkeersslang wordt sterk vernieuwd en uitgerold in ­Europa. Dit gebeurt in het kader van een nieuw EU project genaamd: Traffic Snake Game Network.

Doel Verkeersslang Het doel van de Verkeersslang is kinderen en hun ouders stimuleren om fietsend of lopend naar school te gaan in plaats van met de auto. Gedurende twee spelweken worden kinderen beloond als zij op een duurzame

Ondersteuning Europese Commissie Het Traffic Snake Game Network wordt gedurende drie jaar financieel ondersteund door de Europese Commissie. In 2013 is de Nederlandse versie van de Verkeersslang al vernieuwd. Onderdeel van het project is het digitaliseren van de Verkeersslang. Dit betekent dat de Verkeersslang online gespeeld kan worden. Scholen ontvangen inloggegevens om online de resultaten in te voeren en te bekijken. Ook kunnen de resultaten dan makkelijk vergeleken worden met voorgaande jaren. In 2015 is het mogelijk om de Verkeersslang online te spelen. Voor meer informatie kunt u terecht op de website www.trafficsnakegame.eu.

i Annelien Venema

Coördinatie EU project bike sharing ‘VeloCittà’ De komende drie jaar voert DTV Consultants in samenwerking met tien Europese partners het project VeloCittà uit. Doel van het project is om meer mensen op de (leen)fiets te krijgen.

Bike sharing Er zijn meer dan 600 steden in 52 landen met moderne bike sharing programma’s, met een totale vloot van meer dan

300 36

570.000

Het gratis fietssysteem in Cambridge startte met bijna 300 gedeelde fietsen.

In de Verenigde Staten zijn 36 moderne bike sharing programma’s. In 2014 wordt het aantal fietsen verdubbeld tot 37.000.

130.000 RITTEN PER DAG worden in Parijs gemaakt door inwoners en bezoekers.

Het meest populaire

fietssysteem is

Velib

Gestart in 2007

en gericht op vijf groepen gebruikers inwoners, toeristen, werknemers, studenten en forenzen

1965 1995

De eerste generatie Witte Fietsen in Nederland. De tweede generatie bike sharing, met muntinworp, werd gelanceerd in Kopenhagen als Bycyklen. Fietsen konden worden ontgrendeld met 20 Kronen.

HANGZHOU Heeft

Het is de eerste stad in

60.600 CHINA FIETSEN

300% meer dan Parijs!

met een structureel programma voor bike sharing.

VeloCittà brengt vijf stedelijke Bike Sharing Systems (BSSs) samen waarvan het functioneren momenteel achterblijft bij de ambities. Dit kan liggen aan de gekozen techniek, maar ook aan de gebruikersaantallen of de onderliggende business case. Doelstelling hierbij is om de verantwoordelijke markt- en organisatiebarrières te identificeren en te verwijderen. Waarom Bike Sharing? Met meer dan 600 steden in 52 landen wereldwijd heeft het delen van fietsen de laatste jaren een enorme groei doorgemaakt en is het een van de snelste manieren om duurzaam vervoer in stedelijk ­gebied te realiseren. De komende jaren zullen deze systemen bijdragen tot het verhogen van de efficiëntie van het vervoer en het gebruik van de (fiets)infrastructuur met reisinformatiesystemen, ­gedragsbenaderingen en marktgerichte prikkels vanuit de over­ heden. Praktisch zullen de vijf deelnemende steden (Krakow, L ­ ondon, ­Szeged, Padua en Burgos) nieuwe marketingcampagnes gaan voeren en zal naar de organisatorische en financiële kant van BSSs ­gekeken worden. Het opzetten van een online Bike Sharing Workspace met documentatie, best practices, campagne suggesties, een contact f­orum en e-course is een belangrijke uitkomst van het p ­ roject. Heeft u ook interesse in fietsdelen, neem dan contact met ons op.

i Sander Buningh

pagina 7

pagina 7

P ro j e c t e n

kan met schoon en veilig verkeer van en naar basisscholen.

Het project Traffic Snake Game Network is in maart jongstleden van start gegaan en heeft een looptijd van drie jaar. Tijdens een kick-off in Leuven, waarbij alle 18 participerende landen aanwezig waren (zie foto), is het project officieel gestart. Doel van het project is de Verkeersslang implementeren in alle landen en daarnaast ook een netwerk bouwen dat zonder steun van de EU verder

manier naar school reizen. Deze positieve benadering richting de kinderen wordt doorvertaald naar de ouders.

Projecten

Odysa op de Weg van de Toekomst

P ro j e c t e n

Op de N329 in Oss is de afgelopen drie jaar hard gewerkt aan de aanleg van de Weg van de Toekomst: een weg met een ­va­riëteit aan innovatieve technieken. DTV Consultants heeft in opdracht van het consortium PRON329 het groene-golf­ systeem Odysa voor het traject ontworpen en geprogrammeerd.

