Toelichting Aan
Algemene Vergadering NOC*NSF
Van
Bestuur NOC*NSF
Betreft
Datum, Kenmerk
Datum behandeling
Procedurehandboek Kwaliteit Sportaccommodaties Donderdag 28 april 2011 Dinsdag 17 mei 2011 Aanleiding Nederland beschikt over de beste sportaccommodaties ter wereld. Iets waar we als Nederland trots op mogen zijn! Om de kwaliteit van sportvloeren en sportaccommodaties te kunnen borgen, beschikt Nederland al jaren over een systeem van normeren en keuren van sportvloeren en alle soorten (overdekte) sportaccommodaties. Het beheer van normen, testmethodes e.d. ten behoeve van sportvloeren en sportaccommodaties is door historische groei en gedurende vele jaren in handen geweest van ISA Sport. Sinds de verzelfstandiging van ISA Sport, het openstellen van de markt voor meerdere test- en keuringsinstituten en het verlenen van NOC*NSF erkenning aan INTRON Certificatie (inmiddels SGS INTRON) voor het keuren van sportvloeren (2008), is er sprake van groeiende behoefte aan een eenduidige beschrijving van procedures die ten grondslag liggen aan het normeren en keuren van sportvloeren en sportaccommodaties in Nederland. Dit heeft NOC*NSF in 2010 doen besluiten om in samenspraak met Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) en Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) de regie op het normeren en keuren van sportaccommodaties weer naar zich toe te trekken. Daartoe heeft NOC*NSF medio 2010 een werkgroep Accommodaties ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers namens KNVB, KNHB, KNLTB, Atletiekunie, VSG en NOC*NSF. Het afgelopen jaar heeft de werkgroep Accommodaties hard gewerkt aan het Procedurehandboek Kwaliteit Sportaccommodaties, dat als bijlage is toegevoegd aan deze notitie. Daarbij heeft de werkgroep zich op onderdelen laten adviseren en inspireren door onder meer het Nederlands Normalisatie-instituut (NEN), ISA Sport, SGS INTRON, de Raad voor Accreditatie (RvA), de leden van de Nationale Normcommissie Sportvloeren (en haar werkgroepen), de leden van de Commissie Overdekte Multidisciplinaire Sportaccommodaties (OMS), VSG, VNG en natuurlijk sportbonden. Gevraagd besluit ⇒ Aan de Algemene Vergadering van NOC*NSF wordt gevraagd om onder voorbehoud van goedkeuring door VSG en VNG, in te stemmen met bijgevoegd Procedurehandboek Kwaliteit Sportaccommodaties.
Doelstelling Doelstelling van het Procedurehandboek Kwaliteit Sportaccommodaties is het borgen van de kwaliteitsaspecten sportfunctionaliteit, veiligheid, bespeelbaarheid, uniformiteit en duurzaamheid van sportvloeren en alle soorten (overdekte) sportaccommodaties in Nederland, door het op eenduidige wijze beschrijven en naleven van procedures die ten grondslag liggen aan het normeren en keuren van sportvloeren en sportaccommodaties. Draagvlak De onderscheidde procedures en de keuzes die de werkgroep Accommodaties daarin heeft gemaakt zijn inmiddels met vele partijen besproken, waaronder Nederlands Normalisatie-instituut (NEN), ISA Sport, SGS INTRON, de leden van de Nationale Normcommissie Sportvloeren (en haar vijf adviserende werkgroepen) en de leden van de Commissie Overdekte Multidisciplinaire Sportaccommodaties (OMS). Op basis van gevoerde gesprekken, kan worden geconcludeerd dat de gemaakte keuzes en daarmee de principes die ten grondslag liggen aan de procedures, door betrokken partijen worden ondersteund. Formele besluitvorming door VSG en VNG heeft nog niet plaatsgevonden. Wel is het procedurehandboek op ambtelijk niveau besproken en afgestemd met VSG en VNG. Tevens is een eerder concept van het procedurehandboek op 25 februari jl. positief ontvangen door de Commissie Sport van VSG. De definitieve versie van het procedurehandboek wordt op 27 mei aanstaande behandeld in de Commissie Sport van VSG en op 16 juni 2011 ter goedkeuring voorgelegd aan het bestuur van VSG. Besluitvorming door VNG vindt plaats op een nader te bepalen datum begin juni door de Commissie Sport van VNG. De principes die ten grondslag liggen aan de beschreven procedures, kunnen als volgt worden samengevat: 1. Normalisatie voor sportaccommodaties Het proces van het tot stand komen en onderhouden van normen wordt ‘normalisatie’ genoemd. De afgelopen jaren zijn de georganiseerde sport en gemeenten de regie op dit proces kwijtgeraakt, waardoor met ingang van 1 juli 2011 wordt gekozen voor een aangepaste structuur voor het opstellen en onderhouden van NOC*NSF-normen. Dit betekent dat de verantwoordelijkheid van de bestaande Nationale Normcommissie Sportvloeren wordt uitgebreid van het tot stand komen en onderhouden van NOC*NSF-normen voor sportvloeren, naar het tot stand komen en onderhouden van NOC*NSF-normen voor sportaccommodaties. In de aangepaste structuur stelt alleen de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties de NOC*NSF-normen vast en laat zich daarbij adviseren door een aantal subcommissies of tijdelijke werkgroepen. De taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden en samenstelling van de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties, alsmede die van de adviserende subcommissies, zijn vastgelegd in reglementen die als bijlage zijn toegevoegd aan het Procedurehandboek Kwaliteit Sportaccommodaties. Als de Algemene Vergadering instemt met het procedurehandboek treden de reglementen – en daarmee de aangepaste structuur – op 1 juli 2011 in werking en wordt de invloed van sport en gemeenten steviger verankerd in de advisering en besluitvorming over NOC*NSF-normen.
