tourette tweelingzus marie vertelt SPECIAL burn-out als de batterij leeg is mogen jongens nog jongens zijn? HOE gelukkig word jij van social ENQUÊTE

Het magazine dat deugd doet • HERFst 2013

www.facebook.com/magazinecava

SPECIAL burn-out als de batterij leeg is · mogen jongens nog jongens zijn?

+

ENQU ÊTE

tourette is mijn tweelingzuS

H geluOE wo kkig van rd jij s medocial ia? DOE M EE!

een uitgave van CM midden-vlaanderen • editie 22

lezeres marie vertelt

cm22_MV.indd 1

1

01/08/13 11:15

coyote.be

EDITO

Fietsen met een doel

I

k beken, zonder te biechten. Ik ben een jongen van 58 jaar en ik fiets graag. Vroeger zomaar, van A naar B met veel omwegen. Maar de laatste tijd fiets ik doelgerichter, met een missie. Dan beschouw ik mijn fiets als een stalen ros waarmee ik ten strijde wil trekken. En daarbij heb ik vaak de behoefte om eens goed tegen iemands schenen te stampen. Niet uit pure baldadigheid, wel omdat het zo nu en dan nodig is dat je zaken aanklaagt die écht niet door de beugel kunnen. Neem nu de personen met een handicap, een groep die niet zo gauw met de vuist op tafel slaat of in de straten van Brussel gaat betogen. Ik vind het schrijnend dat er nog steeds een te grote groep veel te lang op de wachtlijst voor gespecialiseerde opvang moet blijven staan. Sommigen in een schrijnende probleemsituatie. Dit kan niet! Maar tegen wiens schenen moet ik stampen? Die van de minister? Hij is de eerste om toe te geven dat er een probleem is. Er komen steeds meer mensen bij die nood aan zorg hebben. Tegelijkertijd krijgt hij elk jaar te weinig geld om voor extra opvang te zorgen. De politieke verantwoordelijken die beslissen dat er bezuinigd moet worden? Voordat ik op mijn fiets spring om naar Brussel te rijden en ze een flinke trap te verkopen, bedenk ik dat zij degenen zijn waar u en ik op gestemd hebben. En in een potje zelfkastijding heb ik geen zin. Het wordt moeilijk om een schuldige te vinden. De deur van het parlement dan maar. Vlaams of federaal? Europees? Jongens toch, ik verlang weer naar de tijd dat ik als kleine (kwa)jongen rondfietste zonder enig doel!

Beleef alle aspecten van je trektocht. Onze nieuwe Oregon GPS-toestellen hebben hun functies en vermogen nog uitgebreid. Waterbestendig en robuust, geeft je trekking-gegevens weer op het best leesbare GPS- aanraakscherm ooit, ook in het zonlicht. Met een ingebouwd 3 -assen kompas, een barometrische hoogtemeter en een autonomie tot 16u, brengt hij u overal en in alle veiligheid. Dankzij de draadloze1 aansluiting kan je, waar je ook bent, informatie over je tocht opslaan, met inbegrip van je waypoints en je foto’s op de Garmin Cloud. Daarna kan je ze delen2 met je vrienden via BaseCamp en Garmin Adventures.

paul de bruyckerE Bladmanager

Oregon 600(t) & 650(t) ®

¹ANT+ en Bluetooth ² via een compatibele smartphone en de BaseCamp applicatie.

cm22_MV.indd 2-3 13_Annonce_CAVA_NL.indd 1

2/07/13 12:08

Inhoud 04,27,40 GESPOT Cijfers & weetjes

05

Hallo! CM-medewerker in de kijker

06

34

maatschappij Jongens niet meer welkom!

41

Mijn gedacht Marc de Bel(hamel)

42

goed doen Wie goed doet, goed ontmoet? Onze reporter Lies doet de test!

lezeres op de cover Marie heeft Tourette

12

zeg eens aaa Verhip, ik heb de hik!

special Burn-out: wat als de batterij plat is?

21

vraag aan de straat Welk vervelend trekje heeft jouw partner?

22

verhaal Dirk en Bob kozen voor een andere loopbaan

28

say cheese Kamperen: de mooiste zomersport

32

stelling Is gamen leerzaam?

47

48

cm-deals Korting voor CM-leden!

50

resultaten hygiëne-enquête Is de Vlaming wel ‘proper op zijn eigen’?

56

CM-AGENDA Plan je activiteiten!

+

Enquête blz. 55 Hoe gelukkig word jij van social media? Doe mee en win een LEUKE prijs!

Benieuwd naar de ‘making of’ van onze covershoot met Marie? Ga dan snel naar www.facebook.com/magazinecava

Verantwoordelijke uitgever Jean-Paul Corin, Martelaarslaan 17, 9000 Gent · Bladmanagement Paul De Bruyckere · Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Paul Van Roy, Het Salon · Concept, fotografie en vormgeving Het Salon, met dank aan: Uitleendienst Lochristi · Advertenties Publicarto 053 82 60 80, [email protected] · Contact CM MiddenVlaanderen, Martelaarslaan 17, 9000 Gent, 09 267 56 67, [email protected] · çava? is een uitgave van CM Midden-Vlaanderen en verschijnt in een oplage van 420 000 exemplaren huis aan huis in de arrondissementen Aalst, Eeklo, Gent en Oudenaarde. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en huishoudelijke reglementen. CM Midden-Vlaanderen is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties.

01/08/13 11:16

G E S P OT

4

KUNST

Muziek en schilderkunst van ˇ M.K. Ciurlionis Beeldende kunst en muziek hebben elkaar in de loop der eeuwen vaak beïnvloed, maar het gebeurt uiterst zelden dat kunstenaars in beide disciplines op hetzelfde niveau actief zijn. Mikalojus Konstantinas Ciurlionis (1875 – 1911) bezat de uitzonderlijke gave om zowel uitmuntend te zijn in de schilderkunst, als in muziek. Reden genoeg voor het Museum voor Schone Kunsten (MSK) in Gent om aandacht te besteden aan de kunstwerken van deze bijzondere Litouwer. De tijdelijke tentoonstelling is een primeur voor ons land en telt meer dan 100 schilderijen, maar ook

grafisch en fotografisch werk werden ter beschikking gesteld door het Nationaal Museum van Kaunas. Het MSK zal ook aandacht besteden aan enkele grote Belgische schilders uit Ciurlionis’ tijd zoals Fernand Khnopff en Léon Spilliaert. Wil jij deze expositie niet missen? Mail dan naar [email protected]. De eerste 25 personen maken kans op een duoticket. De werken van M.K. Ciurlionis zijn te bezichtigen in het MSK van 21 september tot en met 15 december 2013. Meer info vind je op www.mskgent.be

Hallo!

2,7

5

Dinsdag 23 juli, 12u00, kampplaats Stelebos, Zutendaal

WIE? Koen Jespers, consulent bij CM Mechelen-Turnhout. WAT? Gaat voor het negende jaar op rij mee op Chirokamp als kookouder. WAAROM? Wanneer ik de allerkleinsten hun gamel vlijtig zie uitlikken, weet ik waarvoor ik het doe. Het is een plezier om jongeren zo te zien genieten.

CIJFER

De kortste lijnvlucht ter wereld is amper 2,7 km lang en duurt nog geen twee minuten, inclusief taxiën. De reis gaat van Westray naar Papa Westray, twee van de Orkney-eilanden in het noorden van Schotland. Je betaalt zo’n ¤ 25 euro voor een heen- en terugvlucht.

MAATSCHAPPIJ

We zijn voedselverspillers

De grootste hoeveelheid voedsel gaat verloren door onze eigen schuld. Heel wat producten die we zelf gekocht hebben, gaan rechtstreeks de vuilnisbak in. Pasta, rijst en brood verdwijnen het vaakst bij het afval. Zo verspilt een huishouden tot € 400 per jaar! Ook restaurants zijn grote

voedselverspillers. Al hebben die tegenwoordig al een aantal leuke manieren om de verspilling tegen te gaan. Zo kan je bij heel wat restaurants de restjes van je bord meekrijgen in een ‘doggy bag’ om later thuis op te eten. Of om effectief aan de hond te geven, natuurlijk.

De drielingzusjes Lien, Sien en Fien zijn echte kwameiden die niets liever doen dan kattenkwaad uithalen. Zo belanden ze van het ene avontuur in het andere; ze maken een griezelverkleedfeest onveilig, zetten een weekend bij de scouts op stelten en maken kennis met een minisaurus ... Een grappige, spannende en avontuurlijke reeks van Marc de Bel, om heerlijk bij te griezelen vanaf 9 jaar. çava?-lezertjes kunnen mee griezelen met ‘De Kriegeltjes’ voor ¤ 10 i.p.v. ¤ 13,50 per boek*: Surf naar www.abimo.net ☛ Vul bij de zoekfunctie ‘Kriegeltjes’ in ☛ Je krijgt 5 Kriegeltjes-boeken van Marc de Bel te zien ☛ Bestel en vul bij opmerkingen ‘çava-actie’ in BOEKENVOORDEEL

‘De Kriegeltjes’ VAN MARC DE BEL

*Je betaalt ¤ 1, 50 verzendingskosten

cm22_MV.indd 4-5

Ter vergelijking: de langste vluchten van Sydney naar Dallas en van Johannesburg naar Atlanta duren bijna 16 uur!

‘Het plezier dat je op kamp beleeft, is onbetaalbaar.’

SLEC HTS

€ 10 per boe k

© Studio 37

Pasta, rijst en brood verdwijnen het vaakst bij het afval.

Benieuwd naar het volledige verhaal van koen? Ga dan naar facebook.com/magazinecava

01/08/13 11:16

GOED DOEN

7

WEG MET DE VERZURING!

 Dag 1

Op wandel met honden uit het asiel ‘Wie wreed is tegenover dieren, kan geen goed mens zijn’, zei de Duitse filosoof Schopenhauer ooit. Daar ben ik het volledig mee eens. Zelf heb ik geen huisdieren omdat ik te vaak van huis ben. En eerlijk? Misschien vind ik het wat te veel gedoe. Toch besluit ik een abonnement te nemen bij het dierenasiel van Gent. Op een bewolkte zaterdagnamiddag croste ik door het park met Sloeber, een oude Yorkshire terriër. We dolden een klein uur in het gras en vanaf de eerste minuut waren Sloeber en ik dikke maatjes. Het gaf mij een heel goed gevoel dat ik het hondje gelukkig maakte door ermee te wandelen. En Sloeber? Die gaf mij heel veel liefde terug … en hondenpoep!

Wie goed doet, goed ontmoet? Onze reporter Lies neemt de proef op de som!

Je onbaatzuchtig inzetten voor een ander lijkt niet meer van deze tijd. We houden steeds minder rekening met elkaar en ergeren ons aan futiliteiten. Onze reporter Lies probeert de toenemende verzuring tegen te gaan door veertien dagen lang van deze wereld – of toch van haar directe omgeving – een betere plek te maken. Dat doet ze door elke dag een klein gebaar te doen voor iemand die haar pad kruist.

 Dag 2

Iemand voor laten aan de kassa Vrijdagavond 18u30, ik sta aan te schuiven in een ontzettend lange wachtrij aan de kassa van de supermarkt. Rond mij zie ik vermoeide mensen die al zuchtend – met een interval van gemiddeld één minuut – vooruit sloffen. De vrouw achter mij heeft een overvolle kar, ik moet slechts een half mandje met aankopen afrekenen. Tijd voor een mooi gebaar: de wildvreemde vrouw achter mij mag voor gaan, ik kruip een plaatsje naar achter. Argwanend kijkt de vrouw mij aan, haar blik beschuldigt mij van snode bijbedoelingen. “Nee, doe maar, geen enkel probleem, ik heb alle tijd”, drong ik vriendelijk aan. Stilaan verandert haar gelaatsuitdrukking. De norse blik wordt plots omgetoverd tot een stralende glimlach. Missie geslaagd.

Tekst & fotografie Lies Vermeesch

N

atuurlijk erger ik mij wel eens aan de medemens. Zondagsrijders, lange wachtrijen aan de kassa, dikke nekken, veel te enthousiaste straatenquêteurs die je aanklampen op een baaldag, … Omdat het geen 1 januari hoeft te zijn om goede voornemens te maken, wordt mijn mantra van de komende weken: ‘wie goed doet, goed ontmoet’. Maar past ‘goed doen’ wel in mijn agenda? Nog zo’n ziekte van deze tijd …

cm22_MV.indd 6-7

 Dag 3

Oude kledij in de container Een uitpuilende kleerkast en toch ‘niets hebben om aan te doen’? Ik pleit schuldig. Daar maken we korte metten mee! Onverbiddelijk gooi ik de kleren die ik niet meer draag op een stapel en drop ze in de kledingcontainer op straat. De kringwinkel belooft mijn kledij een tweede leven te geven. ➤

01/08/13 11:16

8

GOED DOEN


9

 Dag 4

Lekker zwaaien Vandaag ga ik enthousiast zwaaien naar onbekenden. Aarzelend steek ik mijn hand op naar mijn eerste slachtoffer, een vrouw met haar baby. Fronsend kijkt ze weg. Mijn tweede poging gaat naar een joggende veertiger. Hij kijkt aanvankelijk wat vreemd, maar wuift vriendelijk terug. Ik passeer een werf met twee fluitende bouwvakkers, ik erger mij te pletter, maar zie dit als dé uitgelezen kans om te zwaaien. Ze roepen mij nog snel een ‘saluuuuut’ na. Deze opdracht ligt buiten mijn comfortzone, ik stop er meteen mee.

 Dag 7

(H)eerlijk eten Zonder blikken of blozen, smul ik van schaarse tonijn. Ik ben verzot op edamame – jonge sojabonen in de peul – die worden geïmporteerd uit China en andere Aziatische contreien. En ik eet vaak avocado’s of mango’s die onverantwoord veel kilometers aflegden naar mijn bord. Tijd om wat vaker voor lokale producenten te kiezen. Of wat meer aandacht te schenken aan fairtradeproducten, me dunkt. Daar houden de boeren meer centen aan over. Mijn wekelijkse supermarkttrip wordt vanaf nu bewuster. Een eerlijke prijs betalen én smullen met meer smaak? Twee vliegen in één klap als je het mij vraagt!

 Dag 8

Kleingeld doneren Ik heb een hekel aan al dat kleingeld; je weet wel de koperen muntjes van 1, 2 en 5 cent. Zo’n gedoe en je kunt er niets mee kopen. Ik zit dus met een overschot aan kleingeld. Maar waarom spaar ik die niet allemaal op in een bokaal om ze later te doneren aan een goed doel? Zo gezegd, zo gedaan. Al ben ik er nog niet uit aan welk goed doel ik mijn opgespaarde centen zal geven. Geef ik het aan bedelaars, grote ngo’s of kleine vzw’s? Het moet wel nuttig worden besteed, vind ik. Ondertussen spaar ik ijverig verder.

 Dag 5 ➤

cm22_MV.indd 8-9

Vaarwel kogelvis Natuurlijk ben ik te oud om een knuffeldier in huis te hebben! Daarom gaf ik mijn allerlaatste knuffelbeest – een pluchen kogelvis – weg aan twee kindjes die er meer plezier van zullen hebben. Met pijn in het hart stond ik mijn knuffel af, maar ik wist meteen dat het de juiste beslissing was toen ik mijn ex-kogelvis bij Nokke en Cisse zag liggen.

 Dag 6

Vrijwilliger op een benefietetentje Mijn schoonvader wandelt elk jaar mee met de Oxfam Trailwalker. Daarbij wandel je in een team van vier personen samen 100 kilometer in minder dan 30 uur. Elke ploeg moet minstens 1.500 euro inzamelen om van start te mogen gaan. De opbrengst gaat integraal naar projecten van Oxfam Solidariteit. Al ben ik best sportief, honderd kilometer wandelen, is mij van het goede te veel. Daarom engageerde ik mij voor een benefietetentje om een deel van de 1.500 euro in te zamelen voor de wandelploeg van mijn schoonpa. Op het etentje kwam veel volk opdagen. Ik schepte met veel plezier de borden vol op mijn vrije dag. Maar de echte helden blijven toch diegenen die 100 kilometer wandelen voor het goede doel. Chapeau.

 Dag 9

Postbode van dienst Verkeerd bezorgde post vliegt bij mij vaak zonder pardon bij het oud papier. Té vaak. Ik neem me voor om die post te verzamelen en persoonlijk terug te brengen. Wanneer ik aanbel bij die ene buurtbewoner die ik bijna nooit zie, is de brief hét ideale excuus om een praatje te slaan. Ik word meteen uitgenodigd voor een paella-avond in de wijk. Van een win-winsituatie gesproken.

➤

➤

01/08/13 11:17

10

GOED DOEN


CONCLUSIE

➤

 Dag 10

Babysitten op Felix Mijn collega Ellen werd zes maanden geleden mama van Felix. Omdat jonge moeders vaker tijd voor zichzelf verdienen, bood ik aan om te babysitten op Felix. Hierdoor kon Ellen nog eens een tête-à-tête plannen met haar man. Ellen was meteen gewonnen voor het idee en we prikten snel een datum. Ikzelf hield het die avond op een gezellige date met Felix. Maar de baby slaagde erin om mijn gloednieuw bloesje – dat ik verdiend had na het wegschenken van mijn kledij – onder te spugen. Verder was Felix een schatje.

 Dag 11

En nu?

Papier hier! Ik neem het mij al lang voor, maar dit keer maak ik er echt werk van: ik vervang al mijn papieren facturen door elektronische exemplaren. Op die manier red ik in mijn eentje geen bomen, maar ik geloof dat elke kleine inspanning het verschil kan maken. Elektronische facturen zijn niet alleen beter voor het milieu, de bedrijven die ze versturen winnen er ook tijd en opslagruimte mee waardoor fouten tot een minimum worden beperkt. Niets dan voordelen dus.

 Dag 12

Kaartjes versturen Ik heb een redelijk grote familie- en vriendenkring, maar de tijd gaat soms te snel om met iedereen af te spreken. Daarom neem ik het initiatief en schrijf ik handgeschreven postkaartjes – op zich al een unicum in deze digitale tijden – naar vijf personen die ik lang niet gezien heb. Meteen nodig ik hen uit voor een etentje bij mij thuis. Het perfecte excuus om wat bij te kletsen.

