27-9-2012
Toyota, maar dan voor de bouw Lean Thinking in een bouwproject
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Agenda
Een bouwproject is geen autofabriek! Wat wil je managen? Hoe vertaal je Lean naar de bouw? Last Planner Systeem
Hoe werkt Lean in de praktijk?
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
1
27-9-2012
Een bouwproces is geen autofabriek
Lean werkt niet voor de bouw, want…. Veel verschillende partijen Projectmatig werken, elk project is anders Veel mogelijke oplossingen Veel onvoorspelbaarheden (bijv. weer) Veel belangen Kortom: Te complex voor Lean!!
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Een bouwproces is geen autofabriek!
Een auto maken is simpel!
Huidige manier van werken is tot stand gekomen door toepassen Lean Thinking filosofie!
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
2
27-9-2012
Een bouwproces is geen autofabriek!
Filosofie: De vijf principes van Lean
• De waarde voor de klant staat centraal • De gehele waardestroom in van belang • Het product stroomt door het proces (‘flow’) • De klant trekt het product uit het proces (‘pull’) • Continu streven naar perfectie
Principes die we ook kunnen toepassen op de bouw!
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Een bouwproces is geen autofabriek!
Welke uitdagingen hebben we dan in de bouw? Cultuur Veel verschillende partijen Vechtcultuur - Geen eenheid - iedereen gaat voor zichzelf Afspraken worden niet nagekomen Projectmatig werken Kwaliteit Kwaliteitbeleving hoger dan werkelijkheid Economie Er is minder vraag naar woningen, dus meer concurrentie De prijzen staan erg onder druk door slechte economie
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
3
27-9-2012
Wat wil je managen?
Dat juiste dingen op het juiste moment bij elkaar komen, zonder kunst en vliegwerk Dat betekent: Minder adhoc, meer voorspelbaar werken Continue workflow Snel Leren, door korte projecten
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Wat wil je managen?
Dat kan alleen als: • Iedereen weet hoe het project loopt • Meer dan alleen eigen werk • Denken en handelen vanuit het geheel
Geen enkel los onderdeel kan rijden, alleen geheel brengt je van A naar B
• Iedereen uitgenodigd wordt om mee te sturen • Er veel meer horizontale afstemming ontstaat
Ander is het TE VEEL om te managen! DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
4
27-9-2012
Wat wil je managen?
Goed bouwprocesmanagement betekent dus: Het geheel centraal stellen Minder zelf beslissingen nemen Meer zorgen voor het juiste gesprek tussen partners, zodat zij samen tot juiste beslissing komen Iedereen laten meesturen
Ai, van oudsher zijn we dit niet gewend!
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Hoe vertaal je Lean naar de bouw?
Het Last Planner Systeem Aanpak om projecten te managen (gebaseerd op systeemdenken en Lean)
Focus aanpak: • een voorspelbare, continu stromende workflow • continu, snel leren • juiste gesprek tussen partners
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
5
27-9-2012
Last Planner Systeem
Wie is een Last Planner?
De laagst verantwoordelijke die binnen zijn werkgebied activiteiten en capaciteit mag en kan inplannen
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Last Planner Systeem
Hoe werkt het Last Planner Systeem? Last Planners en project team plannen gezamenlijk de volgorde van het werk in elke fase van het project, bewaken dit en leren hiervan.
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
6
27-9-2012
Last Planner Systeem
LPS heeft 5 gespreksvormen
Gemeenschappelijke Planningssessie (GPS)
Zou kunnen
StartKlaar
Kan
Planning en Productie evaluatie (PEP)
Gaat gebeuren Is gebeurd
Gebeurd
Productie management (daggesprek)
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Last Planner Systeem
GPS sessie Gezamenlijk neerzetten van de productievolgorde en doorloop van het project
Alle bij het project betrokkenen hebben overeenstemming over:
Wat er moet gebeuren; Wie welke activiteit doet; Wanneer die start en eindigt; Wanneer we wat nodig hebben;
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
7
27-9-2012
Last Planner Systeem
Voorbeeld GPS planning dag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
datum
27-6-2011
28-6-2011
29-6-2011
30-6-2011
1-7-2011
4-7-2011
5-7-2011
6-7-2011
7-7-2011
8-7-2011
11-7-2011
12-7-2011
13-7-2011
14-7-2011
15-7-2011
18-7-2011
19-7-2011
20-7-2011
21-7-2011
22-7-2011
werkbare dagen
7
1
2
3
4
5
6
8
9
bedrijf
DV
BSM
DV
DV
Loodsluis
DV
ALFHA
Loodsluis
aantal manuren
3
2
2
2
2
3
4
4
1
bewerking
Werkvloer
Indraaien
Bekisten
Ontkisten
Aanbrengen
Maatvoering
wapening
fundering
fundering
riool + MV
stelwerk
fundering
fundering
fundering
1e verd.