2
2. Erkennen van test- en keuringsinstituten Door historische groei is ISA Sport jarenlang het enige door NOC*NSF erkende test- en keuringsinstituut geweest. Dit betekende dat ISA Sport het enige instituut was dat onder NOC*NSF Keur laboratoriumtests en keuringen van sportvloeren en sportaccommodaties mocht uitvoeren. Met het openstellen van de markt voor meerdere test- en keuringsinstituten, konden ook andere instellingen (waaronder dus INTRON in 2008) voor NOC*NSF erkenning in aanmerking komen. Er is in het verleden echter verzuimd om eenduidig vast te leggen aan welke voorwaarde een test- of keuringsinstituut dient te voldoen teneinde voor erkenning door NOC*NSF in aanmerking te kunnen komen. In het Procedurehandboek Kwaliteit Sportaccommodaties wordt beschreven dat we toewerken naar een situatie, waarin alleen test- en keuringsinstituten die op basis van een of meerdere NOC*NSF Schema’s (zie punt 3) zijn geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie (RvA) in aanmerking komen voor erkenning door NOC*NSF. Alleen de door NOC*NSF erkende test- en keuringsinstituten hebben de bevoegdheid om namens NOC*NSF (en haar sportbonden) laboratoriumtests uit te voeren en een NOC*NSF Keurmerk uit te reiken aan sportvloeren en sportaccommodaties die voldoen aan de NOC*NSF-normen. Het streven is om de NOC*NSF Schema’s op basis waarvan accreditatie plaats kan vinden eind 2011 af te ronden (zie punt 3). Dit betekent dat test- en keuringsinstituten met ingang van 1 januari 2012 in aanmerking kunnen komen voor erkenning door NOC*NSF op basis van een accreditatie door de RvA. Met ISA Sport en SGS INTRON worden nadere afspraken gemaakt over een overgangsregeling en de lengte van de implementatieperiode. 3. Beheer NOC*NSF Schema’s Test- en keuringsinstituten die geaccrediteerd zijn door de RvA, of instellingen die een accreditatie aanvragen bij de RvA, dienen laboratoriumtests en/of keuringen uit te voeren op basis van vastgestelde methoden en procedures. Beschrijvingen van methoden en procedures worden vastgelegd in zogenaamde ‘schema’s voor conformiteitbeoordeling’, ofwel ‘schema’s’. Een NOC*NSF Schema bestaat uit een door de RvA geaccepteerde eenduidige beschrijving van methoden en procedures die ten grondslag liggen aan het uitvoeren van laboratoriumtests of keuringen op basis waarvan kan worden vastgesteld of een sportvloer of sportaccommodatie voldoet aan de NOC*NSF-normen. Het opstellen en onderhouden van deze schema’s, ofwel het schemabeheer, wordt ondergebracht bij het Nederlands Normalisatie-instituut (NEN). Vanaf juli 2011 gaat de NEN in opdracht van NOC*NSF en in samenwerking met ISA Sport, SGS INTRON en sportbonden aan de slag met het opstellen van (een of meerdere) NOC*NSF Schema’s, waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van reeds beschreven methoden en procedures. De schema’s worden vastgesteld door een door NOC*NSF in te stellen Centraal College van Deskundigen, waarna de schema’s ter acceptatie worden voorgelegd aan de RvA. Pas nadat de schema’s zijn geaccepteerd door de RvA kunnen test- en keuringsinstituten op basis van deze schema’s worden geaccrediteerd. Het streven is om de NOC*NSF Schema’s op basis waarvan accreditatie plaats kan vinden eind 2011 af te ronden. Met NOC*NSF Schema’s zorgen we ervoor dat laboratoriumtests of keuringen door alle door NOC*NSF erkende test- en keuringsinstituten op een eenduidige wijze worden uitgevoerd. 4. Beheer NOC*NSF Sportvloerenlijst De NOC*NSF Sportvloerenlijst is een lijst van verschillende typen sportvloeren waarvan wordt onderzocht of waarvan reeds uit onderzoek is gebleken dat ze aan de NOC*NSF-normen voldoen. Het beheer van de NOC*NSF Sportvloerenlijst is door historische groei jarenlang in handen geweest van
3