Momenteel is DTV Consultants bezig met een optimalisatieslag in het ontwerp van de groene golf. Na de bouwvakvakantie volgen de inbedrijfstelling van het systeem en de inregelperiode, waarbij speciale aandacht is voor de reactie van het verkeer op de LED-lijnen.

i Arjan Bezemer

De weggebruikers zien op displays naast de weg welke snelheid ze moeten aanhouden om zonder te stoppen het volgende verkeerslicht te passeren. Op basis van het snelheidsadvies uit het ODYSAsysteem wordt ook een LED-lijn langs de weg aangestuurd. Deze LED-lijnen lopen aan beide zijden van de weg vanaf de matrixsignaalgever tot circa 100 meter voor het volgende kruispunt. Voertuigen kunnen de LED’s volgen om het groene licht te halen. Het voordeel van de LED-lijn ten opzichte van de matrixsignaalgevers is dat de weggebruiker continu informatie krijgt over de gewenste snelheid in plaats van alleen ter hoogte van de matrixsignaalgever.

CROW lanceert dit jaar Afwegingskader Kruispuntvormen Na de Basiskenmerken Wegontwerp, verschijnt later dit jaar de CROW-publicatie Basiskenmerken Kruispunten en Rotondes. Door toepassing van deze basiskenmerken op bestaande en nieuwe kruispunten, zullen kruispunten en rotondes in de toekomst veiliger en beter herkenbaar worden. Voordat een kruispunt wordt aangelegd of gereconstrueerd, zal echter eerst een weloverwogen keuze moeten worden gemaakt voor het toe te passen kruispunttype. En bij het bepalen van de meest geschikte kruispuntvorm, spelen tal van aspecten een rol. DTV Consultants heeft in opdracht van CROW daarom een Afwegingskader Kruispuntvormen opgesteld, dat wegbeheerders kan helpen bij het maken van de juiste keuze. Momenteel wordt gewerkt aan een webtool waarmee, door het invullen van enkele kenmerken van een specifieke situa­ tie, op eenvoudige wijze een keuze voor de meest geschikte kruispuntvorm kan worden gemaakt.

“Wij kregen regelmatig signalen van wegbeheerders dat zij behoefte hebben aan een instrument waarmee bepaald kan worden welke kruispuntsvorm het meest geschikt is, gegeven de gewenste capaciteit, samenstelling van het verkeer, de beschikbare ruimte en verkeersveiligheid,” aldus Frans Bekhuis van CROW. “Daarnaast is er ook een beleidsmatige behoefte aan een afwegingskader. Een goede keuze van de kruispuntsvorm draagt bij aan de twee hoofddoelstellingen van het beleid van zowel Rijk als decentrale overheden: een zo veilig en zo vlot mogelijke afwikkeling van de verkeersstromen.”

Het Afwegingskader Kruispunten is spe­ ciaal ontwikkeld om in een vroegtijdig stadium, zonder al te grote investeringen in tijd en geld, te onderzoeken welke kruispuntvormen toegepast kunnen worden op een bepaalde locatie en aansluiten bij de landelijke criteria en richtlijnen. Ontwerptekeningen of nauwkeurige verkeerscijfers zijn (nu nog) niet nodig om deze afweging te maken. Frans Bekhuis: “Het mooie is dat je straks in mum van tijd een beeld hebt van de kruispuntvormen die voldoende capaciteit hebben om het verkeer af te wikkelen en hoe ze scoren op tal van aspecten, zo­als verkeersveiligheid, doorstroming, over­ steek­­baarheid, kosten (zowel voor realisatie als voor beheer en onderhoud), gewenste prio­riteiten (bijvoorbeeld voor openbaar ver­voer of hulpdiensten), ruimtebeslag en beschikbare ruimte, milieuaspecten en het effect op het omliggende wegennet. Gelet op de complexiteit van de materie, maar ook gezien de positieve reacties van de l­ eden van de werkgroep, heeft DTV C ­ onsultants een mooi stukje werk afgeleverd.” Het Afwegingskader zal worden gepubliceerd in de CROW-publicatie Basiskenmerken Kruispunten en Rotondes. De webtool, waarvoor DTV Consultants tevens het functioneel ontwerp heeft ontwikkeld, komt b ­eschikbaar in de digitale kennis­ module binnen ‘Mijn CROW’.



pagina 8

i Hans Godefrooij

Marcel Willekens Carl Stolz

Vervolg cursusaanbod op pagina 11

Projecten

Focus op fietsers met TRIPZOOM

De registratietechniek van TRIPZOOM vormt de basis van een project, waar omheen een schil van campagnevoering, com­ petitie en stimuleringsmaatregelen zit. Het gebruik van een registratie-app heeft meerdere voordelen die op deze aspecten aansluiten. Inzet hiervan levert waardevolle onderzoeksdata, een controlemiddel ten be­ hoeve van uitbetaling van beloningen en een communicatiekanaal richting de deelnemers.

P ro j e c t e n

DTV Consultants en Locatienet maken het met TRIPZOOM mogelijk om fietsen te stimuleren en ­tegelijkertijd meer inzicht te krijgen in de kenmerken van fietsers. TRIPZOOM kunt u niet alleen gebruiken als onderdeel van een fietsstimulering­ project, maar verzamelt ook betrouwbare gegevens over routekeuze, reistijden, modal split en rit­frequenties. Deze data kunnen worden gebruikt om het fietsbeleid te verbeteren of om fietsstimuleringsprojecten te monitoren. op basis van het aantal gereden fietskilometers in het woon-werkverkeer), kans op een prijs, maar bijvoorbeeld ook uit virtuele beloningen (gaming). Met TRIPZOOM kan de beloningscomponent geheel naar wens worden ingevuld en bovendien kan de afhandeling van beloningen ook volledig worden verzorgd.

