Toeristische Strategie 3.0 De wereld binnen handbereik

Toeristische Strategie Frysl@n 3.0 De wereld binnen handbereik

Fryslân recreatieprovincie van de toekomst - Strategie 3.0

Strategie De recreatiesector is van groot economisch belang voor de provincie Fryslân. De directe werkgelegenheid in deze toeristische branche bedraagt met 25.100 banen en een omzet van bijna 1 miljard euro per jaar aanzienlijk bij aan een gezonde economie. Om in de toekomst deze belangrijke economische functie te kunnen blijven vervullen is transitiebereidheid noodzakelijk. Helemaal nu we zien dat de recreatieve werkgelegenheid onder druk staat. We zien om ons heen dat we in transitie zitten op velerlei vlak. Denk bijvoorbeeld aan de manier waarop we werken, we sociaal actief zijn en de manier en momenten waarop we recreëren. Dit betekent dat veel zaken zoals we het altijd deden niet meer voldoen. Het is zoeken naar nieuwe passende oplossingen voor bijvoorbeeld marketing, inrichting van recreatieterreinen, gebruik van de publieke ruimte etc. Al deze facetten hebben één ding gemeen en dat is de behoefte aan kennisontwikkeling en toepassing. Zonder gefundeerd gericht onderzoek zullen oplossingen geneigd zijn zich te richten op de korte termijn terwijl de investeringen in de recreatiebranche juist bedoeld zijn voor de langere termijn.

RECRON en HISWA achten de tijd nu dan ook rijp voor de herziening van haar visie “Innovatieve ambities voor toeristisch Fryslân”. Met de voorliggende strategie zetten we de bakens uit voor nieuwe plannen en initiatieven die de recreatiesector in Fryslân concrete handvaten moet bieden om zich verder te kunnen ontwikkelen. We willen hiermee een realistische en kritische voorzet geven waarmee we als branches, ondernemers en overheid nieuwe stappen kunnen zetten. Volgens de branches zijn onderstaande zaken van strategisch van belang voor de recreatieve toekomst van Fryslân: 1. Kwalitatief en creatief ondernemerschap; 2. Eigentijdse marketing / van promotie naar beleving; 3. Bewaken landschappelijke kwaliteit; 4. Borging kwalitatief onderzoek; 5. Gedeelde ambities gezamenlijk waarmaken 6. Inbedding Europese structuurfondsen ten behoeve van toeristische innovatie.

”Als je vertrouwen hebt, hoef je niet de gehele trap te zien om de eerste stap te zetten.” Maarten Luther King

2


Korte terugblik Vijf jaar geleden hebben RECRON en HISWA een recreatievisie voor Fryslân geschreven met de titel: “Innovatieve ambities voor toeristisch Fryslân”. Daarmee zijn we stevig aan de slag gegaan en kunnen inmiddels constateren dat we een flink aantal ambities en doelen hebben gehaald. Zo zijn de bestedingen voor promotie sterk gestegen, is de oprichting van een Toeristisch Topinstituut een feit, is de STINAF-subsidie gerealiseerd en verbreedt de Marrekrite haar taken met landrecreatie. Ook is het Friese Merenproject gefocust op een verbreding van haar doelen en richt zich niet meer alleen op water- maar ook op landrecreatie. Deze resultaten zijn toe te schrijven aan een intensieve samenwerking tussen bedrijfsleven, branches, onderwijs en overheden. Maar we zijn er nog niet! Een aantal belangrijke doelstellingen is helaas nog niet gerealiseerd, bijvoorbeeld het belang van hoogwaardige evenementen en belevingsinfrastructuur wordt nog onvoldoende ingezien. Ook de kwaliteit van het landschap staat met enorme windmolenparken en nieuwe hoogspanningsleidingen onder druk. Daarnaast zou de ontwikkelingsruimte van bedrijven efficiënter moeten worden ingevuld en dienen gemeenten actieplannen te ontwikkelen i.p.v. beleidsplannen.