 Dag 13

Walk this way Ik ben vaak onderweg met de fiets. Van mijn huis naar het werk, naar de looppiste, afspreken met vriendinnen, naar de supermarkt, … Al fietsend word ik regelmatig tegengehouden door mensen die de weg vragen. Ik stop altijd, maar ik ben een ramp in het onthouden van straatnamen. Tot het mij laatst opnieuw overkwam: een oudere vrouw en haar kleinkind waren compleet verdwaald en vroegen mij de weg. Dit keer nam ik de moeite om de straatnaam op te zoeken op de gps van mijn smartphone en gidste ik hen vlotjes de weg. Ziezo, weer iemand blij gemaakt, het begint te wennen. ●

Ik kijk tevreden terug op mijn experiment. Het vraagt wat extra moeite, maar die ben je meteen vergeten wanneer je op een complimentje of oprechte glimlach wordt getrakteerd. Wat ik ook leerde, is dat je niet voor iedereen goed kan doen en dat je daarin moet berusten. Er gaan altijd zuurpruimen rondlopen, eender welke inspanning je levert. En oh ja, er waren natuurlijk ook flauwe plezanteriken zoals mijn baas die me vroeg om zijn auto te wassen. Of een collega die me de opdracht gaf boodschappen voor haar te doen. Dat ruikt naar pesten op het werk en ik heb dan ook vriendelijk geweigerd.

Voel ik me beter? Misschien een tikkeltje, het feit dat je mensen blij maakt, geeft je energie. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer iedereen dit zou doen, mensen in het algemeen minder bitter zouden zijn. Is het haalbaar om elke dag iets te doen voor iemand? Jazeker! Een goede daad hoeft niet veel tijd te kosten om iets te betekenen. Eigenlijk moeten we elkaar vaker spontaan uit de nood helpen. En af en toe mag je ook aan jezelf denken.

PLUK JE GELUK Pluk je geluk en het CM-geluksplan zetten je op het spoor naar een gelukkiger leven. Via tips leer je actief werk te maken van je mentale veerkracht en geluk. ➝ www.plukjegeluk.be

cm22_MV.indd 10-11

01/08/13 11:17

12

SPECIAL BURN-OUT

13

Wat als de batterij plat is?

PETRA: ‘Alsof ik een marionet was waarbij ze de draadjes hadden doorgeknipt’

Burn-out is niet zomaar een beetje werkmoe of liefdesmoe of een ander soort moe. Iemand met een burn-out heeft lang toegewerkt naar het moment waarop zowel mentaal als fysiek het licht uitgaat. Wachten tot het over is, helpt niet. Gedisciplineerd zwoegen wel. En dat geldt vaak ook voor de partner. Tekst Femke Coopmans Illustratie Pieter Van Eenoge

➤

cm22_MV.indd 12-13

01/08/13 11:17

14

SPECIAL BURN-OUT

15

WAT ALS DE BATTERIJ PLAT IS?

4 FASES Petra Thys kwam thuis na een fout gelopen weekend bij de vader die ze

nog maar pas had teruggevonden en ze voelde hoe ze als een ballon leegliep. In een paar seconden was alle energie weg. Burn-out, zei de dokter. Zij is niet het typevoorbeeld van de workaholic die te lang en te hevig in het rood gereden heeft. De term burn-out wordt meestal gebruikt voor de uitputting als gevolg van werk, en een bore-out gaat dan over te weinig uitdaging op het werk. Maar tegelijk, zo zeggen de experts, zijn er net zoveel soorten burn-out als kleuren van haar of ogen.

“Ik was twaalf toen mijn vader uit mijn leven verdween”, vertelt Petra. Haar ouders waren al uit elkaar sinds een vechtscheiding op haar vierde. “Van de ene dag op de andere was hij weg. Zijn ouders wisten ook niet waar naartoe. Eén keer heeft hij nog gebeld en daarna niets meer. Er was thuis ook niemand die nog over hem praatte. Het was gewoon zo.” Dat tekende het jonge meisje. Ze geloofde dat ze nergens goed voor was. “Ik had faalangst, ik wil altijd iedereen helpen en bovendien ben ik nogal perfectionistisch”, zegt ze. Petra kon niet leven met ‘het was gewoon zo’ en ze overtuigde haar twee jaar oudere zus om opnieuw contact te zoeken met hun vader. Zo stonden ze op een dag samen voor zijn deur. “Ik zie nog hoe hij de voordeur opendeed, het pad afgewandeld kwam en ons zonder emotie welkom heette.” Na die eerste ontmoeting moest het voor haar zus niet meer, Petra daarentegen wou haar vader niet opnieuw verliezen en sprak af om elke maand een weekend bij hem te logeren. Op vrijdagochtend pakte ze dan

cm22_MV.indd 14-15

haar koffers en meteen na het werk reed ze naar het station. Daarna volgde een reis van drie à vier uur. Zondagavond stond ze terug thuis, klaar om maandag weer te gaan werken. Ondertussen lette ze er heel erg op dat ze haar relatie niet verwaarloosde. Een jaar hield Petra dat vol.

VOLGENDE EXPERTS KOMEN AAN BOD IN DIT DOSSIER

‘Ik heb het weer verknoeid’ “De laatste keer hebben we ruzie gemaakt. Ik wou aan de afwas beginnen, hij maakte een opmerking en ik stortte in. Dit was te zwaar voor mij. Hij is toen zo kwaad geworden dat ik begon te hyperventileren. ’s Nachts heb ik geen oog dicht gedaan. Ik

Tine Daeseleire

is de stichter van The Human Link. The Human Link wil organisaties, bedrijven en particulieren stimuleren om aandacht te schenken aan psychisch welzijn.

Marieke Impens

werkt binnen The Human Link met mensen rond werkgerelateerde stressklachten en angstklachten.

Luc Swinnen

is bedrijfsconsulent en coach in verband met stress, emoties en geluk.

Luk Dewulf

is pedagoog en adviseur bij Kessels & Smit, the Learning Company.

wou weg.” De volgende ochtend zat hij al aan de ontbijttafel toen Petra opstond. “Hij vroeg mij om te kiezen. Als ik vertrok, was ik nooit meer welkom. Of ik kon nog twee dagen blijven zoals voorzien.” Petra kon niet blijven. “Hij heeft me aan het station afgezet met een allerlaatste knuffel en is meteen vertrokken. Als een zombie belde ik op de terugweg naar Bart, mijn man. Hij begreep het niet. ‘Heb je iets verkeerd gezegd?’, vroeg hij. Waarop ik dacht: ik heb het weer verknoeid.” Een dag later zat Petra bij de dokter, zogezegd met keelpijn. “Ik durfde eerst niet goed te zeggen wat er gebeurd was”. Ze kwam thuis met de diagnose burn-out en een voorschrift voor kinesitherapie om haar te helpen ontspannen. Zes weken bleef ze thuis. “Ik liep de muren op. Ik wou niet thuis zijn en ook niet gaan werken. Er was niets waarmee ik mij kon ontspannen”, zegt ze. Terug op het werk vroeg ze haar overplaatsing. “Ik was bankbediende en miste een professionele uitdaging. Ik

Als je echt een burn-out hebt, gaat het misschien na een week of zes iets beter, maar veel mensen blijven drie tot zes maanden thuis. Bij The Human Link verdelen ze het genezingsproces, dat opvallend genoeg bij iedereen gelijkaardig verloopt, in vier fases:

1

Accepteren. Het is niet iets om boos of gefrustreerd om te zijn. Van woede en frustratie verlies je alleen maar extra energie. Sommige mensen zien dat zelf snel in, anderen hebben meer tijd nodig.

2

Zoeken waar jij energie uit kunt halen en je leeggelopen batterijen kunt opladen. Dat lukt voor veel mensen niet terwijl ze blijven werken en dus moeten zij een tijdje stoppen.

3

Vaardigheden aanleren om dezelfde valkuilen te vermijden. En die zijn voor iedereen anders. De één oefent zich in grenzen aangeven en ‘nee’ zeggen. Een ander leert hoe hij omgaat met moeilijke situaties die je misschien niet kunt veranderen.

4

Integratie in de werksituatie: hoe pas je dit allemaal toe? Dit gebeurt vaak geleidelijk.

dacht dat het allemaal wel goed zou komen in een nieuwe functie.” Maar het was nog niet wat Petra nodig had en even later gaf ze haar ontslag om opnieuw te gaan studeren. ‘Ik wil rust’ Op een gegeven moment kon ze haar bed niet meer uit. Petra moest naar school, maar het lukte niet. De rolluiken moesten dicht blijven. Ze wilde haar bed en rust. “Alsof ik een marionet was waarbij ze de draadjes hadden doorgeknipt.” Zelfs de dokter bellen was haar te veel, maar het moest. Ze kreeg opnieuw een maand om uit te zieken. “Dat bezorgde me stress. Binnen een maand moest het dus weer in orde zijn? De dokter verzekerde me dat we het binnen een maand gewoon opnieuw zouden bekijken, maar wanneer ben je in orde? En hoe kan een dokter dat voor jou beslissen?” Petra besloot om tijdens haar dagen thuis te breien – maar dat ging te traag – en te haken. “Ik wist dat ik mijn dada kon vinden in handwerk. Dat deed ik als kind al graag.” Elke dag een project nam ze zich voor. “Ik wou mezelf enerzijds een druk opleggen en anderzijds was het ook goed om mij niet helemaal te gaan afvragen wat ik hier eigenlijk zat te doen.” Haken werkt voor haar bijna therapeutisch. “Ik hoor of zie niets terwijl ik aan het haken ben. Dan kan de wereld ontploffen. Ik heb geleerd dat het belangrijk is dat je ‘nu’ kunt leven en niet ondertussen zit te denken aan de afwas en de boodschappen die je nog moet doen. Ik zit hier, nu, en ik doe wat ik graag doe.” ➤

Petra:

De dokter verzekerde me dat we het binnen een maand gewoon opnieuw zouden bekijken, maar wanneer ben je in orde? En hoe kan een dokter dat voor jou beslissen?

01/08/13 11:17

SPECIAL BURN-OUT

16

17


VRAAG AAN EEN EXPERT

Wie moet opletten voor een burn-out?

Luc Swinnen: “Iedereen. Ik wens onze minister van Pensioenen veel succes met het verhogen van de pensioenleeftijd. Maar dat zal niet lukken, want we zullen allemaal ziek zijn. Vroeger zag je het op latere leeftijd en vooral in contactberoepen: artsen, verpleegkundigen, onderwijzers, ... Op dit moment heeft ongeveer 9 % van de Belgische beroepsbevolking er last van. Bijna een tiende. Ook jonge mensen. Daar zijn verschillende oorzaken voor. Het begint bij de opvoeding. Kinderen moeten al op jonge leeftijd turnen of pianoles volgen. Ik noem dat werken. Als ze afstuderen, hebben

ze dan al twintig jaar gewerkt. Wij mochten spelen vroeger, stekelbaarsjes vangen in de beek. Een andere grote boosdoener is het vergif van de sociale media en het internet. Mensen nemen hun werk mee naar huis en werken daar achterstallige mails af. Of ze surfen rond van het ene sociale netwerk naar het andere. Maar echt ontspannen zit er niet meer in. Toch niet op een gezonde manier. Moderne foltertuigen zijn het, die smartphones. Gooi ze maar allemaal in het water. Ze zorgen voor een informatieoverlast waar je gek van wordt. Wij kunnen dat niet meer

allemaal opslaan, laat staan verwerken. Doe regelmatig iets wat je graag doet en dat je energie geeft. Ga wandelen in het bos, fietsen, naar een museum, een concert, ...” Dokter Luc Swinnen is sinds meer dan twintig jaar bedrijfsconsulent en coach in verband met stress, emoties en geluk. Zijn boek ‘Burnout’ staat vol praktische tips, technieken en vragenlijsten om de symptomen snel te herkennen. Dokter Swinnen heeft het vandaag drukker dan ooit.

Çava? BOEKENACTIE € 3 KORTING bij aankoop ‘burn-out’ Burn-out, Dr. Luc Swinnen Zowat 15 procent van de kenniswerkers krijgen te maken met een burn-out of bore-out. In dit boek leer je burn-out en bore-out tijdig herkennen op een ogenblik dat er nog iets kan gedaan worden. En dan kun je aan de slag. çava? magazine schenkt u i.s.m. Uitgeverij Davidsfonds 3 euro korting bij aankoop van dit boek. In plaats van € 19,95 betaalt u nu € 16,95. Mail naar [email protected] met de vermelding actie çava en jouw adresgegevens. Het boek wordt je thuis toegestuurd samen met de factuur*. *De prijs is exclusief verzendingskosten

cm22_MV.indd 16-17

➤

Heb ik een burn-out? Tine Daeseleire en Marieke Impens begeleiden bij The Human Link dagelijks mensen met een burn-out. Petra vinden ze een moeilijk voorbeeld, want bij een burn-out draait het zo goed als altijd om het werk. Zij stellen het voor als een weegschaal: “Er zijn elke dag dingen die je leuk vindt en die je belangrijk vindt en die geven je energie. Maar er zijn ook altijd dingen waar je het moeilijker mee hebt, die niet passen bij jouw waarden, normen, idealen en principes. Die bezorgen je stress en kosten je energie. Als de dingen die je energie geven niet opwegen tegen de dingen die energie kosten, en als jij langer dan een jaar het gevoel hebt dat je meer investeert dan je terugkrijgt en als je daarbij ook klachten ontwikkelt, dan kom je in het eerste stadium van een burn-out terecht. Die klachten kunnen fysiek zijn: hartkloppingen, nekpijn, rugpijn, hoofdpijn, ... Of cognitief (verstandelijk): piekeren, aandachtsproblemen (waardoor je geen boek meer kunt lezen), geheugenproblemen, ... Of op het vlak van gedrag, waardoor sommige mensen contact beginnen te vermijden (telefoons niet meer opnemen, sociale contacten verwaarlozen).” Veel mensen duwen door, negeren de signalen en gaan over hun grenzen heen. Daar loopt het mis. Toch moeten we niet te snel aan een burn-out denken, waarschuwt Tine: “Als je veel stress hebt of je bent overspannen, dan kun je daar ook klachten door ontwikkelen. Maar daar herstel je na een paar weken van. Bij een burn-out gaat dat niet. Bovendien zie je vaak dat de diepere betekenis van hun job verandert: wil ik dit

nog wel? Hun motivatie is ver te zoeken, ze worden cynisch en gaan ook twijfelen aan zichzelf.” “En ze blijven doorgaan”, vult Marieke aan. “Als ik hard genoeg mijn best doe, dan lukt het wel. Zo hebben we het geleerd. Nog eventjes en dan is het vakantie. Of: volgende maand wordt het rustiger. Telkens vinden we voor onszelf een excuus. Maar je kunt dat niet blijven zeggen. Ergens raakt het op. Dan ben je ‘opgebrand’. Trouwens, enkel wie eerst in vuur en vlam staat, kan opgebrand raken.”

PETRA: ‘Ik hoor of zie niets terwijl ik aan het haken ben. Dan kan de wereld ontploffen.’

En dan ben je ziek Soms gooien mensen het roer volledig om, maar heel vaak ook niet. “Het kan in kleine dingen zitten, van een extra hobby tot op tijd naar huis vertrekken of het uitpraten van een conflict”, klinkt het. “Bij anderen lopen er ook meer fundamentele dingen mis.” Tine en Marieke raden mensen die op het werk een burn-out kregen in elk geval aan om als het kan eerst terug te gaan naar de situatie waar ze uit komen: “De laatste ervaring was heel negatief en mensen worden daar onzeker door. Als je hen met de nieuwe vaardigheden terug aan de slag kan laten gaan en hen kan laten ervaren dat het wél lukt, staan ze in de toekomst veel steviger in hun schoenen. Ze kunnen dan zelf kiezen of ze dit nog willen of niet en gaan met een heel ander gevoel solliciteren.” Van haken je beroep maken Petra voelde dat er iets mis was, maar wist niet wat. “De wereld draaide ook gewoon door en ik deed mijn best om bij te benen, maar het ging mij allemaal veel te snel.” Vandaag gaat het wel geweldig goed met haar. Bij haar eigen bedrijfje, The Sheep in Me (www.thesheepinme.be),

➤

01/08/13 11:17

18

SPECIAL BURN-OUT

19


➤

haakt ze in opdracht, werkt ze eigen projecten uit en geeft ze workshops. “Ik haak elke dag en als ik een dag oversla, dan moet ik opletten dat ik niet ga overdrijven. Het is mijn barometer.” Zij zag het gebeuren Petra dankt haar mama en haar man, die in het begin niet goed begreep waarom ze thuis zat, maar haar later alle rust gunde. Dat het voor de partner niet niets is, weet ook Luut Nolens. Haar man Stefaan zakte op een zaterdag in februari 2012 in elkaar. Hij wou die maandag gewoon weer gaan werken, want ze hadden hem nodig, maar zij trok op dat moment de grens voor hem. En een last

viel van zijn schouders. “Dit is een duidelijk voorbeeld van hoe mensen blijven doorgaan en hun signalen negeren”, vindt expert Marieke Impens. “Ze hebben dan vaak iemand anders nodig die aan de alarmbel trekt.” “Stefaan was hoofd van het artwork center in een farmaceutisch bedrijf in Amerikaanse handen”, gaat Luut verder. “Na de overname door een andere Amerikaanse gigant verviervoudigde de inhoud van zijn functie. Geen wonder dat hij niets anders meer deed dan werken en uitrusten. Maar het gaat allemaal zo geleidelijk dat we niet meteen doorhadden dat er iets niet klopte. Bovendien is het ook niet makkelijk om naar

9%

VAN DE BEROEPSBEVOLKING IN BELGIË heeft last van een burn-out

je baas toe te stappen en te zeggen dat het te veel is. Maar toen volgden de eerste lichamelijke klachten. Daar heeft hij een jaar mee rondgelopen voor hij loopbaanbegeleiding bij de VDAB vroeg, in zes sessies. Weer een paar maanden later volgde toch het gesprek met de baas en die beloofde er iets aan te doen, want: ‘Het is belangrijk dat onze mensen zich goed voelen en hun job goed kunnen blijven doen.’ Maar daar kwam niets van in huis en ik zag hoe Stefaan het alleen maar moeilijker kreeg. Hij sloot zich ook sociaal af, kon een uur of langer in de zetel voor zich uit staren. Als ik een gesprek wilde beginnen, gaf hij duidelijk aan dat hij dat niet

WINTER 2013 WINTER 2013 WINTER 2013 Uw specialist, voor comfortschoenen, schoenen voor losse steunzolen, diabeetschoenen, allergievrijeschoenen en spierverstevigende schoenen!

