Transformatie: hoe creëert u een lerende cultuur binnen de gemeentelijke organisatie? Divosa 21 mei 2015
Floris Lemmen Neeltje van den Brand
De drie D’s van Het Consulaat
Diversiteit Karakterverschillen voor succes Gedragsvoorspellende waarde
Dialoog We moeten praten… Het onbespreekbare bespreekbaar maken
Drama-methodieken Acteurs laten het ons zien en ervaren. Strategie en beleid concreet gemaakt. Veilige opstart voor een goed gesprek.
2
Doel van de workshop • Uitdagingen van ontschotting en integrale aanpak ervaren in concrete praktijksituatie • Korte kennismaking met het gedachtegoed van Chris Argyris over het creëren van een lerende cultuur en het doorbreken van defensiviteit • Ervaringen uitwisselen over hoe u binnen uw eigen gemeente met deze uitdagingen om gaat
Regietheater In deze workshop nemen we u mee naar de fictieve gemeente Weerdigem, waar de integrale aanpak belangrijk onderdeel van het beleid is en ontschotting binnen de gemeente speerpunt is om de decentralisaties goed te kunnen implementeren en om een echte transformatie door te maken.
In gesprek gaan via een scène
Door abstractie te vertalen naar concrete situaties toets je de haalbaarheid en ontstaat daar een gedeeld inzicht over.
Scène 1: Achter de voordeur in de Vogelflat • In deze scene ziet u Ashley Peeters met haar zoon Danny. Het is donderdagnacht 01.00 uur. • Ashley Peeters is 45 jaar, 2 kinderen, Danny van 18 en Kim van 6. • Ashley heeft al jaren een bijstandsuitkering en werkt af en toe zwart in de kantine van de plaatselijke voetbalvereniging. • Danny is sinds 5 maanden thuis. Toen hij 18 werd is hij gestopt met de praktijkschool omdat het niet meer ging. Hij heeft een licht verstandelijke beperking en een stoornis in het autistisch spectrum. Op dit moment heeft hij geen enkele vorm van dagbesteding. Hij krijgt een uitkering als inwonend kind (225 euro per maand). • Het gezin woont in een 3 kamerflat met twee slaapkamers. Danny slaapt in de ene en Kim in de andere slaapkamer. Ashley slaapt op een slaapbank in de woonkamer.
Enkele weken later • De ruzies tussen moeder en zoon stapelen zich op. Ze worden heftiger en agressiever. • Monique is een medewerker van het wijkteam. Ze houdt intensief contact met het gezin, vooral vanwege de ontwikkeling van Kim en een schuldenprobleem. • Monique is het gesprek aangegaan met Ashley over de situatie met Danny. Ashley is er helemaal klaar mee. “die jongen moet het huis uit en zo snel mogelijk. Anders loopt het hier verkeerd af.” Monique ziet dat Kim last heeft van de slechte sfeer en bespreekt de situatie in het wijkteam. Ze concluderen dat het het beste is als Danny op zichzelf gaat wonen. • Monique vind een klein flatje van de woningbouwvereniging, net om de hoek van de flat van Ashley. Ideaal. Er is echter niet genoeg inkomen om de huur te betalen en om de flat in te richten. • Monique maakt een afspraak met Leo, de klantmanager van werk en inkomen om de verhuizing mogelijk te maken.
Integrale samenwerking
We moeten echt samenwerken om een integrale aanpak te kunnen bieden
Jij hebt geen idee van de problematiek van onze cliënten. Jij bent totaal ongeschikt voor dit werk.
We moeten ons wel aan wetten en regels houden.
Die hele decentralisatiegedachte is aan jou voorbij gegaan, je bent nog net zo star als altijd
Willekeur is uit den boze. We zullen eerst in het netwerk moeten kijken.
Jij laat je gewoon voor het karretje van cliënt spannen, gelooft alles wat ze jou vertelt, softie! Jij moet eerst de wet maar eens bestuderen!
De Linkerkolom
Wat je denkt, maar niet deelt, bepaalt ook de uitkomst van het gesprek
Lerende Organisaties: dialoog als verandertool • In High Performance organisaties is dialoog belangrijk (Andre de Waal) • Nieuwe gesprekken om de collectieve betekeniswolk te veranderen (Thijs Homan) • Lerende organisatie, dialoog bij teamleren en visievorming (Peter Senge) • Defensieve patronen, die het veranderen in de weg staan doorbreken met behulp van tools om gesprekken productiever te maken (Chris Argyris)
Productieve dialogen voeren Gebaseerd op het werk van Chris Argyris Argyris was een Amerikaans Bedrijfskundige en emeritus hoogleraar van de Harvard Business School en algemeen bekend door zijn werk over lerende organisaties, later opgenomen in de bestseller “De Vijfde Discipline” van P. Senge Concepten die door Argyris ontwikkeld zijn: Interpretatieladder Linkerkolom, Actietheorie, beleden theorie / gebruikstheorie Single en Double-Loop leren Veel pleiten en veel vragen-dialoog, Model 1 en model 2 gedrag
KAR-model
.
Door een veranderd denkkader zijn andere acties (en dus resultaten) mogelijk 12
Voorbeeld KAR voor Leo
Kader
Actie
Ashley weet iedereen voor haar karretje te spannen door slachtoffergedrag te vertonen.
Een beetje lacherig doen over de situatie, het niet helemaal serieus nemen.
Ik ken andere gevallen waar de nood veel hoger is.