”Wie geen dromen heeft, heeft evenmin een werkelijkheid” Karel Boullart

3

De economische crisis raakt ook onze sector, de vraag vanuit de Duitse markt loopt gestaag terug en dwingt ons tot het maken van scherpe keuzes. De internationale concurrentiepositie staat onder druk en vereist intelligente scenario’s. Meer dan ooit is de noodzaak voor samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid noodzakelijk. Kortom tijd om de mouwen op te stropen!


Samen Sterk De visie die voor u ligt is tot stand gekomen in nauw overleg met het toeristische bedrijfsleven in Fryslân. De bij HISWA en RECRON aangesloten bedrijven vertegenwoordigen circa vijfentachtig procent van de omzet in de branches. Daarmee zijn dit de grootste samenwerkingsvormen op toeristisch gebied. Bij de branches zijn aangesloten: • • • • • • • • • • • •

campings, jachthavens, groepsaccommodaties, bootverhuur, zwembaden, jachtbouw, horeca, buitensport bedrijven (outdoor leisure), zeilscholen, conferentiecentra, wellnesscentra dagrecreatiebedrijven

”Als ik de mensen had gevraagd wat ze wilden hadden ze gezegd: snellere paarden” Henry Ford

4


Trends en Ontwikkelingen: • Evenementen van een hoogwaardig niveau worden steeds belangrijker in de keuze voor een bepaalde toeristische destinatie • De consument wil meer luxe, gemak en tijd voor leuke dingen op vakantie; • Mensen willen een unieke ervaring en niet alleen iets zien maar ook zelf voelen en ervaren, ook in hun ‘hart’; • Flexibel boeken is een must (dus geen week maar 3 dagen boeken); • Unieke recreatieconcepten passend bij de Friese omgeving maken Fryslân toekomst bestendig voor de veeleisende consument; • Unieke beleving resulteert in herhalingsbezoek en positieve actie op sociale media; • Toenemende winkelleegstand doet afbreuk aan het toeristisch product; • Babyboomers gaan op vakantie met kleinkinderen; • Groei van het aantal campers; • Vrije tijd en werk lopen steeds meer door elkaar • Financiële positie gemeenten verzwakt door meer taken en minder middelen; • Digitale wandel-, fietsen vaarroutes zijn versnipperd of onvoldoende ontwikkeld; • Bevolkingskrimp, leefbaarheid platteland onderdruk, belang recreatiesector neemt toe. • Door de toenemende globalisering neemt tegelijkertijd de behoefte aan veiligheid en herkenbaarheid in de regio toe; • Gasten zijn meer dan consumenten, idealisme gaat een rol spelen in keuzeproces;

• Verschuiving internet gebruik van computers en laptops naar mobiel internet (tablets, mobiele telefonie) en het belang van draadloos internet op bedrijven en in kernen en bij voorkeur ook in de recreatiegebieden zelf; • Ouderen willen meer tijd en aandacht voor hun gezondheid (Spa en Health) en rustige cultuurreizen, jongeren willen meer spanning en adrenaline (adventure tourism). • Meer kortere all-in vakanties (zelf vinden en zelf boeken) • Ouderen steeds meer tijd en jongeren werken harder dan ooit en zijn bereid geld te betalen om tijd te besparen (meer gemak) • Global searching, find local; • Toeristische marketing is dankzij nieuwe media steeds minder stuurbaar. Met trends en ontwikkelingen ben je er natuurlijk niet. Het is van groot belang om trends om te zetten in scenario’s voor de toekomst. Met het toenemen van economische, politieke en maatschappelijke onzekerheden hebben we behoefte aan een onderbouwd referentiekader. Het European Tourism Futures Institute (ETFI) ondersteunt de branches en overheid bij het in kaart brengen van midden- en lange termijn analyses.