Opendeurdagen 19 - 20 - 21 september en 3 - 4 - 5 oktober Graaf van Vlaanderenplein 33 - GENT - 09 223 95 41 [email protected] - www.schoenenmatton.be

www.classicwalker.com www.classicwalker.com

www.classicwalker.com

cm22_MV.indd 18-19

P: Sint-Annastraat 91-93 Open: Ma - Vrij: 10.00 - 18.30 - Zaterdag: 10.00 - 18.00

wilde. En dan begreep ik dat ik hem de tijd moest gunnen.” ‘Het is gedaan’ En toen kwam de klap, zowel voor Stefaan als voor Luut. “Hij begon te wenen en zakte in elkaar. Het was op. Letterlijk opgebrand. Zo had ik hem nog nooit gezien. Als ik er nu aan terugdenk, krijg ik het moeilijk, maar op het moment zelf was ik heel rustig en kordaat: ‘Dan stopt het hier. Maandag ga jij niet meer naar je werk.’ Dat was de juiste beslissing.” Stefaan is geen dag meer teruggekeerd. Het bedrijf schakelde wel een gezondheidscoach in waar hij twee gesprekken mee had, maar die kon hem niet helpen. Toen het bedrijf weigerde te praten over een uitstapregeling – alweer een klap – vroeg Stefaan zijn ontslag om medische overmacht. Zo was hij toch nog stempelgerechtigd. Hij solliciteert voor eenvoudige, bescheiden jobs, maar krijgt die nooit wegens overgekwalificeerd. Stefaan is creatief, tekent en schildert, ook in opdracht.” Impact op je relatie Er is dus wel één en ander veranderd. Terugblikkend vond Luut het niet eenvoudig om haar man op te vangen. “Je moet best wel veel op jou nemen. Bovenop een fulltime job is dat niet te onderschatten.” Of het gevaar bestond dat ze er zelf onderdoor ging? “Ja, dat zat erin. Maar als je relatie goed zit, je kunt open communiceren en je begrijpt elkaar, dan geraak je er wel door. Vandaag heeft Stefaan volop tijd voor klusjes en verbouwingen in huis, maar tijdens de burn-out was hem dat nooit gelukt. Je moest hem zelfs niet vragen om de vuilbakken buiten te zetten of te stofzuigen. Twee, drie jaar heeft hij niets gedaan. Tot hij een paar maanden thuis was en ik op een avond verrast werd met een heerlijk etentje.” Financieel heeft zo’n burn-out natuurlijk ook een impact. “Wij hebben dat allemaal doorgepraat”, vertelt Luut. “Maar eigenlijk: als je leeft met wat je hebt, dan is dit nog altijd gemakkelijk te doen.” ➤

VRAAG AAN EEN EXPERT

Welke rol speelt de omgeving voor iemand die een burn-out krijgt?

Luc dewulf: “Gezien worden en erkend worden is enorm belangrijk. Wij geven in het boek zelfs aan dat een manifest gebrek aan erkenning en waardering voor de meerderheid van de gevallen aan de basis ligt van de dynamiek die tot een burnout leidt. Ik denk dan bijvoorbeeld aan mensen bij wie zelfrealisatie heel belangrijk is in het leven, en die nu iets onverwachts meemaken. Ze krijgen een sneer van een collega, een njet op een vraag naar budget, ... en dat snappen

ze niet goed. Ze proberen er iets mee te doen, maar dat werkt niet en hun reactie wordt nog heviger. Er ontstaat een spanning waarbij ze het gevoel hebben dat iemand hen tegenhoudt. Op een bepaald moment klikken ze vast in een soort afhankelijkheid. ‘Als die ander niet verandert, kan ik niet verder’. Ze verliezen ook een soort zelfsturing en het vermogen om zelf te bedenken hoe het verder kan. Ze lopen vast in hun hoofd en kunnen alleen nog maar aan de persoon in

kwestie denken, terwijl ze dat eigenlijk net niet willen. In ons boek maken we duidelijk dat collega’s of leidinggevenden kunnen reageren als ze zien dat er iets aan de hand is. Die steun van buiten is ook een must.” Talentcoach Luk Dewulf is pedagoog en adviseur bij Kessels & Smit, the Learning Company.

Çava? BOEKENACTIE € 4 KORTING bij aankoop ‘help! mijn batterijen lopen leeg’ Help! Mijn batterijen lopen leeg Luk Dewulf, Guido Vangronsveld Dit boek daagt je uit om te kiezen voor je talent, voor je toekomst. Het is niet zomaar een zelfhulpboek voor mensen die effectief kampen met een burn-out. Het is herkenbaar voor iedereen die het wel eens moeilijk heeft in zijn job. çava? magazine schenkt u i.s.m. Uitgeverij Lannoo 4 euro korting* bij aankoop van dit boek. In plaats van € 19,99 betaalt u nu € 15,99. Surf hiervoor naar www.lannooshop.be/ cava-batterijen. Betalen kan online of via eenvoudige overschrijving. *De korting: (1) is enkel geldig via de webshop van de uitgeverij; (2) wordt verrekend nadat je het boek in de webshop hebt toegevoegd aan je winkelmandje; (3) geldt enkel indien je gebruik maakt van bovenstaande actie-url en dit (4) zolang de voorraad strekt.

01/08/13 11:17

20

SPECIAL BURN-OUT

VRAAG AAN DE STRAAT

Tekst & FOTOGRAFIE: Timothy Puype


➤

In ruil kreeg Luut een rustigere, aangenamere, ontspannen man. “Voor mij is dat heel veel waard. Alles.” Meer nog, de burn-out maakte het koppel sterker. “Die periode heeft ons dichter bij elkaar gebracht, ja. Soms moeten mensen dingen meemaken om te beseffen wat hun waarden zijn in het leven.” Een ander mens Specialisten die mensen met een burn-out begeleiden zien hen

21

VERVELEND TREKJE

van dichtbij veranderen. ‘Je komt eruit als een ander mens’, klinkt het. Petra bevestigt: “Ik was heel timide, nu laat ik de voordeur openstaan zodat iedereen die dat wil gewoon binnen kan springen. Ik hou van contact, van mensen ontmoeten en van raakpunten zoeken.” Het valt ook op dat Petra zich erg bewust is van haar sterke en minder sterke punten. En ze verdoezelt ook niet wat ze achter de rug heeft: “Normaal raden ze aan om een burn-out

tijdens sollicitatiegesprekken niet te vermelden, maar ik wil dat net wel zeggen. Dan weten ze dat ze iemand binnenhalen die haar grenzen kent en ook graag wil dat daar rekening mee gehouden wordt.” Een burn-out lijkt je sterker te maken, bewuster, positiever. Maar tegelijk is de schrik ook groot om het opnieuw te krijgen. “Dan is het handig dat je de signalen kunt herkennen en weet hoe je je ertegen kunt wapenen”, vertelt Marieke van The Human Link. ●

Welk vervelend trekje heeft jouw partner? Elke editie trekt çava? de straat op en bevraagt een aantal voorbijgangers. Deze keer probeerden we te weten te komen wat het kleine vervelende kantje is van hun partner.

Waar kun je terecht met psychische problemen? Huisarts Vermoed je dat je met een psychisch probleem kampt, dan neem je best eerst contact op met je huisarts. Hij kan samen met jou de klachten bekijken, zelf een behandelingsvoorstel doen of je doorverwijzen naar een geschikte hulpverlener of instelling. CAW's De Centra voor Algemeen Welzijnswerk opereren net als huisartsen op de eerste lijn en zijn bovendien gratis. Deze centra zijn voornamelijk interessant voor de eerste opvang, vraagverduidelijking, begeleiding, doorverwijzing naar specialisten (o.a. CGG en psychiaters). Deze CAW’s zijn verspreid over Vlaanderen.

De adressen kan je terugvinden op www.caw.be Centra Geestelijke Gezondheidszorg De Centra Geestelijke Gezondheidszorg werken multidisciplinair. Ze bestaan voornamelijk uit psychiaters, psychologen en maatschappelijk werkers. De hulpverleners beschikken over diverse expertises zowel inzake aard van de problematiek als behandelingsmethodiek. De centra vind je terug op www.zorg-en-gezondheid.be Psychiater Een psychiater is een arts gespecialiseerd in psychiatrie. Psychiaters mogen medicijnen voorschrijven (psychologen mogen dat niet). Je kan bij een

psychiater terecht voor een consult, een diagnose en een behandeling. Prestaties van psychiaters worden (gedeeltelijk) terugbetaald door je ziekenfonds. Psycholoog Een psycholoog heeft aan de universiteit een licentiaats-diploma of een masterdiploma in de psychologie behaald. Therapeuten De titel therapeut of psychotherapeut is niet beschermd. Dit wil zeggen dat iedereen zich in principe psychotherapeut mag noemen, ongeacht zijn of haar opleiding. • Therapiegesprekken bij psychologen en

therapeuten worden niet terugbetaald door het RIZIV. • De Christelijke Mutualiteit voorziet wel een tegemoetkoming voor psychotherapie door erkende therapeuten bij kinderen en jongeren. Zie verder.

AN-SOFIE (Leuven) Mijn vriend voelt soms niet goed aan wat de sociale norm van hem verwacht. Dat is soms enerverend en niet alleen voor mij. Zo nam hij onlangs een paraplu mee van een huisgenoot zonder het te vragen. Die persoon was daar niet blij mee, want de paraplu had een speciale waarde voor hem.

JOHN (Keerbergen) Ik ben nu zeven maanden samen met mijn vriendin Monique. Ze heeft nogal de neiging om sterk uit te weiden over alles wanneer ze een verhaal vertelt. Dat komt misschien omdat ze uit Nederland komt (lacht). Zij vindt trouwens dat ik dan weer te weinig praat. Dus dat compenseert.

JUSTIN (Terneuzen, NL) We zijn voor 1 dagje in Antwerpen. Mijn vriendin Isa wou hier heel graag naar de Chinese supermarkt, hoewel ze eigenlijk niets nodig had. Natuurlijk koopt ze dan toch van alles. We zijn denk ik een half uur binnen geweest, maar voor mij leek het een uur te duren! (lacht)

LINDSAY (Oostende) Mijn vriend interesseert zich in ongelofelijk veel en dat laat hij graag merken. Zo kan hij bij alles een ellenlange uitleg geven. Gelukkig is die altijd wel leuk om te horen. Enkel als hij begint over taalfouten op mijn Facebookpagina, dan weet hij dat ik niet naar hem luister.

SASKIA (Lochristi) Ik stuur mijn man graag lange sms’en met een uitgebreide uitleg. Hij weet dat ik dat graag doe, maar hij neemt nooit evenveel moeite om te antwoorden. Meestal krijg ik enkel ‘jup’ of ‘ja’ terug. Ook bij gewone gesprekken is hij nogal kort van stof en dan valt een gesprek snel stil natuurlijk …

JURGEN (Wetteren) Mijn vrouw laat altijd alle kasten openstaan. Niet alleen de deuren van haar kleerkast, maar ook die van de keukenkasten. Het gaat zelfs zo ver dat ze al eens de diepvriezer heeft laten openstaan. Maar dat zijn vrouwen zeker? Altijd met duizend dingen tegelijk bezig! (lacht)

Hoe vind je een geschikte therapeut? Veel huisartsen werken samen met therapeuten naar wie ze doorverwijzen. Het blijft dus een goed idee om eerst bij je huisarts te rade te gaan. Op de website van de Belgische Federatie voor Psychologen vind je een zoekfunctie voor psychologen: www.bfp-fbp.be

Bron: www.geestelijkgezondvlaanderen.be. Meer info over vormen van psychotherapie vind je terug op www.cava-magazine.be

cm-tegemoetkomingen Mindfulness tegemoetkoming tot € 200 CM-voordeel: • tegemoetkoming van 75 % van de deelnameprijs voor een training MBCT (Mindfulness Based Cognitieve Therapie) om herval van depressie te voorkomen

tegemoetkoming is eenmalig en beperkt tot € 200

Psychotherapie voor kinderen en jongeren tegemoetkoming tot € 360

Pluk je geluk CM-voordeel: • registreer je gratis op de website van Pluk je geluk: www.plukjegeluk.be • niet-CM-leden betalen € 25

CM-voordeel: • tegemoetkoming van 50 % van het honorarium voor psychotherapie • maximum € 30 per zitting en 12 tegemoetkomingen per persoon

Meer info over voorwaarden en aanvraag: www.cm.be/diensten-en-voordelen

cm22_MV.indd 20-21

Depressieve klachten € 30 korting voor internetcursus ‘Kleur je leven’ CM-voordeel: • korting van € 30 op de deelnameprijs van € 80 voor de internetcursus om depressieve klachten aan te pakken: www.kleurjeleven.be

heb jij ook een partner met een vervelend trekje? Op facebook.com/magazinecava kan je je mening delen!

01/08/13 11:17

22

XXX

VERHAAL

XXX

23

KIEZEN VOOR EEN ANDERE LOOPBAAN

Twee mannen met een heel verschillend verhaal. Maar alle twee namen ze op een bepaald moment een beslissing in hun leven in verband met hun loopbaan. Gelukkig zorgde die beslissing voor een positieve ommekeer. kiezen voor een andere loopbaan

DIRK: Door resoluut te kiezen voor een job die ik graag doe, heb ik het gevoel dat ik veel gewonnen heb.

‘Mijn kostuum heb ik alleen nog nodig voor trouwfeesten.’ Tekst Peter Slabbynck Fotografie Studio 37

Dirk leek net als zijn vader af te stevenen op een carrière als ingenieur maar helpt nu jonge bands op de goeie weg bij Poppunt. Daar gaf hij gehoor aan zijn liefde voor muziek. Hoe begon het allemaal? DIRK: “Ik heb ingenieur ICT gestudeerd omdat ik altijd al een grote interesse had voor alles wat met technologie te maken heeft. Toen ik aan mijn opleiding begon, was er

cm22_MV.indd 22-23

grote werkzekerheid in de sector. Bij mijn afstuderen was de mythe ‘er is werk voor iedereen’ al voorbij. Uiteindelijk begon ik in een klein multimediabedrijf. Na drie jaar had ik het daar wel gehad en stapte ik over naar Siemens waar mijn vader een mooie carrière had opgebouwd. Die job lag helemaal in het verlengde van mijn opleiding. Want ik vond dat ik dat toch moest proberen. Ik kreeg een verkoopsfunctie en moest meteen een kostuum kopen. Dat had ik nog niet in mijn kleerkast. Het leuke was dat ik in Genua mocht werken. Dat vond ik echt wel de max, ook al omdat

➤

01/08/13 11:17

VERHAAL

25


➤

ik zeer goed betaald werd. Ik vloog vaak op en neer en kwam soms enkel voor het weekend naar België.” Dat klinkt niet meteen als een job om snel op te geven en toch nam je dat besluit. DIRK: “Na enige tijd knaagde er iets. Ze waren tevreden over mij, maar zelf vond ik mijn werk niet interessant genoeg. Ik hield er het gevoel aan over dat ik te weinig deed voor anderen. Na 5 maand kwam ik weer eens thuis met mijn valies en vroeg ik mijzelf af of dit nu echt was wat ik wilde. Nee dus. Daarom besloot ik uit te kijken naar iets anders en me daarbij niet meer te laten leiden door mijn diploma. Ik ging vooral op zoek naar iets dat ik graag deed. Toen viel mijn oog op een vacature bij Poppunt. Ze zochten er een multimediaverantwoordelijke. Aangezien muziek één van mijn grote hobby’s is, sprak mij dit enorm aan.”

Dirk: Na enige tijd

knaagde er iets. Ze waren tevreden over mij, maar zelf vond ik mijn werk niet interessant genoeg. Ik hield er het gevoel aan over dat ik te weinig deed voor anderen.

Bob: Die reis naar Rwanda

en de confrontatie met de gevolgen van de genocide gaven mij vreemd genoeg antwoord op veel vragen in mijn leven. Plots wist ik waar ik naartoe wilde.

cm22_MV.indd 24-25

Overstappen van een groot commercieel bedrijf naar een kleine vzw, niet iedereen zou het doen. DIRK: “Het was toch wel een aanpassing, zeker als ik het bedrag op mijn loonbrief bekeek. Dat lag een heel stuk lager. Ook op andere vlakken was het wennen. Op mijn vorig werk was ik één van de meest mondige, hier kreeg ik te maken met niets anders dan assertieve mensen. Wat ik alleen maar kon toejuichen. En dat kostuum heb ik alleen nog nodig voor trouwfeesten. Maar het voornaamste is dat ik hier iets kan betekenen voor jonge muzikanten. Uit eigen ervaring weet ik hoe moeilijk die het soms hebben. En door mee te werken aan nieuwe initiatieven leer ik voortdurend bij. Af toe reis ik ook omdat er belangstelling is in het buitenland voor wat we doen.” Heb je het gevoel dat je jezelf iets hebt moeten ontzeggen door die ommekeer? DIRK: “Nee, integendeel. Door resoluut te kiezen voor een job die ik graag doe, heb ik het gevoel dat ik veel gewonnen heb. Dat is de belangrijkste les die ik geleerd heb: je kunt maar in iets goed zijn als je er ook door gepassioneerd bent. Momenteel werk ik 4/5 en maak ik buiten mijn uren games. Het was niet meteen de bedoeling om er iets

aan te verdienen, maar sinds kort is dit wel het geval. Het is fantastisch dat ik erin geslaagd ben mijn drie grote passies te combineren: multimedia, muziek en games. Terugkeren naar een firma waar de winst centraal staat zie ik mezelf eerlijk gezegd niet meer doen.”

Bob was lange tijd besluiteloos over wat hij wou doen met zijn leven. Ooit kuiste hij ondergrondse parkings in Gent, nu helpt hij Syrische vluchtelingen in Libanon. Hoe verliep jouw parcours? BOB: “Ik was bijna 20 toen ik voor de derde keer een C-attest kreeg in het secundair onderwijs. Ik deed interims en schreef mij in

voor tweedekansonderwijs. Drie halve dagen in de week zat ik daar tussen een mix van dertigers zonder diploma, bejaarden en migranten. Na een jaar slaagde ik in mijn middenjury en zag alles er plots anders uit. Ik vond er niks beters op dan rechten te studeren. Niet echt een doordachte keuze, maar eerder om te tonen dat ik veel meer aan kon dan iedereen dacht. Ik worstelde me met veel moeite doorheen de eerste twee jaar. Toen kreeg ik echter een uitnodiging om een vriend in Rwanda te bezoeken die stage deed in een veldhospitaal.” In welke mate zorgde dat bezoek voor een definitieve ommekeer? BOB: “Ik voel mij van kindsbeen af verbonden met Afrika, omdat ik een oom had die daar als missionaris werkte. Die reis naar Rwanda en de confrontatie met de gevolgen van de genocide gaven mij vreemd genoeg antwoord ➤

INFRAROOD SAUNA, ZALIG.

• Wij bieden verschillende combinaties aan tegen een sterke prijs • Heel snel en eenvoudig te monteren • Keuze uit Canadese red of white Cedar • Modellen voor 2 of 3 personen

ACtIe reeds vanaf € 1.295

Al na enkele minuten begin je te zweten. Je lichaam komt in actie terwijl je ontspant en tot rust komt.

