Toetsingskader Voor de langdurige zorg
| Van goede zorg verzekerd |
2 | Het Toetsingskader voor de langdurige zorg
Het Toetsingskader voor de langdurige zorg | 3
Wat is het Toetsingskader? Het Toetsingskader is één van de instrumenten die het Zorginstituut Nederland kan inzetten om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten moeten voldoen aan de criteria van het Toetsingskader voordat ze kunnen worden opgenomen in het landelijk Register. Degenen die kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en/of meetinstrumenten in het Register raadplegen kunnen ervan verzekerd zijn dat dit de landelijk afgesproken ‘kwaliteitstaal’ is.
Waarom het Toetsingskader?
U heeft bijzondere interesse in de langdurige zorg. In de langdurige zorg, hebben cliënten gedurende lange tijd met zorg te maken. Daarom vindt u het extra belangrijk dat zij altijd op de beste zorg afgestemd op de individuele cliënt kunnen rekenen. Het Toetsingskader kan ondersteunen in het leveren van zorg van goede kwaliteit ook in de langdurige zorg.
Het Toetsingskader geeft een kader voor wat gezien kan worden als ‘goede zorg’. Een belangrijk houvast voor het verlenen van goede zorg vanuit het perspectief van de cliënt kan gevonden worden in kwaliteitsstandaarden. Hierin staat omschreven wat betrokken partijen in de zorg goede zorg vinden en hoe deze het beste verleend kan worden. Onder kwaliteitsstandaarden vallen richtlijnen, zorgstandaarden, zorgmodules. Zorgaanbieders proberen hier zo veel mogelijk aan te voldoen, maar het is geen keurslijf, er moet altijd ruimte zijn en blijven voor een individuele afstemming van de beste behandeling voor de cliënt. In de kwaliteitsstandaard kunnen de relevante partijen afspraken maken over zorg op maat. De criteria uit het Toetsingskader kunnen ook gebruikt worden als leidraad bij de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten.
Wat betekent het Toetsingskader voor de langdurige zorg? Kwaliteit en doelmatigheid zijn van belang in het hele zorgstelsel. Zeker in de care, waar cliënten vaak lange tijd met zorg te maken hebben, is het belangrijk dat de kwaliteit van deze zorg geborgd is. De accenten liggen wel verschillend. Voor de cure ligt het accent op technisch medisch handelen, in de care op doelmatige organisatie van de zorg en op ondersteuning van de cliënt bij het omgaan met diens zorgvragen. Daarom is de inhoud van de kwaliteitsstandaard anders voor curatieve zorg dan voor langdurige zorg en ondersteuning. Meetinstrumenten worden gebruikt om te kunnen meten wat de kwaliteit van de verleende zorg is. Er zijn ook meetinstrumenten die worden
4 | Het Toetsingskader voor de langdurige zorg
gebruikt om de ervaringen van cliënten te meten. Zorgvragers kunnen de uitkomsten van deze metingen gebruiken om een keuze te maken tussen zorgaanbieders. In het Toetsingskader is vastgelegd dat er bij de kwaliteitsstandaarden passende meetinstrumenten moeten worden ontwikkeld. Dat betekent dat de meetinstrumenten geschikt moeten zijn om de kwaliteit van zorg binnen de care te meten. Zo’n meetinstrument ziet er wellicht anders uit in de care dan in de cure. Het Kwaliteitsinstituut wil hier extra onderzoek naar doen. Door een gezamenlijke ontwikkeling van de kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten door zorgverzekeraars, zorgverleners en cliënten zal het waarschijnlijk ook makkelijker zijn om de kwaliteitsstandaard in de praktijk in te voeren en te gebruiken. Als de partijen goed betrokken zijn hun belang is verwerkt, is de kans klein dat ze achteraf nog iets willen veranderen. Dit leidt naar verwachting ook tot minder verschillen tussen zorgaanbieders (praktijkvariatie). Naar verwachting zullen derden (zorgaanbieders/ zorgverzekeraars/ IGZ), dan ook minder snel extra initiatieven organiseren die tot extra uitvraag zouden kunnen leiden.