”Iedere gedachte die ik in een vorm gevangen heb, moet ik bevrijden door mijn daden” Kahlil Gibran

5

Toeristische groei onder druk Wereldwijd groeide het internationaal toerisme in 2011 met 4,4%; Nederland met 3%. De UNWTO verwacht voor 2012 een groei van 3 à 4% wereldwijd, voor Europa 2 tot 4%. Het NBTC houdt het voor Nederland op een voorzichtige schatting van 1%. Na decennia van sterke werkgelegenheidsgroei in Fryslan zien we vanaf 2010 een daling van de werkgelegenheid in de recreatiesector. Zie grafiek 1 De cijfers van de UNWTO laten zien dat er volop potentie is voor de recreatiesector ook voor Fryslân maar dat dit niet vanzelfsprekend is. De sector blijft voor Fryslân van groot economisch belang. Dit wordt bevestigd door het onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen in opdracht van de Sociaal Economische Raad Noord en het Samenwerkingsverband Noord Nederland1.

Het Europees Parlement heeft onlangs besloten dat de Structuurfondsen van 2014 tot 2020 voor de recreatiesector toegankelijk moet zijn. Het is van belang dat het SNN in haar beleid dit uitgangspunt van Europa invult met de ambities van de toeristische branches en niet alleen de focust op technologische innovatie. De sector is er klaar voor. Er liggen volop ideeën en kansen en het werkgelegenheidsbelang is voor Fryslân enorm. Nieuwe financieringsvormen worden steeds belangrijker nu banken steeds terughoudender worden. De ontwikkeling van een toeristisch revulving fund of financiering via de NOM zijn onderzoekswaardig.

”De enige plicht die we tegenover de geschiedenis hebben, is haar te herschrijven”

1 RUG: “Werkgelegenheid, bedrijvigheid en clustervorming in Noord Nederland, juli 2012”

Oscar Wilde

Werkgelegenheidsgroei toerisme

Toerisme Monitor 2011 - European Tourism Futures Institute

6

“re-creative labs” De complexe vraagstukken waar de sector, onderwijs en overheid zich voor gesteld zien vragen om een krachtenbundeling van creativiteit en een constructieve samenwerking. De beperkte schaalgrootte van het gemiddelde toeristische bedrijf betekent dat het doorvoeren van innovaties meer tijd neemt in vergelijking met andere industrieën. De reden hiervoor is het mkb-karakter en het gebrek aan middelen om innovaties te ontwikkelen en te implementeren. Daarom is samenwerking meer dan ooit noodzakelijk. Ook lopen ondernemers die wel nieuwe concepten ontwikkelen regelmatig aan tegen belemmeringen van het ruimtelijke ordeningsbeleid. Deze impasse moeten we zien te doorbreken omdat de (internationale)concurrentie niet stil zit. Voordeel is het goed georganiseerd zijn van de bedrijven bij de branches waardoor het realiseren van innovaties eenvoudiger wordt.

Om te komen tot innovatieversnelling pleiten HISWA en RECRON voor het ontwikkelen van zogenaamde re-creative labs. Hiermee brengen de branches recreatieondernemers, de creatieve industrie, trendwatchers en kennisinstellingen bij elkaar. Door nieuwe originele concepten te ontwikkelen die wortelen in authenticiteit van Fryslân ontstaan unieke innovaties die de sector klaar maken voor de toekomst. Naast creativiteit is het ook van belang om regelmatig bij elkaar in de keuken te kijken middels het organiseren van zogenaamde innovatietours. Daarnaast is het van groot belang om clusters van bedrijven bij elkaar te brengen en hen te helpen met de ontwikkeling van internationale marketingstrategieën waarvoor samenwerking noodzakelijk is. RECRON en HISWA zullen een projectvoorstel opstellen om deze innovatiestrategie nader vorm te geven.

”Zonder creativiteit zou er geen vooruitgang zijn en zouden we tot in het oneindige dezelfde plannen blijven herhalen” Edward de Bono 7