ISA Sport. Met de verzelfstandiging van ISA Sport en het openstellen van de markt voor meerdere test- en keuringsinstituten, ligt het voor de hand dat het beheer van de NOC*NSF Sportvloerenlijst weer in handen komt van NOC*NSF zelf. NOC*NSF heeft een overeenkomst met ISA Sport over het beheer van de NOC*NSF Sportvloerenlijst. In overleg met ISA Sport zal op korte termijn worden bekeken op welke wijze en vanaf wanneer het beheer van de NOC*NSF Sportvloerenlijst weer kan worden overgedragen aan NOC*NSF. Met het beheer van de NOC*NSF Sportvloerenlijst door NOC*NSF creëren we een level playing field voor alle door NOC*NSF erkende test- en keuringsinstituten met betrekking tot het plaatsen van sportvloeren op de NOC*NSF Sportvloerenlijst en de toegang tot NOC*NSF-normen die zijn opgenomen in de NOC*NSF Sportvloerenlijst. Toegankelijkheid tot NOC*NSF-normen (met uitzondering van bedrijfsgebonden normen) geldt ook voor overige belanghebbenden, waaronder gemeenten, sportbonden en aannemers. 5. Keuren van sportaccommodaties Belangrijk uitgangspunt bij het opstellen van dit procedurehandboek was het streven naar een situatie waarin sportvloeren en alle soorten (overdekte) sportaccommodaties in Nederland die worden gebruikt voor het spelen van competitiewedstrijden, beschikken over een NOC*NSF Keurmerk1. Met dit Keurmerk wordt aangetoond dat een door NOC*NSF erkend keuringsinstituut op basis van een NOC*NSF Schema heeft vastgesteld dat een sportvloer of sportaccommodatie voldoet aan de door de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties vastgestelde NOC*NSF-normen. Tot op heden heeft de focus van keuringen met name gelegen op sportvloeren. Vanwege de verbreding van de verantwoordelijkheid van de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties zal in het NOC*NSF Schema scherper gedefinieerd worden hoe wordt omgegaan met keuren van andere aspecten dan alleen de sportvloer zelf. Het is daarbij van belang dat in het betreffende NOC*NSF Schema een helder onderscheid wordt gemaakt tussen NOC*NSF-normen, reglementen van sportbonden en richtlijnen in relatie tot het verkrijgen van het NOC*NSF Keurmerk. Dit zal per sportvloer (type sport) of type sportaccommodatie sportspecifiek worden ingevuld in overleg met de betreffende sportbond(en). Het certificeren van aannemers Bij het tot stand komen van het Procedurehandboek Kwaliteit Sportaccommodaties is op basis van een door SGS INTRON uitgevoerde pilot (2009/2010) gesproken over het ‘procescertificeren’ van aannemers voor de aanleg van kunstgras sportvoorzieningen. Volgens SGS INTRON ligt de potentiele meerwaarde van deze innovatieve procesmatige kwaliteitsborging in de sportmarkt met name bij een toenemend preventief en procesmatig kwaliteitsbewustzijn bij de aannemer. Hiermee worden faalkosten (afkeuring van sportaccommodaties) voorkomen en nemen de waarborgen voor de opdrachtgever toe! De werkgroep Accommodaties acht deze meerwaarde op basis van de pilot nog onvoldoende vastgesteld en heeft derhalve besloten om het certificeren van aannemers (vooralsnog) niet als procedure toe te voegen aan het procedurehandboek. Om de potentiële meerwaarde van procescertificeren vast te kunnen stellen wordt het certificeren van aannemers ten behoeve van de aanleg van kunstgras sportvoorzieningen ook in 2011 en 2012 voortgezet, onder voorwaarde dat de tussentijdse en eindkeuringen van de sportvloer worden uitgevoerd door een door NOC*NSF erkend keuringsinstituut op basis van methoden en processen die zijn vastgelegd in NOC*NSF-normen en vanaf 2012 in NOC*NSF Schema’s (m.a.w. alle lagen uit de constructie moeten gekeurd worden door een door NOC*NSF erkend keuringsinstituut). Eind 2012 1
De keuze om dit uitgangspunt daadwerkelijk te gaan hanteren ligt uiteindelijk altijd bij de betreffende sportbond zelf!!