Op welke manier kunnen de zorgverzekeraar en de cliëntenorganisaties helpen? Eén van de belangrijke uitgangspunten in het Toetsingskader is de inbreng van de visie van de cliënt in de kwaliteitsstandaard, informatiestandaard en het meetinstrument. In de wet is dan ook vastgelegd dat naast zorgaanbieders en zorgverzekeraars, (vertegenwoordigers van) cliënten bij de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden en meetinstrumenten betrokken moeten zijn. Zorgprofessionals hebben een ander perspectief op zorg dan cliënten (of zijn vertegenwoordigers). De cliënt beoordeelt de kwaliteit van zorg vanuit een breder perspectief dan de zorgverlener. Door de cliënt centraal te stellen, verandert de kijk op gezondheid en kwaliteit van leven. Cliënten beoordelen of zorg van goede kwaliteit is aan de hand van wat de zorg hen heeft opgeleverd in termen van kwaliteit van leven. Vanuit dit perspectief is de zorg een middel en de kwaliteit van leven het uiteindelijke doel. Om uiteindelijk goede zorg te kunnen leveren is het belangrijk dat duidelijk is beschreven wat kwaliteit van goede zorg is, vanuit het oogpunt van de cliënt. Dat geldt zeker voor de care, waar cliënten langdurig en
Het Toetsingskader voor de langdurige zorg | 5
intensief te maken hebben met zorg. Daar ligt een rol voor cliënten en de hen vertegenwoordigende organisaties. Zij kunnen helpen bij het vaststellen waar problemen liggen voor de cliënt en hoe dit in de kwaliteitsstandaard, informatiestandaarden en/of meetinstrument op te nemen is. Ook kan de ervaring vanuit de cliënten(organisaties) helpen om de kwaliteitsstandaard meer aan te laten sluiten op de behoefte van de cliënt. Een van de eisen uit het Toetsingskader is dat de kwaliteitsstandaard ook een versie van de kwaliteitsstandaard heeft, die geschreven is voor de individuele cliënt. Zo weet de cliënt precies wat hij/zij kan verwachten als hij te maken krijgt met de in de kwaliteitsstandaard beschreven zorg. Zorgverzekeraars (dat kunnen ook zorgkantoren zijn die in opdracht van zorgverzekeraars inkopen) kunnen samen met de cliënten optrekken en ervoor zorgen dat de voor de cliënt goede zorg ook ingekocht wordt.
Hoe kunnen het Kwaliteitsinstituut of andere deskundigen ons helpen? Het Toetsingskader biedt een leidraad bij de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden, informatiestandaarden en meetinstrumenten. Het Kwaliteitsinstituut kan helpen bemiddelen als gedurende de ontwikkeling partijen onverhoopt tegenover elkaar komen staan. Ook heeft het Kwaliteitsinstituut de beschikking over de HAndleiding RIchtlijnontwikkeling en toolbox in de Nederlandse Gezondheidszorg (HARING)-tools. Deze zijn voor iedereen te gebruiken en bieden handvatten voor de ontwikkeling van Kwaliteitsstandaarden, www.ha-ring.nl. Om een goede, gezamenlijke ‘taal’ van goede zorg te kunnen spreken, is het belangrijk dat afspraken over wat goede zorg is, gezamenlijk worden gemaakt met zorgaanbieder, cliënt en verzekeraar. De betrokkenheid van
6 | Het Toetsingskader voor de langdurige zorg
cliënten zorgt er voor dat deze centraal komt en blijft staan. Het Toetsingskader voorziet in bakens voor goede zorg, zonder daarbij te sturen naar een standaard vorm voor deze zorg. Zorg voor de individuele cliënt blijft maatwerk. Het Toetsingskader is ook voor u en wil vooral mét u de kwaliteit van zorg verbeteren.
Het Toetsingskader voor de langdurige zorg | 7
Dit is een uitgave van Zorginstituut Nederland mei 2015