Registratie en monitoring Het hart van TRIPZOOM bestaat uit een applicatie voor de smartphone. De gebruikers loggen na installatie van de app eenmaal in, stellen hun mobiele instellingen juist in en hoeven daarna niets meer te doen. De TRIPZOOM-app registreert vervolgens, 24 uur per dag, automatisch alle verplaatsingen van de gebruikers. Hierdoor ontstaat inzicht in het gebruik van de fiets, zowel op individueel als op groepsniveau.

Communicatie Fietsstimulering gaat vaak gepaard met een wervings- of bewustwordingscampagne. TRIPZOOM zorgt voor een technisch raamwerk waar omheen elke fietscampagne op maat kan worden gemaakt. Bovendien kan de app worden gebruikt als communicatiekanaal naar de gebruikers, bijvoorbeeld door terugkoppeling van ritgegevens. De fietser krijgt hiermee direct inzicht in zijn prestaties, vorderingen en eventuele beloningen. Daarnaast kan de gebruiker zichzelf spiegelen aan de prestaties van andere gebruikers in een groep.

Belonen Bij veel fietsstimuleringsprojecten speelt belonen een belangrijke rol. De beloning voor het gebruik van de fiets kan bestaan uit geld (bijvoorbeeld in de vorm van het terugverdienen van een aangeschafte fiets

Ervaringen met TRIPZOOM De afgelopen drie jaar ontwikkelde Locatienet met Europese subsidie de technologie die het mogelijk maakt om met een app op de smartphone een gedetailleerd inzicht te krijgen in de mobiliteit van een gebrui-

ker. Onlangs hebben DTV Consultants en Locatie­net de handen ineen geslagen om de ontwikkelde techniek breder in te zetten. De TRIPZOOM-techniek wordt momenteel met succes ingezet bij de succesvolle fietsstimuleringsprojecten B-Riders van de provincie Noord-Brabant en de Tweewielersregeling van de Verkeersonderneming en Stadsregio Rotterdam. In deze projecten verdienen deelnemers een beloning wanneer zij een (elektrische) fiets gebruiken voor hun woon-werkritten. De via TRIPZOOM verzamelde ritgegevens worden in deze projecten direct omgezet in verdiende euro’s en teruggekoppeld aan de deelnemer via de app. DTV Consultants is het eerste aanspreekpunt voor TRIPZOOM en is verantwoordelijk voor de mobiliteits- en gedragskennis, onderzoek, backoffice en projectmanagement. Met TRIPZOOM haalt u bewezen techniek in huis! Meer informatie is te vinden op www.tripzoom.nl.



i Tanja Steenhorst

Paul van den Bosch

pagina 9

Projecten

Ontwikkeling Mbo-4 opleiding Beheer en Onderhoud DTV ­Consultants en het Koning Willem I College (KWIC) in Den Bosch ontwikkelen in samenwerking met diverse aannemers en wegbeheerders een nieuwe deeltijd Mbo-4 opleiding Beheer en Onderhoud van infrastructurele werken.

mers daarnaast steeds meer verkeerskundig werk. Dit heeft implicaties voor de medewerkers die zich bezighouden met aanleg, beheer en onderhoud van infrastructuur.

P ro j e c t e n

Communicatie en reflectie Deze medewerkers hebben niet alleen inhoudelijke kennis nodig. Communicatie en reflectie zijn hun nieuwe gereedschap. Zij moeten hun beslissingen kunnen beargumenteren en op verschillende niveaus helder kunnen communiceren. Zij zijn de schakel tussen collega-techneuten, het management en de omgeving. Ze fungeren als meewerkend voorman, die zaken moet opschakelen en doorgeven.

De aanleiding voor deze opleiding is de toenemende aandacht voor beheer en onderhoud en bijbehorende opleidingsbehoefte bij zowel wegbeheerders als marktpartijen. De kosten voor onderhoud van infrastructuur nemen de komende jaren enorm toe. Er wordt minder geïnvesteerd in nieuwbouw, waardoor het onderhouden van de bestaande infrastructuur een pro-

minentere rol krijgt. Binnen een paar jaar ontstaat landelijk een enorme vervangingsbehoefte op het gebied van infrastructuur. Wegbeheerders moeten steeds slimmer omgaan met vervangingsvragen. Is een an­ de­ re (infra)oplossing mogelijk? Kunnen we werk met werk maken? Door nieuwe contractvormen en de uitstroom van verkeerskundige ambtenaren krijgen aanne-

Bouw & Infra De nieuwe deeltijdopleiding gaat onderdeel uitmaken van de bestaande Mbo-4 opleiding ‘Bouw & Infra’, die het KWIC al sinds 2006 verzorgt. Het is de bedoeling dat deze opleiding naadloos gaat aansluiten op de deeltijd Associate degree en Hbo bachelor opleidingen van NOVI Verkeersacademie.

