TOOLBOX
VEILIG WERKEN MET DE BITUMENKETEL
VEILIG WERKEN MET BITUMENKETEL EN WARME BITUMEN • Bitumenketel terug op het dak? • Waarom weer met de bitumenketel werken? • Afspraken A-blad en Arbocatalogus Platte daken
HET GAAT HELAAS NIET ALTIJD GOED HOE KOMT DAT? Onvoorzichtigheid Onachtzaamheid Onwetendheid
DE 3 BELANGRIJKSTE RISICO’S Brand Verbranden Toxische stoffen: bitumenrook/damp
AANDACHTSPUNTEN
Veilige opstelling bitumenketel Vullen bitumenketel Temperatuur bitumen en ketel Aftappen warme bitumen Totaalgewicht opslag bitumenblokken en gewicht volle bitumenketel Transport warme bitumen en verplaatsen ketel Hoe te handelen bij ketelbrand Blootstelling bitumenrook/-dampen Lawaai bij opwarmen bitumenketel tussen 82-90 dB(A) Informeer/waarschuw andere partijen op het dak (onderaannemers)
BITUMENKETEL ALTIJD:
(1)
Veilige opstelling: Altijd op een onbrandbare ondergrond, en op balken of dakspanten plaatsen
Nooit onbeheerd aan laten staan
Schoonhouden, van binnen en buiten
Bij het verlaten van het dak ALTIJD afsluiten (slot!)
Bitumenketel met thermostaat of temperatuurbegrenzer
BITUMENKETEL ALTIJD:
(2)
Minimaal 2x 12 kg ABC-brandblussers of emmer bluspoeder BC
Branddekens
Thermostaat / temperatuurbegrenzer
Lekbak van voldoende inhoud gebruiken
Bitumenketel bij voorkeur op het midden van het dak plaatsen / minimaal 3 meter van de dakrand en bij opgaand gevelwerk minimaal 5 meter
Gasfles
3 meter afstand van de ketel
AANBEVELINGEN
Draag de juiste PBM’s zoals geschikte werkkleding/handschoenen e.d.
Werk altijd van de wind af
Koelgel
Emmer schoon water
Zand
Mobiele telefoon (bij calamiteiten snel hulp kunnen inroepen); afspraken BHV- organisatie/derden
Enkele opdrachtgevers eisen een brandwacht
Product informatiebladen aanwezig
JUISTE TEMPERATUUR BITUMEN
Ideale temperatuur bitumen 110/30: ca 210 C
LET OP! Ontbrandingstemperatuur bitumen 110/30: ca 300 C DAAROM: Altijd bitumenketel met thermostaat of temperatuurbegrenzer
VULLEN BITUMENKETEL
De bitumenketel opstoken tot juiste temperatuur
Kleine stukken bitumen hakken
Rustig in de reeds gesmolten bitumen laten zakken (voorkomt spatten!)
Ga altijd uit de wind staan
AFTAPPEN BITUMEN Aftappunt altijd binnen lekbak Lekbak van voldoende inhoud gebruiken Werk van de wind af
HOE TE HANDELEN BIJ KETELBRAND
NOOIT MET WATER BLUSSEN
Gasfles sluiten Brander dichtdraaien en er uit halen Bitumenketel sluiten / deksels / klep dicht Ketel af laten koelen
Zuurstof
Energie
Brandstof
BLOOTSTELLING AAN BITUMENROOK Verwarm bitumen nooit hoger dan nodig !!! Beperk blootstelling aan bitumenrook/damp!!! LET OP: De hoeveelheid bitumenrook / damp is sterk afhankelijk van de temperatuur!!! Onderzoek Gezondheidsraad (2007)
TOOLBOX Bitumenketel
Heeft u nog vragen? Dank voor uw aandacht! Meer toolboxen op www.sbd.nl
Toolbox / PPP Veilig werken met de bitumenketel Toelichting Inleiding Bitumen is een restproduct dat overblijft na destillatie van aardolie. Bij een normale temperatuur is bitumen een vaste stof. Om met bitumen te kunnen werken moet het verwarmd worden. Het wordt dan vloeibaar. Door het toevoegen van oplosmiddelen is het mogelijk om bitumen bij lagere temperaturen te verwerken. Dit doet men door de bitumen te verwarmen in een bitumenketel. Tijdens deze toolbox gaan we het niet hebben over de herkomst en/of samenstelling van bitumen, maar over het VEILIG WERKEN MET DE BITUMENKETEL en hoe je de – voor jonge dakdekkers nieuwe – risico’s hierbij beheerst. Sheet 01 • Voorstellen en korte uitleg wat gaan we bespreken (Veilig werken met de bitumenketel) • Enkele spelregels uitleggen, zoals telefoons uit e.d. • Tijdens de toolbox vragen stellen of opmerkingen plaatsen kan, maar ook na afloop is er nog gelegenheid om vragen te stellen. Sheet 02 We komen de bitumenketel in de praktijk weer steeds meer tegen op de werken van dakdekkers, vooral bij parkeer- en tuindak. Met name in deze situaties kan het werken met de bitumenketel voordelen hebben ten opzichte van andere verwerkingsmethoden. Omdat we bij het aanbrengen