➤

ACtIePRIJZeN + GRAtIS PAKKet t.w.v. € 399

Ontsnap even aan de dagelijkse drukte en geniet van de weldoende stralingswarmte van een infrarood sauna. 9050 9300 9620 9700 9800 9880 9900

GeNtbRUGGe Land van Rodelaan 11 AALSt Sint-Jorisstraat 27 ZOtteGeM L.De Metsstraat 15 OUDeNAARDe Deinzestraat 156 DeINZe Markt 76 AALteR Lostraat 39 (heropening op 23/9/13) eeKLO Garenstraat 46

• 10 jaar garantie op InfraheattMstralers • ultra bright LED kleurentherapie • zij- of rugsteun voor extra comfort • aromatherapie naar keuze • stereo radio/CD-speler met MP3

Kom vrijblijvend langs voor een demonstratie. Wij informeren je graag over de mogelijkheden, de voordelen en de heilzame werking van een infrarood sauna. Info en bestellingen 09 242 43 44 www.thuiszorgwinkel.be

01/08/13 11:17

26

G E S P OT

VERHAAL


➤

de hand liggen maar tot nog toe altijd goed uitdraaiden. Ik ben nogal rustig van aard en leef in de overtuiging dat elke richting die ik bewandel, een stap in het onbekende is. Die leidt mij naar plaatsen en gebeurtenissen die ik niet ken wanneer ik de keuze maak. Zo kan je eigenlijk zelden verliezen.”

op veel vragen in mijn leven. Plots wist ik waar ik naartoe wilde. Ik bracht zonder veel problemen mijn licenties tot een goed einde en behaalde nog een master in ontwikkelingssamenwerking. De niet-student in mij wist van geen ophouden meer. Iets doen in de advocatuur zag ik niet zitten. Ik wilde vertrekken maar dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Anderhalf jaar wisselde ik reizen af met tal van interimjobs zoals het ’s nachts kuisen van parkeergarages. In 2005 kon ik beginnen bij het Hoog Commissariaat voor de VN Vluchtelingenorganisatie. Momenteel werk ik in Libanon waar ik vluchtelingen uit Syrië help opvangen.” In hoeverre heb je je bij je keuzes laten leiden door je buikgevoel? BOB: “Als ik kijk naar het moment dat ik mijn derde C-attest kreeg en waar ik nu sta, moet ik toegeven dat buikgevoel de enige weg is voor mij. Heel vaak denk ik dat het geluk mij achtervolgt. Ik maak keuzes die niet voor

BOB: Ik maak keuzes die niet voor de hand liggen maar tot nog toe altijd goed uitdraaiden.

VrijBLijVeNde offerte / BezoeK Bel gratis : 0800 20 950 www.trapliftinfo.be

cm22_MV.indd 26-27

maatschappij

Te laat! Sneeuw, bladeren op de sporen, koperdiefstal, we kennen alle standaardredenen voor treinvertragingen nu wel. Maar soms heeft vertraging een heel andere oorzaak, een tuinsproeier bijvoorbeeld. Door een foutje van een Duitse man kwam het water van zijn tuinsproeier op de bovenleiding terecht met het risico op kortsluiting. De Duitse spoorwegen besloten om de hele lijn plat te leggen. Nog in Duitsland zorgden kinderen op moederdag voor problemen nadat ze te dicht bij een spoorlijn bloemen voor hun mama aan het plukken waren. Op de lijn tussen Luik naar Maastricht trad vorig jaar grote vertraging op toen een Nederlandse inspecteur vond dat de Franstalige machinist niet genoeg Nederlands kon. De machinist kende nochtans alle nodige Nederlandse termen. Het was twee uur wachten op een vervanger. In het verleden zorgden ook elektrische tandenborstels, vrijende koppeltjes en rokers voor lange vertragingen.

Kreeg jij omwille van je seksuele oriëntatie soms te maken met geweld? Of heb je je integendeel nog nooit echt aangevallen gevoeld?

Dan kan je nog tot 30 september de anonieme enquête over homofoob geweld invullen op www.holebigeweld.be

cijfer

E SERVIC 7d/7d

NV Coopman Liften Heirweg 123 | B-8520 Kuurne [email protected] | www.trapliftinfo.be

Eén op vijf Nederlandse holebi’s is zich het afgelopen jaar onveiliger gaan voelen. Ook in Vlaanderen laait de discussie rond homofoob geweld weer op. Minister van Gelijke Kansen Pascal Smet wil het probleem in kaart brengen en gaf daarom het Steunpunt Gelijkekansenbeleid en de Universiteit Gent de opdracht om een grootschalige online enquête te lanceren.

38%

Plateauliften

24u/24u

ONVEILIG

Zie je jezelf nog terugkeren naar België?

Wij verhogen uw comfort !

Huisliften

HOLEBI’S

BOB: “Vorig jaar huwde ik een Portugese

collega. Nu ik getrouwd ben, proberen Ana en ik meer duurzame bestemmingen te vinden. Uiteindelijk mogen we blij zijn als we werk vinden in hetzelfde land. We hebben steeds contracten voor zes maanden en trekken van crisis naar crisis. Ons leven gaat te snel om aan een ommekeer te kunnen denken. Ons plan is om deze job nog enkele jaren te doen en dan terug te keren naar Europa. Wellicht zal dat België zijn omdat de perspectieven in Portugal slechter zijn. Maar mijn leven zal altijd wel een beetje een rollercoaster blijven.” ●

-

Trapliften

27

Heb je het gehoord? In de vorige editie van çava? hadden we het over gehoorschade. Een nieuw onderzoek in Nederland wijst uit dat 38 % van de jongeren een onvoldoende of slecht gehoor heeft. Twee jaar geleden was dat nog 30 %. Vooral 25-plussers kopen oordopjes, maar ook jongeren kunnen deze gehoorbeschermers zeker gebruiken!

KOK OP KOT?

10 TIPS Op www.kokopkot.be vinden studenten recepten en kunnen ze zelf hun succesvolle experimenten posten. Wij geven alvast 10 tips om straks aan de slag te gaan. Advies nodig in de kot-keuken?

• Aardappelen en groenten koken sneller als je weinig water gebruikt. • Bederfelijke levensmiddelen (gehakt, vis, …) moeten ten laatste twee uur na aankoop in de koelkast liggen. • Alles wat gekookt of gestoomd moet worden, kan ook klaargemaakt worden in de microgolfoven met minder vocht. Daardoor blijft de aanwezige vitamine C beter bewaard. • Studenten die de tijd nemen voor een ontbijt kunnen zich doorgaans beter concentreren. • Van te weinig (water) drinken kun je hoofdpijn en een slechte adem krijgen. Probeer minstens 1,5 liter water per dag te drinken. Zo verwijder je de afvalstoffen uit je lichaam.

• Een pintje bier staat gelijk aan anderhalve snede bruin brood. Dat verklaart natuurlijk de oorsprong van de beruchte bierbuik. • ‘Je kater uitzweten’ is helemaal geen goed idee. Als je gaat zweten, droogt je lichaam nog meer uit waardoor je kater nog verergert. Na een avondje stappen moet je net voor extra vocht zorgen. • Kaas beschermt tegen tandbederf door de eiwitten en het calcium die het bevat. • Wie gevarieerd eet en voldoende groenten en fruit neemt, heeft over het algemeen geen baat bij het innemen van extra vitamineen mineralensupplementen. • 100 gram vlees of vis per dag volstaat.

➝ Meer info? www.kokopkot.be

01/08/13 11:17

28

SAY CHEESE

Tekst: Timothy Puype, FOTOGRAFIE: Studio 37

01

NIETS MOET, ALLES KAN!

XXX

29 XXX

Familie Laene Vermeiren Vintage caravan

kamperen: de mooiste zomersport

“We verbleven vroeger ook wel eens in een hotel, maar kamperen is voor ons pure luxe. Je leeft op je eigen ritme en je hebt veel meer vrijheid. Je eet buiten, je doet de afwas buiten, … Dat soort leven geeft ons een vrij gevoel. Op een camping kan je gerust de hele dag in je zwembroek rondlopen.”

Niets moet, alles kan. Dat is de leuze van fervente kampeerders. Wij bezochten drie kampeerders en alledrie zijn ze het erover eens: of het nu in een tent, caravan of camper is, kamperen is pure vrijheid.

Wil je het volledige verhaal lezen van deze lustige kampeerders? Ga dan naar facebook.com/magazinecava!

cm22_MV.indd 28-29

01/08/13 11:17

03 Nigel Morris en Richard James uit West Yorkshire, VK Tent “Belgen zijn enorm vriendelijk en behulpzaam. Dat is het leukste aan kamperen: je ontmoet mensen en je weet nooit wat er gaat gebeuren. Je kunt op een camping vlakbij een stad zitten en toch kan het lijken of er mijlenver niemand in de buurt is. Puur genieten!”

02 Jan Vernimmen Vouwcaravan “Met deze vouwcaravan ben ik nog maar één keer met mijn kinderen gaan kamperen, in de Efteling. Ze vonden dat fantastisch! Ik wil er in de toekomst zeker meer met hen op uittrekken. Het is een leuke sociale aangelegenheid. Al ga ik voorlopig nog niet te ver. Mocht er iets mislopen, kan ik nog altijd terugkeren.”

cm22_MV.indd 30-31

01/08/13 11:17

32

PRO & CONTRA

Tekst: Timothy Puype, illustraties: Ward Zwart

JAN VAN LOOY & HERM KISJES

Gamen is leerzaam! PRO Jan Van Looy ‘Games kunnen het geheugen verbeteren, het ruimtelijk inzicht vergroten en helpen met probleemoplossend denken.’

Gamen is zeker leerzaam. Games kunnen het onderwijs natuurlijk niet vervangen, maar voor enkele specifieke zaken is aangetoond dat ze een positieve impact hebben. Daarbij moet je niet alleen denken aan speciaal ontwikkelde educatieve spelletjes, maar ook aan commerciële games. Ze kunnen het geheugen verbeteren, het ruimtelijk inzicht vergroten en helpen met probleemoplossend denken. Maar wat mij betreft is het belangrijkste pluspunt van gamen het plezier dat je eraan beleeft. Want plezier motiveert mensen om iets te doen. Een van de populaire spelletjes is het Belgische Monkey Tales, waarbij je al spelenderwijs wiskunde leert. Kinderen beleven er plezier aan én ze leren bij, want ze kunnen niet verder als ze de oefeningen niet oplossen. Ook voor zeer jonge kinderen zie ik geen probleem. Er is geen enkel onderzoek dat in de richting wijst dat games voor peuters slecht zouden zijn. Maar de grote verantwoordelijkheid ligt natuurlijk bij de ouders. Zij moeten ervoor zorgen dat hun kinderen met mate games spelen.

CONTRA In elk nummer van çava? leggen we een stelling voor aan twee experts. Deze keer vroegen we ons af of je van gamen iets kan bijleren. Of is het een levensgroot probleem aan het worden?

Herm Kisjes ‘We weten niet of iemand die iets geleerd heeft via een game, dat ook kan toepassen in andere situaties.’

Ik heb grote vraagtekens bij deze stelling. Er wordt gezegd dat je van schietgames een betere coördinatie krijgt, maar wie zegt dat ik die coördinatie niet krijg van buiten te spelen? Misschien word ik daar zelfs nog handiger van! Zeker het onderwijs moet kritischer staan tegenover games. Er wordt nog te weinig onderzoek gedaan naar welke games echt leerzaam zijn. We weten zelfs niet of kinderen die iets hebben geleerd via een game, dat ook kunnen toepassen in andere situaties. Bij jonge kinderen moet je opletten dat gamen geen gewoonte wordt. Het is een soort snoepwinkel die 24 uur per dag open is. Je kind verveelt zich? Laat het even een spelletje spelen. Zo raakt je kind, en dat geldt eigenlijk voor iedereen, gewoon aan een korte termijnbeloning. Ze moeten nochtans leren dat het soms ook langer duurt voor je beloond wordt, zoals het bouwen van een hut of het volgen van een studie. Bovendien kan dat automatisme, gamen zonder andere opties te overwegen, een van de voortekenen zijn van gameproblemen. Herm Kisjes is gespecialiseerd in internet- en gameverslaving en verbonden aan www.digidokters.nl. Hij werkt al zo’n 20 jaar in de verslavingszorg, psychiatrie en het gezondheidszorgonderwijs. Daarnaast is hij trainer, docent en schrijver rond de thema’s verslavingskunde en psychiatrie.

Jan Van Looy is verbonden aan de iMinds-onderzoeksgroep voor Media en ICT (MICT) en docent aan de UGent. Hij doet onder andere onderzoek naar de effecten van serious games voor maatschappelijke bewustmaking en leertoepassingen.

Terug naar school Checklist van CM-voordelen: Orthodontie Tot 740 euro extra tegemoetkoming voor een beugel

Lens of bril Tot 50 euro tegemoetkoming per jaar

Oppas zieke kinderen Een betrouwbare thuisoppas aan een voordelig tarief

Psychotherapie voor kinderen en jongeren Tot 360 euro tegemoetkoming heb jij een mening oveR deze stelling? Deel ze op facebook.com/magazinecava!

cm22_MV.indd 32-33

CM Fit & Fun ook voor bos-, sneeuw- en zeeklassen of lidmaatschap jeugdvereniging Tot 20 euro per jaar

CM Sportvoordeel voor wie aan sport doet Tot 15 euro per jaar

Logopedie Tot 2 jaar lang tegemoetkoming

Op kot? Zie www.kokopkot.be

01/08/13 11:17

34

MAATSCHAPPIJ

35

MOGEN JONGENS NOG JONGENS ZIJN?

Jongens niet meer welkom!

Van boefje

Leuk is dat, herinneringen ophalen aan je jeugd. Terugblikken op lange zomervakanties waarbij de zon voortdurend leek te schijnen. In mijn herinneringen rende ik altijd, wandelen deed je niet. Nooit in een rechte lijn van school naar huis, maar van steegje tot pleintje in zigzaggende bewegingen. Tussen alle ontdekkingen door speelde je belletje-trek, gooide je lukraak met steentjes of stal je snoep in de buurtwinkel. De wereld was één groot pretpark en ik stelde me nergens vragen bij.

naar patiEnt Tekst Willem-Jan van Ekert Fotografie Corbis, Shutterstock

➤

cm22_MV.indd 34-35

01/08/13 11:17

36

MAATSCHAPPIJ


T

otdat er concurrentie kwam in de klas, in de vorm van meisjes. Ik herinner me nog die eerste schooldag, in het zesde jaar van de lagere school. ‘Er zitten meisjes in de klas!’ Die eerste dagen zat je er domweg naar te staren, ze leken wel van een andere planeet te komen. Door die verkennende studieronde vergat je helemaal wat je daarvoor altijd deed: natte proppen papier naar het bord smijten, prentjes met blote vrouwen aan elkaar doorgeven, prullenmanden in brand steken, elkaar pesten of gewoon vechten. Het voelde ongemakkelijk aan: ze spraken zo anders, roken lekker fris en luisterden zelfs naar de meester. En die gaf ze natuurlijk alle aandacht … Wat moesten wij jongens daar tegenover stellen? We hadden geen enkel idee, dus werd al gauw weer overgegaan tot de orde van de dag. Met dit verschil dat je nu ook meisjes aan de haren kon trekken. Eigen schuld, dikke bult? Anno 2013 zou dit soort jongensgedrag een opeenstapeling van strafstudies en GAS-boetes hebben opgeleverd. Wat is er gebeurd in amper één generatie? Is de samenleving zo onverdraagzaam of zijn jongens zo onhandelbaar geworden? Meisjes lijken zich onverstoorbaar aan te passen en steken de

cm22_MV.indd 36-37

jongens moeiteloos voorbij. Ze halen betere cijfers op school, zijn leergieriger, ambitieuzer en meer bereid samen te werken. Ondertussen haken steeds meer jongens af op school. Terwijl ze eeuwenlang op een piëdestal stonden in het gezin, op school, en later op het werk, hebben ze nu de status van godenzonen definitief verloren. Eigen schuld, dikke bult? Nee, luidt het antwoord van Angela Crott, ‘Boys will be boys’. Zij schreef het boek Jongens zijn ‘t – Van Pietje Bell tot probleemgeval. De oud-onderwijzeres en zelf moeder van twee zonen beschrijft hoe het boefje van weleer een patiënt is geworden. Want hoe moet je het anders benoemen wanneer het aantal diagnoses ADHD en het slikken van rilatine alarmerende proporties heeft aangenomen? ‘De diagnose van drukke jongens als ADHD’er is een uitwas van het burgerlijk beschavingsoffensief’, schreef Crott in een eerder verschenen boek. De samenleving heeft blijkbaar geen zin in lastposten. Werden jongens eerst nog ondeugend genoemd, nu zijn ze plotseling onhandelbaar. Jongens waren vroeger natuurlijk ook al tegendraads, lui en opstandig. Maar het werd hen vergeven. ‘Dat gaat er later wel uit’, was de heersende opvatting. En inderdaad vond zowat iedereen wel zijn weg door zich in het al wat nauwer keurslijf te wringen van werken, trouwen en kinderen krijgen. Schuld van de vrouwen? Volgens Angela Crott waren er twee ontwikkelingen in de 20ste

De samenleving heeft blijkbaar geen zin in lastposten. Werden jongens eerst nog ondeugend genoemd, nu zijn ze plotseling onhandelbaar. eeuw die nadelig uitpakten voor jongens: de vrouwenemancipatie en de diplomamaatschappij die er de nadruk op legt dat je zonder diploma niets betekent. Dankzij de vrouwenemancipatie kregen steeds meer moeders een kans op de arbeidsmarkt. Het gevolg was wel dat er daardoor minder aandacht gegeven kon worden aan hun jongens. Die kwamen al vroeg in de kinderopvang waar, omdat daar hoofdzakelijk vrouwen de leiding hebben, het jongetje al vroeg avontuurlijk en ondernemend gedrag werd afgeleerd. Net als op de basisschool, waar ruim 85 % van de leerkrachten vrouw is. Vrouwen voor de klas of in de kinderopvang geven volgens Crott jongens onvoldoende het voorbeeld dat ze nodig hebben. Van vrouwen kun je niet zo goed leren hoe je een man wordt. In de loop der jaren nam ook het aantal echtscheidingen toe, waardoor jongens steeds vaker de sturende, maar ook begripvolle inbreng van hun vader misten. Gescheiden onderwijs dan maar? In de middenschool Instituut Zusters Maricolen in Maldegem wordt bij wijze van experiment in sommige gevallen teruggegrepen naar gescheiden onderwijs. Uitgangspunt is dat veel leerlingen zich op jonge leeftijd vaak beter voelen bij het eigen geslacht. Een jongensen een meisjesklas worden ge-

maakt als er een tuchtprobleem is of als er veel rumoer is in een klas. Op die manier kunnen de leraren hun aanpak aanpassen door bij de jongens een meer directe taal te gebruiken en ze kordater aan te pakken. Vooral in de eerste graad secundair onderwijs is het verschil tussen jongens en meisjes erg groot. Jongens zijn vaak nog erg speels terwijl de meisjes zich vaak al volwassener gedragen. In tegenstelling tot Angela Crott wil de school geen pleidooi houden voor blijvend gemengd onderwijs en blijft dit experiment beperkt tot 12- tot 14-jarige leerlingen. Niet helemaal mee eens Psycholoog Nico De fauw is verbonden aan Zorgnet Vlaanderen, een werkgeversorganisatie voor de zorgsector. Hij heeft toch wel wat bedenkingen bij de oplossingen die Angela Crott aanreikt. “Ik ben het volmondig met haar eens dat bepaalde gedragingen nu eenmaal bij jongens horen en dat je dat ook moet accepteren. Maar ik zie het probleem dat zij schetst in een ruimer geheel. In onze samenleving krijgen kinderen dus ook meisjes te veel verantwoordelijkheid omdat ze zo veel keuzevrijheid hebben. Ze moeten te vroeg en over van alles keuzes maken. Komt nog bij dat we ze overal bij willen betrekken en inspraak willen geven. Dat geeft ze veel stress. Kinderen willen duidelijkheid, ➤

Wie was Pietje Bell?