i Allard Visser

Verkeerseducatie voor alle Amsterdamse scholieren Onder de vlag van Verkeersplein Amsterdam verzorgen DTV Consultants, Edicta en het ABC vanaf komend schooljaar alle verkeerseducatie in het basis- en voortgezet onderwijs in de gemeente Amsterdam. DTV Consultants is hierbij verantwoordelijk voor de implementatie van TotallyTraffic – een structureel programma ter bevor­ dering van de verkeersveiligheid – op de scholen in het voortgezet onderwijs. De ­gemeente Amsterdam streeft ernaar dat alle scholen verkeerseducatie aan hun leerlingen aanbieden om de verkeersveiligheid onder deze kinderen te verbeteren. Na het succesvol op de kaart zetten van TotallyTraffic in de Stadsregio Rotterdam en in de provincie Noord-Brabant, organiseert DTV Consultants vanaf schooljaar 2014/2015 dus ook alle verkeerseducatie voor de doelgroep voortgezet onderwijs in Amsterdam. Op basis van de ervaringen in Zuid-Holland en Brabant is inmiddels een aanbod met verkeerseducatielessen samengesteld die scholen in Amsterdam kosteloos onder de noemer ‘TotallyTraffic’ kunnen inzetten. Dit houdt in dat vanaf komend schooljaar ook leerlingen in Amsterdam door middel van (inter)actie, discussie, ­reflectie en het

pagina 10

opdoen van praktische erva­ ring, kennis maken met de aansprekende doe-het-zelf modules van TotallyTraffic. Daarnaast hebben scholen de mogelijkheid om gebruik te maken van één van de a­ansprekende gastlessen die door DTV Consultants zijn geselecteerd.

gaan op allerlei nuttige thema’s. Denk hierbij aan seksuele voorlichting, gezonde voeding, (di­gitaal) pesten en dergelijke. Toch is het gelukt om met overtuigingskracht en houtsnijdende argumenten scholen zover te krijgen dat zij ruimte in het rooster vrij maken voor het thema verkeersveiligheid. Wij zijn ervan overtuigd dat we met dit project een bijdrage leveren aan het terugdringen van het relatief hoge aantal verkeersslachtoffers dat onder schoolgaande kinderen valt.



i Lisette de Wildt

Merel van Mierlo

Dankzij de vele gesprekken op scholen in het voortgezet onderwijs weten wij waar scholen tegenaan lopen en voor welke argumenten scholen gevoelig zijn als het gaat om de inzet van thema’s die aandacht behoeven buiten het reguliere lesprogramma. Scholen worden immers overspoeld door externe ­aanbieders van lespakketten die in-

Vervolg cursusaanbod op pagina 11

Projecten

Universiteit Leiden brengt verkeersstromen en bezetting ­gebouwen in beeld De Universiteit Leiden heeft een forse doelstelling om energie te besparen. De ­Universiteit Leiden heeft als lid van de ­Vere­niging van Nederlandse Universiteiten (de VSNU) de Meer­Jarenafspraken Energie-efficiency (MJA3) ondertekend. Concreet betekent dit: verbetering van de energie-efficiency met 30% in 15 jaar.

Ruim 1.500 medewerkers en 2.000 studenten hebben meegewerkt aan het onderzoek.

Jeroen Wayenberg, energiecoördinator van de Universiteit, is verrast over de hoge respons: “Dit toont aan dat het onderwerp leeft bij onze studenten en medewerkers. Ook de gebruikersvriendelijke opzet van de enquêtes heeft geholpen. DTV Consultants heeft in korte tijd het onderzoek voorbereid en uitgevoerd en ons echt ontzorgd.”

De universiteit verplicht zich met de MJA3 onder meer tot het beperken van de CO2uitstoot.  Verkeer van medewerkers en studenten is een grote veroorzaker van CO2. De Universiteit oriënteert zich ook op het huisvestigingsprogramma voor de komende jaren.

i Ruben van den Hamsvoort

Voor de invulling van de plannen heeft de Universiteit betrouwbare gegevens nodig, onder meer over het woon-werk- en zakelijk verkeer van medewerkers, het verkeer van studenten en de bezetting van de gebouwen. DTV Consultants heeft die met tellingen en enquêtes verzameld.

Sneller en beter ontwerp van verkeerslichtenregelingen DTV Consultants heeft een nieuwe, revolutionaire methode ontwikkeld voor het ontwerpen van verkeerslichtenregelingen: Graphium. Met deze methode worden in mum van tijd alle mogelijke blokkenstructuren op een rij gezet en wordt van elke blokkenstructuur de cyclustijd bepaald. Hierdoor is het mogelijk om veel sneller te bepalen wat het beste ontwerp van de regeling is. Graphium is ontwikkeld door het ontwikkelteam van DTV Consultants en wordt binnenkort aangeboden als module in het computerprogramma COCON. Graphium is de nieuwe methode om verkeerslichtenregelingen door te rekenen. Graphium verschilt van andere methoden door de snelheid waarmee gerekend wordt en kent veel minder uitzonderingsgevallen. Met behulp van grafentheorie wordt eerst bepaald welke richtingen tegelijkertijd groen kunnen krijgen (blokken). Vervolgens worden combinaties van blokken gezocht waarbij alle richtingen minimaal

eenmaal aan de beurt zijn geweest. Van al deze blokkenvolgorden worden vervolgens de cyclustijden berekend. Met één druk op de knop worden de groentijden van alle richtingen ingetekend in een fasediagram. De naam is ontleend aan het vlinder­ geslacht Graphium en verwijst daarmee zowel naar COCON als naar de grafentheorie. Graphium opent de weg naar nieuwe ver-

keerslichtenregelingen en een nieuwe manier van kijken naar verkeersregeltechnisch ontwerp. Wij houden u op de hoogte van nieuwe mogelijkheden.



i Carl Stolz

Bart Veroude

pagina 11

P ro j e c t e n

Exact inzicht DTV ­Consultants geeft aan de hand van de­ ze data de Universiteit een exact inzicht in de (efficiency van de) bezetting van de ge­bou­ wen en de mogelijkheid het verkeer naar en tussen de vele locaties te verduurzamen. Dit werken we ook uit in een haalbare reductie van CO2-uitstoot (voor de CO2-prestatieladder).