Niet vragen aan Monique waarom zij denkt dat deze situatie ernstig genoeg is voor aanvullende uitkering.
Regels gelden voor iedereen, anders krijg je willekeur Monique is te soft en kent de wet niet Het wijkteam heeft niet goed om zich heen gekeken. Ze hebben het netwerk niet aangesproken. Danny hoeft alleen maar een dagbesteding te hebben. Die krijgt hij niet door een eigen huis.
Vrijblijvend met alternatieve oplossingen komen Het verzoek om extra uitkering afwijzen
Resultaat Leo krijgt conflict met monique en het wijkteam Gemeente bespaart op uitkering Mevrouw Peeters is heel boos Leo vindt dat er er rechtvaardig gehandeld is door gemeente Leo begrijpt niet waarom het wijkteam zijn adviezen niet opvolgt.
Voorbeeld KAR voor Monique
Kader Er is rust nodig in dat huis om aan een oplossing te kunnen werken. Deze mensen zijn gewoon nog niet zelfredzaam door allerlei problemen waar ze zelf ook niet altijd iets aan kunnen doen Mensen van W&I hebben geen verstand van gezinsdynamiek en kunnen niet beoordelen hoe ernstig deze verstoring is.
Actie Toezegging doen aan Ashley dat ze gaat proberen Danny naar een andere woning te krijgen Leo de oplossing presenteren als voldongen feit. Leo niet meenemen in de situatie daar: geen voorbeelden geven van de huidige problemen.
Leo denkt alleen in regeltjes, het gaat hier om mensen! Hij is star en bureaucratisch.
Alle suggesties van Leo afwijzen. Ook als ze daar zelf nog niet eerder aan heeft gedacht.
Kinderen mogen niet de dupe worden van problemen van hun ouders
Boos worden als inkomen niet meewerkt Escaleren naar leidinggevende
Resultaat Monique krijgt conflict met Leo Ze moet terug naar Ashley en zeggen dat er niks geregeld kan worden Ashley verliest vertrouwen in Monique Monique begrijpt niet waarom Leo niet meebeweegt
De Interpretatieladder
Door te concluderen maar niet te verifiëren heb je altijd gelijk... (en leer je niet)
Bedrijfstheater
We doen interventies met theatermethodieken om: • het gesprek op een energieke manier op te starten • op een veilige manier onbespreekbare zaken bespreekbaar te maken • met humor te confronteren • aannames en visies te toetsen • abstracte begrippen concreet te maken • een gezamenlijk beeld te creëren van het gewenste gedrag .
16
Hoe wij organisaties in beweging brengen • Met onze kennis van karakterverschillen maken we het effect ervan op het gesprek inzichtelijk en daarmee productief. • Met een metataal die we met de deelnemers delen. Deze metataal is gericht op het onbespreekbare bespreekbaar maken en het onderzoeken van ideeën en aannames. Met theatermethodieken maken we het gesprek concreet en de effecten van keuzes letterlijk zichtbaar (oefenen met acteurs).
Regie op de scène • Wat zou er anders kunnen? • Voor welk personage hebben jullie suggesties?
• Geef die suggesties op basis van gedrag. • Wie zou zijn/haar gedrag hier aan moeten passen? • Wat moet hij/zij dan anders doen of anders zeggen?
Model 1: Defensief gedrag Universeel gedrag wanneer het spannend wordt: 1. Controle houden 2. Willen winnen 3. Gezichtsverlies beperken 4. Rationeel blijven
Model 2: Lerend gedrag Attitude die feedback en leren mogelijk maakt
1. Valide informatie delen 2. Geïnformeerde keuze
3. Intern Commitment 4. Compassie
Type projecten waar Consulaat voor gevraagd wordt • • • • • • • • • • • •
Cultuuromslag, gedragsverandering Gebrek aan ondernemersschap, klantgerichtheid, initiatief etc Assessment van kwaliteiten voor teams en individuen Leiderschapsontwikkeling (training, coaching etc.) Mobiliteit (incl. ontslag, ‘rouwverwerking’) Implementatie visie, besturingsmodel, kernwaarden, nieuwe rganisatiestructuur Waan van de dag doorbreken Bezuinigen Teamontwikkeling Het Nieuwe Werken Conflictmanagement Fusiebegeleiding 21
Ons aanbod specifiek gericht op de Transformatie •
Regietheater om beleidsmakers, managers en frontlijnprofessionals met elkaar tot een gemeenschappelijk beeld te laten komen over wat er straks echt wordt verwacht, met voor u op maat geschreven scènes.
•
Vissenkom gesprekken waarin beleidsmakers, managers en projectleiders met grote groepen medewerkers in dialoog kunnen gaan. Effectiever dan memo’s, nieuwsbrieven en power points!
•
Assessments om geschiktheid voor nieuwe functies en rollen te bepalen.
•
Training “klaar voor de start”: nieuwe vaardigheden eigen maken.
•
Vliegende start: teamcoaching voor (wijk)teams.
•
Simulatiegames met acteurs, om als organisatie op een inspirerende manier geconfronteerd te worden met de nieuwe doelgroepen. Prijzen voor de meest aansluitende effectieve maatwerkoplossingen!
•
Training selecteren, regisseren en evalueren van zorgaanbieders.
Het werk van Chris Argyris praktisch gemaakt
Pim Bouwman en Loes Wouterson hebben een boek geschreven om het wetenschappelijke gedachtegoed van Chris Argyris, praktisch toepasbaar te maken in organisaties.
Klanten van het Consulaat
24