Slim delen voorzieningen In demografisch opzicht staan we voor grote veranderingen. De bevolkingsopbouw verandert: er komen naar verhouding steeds meer ouderen, de vergrijzing neemt toe. Daardoor zal een steeds kleinere groep economisch actief zijn. Dit heeft gevolgen voor het rendabel kunnen houden van de voorzieningen in de kernen. Deze trend wordt versterkt door het wegtrekken van de economisch actieve en vaak jonge mensen van het platteland naar stedelijke kernen. Bevolkingskrimp vraagt om slim delen van voorzieningen, tegelijkertijd ontstaat hiermee meer draagvlak voor toeristische ontwikkelingen. Bijvoorbeeld door recreatieondernemers die een zwembad exploiteren deze ook open te laten stellen voor inwoners. In de basis dienen recreatiebedrijven dan wel voldoende schaalgrootte te hebben om voorzieningen rendabel te kunnen krijgen en te delen met de omgeving. Nu wordt er vanuit het vigerend beleid nog te veel ingezet op kleinschaligheid terwijl tegelijkertijd de vraag om slechtweeraccommodaties toeneemt. Hiermee wordt niet alleen het toeristische bedrijfsleven te kort gedaan maar wordt ook geen bijdrage geleverd aan brede maatschappelijke vraagstukken. Beleidsmatig adviseren wij de provincie om bij toeristische bedrijven geen limiterende aantallen voor te schrijven maar te sturen op ruimtelijke kwaliteit en toegevoegde waarde in samenspraak met de branches.

8

Europa / Smart Specialisation Strategy (S3) Het is voor de toeristische sector van groot belang dat Europese middelen worden aangewend voor toeristische projecten. In de eerste plaats omdat toerisme voor Fryslân één van de grootste werkgevers is met maar liefst 33.000 banen in Fryslân. Juist toeristische bedrijven blijken ondanks de crisis nog steeds in staat om te investeren en nieuwe ontwikkelingen in gang te zetten. Hiermee is de leefbaarheid van het landelijke gebied gebaat. Door Europese middelen in te zetten (Stinaf 2) kan Fryslân haar toeristische product nog verder door ontwikkelen en haar concurrentiepositie versterken. De positie van de recreatiesector wordt verduidelijkt in vergelijking1 met andere sectoren. Geconcludeerd kan worden dat toerisme veruit het grootste economische belang vertegenwoordigt en als het minst footloose valt aan te merken.

”Tijd is geld, heet het. En toch wordt het meeste geld uitgegeven om de tijd te verdrijven” Fliegende Blätter

9

2 Houtskoolschets, Europese Structuurfondsen in NoordNederland 2014-2020, juni 2012

Sectoren Noord Nederland:

Werkgelegenheid:

Jaarlijkse omzet:

Recreatie en Toerisme

55.000

2,3 miljard

Agribusiness

15.000

1,3 miljard

Energie

30.000

1,5 miljard

Lifesciences (zonder healthcare)

19.000

?

Watertechnologie

1000

100 miljoen

Sensortechnologie

2000

100 miljoen

Innovaties binnen het toeristische bedrijfsleven kennen een ander profiel dan innovaties bij technologische bedrijven. De meerwaarde van toeristische innovaties zijn in grote mate van belang voor de leefbaarheid van de regio omdat ze grondgebonden zijn. De volgende innovaties kunnen we daarbij definiëren: • Het op peil houden en uitbouwen van de werkgelegenheid op alle kwalificatieniveaus en sterk gericht op jongere werknemers; • Verduurzaming; • Pioniersrol in de vergroening van de energiezelfvoorziening; • Behoud leefbaarheid in krimpregio’s • Het aanbrengen van toekomstbestendigheid in binnensteden; • Diverse Cross-overs tussen recreatie en technische sectoren denk bijvoorbeeld aan zorgtoerisme en Healthy Ageing, de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) kan hierbij een cruciale rol innemen. • Innovaties op het raakvlak van marktontwikkelingen, technologie en ruimtelijke inrichting.

Fryslân recreatieprovincie van de toekomst - Strategie 3.0 Fryslân recreatieprovincie van de toekomst - Strategie 3.0