Projecten

Op weg naar coöperatieve systemen

P ro j e c t e n

Langzaam maar zeker worden onze auto’s steeds slimmer. Het aantal sensoren neemt toe, waardoor de veiligheid van zowel de automobilist als het overige verkeer toeneemt. Infrarood camera’s detecteren voetgangers in het donker, automatisch remmen en het volgen van de voorganger maakt het eenvoudiger om in de file te rijden. De volgende stap is dat voertuigen niet meer alleen op elkaar reageren, maar ook echt gaan samenwerken om de veiligheid en doorstroming te verbeteren. Deze zogenaamde coöperatieve systemen komen er onvermijdelijk aan.

Maar hoe maakt een auto de overstap van interactie naar coöperatie? Wat voor eisen stelt dit aan de auto, de systemen langs de weg en de overige verkeersdeelnemers? Feit is dat de verschillende systemen en gebruikers eerst met elkaar verbonden moeten zijn. Of met een mooi woord: Connected. De basis is daarvoor gelegd: op Europees niveau is vastgesteld dat hier IEEE 802.11p wordt gebruikt, beter bekend als WiFi-P. Als alle apparatuur via dat kanaal kan communiceren, kunnen ze informatie overdragen en kan de samenwerking beginnen. Informatie Maar wat voor informatie moeten de systemen dan naar elkaar zenden? Dat is nogal afhankelijk van de toepassing. Weggebruikers informeren over een ongeval, zodat zij alternatieve routes kunnen volgen, vergt andere informatie dan het berekenen van de juiste rijsnelheid om niet voor een rood verkeerslicht te hoeven stoppen. En de berekeningen die het voertuig of de daarin aanwezige ‘on board unit’ moet maken verschillen ook duidelijk van elkaar. Door proeven uit

pagina 12

te voeren met deze toepassingen ontstaat inzicht in wat nodig is, wat goed of minder goed werkt en hoeveel voertuigen connected moeten zijn om positieve effecten te kunnen meten. Uitdagingen Het programma Connected Mobility, voorheen bekend als Beter Geïnformeerd op weg, speelt in op de ontwikkelingen op het gebied van coöperatieve systemen. Het programma stelt dat marktpartijen aan zet zijn om diensten te ontwikkelen en te vermarkten. De daarvoor benodigde verkeersdata moeten open beschikbaar komen. Zolang niet alle verkeerslichten in Nederland echter op dezelfde manier geregeld zijn, is er ook geen uniforme manier om de adviessnelheid te bepalen. Een uniforme dienst of applicatie ontwikkelen wordt hierdoor ondermijnd. Transitie Het mag duidelijk zijn dat de overgang van interactieve naar coöperatieve systeem niet zonder slag of stoot kan plaatsvinden.

Marktpartijen kunnen deze transitie niet alleen volbrengen. De overheid dient op zijn minst mee te werken aan het testen, ontwikkelen en uitrollen van coöperatieve systemen. Zonder aangepaste wegkantsystemen valt er weinig te communiceren. En zonder standaardisatie vallen er geen uniforme toepassingen te ontwikkelen. De rol van DTV Consultants Als onafhankelijk adviesbureau zijn wij op de hoogte van ontwikkelingen en kunnen wegbeheerders bijstaan bij het uitwerken of uitschrijven van visies of proeven. Andersom zijn we in staat om de consequenties voor verkeerslichten inzichtelijk te maken. Hoe en wat moeten die communiceren met slimme voertuigen. Wij maken de toege­ voeg­de waarde van nieuwe mogelijkheden graag inzichtelijk en staan u bij om uw ideeën in de praktijk te brengen. Graag gaan we met u in gesprek over de mogelijkheden.



i Arjan Bezemer Leon Deckers

Educatie

Masterclasses voor professionals De masterclasses zijn interessant voor hbo’ers en academici die bijvoorbeeld als projectleider, beleidsmedewerker of (toekomstig) omgevingsmanager betrokken zijn bij mobiliteit.

2 dagen

De Masterclass is bedoeld voor (toekomstig) omgevingsmanagers en medewerkers die aan EMVI producten werken. Zij worden getraind om ‘het werk’ te bezien in haar projectomgeving. Via praktijkvoorbeelden maken zij kennis met de scope van omgevingsma­ nagement. Hoe bepaal ik de stakeholders en hoe verhoog ik de ­acceptatie van de werkzaamheden? Een goede voorbereiding en organisatie van om­ gevingsrisico’s voorkomen immers vertraging, (imago)schade en andere faalkosten tijdens de realisatie en dienen belangen en samenwerking van beide partijen. Wat is ‘hinder’ en hoe handhaaf ik bereikbaarheid, leef­ baarheid en veiligheid voor de omgeving? De uitdaging is om een opti­ mum te vinden in geld en kwaliteit, in hinder en uitvoerbaarheid.