1e verd.
locatie
fundering
Aanbrenegen mantelbuis, invoeren nuts
Motage steiger
1
DV
2
1 Afstroten
zetten 2e
naden
1e verd.
Habe 3 lijmen
2e verd.
2e verd.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
DV
DV
Odijk
DV
Habe
Habe
DV
DV
Habe
Habe
DV
DV
2
2
2
2
2 1/2
1
2
1
2 1/2
4 1/2
2
3
Onderslagen
Afstorten
Leggen 2e
Stelwerk
invoer
Bekisten
Bodem
Leggen Kimmen
Opperen
zetten 1ste
naden
Kimmen
lijmen
verd. Vloer
toppen
fundering
fundering
fundering
BG
BG
BG
BG
1e verd.
1e verd.
BG
1e verd.
1e verd.
aantal mensen
6
2
1
2
2
2
2
2
2
2
3
Loodsluis
Loodsluis
Loodsluis
Habe
DV
DV
DV
ALFHA
Loodsluis
Habe
4
1
2
4 1/2
3
2
8
4
4
2 1/2
lijmen
Leggen vloer
Motage
Aanbrengen
Kimmen +
steiger
riool + MV
opperen
bedrijf
Loodsluis
aantal manuren Leveren
bewerking
fundering
afsluiting
Aanbrengen
beganegrond-
2
locatie
water
Storten
2
BG
DV
Onderslagen
Loodsluis Leveren
BG
Habe
Opperen
bedrijf
bewerking
BG
DV
aantal mensen
aantal manuren
fundering
Stelwerk KZ-steen
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
vloer
Bevestigen
Montage
Sparingen
riolering,
Riolering
hwa, nuts
fundering
BG
2
2
2
bedrijf
BSM
Gele Beton
DV
aantal manuren
2
locatie
fundering
aantal mensen
bewerking
Wapening Prefab
riolering
meterkastplaat / ophagen riool
BG
1e verd.
2
2
VBI
Maatvoering stelwerk 1e verd.
1e verd.
2e verd.
2
4
2
2
Ter Huurne
Oranjedak
VBI
2 Leveren beganegrondvloer
naden
fundering
BG
aantal mensen
2
2
1e verd.
Leveren aanvoer 1e verd. vloer
Leveren
Noodlaag
kozijnen
dakuit bouwen
Leveren aanvoer 2e verd. vloer
bnr 1-6 2
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
alpha
2e verd. 2
Ter Huurne
1
Afstorten
locatie
Kozijnen stellen (incl. erker comp.)
2
alpha
alpha
alpha
alpha
8
8
8
8
8
Metselen
Metselen
Metselen
Metselen
Voegen
huis 1
huis 1
huis 1
huis 1
huis 1
3
3
3
3
2
DV
DV
8
8
Stellen Leveren
profielen (incl
Motage
kozijnen
kozijnen) +
geveldrager
bnr 1-6
1e verd.
1e verd.
2
1
folie
www.deheleolifant.com
Last Planner Systeem
StartKlaar sessie Voorbereiden van taken in de periode die voor ons ligt, zodanig dat de taken verricht kunnen worden op het moment dat we willen.