Pietje Bell is de hoofdpersoon uit de gelijknamige reeks boeken van Chris van Abkoude. Als onderwijzer merkte Van Abkoude op dat leerlingen niet graag boeken lazen over brave jongens en meisjes. In 1914 verscheen het eerste deel van Pietje Bell. Van de avonturen van deze belhamel verschenen ook films en een musical.

01/08/13 11:17

38

MAATSCHAPPIJ

39


Uit de praktijk geklapt

Sancties probeer ik zo veel mogelijk te vermijden, beter een preventieve aanpak en geval per geval bekijken.

➤

Bart Bauwens is leerkracht derde graad TSO/ASO. “Dat doe ik voor het eerst, ik heb de overstap uit de privésector verleden jaar gemaakt en mij die nog geen moment beklaagd.” Daarnaast gaat Bart al 12 jaar als vrijwilliger mee op Kazou-kampen. Een ervaringsdeskundige dus als het op het gedrag van jongens aankomt. “Er zijn natuurlijk de bekende

en daar ligt een belangrijke rol voor ouders. Soms is het beter om als ouder te zeggen ‘zo is het en niet anders’. Maar ouders hebben daar allemaal geen tijd meer voor. Reken maar eens uit hoeveel uren je als ouder eigenlijk bij je kinderen bent. En in die korte tijd moet het allemaal even tof en gezellig zijn. Ouders verleggen de opvoeding ook meer en meer naar de leerkrachten. Die worden tegenwoordig echt overvraagd. Ze moeten voor alles zorgen. Dat kan niet, leerkrachten moeten onderwijzen. Punt.” Uitpraten met de buren “Er is ook een beweging binnen de samenleving om vanuit de overheid alles in regeltjes te gieten. Neem nu de GAS-boetes. In mijn generatie kon je gewoon kattenkwaad uithalen, daar was ruimte voor. Je ging voetballen op straat en dan sneuvelde er wel eens een ruitje. Maar dan gingen de buren gewoon naar je huis om het te regelen. Ondertussen had je een gesprek, wat buren dichter bij elkaar hield. Nu gebeuren dat soort zelfregulariserende conflictoplossingen niet meer en wordt direct de overheid ingeschakeld. Wanneer ik terugkeer naar

cm22_MV.indd 38-39

verschillen tussen jongens en meisjes, maar ik vind die minder groot dan het persoonsgebonden gedrag. Op school hadden we afgelopen jaar te maken met een groep jongens die duidelijk haantjesgedrag vertoonden. Dat werd sterk afgekeurd door de school, persoonlijk vond ik dat gedrag wel door de beugel kunnen. Bij Kazou zie je dikwijls dat vrouwelijke monitoren

hun mannelijke collega’s om raad vragen als ze problemen hebben met jongens. Mannelijke monitoren kunnen vaker beter een groep in de hand houden. Natuurlijk zijn er zaken die we absoluut niet kunnen tolereren: seksueel grensoverschrijdend gedrag en pestgedrag (hoewel je daar een onderscheid moet maken tussen pesten en plagen).

Het gaat er op zo’n kamp wel losser aan toe dan op school. Hier moeten ze zich kunnen uitleven, dat is het belangrijkste. En dat lukt het best in een zo vrij mogelijk kader. Sancties probeer ik zo veel mogelijk te vermijden, beter een preventieve aanpak en geval per geval bekijken. Gelukkig kunnen we bij twijfel altijd terugvallen op beroepskrachten binnen Kazou.”

de wijk uit mijn jeugd zie ik geen kinderen meer op straat. Zitten ze achter de computer? Kan zijn, maar het pleintje van weleer is ondertussen wel volgebouwd.” “Mijn oplossing? We moeten de teugels weer laten vieren. Want hoe strakker je ze aan de ene kant aanhaalt, hoe meer problemen het aan de andere kant oplevert.” Waar zijn we mee bezig? “Ik ben absoluut geen voorstander van gescheiden onderwijs. Jongens en meisjes kunnen veel van elkaar leren. Maar geef de jongens wel de ruimte om meer met hun handen bezig te zijn binnen het onderwijs. Een opwaardering van technische richtingen zou sowieso helpen. En leg niet té veel de nadruk op het halen van diploma’s. Daardoor krijg je al bij kleine kinderen faalangst, alsof de rit tot je 18de alleen maar gericht is op dat ene ticket. Afgelopen schooljaar werd er beslist of mijn dochter naar het 1ste leerjaar mocht. Kun je je dat voorstellen? Ze zit verdorie in de derde kleuterklas! Laat ze toch gewoon spelen, waar zijn we mee bezig?”

PSYCHOLOOG NICO DE FAUW Wanneer ik terugkeer naar de wijk uit mijn jeugd zie ik geen kinderen meer op straat. Zitten ze achter de computer? Kan zijn, maar het pleintje van weleer is ondertussen wel volgebouwd.

Nu hoor je zelfs de roep dat er minder vakantie moet zijn. Nee! Minder werken: zet je kinderen op de eerste plaats.” Lopen op roltrappen “Waar ik ook een taak voor het onderwijs in zie, is het bijbrengen van vaardigheden zoals assertiviteit en leren praten over problemen. Want die hebben ze. Maar wat doen we? We geven drukke jongens een label: ADHD. Voilà, niet onze schuld! Jongens ADHD, maar meisjes hebben eetstoornissen. Wat is het verschil? Ze zien allebei af, ze kunnen niet omgaan met hoe het loopt in het leven. Echtscheidingen, liefdesverdriet, dat soort dingen. Leer kinderen daarover praten. Want ze groeien op in een samenleving waarin het niet snel genoeg kan

gaan. We lopen op roltrappen! Gelukkig zie je meer en meer tegenbewegingen opkomen. Jongeren gaan weer op zoek naar zingeving. Geef ze die ruimte door zelf het goede voorbeeld te geven: bekijk jongeren op een positieve manier.” Wie zich stoort aan over de grond rollende,

vechtende jongens kan die positiviteit alvast oproepen door een vergelijking te maken met die andere levende wezentjes waar we allemaal bij wegsmelten: jonge hondjes. Die vergeef je toch ook als ze de poten onder je IKEA-meubeltjes doorknagen en plassen op je tapijt? ●

Infosessies: Grenzen stellen. Moet mijn kind nog luisteren? Kinderen opvoeden gebeurt met vallen en opstaan. Als ouder heb je niet voor elke situatie een pasklaar antwoord. Ook al heeft het ene kind duidelijker grenzen nodig dan het andere, elk kind is gebaat bij grenzen. Ze geven structuur, duidelijkheid en voorspelbaarheid. Maar als ouder is het niet eenvoudig om daar consequent mee om te gaan. En wat doe je als je kind de grenzen niet respecteert? Gastspreker Maurits Wysmans, deskundige in opvoedings- en gedragsproblemen en co-auteur van het boek ‘Praten met ouders’ neemt ons mee op weg. Vormingsattest beschikbaar. Donderdag 12-09 in Lembeke, Dinsdag 17-09 in Aalter, Dinsdag 8-10 in Haaltert, Dinsdag 5-11 in Nazareth ➝ Voor alle praktische info: zie agenda blz.56

“Terug makkelijk de trap op en af. Dankzij m’n traplift van ThyssenKrupp Encasa.”

“Werkgevers kijken steeds meer naar competenties en minder naar diploma’s. Ik vind dat een goede evolutie. Dus breng kinderen competenties bij. We moeten iedereen de kans geven om ergens goed in te zijn. Beste in statistiek? Hard kunnen lopen? Dat is even belangrijk. Geef kinderen mee dat ze iets kunnen, waar ze fier op kunnen zijn. De kennis die je nu meekrijgt, ben je een dag na het examen voor 80 % vergeten. Maar het kattenkwaad op school of de dingen die je met je vrienden na school deed, dat blijft mensen bij, dat onthouden ze voor de rest van het leven.

Onbezorgd blijven genieten van het comfort en de privacy van uw eigen huis? Daar staat geen leeftijd meer op. Een traplift van ThyssenKrupp Encasa brengt iedereen veilig en comfortabel naar boven. Over verschillende verdiepingen. Zelfs al is uw trap erg smal, steil of hebt u een wenteltrap. En dat allemaal dankzij onze unieke monorail. Die is niet alleen veilig en elegant, maar past ook in ieder interieur. Kortom, met een traplift van ThyssenKrupp Encasa blijft alles bij het oude. Behalve natuurlijk het gemak waarmee u voortaan de trap op en af gaat!

Comfortabel, veilig en gebruiksvriendelijk!

vend Vraag vrijblij maat. een offerte op Bel gratis

0800 94 365

Ontvang nu uw gratis documentatiepakket!

www.tk-traplift.be

2130057_Cava_180x125_Midden-VL+Mechelen-Turnhout.indd 1

01/08/13 11:18 30/01/13 10:16

G E S P OT

40

41

MIJN GEDACHT

JUF CHAMPETTER QUOTE

Ik kreeg daarnet het compliment ‘bedankt om mij te laten lachen’ en ik vond dat geweldig lief #blij

Marc de Bel, jeugdschrijver

William Boeva op Twitter Volg William Boeva op Twitter voor meer leuke quotes: @WilliamBoeva

geschiedenis

Wist je dat … ... het op 3 september exact 46 jaar geleden is dat men in Zweden overschakelde van links naar rechts rijden met de auto? De dag staat bekend als ‘Dagen H’. Ijsland volgde een jaar later, in 1968. In 2009 zette Samoa de omgekeerde stap. Daar wordt nu links gereden, zodat auto’s uit Australië en Nieuw-Zeeland makkelijker kunnen worden ingevoerd.

taal

In het Engels wordt het dan wel ‘French kissing’ genoemd, maar een eenvoudig woord voor ‘tongzoenen’ was er niet in het Frans. Daar is met ‘galocher’ verandering in gekomen. Het woord bestond wel al langer, maar is nu pas officieel opgenomen in de Franse woordenlijst. Eerder dit jaar zochten onze zuiderburen al naar een Frans equivalent voor de hashtag (#) die vaak op Twitter wordt gebruikt. Voortaan gaat het hekje door het leven als ‘mot-dièse’.

Tongzoenen in het Frans

Afgestudeerd en … … meteen aan de slag? Vergeet niet in eigen naam aan te sluiten bij CM. ➝ Surf naar cm.be/Wat te doen bij/ Studeren/Afstuderen

cm22_MV.indd 40-41

… niet meteen aan de slag? Schrijf je onmiddellijk in bij de VDAB. Je doorloopt er eerst een wachttijd voor je een werkloosheidsuitkering ontvangt. Tijdens die wachttijd blijf je voor de ziekteverzekering ten laste van je ouders.

… op zoek naar werk? Begin je zoektocht op de jobsite van CM en solliciteer online. ➝ www.cm.be/jobs

I

het wijwatervat doopte. Wat ik hoopte, gebeurde. Ik wipte mee op toen ik de muizenval hoorde dichtklappen. De oude vrijster gaf een ijselijke gil. Ik deed het bijna in mijn misdienaarskleed. Letterlijk, want de spanning die tevergeefs door mijn dichtgeknepen neus proaan het woord beerde te ontsnappen, zocht en vond een marc de bel andere uitweg. Ongelooflijk, hoe hard je KENT HEM ALS ... een scheet in een lege kerk kan klinken. auteur van het bekroonde Geschrokken van mezelf, gluurde ik naar jeugdboek en tevens het wijwatervat en verstijfde toen ik juf zijn debuut ‘Het ei van oom Trotter’, Champetter als een tank op de preekhet verfilmde stoel af zag stormen. Ik zat als een muis boek ‘Blinker en de bakfietsbioscoop’, ... in de val. Opeens ging alles razendsnel. Bij mijn eerste bezoek aan de bibliotheek vroeg Ik werd bij mijn oor de preekstoel afgede feeks mij of ik geen zin had om misdienaar sleurd, de sacristie binnen, en moest op te worden. Nou, ‘vragen’ … Ze zette mij echt staande voet op mijn knieën mijn zonde het mes op de keel. Dus werd ik misdienaar. aan meneer pastoor opbiechten. Bij regenachtig weer Van de vroegmis dan nog wel. Ik, die schrijver wilde worden en noordoostenwind voel ik nog altijd haar knijpende en tot de middag in mijn bed wilde liggen. In de zomer viel dat klauw in mijn oor. vroeg opstaan eigenlijk best mee, maar s winters wenste ik juf Champetter alle plagen van Egypte toe terwijl ik rillend uit mijn warme nest kroop en op een drafje in het donker door de Als boetedoening kreeg ik geen GAS-boete, maar vijf kou naar de kerk holde. Maar goed, wie in de jaren zestig van de weesgegroetjes en drie onzevaders. … En vergeef vorige eeuw in de hemel wilde komen, moest een beetje gelovig ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven aan onze afzien. Bovendien had juf Champetter mij gegarandeerd nooit schuldenaren … Juf Champetter heeft mij haar tijdelijk meer een boek ontleend als ik haar bevel had geweigerd. En pimpelpaarse middenvinger nooit vergeven. Ik durfde wie schrijver wilde worden, moest veel lezen. natuurlijk niet meer naar de bibliotheek en zag mijn droom om schrijver te worden al in rook opgaan. Tot juf Champetter op een mooie dag in mei pardoes onder Mijn allereerste taak, zodra ik de sacristie binnenkwam, was een vrachtwagen liep en in de hemel werd opgenomen, de muizenval controleren. Er zat echter nooit een slachtoffer alwaar ze nu gegarandeerd, als Gods Rechterhand in, omdat ik dat griezelige moordtuig steevast liet springen duchtig de Heilige Plak zwaait. Ik vraag me af welk een voor ik naar huis ging. Het was die muizenval die me op een gezicht ze zal zetten als ze mij daar in 2047 ziet aandonkere winterochtend op een schitterend idee bracht. Mijn komen. Want dat jaartje misdienaar is natuurlijk niet wraak op juf Champetter zou zoet zijn! De pilaarbijtster voor niets geweest. kwam elke dag als eerste de kerk binnen. Dus smokkelde ik de muizenval de sacristie uit, legde ze springklaar in het volle wijwatervat en verstopte me in de preekstoel. Net op tijd. De deur van de kerk piepte open. Ik gluurde door het fraaie, 17de eeuwse houtsnijwerk en zag mijn nietsvermoedende slachtoffer binnenkomen. Gespannen hield ik mijn HEB JIJ EEN GEDACHT OVER DIT GEDACHT? Op facebook.com/magazinecava kan je je mening delen! adem in toen ze zoals gewoonlijk haar rechterhand diep in k was elf en wilde schrijver worden, want die mochten lekker tot de middag in hun bed blijven liggen, beweerde mijn jongste, twaalf jaar oudere zus. Als je schrijver wilt worden moet je veel lezen’, zei mijn oudste broer. Dus trok ik naar de bibliotheek. Die werd in die dagen gerund door meneer pastoor en juf Champetter. Die heette niet zo, natuurlijk, maar iedereen noemde haar stiekem zo, omdat ze overal waar ze kwam meteen de plak zwaaide.

01/08/13 11:18

42

LEZERES OP DE COVER

43

HOEZO TOURETTERS VLOEKEN?

marie heeft tourette

‘Tourette is zoals een tweelingzus. Soms vecht je ermee en soms is het je beste vriend.’ cm22_MV.indd 42-43

Tekst Femke Coopmans, Fotografie Filip Naudts

Marie is een Touretter. Ze houdt van het enthousiasme van de kleutertjes waar ze negen uur per week mee werkt en ze probeert in stukjes haar zevende en laatste jaar Kinderzorg af te werken. Tussendoor bedenkt ze allerlei leuke manieren om Gilles de la Tourette bekender te maken. Het is een syndroom, maar ook een stukje van haar persoonlijkheid.

➤

01/08/13 11:18

44

LEZERES OP DE COVER

HOEZO TOURETTERS VLOEKEN?

M

ensen vergeten vlug dat ik Tourette heb omdat ze het niet zien. Maar er speelt erg veel in mijn hoofd. Toen ik ooit in het gips zat, was iedereen zo bezorgd dat ik dacht: ik zou beter een gips om mijn hoofd hebben. Al vind ik het ergens ook wel leuk dat ik niet voortdurend loop te vloeken”, vertelt Marie. Marie Deryckere was acht toen haar ouders merkten dat er iets was. Twee jaar eerder had ze haar neefje verloren en het leek alsof dat prima verwerkt was tot ze steeds angstiger en bezorgder werd. “Ik vroeg constant of ik dood zou gaan en in die periode kreeg ik ook een paar tics. Ik begon met mijn ogen te knipperen en ik had de drang om voortdurend dingen, zelfs de muren, aan te raken.” Het beterde stilaan, maar ging nooit meer helemaal weg.” Een balpen die valt Tijdens vakanties was Marie een heel ander meisje dan tijdens het schooljaar. “Ik ben sowieso nooit een schoolkind geweest”, zegt ze. “Maar ik was bovendien ook altijd heel moe ’s avonds omdat ik in de klas alle tics moest onderdrukken. En Touretters krijgen alle prikkels op hetzelfde niveau binnen. Als er een balpen valt of een stoel verschuift, kan ik dat heel moeilijk filteren. Dat is zwaar als je met dertig in de klas zit en onder meer daarom ben ik naar een Freinetschool met veel kleinere klasjes verhuisd. De beste juf die ik daar had, negeerde mijn dwang en tics gewoon en dat blijft nog altijd de beste methode: gewoon doen alsof er niets aan de hand is.” Gaat er niets gebeuren? Tegen die tijd had het jonge meisje al een tweede, zwaardere

cm22_MV.indd 44-45

fit en gezond in vorm blijven? Rugklachten? goed slapen?