Concessiemanagement Openbaar Vervoer

3 dagen

De concessie is gegund, de bus rijdt. Maar hoe zorgt u ervoor dat ook ‘tijdens de rit’ de kwaliteit van het openbaar vervoer op peil blijft? Dat u samen met de vervoerder, wegbeheerders en reizigers een aantrekkelijk product neerzet? Deze driedaagse masterclass geeft OV-professionals tools om hun op­ drachtgeversrol goed te vervullen. We besteden aandacht aan de volgende kerntaken: monitoren van de uit­ voering, beoordelen en bijsturen van de kwaliteit, signaleren van nieuwe ontwikkelingen en analyseren van de impact, afwegen van maatregelen voor de verdere ontwikkeling van het OV, creëren van draagvlak voor maatregelen en omgaan met incidenten.

K ATA L I S T ruimte - management

Human Factors binnen verkeer

2 dagen

Parkeren anno 2020: kennis, strategie en beleid

3 dagen

Vraagt u zich ook wel eens af waarom weggebruikers net iets anders doen dan u had verwacht? Wilt u graag weten hoe u bij het ontwerpen, beheren en onderhoud van de wegen het beste rekening kunt houden met de weggebruiker? Of bent u simpelweg geïnteresseerd in het gedrag van de weggebruiker?

Parkeren wordt omgeven door veel misverstanden en dilemma’s. Hoe belangrijk is parkeren voor de detailhandel? Is de investering in parkeren noodzakelijk voor particuliere bedrijven en voor gemeenten? Is er een spanningsveld tussen mobiliteit en exploitatie? Wat zijn de effecten van hogere parkeertarieven?

U bent niet de enige, want steeds vaker blijkt het belang van de conse­ quenties van de menselijke factor in het verkeer. Hoe goed we het alle­ maal ook bedoelen en hoe mooi het met technische hoogstandjes ook is gemaakt, uiteindelijk komt het allemaal neer op het gedrag van de weggebruiker. Dit geldt niet alleen voor de verkeersveiligheid en de door­ stroming, maar ook voor de effecten voor milieu en het draagvlak bij het publiek. In deze Masterclass komen zowel de belangrijkste theoretische aspecten vanuit verkeerspsychologie aan de orde als de toepassing ervan in de praktijk. U ontdekt en ervaart zelf wat de rol is van Human ­Factors binnen verkeer. Dit maakt het voor u mogelijk om in (toekom­stige) projec­ ten eigen v­ akkennis aan te vullen met kennis van ­Hu­man Factors.

De Masterclass ‘Parkeren anno 2020’ helpt u en uw organisatie om te komen tot een goed onderbouwde en duurzame oplossing voor uw par­ keervraagstuk. Parkeren is niet alleen een belangrijke maatregel om de bereikbaarheid en de leefbaarheid van de stad te beïnvloeden. Het is ook een kostbare investering, zowel voor winkelgebieden en ­bedrijven, als ook voor ge­ meenten. Hierom is de juiste kennis van essentieel belang. Parkeerruimte is een schaars goed dat optimaal moet worden ingezet. Dit vereist een zeer professionele aanpak voor zowel de publieke als de private sector. De Masterclass heeft een hoog, analytisch niveau wat deelnemers in staat stelt zich aan te passen aan veranderende omstandigheden en in te spe­ len op de laatste ontwikkelingen in het vakgebied.

Onderstaande Masterclasses worden ook aangeboden:

Voor meer informatie over onze Masterclasses ga naar:

• Actief in Europa • Regievoering en bestuurlijke besluitvorming • Verkenner Mobiliteitseffecten

www.dtvconsultants.nl/edu

pagina 13

Educatie

Effectief omgevingsmanagement in geïntegreerde contracten

Educatie

Highlights cursusaanbod najaar 2014 BABW voor wegbeheerders

5 dagen

Coördinator parkeerbeheer

5 dagen

Wilt u zich verder ontwikkelen als verkeerskundig ontwerper? Wilt u ontwerpen zelfstandiger kunnen maken en beoordelen? Wordt het motiveren van ontwerpkeuzes steeds belangrijker voor u? Deze cur­ sus draait om het verwerven van kwaliteiten en vaardigheden die no­ dig zijn voor het zelfstandig en integraal maken van ontwerpkeuzes. Naast de thematische lessen, die een mengeling zijn van theorie en praktijk, wordt in groepen aan een casus gewerkt. Je formuleert een probleemanalyse, stelt het programma van eisen op, bedenkt oplos­ singen en maakt een verkeerskundig schetsontwerp met motivatie. De verschillende doelgroepen, zoals automobilisten, fietsers, voet­ gangers en openbaar vervoer, komen daarbij aan bod.