Meer kwaliteit op de Waddeneilanden

Werken aan gastvrijheid

De Waddeneilanden nemen een groot deel (ongeveer 25%) van de toeristische omzet in Fryslan voor hun rekening. Voor de Waddeneilanden is een herijking van de toeristische infrastructuur noodzakelijk. De branches constateren dat de kwaliteit van kernen/winkelstraten, net als die op het vaste land, onder druk staat. Beeldkwaliteitsplannen kunnen een aanzet geven om te komen tot een kwaliteitsverbetering. Deze plannen kunnen ook doorgetrokken worden naar de recreatieterreinen zelf. Eveneens moet voorkomen worden dat door ingrepen in de natuur het specifieke eilander landschap te veel gaat lijken op vaste wal. Houd vast aan de unieke belevingswaarden zoals het kunnen fietsen op schelpenpaden en door dennenbossen op alle eilanden. Maak in de (internationale) marketing meer gebruik van de werelderfgoed UNESCO status. Met de oprichting van de Taskforce Wadden kunnen projecten op maat worden gemaakt voor dit gebied. Een positieve ontwikkeling is de veelheid van structurele evenementen op de Waddeneilanden met dito voordelen voor gunstige bezettingsgraden in hoog- en laagseizoen.

Voor alle bedrijven die met de recreant in aanraking komt geldt dat gastvrijheid en een hoog niveau van gastheerschap blijvend aandacht behoeft. De gast hoort centraal te staan. Vraaggericht gaan aanbieden is het uitgangspunt van de RECRON Innovatiecampagne. In deze campagne is grootschalig onderzoek naar de wensen en behoeften van de Nederlandse vakantieganger gedaan. Ook steeds meer gemeenten en andere partners maken voor hun beleid gebruik van deze leefstijlendata. Zo ook de provincie Fryslân. Doordat de gast en zijn wensen in kaart zijn gebracht kan nu nog beter worden ingespeeld op goed gastheerschap. Niet alleen binnen de land- en waterrecreatie is het belang van goed gastheerschap onderkend. Ook binnen de horeca valt nog een grote slag te maken. Dit is essentieel vanuit het ketendenken waarbij één zwakke schakel zal resulteren in een blokkade van herhalingsbezoek. Levert de horeca bijvoorbeeld onvoldoende culinaire kwaliteit om de Belgische gasten te verrassen dan zal men niet naar Fryslân terugkeren ondanks dat de resterende voorzieningen op orde zijn. Ook jachthavens kunnen niet achterover leunen en dienen actiever marketing te gaan bedrijven om nieuwe klanten te werven. Het is daarom voor alle branches van groot belang om ‘marktalert’ te zijn. Het European Tourism Futures Institute (ETFI) heeft inmiddels een methodiek voor handen waar middels nieuwe mediatechnieken gedurende een vakantieperiode permanent feedback kan worden ontvangen van toeristen in Fryslân. De branches en het ETFI ontwikkelen gezamenlijk een projectvoorstel om hier het komende toeristenseizoen te gaan monitoren. Meten is tenslotte weten.

”The future begons to those who prepare for it today” Gisela Gréday 10


Van promoten naar beleven Met het Friese Merenproject deel twee wordt hard gewerkt aan het verbeteren van de toeristische infrastructuur. Dit blijft ook in de toekomst noodzakelijk. HISWA en RECRON zijn van mening dat naast het opwaarderen van de toeristische infrastructuur ook aandacht moet zijn voor beleving van onze gasten. Een mooie aanlegsteiger of wandelroute is prachtig maar de sociale media zal hier niet overuren op gaan draaien. De branches pleiten daarom voor de ontwikkeling van belevingsinfrastructuur zoals licht/muziek-fonteinen, professionele chillplekken op stranden voor jeugd, kitesurflocaties voor de Friese meren, klimwand in het water etc. De collectieve promotie binnen Beleef Friesland is toe aan een drastische vernieuwing. HISWA en RECRON zijn van mening dat er een nieuwe richting moet worden ingeslagen. Nu er gewerkt wordt aan een nieuwe organisatievorm kan deze nieuwe strategie prima geïntegreerd worden. Immers sociale media zorgen ervoor dat het “zenden” van promotieboodschappen nauwelijks effectief meer is omdat de hedendaagse toerist al twitterend en via “liked” zelf aangeeft wat mooi en niet mooi is. Daarom is de ombouw van Beleef Friesland van een klassieke promotieorganisatie naar een meer event georiënteerde organisatie een kansrijke koerswijziging. Het voordeel van deze strategie is dat je de taart (vraag) groter maakt in plaats van anders verdeelt.