Marie: Zonder Tourette

had ik mijn diploma secundair al gehaald. Maar dan had ik ook nooit in Villa Vanthilt mijn verhaal gedaan en dan was ik veel minder gedreven geweest. opstoot achter de rug. “Bij de tics hoorden grimassen, kuchen, mijn neus snuiven. En op straat moést ik op alle riooldeskeltjes lopen, anders werd ik paniekerig. Ik voelde ook voortdurend aan mijn neus of hij nog niet scherper was geworden, want ik had ergens opgevangen dat dat gebeurde als je bijna dood ging. Ik was enorm ongerust over alles en iedereen.” Het viel zo op dat haar ouders besloten om de juiste dokter te zoeken. “Een kinderarts die mijn verhaal hoorde en die mij zag, wist snel dat het Tourette was. Ikzelf herinner mij daar niet zoveel van, maar voor mijn ouders was het wel een puzzel die in elkaar viel.” Marie neemt medicatie sinds haar tiende. Dat helpt, maar ze wordt er wel moe van. Slaapritueel “Ik weet nog dat mijn ouders bang waren voor de overgang naar het secundair, maar dat viel goed mee. Zeker de eerste twee jaren, toen de verwachtingen nog niet te hoog waren. Daarna werd het moeilijker. In die periode begon ik ook te puberen en toen volgde een opstoot met vooral veel dwang. Ik heb geen zuivere OCD (Obsessieve-compulsieve stoornis, red.), maar Tourettegerelateerde dwang. Niet dat het mij minder blokkeert, want ik moest toen bijvoorbeeld een 2 uur durend ritueel afwerken voor ik kon gaan slapen.”

1/100

mensen leeft met Tourette. Dat zijn er net zoveel als mensen met ADHD, maar een deel ervan heeft een hele milde vorm.

Gedragstherapie bracht hulp en stilaan werd het weer leefbaar voor Marie. Behalve dan die ene keer toen ze in de klas zou vertellen over het syndroom van Gilles de la Tourette. “Ik had zoveel stress dat ik ’s morgens maar niet uit huis kon vertrekken: ik moest eerst nog alles aanraken. Tien minuten te laat kwam ik op school aan en op het secretariaat reageerden ze toen heel streng: ‘Dwang is geen reden’. Ik kreeg strafstudie, maar ben niet gegaan, want ik vond het onterecht.” Zou er iets gebeurd zijn? Na haar zesde secundair – eentje met vallen en opstaan wegens klierkoorts – verhuisde Marie samen met haar vriend naar een studiootje in Gent. Daar ging ze op zoek naar een school waar ze haar zevende jaar Kinderzorg kon afmaken. Voor haar gemak vertelt Marie in zulke situaties snel over het syndroom en dat deed ze nu ook tijdens een opendeurdag.

OP DE COVER Wie çava? volgt op Facebook wist het al: deze editie gaven we een çava?-lezer de kans om eens zelf op de cover te prijken. Wil je vanaf nu geen actie meer missen? Like ons dan op Facebook! BENIEUWD NAAR DE ‘MAKING OF’ VAN DE COVERFOTO? Op facebook.com/magazinecava vind je een leuke reportage. Scan de QR-code en bekijk ze meteen!

‘Tja, met uitbarstingen kunnen wij misschien nog wel rekening houden, maar voor je stageplaatsen lukt dat niet.’ Marie had zin om eens goed te vloeken: Neen, ik heb dat niet! Mensen kennen de clichés en dat is voor Marie vaak knap vervelend. Met haar opleiding is ze nog niet klaar. Ze ging via een school die met modules werkte naar het volwassenenonderwijs en besloot dit jaar in april om weer even pauze te nemen.

Laat je adviseren in de thuiszorgwinkel en geniet van 2 tot 30/9/13 van 12% korting op: • Bremshey fitnesstoestellen • Tunturi fitnesstoestellen • Sissel gamma gezond slapen • Sissel gamma gezond zitten

-12% fitness toestellen

Maar de laatste serieuze opstoot heeft ze alweer meer dan een jaar achter de rug. Van haar liefje heeft ze al duizend keer gevreesd dat hij dood was – “Hij zei ooit dat hij een examen in 10 minuten ging afwerken. Toen het anderhalf uur duurde zat ik al lang met een paniekaanval bij de leerlingenbegeleiding op school. Nochtans wist ik heel goed dat ik nog niet bezorgd moest zijn” – en Marie is ook lichtjes hypochondrisch (voortdurende angst dat ze een ziekte heeft of zal krijgen). De Tourette drive “Het hoort bij mij”, zegt Marie. Van de medicatie wil ze af, ze heeft nu ook een psychiater gevonden die haar daarin steunt, maar niet van La Tourette. “Pelle Sandstrak, de Noor die het boek ‘Meneer Tourette en ik’ schreef, verwoordt het heel herkenbaar: Tourette is zoals een tweelingzus. Soms vecht je ermee en soms is het je beste vriend. Dat is echt zo. Zonder Tourette had ik mijn diploma secundair al gehaald. Maar dan had ik ook nooit in Villa Vanthilt mijn verhaal gedaan en dan was ik veel minder gedreven geweest. Ik denk dat ik dan veel saaier was. Nu ben ik een doorzetter, impulsief, creatief. Ik kan me ergens volledig in gooien, bijvoorbeeld in de strijd om het syndroom meer bekendheid te geven. Wist je dat één op 100 mensen met Tourette leeft? Dat zijn er net zoveel als mensen met ADHD, maar een deel heeft een hele milde vorm. Ze weten wel dat er iets is, maar het stoort hen helemaal niet. In elk geval: hij is een stukje van mijn persoonlijkheid, de Tourette drive.” ●

Actie niet cumuleerbaar met andere voordelen. Incl. recupel en bebat.

-12% Sissel gamma

SiSSeL Topkw met ve

SiSSeL HoofdkuSSen voor een optimale ondersteuning van de nek

SiSSeL SecuRemax baL ontlast de wervelkolom en versterkt de spieren

doRSaback

voor een goede ondersteuning van de rug

SiSSeL Sitfit pLuS bevordert een actieve en ergonomische zithouding

Info en bestellingen 09 242 43 44 www.thuiszorgwinkel.be

MEER LEZEN? ➝ Sinds haar zeventiende houdt Marie een blog bij: www.netouchepas.be ➝ Informatie en meer over het syndroom van Gilles de La Tourette vind je op iktic.be

01/08/13 11:18

ACTIES & OPENDEURDAGEN IEDEREEN WELKOM IN DE NIEUWE THUISZORGWINKELS TE • GENTBRUGGE, Land Van Rodelaan 11 en

-15%

*

Dokter, dokter!

s!

Onze opendeurdagen zijn een unieke gelegenheid om ons ruime aanbod te ontdekken in onze volledig vernieuwde en uitgebreide winkels in Aalter en Gentbrugge. Tijdens onze opendeurdagen geniet elke klant 15% korting*. Het professioneel advies van vertegenwoordigers en onze productspecialisten krijgt je er gratis bij. Je komt toch ook!

Verhip, ik heb de hik! Niets zo vervelend als de hik. Sommigen beweren dat je dan aan het groeien bent, maar helaas: de hik heeft geen enkel nut. Het is een restant dat we aan onze verre voorouders te danken hebben. Vroeger maakten amfibieën de overstap van ademen via kieuwen naar ademen via longen. Kikkervisjes oefenen dit al miljoenen jaren met ademhalingsoefeningen in het water. Daarbij houden ze de stemspleet dicht. Als wij dat doen, krijgen we de hik. Maar kunnen we er iets aan doen? Wij vroegen het aan huisarts Tom Jacobs.

METEN IS WETEN

• Doorlopend demonstraties van alle meetapparatuur zoals bloeddrukmeter, stappenteller, hartslagmeter, bloedglucosemeter, enz. • Demonstratie low vision oplossingen • Op afspraak: gratis meten Gentbrugge Vrijdag 13/9 9u–17u van spataders in je benen Gentbrugge Zaterdag 14/9 9u–17u en gratis hoortest. Aalter Donderdag 10/10 9u–17u reservatie via 09 242 43 44

COMfORT IN HUIS

• Raak wegwijs in alle hulpmiddelen die je huis veiliger maken en bijdragen aan het comfort bij zorg en verzorging. Deskundige ergotherapeuten adviseren je over de meest efficiënte oplossingen. • Doorlopend vorming “woningaanpassing” • Demonstraties traplift, zetel op maat, Gentbrugge Maandag 16/9 9u–17u transfers, loophulpen, Aalter Maandag 7/10 9u–17u rolstoelen, enz.

fIT EN GEZOND

Demonstratie van • groot en klein fitnessmateriaal • elektrische fietsen • infrarood sauna’s • Tempur enz.

• Deskundig advies over oplossingen voor mannen en vrouwen met urineverlies • Demonstraties verzorgingsproducten Weleda • Info over bedbeschermers, bekkenbodemkegeltjes enz.

*15% korting geldig in de Thuiszorgwinkel Gentbrugge van 13/9 t.e.m. 20/9/13 en Aalter van 7/10 t.e.m. 12/10/13. Actie en wedstrijd onder voorwaarden. Niet cumuleerbaar met andere voordelen en/of acties zoals oa. actiepakket infrarood sauna.

Gentbrugge Gentbrugge Aalter Aalter

Donderdag 19/9 Vrijdag 20/9 Vrijdag 11/10 Zaterdag 12/10

1

2

3

4

ADEM recupereren

ADEMRITME AANPASSEN

prikkel je huig of neusholte

ZENUW PRIKKELEN

Een eerste tip die dokter Tom Jacobs meegeeft is het verhogen van het koolzuurgasgehalte (CO2) in je bloed. “Dat koolzuurgasgehalte kan je verhogen door in een zak uit te ademen en die uitgeademde lucht vervolgens terug in te ademen. Opgelet! Dit doe je best wanneer er iemand in de buurt is. Dan kan die ingrijpen mocht je hierbij te ver gaan.”

VERZORGING EN INCONTINENTIE

Gentbrugge Woensdag 18/9 9u–17u Aalter Woensdag 9/10 9u–17u

47

WIST JE DAT DE HIK GEEN ENKEL NUT HEEFT?

op alle

• AALTER, Lostraat 39

UR OPENDE IjD WEDSTR OD INfRAROA SAUN EN TE WINN

ZEG EENS AAA

Tekst: Joke Gabriëls

9u–20u 9u–17u 9u–20u 9u -17u

3,2,1, ... blazen!

Het aanpassen van je ademritme kan volgens de dokter ook helpen. “Wanneer je je ademritme aanpast, neem je die prikkeling van het middenrif weg. Dit kan je doen door je adem in te houden, eventueel ondersteund door het drinken van kleine slokjes. Of door krachtig uit te ademen met dichtgeknepen neus. Dit wordt ook wel het Valsalva-manoeuvre genoemd.”

En ook het prikkelen van je huig of neusholte kan soelaas bieden. Maar hoe begin je daaraan? “Er zijn verschillende manieren om je huig of neusholte te prikkelen. Zo kan je aan je tong trekken, je huig met een lepel optillen, ijs eten of met ijswater gorgelen, ruiken aan ether of ammoniak en indien al die zaken niet werken, kan je het niezen uitlokken met een beetje niespoeder of snuiftabak.”

“Het prikkelen van de zenuw die naar je maag loopt (de nervus Vagus, zie illustratie onder) is ook een mogelijke oplossing. Dit kan door te drukken op je oogbal, wat natuurlijk niet aan te raden is bij oogaandoeningen, of door het uitlokken van een braakreflex wanneer je je vinger in je keel steekt.”

www.thuiszorgwinkel.be Info 09 242 43 44 Wil je meer weten over de hik? Lees dan het volledige artikel op facebook.com/magazinecava!

cm22_MV.indd 46-47

01/08/13 11:18

48

CM-Deals € 25

korting & grati s champa fles gne

1

champagneweekend massembre JOUW VOORDEEL? € 25 korting, gratis fles champagne!

Ontkurk een weekend Ardennen. Op vrijdag leiden 2 gidsen je door de wondermooie, oude binnenstad van Charleroi. Vervolgens brengen we een bezoekje aan de mijnen van Le Bois du Casier. Na de welkomstaperitief in Massembre schuiven we de voeten onder tafel voor een avondmaal om van te smullen. Zaterdag verwennen we onze smaakpapillen in het champagnehuis Mercier en met een 3-gangenmenu in La Cave à Champagne te Epernay. Laat de kurken knallen met de initiatie ‘sabrage’. We sluiten de dag tevreden af met een 3-gangenmenu in Massembre.

aperitiefje kan nuttigen. Als kers op de taart sluiten we het goedgevulde weekend af met een gastronomisch hoogstandje: een 5-gangenmenu in Massembre! Extra info www.massembre.be/news Praktisch ·· 25 tot 27 oktober 2013 ·· € 320 min korting is € 295 pp ·· Supplement single is € 10 pp ·· Boekingen: [email protected] ·· of +32 (0)82 64 43 57 ·· Opstapplaatsen: Gent Dampoort, Berchem Station, Turnhout Station Reisorganisatie Outline Travel Lic A 6061

laat spataders in je benen opsporen

2

don giovanni van mozart JOUW VOORDEEL? € 10 korting voor cm-leden

Ontdek de magie van opera onder een sterrenhemel. Laat je betoveren door de emoties van een der grootste mythes uit de geschiedenis, Don Juan. Regie: Patrick Poivre d’Arvor, getalenteerd journalist, schrijver en kunstenaar. Muzikale leiding: Yannis Pouspourikas, dirigent van de Vlaamse Opera. Praktisch In Kasteel Ooidonk te Deinze: op 6 en 7 september 2013 ·· Zitplaats 1e categorie: € 25 in plaats van € 35 ·· VIP-kaarten: € 45 in plaats van € 55

aCtie

Van 1 tot 30/9 & tijdens onze meetdagen

Het testen van je benen op spataders is heel eenvoudig. een venoscan meet hoe snel het bloed in je benen stroomt en of er een goede pompfunctie is. je krijgt de testresultaten mee naar huis en we bespreken of het dragen van compressiekousen aan te raden is.

Reservering Ga naar www.070.be: 1. Selecteer ‘Don Giovanni’ 2. Klik NL rechtsboven 3. Klik op ‘Reserveren’ 4. Je komt op de site ‘sherpa.be’. Klik op ‘tickets bestellen’ 5. Kies datum 6. Kies soort en aantal plaatsen 7. Uw bestelling wordt zichtbaar 8. Bij kortingen kies je CM LEDEN 9. Typ de code CM LEDEN nog eens bij groene vink en klik 10. Bestel je plaat(sen)

€ 10 korting

Gratis Venoscan MeetdaGen Maak vandaag nog een afspraak. aantal deelnemers beperkt. reservatie via 09 242 43 44 aalst aalter deinZe eeKlo GentbruGGe

sint-jorisstraat 27 vrijdag 4/10 lostraat 39 woensdag 30/10 Markt 76 maandag 21/10 Garenstraat 46 maandag 7/10 land van rodelaan 11 vrijdag 13/9 en zaterdag 14/9 oudenaarde deinzestraat 156 woensdag 16/10 ZotteGeM l.de Metsstraat 15 vrijdag 25/10

-15%

op compressiekousen* Venotrain®Micro en Venotrain®Soft

Ontdek de nieuwe modekleuren. Nu ook met leuke patronen. *Actie geldig van 1/9 t.e.m. 30/9/13 en tijdens de meetdagen in Thuiszorgwinkels van Midden-Vlaanderen. Niet cumuleerbaar met andere acties/voordelen.

Info en bestellingen 09 242 43 44 www.thuiszorgwinkel.be

Zondag zetten we in met een uitgebreid ontbijt en een voederbezoekje aan de everzwijnen in het dierenpark. Bewonder het prachtige stadje Givet waar je een

cm22_MV.indd 48-49

01/08/13 11:18

50

RESULTATEN HYGIËNE-ENQUÊTE

Ruim 3.000 lezers deelden hun diepste hygiënegeheimen met çava? Onze reporter trok handschoenen aan en ging met spons en zeep door de enquêteresultaten. En wat blijkt? De Vlaming is redelijk proper, de onderbroek moet zowat het meest gewassen kledingstuk zijn. Daar willen we meer over weten.

IS DE VLAMING WEL ‘PROPER OP ZIJN EIGEN’?

Tekst Femke Coopmans Fotografie Studio Edelweiss

15 %

Meer dan 15 % vindt de partner niet fris en proper genoeg

Is de Vlaming wel ‘proper op zijn eigen’? ➤

cm22_MV.indd 50-51

01/08/13 11:18

64 %

50,6 %


53

IS DE VLAMING WEL ‘PROPER OP ZIJN EIGEN’?

van de vrouwen heeft altijd of meestal parfum of deodorant op zak

gebruikt dagelijks deodorant of parfum

rofessor Geert Claeys buigt zich over de resultaten. Hij is aan de Gentse universiteit gespecialiseerd in microbiologie, bacteriologie en ziekenhuishygiëne. “In het vak hygiëne beginnen we altijd met ons af te vragen wat dat eigenlijk is, hygiëne. Soms heeft het met gezondheid te maken, bijvoorbeeld bij handen tandhygiëne, maar vaak ook niet. Dan gaat het om ons goed voelen, lekker ruiken en elkaars geurtjes niet verdragen.”

het niet slecht voor je gezondheid als je drie of vier weken dezelfde kleren zou dragen en je tussendoor ook niet zou wassen.” Nochtans denkt bijna de helft dat een slechte hygiëne een verhoogd gezondheidsrisico inhoudt en zowat een vijfde is daar zelfs zeker van. “Vaccinaties, wonden ontsmetten, dat soort dingen is belangrijk voor de gezondheid. Ik kan me wel voorstellen dat mensen die het niet zo nauw nemen met persoonlijke hygiëne op dat vlak ook iets nonchalanter zijn.” En of wij dan misschien té proper zijn? “Onze huid heeft beschermende vetlaagjes en net die nemen ook geuren op. Het kan slecht zijn als je die te ijverig verwijdert.”

Geurtjes wegwassen 35,1 % neemt elke dag een douche of bad, 31,4 % doet dat twee of drie keer per week. “Dat lijken mij heel goede cijfers”, vindt professor Claeys. “In de regel elke dag en soms een keer overslaan. Je wast de geurtjes weg en nadien voel je je weer fris en fit. Wassen heeft heel weinig met gezond blijven te maken. Tenzij je in de bossen of in lang gras ging wandelen, dan moet je er zeker van zijn dat de teken weggewassen zijn. En nadat je in wild of natuurlijk water gezwommen hebt, moet je ook zeker douchen. Er zijn uitzonderingen, maar in principe is

Hoe jonger, hoe minder tijd Een vooroordeel: vroeger was het niet zo de gewoonte om je elke dag te wassen en dus wassen oudere mensen zich ook minder vaak. Klopt niet helemaal. De groep die zich het minste wast, is tussen de 15 en 25 jaar oud: niet meer dan 28,6 % neemt dagelijks een bad of douche, 39,2 % drie of vier keer per week en 14,3 % maar één of twee keer per week. Dat verwondert professor Claeys niet: “Jonge mensen hebben daar niet altijd tijd voor en als je ouder wordt, krijg je toch iets meer discipline.” De properste mensen zitten tussen de 36- tot

P

cm22_MV.indd 52-53

Bij de mannen is dat slechts

18,4 % 1,9 %

stoort zich helemaal nooit aan de geurtjes van anderen

45-jarigen: 40,1 % zegt dagelijks een bad of douche te nemen, 28,3 % drie of vier keer per week, 16,6 % vindt één of twee keer per week genoeg. “Je wast je zo vaak je je er goed bij voelt”, stelt professor Claeys als een mooie regel. In de enquête gaf ook meer dan de helft aan dat baden of douchen niet alleen functioneel is, maar ook een moment om tot rust te komen. “Dat is logisch, zeker als je een beetje tijd kunt maken om te genieten. En anders zal het nog altijd deugd doen dat je opgefrist bent. En voor je omgeving: de geurtjes zijn weg. Bovendien doet het ritueel waarbij je voor jezelf zorgt ook veel.”