10 dagen

De coördinator parkeerbeheer ondersteunt bij het vormgeven en ope­ rationaliseren van parkeerbeleid. Daarnaast coördineert hij uitvoering, handhaving en beheer tussen en binnen afdelingen en organisaties, zowel in- als extern. U krijgt inzicht in de deelfacetten van parkeren die verband houden met uw eigen taken en in de verbanden tussen on- en offstreet parkeren, zodanig dat u: • uw manager beter begrijpt en beter kunt adviseren over waar u op kunt sturen, controleren en rapporteren; • uw advies beter kunt onderbouwen en met overtuigingskracht kunt adviseren; • een betere gesprekspartner bent van collega, manager en leveran­ ciers; • de efficiency en kwaliteit van uw parkeerproduct ziet verbeteren. In samenwerking met:

Complex geometrisch ontwerp Nieuw

4 dagen

Deze praktische cursus is een unieke combinatie van complex geo­ metrisch- en verkeerskundig ontwerp, waarbij u op zoek gaat naar slimme ontwerpoplossingen. U leert een voorlopig ontwerp uit te werken in een definitief ontwerp dat zo economisch mogelijk kan worden gerealiseerd. U gaat op zoek naar een oplossing voor een ontwerp dat niet voldoet, zodanig dat het wordt geaccepteerd door de klant. U leert de grenzen van de richtlijnen/eisen van de klant op te zoeken en door middel van een goede onderbouwing geaccep­ teerd te krijgen bij de opdrachtgever. In samenwerking met:

Leergang Verkeerskunde

Modulair te volgen

Bent u sinds kort werkzaam binnen de verkeerskunde en wilt u zich snel de basis van dit vakgebied eigen maken? Deelnemers worden in deze compacte cursus wegwijs gemaakt binnen de zes belangrijkste verkeerskundige ­thema’s, zoals verkeersveiligheid, verkeersmanage­ ment en verkeerskundig ontwerp. Na afloop bent u in staat werkzaam­ Leergang heden rondom deze thema’s op te pakken en heeft u de tools aange­ reikt gekregen om uzelf verder te bekwamen. Diverse modules worden Verkeerskunde najaar 2014 aangeboden. leergang

Educatie

Wilt u meer inzicht krijgen in het Reglement Verkeersregels en Verkeers­ tekens (RVV) en het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Weg­ verkeer (BABW) en meer weten over de besluitvorming van verkeers­ maatregelen? Tijdens de cursus ‘BABW voor wegbeheerders’ maakt u kennis met de wettelijke voorschriften en bepalingen voor het nemen van verkeersbesluiten. U krijgt inzicht in het RVV en het BABW. Na afloop van de cursus BABW voor wegbeheerders bent u in staat vast te stellen of u een verkeersmaatregel juridisch mag nemen en of deze te handha­ ven is (inclusief het risico van aansprakelijkheid van de wegbeheerder). U kent de wettelijke voorschriften en bepalingen voor het nemen van verkeersbesluiten en u krijgt inzicht in het RVV 1990 en het BABW.

Verkeerskundig ontwerp Vernieuwd

Dit najaar worden onder meer ook de volgende cursussen aangeboden: • Verkeersmanagement van beleid tot uitvoering • VRI in RAW • Schetsvaardigheid • Complex verkeersontwerp • Verkeersveiligheidsaudit

Kijk voor uitgebreide informatie op: Komt u vanuit een ander vakgebied de verkeerskunde in en wilt u zich de basis van het verkeerskundige vakgebied eigen maken? Wilt u inzicht krijgen in het werkveld en uw taken daarin, zodat u tot gedegen verkeerskundige oplossingen en producten kunt komen? Volg dan de 12-daagse Leergang Verkeerskunde: een samenhangend programma van zes verkeerskundige thema’s voor hoger opgeleiden. De rol van de verkeerskundige is breed en wordt steeds complexer. Het grote aanbod van verkeer, beperkte middelen en ruimte en tegenstrijdige belangen zorgen voor een uitdagend speelveld. De leergang Verkeerskunde is opgebouwd rondom de belangrijkste verkeerskundige thema’s en werkzaamheden. U wordt wegwijs gemaakt binnen deze thema’s. De opzet van de leergang staat borg voor een inhoudelijke verdieping van uw kennis en praktische tools voor uw dagelijkse werkzaamheden.

De leergang is ook interessant voor personen die veel samenwerken met verkeerskundigen en meer willen weten over dit vakgebied.

Opzet De Leergang Verkeerskunde bestaat uit twaalf lesdagen rondom zes verkeerskundige thema’s. De leergang is ontwikkeld als samenhangend geheel. De programmaonderdelen zijn echter zo vormgegeven, dat u ze in willekeurige volgorde en los van elkaar kunt volgen. Hierdoor kunt u op meerdere momenten in het jaar starten met de leergang of – op basis van uw interesse – een onderdeel overslaan. Van de deelnemers wordt een actieve inbreng verwacht. Voor een aantal thema’s is enige voorbereiding gewenst.

pagina 14

Doel Na afloop van de leergang bent u in staat: • om veel voorkomende verkeerskundige vraagstukken op te pakken;

www.dtvconsultants.nl/edu Hier vindt u ook de prijs en locatie

v e r k e e r s k u n d i g e

o p l e i d i n g e n

Verkeerskundig medewerker Associate degree (Ad)

Verkeerskundige Hbo bachelor degree

Als verkeerskundig medewerker ben je beleidsondersteunend en -voorbereidend bezig en heb je de leiding over de uitvoering van een verkeerskundig project. Je maakt keuzes uit een beperkt aantal oplossingen en let hierbij niet alleen op de werking van de gekozen maatregelen, maar ook de kosten op maatregelniveau. Je voert eenvoudige tellingen en metingen uit, analyseert het probleem en schrijft een advies. Verder maak en controleer je bestekken en begro­ tingen en treed je op als contactpersoon voor externe partijen bij de uitvoering van projecten. Je stuurt mede­ werkers binnen een projectteam aan, vraagt en geeft anderen feedback, evalueert de genomen maatregelen en beoordeelt uitvoerders. Op basis hiervan neem je het initiatief om problemen een volgende keer te voorkomen. Je bent verantwoordelijk voor de interne verslaglegging.