”Het genie wijst de weg, het talent bewandelt hem” Marie von Ebner-Eschenbach

11

Uiteraard met blijvende aandacht voor een goede landingspagina (www.beleeffriesland.nl) op internet en de permanente organisatie van (inter)nationale journalistenbezoeken. Ook ligt een vergaande integratie met het TIF en Fan Fryslân voor de hand waarbij RECRON en HISWA pleiten voor het gescheiden houden van geldstromen, doelstellingen en meer sturingsmogelijkheden vanuit het bedrijfsleven per deelsegment. Het aloude brancheprincipe van 20% personeel en 80% concrete output blijft hier van kracht.


Hoogwaardige evenementen Uitsluitend hoogwaardige evenementen waarbij er sprake is van een jaarlijkse programmering hebben toegevoegde waarde voor Fryslân. De branches pleiten expliciet voor terugkerende evenementen omdat hiermee kan worden ingehaakt op toeristische promotie van het bedrijfsleven en toeristen hun vakanties hierop af gaan stemmen (zoals Oerol). Als ondernemers weten welke evenementen er jaarlijks zijn zullen ze dit meenemen in hun promotie en marketing activiteiten en ontstaat exponentiele marketingslagkracht. Wil je extra gasten aantrekken dan betekent dit wel dat er sprake moet zijn van unieke evenementen die (inter)nationaal onderscheidend zijn. Alleen dan kan door brede (ook door ondernemers) permanente marketing effect worden gescoord. Wetenschappelijk is bewezen dat een hoogwaardig cultureel aanbod een grote aantrekkingskracht heeft voor vestiging van bedrijven en studenten maar ook van grote meerwaarde is voor de eigen inwoners.

Meer belevingsinfrastructuur verspreid over het toeristische seizoen in plaats van zelf vertellen hoe goed we zijn en past naadloos in de ambitie van Leeuwarden/Fryslân om in 2018 culturele hoofdstad van Europa te worden. Daarnaast dient beeldmateriaal dat is ontwikkeld door publieke organisaties die door de provincie worden gesubsidieerd, gratis beschikbaar te komen voor recreatieondernemers. Denk hierbij aan film en fotomateriaal dat beschikbaar is bij Omrop Fryslân (crossovers). Dit sluit aan op de denkwijze van Google die uitgaat van de kracht van het delen van informatie.

”De eerste eigenschap van stijl is helderheid.” Aristoteles

12


Deltaplan Friese Jachtbouw

Energie neutrale bedrijven

De Friese jachtbouw maakt onderdeel uit van de recreatie-economie en wordt gekenmerkt door een groot aantal bedrijven en toeleveranciers. Op Nederlandse schaal bevindt zich circa 1/3 van jachtbouwbedrijven zich in Fryslân. De geproduceerde plezierjachten worden internationaal verkocht en kenmerken zich door een hoog innovatief karakter waarin sprake is van semi/custom built ontwikkeling. De economische crisis slaat echter hard toe in de verkoop van luxe goederen waaronder die van pleziervaartuigen. Juist vanwege het grote aandeel Friese jachtbouwers met een gemiddeld zeer geringe schaalgrootte dient extra aandacht te worden geschonken aan product- en procesinnovatie evenals internationale marketing. HISWA heeft samen met het Technologie Centrum Noord Nederland en het Kennis Centrum Jachtbouw van de NHL een Deltaplan Friese jachtbouw in voorbereiding en zal deze in 2013 bij de Provincie Fryslân indienen. Dit is van belang om het exportvolume in Fryslân omhoog te schroeven en daarmee het behoud van werkgelegenheid te garanderen.

Naast de kritiek die RECRON en HISWA hebben op grootschalige windturbineparken die, zonder dat dit wordt meegewogen in een economische MER, worden geprojecteerd op locaties die grote schade kunnen berokkenen aan het recreatieve landschap is het van belang om een constructief tegengeluid te laten horen. Als branches zijn we van mening dat de recreatiebedrijven in 2030 energieneutraal zouden moeten kunnen functioneren. Er is voldoende dakoppervlak aanwezig om deze te voorzien van zonnecellen en ook andere duurzame energieopwekking dienen te worden onderzocht. HISWA en RECRON formuleren hiervoor een onderzoeksvoorstel (groen toerisme).