Propere kleren Het valt op dat mensen meer van ondergoed en van kousen wisselen dan dat ze zich douchen. 83 % zegt elke dag een propere onderbroek te dragen, 67,8 % doet dagelijks zuivere kousen aan. “De voetengeur is individueel zeer verschillend”, weet professor Claeys. “Het kan zelfs dat je in een periode van je leven last hebt van zweetvoeten en in een ander periode totaal niet. Zweten is ook bij iedereen anders: de ene zweet meer, bij een ander heeft het een meer doordringende geur. Dat heeft te maken met je lichaamseigen bacteriën en de samenstelling van je zweet.” Een derde (27,6 %) haalt elke ochtend een andere T-shirt uit de kast, 21 % doet dat vier keer per week en 26 % drie keer per week. De professor vindt dat een interessant resultaat. “Ik hoor dat kinderen in de Verenigde Staten tegenwoordig opmerkingen krijgen als ze twee dagen na elkaar dezelfde kleren dragen op school. Dat gaat wel ver, vind ik, maar het hoort bij de cultuur en het gaat dan echt

om de omgang met elkaar, om jezelf goed voelen, zeker niet om gezondheid.” Handen gewassen? “Hoe het zit met de cijfers voor handen wassen”, wil de professor weten, want dat is iets dat echt regelmatig moet: als je naar het toilet bent geweest, wanneer je eten klaarmaakt, voor je aan tafel gaat, ... 54,1 % wast de handen na elk toiletbezoek, 34,8 % doet dat meestal. “Het kan niet veel kwaad voor jezelf, want het zijn jouw bacteriën, maar je kunt ze wel overdragen. Bij een toilet gaat het vooral om de omgeving, om de kranen die je aanraakt, toiletbrillen, ... Die zijn verontreinigd.” 35,3 % van de mensen die de enquête invulden gaat niet zitten op een publiek toilet, 19,2 % legt de bril vol papier en 7,8 % houdt het gewoon op tot thuis. “Op een toiletbril gaan zitten, kan vies zijn en ik kan me voorstellen dat je hem liever op geen enkele manier aanraakt, maar voor zover ik weet worden zo geen bacteriën of infecties overgedragen.

Handen wassen is dan veel belangrijker.” Uit de enquête blijkt dat mannen en vrouwen dat opmerkelijk genoeg bijna even goed begrepen hebben. Je zou verwachten dat mannen na een plasje veel minder snel geneigd zijn handen te wassen. Tanden die langs alle kanten blinken “Tanden poetsen moet minstens één keer per dag zeer grondig en dan best ’s avonds”, stelt professor Claeys. 40,5 % poetst één keer per dag, bijna de helft (47,5 %) twee keer. “Twee is aan te bevelen”, gaat de professor verder. “Maar als je moet kiezen, dan beter één keer per dag grondig dan twee keer snel. En bij grondig hoort ook flossen of reinigen tussen de tanden met speciale borsteltjes. Bacteriën vormen een laagje plak op de tanden en als dat te lang in contact komt met voedselresten, gaan die bacteriën verzuren of een ontsteking veroorzaken. Poets je ’s avonds je tanden, dan is dat gevaar voor 10 of 12 uur geweken. Bovendien vermindert

➤

Milieuvriendelijke hygiëne

Het toilet doorspoelen, je handen wassen mét zeep en ze drogen met een energieverslindende handdroger. Als je erover nadenkt, dan is een toiletbezoek eigenlijk allesbehalve milieuvriendelijk. Tijd om daar verandering in te brengen met een urinoir en wastafel gecombineerd in één. Het water dat je gebruikt om je handen te wassen, wordt ook gebruikt om het urinoir mee door te spoelen. Twee vliegen in een klap dus: verplicht de handen wassen en minder water verbruiken!

01/08/13 11:18

54


IS DE VLAMING WEL ‘PROPER OP ZIJN EIGEN’

doe mee !

OPROEP ENQUÊTE

➤

50 % gaat jaarlijks naar de tandarts

28,5 % doet dat zelfs twee keer of meer per jaar

4%

gaat helemaal nooit

cm22_MV.indd 54-55

’s nachts de speekselvloed die normaal voor een licht bufferende werking zorgt. Je moet tanden poetsen aanvullen met flossen omdat tussen de tanden ook tandbederf en ontstekingen kunnen onstaan. Het is zelfs bijna belangrijker dan de oppervlakken, want die spoel je nog wel eens als je een appel eet. Tussen je tanden blijven de restjes zitten.” Dat is persoonlijk De helft van de ondervraagden gaat jaarlijks naar de tandarts. 28,5 % doet dat zelfs twee keer of meer, 11,6 % om de twee jaar en 4 % gaat helemaal nooit. “Eén keer per jaar is goed”, volgens professor Claeys. “Soms moet het meer om medische redenen. En dat heeft echt niet altijd met goed of slecht poetsen te maken. Als jij ergens gevoelig voor bent, dan moet je meer gecontroleerd worden. Sommige mensen produceren speeksel dat beter buffert, anderen hebben tanden die minder oplossen in zuren. Dat is heel persoonlijk. Hetzelfde met tandvleesontstekingen. Sommigen zijn heel gevoelig voor zo’n bedreiging, anderen minder.” Oren en haren Moet je je oren regelmatig reinigen? “De oorschelp als die vuil is. Aan de gehoorgang kom je beter niet, want die kun je alleen maar kwetsen”, oordeelt professor Claeys. Een derde doet dat nochtans meerdere keren per week, evenveel één keer per week en 12 % zelfs elke dag. En hoe het dan zit met de haren? 51 % wast die twee of drie keer per week, 13,4 % vier keer per week, 15 % elke dag. “Dat is

De oorschelp moet je enkel reinigen als die vuil is. Aan de gehoorgang kom je beter niet, want die kun je alleen maar kwetsen.

weer zo’n persoonlijke kwestie. Het hangt af van de lengte van je haar, hoe snel het vettig wordt, hoe je het graag hebt, ... Tegelijk ken ik geen enkele ziekte die je zou kunnen krijgen doordat je je haar niet wast.” Ook luizen en andere beestjes hebben daar niets mee te maken. “Je krijgt ze door contact met mensen die luizen hebben. Maar als je een medische behandeling begint, wordt haren wassen wel belangrijk, want dan moet je zorgen dat je niet opnieuw besmet wordt. Als je behandeld wordt voor schurft, aarswormpjes of ziekenhuisbacterie, moet je ook elke dag verse kleren aandoen. Dat zijn uitzonderlijke situaties.” Een bed zonder beestjes Over beestjes gesproken, ... De helft (46,2 %) ververst het beddengoed 2 à 3 keer per maand, 17,1 % doet dat wekelijks, 29,6 % maandelijks. “Er kunnen geurtjes in de lakens kruipen en misschien kruip je niet altijd proper gewassen in bed. Bovendien speelt hier ook het probleem van de huisstofallergie, maar dat gaat veel verder dan het beddengoed. Je moet dan ook regelmatig de tapijten reinigen, de beddenbak en eigenlijk alles wat van stof is in de hele kamer.” ●

VOND JE DIT INTERESSANT? DOE DAN MEE AAN DE NIEUWE ENQUÊTE EN LEES HET RESULTAAT IN DE VOLGENDE çAVA!

Professor Claeys:

WIN EEN bongobo voor ee n weeken n dj natuur e

HOE gELUKKIG WORD JIJ VAN SOCIAL MEDIA? Social media zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Maar hoe blij moeten we daar eigenlijk mee zijn? Fleur jij helemaal op bij het zien van de vakantiefoto’s van jouw buurvrouw haar laatste cruise? Of maken al die mooie beelden en vrolijke berichten van anderen jou eerder jaloers? Ben je voortdurend online in contact met je vrienden? Of voel je je eigenlijk vrij eenzaam met al die virtuele kennissen? Kortom, hoe gelukkig word jij van social media? Laat het ons weten door mee te doen aan deze enquête en wie weet win jij wel een Bongobon voor een weekendje natuur. Deelnemen kan tot 30 september 2013 op www.cava-enquete.be

01/08/13 11:18

CM

AGENDA

57

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.be/AGENDA

BABY & KIND

BABY & KIND

BABY & KIND

GOED IN JE VEL

FIT IN JE HOOFD

FIT IN JE HOOFD

FIT IN JE HOOFD

babymassage

zwangerschapsyoga

grenzen stellen. moet mijn kind nog luisteren?

HART- EN VAATZIEKTEN?

GEHEUGEN & vergeten: een zaak voor alle leeftijden

stress! draag zorg voor jezelf

ANGSTEN OVERWINNEN, HOE DOE JE DAT?

Een éénmalige oefensessie voor baby’s tussen 6 weken en 6 maanden. Babymassage creëert een warme band voor het leven en stimuleert de lichamelijke en emotionele ontwikkeling van je kindje. Het is voor ouder en kind een moment van rust en ontspanning.

Als ouder is het niet altijd eenvoudig om grenzen te stellen en daar consequent mee om te gaan. En wat doe je als je kind de grenzen niet respecteert? Gastspreker Maurits Wijsmans, co-auteur van het boek ‘Praten met ouders’ neemt ons mee op weg.

Praktisch Inschrijving Op naam van de baby In samenwerking met Kind en Preventie Voor een volledig overzicht van alle sessies www.cm.be/agenda, folder op aanvraag Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs € 10, baby CM-lid gratis

PRAKTISCH Vanaf 12 weken zwangerschap. Zwangerschapsyoga stimuleert actief de band tussen moeder en baby. Via aangepaste houdingen blijf je soepel en ondervind je minder zwangerschapsklachten. Je partner neemt actief deel aan enkele sessies.

PRAKTISCH Wanneer dinsdag 10-09, 18.30 uur tot 19.45 uur, vervolgdata: 17-09, 24-09, 01-10, 08-10, 15-10, 22-10, 05-11, 12-11, 19-11 Waar Eeklo, muziekclub N9, Molenstraat 31 Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs toegang voor 10 sessies: • CM-leden € 40 • niet-leden € 60 • CM-leden met VT € 10

cm22_MV.indd 56-57

Waar & wanneer • donderdag 12-09, 20.00 uur Lembeke, PC Dzilleken, Lembeke-Dorp 28 • dinsdag 17-09, 20.00 uur Aalter, WZC Veilige Have, Lostraat 28 • dinsdag 8-10, 20.00 uur Haaltert, Jeugdheem, Bruulstraat 10 • dinsdag 5-11, 20.00 uur Nazareth, CC De Zwaan, Dorp 1 Spreker Maurits Wysmans, opleidingshoofd KHLeuven ‘Sociale readaptatiewetenschappen: kinderen, jongeren en welzijn’ Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs € 5, CM-leden gratis

Hart- en vaatziekten behoren in België nog steeds tot een van de voornaamste ‘killers’. Ongeveer 1 overlijden op 4 is eraan te wijten. De cijfers spreken voor zich: cardio- en cerebrovasculaire ziekten blijven de voornaamste doodsoorzaak in België. Hoe kan je hart- en vaatziekten voorkomen. Wat kan je zelf doen?

PRAKTISCH Waar & wanneer • donderdag 19-09, 20.00 uur CC Wachtebeke, J. Persynplein 6  Spreker: Dr. Hutse, cardioloog AZ Alma • woensdag 4-12, 20.00 uur Ninove, CC De Plomblom, Graanmarkt 12  Spreker: Prof. Dr. Pedro Brugada, cardioloog Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs € 5, CM-leden gratis

Primeur: geanimeerde infosessies

Infosessie FIT IN JE HOOFD

GEHEUGENtraining & concentratie Nieuwe cursus In vijf bijeenkomsten leer je bewuster omgaan met je geheugen. Wat is onthouden? Wat is vergeten? Is elke vorm van vergeten even alarmerend? Wat is normaal/ abnormaal inzake de geheugencapaciteiten? Welk verband bestaat er tussen aandacht en geheugen? We gaan zelf aan de slag en leren trucjes om informatie beter op te nemen en makkelijker te onthouden, want oefening baart kunst. Aan de hand van theorie en oefeningen leer je welke geheugentechnieken voor jou geschikt zijn.

PRAKTISCH Wanneer vrijdag 20-09, 13.30 uur tot 15.30 uur, vervolgdata: 27-09, 04-10, 11-10, 18-10 Waar Gent, CM-hoofdkantoor, Martelaarslaan 17 Spreker Michael Portzky, neuropsycholoog Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs • CM-leden: € 85 • niet-leden: € 140 • CM-leden met VT: € 45

De meeste klachten over het geheugen en vergeetachtigheid zijn onschuldig. Toch gaan er soms gezondheidsproblemen schuil achter vergeetachtigheid. Het kan te maken hebben met een beginnende dementie of een gevolg zijn van een depressie of stemmingsstoornis. Michael Portzky geeft een realistisch beeld van de capaciteiten van ons geheugen en gaat in op vragen zoals: Is elke vorm van vergeten gelijk? Wanneer is er een probleem? Met welke achterliggende gezondheidsproblemen kunnen we te maken hebben? Welke invloed speelt de leeftijd? Hoe kan het geheugen getest worden? Wat kan men doen aan geheugenproblemen?

Elke dag opnieuw voelen we hoe druk het leven wel kan zijn. Ons leven speelt zich af op verschillende domeinen (ouder, partner, vriend, werknemer, werkgever, ...). We proberen een gezonde balans te vinden maar we merken dat we soms uit evenwicht raken en gaan twijfelen. Spenderen we genoeg tijd met de kinderen, moeten we niet meer, anders en beter? Door zorg te dragen voor jezelf kun je efficiënter omgaan met de zorg voor anderen. De energie die hierdoor vrijkomt, kan dan weer geïnvesteerd worden in iedereen die jou dierbaar is.

PRAKTISCH

PRAKTISCH

Waar & wanneer • donderdag 10-10, 20.00 uur Ninove, CC De Plomblom, Graanmarkt 12 • dinsdag 15-10, 20.00 uur Sleidinge, P.C. campus Sleidinge, Weststraat 135 • dinsdag 5-11, 20.00 uur Wortegem-Petegem, WZC De Linde, Lindestraat 16 • donderdag 21-11, 14.00 uur Aalst, LDC De Maretak, Albrechtlaan 119A (gratis) Spreker Michael Portzky, neuropsycholoog UZ Gent en PC Sint Jan De Deo Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs € 5, CM-leden gratis

Waar & wanneer • dinsdag 1-10, 20.00 uur Kluisbergen, WZC SintFranciscus, Kwaremontplein 41 • dinsdag 15-10, 20.00 uur Gavere, Gemeentelijk Ontmoetingscentrum Racing, Markt 20 Spreker Dr. Els De Rijck Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs € 5, CM-leden gratis

Angst kan grote gevolgen hebben voor het sociaal, professioneel en/of relationeel functioneren. We weten dat angststoornissen veel voorkomen maar vaak verborgen blijven voor de buitenwereld. Dit is spijtig want angsten zijn nochtans heel goed te behandelen. ‘Geanimeerde infosessie’ met Bart De Saeger, klinisch psycholoog, gedragstherapeut, coördinator Vlaams angstcentrum en Peter Lambert, acteur. Tijdens deze geanimeerde infosessie ‘illustreren’ Bart De Saeger en Peter Lambert op bijzondere wijze hoe angsten ontstaan, wat angsten met je doen, maar vooral hoe je ze kan overwinnen.

PRAKTISCH Waar & wanneer • maandag 7-10, 20.00 uur Kruishoutem, WZC SintPetrus, Ommegangstraat 22 • maandag 14-10, 20.00 uur Beervelde, Feestzaal Breughel, Beerveldsebaan 32 • woensdag 6-11, 20.00 uur Waarschoot, CC Waarschoot, Nieuwstraat 8 • maandag 4-11, 20.00 uur Aalst, CC De Werf, Molenstraat 51 Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs € 5, CM-leden gratis

01/08/13 11:18

CM

AGENDA

59

VOLLEDIG OVERZICHT OP WWW.CM.BE/AGENDA

FIT IN JE HOOFD F

FIT IN JE HOOFD

FIT IN JE HOOFD

FIT IN JE HOOFD

IN INVESTEER IN JE RELATIE

HELP, MIJN BATTERIJEN LOPEN LEEG!

EENZAAMHEID: (G)EEN TABOE?

DIPJE? ENERGIETEKORT. VOEL JE OPNIEUW FIT EN GEZOND!

Cursus Cu Voorstelling

FIT IN JE HOOFD

DEPRESSIE: JE KAN ANDERS Nieuwe cursus Over depressieve klachten en hoe ermee om te gaan. Je krijgt inzicht in het ontstaan van depressieve klachten en de manier waarop die kunnen versterkt worden. Je krijgt informatie over technieken om depressie te voorkomen of te verhelpen en tips om de kans op herval te verminderen. De cursus is gespreid over 5 bijeenkomsten van twee uur. Erna Claes, psychologe en gedragstherapeute verbonden aan Fenrir Consult, staat in voor de deskundige informatie. De cursus wordt docerend gegeven. Je krijgt het bijhorende boek ‘Je kan anders’. Daarin vind je zowel de info als de oefeningen voor thuis. Voor wie? • Ieder die zich goed wil blijven voelen en depressieve gevoelens wil voorkomen • Zij die last hebben van depressieve gevoelens en naast medicatie op zoek zijn

cm22_MV.indd 58-59

naar andere manieren om met depressieve klachten om te gaan • Mensen die ooit een periode van depressie hebben doorgemaakt • De cursus is geen vervanging van een behandeling die je eventueel volgt bij je huisarts, psychiater of psycholoog maar het kan wel een nuttige aanvulling zijn

PRAKTISCH Wanneer maandag 14-10, 19.30 uur tot 21.30 uur, vervolgdata: 21-10, 04-11, 18-11, 25-11 Waar Gent, CM-hoofdkantoor, Martelaarslaan 17 Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs • € 140 • CM-leden € 85 • CM-leden met VT € 45

Voor iedereen die een Vo langdurige relatie heeft. De la cursus is opgevat als een cu lezingenreeks en geeft inzicht le in grote en kleine verschillen tussen beide partners en tu handvaten biedt om er mee ha om te gaan. • Lezing 1: van verliefdheid naar relatie • Lezing 2: opkomen voor jezelf in je relatie • Lezing 3: communicatie als koppel • Lezing 4: sexualiteit en samenleefrelatie Je schrijft bij voorkeur in per koppel. Er wordt geen persoonlijke inbreng van deelnemers in de groep verwacht. Prof. Alfons Vansteenwegen ontving in 2011 de prestigieuze ‘Gold medal award in recognition to lifetime achievement in favor of Sexual Health, Sexology, Sexual Rights an Sexual Education’

PRAKTISCH Wanneer donderdag 7-11, 19.00 uur tot 21.00 uur vervolgdata: 14-11, 21-11, 28-11 Waar Gent, CM-hoofdkantoor, Martelaarslaan 17 Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs • CM-leden € 60 • niet-leden € 120 • CM-leden met VT € 30

Luk Dewulf, pedagoog, benadert energieverlies en burn-out vanuit een talentgericht en systemisch perspectief. Burn-out is niet het probleem van één persoon. Het ontstaat in relatie met anderen. Zijn verhaal bouwt verder op “Ik kies voor mijn talent”. In het eerste deel van de voorstelling worden de kernbegrippen uit zijn eerste boek als uitgangspunt genomen. Vervolgens gaat hij in op de dynamieken die kunnen leiden tot een burnout, en op de hefbomen om opnieuw volle batterijen te krijgen.