Als verkeerskundige houd je je bezig met verkeerskundig beleid en de financiering hiervan. Je maakt beleid en adviseert op beleidsniveau, waarbij je relaties legt tussen verkeerskundige thema’s en aanpalende disciplines. Je voert complexe onderzoeken uit of begeleidt die en komt met oplossingsstrategieën. Je creëert zowel intern als extern draagvlak en bewaakt de procesvoortgang. Daarnaast zorg je voor de externe verslaglegging. Je evalueert het functioneren van het (project)team en begeleidt de ontwikkeling van (project)teamleden.

“Boeien­de colleges en prettige contacten met ­mede­studenten.”

NOVI Verkeersacademie Opleidingbouwwerk

Bachelor-niveau

“Steeds vaker als volwaardige gesprekspartner worden gezien.”

Verkeerskundige

4e jaar

Afstudeerscriptie mobiliteit verkeersveiligheidsbeleid

verkeersplanologie netwerkmanagement

3e jaar NOVI Verkeersacademie biedt samen met DTV Consultants de volgende opleidingen aan met een wettelijk erkend diploma en titel: Deeltijdopleiding Associate degree Verkeerskunde • Je hebt al een mbo-4 diploma • Je volgt de eerste 2 jaar van de hbo-opleiding Deeltijd Hbo bachelor opleiding Verkeerskunde • Je leert acteren en adviseren op ­beleids­niveau • Je wordt in 4 jaar ­een allround ­verkeerskundige

ruimtelijke ordening verkeersmodellen financiering netwerkregelingen

adviesvaardigheden methode & technieken integraal ontwerp

parkeerbeleid beleidsevaluatie praktijkstage openbaar vervoer

Associate degree (Ad)-niveau Verkeerskundig medewerker

2e jaar rapporteren verkeersonderzoek mobiliteitsmanagement dynamisch verkeersmanagement

leer- en loopbaanbegeleiding verkeer en omgeving ruimtelijk juridisch kader geluid- en emissieberekening

weten en meten stedebouw en verkeer verkeersregeltechniek leer- en loopbaanbegeleiding

verkeersveiligheid verkeersstatistieken inspectie, beheer en onderhoud mondeling communiceren

ontwerp verkeerslichtenregeling leeronderzoek verkeerskundig ontwerp verkeersbesluiten

1e jaar

www.verkeersacademie.com

pagina 15

schrijfvaardigheid verkeersbeleid verkeersrecht ontwerprichtlijnen

september

2013

Aanbod cursussen, opleidingen en masterclasses najaar 2013

Post-hbo opleiding Verkeerskunde

Post-hbo opleiding Parkeermanager

Start september 2014

Start oktober 2014

Deze opleiding leidt studenten op tot beleidsadviseurs ­verkeer. U krijgt zicht op de ontwikkelingen binnen de ver­ keerskunde en op de relatie met aangrenzende vakgebieden. U leert verkeerskundige vraagstukken zelfstandig en inte­ graal op te pakken en komt vanuit verschillende invalshoeken tot gedegen oplossingen. U krijgt inzicht in besluitvormings­ processen en kunt daardoor een goede belangenafweging maken en betere adviezen geven.

Studenten kunnen na afloop de regierol op zich nemen bij het vormgeven, operationaliseren, uitvoeren en beheren van het parkeerbeleid. Zij houden hierbij rekening met de verkeers­ kundige, ruimtelijke, economische, politiek-bestuurlijke en maatschappelijke ontwikkelingen en met vastgoed- en grond­ beleid. Kosten en opbrengsten maakt u passend binnen de begroting van uw organisatie. In samenwerking met:

In samenwerking met:

Mbo-4 opleiding VRI-Technicus

Training Quick scan verkeers­ regelinstallaties bij u op locatie

Start september 2014 Een nieuwe unieke deeltijd opleiding van ± 1,5 jaar, ontwikkeld door DTV Consultants en ROC Koning Willem I College in nau­ we samenwerking met het werkveld. Een mooie combinatie van verkeersregeltechniek en elektrotechniek. Na ­afronding van de opleiding bent u een gecertificeerde verkeersregel­ technische medewerker. Daarmee kan uw werkgever u beter inzetten op projecten. In samenwerking met:

Koning Willem I College ‘s-HERTOGENBOSCH

De training is bedoeld voor technisch/functioneel beheerders van VRI’s. U gaat aan de slag om uw eigen regeling op straat te verbeteren. U leert mogelijke knelpunten in de verkeersafwik­ keling en verkeersveiligheid te herkennen en u krijgt inzicht in mogelijke oplossingen die snel door te voeren zijn in uw eigen automaat. Met deze training snijdt het mes dus aan twee kanten. Een actueel probleem op een van uw kruispunten wordt tijdens de training verbeterd en daarnaast ontwikkelt u zelf vaardighe­ den om in de toekomst zelfstandig een quick scan te kunnen uitvoeren.

Meer weten? Voor meer informatie over de cursussen, opleidingen, masterclasses, data, prijzen en voorwaarden kijk op www.dtvconsultants.nl/edu of mail [email protected]. Wijzigingen voorbehouden. Of bel voor een persoonlijk advies naar 076 - 513 66 00.