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
8
27-9-2012
Last Planner Systeem
Productie evaluatie en planningssessie (PEP) Het maken van een harde planning van werkzaamheden voor de aankomende week Het toetsen van het succes van de voorafgaande week: - Voorspelbaarheid (PAN-score) - Veiligheid - Werkplezier /respect - Kwaliteit Het signaleren van knelpunten en het ontwikkelen van oplossingen voor de oorzaken van deze knelpunten. De PEP is niet bedoeld voor het oplossen van knelpunten (brandblussen) maar voor het vóór kunnen zijn van brandjes.
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Last Planner Systeem
Productiemanagement (daggesprek) Doel Worden de gezamenlijke gemaakte afspraken door alle partijen nagekomen m.b.t. : - Planning - Veiligheid - Respect - Kwaliteit Vergroten van de betrokkenheid van de bouwplaatsmedewerkers Delen van succes
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
9
27-9-2012
Hoe werkt Lean in de praktijk?
Ervaring in 18 projecten o.a. bij: Dura Vermeer Hengelo, Houten en Rotterdam Breijer Rotterdam en Huizen Olde Rikkert
Ontwikkeling in denken Jee, maar daar heb ik toch geen tijd voor?! Ik moet buiten zijn, problemen oplossen! Héé, dit werkt eigenlijk wel goed. Ik moet wel extra uren investeren… Héé, ik begin mijn investering terug te verdienen op plekken die ik niet verwacht had!
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Hoe werkt Lean in de praktijk?
LeMaire Amersfoort Kenmerken: • 58 huurappartementen • comm. Ruimtes • parkeergarage • Bouwtijd 1,5 jr Aanpak: Volledig LPS Daggesprekken hebben grote invloed op drive en betrokkenheid Het gaat daar over ‘details’ Voorbeeld: portofoonverkeer onduidelijk Effect: Uitvoerder heeft met grote regelmaat leergroepen over de vloer en heeft daar alle tijd voor. Ad hoc is nagenoeg weg en dat levert tijd op! Werksfeer is ZORGZAAM én KRITISCH DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
10
27-9-2012
Hoe werkt Lean in de praktijk?
Nieuwbouw gemeentehuis Kenmerken: • Eerste deel nieuwbouw • Tweede deel renovatie • Bouwtijd ca 2 jr Aanpak: GPS + weekgesprekken (PEP). Geen daggesprekken Probleem: • Blijvend patroon van bijsturen, ad hoc acties • Oorzaak: input vanuit ‘binnen’ • Inkoop • Voorbereiding Actie: Verbeterinzet op systeem voor prioriteit stellen ‘binnen’ Effect: Rust en voorspelbaarheid in tweede deel project (renovatie).
De Les: • Je MOET naar de bron van de onrust • Harder sturen op de bouw had géén zin gehad
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Hoe werkt Lean in de praktijk?
Voortraject Nieuwbouw Zorgcentrum Kenmerken: • Do-fase nieuwbouw zorgcentrum • Doorlooptijd DO 6 mnd • BIM Aanpak: Alle specialisten in vroeg stadium bij elkaar GPS + weekgesprekken (PEP). Geen daggesprekken Elke week dag met elkaar tekenen Effect: • Veel beter inzicht in wie welke informatie nodig heeft op welk tijdstip • Duidelijkheid wanneer wie wat gaat doen • Veel minder ad-hoc werkzaamheden • Tekenaars hebben veel meer rust DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
11
27-9-2012
Hoe werkt Lean in de praktijk?
Wat levert het op? Rust Voorspelbaarheid Plezier in het werk Weinig opleverpunten (zonder voorcontrole) Problemen fundamenteel onderling opgelost Kortere bouwtijd Als gevolg hiervan: Langzaam dalende kosten
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
Toyota, maar dan voor de bouw
DNA van bouwprocesmanager Alles vanuit geheel bekijken (niet vanuit specialisme) In staat zijn de onderliggende oorzaken te vinden, zoeken naar fundamentele oplossingen ‘Buiten onze invloedsfeer’ mentaliteit bestaat niet meer, hij moet in staat zijn probleem te agenderen
Ben jij er klaar voor om die brede verantwoordelijkheid op je te nemen?
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
12
27-9-2012
Vragen? ANDERS DENKEN | ANDERS ORGANISEREN
DE HELE OLIFANT anders denken | anders organiseren
www.deheleolifant.com
13