“Te weten dat je onwetend bent is het begin van alle wijsheid.” Viviane van Avalon

13


Aanbevelingen: • Organiseer re-creatieve Labs waarbij de branches recreatieondernemers en de creatieve industrie gaan linken ten behoeve van de ontwikkeling en toepassing van recreatieve concepten; • Wijs één contactpersoon aan bij de provincie en gemeenten dat tot doel heeft recreatieondernemers te begeleiden bij hun uitbreiding of nieuw vestiging en organiseer een periodiek recreatie overleg. • Kom snel tot één nieuwe promotiestructuur in Fryslân met voldoende sturingsmogelijkheden vanuit het bedrijfsleven • Fryslân dient zich sterk te maken voor de inzet van Europese structuurfondsen voor toerisme en recreatie • Door publieke organisaties ontwikkeld pr-materiaal vrijgeven aan ondernemers (films en foto’s) • Organiseer jaarlijks terugkerende unieke/hoogwaardige evenementen passend bij Fryslân met internationale allure; • Nieuwe samenwerkingsverbanden met buitenlandse reisagenten bieden nieuwe kansen voor het creëren van nieuwe vraag; • Onderzoek de mogelijkheid om voor alle recreatiebedrijven in Fryslân te komen tot 100% energie neutraal; • Onderzoek de mogelijkheden om te komen tot een toeristisch revulving fund; • Meer belevingsinfrastructuur bijvoorbeeld muziekfonteinen met geluid en licht naast kwalitatieve verbetering van infrastructuur en maak hier budget voor vrij binnen het Friese Merenprogramma 2; •

14


• Bied planologische medewerking voor de ontwikkeling van een aantal chill-lokaties voor jongeren die door ondernemers bedrijfsmatig worden ingericht en geëxploiteerd. Voor deze locaties moet ook kitesurfen/avontuurlijke (water)sporten mogelijk zijn (thans verboden); • Investeringsfonds voor duurzame recreatie (stinaf 2) voor de sector met daarbij extra aandacht voor duurzaamheid en architectuur / ook van belang voor bouwbedrijven; • Pas bij grootschalige infrastructurele projecten (Tennet / windturbines etc) standaard een recreatiescan toe (economische MER) toe die de effecten op de recreatiesector in kaart brengt; • Meer aandacht voor ruimtelijke kwaliteit van toeristische kernen (ook op de Waddeneilanden); • Monitor permanente klanttevredenheid d.m.v. het gebruik van nieuwe mediatechnieken; • Realiseer tussen bedrijfsleven en overheid een innovatief Deltaplan voor de Friese Jachtbouw in 2013;

”Acht niet hen hoog die al uw woorden en daden prijzen, maar hen die u welgemeend op uw fouten wijzen.” Socrates

15

• Zorg voor een actief beleid voor leegstaande winkels dit om de attractiviteit van de steden niet te verliezen, ze vormen namelijk een belangrijke slechtweervoorziening. • Gezonde ontwikkelingsruimte voor recreatiebedrijven creëert tegelijkertijd ruimte voor het benutten van dezelfde voorzieningen door inwoners. • Het is belangrijk dat recreatiebedrijven draadloos internet aanbieden (Wifi). Dit moet de komende jaren ook gebeuren voor steden, kernen en zelfs het buitengebied in geheel Friesland. • Alle recreatiebedrijven zullen niet alleen online boekbaar moeten zijn, maar ook via smartphones en tablets. Er is daarom een aanpassing noodzakelijk naar “fully responsive” websites die zich automatisch aanpassen aan het apparaat waarmee wordt geïnternet. • Het ETFI moet zich doorontwikkelen tot onderzoekscentrum van Europa.


Meer informatie: HISWA, drs Jan Ybema / 06-53836455 RECRON, drs Petra Ellens / 06-53328501

Toeristische Strategie 3.0 De wereld binnen handbereik

Recommend Documents