op het dak niet te maken hebben met open vuur is het namelijk ook een werkwijze die voldoet aan de NEN norm 6050 inzake brandveilig werken bij dakdetails. Het veilig werken met de bitumenketel is ook beschreven in het A-blad en Arbocatalogus voor platte daken. De afspraken en middelvoorschiften die in deze documenten staan voldoen aan de wettelijke bepalingen van Arbowet en Arbobesluit. Sheet 03 Belangrijke aspecten hierbij zijn het gedrag en kennis c.q. ervaring met het werken met warme bitumen en de bitumenketel. Werk met warme bitumen altijd voorzichtig, hou rekening met de aanwezige risico’s. Belangrijk hierbij is: heb je nog niet de ervaring stop dan de werkzaamheden en informeer en vraag eerst je leidinggevende of collega voordat je verder gaat met het werk. Juist ook bij dit onderwerp (risico) is gedrag, mentaliteit en ervaring van de werknemer van groot belang. Sheet 04 Geef korte uitleg d.m.v. wellicht enkele praktijkvoorbeelden van: a. Brand algemeen, ketelbrand en eventuele gevolgen b. Verbranden van personen (ledematen, huid e.d.), eventuele gevolgen c. Inademen van bitumenrook en de eventuele gevolgen d. Weten jullie nog een risico te benoemen? Sheet 05 Alle aandachtspunten benoemen met korte uitleg. Ook komen we tijdens de toolbox op elk aandachtspunt nogmaals terug c.q. brengen nog verdieping aan. Zie de sheets 6 / 7 / Bitumenketel ALTIJD. Sheet 06 Het benoemde onderwerp spreekt voor zich. Sheet 07 De benoemde onderwerpen spreken voor zich, eventueel praktijkvoorbeeld.
1
Sheet 08 Aanbevelingen zijn duidelijk, spreken voor zich. Eventueel enkele korte praktijkvoorbeelden benoemen. Sheet 09 • De ideale temperatuur van bitumen 110 / 30 = 210°C • Verwerkingspunt 110°C + 100°C = 210°C • Penetratiegetal 30 geeft de hardheid aan • 300°C is de zelfontbrandingtemperatuur van bitumen 110 / 30 • Bij het verwerken van warme bitumenproducten is de hoeveelheid damp en/of rook sterk afhankelijk van de temperatuur. Voorbeeld: De dampvorming is bij een temperatuur van 200°C ongeveer al tien maal hoger dan bij een temperatuur van 160°C. Sheet 10 Praktijkvoorbeeld, ketel vullen met kleinere stukken/brokken bitumen. Deze smelten eerder en worden dus eerder vloeibaar in de ketel. Ook voorkomt dit spatten bij het vullen van de ketel. Let hier ook op bij het uitgieten! Maak gebruik van de foto’s voor verdere uitleg als praktijk- en voorbeeldsituaties. Sheet 11 Maak ook op deze sheet gebruik van de getoonde foto’s voor uitleg. Sheet 12 Benoem elk punt stap voor stap om duidelijk in de praktijksituatie aan te geven, hoe het verloop van handelen behoort te zijn. Korte uitleg over de branddriehoek (elementen: Energie, Zuurstof of Brandstof), om te blussen neem minimaal één van deze elementen weg, Sheet 13: De Gezondheidsraad (adviesorgaan van de regering) heeft in een rapport van 2007 bitumendamp aangemerkt als een verdachte stof die schade kan toebrengen aan de gezondheid. In het rapport staat hierover: “Omdat het om een complexe materie gaat is volgens de raad verder onderzoek noodzakelijk” (samenvatting rapport bij SBD op te vragen). De Gezondheidsraad adviseert de nodige veiligheidsmaatregelen te treffen. De vereniging van producenten van bitumenmateriaal (Probasys Benelux) meldt dat zij voortdurend onderzoeken doen en dat daarbij is gebleken dat er geen bijzondere gezondheidsrisico s zijn. • • • • •
Gebruik je GBV, ook met een gevaarlijke stof kan men veilig werken: Juiste voorlichting/instructie, ervaring, kennis, scholing Gebruik juiste PBM’s Werk altijd van de wind af Temperatuur van de bitumen is erg belangrijk, bitumen nooit te warm verwerken, dan komen er ook minder toxische stoffen vrij.
Sheet 14 Kort resumé, vragen of alles duidelijk en begrepen is, en of er nog vragen zijn. Belangrijk Als rode draad door deze toolbox presentatie heen is eigenlijk per sheet de inhoud van het Ablad Platte daken en Arbocatalogus Platte daken weergegeven. Voor aanvullende of andere toolboxen zie www.sbd.nl of vraag de arbovoorlichter in uw regio.
2