4
zal worden geëvalueerd of procescertificatie daadwerkelijk de beoogde meerwaarde heeft en zal worden besloten of procescertificatie definitief zal worden ingevoerd binnen de sport en of aannemers zelf de tussentijdse en eindkeuringen uit mogen voeren. Indien daartoe wordt besloten zal een eenduidig NOC*NSF Certificatieschema worden opgesteld dat ter acceptatie wordt voorgelegd aan de RvA. Vervolgens kunnen instellingen op basis van dit NOC*NSF Certificatieschema worden geaccrediteerd en kunnen aannemers een NOC*NSF Certificaat ontvangen. Behalve SGS INTRON, heeft inmiddels ook ISA Sport aangegeven dat zij aannemers wil gaan certificeren. Om te voorkomen dat er door genoemde partijen verschillende certificatieschema’s worden ontwikkeld en aannemers, afhankelijk van het certificatieschema, anders worden beoordeeld ten einde voor een certificaat in aanmerking te kunnen komen, zullen NOC* NSF en NEN, in samenwerking met ISA Sport en SGS INTRON, bekijken of er voor eind 2012 reeds een eenduidig certificatieschema kan worden opgesteld. Ook hierbij zal zoveel mogelijk gebruik worden gemaakt van reeds beschreven methoden en procedures. Zolang ISA Sport, SGS INTRON en andere certificerende instellingen niet geaccrediteerd zijn op basis van een NOC*NSF Certificatieschema kunnen zij geen NOC*NSF Certificaat afgeven aan aannemers. Wel kunnen zij onder hun eigen naam een certificaat afgeven aan aannemers (bv. ISA Sport Certificaat of SGS INTRON Certificaat). Een dergelijk certificaat heeft geen directe status voor de sport, zolang het certificaat niet gebaseerd is op een door de RvA geaccepteerd NOC*NSF Certificatieschema. Financiering implementatie De implementatie van de principes die ten grondslag liggen aan het Procedurehandboek Kwaliteit Sportaccommodaties brengt kosten met zich mee. Het betreft onder andere de kosten die gemoeid zijn met het opstellen van NOC*NSF Schema’s en acceptatie van deze schema’s door de RvA. Dit vraagt om een eenmalige financiële bijdrage van € 78.000,-. NOC*NSF heeft voor de implementatie in 2011 een eenmalige bijdrage van € 50.000,- gereserveerd. Het resterende bedrag wordt gefinancierd door een opslag op de keuringskosten. De hoogte van de opslag wordt, onder meer na overleg met de sportbonden en VSG, uiterlijk in september 2011 vastgesteld door de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties. Financiering 2012 ev. Om het systeem van normeren en keuren van sportvloeren en sportaccommodaties ook vanaf 2012 financieel te kunnen borgen, worden de kosten van normalisatie (inclusief noodzakelijke onderzoeken) en schemabeheer gefinancierd door een opslag op de keuringskosten. De hoogte van de opslag voor het jaar t wordt uiterlijk in september van het jaar t-1 vastgesteld door de Nationale Normcommissie Sportaccommodaties. De opslag wordt door de door NOC*NSF erkende keuringsinstituten meegenomen in de totale kosten voor de eindkeuring. In het nieuwe financieringmodel betaalt de opdrachtgever per eindkeuring van een sportvloer of sportaccommodatie (door een door NOC*NSF erkend keuringsinstituut) een opslag (paar honderd euro) op de keuringskosten. De hoogte van de opslag is mede afhankelijk van de sportvloer of sportaccommodatie (type sport) en de daarmee samenhangende hoogte van de keuringskosten. Bijlage Het Procedurehandboek Kwaliteit Sportaccommodaties is als bijlage toegevoegd aan deze notitie.
5