‘Eenzaamheid’ is net als ‘depressie’ en ‘dementie’ een woord waarover heel wat misverstanden circuleren. We kijken achter het masker van de eenzaamheid en plakken juiste cijfers op dit fenomeen. Iedereen is welkom. We richten ons tot personen die deze gevoelens (h)erkennen bij zichzelf en bij anderen.

PRAKTISCH Waar & wanneer • donderdag 14-11, 20.00 uur Zottegem, Vormingscentrum De Schakel, Musselystraat 26 • dinsdag 19-11, 20.00 uur Lede, GC De Bron, Kerkevijverstraat 19A Spreker Michael Portzky, neuropsycholoog Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs € 5, CM-leden gratis

PRAKTISCH Waar & wanneer • donderdag 17-10, 20.00 uur Oosterzele, GC De Kluize, Sportstraat 3

IN ALLE DISCRETIE He H et aanbod aan verb banden bij urineverlies word rd dt steeds groter en de producten worden steeds ds beter. Dat is heel goed want zo is er voor ds ie ede ere een een oplossing waarbij discretie, comfort en ze ekerheid hand in hand gaan. De moeilijkheid is ecchter vaak het v in vi nd den en van de juiste e oplossing in het ruime aanbod in d. Onze prod prod pr o uctspecialisten ge eve ven je hierover graa gr ag ad a vies.

PRAKTISCH Waar & wanneer • woensdag 6-11, 20.00 uur Gent, Vormingscentrum Guislain, campus Guislain, Jozef Guislainstraat 43 • dinsdag 21-1, 2014, 20.00 uur Herzele, GC De Steenoven, Kerkkouter 40 Spreker Luk Dewulf, pedagoog Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs € 5, CM-leden gratis

Muriel Schoeters is gezondheidscoach en toont aan hoe je met de juiste voeding en levensstijl je energiepeil in een mum van tijd kan opkrikken. Ze reikt elementen aan waarmee je op een natuurlijke manier je energietekort kan aanpakken.

IS GRAT

• donderdag 14-11, 20.00 uur Sint-Martens-Latem, Centrum De Vierschaar, Xavier De Cocklaan 5 Spreker Muriel Schoeters, gezondheidscoach Info en inschrijving 09 267 57 35, www.cm.be/agenda of [email protected] Prijs € 5, CM-leden gratis

ADVIE OP MA S AT

NZDOLWHLWVPHUNHQLQFRQWLQHQWLHPDWHULDDO HW VSHFLÀHNRSORVVLQJHQYRRUPDQQHQHQYURXZHQPHWXULQHYHUOLHV UXLPHZDDLHUYHU]RUJLQJVSURGXFWHQ VOO RDEE gratis levering vanaf € 125 netto L 30% tegemoetkoming gratis staaltjes, zodat je geen foute aankopen doet eenvoudig bestellen via 09 242 43 44 of [email protected]

voor CM-leden bij aankoop incontinentiemateriaal, mits doktersattest 10% extra korting bij aankoop per doos

ZZZWKXLV]RUJZLQNHOEH

01/08/13 11:21

CM

AGENDA

61

THUISZORG

THUISZORG

THUISZORG

THUISZORG

KAZOU

PRAATCAFÉ DEMENTIE

CURSUS: OMGAAN MET DEMENTIE

VORMING OVER THUISZORG: DENK VANDAAG AAN JE ZORG VOOR MORGEN

CURSUS VOOR KANDIDAAT OPPASSERS

BASISCURSUS ANIMATOR IN HET JEUGDWERK

Bijeenkomsten voor familieleden en vrienden van mensen met dementie. De praatcafés dementie zijn een laagdrempelig, eenvoudig en spontaan gebeuren. De interactie tussen spreker en publiek, alsook de spontane ontmoeting met ‘lotgenoten’ en de uitwisseling van ervaringen staan centraal. Vrije toegang.

tot 16.00 uur Spreker: Dr. Van Hecke donderdag 19-09 Omgaan met sexuele gevoelens. • Aalst, Capucientje, Capucienenlaan 99; 19.30 uur tot 21.30 uur donderdag 19-09 Weer discussie, omgaan met moeilijke situaties

Drie Belgen op tien ouder dan 65 jaar kampen met ernstige geheugenklachten die om begeleiding vragen. De verwachting is dat als gevolg van de vergrijzing dementie in de komende 20 jaar met 45 % zal toenemen. Sessies voor partners en familieleden van personen met dementie.

PRAKTISCH Inrichter Thuiszorgcentrum, i.s.m. SIRO, Paradox, Meander en andere partners uit ouderenzorg Info [email protected] Eeklo: 09 267 50 92 Gent: 09 267 50 90 Aalst: 09 267 50 91 Deinze: 09 267 50 94 Oudenaarde: 09 267 50 93 • Geraardsbergen, WZC De Populier, Groteweg 25B; 14.00 uur tot 16.00 uur donderdag 5-09 Waar staat de wetenschap op vlak van dementie? Spreker: Prof. Dr. Christine Van Broeckhoven • Gent, Stedelijk Administratief Centrum Zuid, W. Wilsonplein 1; 14.00 uur tot 16.00 uur maandag 16-09 Er is iets aan de hand … Wat nu? 1001 vragen • Deinze, zaal ‘De Rekkelinge’, D.Delcroixstraat 1A; 14.00 uur

cm22_MV.indd 60-61

• Zottegem, cafetaria OCMW Zottegem, Deinsbekestraat 23; 19.00 uur tot 21.00 uur dinsdag 24-09 Als de veiligheid in gedrang komt • Lochristi, Sociaal Huis Lochristi, Bosdreef 5A; 19.15 uur tot 21.30 uur dinsdag 24-09 Dementie in mijn gezin. Een getuigenis • Eeklo, LDC Zonneheem, Schierspoelstraat; 19.00 uur tot 21.00 uur dinsdag 1-10 Ontremd gedrag en controleverlies bij personen met dementie • Oudenaarde, zaal ’t Eeckenhof, Sint Jozefsplein 9; 19.30 uur tot 21.30 uur donderdag 10-10 Terug naar de eenvoud. Jubileumviering Voor verdere data: zie www.cm.be

PRAKTISCH Info en inschrijving [email protected] Gent: 09 267 50 90 Zottegem: 09 267 50 93 Deinze: 09 267 50 94 Eeklo: 09 267 50 92 Met begeleider Debbie Verhelst, referentiepersoon dementie, Thuiszorgcentrum CM • maandag 23-09 14.00 uur tot 16.30 uur, vervolgdatum: 30-09; Gent, Lieven Bauwens Building, Martelaarslaan 17 • woensdag 16-10 19.00 uur tot 21.30 uur, vervolgdatum: 23-09; Zottegem, CM-kantoor Zottegem, L. De Metsstraat 15 Met begeleider Stan De Smet, PZ St. Jan Eeklo en Thuiszorgcentrum CM: • dinsdag 8-10 19.00 uur tot 21.00 uur, vervolgdatum: 15 -10; Deinze, CM regiokantoor Kortrijkstraat 88 • dinsdag 5-11 19.00 uur tot 21.00 uur, vervolgdatum: 12-11; Eeklo, CM regiokantoor Garenstraat 46

THUISZOR THUISZORG RG • Eeklo, CM-kantoor, Garenstraat 46; inschrijving: 09 267 50 92 • Oudenaarde, CM-kantoor, Sint-Jozefsplein 7; inschrijving: 09 267 50 93

KANKER, EEN DURE DU URE ZIEKTE? WETTELIJKE EN FINANCIËLE TUSSENKOMSTEN

Inschrijven kan ook via mail: [email protected]

Mensen met kanker worden vaak geconfronteerd met extra financiële lasten. Er bestaan heel wat voorzieningen en tussenkomsten, maar het is een hele opdracht om je weg te vinden in die materie: waar heb je recht op? Waar doe je de aanvraag? Wie kan je daarbij helpen? Tijdens de vorming leer je je weg te vinden in de doolhof van financiële maatregelen. De Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK) is voortrekker en aanspreekpunt in de strijd tegen kanker. Samen met vele anderen, o.a. de ziekenfondsen, komen ze op voor een betere levenskwaliteit voor mensen met kanker of mensen die kanker hebben gehad en hun naasten.

PRAKTISCH Waar & wanneer? • donderdag 5-09 14.00 uur tot 16.00 uur Gent, hoofdkantoor CM Midden-Vlaanderen, Martelaarslaan 17 • maandag 14-10 14.00 uur Deinze, CM Regiokantoor, Kortrijkstraat 88 In samenwerking met Vlaamse Liga tegen Kanker Info en inschrijving [email protected] of 09 267 50 90

Thuishulp nodig? Waar kan ik terecht? Gent, dinsdag 10-09; 14 uur Aalst, donderdag 12-09; 14 uur Deinze, maandag 16-09; 19.30 uur Eeklo, donderdag 19-09; 19 uur Oudenaarde, donderdag 19-09 om 19.30 uur

Het traject geeft een overzicht van het aanbod thuiszorgondersteunende diensten en informeert hoe technologie thuiszorg langer mogelijk maakt. Verder bekijken we de verschillende mogelijke woonvormen op maat van elke leeftijd. In de laatste module staan we stil bij valpreventie en hoe ergotherapie en woningaanpassingen het mogelijk maken om langer thuis te blijven wonen.

PRAKTISCH Interesse om één of meerdere sessies te volgen? Deelname is gratis, vooraf inschrijven is nodig. De sessies worden telkens op 5 locaties georganiseerd: • Gent, CM-hoofdkantoor, Martelaarslaan 17; inschrijving: 09 267 50 90 • Aalst, CM-Thuiszorgwinkel, Sint Jorisstraat 27 inschrijving: 09 267 50 91 • Deinze, CM-kantoor, Kortrijkstraat 88; inschrijving: 09 267 50 94

Technologie in de thuiszorg? Gent, maandag 14-10; 14 uur Deinze, woensdag 16-10; 14 uur Aalst, donderdag 17-10; 14 uur Eeklo, dinsdag 22-10; 19 uur Oudenaarde, donderdag 24-10; 19.30 uur Woon zoals je wil, ook na je 55ste Gent, woensdag 13-11; 19 uur Aalst, donderdag 14-11; 14 uur Deinze, maandag 18-11; 19.30 uur Eeklo, dinsdag 19-11; 19 uur Oudenaarde, donderdag 21-11; 14 uur Jouw huis, een veilige thuis Oudenaarde, maandag 9-12; 14 uur Deinze, dinsdag 10-12; 14 uur Aalst, donderdag 12-12; 14 uur Eeklo, donderdag 12-12; 19uur Gent, maandag 16-12; 14 uur

Bejaarden, zieken of personen met een handicap zijn zoals iedereen liefst thuis, maar hebben daarbij wel wat hulp nodig. Als hun mantelzorgers op adem willen komen, nemen vrijwilligers even de zorg over. Voor oppas bij chronisch zieken, bejaarden of personen met een handicap • je betekent een wereld van verschil voor de mantelzorger • dankzij je uitzonderlijke hulp kan de zorgbehoevende langer thuis blijven • je kiest zelf wanneer, in welke situaties en hoe vaak je beschikbaar bent CM zorgt voor: • een onkostenvergoeding van € 2,60 per oppasuur • verzekering • vorming • professionele ondersteuning

PRAKTISCH Waar & wanneer? donderdag 7-11 + dinsdag 12-11 9.00 tot 16.30 uur Gent, CM Hoofdkantoor Martelaarslaan 17 Info en inschrijving 055 33 47 45 [email protected] Prijs Gratis. Je wordt vooraf uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek.

Kazou regio Land van Aalst zoekt enthousiaste jongeren (geboortejaar 1996-1997) om binnen- en buitenlandse jeugdvakanties te begeleiden. Monitoren zijn de hoofdspeelvogels van elke vakantie. Ze bereiden spetterende activiteiten voor en leiden ze in goede banen. Ze zijn er de hele tijd voor de vakantiegangers en zorgen voor animo.

PRAKTISCH Info en inschrijving 09 267 53 30 of [email protected] Prijs € 125 Voor wie? Jongeren geboren in 1996 en 1997 Infoavond Vrijdag 13-10; 19.30 uur Waar Ontmoetingscentrum ‘Ons Huis’, Steenweg op Aalst 8, 9308 Hofstade. Aanwezigheid is een must om je definitief te kunnen inschrijven. Startdag zaterdag 12-10 Cursus zaterdag 26-10 tot en met zaterdag 2-11 in Heer sur Meuse Terugkomavond vrijdag 15-11

01/08/13 11:21

CM

AGENDA

VORMING VOOR 55+

VORMING VOOR 55+

PETER TOM JONES (KU LEUVEN) IN GENT EN ZOTTEGEM

STEVEN VROMMAN (LOW IMPACT MAN) IN EEKLO

OKRA-academie is een deelwerking van OKRA Trefpunt 55+, de grootse beweging van en voor senioren in Vlaanderen. OKRA Midden-Vlaanderen heeft op tien verschillende locaties een Academie. Men biedt er een kwaliteitsvol programma aan met een verscheidenheid van activiteiten. IN 2013 & Duurzaamheid kan 2014 WERKT je zien als ‘genoeg OKRA ROND ‘DUURZAAMHEID’ voor iedereen en Op verschillende locaties in voor altijd’, een Midden-Vlaanderen zijn er simpele definitie voordrachten rond die soms moeilijk duurzaamheid en ecologie. in de praktijk om te zetten is. Vast staat dat we keuzes zullen moeten maken: keuzes waar politieke moed voor nodig is, maar die noodzakelijk zijn voor het behoud van onze planeet. Waar we naartoe moeten, is een duurzame samenleving die ecologisch, maar ook economisch en sociaal houdbaar is en blijft.

PRAKTISCH Waar & wanneer? In Gent op 8-10 en in Zottegem op 12-12, telkens om 14.30 uur Info en inschrijving 09 269 32 17/18 en via mail op [email protected]. Je kan het volledig overzicht terugvinden op www.okra.be/ middenvlaanderen of er de brochure downloaden.

cm22_MV.indd 62-63

OKRA-academie is een deelwerking van OKRA Trefpunt 55+, de grootse beweging van en voor senioren in Vlaanderen. OKRA Midden-Vlaanderen heeft op tien verschillende locaties een Academie. Men biedt er een kwaliteitsvol programma aan met een verscheidenheid van activiteiten. In 2008 ging de toen nog onbekende Steven Vromman de uitdaging aan zo milieubewust mogelijk te leven en zo zijn ecologische voetafdruk te minimaliseren. Het maakte Vromman beter bekend als de ‘Low Impact Man’. In samenwerking met OKRA werkte hij een klimaatshow uit waarin hij zijn publiek op een humoristische en nietbelerende manier meeneemt in deze problematiek. Een praktische, interactieve namiddag boordevol tips om zelf uw leven ecologischer in te vullen.

CM-sportvoordeel tot 15 euro per jaar CM beloont sporters met een bonus tot 15 euro per jaar. Gewoon, voor de sport.

PRAKTISCH Waar & wanneer? In Eeklo op 22-10 om 14.30 uur Info en inschrijving 09 269 32 17/18 en via mail op [email protected]. Je kan het volledig overzicht terugvinden op www.okra.be/ middenvlaanderen of er de brochure downloaden.

De tegemoetkoming van 15 euro is geldig: s s s

voor deelnamekosten, inschrijvingsgeld of abonnementsgeld van een door CM erkende sportclub, sportcentrum of ﬁtnesscentrum of een sportkamp van een sportvereniging, sportcentrum of sportdienst of een jog- of zweminitiatie

Aanvraag: s s

download het aanvraagformulier op www.cm.be of ga langs in een CM-kantoor

01/08/13 11:25

GENIET NOG TOT ONTDEK! 1 OKTOBER VAN DE OUDE PRIJZEN MET KORTING!

ONZE NIEUWE CABINE.

INFRAROODCABINES

IN DE VESTIGING TE BRAKEL!

ZUINIG!

SERVICE GARANTIE STE

NR.1

BAAR UIT STOCK VER

HEILZAAM!

LE

VERKOOPPUN

T

DE B E

EN EENVOUDIG. • Laag energieverbruik: 0,5 euro per sessie. • Eenvoudig stopkontakt volstaat!

cm22_MV.indd 64

NR.1

TALLIEU & TALLIEU - WWW.TNT.BE

T VERKOOPPUN

Dit overzicht is louter indicatief.

GRATIS LEVERING & PLAATSING GRATIS OPTIES

055 42 76 08 WWW.ESENTO.BE

ERVICE GARANT IE TS E S

BAAR UIT STOCK VER

Artritis en reuma Astma en bronchitis Cellulitis Darmproblemen Eczeem, acné en psoriasis Fibromyalgie Hart- en vaatziekten Keel-, neus-, oorproblemen Overgewicht Spier- en gewrichtspijnen Stress en hoofdpijn Zwakke immuniteit

LE

• • • • • • • • • • • •

DE B E

BIJ DIVERSE MEDISCHE KLACHTEN.

ESENTO BRAKEL Ronsesestraat 238 - 055 42 76 08 (baan Brakel-Ronse) OPEN: vr - za & zo van 10 tot 12 en van 13.30 tot 18 uur INFRAROODCABINES, (ZWEM)SPAS, POWER PLATE

01/08/13 11:18

tourette tweelingzus marie vertelt SPECIAL burn-out als de batterij leeg is mogen jongens nog jongens zijn? HOE gelukkig word jij van social ENQUÊTE

Recommend Documents